* de Gelderlander WOENSDAG 12 MAART 2014

Digitale wereld rukt ookop in uitvaartland

Het laatsteafscheid

Eten en drank steedsbelangrijker bij rouw

Fotoreportage: tijdens jeuitvaart tot leven komen

EXTRA 6

EXTRA 3

Yvonne Vruggink is uitvaartfotografeén juf van groep 3 op basisschoolDe Haven in Doetinchem.

EXTRA 4

4

Uitvaartbijlage

Bollen

MonutaBollen staatdag en nachtvoor u klaar.Ook als uniet of eldersverzekerdbent.

Telefoon: (024) 845 49 08

Monuta BollenDokter Huijgenhof 186663 DV LENTE: pbollen@monuta.nlI: www.monutabollen.nl

34 www.gelderlander.nl woensdag 12 maart 2014

Rouwadvertenties.nu

Voor eenheid in alle rouwuitingen

Meer informatie

Heeft u vragen of wilt u meer informatie dan kunt

u contact met ons opnemen via 0341-352880

of hellenique@rouwadvertenties.nu. Wij leveren

alleen via de uitvaartverzorger.

Professioneel

Om een uitvaart nog persoonlijker te maken zijn er verschillende productenOm een uitvaart nog persoonlijker te maken zijn er verschillende producten

ontwikkeld die ervoor kunnen zorgen dat elke uitvaart uniek is. Rouwkaart,ontwikkeld die ervoor kunnen zorgen dat elke uitvaart uniek is. Rouwkaart,

advertentie, condoleance-site, memorial panel, kistloper, banner, memorialadvertentie, condoleance-site, memorial panel, kistloper, banner, memorial

card en grafmarkeringen waarborgen allemaal die eigen herkenbare stijl.card en grafmarkeringen waarborgen allemaal die eigen herkenbare stijl.

Net als bij de advertenties kunt u rekenen op dezelfde snelheid en zorg-Net als bij de advertenties kunt u rekenen op dezelfde snelheid en zorg-

vuldigheid die u van ons gewend bent.

Een uitvaart moet passen bij de betrokkenenEen uitvaart moet passen bij de betrokkenen

en een afspiegeling zijn van het leven vanen een afspiegeling zijn van het leven van

de overledene. Het gaat dus steeds meerde overledene. Het gaat dus steeds meer

om maatwerk en individualiteit, waarbij hetom maatwerk en individualiteit, waarbij het

voor de nabestaanden mogelijk wordt hunvoor de nabestaanden mogelijk wordt hun

verbondenheid tot uiting te brengen.verbondenheid tot uiting te brengen.

Lid van Vereniging Toeleveranciers Uitvaartbranche

Rouwkaart

Tijdelijkegrafmarkering

Memorial card

Telefoon (0341) 352880

Wat blijft is

de emotie...

Eenvoudig, betrouwbaar en veilig adverteren inBrabants Dagblad

Eenvoudig, betrouwbaar en veilig adverteren inDe Gelderlander

DE GELDERLANDER WOENSDAG 12 MAART 2014 EXTRA 3

door Eva Wassenburg

Begrafenisonderne-mers zien hetsteeds vaker: deoverledene wordtsteeds uitbundiger‘uitgezwaaid’. Somszelfs met oesters en

champagne.Dat zegt Jeanette Diepenbroek,auteur van het boek Wat eet je opeen begrafenis? Ze deed onderzoeknaar ‘culinaire troost’ door deeeuwen heen en in verschillendeculturen. „De Nederlandse uit-vaart is in de loop der tijd steedskariger geworden. Dood is langweggestopt in ons gezamenlijkebewustzijn. Ik denk dat het heelbelangrijk is om de dood meernaar ons toe te halen. Aan heteind gaan we dood, daar kunnenwe niets aan veranderen. Dus wemoeten er het beste van maken.”Volgens Diepenbroek smachtenmensen naar een uitgebreid ri-tueel om afscheid te nemen vanhun dierbaren. „Daarbij hoort la-chen, huilen en eten. Met een uit-vaart eer je de overledene, deel jeverdriet met elkaar en vier je hetleven dat er nog is. Rituelen ho-ren bij belangrijke momenten inhet leven, geboorte, huwelijk ensterven. Maar die tradities wor-den steeds opnieuw uitgevon-den. Zo verandert ook het sinter-klaasfeest omdat de traditioneleZwarte Piet niet meer in dezetijd past.”Diepenbroek ziet steeds vakerchampagne en oesters op uitvaar-

