လ အခငအရ ေးရ ောငစ

(၃၉) က ြမရ မော အစညေးအရ ေး

(၂၀၁၈) ခနစ၊ စကတငဘာလ (၁၀)ရကန ေမ (၂၈)ရကန ေထ

အစအစဥအမတ (၄)

ရ ောငစ၏ အောရ စြ မလြအပရ ော လ အခငအရ ေးအရ ခအရေမ ောေး

ေး ေ လတလပရ ော နြငင တ ော အခ အလ ရ ောရ ရ ေး မစရ ငေး၏

မေမောနြငင ဆြင ောအစ ငခ စော

အနစခ ျပ

လကရအစရငခစာတင မမ မာနငငဆငရာ သးသ ေလတလပနသာ

နငငတကာ အခ ကအလက ရာန နရးမစရငး၏ အဓကနတေ ရခ ကမ ားနငေ

အကကမပျခ ကမ ားက တငမပထားသည။

This is not an official translation of the United Nations.

Refer to A/HRC/39/64 for the official English version of this document.

ဤအစရငခစာသည ကလသမမဂ၏ တရားဝင ဘာသာမပ မဟတပါ။ အဂဂလပဘာသာမ ငေ

နရးသားန ာမပထားနသာစာတမးအမတ (A/HRC/39/64) က တရားဝငမရငး အမ စ ကကညေရပါ။

န ာကဆးမ စနပေါ ခ ေနသာ တးတကနမပာငးလ မမ ားက ထငဟပန ာမပနငရ လကရအစရငခစာက န ာကဆး

အန နငေ တငမပရ သတမတထားနသာ ရကထက နက ာလ ၍ တငသငးခ ေသည။

အနသးစတနတေ ရခ ကမ ားက သရလပါက အစရငခစာ (A/HRC/39/CRP.2) ကကကညေပါ။

A/HRC/39/64

မတညေး တ ရ ေးရ ော က ြြတငအစ ငခ စော

မ ေခ ။ ။ အနထနထ

(၂၀၁၈)ခနစ၊ ဩဂတလ၊ (၂၄)ရက

မရငး။ ။ အဂဂလပဘာသာ

2

မာတကာ

၁။ ဒါ း ၃

၂။ မပဠာ းထားနသာလပပငခငေနငေ လပထး ညး ာ ၃

(က) မပဠာ းထားနသာလပပငခငေ ၃

(ခ) လပထး ညး ာ ၄

(ဂ) ဥပနဒမနဘာင ၅

၃။ န ာကခအနမခအန ၆

၄။ ကယစားမပျနသာ မ စရပမ ား ၈

(က) ရခငမပည ယ ၉

(ခ) ကခ ငနငေ ရမးမပည ယမ ား ၂၄

(ဂ) အနမခခလပပငခငေမ ား ၃၀

၅။ တပမနတာစစဆငနရး၏ ထးမခားသသာနသာ လကခဏာမ ား ၃၂

(က) အရပသားမ ားက ပစမတထားမခငး ၃၂

(ခ) လငပငးဆငရာအကကမး ကမ ၃၃

(ဂ) ယထတလနသာ ရညရယခ ကမ ငေ နမပာဆမမ ား ၃၄

(ဃ) မပစဒဏမကငးလတန မ ၃၄

၆။ အမပညမပညဆငရာဥပနဒအရ ရာဇဝတမမ ား ၃၅

(က) ဂ နဆက (နခေါ ) မ ျးနယစတစစအား မ ျးမ ျတမခငး ၃၅

(ခ) လသားတမ ျးနယလး အနပေါ သကနရာကသညေ ရာဇဝတမမ ား ၃၇

(ဂ) စစရာဇဝတမမ ား ၃၇

၇။ တာဝ ဝတတ ရားမ ား ၃၈

၈။ တာဝ ယ အမပစခမ ၄၀

၉။ အဓကနကာကခ ကမ ားနငေ အကကမပျနထာကခခ ကမ ား ၄၂

3

၁။ ေြဒါေေး

၁။ လ ေအခငေအနရးနကာငစသည ဆးမ တခ ကအမတ (၃၄/၂၂) မ ငေ မမ မာနငငဆငရာ

သးသ ေလတလပနသာ၊ နငငတကာ အခ ကအလကရာန နရးအ ေ (မစရငး) က ေစညးခ ေသည။

နကာငစသမမတသည မာဇကး ဒါရစမ း (အငဒ းရား) က ဥကက ဌအမ စ၊ ရဒကာ ကမရာဆာမ

(သရလကဂာ) နငေ ခရစစတ ာ စဒတ (ကသစနတးလ ) တ ေက အ ေဝငမ ားအမ စ ခ ေအပခ ေသည။

ကလသမဂဂ လ ေအခငေအနရးဆငရာမဟာမငးကကးရးမ အတငးနရးမ းအ ေက နရးခ ယခ ေအပခ ေသည။

၂။ အဆပါမစရငးအ ေသည နကာငစ၏ (၃၆)ကကမနမမာက အစညးအနဝးပ တင နတနမ

ထတမပ ခ ကက တငမပသညေအမပင၊ (၃၇)ကကမနမမာက အစညးအနဝးပ တင ကကားမ တ

အစရငခစာက နတမ ငေထတမပ ခ ေပပး၊ (၂၀၁၇) ခနစ၊ ဒဇငဘာလ (၅) ရကန ေက က ငးပခ ေနသာ

(၂၇)ကကမနမမာက အထးအစညးအနဝးပ တင ဗဒယမတဆငေ မ ေခ း နမပာကကားခ ေသည။ မစရငးအား

အပပးသတအစရငခစာက (၃၉)ကကမနမမာက အစညးအနဝးသ ေ တငသငးရ နမတတ ာရပခထားသညေ

နကာငစဆးမ တခ ကအမတ (၃၆/၁၁၅) ကလက ာလ က လကရအစရငခစာက တငသငး

လကသည။ ဤအစရငခစာတင မစရငး၏ အဓက နတေ ရခ ကမ ားနငေ အကကျမပျနထာကခခ က

မ ားက တငမပထားသည။ အနသးစတက စာတမးအမတ(A/HRC/39/CRP.2)တင နတေ ရ နငသည။

၃။ နကာငစနငေ မစရငးတ ေက နမတတ ာရပခနသာမငားလညး မမ မာနငငအစးရမ ပးနပါငး

နဆာငရကမခငး မရသညက မစရငးအန မ ငေ ဝမး ညး ယရာ နတေ ရရပါသည။ နငငတငး

ဝငနရာကခငေရရ မစရငးမ (၂၀၁၇) ခနစ၊ စကတငဘာလ (၄) ရက၊ (၂၀၁၇) ခနစ၊ နဝငဘာလ (၁၇)

ရက နငေ (၂၀၁၈) ခနစ၊ ဇ ဝါရလ (၂၉) ရကန ေ တ ေတင စာပ ေ၍နမတတ ာရပခခ ေသည။ (၂၀၁၈) ခနစ၊

မတလ (၂၇) ရကန ေတင အနသးစတ နမးခ းမ ားပါဝငနသာ စာရငးအား နပးပ ေနမးမမ းခ ေသည။

မစရငးသည အစးရကယစားလယမ ားနငေ အလတသနဘာထနတေ မက အက ေအသတမ ငေ

ရရခ ေနသာလညး ၄ငး၏စာမ ားအနပေါ တရားဝငအနကကာငးမပ မက မရရခ ေပါ။ လကရ

အစရငခစာအား အမ ားမပညသသ ေ မထတမပ မ၊ မမ မာအစးရထ နပးပ ေခ ေသည။ တ ေမပ မ မရခ ေပါ။

၂။ ပဠောေေးထောေးရ ောလပပြငခငန င လပထ ေးေညေးေော

( ) ပဠောေေးထောေးရ ောလပပြငခင

၄။ မပစမက းလ ထားသမ ားအား အမပညေအဝ တာဝ ယအမပစခမ ရနစရ နငေ အက းလ ခ

ရသမ ား အတက တရားမျတမရနစရ ရညရယ၍၊ မကကာနသးမ အခ ၌ မမ မာနငင၊ အထးသမ ငေ

ရခငမပည ယအတငး တပမနတာနငေ လမချနရးတပ ေမ ားက လ ေအခငေအနရး ခ ျးန ာကမမ ား

က းလ ခ ေသညဆနသာ စပစ ခ ကမ ား၊ အလ သးစားမပျမမ ား စသညတ ေနငေ ပတသကသညေ

4

အခ ကအလက၊ အနမခအန မ ားက အတညမပျရ ဆးမ တခ ကအမတ (၃၄/၂၂)က မစရငးက

ဤက ေသ ေ လပပငခငေ မပဋဌာ းအပနငးခ ေသည။

၅။ မစရငးသည ကခ င၊ ရခငနငေ ရမးမပည ယမ ား၌ (၂၀၁၁) န ာကပငးတင မ စပားခ ေနသာ

အနမခအန မ ားက အနရးစကနလေလာခ ေသည။ ဤသည (၂၀၁၁) ခနစတင ကခ ငမပည ယ၌

တကပ မ ား တ မပ လညမ စပားမခငး၊ ရမးမပည ယတင တကပ အရ မမငေမားလာမခငးနငေ (၂၀၁၂)