ten. „Champagne als oppepperen oesters als levenssymbool.”Geven met name ouderen nog devoorkeur aan koffie en cake ophun uitvaart, de meeste respon-denten op een onderzoek van Yar-den (uit 2010) willen meer. Eénop de vijf kiest voor tapas en ro-sé, 15 procent wil een high tea, 11procent wil bier en bitterballenen bijna één op de tien wil eenexclusief buffet met champagne.Dat merkt ook Reinier Gort vanIlya Uitvaartzorg. „Ik zie dat men-sen steeds vaker een borrel drin-ken op de overledene; pa dronkjenever dus we heffen samen hetglas. Ook wordt er na afloop vaakuitgebreid geluncht met eengroot gezelschap. Dat gebeurt op

een plek buiten het crematoriumomdat daar de volgende nog tij-dens de koffie binnenkomt. Daarword je niet vrolijk van.”Gort merkt dat mensen een sobe-re crematie of uitvaart willen,zonder poespas en het geld dat zeuitsparen gebruiken voor een bij-zonder samenzijn na het officiëlegedeelte. „Met een pianist of eenband wordt het vaak heel gezel-lig. Dat zijn geweldige momen-

ten waar mensen met veel warm-te op terugkijken.”„Dat komtweer terug”, voorspelt Diepen-broek. „Kijk naar de spectaculairebegrafenissen van sommige BN’ers. Dat begon in de kunstenaars-wereld en sijpelt langzaam doornaar ons, gewone mensen.”Begrafenissen waren tot diep inde middeleeuwen meerdaagsefeesten met drank en eten. Erwerden speciale bieren gebrou-wen (droefbier) en speciale bro-den en koeken gebakken (leed-koek en troostbollen). Mensenstaken zich diep in de schuldenvoor begrafenismalen en gingener zelfs aan failliet. De uitvaartwerd schertsend ‘zuipvaart’ ge-noemd.

Na de Reformatie in de zestiendeeeuw ging er een calvinistischewind waaien. Feestmalen op de-zelfde dag als de begrafenis wer-den verboden. Al bleef mendaags erna bij elkaar komen omte dansen op het graf. Toen ookwarme maaltijden taboe werdenverklaard, zette dat de toon voorcopieuze koude schotels.Een van de laatste uitvaarten dieReinier Gort organiseerde, leekdaar op. Een bekende Nederland-se acteur wilde na zijn dood eenfeestje. In zijn eigen stamkroeg.„Met 150 begrafenisgasten in eenbruin café, een vuur buiten envolop eten. Het was top. Iedereenzei ook: ‘Die ouwe heeft het goedgeregeld!’”

door Dorine Steenbergen

‘Denk eraan, na afloop gaan jullie flink aan dedrank!’Toen we bij De Gelderlander alweer vele jaren gele-den afscheid moesten nemen van Monique, de po-pulaire secretaresse van de Nijmeegse stadsredac-tie, kregen we dit op ons hart gedrukt. Moniquewas ernstig ziek en haar aangekondigde dood regis-seerde zij zelf tot in de puntjes. Haar grootste wenswas dat wij er na afloop van haar crematie een zovrolijk en gezellig mogelijk drankgelag van zoudenmaken. Met lekkere hapjes, maar vooral met heelveel drank.Zelf had ze daartoe al het een en ander geregeld.

Bij Applebee’s in Dukenburg – ze kwam er zelfgraag – had ze instructies achtergelaten dat bij denazit van haar crematie de glazen gevuld diendente blijven.Zo geschiede. Het werd een rijkelijk besproeideaprès-crematie waar we vreselijk mooie herinnerin-gen hebben opgehaald aan Monique en alles watwe samen met haar hadden beleefd.Monique is al vele jaren dood en Applebee’s be-staat niet meer. Toch komt gemiddeld eens per jaardat gedenkwaardige afscheid van haar weer eenster sprake.

Ik zie dat mensensteeds vaker een borreldrinken op de overledeneReinier Gort, Ilya Uitvaartzorg

VOORWOORD

Reageren? Mail: d.steenbergen@gelderlander.nl

dg.nl/bijlagen

Op deze site kunt u deze special vinden als pdf. Alle vorige specials treft u ook aan op onze site.