ခနစတင ရခငမပည ယ၌ အဓက အကကမး ကမမ ား မ စပားခ ေမခငးတ ေက ထငဟပနစသည။ ၎ငး

အမ စအပ ကတ ေသည အနမပာငးအလ မ စနစနသာ နစေနဆာခ ကမ ားမ စပပး၊ ဆးရားနသာ

လ ေအခငေအနရး ခ ျးန ာကမမ ားနငေ အလ သးစားမမ ား ရခ ေသညဟ စပစ ခ က အသစမ ား

စပလ ဉး၍ နပေါနပါကလာခ ေသည။ မစရငးသည အခ ကအလကမ ားက နမခနမခမမစမမစ ရာန ရ

အနရးပါနသာ မ စရပအနတာမ ားမ ားက နရးခ ယခ ေသည။ ခ ျးန ာကမမ ား၊ အလ သးစားမမ ား

ရခ ေသညဟနသာ အတအက စပစ ခ ကမ ားနငေ ပတသက၍ ၎ငးမ စရပမ ားမတဆငေ အနသးစတ

အခ ကအလကမ ားက ရာန နတေ ရခ ေသည။ တခ တညးတင နယဘယ အားမ ငေ လပန က

မ စနသာ အမပျအမ စရကမ ားကလညး န ာထတနငခ ေသည။ တမခားအနမခအန မ ား၌လညး

ဆးရားနသာ စပစ ခ ကမ ား နပေါနပါကလာခ ေပပး၊ ၎ငးတ ေအား ဆကလကစစမးရ လအပလ က

ရသည။

(ခ) လပထ ေးေညေးေော

၆။ နတေ ရခ ေသညေ အခ ကအလကမ ားအား “ယတတ ရနသာ” ဟသညေ စခ အနပေါ အနမခခ၍

အတညမပျခ ေသည။ ဤစခ က မပညေမနစရ အလ ေငာ ယကကညထကနသာ အရငးခ

အနကကာငးအရာမ ား လလနလာကနလာကရပပး၊ တမခားနသာ အခ ကအလကမ ားနငေလညး

ကကညသည မ စရာ၊ သာမ ခ ငေခ နငစမးရသတစဦးက ဤက ေသ ေ မ စရပ သ ေမဟတ အမပျအမပစ

မ စပားခ ေသညဟ က ျးနကကာငးဆနလ ာစာ နကာကခ ကခ နငရမည။

၇။ မစရငးသည အရငးခ အခ ကအလက အမ ားအမပားက စနဆာငးနငခ ေသည။

က းလ ခရသမ ားနငေ မ ကမမငသကနသမ ားက နသခ ာသတမတ၍လညးနကာငး၊ လကတ း

နရးခ ယ၍လညးနကာငး၊ စစနပါငး (၈၇၅) ဦးတ ေအား နမခနမခမမစမမစ လနတေနမးမမ းခ ေသည။

ပဂျလတမ ရကကးထားနသာပရပမ ားက ရယခ ေပပး၊ စာရကစာတမးမ ား၊ ဓာတပမ ားနငေ

ဗဒယအမ ျးမ ျးတ ေက အမ အက ဟတသညမဟတသည စစနဆးခ ေသည။ ၎ငးတ ေက

အ ေအစညးအသးသး၏ မတညးမ တရနသးနသာ နဒတာမ ား (သ ေမဟတ) မတစမ ား၊ ကျမးက င

ပညာရငမ ားနငေ အငတာဗ းမ ား၊ တငမပခ ကမ ား နငေ လသရငကကား မ စပပးနသာ အနကကာငး

အရာမ ား အပါအဝင ယကကညအားကးထကသညဟ အက မ တထားပပးနသာ ထပဆငေ

အခ ကအလကမ ားနငေ ကကညမရမရ စစနဆးခ ေသည။ လငပငးဆငရာနငေ က ားမအနမခမပျ

5

အကကမး ကမမ ားဆငရာ၊ ကနလးစတပညာ၊ စစတပနရးရာနငေ မခငးနဆးပညာဆငရာ

ကျမးက ငပညာရငမ ား၏ အကကမပျခ ကတ ေကလညး ာခခ ေသည။ မ က မရ၊ မရ စစနဆးထား

ပပးသား၊ အနထာကအထား ခငမာသညေ အခ ကအလကမ ားကသာ အနမခခ အသးမပျခ ေသည။

၈။ အခ ကအလကစနဆာငးရ မစရငးအ ေဝငမ ားသည ဘဂဂလားနဒေရနငင၊ အငဒ းရားနငင၊

မနလးရားနငင၊ ထငးနငငနငေ ယနကသ ေ သားနရာကခ ေသည။ (၂၀၁၇) ခနစ၊ စကတငဘာလနငေ

(၂၀၁၈) ခနစ၊ ဇလငလမ ားကကားတင ထပမကငးဆငးနလေလာမခငး အမ ားအမပားက ထမးနဆာင

ခ ေသည။ မစရငးသည အစးရမ ားကကားနငေ အစးရမဟတနသာအ ေအစညးမ ား၊ သနတသမ ားနငေ

သတမ မ ား အပါအဝင တမခားပါဝငပတသကသမ ားနငေ လမ ငေနတေ၍လညးနကာငး၊ အနဝးမ

လညးနကာငး အကကမနပါငး (၂၅၀) နက ာ အတငပငခခ ေသည။ အမ ားမပညသအား တငမပရ

နခေါဆခ ကမ အပါအဝင၊ စာမ ငေနရးသား တငမပခ ကမ ားက မစရငးက လကခရရခ ေသည။

၉။ မစရငးသည လတလပမ၊ ဘကမလကမနငေ ဓမမဓဠာ က မ အနမခခမမ ားက တက စာ

လက ာသည။ အခ ကအလကအရငးအမမစမ ားထ ၎ငးတ ေနမပာကကားသညေ အနကကာငးအရာက

အသးမပျခငေရမရ နမးမမ းခ ေသည။ လအပသလ လျျေ ဝကနပးသည။ လကတ ေမပ မမ ား

အမ တကယရသမ ငေ နကကာကန ကကသညက ထညေသငး စဥးစားလ က၊ က းလ ခရသမ ားနငေ

မ ကမမငသကနသမ ားက အထးအနလးနပး ကာကယခ ေသည။ မမ မာနငင၏ အနမခအန က

စစနဆးန နသာ နကာငစယနတရားမ ားနငေ ပးနပါငးနဆာငရကသမ ား ရငဆငန ရသညေ

နမခာကလ ေခရမ နငေ ပခမးနမခာကခရမတ ေအနပေါ မစရငးသည အလ အမငး စးရမမသည။

မမ မာနငငအား လ ေအခငေအနရးခခသမ ားက ကာကယနစာငေနရာကနပးရ မစရငးက

တကတ းလသည။

(ဂ) ဥပရဒမ ရ ောင

၁၀။ အခ ကအလကမ ားအား မမ မာနငငတင အက ျးဝင သကနရာကနသာ အမပညမပညဆငရာ

လ ေအခငေအနရးဥပနဒ၊ အမပညမပညဆငရာ လသားခ ငးစာ ာနထာကထားမ ဥပနဒနငေ အမပညမပည

ဆငရာ ရာဇဝတမ ဥပနဒမ ားနငေအည အက မ တ ဆ းစစခ ေသည။ ကခ ငနငေ ရမးမပည ယတ ေရ

မပညတငးလက ကကငတကပ မ ားအမပင၊ ရခငမပည ယရ အာရက ရဟငဂ ာ ကယတငနရး

တပမနတာ (အာဆာ) နငေ မမ မာေလမချနရးတပ ေတ ေအကကား မ စပားခ ေနသာ အကကမး ကမမ ားသည

6

အ ညးဆးအားမ ငေ၊ (၂၀၁၇) ခနစ၊ ကသဂတ (၂၅) ရကမစတင၍ မပညတငးလက ကကငတကပ

အမ စ သကနရာကသညဟ မစရငးက မတယလကသည။၁

၃။ ရေော ခ အရ ခအရေ

၁၁။ (၁၉၆၂) ခနစမစတင၍ မမ မာနငငက စစအစးရအဆကဆကက အပခ ျပခ ေကကသည။

(၂၀၀၈) ခနစတင စစတပက ပန ာထားနသာ ေစညးပအနမခခဥပနဒအသစက အတညမပျခ ေသည။

၎ငးက နငငနရးနငေအပခ ျပနရးတင ကကးစးနငနသာ န ရာ ရာထးမ ားအား စစတပမ ဆကလက

ထ းသမးနငရ စမထားသည။ ဤ ေစညးပက စစတပနငေ အရပဘက နစပငး ပါဝငနသာ

အစးရစ စက ခ မတနပးခ ေသည။ (တပမနတာဟနခေါတငနသာ) စစတပသည လတနတာ

နစရပလးတင အမတန ရာ (၂၅) ရာခငန းက ခ ေအပနငသည။ ကာကယနရး၊ ယစပနရးရာနငေ

မပညထ နရး စသညေ အဓကဝ ကကးဌာ (၃) ခ၏ တာဝ ခဝ ကကးခ ျပမ ားကလညး နရးခ ယ

နငသည။ ဆကလက၍ ဒတယသမမတနစဦးရသညေအ က၊ အ ညးဆး တစဦးက နရးခ ယနငသည။

ဤသ ေ ညးမ ငေ တပမနတာက နငငနတာကာကယနရးနငေလမချနရးနကာငစ အပါ လမချနရး

ယနတရားတစရပလးက ထ းခ ျပနငသညေအမပင၊ ေစညးပအနမခခဥပနဒ မပငဆငနရးကလညး

ပတဆ ေနငသည။ တပမနတာတင မမ၏နရးရာမ ားက အရပဘက၏ ကကးကကပမမပါဘ

လတလပစာ စမခ ေခ ပငခငေ နငေ တရားစရငနငခငေရသည။ အစးရဌာ အားလး၊ နငငေဝ ထမးမ ား နငေ

တရားစရငနရး အပါအဝင၊ မ ားစာနသာ နငငပင စးပားနရးအ ေအစညးမ ားတငလညး လကရ

စစတပအရာရမ ားနငေ အရာရနဟာငးမ ားသည အာဏာရနသာ ရာထးမ ားက ရယထားကကသည။

(၂၀၁၀) ခနစတင ဦးသ းစ အစးရသည ေစညးပအနမခခဥပနဒက မမပငဆငဘ ၊ နငငနရးနငေ

စးပားနရးလတလပခငေသ ေ ဦးတညနသာ က ယမပ ေသညေ မပျမပငနမပာငးလ မမ ားက စတငခ ေသည။

အမ ျးသားဒမကနရစအ ေခ ျပသည (၂၀၁၅) ခနစ၊ နဝငဘာနရးနကာကပ တင အနငရခ ေပပး

ယငးပါတကဦးနဆာငနသာအစးရသည (၂၀၁၆) ခနစ၊ မတလ (၃၁) ရကန ေတင အာဏာ

ရယခ ေသည။ ပတဆ ေမမ ားက ရပသမးလကပပး နငငမခား ရငးနးမမ ျပနမက ကကျဆခ ေကကသည။

၁၂။ ဗမာလမ ျးအမပင မမ မာနငငတင တမခားနသာ တငးရငးသားအပစမ ားရသည။ ၄ငး

တငးရငးသားမ ားသည ခ ေမ းနမခ စစနပါငးလဦးနရ၏ (၃၂) ရာခငန းရသည။၂ လတလပနရး

ရသညေအခ မစ၍၊ မ ားစာနသာ တငးရငးသားအနမခမပျလက ကကငပဋပကခမ ားအား အသးခ ကာ

တပမနတာသည ၄ငး၏အာဏာတညပမ နရးက တငးရငးသားစညးလးညညတနရးအား အာမခသ

၁ ဤအက မ တခ ကသည အမပညမပညဆငရာကကကနမခ နကာမတ(ICRC)၏ ဆ းစစခ ကနငေ ကကညသည။

ဥပမာအားမ ငေ “အမပညမပညဆငရာ ကကကနမခ နကာမတဥကက ဌ၏ (၂၀၁၈) ခနစ၊ ဇ လ (၂) ရက၊ ရ ဂရလာနဆးနနးပ

မ ေခ း”က ကကညေရ ။

၂ (၂၀၁၄) ခနစ၊ မမ မာနငင လဦးနရနငေအမနထာငစသ းနခါငစာရငးနကာကယမ စစတမး

7

အန နငေ လအပနကကာငး အနကကာငးမပခ ေသည။ လမ ျးအပစ အနတာမ ားမ ားသည ကရ ငးစာ

အမမစတယန နသာ ာကကညးခ ကမ ားရန ကာ၊ ကယပငအပခ ျပခငေ ပမရရနရး နငေ သဘာဝ

သယဇာတမ ားအား ညမျစာ ခ နဝနပးအပနရးတ ေအတက ကကျးစားရ းက လ ကရကကသည။ အစးရ

အဆကဆကသည အမ ျးသားမပ လညသငေမမတနရး နစေစပနဆးနနးမမ ား အစခ ၍ လပခ ေကက

နသာလညး တကပ မ ား ဆကလက မ စပားလ ကရသည။ ဤပဋပကခမ ားသည စစတပ၏

နငငနတာတညနဆာကနရး ကကျးပမးမမ ားမာ နအာငမမငမခငး မရနကကာငး ည မပလ ကရသည။

တငးရငးသားလ ညးစမ ားတင စညးလးညညတနသာ "မမ မာ" ဟ၍ အမ ျးသားနရးစတဓာတ

မရဘ ၊ ဗမာဗဒဓဘာသာဝငမ ား၏ ကကးစးမအနပေါ မနက ပမသာ ကကးထားလာသည။

ထငရားသညမာ စစအပခ ျပနရးလကနအာကတင "တငးရငးသားလမ ျးမ ား" ဟနသာ အယအဆ

သည မမ မာေနငငနရး အသကအဝ းတင အ ေဝငမ စနရးအတက အဓကက နသာ စလအပခ က

တမ ညးမ ညး မ စလာမခငးပင။ ထမတဆငေ၊ မမတ ေ တငးရငးသား မဟတနသာ "သမ ား" ဟ၍

ဘယဆခ ကတစရပ နပေါထ းလာသည။ စစအစးရသည အဓက တငးရငးသား (၈)မ ျးမ

တငးရငးသားမ ျးနယစ (၁၃၅) မ ျးအထ ထပမခ မခားခ ေသည။ ဤမ ျးနယစစာရငး၌ ပါဝငသမ ား

သည မမ မာနငငတင "ဇာတခသမ ား" အန နငေ အသအမတမပျခရသည။ တမခားသမ ား

အားလးသည၊ မညမျ အမ ျးဆက အဆငေဆငေ မမ မာနငငတင န ထငခ ေနစကာမ၊ အမပငလမ ား

အမ စသာ၊ သ ေမဟတ ဝငနရာကလာသမ ားအမ စသာ မတယခရသည။ ရဟငဂ ာ၃တ ေသည

ထလလမ ျးတစမ ျး မ စသည။ တပမနတာက ရငးလငးနမပာဆသညမာ “က းတ ေသည

နဒါငးတ ေအကကား န နသာမငားလညး က းတ ေသည နဒါငးမ ျး မမ စနငနခ ”၄ ဟ၍မ စသည။

၁၃။ (၂၀၁၄) ခနစ၊ သ းနခါငစာရငးအရ လဦးနရ၏ (၈၇.၉) ရာခငန းသည ဗဒဓဘာသာဝငမ ား၊

(၆.၂) ရာခငန းသည ခရစယာ ဘာသာဝငမ ားနငေ (၄.၃) ရာခငန းသည မတဆလငမ ား

မ စကကသည။ ဗမာမ ားသည အဓကအားမ ငေ ဗဒဓဘာသာဝငမ ားမ စကကသည။ တမခားမ ားစာနသာ

တငးရငးသားအပစမ ားတင ဗဒဓဘာသာဝငမဟတသ အနမမာကအမမားပါဝငသည။ (၁၉၆၀)