COLOFON Deze Extra is een redactionele bijlage van:

Wilt u adverteren in een van onze specials neem dan contact op:in de regio Nijmegen: advertenties.nijmegen@gelderlander.nl, 024-3650646, in de regio Arnhem/Doetinchem: advertenties.doetinchem@gelderlander.nl, 0314-372123

*+

� Tijdens de nazit van begrafenissen wordt steeds vaker champagne geschonken. foto Hollandse Hoogte

� Monique (rechts) met haar collega’s Marjo en Marie-José. eigen foto

Begrafenisrituelen veran-deren. De nazit met kof-fie en cake maakt plaatsvoor tapas, high tea ofoesters en champagne.

“

Redactionele leiding: Dorine SteenbergenVormgeving: Carmen DwarkasingAan dit nummer werkten mee: Yvonne Jansen, Anne Nijtmans, EvaWassenburgFoto voorpagina: Yvonne Vruggink

Huilen, lachen, eten, huilen

Een rijkelijk besproeide après-crematie

4 EXTRA

door Dorine Steenbergen

Fotograferen deed ze al-tijd al graag. Toen zein 2009 een half jaarmet onbetaald verlofin Michigan verbleef,in het uiterste noor-den van de Verenigde

Staten, waren de camera en zijonafscheidelijk. „Daar, tegen deCanadese grens aan, is de natuuroverweldigend. Ik wilde allesvastleggen.”Weer terug in Hengelo, in deAchterhoek, pakte ze haar deel-tijdbaan op als juf van groep 3 opbasisschool De Haven in Doetin-chem. Al gauw kwam ze tot hetbesef dat ze iets miste: creativi-teit. Die uitlaatklep vond YvonneVruggink (31) in de fotografie.Bij de inmiddels niet meer be-staande Fotostudio Pillen Bes-kers in Lichtenvoorde leerde zede kneepjes van het vak. Met eenvriendin besprak ze de draai dieze aan haar leven wilde geven.Het lesgeven combineren met fo-tografie. Bijzondere portretfoto’sen huwelijksreportages. Maarvooral ook uitvaartfotografie. Zekoestert grote bewondering voormensen in de uitvaartbranche.Daar wilde ze ook zelf iets in be-tekenen. „De dood is rauw en

puur. Alles valt weg wat ooit zobelangrijk was. Status, geld, car-rière. Alleen de emotie blijftover.” De vriendin beaamde datVruggink ‘een type’ was voor uit-vaartfotografie. „Ik verbind megraag met mensen. Zowel in hetonderwijs als in de fotografie.”Het toeval wilde dat de vader vandie vriendin twee maanden lateroverleed. „Ze belde me op en stel-de voor dat ik zijn uitvaart zou fo-tograferen.”Dat was voor Yvonne Vrugginkde vuurproef die ze glansrijkdoorstond. Inmiddels heeft zezo’n vijftien uitvaartreportagesop haar naam staan, zowel van be-grafenissen als van crematies.Haar ingetogen gedrag maaktniet alleen indruk op nabestaan-

den, maar ook op uitvaartverzor-gers. „Je bent aanwezig op de juis-te momenten, maar tegelijkertijdook onzichtbaar”, complimenteer-de een van hen haar. Het heeftYvonne Vruggink zelfverzekerdgemaakt. „Ik ben dankbaar dat ikzo dichtbij mag komen bij eenzeer intieme familieaangelegen-heid. Ik ben de enige in de kerkof het uitvaartcentrum die rond-loopt. Dat vereist aanvoelen hoeik me daar beweeg. Een flits ge-bruik ik niet, dat zou te storendzijn. Wel lenzen waarmee ik dehele zaal, de kist en de aanwezi-gen in beeld krijg. Zodat ik deliefde van de nabestaanden voorde overledene kan vastleggen. Fo-to’s van handen die elkaar vast-houden, armen die troostend omelkaar heen worden geslagen. Detraan dus, maar ook de glimlachom een mooie herinnering, debloemen, de linten aan de rouw-kransen, een kindertekening opde kist.”Inmiddels brengen verschillendeuitvaartverzorgers haar werk on-der de aandacht. De uitvaartenzelf zijn misschien wel het be-langrijkste visitekaartje. „Wiemij aan het werk ziet, herinnertzich dat later als er iemand over-lijdt.” Van de foto’s maakt zethuis een fotoalbum. Daar door-heen vlecht ze passages uit de li-turgie, details van de rouwkran-sen en strofes van gedichten diezijn voorgedragen. Of andere ele-menten die kenmerkend warenvoor de overledene. „Ik was ooitbij de uitvaart van een fanatiekemountainbiker. Zijn fiets vormtde rode draad in het fotoalbum.”