မပညေလ နစမ ားတင ဗဒဓဘာသာက နငငနတာဘာသာအမ စ သတမတရ ကကျးပမးမမ ားသည

ညညတမ စတဓာတအား က မပားနစခ ေသည။ (၂၀၀၈) ေစညးပအနမခခဥပနဒက တမခားဘာသာမ ား

က အသအမတမပျနသာလညး ဗဒဓဘာသာက "ဂဏထးဝနသသနငေ မပညေစသညေ ဘာသာသာသ ာ

မ စသညဟ" အသအမတမပျထားသည။ (၂၀၁၁) ခနစတင မပျမပငနမပာငးလ မမ ား စတငခ

၃ မမ မာနငငတင "ဘဂဂ ါလ"ဟနယဘယ အားမ ငေ နခေါနဝေါနသာ အပစက "ရဟငဂ ာ" ဟ အမညတပလျင

ခစားခ ကမပငးကကနကကာငး မစရငးကသရပါသည။ ဤအနခေါအနဝေါက သးစ မခငးသည မမကယကမမ မညသမညဝါဟ

နမပာဆနငခငေနငေ ကကညသည။

၄ တပမနတာ၊ မပညသ ေဆကဆနရးနငေ စတဓာတဆငနရးည ကကားနရးမ းရးမ မ ေနဝနသာ (၂၀၁၈)ထတ

"မမ မာေနငငနရးနငေ တပမနတာ"၊ စာမ ကနာ (၁၁၅)။

8

ကတညးက မမ မာနငငရ ဗဒဓဘာသာအနမခခ အမ ျးသားနရးဝါဒ တးတကခ ေသည။ ခါးသးနသာ

မတဆလငဆ ေက ငနရးစကားမ ား တးပားလာခ ေသည။ ဗဒဓဘာသာဝငမ ားနငေ မတဆလငမ ား

အကကား အကကမး ကမမ ား မ ားမပားလာခ ေသည။ ဗဒဓဘာသာအနမခခအမ ျးသားနရးဝါဒ အ ေအစညး

မ ား အ က အကကးမားဆးနသာ အ ေတစ ေ မာ အမ ျးသား ဘာသာသာသ ာ နစာငေနရာကနရးအ ေ

(သ ေမဟတ "မဘသ") မ စသည။ ၄ငးအ ေသည မမကယက ဗဒဓဘာသာအား ကာကယနစာငေနရာက

သအမ စ ပန ာထားသည။ မဘသက အမည ာမအားမ ငေ ကသမးခ ေနသာလညး၊ အမညနမပာငး

၍ ဆကခန သမ ားက က ယက ယမပ ေမပ ေ နထာကခန ကကဆ မ စသည။

၁၄။ ယန ေကာလတင တပမနတာသည လမ ားစမ စနသာ ဗမာဗဒဓဘာသာဝငမ ား အကကား

ယခငကထက ပမ နရပ းစားလ ကရသည။ အကကမး ကမမ ား၊ အထးသမ ငေ "ရဟငဂ ာ

ပဋပကခ"က အသးခ ကာ၊ စစတပက အနတရာယ အပခမးအနမခာကက နရာကန နသာ နငငအား

ကာကယနစာငေနရာကန သအမ စ မမကယမမ ထပမ အတညမပျန သည။ ထမ ငေ ၄ငး၏

နငငနရးကဏဍကလညး ဆကလက ခငမာနစသည။ ဤအခ ကသည တပမနတာ၏ ဆးရားနသာ

လ ေအခငေအနရးမတတမးက လညးနကာငး၊ စစအပခ ျပမက ကာလကကာရညစာ ဆ ေက ငခ ေသညေ

ဒမကနရစလပရားမက လညးနကာငး မပ ပပး စဥးစားကကညေမည ဆလျင အလ အေဩစရာ

နကာငးလသည။ မမ မာနငငသည ကလသမဂဂအတက နစနပါငး (၃၀) တငတင စးရမရနသာ

နငငမ စခ ေပပး၊ (၁၉၉၁) ခနစမ စတင၍ လ ေအခငေအနရးအနမခအန က မပစတငရ ေခ နသာ

ဆးမ တခ ကမ ား ခ မတခခ ေရသည။ ဆယစနစနပါငး (၃) စတင၊ မမ မာနငငဆငရာ ကလသမဂဂ

လ ေအခငေအနရး အထးကယစားလယ အဆကဆကက လ ေအခငေအနရးခ ျးန ာကမ ပစမ ားသည

က ယမပ ေပပး စ စတက ရကာ၊ နငငနတာနငေ စစတပ၏ နပေါလစ မဝါဒနကကာငေမ စသညဟ

နကာကခ ကခ ခ ေကကသည။ ဆးရားနသာလ ေအခငေအနရးခ ျးန ာကမမ ား ဆငရာ စပစ ခ ကမ ားသည

(၂၀၁၁) ခနစမ ယန ေအထ ဆကလကမ စနပေါန လ ကရပပး၊ ၎ငးတ ေက ဤအစရငခစာမ

အဓကအာရစက န ာမပထားသည။

၄။ ြယစောေး ပြရ ော စ ပမ ောေး

၁၅။ မစရငးသည ကယစားမပျနသာ မ စရပ (၃)ရပအနပေါတင အဓကအာရစကခ ေသည။

၄ငးတ ေမာ ရခငမပည ယ ပဋပကခ၊ ကခ ငမပည ယနငေ ရမးမပည ယတ ေတင မ စပားန နသာ

တကပ မ ားနငေ အမ းစကားက အဓကထား၍၊ အနမခခလပပငခငေမ ား က ငေသးခ က အနပေါ

ခ ျးန ာကမတ ေမ စသည။

9

( ) ခြင ပညေယ

၁၆။ ရခငမပည ယ၏ ဆငးရ နမးပါးမသည တစနငငလးအတငးအတာထက နစဆ းပါးပမ

ဆငးရ သည။ ရခငမပည ယအတငးရ လ ေအ ေအစညးအားလးသည မေက နသာ လမ လနရး

ဝ နဆာငမနငေ အသကနမးဝမးနက ာငး အခငေအနရးမ ား ရားပါးမတ ေက ရငဆငခစားန ကက

ရသည။ မပည ယတငးရ လဦးနရအမ ားမပားဆးနသာအပစနစခမာ ရခငဗဒဓဘာသာဝငမ ားနငေ

ရဟငဂ ာမတဆလငမ ားမ စကကသည။ ရခငဗဒဓဘာသာဝငမ ားမာ အမ ားစမ စပပး၊ ရခငမပည ယ

နမမာကပငးတငမ ရဟငဂ ာမတဆလငမ ားက လမ ားစမ စကကသည။ ကမ မတဆလငမ ား

အပါအဝင တမခားနသာ တငးရငးသားမ ျးနယစမ ားလညး ရကကသည။ မ ားနသာအားမ ငေ၊

ရခငမပည ယရ မပဿ ာမ ားသည ရဟငဂ ာမ ား နငေ ရခငမ ားအကကား ဆကဆနရး

ညေ ငးနသာနကကာငေ နပေါနပါကလာခ ေရသညဟ ဆကကသည။ ထမပဿ ာမ ားသည ကရ ငးစာ

အမမစတယန နသာ မနက ပမမ ားနငေ ဘကလကမလ အမ းတရားမ ားနကကာငေမ စသည။

သ ေနသာလညး၊ မစရငးမ နမးမမ းခ ေနသာ ရဟငဂ ာ နငေ ရခငအမ ားစက (၂၀၁၂) မတငမက၊ ၄ငးတ ေ

အကကား ဆကဆနရး နကာငးမ ခ ေနကကာငး၊ အနရာငးအဝယစးပားနရး နငေ မတနဆသငယခ ငး

အရ ခငမငရငးနးမမ ား ရခ ေကကနကကာငး နမပာမပကကသည။

(၁) ခြငတြငေး ငေး ောေးမ ောေးအရပေါ လ အခငအရ ေးခ ြြေးရ ော မမ ောေး

“ရခငနတရ ေ မ စရပက တစကမဘာလးသနအာင နမပာမပခ ငတယ။ ဘာနကကာငေလ ဆနတာေ

ကျ နတာတ ေဆမာ မ စန တာနတ ကမဘာက မသကကဘး။၅”

၁၇။ ရခငတငးရငးသားတ ေအနပေါ မမ မာေလမချနရးတပ ေ မ ဆးရားနသာ လ ေအခငေအနရး

ခ ျးန ာကမမ ား က းလ ခ ေသညက အထးအနလးနပး နမပာကကားခ ေကကသညေ ရခငတငးရငးသား

အနမမာကအမ ားနငေ မစရငးက စကားနမပာဆခ ေသည။ ၎ငးခ ျးန ာကမမ ားသည မမ မာနငငရ

တမခားတငးရငးသား လမ ျးစမ ား ခစားန ရသညေ အနတေအကကျမ ားနငေ ဆငတသည။

၁၈။ တပမနတာသည ရခငအမ ျးသား၊ အမ ျးသမးမ ားနငေ ကနလးငယတ ေအား အတငးအဓမမ၊

သ ေမဟတ မလပမန ရ အမ စ နချးတပဆ သည။ မ ားနသာအားမ ငေ "နပေါတာ"ဆ သညေ အန နငေ

မ စသည။ အမခားနသာ ခ ျးန ာကမမ ားမာ လယယာနမမမ ားက သမးယမခငးမ ငေ ကယပငနမမမ

အတငးအဓမမ နငထတမခငး၊ တရားလကလတ မးဆးမခငးနငေ ထ းသမးမခငး၊ အသကရငပငခငေက

ခ ျးန ာကမခငး၊ ရပပငးဆငရာနငေ စတပငးဆငရာ ဂဏသကခာရရ န ထငနငခငေက ခ ျးန ာကမခငး၊

ပစစညးဥစစာပငဆငခငေက ခ ျးန ာကမခငးတ ေပါဝငသည။ တပမနတာစစသားမ ားသည ရခင

၅ တမခား ညးမ ငေန ာမပထားမခငးမရပါက၊ နမပာဆခ ကမ ားသည က းလ ခရသမ ားနငေ နတေဆနမးမမ းမခငးမ

ရရခ ေသညေ နကာကခ ကမ ားမ စသည။

10

အမ ျးသမးမ ားက လငပငးဆငရာ အကကမး ကမခငး၊ မ ားနသာအားမ ငေ နချးတပဆ န ခကတင

က းလ မခငးတ ေ မပျခ ေကကသည။ ဥပမာအားမ ငေ၊ အက းလ ခခ ေရသ အမ ျးသမးတစနယာကက

(၂၀၁၇)ခနစတင တပမနတာ ဗလကကးတစဦးက သမက စစအနမခစကစခ း တစန ရာသ ေ

နခေါနဆာငသားပပး၊ ထးနကရကပတကာ အဓမမမပျက ငေခ ေပက နမပာမပခ ေသည။

၁၉။ ရခငလမ ျးတ ေ၏ ကယပငယဉနက းမအနမအနစ လကခဏာတ ေက ထတန ာက ငးပမမ ား

အား နပက ေကကသညေ လပရပမ ားလညး ရခ ေသညဟ အစရငခစာမ ားမတဆငေ မစရငးသ ေ

တငမပခ ေကကသည။ ဥပမာအားမ ငေ (၂၀၁၈) ခနစ၊ ဇ ဝါရလတင နစစဥ က ငးပပမ မ စသညေ

ရခငတငးရငးသားပ နတာတစခအား ကသမးမခငးက ဆ ေက ငသညေ နမမာကဦးဆနဒမပပ တင

ရ မ ားက အငအားအလ အကျသးမနကကာငေ ဆနဒမပသ (၇) ဦး အသကဆးရ းခ ေရသည။

(၂) ရြဟငဂ ောမ ောေးအောေး စေစတ ြန ြပမန င ညဉေးပေေးမမ ောေး

ရခငမပည ယမာ မတဆလငနတက နလာငခ ျငေထ မာန ရသလပါပ ၊ ဘယကမ သားလ ေ

မရဘး။ ရခငက မတဆလငနတမာ လ ေအခငေအနရးဆတာ လးဝမရပါဘး။ ဘာမ စလ ေ

ဘရားသခငက ကျ နတာတ ေက အ ဒက ပ ေလကသလ ဆတာ စဉးစားလ ေက မရဘး။

၂၀။ ရဟငဂ ာမ ားက “တမခားသ” မပျမ နငေ ခ မခားနမေခ ဆကဆမ တ ေမာ (၂၀၁၂) မတငမ နရးနရး

ကတညးကမ စသည။ သတ ေသည အလ အမငး ထခကလယသမ ား မ စန ရမခငးမာ

ဆယစနစနပါငးမ ားစာ က ငေသးခ ေသညေ နငငနတာ နပေါလစမဝါဒမ ားနငေ မပျက ငေမမ ား၏

န ာကဆးတ ရလဒပင မ စသည။ ရဟငဂ ာမ ားက တမ ညးမ ညးနငေ ပထတလာသည။

ရလဒကနတာေ နမးကငးစမ နသဆးခ အထ မပငးမပငးထ ထ ၊ စ စတက ၊ တရားဝင ဥပနဒမ ားမ

တဆငေ နပထားသညေ အနမခအန မ ားပင။ ၎ငးတ ေသည ယခအထ ဆကလကမ စနပေါန ဆ

မ စသည။

၂၁။ ဤတင အနရးအကကးဆးအခ ကမာ တရားဝငန ထငခငေအနမခအန မရမခငး မ စသည။

နငငသားမ စခငေနငေ နငငနရးဆငရာအခငေအနရးတ ေက ထ းခ ျပသညေ ဥပနဒနငေ မဝါဒအဆငေဆငေ

နရးဆ ရာတင ရဟငဂ ာမ ား တမ ညးမ ညး ပမ၍ မပါဝငနငနအာင ပစန ာလာပပး၊ ထမဝါဒမ ားက

က ငေသးသညေ အခါတင တရားလကလတ ထငရာစငးပပး၊ ခ မခားနမေခ ဆကဆကကသည။ ရဟငဂ ာ

အမ ားစမာ အမပျသနဘာအားမ ငေ နငငမ ေမ စလာကကပပး၊ နငငသားမ စခငေမ စတထငသလ

ယထတမခငးခခ ေရသည။ ဤကစစက (၁၉၈၂) မမ မာေနငငသား ဥပနဒနငေ မနမ ရငးနငပါ။ အစးရက

အကကမပျတငမပထားသညေ နငငသားစစစနဆးနရး လပင းစဉအတငး လပနဆာငရ မမ စနငပါ။

အဓကမပဿ ာမာ (၁၉၆၀) မပညေလ နစမ ားတင အာဏာရင ဦးန ဝငးမ အစမပျခ ေသညေ

"တငးရငးသားလမ ျးမ ား" ဆနသာ အယဝါဒနငေ အတပါရလာနသာ ယထတနရးစကားမ ား၏

11

ထငနပေါနက ာကကားမမ စသည။ "တငးရငးသားလမ ျးမ ား" နငေ နငငသားမ စမတ ေ ကကားဆကနယ

န ခ ကနကကာငေ ရဟငဂ ာတ ေအတက အလ ဆးဝါးနသာ အက ျးဆကမ ား မ စနပေါလာခ ေရသည။

၂၂။ စစအစးရ၏ ယထတရ ရညမ းထားနသာ အနမမာအမမငက အနကာငအထညန ာ

န သညေ န ာကခအနမခအန တင (၁၉၇၀) နငေ (၁၉၉၀) မပညေနစမ ား၌ ရဟငဂ ာမ ားအား

နငထတမခငးသည က ဦး လကခဏာမ ား မ စသည။ ကလသမဂဂ လ ေအခငေအနရး ယနတရားမ ားနငေ

အရပသား အသကအဝ းအပါအဝင နလေလာနစာငေကကညေသမ ားအားလးက မမ မာေအာဏာပငမ ား

နငေ နငငတကာအသကအဝ းတ ေအား ဆယစနစနပါငးမ ားစာအခ ယ၍ တမ ညးမ ညးနပေါနပါက

လာသညေ ကပဆး ဆကနတာေမညဟ သတနပးခ ေကကသည။

၂၃။ ရဟငဂ ာမ ားအား ရာမ ား၊ ပမျေ ယမ ားအတငး နငေ ရခငမပည ယမပငပသ ေ ကးသ း

သားလာမခငးမ ား မမပျလပနငရ ခ မခားနမေခ ဆကဆနသာ ခရးသားလာနရး ခငေမပျခ ကစ စမ ငေ

က ေသတထားသညမာ ကကာပပမ စသည။ ဤက ေသတခ ကနကကာငေ အစားအစာရရခငေ၊ က းမာနရး

ခစားခငေနငေ ပညာသငခငေ အပါအဝင စးပားနရးဆငရာ၊ လမနရးဆငရာနငေ ယဥနက းမဆငရာ

အခငေအနရးမ ားအနပေါတင နလး ကနသာ ထခကမမ ား မ စခ ေသည။ ရခငမပည ယ နမမာကပငး

တင အစာအာဟာရခ ျေတ ေမအဆငေမာ ထတလ ေ ယရာ မမငေတကန လ ကရသည။ အမခားခ မခား

ဆကဆသညေ က ေသတခ ကမ ားမာ လကထပထမးမမားမခငး ခငေမပျခ က လပထးလပ ညးမ ား၊

ကနလးအနရအတကနငေ သားဆကမခားရမညေ က ေသတခ ကနငေ ရဟငဂ ာ ကနလးမ ားက

နမးစာရငးမတတမးတငရာတင သာတညမျအခငေအနရး မနပးမခငးတ ေ မ စသည။ ဆယစနစ

နပါငးမ ားစာတငနအာင လမချနရးတပ ေမ ားသည ရဟငဂ ာမ ားထမ ခးယမခငးနငေ ဆကနကကး