De traan, maar ookde glimlach, linten,rouwkransen en dekist met eenkindertekeningYvonne Vruggink

“

Drie dagen per week is Yvonne Vruggink juf Yvon-ne van groep 3 op basisschool De Haven in Doetin-chem. Daarnaast fotografeert ze uitvaarten. „Ik bendankbaar dat ik zo dichtbij mag komen.”

� Yvonne Vruggink spreekt van tevo-ren de wensen door van nabe-staanden.

� Willen ze alleen de uitvaart inbeeld gebracht, of ook het opge-baard liggen, het sluiten van dekist en de nazit. Zijn er momentenwaarop de familie haar aanwezig-heid liever even niet wenst.

� Uitvaartverzorgers wijzen nabe-staanden op de mogelijkheid vaneen fotoreportage door YvonneVruggink.

� Nabestaanden krijgen altijd eerstinzage in het fotoalbum voordatzij het laat afdrukken. „Dan kan ikbijvoorbeeld naar believen sommi-ge aanwezigen nadrukkelijker inbeeld brengen.”

� Zij biedt een basispakket (450 eu-ro) en een totaalpakket (599 eu-ro). Het verschil tussen die tweezit in haar uren aanwezigheid. Inbeide gevallen krijgen nabestaan-den zowel een fotoalbum als eenfoto-dvd.

� uitvaartinbeeld.com

Tijdens je uitvaart

ALLES IS MOGELIJK

DE GELDERLANDER WOENSDAG 12 MAART 2014 EXTRA 5

Zo is het uitvaartalbum niet al-leen een weergave van de dagzelf, maar tevens een boek dat depersoonlijkheid van de overlede-ne weergeeft.Een uitvaart beleven mensen ineen roes, zal iedereen beamendie ermee te maken had. „Pas alsze door het fotoalbum bladerenzien ze wie er allemaal bij het af-scheid waren. Dat het een dag

vol hagel en sneeuw was, wetenze vaak nog wel. Maar niet dattoen de kist in de aarde zakte, dezon even doorbrak. Of dat de kro-kussen op het grasveld bij het cre-matorium uitbundig in bloeistonden. Ook voor díe beeldenzorg ik, ook die horen bij de her-innering aan die dag.”Zo wordt het fotoalbum een kost-baar document dat uit de kast

kan worden gepakt als daar be-hoefte aan is. Als een manier omdie dag te herinneren, het ver-driet te delen met mensen die erniet bij zijn geweest of als herin-nering voor later voor jonge kin-deren. Yvonne Vruggink spreektgraag in contrasten. Dat het on-derwijs aan jonge kinderen voorhaar levendigheid vertegenwoor-digt en dat haar fotowerk staat

voor contact met de dood. En datze allebei nodig heeft.Zo gebeurt er tijdens de uitvaart-reportages ook iets dubbels.„Door alles wat ik zie en hoorkomt een overledene die ik daar-voor niet kende, op de dag vanzijn begrafenis tot leven.” En dátmaakt weer dat ze altijd even op-zij kijkt als ze de begraafplaatspasseert waar die persoon ligt.

tot leven komen

� Op deze pagina’s een selectie vande foto’s die Yvonne Vrugginkmaakte van begrafenissen en cre-maties.

6 EXTRA

door Yvonne Jansen

H eilsoldaat WillemHakkenes is nietmeer. Op de gezegen-de leeftijd van 92 jaaris hij, zoals het in krin-