နကာကမခငးမ ား က ယက ယမပ ေမပ ေ မပျလပခ ေကကသည။ တရားလကလတ မးဆးမခငး၊

နချးတပဆ မခငး၊ နပစကည ဉးပ းမခငး နငေ လငပငးဆငရာအကကမး ကမခငးမ ားသည အပ ေအန ေ

မ စပားလ ကရသည။

(၃) (၂၀၁၂) အက မေး မ

ထကနမပးလာတ းက ငကကတယနလ။ (၂၅) နစလးလး ကကျးကကျးပမးပမး လပခ ေတာနတ

အလကားမ စက တာနပါေ။ ကျ နတာတ ေကနတာေ နသနတာေမာပါ။ ဒါနပမယေ သားသမး

နတ ေ နမမးနတက နတာေ ဘယလလပကကမလ ။

၂၄။ ၎ငးန ာကခအနမခအန မတဆငေ၊ (၂၀၁၂) ခနစ၊ ဇ လနငေ နအာကတဘာလတ ေတင

ရခငမပည ယ၌ အကကမး ကမ နစနက ာေမပ မ စပားခ ေပပး၊ ပမျေ ယနပါငး (၁၂) ခက ထခကခ ေသည။

အခ ကအခ ာက က လေနဆာခ ေနသာ မ စစဉနစမ ျးရသညဟ မ ားနသာအားမ ငေ တငမပကကသည။

ထမ စစဉမ ားမာ ရခငအမ ျးသမးတစဦးအား မဒ းက ငေခရသညဟ စပစ ခ က နငေ သမ

12

အသတအမ တခခ ေရမခငး အပါအဝင ဘရား းထကလာနသာ မတဆလင (၁၀) ဦးအား သတမ တ

ခ ေကကမခငးတ ေမ စပါသည။ အစးရ စစမးစစနဆးနရးနကာမရငက အကကမး ကမနကကာငေ လနပါငး

(၁၉၂) ဦးနသဆးခ ေပပး၊ (၂၆၅)ဦး ဒဏရရရကာ အမနပါငး (၈၆၁၄)လး ကစးမခငး ခခ ေရသညဟ

ဆသည။ အမ တကယအနရအတကမ ားသည ဤထကမ ားစာပနငပါသည။ (၂၀၁၃) ခနစတင

သတ ပမျေ၌ န ာကထပအကကမး ကမမ ား ထပမမ စပားခ ေသည။

၂၅။ အစးရက ဤမ စရပတ ေက ရဟငဂ ာနငေ ရခင "လ ေအ ေအစညးမ ားအကကား" မ စပားခ ေနသာ

အကကမး ကမဟ ပန ာခ ေမခငးသည တညတေခ ေနသာလညး၊ မမ က ပါ။ ရဟငဂ ာနငေ ရခငအပစ

မ ားကကား အကကမး ကမမ ားနကကာငေ လမ ားအသတမ တခရမခငးနငေ ဥစစာပစစညးမ ား ကဆး

ခရမခငးတ ေ အမ တကယရခ ေနသာလညး၊ ထတကခကမမ ားသည ကစဥေကလ ား မ စနပေါလာသညေ

ရ လတကခကမမ ား မဟတပါ။ အကကမး ကမက လေနဆာရ နငေ တငးမာမမ ားက ပမမပ ေပား

လာနစရ ရညရယထားနသာ အစအစဥမ ား၏ ရလဒမ ားသာ မ စသည။ ရဟငဂ ာမ ားအနပေါ

အမ းပားနစရ နငေ ၎ငးတ ေက လလအထငမခရနအာင ဝါဒမ ေခ မမ ားအား လနငေခ ၍ စမးနဆာင

ခ ေကကပပး၊ (၂၀၁၂)ခနစ ဇ လ (၈)ရကန ေ န ာကပငးမ ားတင ပမမပငးထ လာခ ေသည။

ထလပရားမမ ားအား ရခငတငးရငးသားမ ားတးတကနရးပါတ (ရတပ)၊ ရခငအ ေအစညး

အသးသးနငေ အစ းနရာက ဗဒဓဘာသာဝင သဃာနတာမ ားအ ေတ ေ အပါ၊ အစးရအရာရ အနတာ

မ ားမ ားနငေ တမခား ဩဇာရသမ ားက ဦးနဆာငခ ေကကသည။ ရဟငဂ ာဆ ေက ငေနရးဆငရာ၊ သ ေမဟတ

မတဆလငဆ ေက ငေနရးဆငရာ ပနပထတနဝမမ ား၊ အမ ားမပညသထ နကကညာခ ကမ ား၊ လထ

အစညးအနဝးမ ားနငေ မတဆလငဆငမ ားတင နစ းမဝယရ သပတနမာကမခငး စသညတ ေမ ငေ

မ ေခ ခ ေကကသည။ ရဟငဂ ာမ ားအား တရားမဝင "ခးဝင"လာသမ ား၊ "အကကမး ကသမားမ ား"ဟ

အမညတပခ ေကကပပး၊ "မထ းနငမသမးနငနသာန း" မ ငေ ကနလးမ ားနပါက ားန ကကနသာနကကာငေ

"တမခားလမ ျးမ ားအား လပမျမခငး" မ ငေ အမ ျးနပ ာကကယနစမညေသမ ားဟ ပန ာခ ေကကသည။

(၂၀၁၂) ခနစ၊ နဝငဘာလတင ရတပ ပါတက ဟစတလာက ကးကား၍ "လသားမဆ သညေ

လပရပသည တစခါတနလမာ လမ ျးတစမ ျး တညတေခငပမ နရးအတက လအပသည"၆ဟ နခ ပ

နမပာဆခ ေသည။

၂၆။ မမ မာေလမချနရးတပ ေမ ားသည အ ညးဆးအားမ ငေ မတ ေမပ ပ ထငကကညေခ ေကကသည။

မ ားနသာအားမ ငေ ၄ငးတ ေသည အကကမး ကမမ ား ရပတေနရးအတက ဟ ေတားမခငး မလပခ ေနပ၊

သ ေမဟတ ကယတင ပါဝငအကကမး ကခ ေကကသည။ ၄ငးတ ေသည ရဟငဂ ာမ ားအား

ထခကဒဏရာရနအာင ရကပတမခငး၊ သတမ တမခငး၊ နပစကည ဉးပ းမခငး နငေ ရဟငဂ ာတ ေ၏

ပစစညးဥစစာမ ားက ကဆးမခငးတ ေ မပျလပခ ေကကသည။ စစနတ နငေ နက ာကမ မ

၆ ရခငတငးရငးသားမ ားတးတကနရးပါတ၊ တးတကနရးဂ ာ ယ၊ အမတစဥ (၂)(၁၂)၊ (၂၀၁၂) ခနစ၊ နဝငဘာလ။

13

မ ကမမငသကနသမ ားက လမချနရးတပ ေမ ားသည ရဟငဂ ာ သ ေမဟတ ကမ မ ားအား

နသ တပစ၍ အပါအဝင ရခငတ ေက မးရ ေထားနသာအမမ ားက မးမပင မးနငရ တားဆးခ ေကကသည

ဟနမပာသည။ နမာငနတာမ မ ကမမငသကနသမ ားက လမချနရးတပ ေမ ားသည ရဟငဂ ာမ ားက

မခ မခားဘ နတေရာမမငရာရမးပစခတမခငး၊ ရဟငဂ ာ NGOလပသားမ ား အပါအဝင လအမ ားအမပား

က အစလက၊ အမပျလက တရားလကလတ မးဆးမခငးတ ေ မပျလပခ ေကကသညဟ နမပာကကား

ကကသည။ လမ ားက ဘးသးနတာငအက ဉးစခ းသ ေ နမပာငးနရေ ခ ေရာ၊ လသမဆ နသာ

အနမခအန မ ားနငေ နပစကည ဉးပ းမခငးတ ေအား ထအက ဉးနထာငတင ကကျနတေ ခ ေကကရသညဟ

ဆသည။ အက ဉးသားမ ားက နထာငနစာငေမ ားနငေ တမခားရခငနထာငသားမ ားက ရကနက

ကကသည။ တခ ျေဆလျင အနသ အရကအနကခခ ေရသည။

၂၇။ (၂၀၁၂) အကကမး ကမသည ရခငမပည ယတင အလညေအနမပာငး မ စနစနသာ မ စရပပါ။

ထန ာကတင ရခငနငေ ရဟငဂ ာမ ား အကကားဆကဆနရးသည ဆးရားလာခ ေသည။

စးနကကာကစတနငေ အယအကကည ကငးမ ေစတမ ား ကကးထားလာခ ေသည။ ကမ မ ားသည

တငးရငးသားအပစအမ စ အသအမတမပျခထားရနသာလညး၊ ရဟငဂ ာမ ားနငေအတ မတဆလင

မ ားအမ စ ပစမတခထားရသည။ ထအခ မစ၍ ကမ တငးရငးသားမ ားသညလညး ခ မခားနမေခ

ဆကဆမ နငေ ယထတမတ ေက တမ ညးမ ညးနငေ ပမခစားခ ေကကရသည။

၂၈။ အစးရက အကကမး ကမက လမချနရးတပ ေမ ား တးမမ ငေခ ထားမခငးမ ငေ တ ေမပ ခ ေပပး

ရခငနငေ ရဟငဂ ာ အသကအဝ းမ ားက ခ မခားထားခ ေသည။ (၂၀၁၂) ခနစ၊ ဇ လ (၁၀) ရကန ေတင

နကကညာခ ေနသာ အနရးနပေါအနမခအန က (၂၀၁၆) ခနစ၊ မတလမ ရတသမးခ ေသည။

ရခငမပည ယရ ပမျေ ယအာဏာပငမ ားသည မပစမဆငရာ က ငေထးဥပနဒပဒမ (၁၄၄) (ညမထကရ

အမ ေ)က ခ မတခ ေပပး၊ လငါးဦးထကပ၍ လစနဝးမခငးက တားမမစခ ေသည။ ဤတားမမစခ က