gen van het Leger des Heils heet,‘bevorderd tot Heerlijkheid.’ Eenverdienstelijk man, die zich eenhalve eeuw lang heeft ingezetvoor de jeugd en zijn geloofsge-meenschap. Met collectebus eneen stapel Strijdkreten sjouwdeHakkenes in Drenthe van kroegjenaar kroegje.We lezen het allemaal op Men-senlinq.nl. Bezoekers kunnen opMensenlinq een condoleancebe-richt achterlaten in het register.Bij heilsoldaat Hakkenes is dat,vermoedelijk omdat iedereen vre-de kan hebben met de hoge leef-tijd van de overledene, slechtséén persoon (‘Rust zacht meneerHakkenes’).Maar zodra er, zoals onlangs inEindhoven, een jong kind na eenbotsing met een lesauto uit het le-ven wordt gerukt, stroomt het re-gister snel vol met honderden be-richten, bol van emotie en identi-ficatie: ‘Het is gewoon niet te be-vatten, zo onwerkelijk en ook zooneerlijk! Heel veel sterkte in de-ze zware tijden, mijn moederharthuilt mee...’, ‘Hartverscheurend!Ik wens de ouders en het broer-tje alle liefde, sterkte en krachttoe met het tragische verlies.’ Enook: ‘Sterkte aan de bestuurderen instructeur van de vrachtwa-gen om dit drama te verwerken.’Overlijdensberichten worden au-tomatisch doorgeplaatst nadat zein uitgaven van de regionale me-diabedrijven Wegener, NDC me-diagroep en Mediagroep Limburghebben gestaan. De inkomstenop Mensenlinq komen uit adver-tenties, meestal rond uitvaart-dienstverlening en -producten.

Openbaar rouwbetoon is de afge-lopen twee decennia sterk opge-komen en Mensenlinq is daareen uiting van. Niet iedereen isdaar even van gecharmeerd, maareen heleboel mensen wel.Volgens Jolle Betten, directeurvan Mensenlinq, keken alleen alin januari 2014 bijna 2 miljoenunieke bezoekers op de site, enhet aantal pagina’s dat werd be-

zocht bedroeg ín die maand meerdan 11 miljoen.Wat zoeken mensen op de site?En wat vinden ze er? „Ze zijnnieuwsgierig, vooral naar overle-denen uit de eigen regio”, zegtBetten. „55 procent van de Neder-landers is daar in geïnteresseerd.”De site is volgens hem ‘een digita-le ontmoetingsplaats’ en de ne-crologietjes ‘een digitaal monu-ment’.Gevuld met overlijdensberich-ten, met daaraan per overledeneeen condoleanceregister gekop-peld. Meelevenden kunnen eenwarm woord of een persoonlijkeboodschap achterlaten voor deoverledene; vrienden, kennissen,

Hoe ga je om met de dood?Hoe geef je vorm aan een uit-vaart? In boeken, films en tv-se-ries komt dit thema regelmatigvoor.Het is een dankbaar onder-werp waar je als filmmaker ofschrijver wat mee kunt: alle be-trokkenen zijn uit hun norma-le doen, er komen veel emotieslos en er zijn veel mensen bijelkaar. Een selectie van filmsen boeken waarin de (naderen-de) dood en afscheidsritueleneen belangrijke rol spelen.

Mensen zijn nieuwsgierignaar overledenenuit hun eigen regioJolle Betten, Mensenlinq

Op Mensenlinq.nl kan jeanderen digitaal troos-ten bij een verlies. Ge-middeld anderhalf mil-joen mensen bezoekenmaandelijks de site.

Four weddings and a funeral

“

Departures Les choses de la vieSix feet under

Digitaal bevorderd

Afscheidals thema

De Japanse film Departures werd in2009 met een Oscar onderschei-den. Het gaat over een cellist in To-kio die werkloos raakt. Hij gaat te-rug naar zijn geboorteplaats envindt er een baan bij een uitvaarton-derneming. Fijnzinnige humorwordt gecombineerd met het zwareonderwerp: het ritueel afleggen vanlijken. Toch is de film ondanks dezelichte toon allesbehalve luchtig.

Franse klassieker uit 1970 van Clau-de Sautet met de onsterfelijke Mi-chel Piccoli en Romy Schneider, min-naar en minnares. Onderweg naarhaar verongelukt hij. In fracties vanseconden trekt zijn leven aan hemvoorbij, de keuzes die hij maakte, debeslissingen die hij naliet. De Ameri-kaanse remake met Richard Gere enSharon Stone haalt het van geen kan-ten bij het sublieme origineel.

Europese en Amerikaanse prijzenviel Four weddings and a funeral in1994 ten deel. De tragikomedievolgt een groep Britse vrienden,mannen en vrouwen, die elkaar on-der meer treffen bij bruiloften. Opde derde trouwpartij valt een vanhen dood neer. Op de begrafenis be-seffen enkele hoofdpersonen dat detijd van leven en liefhebben beperktis en maken ze andere keuzes.

Six feet under uit de stal van het Ame-rikaanse HBO is een razendpopulai-re serie. De familie Fischer heeft eenuitvaartonderneming aan huis. In deeerste aflevering verongelukt vaderNathaniel. Vijf seizoenen worden we-duwe Ruth, zoons Nate en David endochter Claire gevolgd. De dood enhet laatste afscheid is als onomwon-den thema aanwezig. Regelmatigduikt ook Nathaniel op als geest.

DE GELDERLANDER WOENSDAG 12 MAART 2014 EXTRA 7

maar ook wildvreemden.Verder bevat de site nieuwsbe-richten over overledenen, overge-nomen uit vrijwel alle gedruktemedia: man die band verwisseldeen werd doodgereden op eenvluchtstrook, vermiste vrouwdood in weiland, vrouw dood na

frontale botsing, vallende takdoodt bejaarde man.„De meeste reacties krijgen weals er ongelukken zijn gebeurdmet kinderen, als er bekende per-sonen overlijden of zich extremegebeurtenissen voordoen”, ver-telt Betten. „Soms zijn ze heelheftig. Zoals in het geval van TimRibberink, de jongen die zelf-moord heeft gepleegd vanwegepesterijen om zijn vermeende ho-moseksualiteit. Dan is de stroomreacties nauwelijks bij te houden.Of een familiedrama, waarbij eenouder zijn eigen kinderen om het

leven brengt. Mensen hebben bijdergelijke incidenten heel sterkde behoefte lucht te geven aanhun emoties.”Dat alles in het nette, want dewebsite wordt gemodereerd envoor kwetsende of beledigendeuitingen is geen plaats.„Helaas krijgen we die wel”, zegtBetten. „Soms zie je completefamilievetes voorbij komen in dereacties. Of uitingen die beledi-gend zijn voor bepaalde bevol-kingsgroepen of leefstijlen. Daarzijn we heel strikt in: die komener niet op.”

Heel veel sterkte in dezezware tijden, mijnmoederhart huilt meeReactie op Mensenlinq

Geschokte reacties na ongeval

Ook BN’ers op Mensenlinq

Wat eet je op een begrafenis?Death at a funeral De ballade van Narayama

In reacties op Mensenlinq wordt geschokt gereageerd op het recente overlijden vaneen 25-jarige man in de Oosterparkbuurt in Amsterdam. Hij kwam afgelopen week-einde om door koolstofmonoxidevergiftiging. De oorzaak van het ontstaan van dekoolmonoxide was een slecht functionerende geiser en mogelijk gebrekkige ventila-tie. Het slachtoffer is in zijn slaap overleden. Naar verluidt blijkt het slachtoffer dezoon te zijn van huisarts Nico Tromp uit Tuitjenhorn die in oktober 2013 zelfmoordpleegde nadat er twijfels waren gerezen rond een door hem uitgevoerde euthanasie.‘Dit is niet te bevatten. Waar moet u de kracht vandaan halen om ook met dit ver-lies verder te leven. Ik wens u heel veel kracht’, is de reactie van ene Annelies. En Ro-bertjan schrijft: ‘Woorden schieten te kort! Het loslaten van een vader, man, eenzoon, broer binnen een jaar... hoeveel lijden kan een mens verdragen en trekken.’

� De locatie van een dodelijk ongeval wordt vaak een herdenkingsplek. fotoHH

Niemand is onsterfelijk

My life without me

� Joan Ferrier foto HH

Op de website Mensenlinq staan ook bekende Nederlanders. Zoals Joan Ferrier,dochter van de eerste Surinaamse president Johan Ferrier en voorzitter van de Am-sterdamse Stichting Herdenking Slavernijverleden 2013, die zaterdag overleed. Zewerd 60 jaar. Joan is de oudere zus van oud-CDA-Kamerlid Kathleen Ferrier.Bekendheid verwierf zij als directeur van E-Quality, het kenniscentrum voor emanci-patie, gezin en diversiteit. Voor haar werk op dat gebied werd ze in 2011 benoemdtot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau. Ook werd ze verkozen tot ‘zwarte vrouwe-lijke manager’ van het jaar, in 2008. Vorig jaar ontving ze van het Amsterdamse stads-bestuur de Frans Banninck Cocq erepenning voor haar verdiensten voor die stad. Ver-der was ze initiatiefnemer en voorzitter van stichting Johan Ferrier Fonds, opgerichtter ere van haar vader.

tot ‘Heerlijkheid’

Daniel is een keurige man. Hij is ge-trouwd met Jane en woont in bij zijnvader. Als die overlijdt moet Danielalles regelen. Hij krijgt er een zwaretaak aan. Om te beginnen doet debegrafenisondernemer zijn werkniet naar behoren, zijn beroemdemaar egoïstische broer komt overuit Amerika, gasten zijn met anderedingen bezig dan de uitvaart en erloopt een onbekende dwerg rond.

Dit drama van Shohei Imamura wonin 1983 de Gouden Palm van Can-nes. In het noorden van Japan moe-ten ouderen naar de berg Nara trek-ken om er te sterven. Zo zorgen zeervoor dat er genoeg eten is voorde rest van de gemeenschap. De69-jarige Orin besteedt één jaar aande voorbereiding op haar levensein-de. Ze tracht haar familie klaar temaken op een leven zonder haar.

“

� De digitale wereld strekt zich meer en meer uit tot het laatste afscheid. De condoleancesite Mensenlinq is daareen voorbeeld van. foto Hollandse Hoogte

Ann, de hoofdpersoon van dezefilm uit 2003, is een vrouw van 23jaar die te horen krijgt dat ze zal ster-ven. Ze woont met haar man entwee dochtertjes in een kleine cara-van en werkt als schoonmaakster.Als ze hoort dat ze kanker heeft,maakt ze een lijst met dingen die zenog wil doen. Ze treft ook voorbe-reidingen zodat man en kinderenzonder haar verder kunnen.

Dit uit 1947 daterende boek vanSimone de Beauvoir speelt in hetheden rond de veertiende eeuw-se Fosca, die ooit een onsterfelijk-heidselixer heeft gedronken.

In Wat eet je op een begrafenis? schetstde historica Jeanette Diepenbroekculinaire rouwrituelen door de eeu-wen heen. Eten en drinken spelen inveel culturen een belangrijke rol tij-dens het laatste afscheid. De simpel-ste verklaring is dat je gasten die vanheinde en verre komen, niet meteen lege maag kan laten zitten. Bui-ten dat zorgt verdriet voor een holgevoel; samen eten is troostrijk.

Wat is de Uitvaart Informatie Hulplijn?De Uitvaart Informatie Hulplijn is een centraal punt waariedereen terecht kan met vragen rondom een overlijden.De Uitvaart Informatie Hulplijn is 24 uur per dag, 7 dagenper week gratis te bereiken.

Voor wie zijn we er?De Uitvaart Informatie Hulplijn is er voor iedereen. Iedereenkan gratis contact met ons opnemen. Heeft u op dit momentte maken met een sterfgeval? Dan kunt u bij ons terecht. Wiltu rustig op uw gemak vooraf een aantal zaken regelen vooreen uitvaart of heeft u juist na de uitvaart een vraag? Ookdan kunt u bij ons terecht.

Participanten en VriendenDankzij de steun van onze Participanten en Vrienden kande Uitvaart Informatie Hulplijn u van de juiste informatievoorzien. Door onze Participanten en Vrienden beschikkenwe over een groot netwerk, waardoor er voor praktischiedere vraag rondom overlijden, uitvaart en nazorg wel eenantwoord is.

Met welke vragen kan ik terecht?U kunt bij ons terecht met allerhande vragen over deuitvaart, verzekeringen en erfrecht, maar ook met vragenover bijv. rouwverwerking, de fiscale en juridische aspectenvan een uitvaart of vragen over bijzondere kisten of urnen.

Hoe kan ik mijn vraag stellen?U kunt ons op de volgende manieren bereiken:

TelefonischU kunt ons gratis bellen op 0800 - 4444 000. We zijn 24 uurper dag, 7 dagen per week bereikbaar.

Per e-mailU kunt mailen naar info@uitvaartinformatiehulplijn.nl.Binnen enkele dagen wordt uw vraag door één van onzeconsulenten zorgbemiddeling beantwoord.

WebsiteOp de website www.uitvaartinformatiehulplijn.nl vindt uinformatie over veelgestelde vragen en antwoorden,nieuws, de Participanten en Vrienden. Ook kunt u hieruw vragen stellen en folders downloaden.

Uitvaart Informatie Hulplijn

0800 - 4444 000www.uitvaartinformatiehulplijn.nl

gratis bereikbaar24 uur per dag / 7 dagen per week

40 www.gelderlander.nl woensdag 12 maart 2014