မ ားသည နမာငနတာနငေ ဘးသးနတာငနဒသတ ေတင ယန ေအထ ဆကလကတညဆ မ စပပး၊

ရဟငဂ ာမ ားအနပေါ ခ မခားနမေခ ဆကဆနသာသနဘာမ ငေ အသးမပျခ ေကကသည။ လမ ားဗလမ ားတင

စနပါငးဝတမပျမခငးက တားဆးထားနသာနကကာငေ ဘာသာနရးလတလပခငေအား ထခကနစခ ေသည။

၂၉။ အကကမး ကမနကကာငေ၊ အမ ားစမာ ရဟငဂ ာမ ားမ စနသာ၊ လ (၁)သ း (၄)နသာငးနက ာ

မပညတငးန ရပစ ေခာရသမ ား မ စခ ေကကသည။ နထာငနက ာနသာ န ရပနရာင ရခငတငးရငးသား

မ ားသည မမန ရပသ ေ မပ လာနင၊ သ ေမဟတ အစးရက မပ လညန ရာခ ထားနပးမခငးက ခရသည။

အကကမး ကမမ စပားပပး နမခာကနစကကာထတင (၁)သ း (၂)နသာငး (၈)နထာငနက ာနသာ

ရဟငဂ ာမ ားနငေ ကမ တငးရငးသားမ ားသည ခ မခားခထားရဆ မ စပပး၊ IDPစခ းမ ားနငေ

က ေမ ားတင ပတနလာငခထားရသမ ငေ လတလပစာ နရေလ ားသားလာခငေမရဘ နလာကငနသာ

အစားအစာ၊ လနလာကနသာ က းမာနရးနစာငေနရာကမ၊ ပညာနရးနငေ အသကနမးဝမးနက ာငး

14

လမးမ ားအား လကလမးမမမ စခ ေရသည။ န ရပစ ေခာခ ေရသမ ားအား ၄ငးတ ေ၏ မလဌာန အရပသ ေ

မပ ခငေမမပျပါ။ ထက ေသ ေ က ေသတထားခ ကမ ားသည တရားမျမျတတ လမချနရးဆငရာ နဆာငရက

ခ ကမ ားထက နက ာလ ၍၊ လတလပခငေက တရားမ ေပတပငရာ နရာကသည။ မပ လညန ရာ

ခ ထားနပးခရနသာ ရဟငဂ ာမ ားအပါအဝင ရခငမပည ယအလယပငးရ တမခားနသာ ရဟငဂ ာ

မ ားသညလညး မပငးထ စာ ပတပငတားမမစမမ ားက ရငဆငကကျနတေန ရသည။ ထသ ေ

ပတပငတားမမစမမ ားတင န ေစဥဘဝအနပေါ ထခကနစနသာ လတလပစာသားလာခငေက တားမမစ

ထားမခငးလညး ပါဝငသည။

၃၀။ (၂၀၁၂) ခနစ အကကမး ကမမတဆငေ ရဟငဂ ာမ ားအား နပမခငးမ ား ပမ ဆးရားလာ

ခ ေသည။ ရခငမပည ယမပငပတင လပရားသားလာမမ ား မပျလပရ ပ၍ခကခ လာခ ေသည။ ရဟငဂ ာ

နက ာငးသားမ ားသည (၂၀၁၂) ခနစမစ၍ စစနတတကကသလတင နက ာငးအပနခငေ မရသမ ငေ

အဆငေမမငေပညာနရးအား လကလမးမမက ထနရာကစာ ယရားခခ ေရသည။ ဤသညမာ ပညာ

သငကကားခငေက ခ ျးန ာကမခငးမ စပပး၊ န ာကမ ျးဆကသစမ ားက အနသအခ ာ ယထတနငရ

ထနရာကနသာ ညးတစခအန နငေ အသးမပျခ ေသည။ (၂၀၁၀) ခနစတင ရဟငဂ ာမ ားက

မ နပးခငေမပျခ ေနသာလညး၊ (၂၀၁၅) ခနစ နရးနကာကပ မတငမ ဤအခငေအနရးက မပ လည

ရတသမးခ ေသည။ ဤသ ေ နပမအနမခအန နကကာငေ (၂၀၁၄-၂၀၁၅)န ာကပငးနစမ ားတင

ရဟငဂ ာမ ား နလသနဘဂာမ ားမ ငေ ရခငမပည ယမ ထကနမပးမ ပမမ ားမပားလာသည။

(၄) (၂၀၁၇) ခန စ၊ က ဂတလ (၂၅) န င “ေယရ မရ ငေးလငေးစစဆငရ ေးမ ောေး”

အ ဒေန ေက ကမဘာကကးပပျက လာသလပ ၊ ကျ မကနတာေ ကမဘာပ ကတ ေန ေ တကယ နရာကပပ

ထငတာ။

၃၁။ (၂၀၁၇) ခနစ၊ ကသဂတလ (၂၅) ရကနငေ န ာကပငးန ေရက၊ ရကသတတ ပတမ ားတင

မ စပားခ ေနသာ မ စရပမ ားသည ကာလကကာမမငေစာကတညးက အစပ ျးန ခ ေနသာ ကပဆးနဘးဆး

တစခ အမ တကယ က းဆကလာမခငးပင မ စသည။ ဤကပဆးကကးသည ရဟငဂ ာမ ားက

စ စတက နပကပထားခ က၊ (၂၀၁၂) ခနစ အကကမး ကမ နငေ ထအခ မအစမပျ၍ အစးရ၏

မပျမမမ ားနငေ ပ ကကကမမ ား၏ ရလဒမ စသည။ ယငးနကကာငေ လမ ျးအ ေအစညးတစခ ပပျက ခ ေ

ရသည။

၃၂။ ကသဂတလ (၂၅) ရကန ေ မ ကနစာနစာအခ တင အာဆာသည ရခငမပည ယ နမမာကပငး

တစဝ းရ ယနမမခတပရငးဌာ ခ ျပတစခနငေ လမချနရးတာဝ ထမးနဆာငန နသာ ရ ကငးစခ း

အနရအတကနပါငး (၃၀) အထက အခ တအဆကမသညေ အကကခ တကခကမမ ား မပျလပ

ခ ေသည။ ရဟငဂ ာ လ ေအ ေအစညးမ ားအနပေါ တးပာလာနသာ အားမ ားက တ ေမပ ရ နငေ ကမဘာအန ေ

15

အာရဦးစကမ ရနစရ ရညမ းခ ကမ ငေ တကခကမမ ား မပျလပခ ေသညဟ ယဆရသည။

အမ စအန နငေ အပစအခတလပတတရ နလေက ငေသငယထားနသာ နခါငးနဆာငမ ား

အ ညးအပါးတင နသ တအခ ျေပါရပပး၊ လးဝမပစခတတတနသာ ရာသားအမ ားအမပားသည

တတနငေ ဓားမ ားက ကငနဆာင နဝ ေရမးခ ေကကသည။ တခ ျေတင နဒသနတရမငးမ ားပါရသည။

လမချနရးဝ ထမး (၁၂) နယာကအသတခခ ေရသည။

၃၃။ ာရပငးအတငးစတင၍ လမချနရးတပ ေမ ားက ခ ကခ ငး ရကရကစကစက၊ အဆမတ

အငအားသးကာ တ ေမပ ခ ေကကသည။ ၄ငးန ာကပငးန ေရက၊ ရကသတတ ပတမ ားတင အာဆာ၏

အကကမး ကအနတရာယက သတသငရငးလငးရ ဟ အနကကာငးမပကာ နမာငနတာ၊ ဘးသးနတာငနငေ

ရနသေနတာငရ ရာနပါငးမ ားစာနသာနက းရာမ ား အားလးက မချ၍ တကခကခ ေကကသည။

ဤစစဆငနရးမ ားသည ရဟငဂ ာမပညသ လထတစရပလးက ပစမတထား၍ အကကမး က

နမခာကလ ေခ ေကကသည။ အာဏာပငမ ားက ၄ငးတကခကမမ ားက " ယနမမရငးလငးစစဆင

နရးမ ား" ဟနခေါသည။ ထ ေနကကာငေ ဘဂဂလားနဒေရ နငငသ ေ ရဟငဂ ာမ ား ထကနမပးခ ေကကပပး၊ (၂၀၁၈)

ခနစ၊ ကသဂတလ အလယပငးတင ထကနမပးသမ ား အနရအတက (၇)သ း၊ (၂)နသာငး၊ (၅)နထာင

းပါး ရသည။

၃၄။ ဤစစဆငနရးမ ားသည ပထဝအန အထားအရ က ယမပ ေနသာဧရယာက လမးမချထား

နသာလညး ပစမ ားကအလ ဆငတကကသည။ သ းနခါငသ းလ ၊ မ ကနစာနစာတင တပမနတာ

သားမ ားသည မ ားနသာအားမ ငေ တမခားနသာလမချနရးတပ ေဝငမ ား၊ ရခငအမ ျးသားမ ားနငေ

တခါတရ တမခားတငးရငးသားလ ညးစမ အမ ျးသားမ ားနငေ အတတက ရာက ဝငတကသည။

စစဆငနရးမ ားသည မပညသမ ားအား ခ ကခ ငး ထ ေလ ေနကကာကမကသားနစရ ပန ာပပး

တကခတခ ေသည။ စးရမပငးထ နသာ နသ တပစခတသမ ား၊ နပါကက သမ ား သ ေမဟတ

ဟစန ကးသမ ားနငေ အထတတလ ေ နအာသမ ားနကကာငေ ရာသရာသားမ ား အပန ရာမ

နးလာခ ေကကသည။ အနဆာကအအမ ားက မးရ ေကာ တပမနတာစစသားမ ားသည အမမ ားအတငး၊

လယကငးမ ားအတငးနငေ ရာသားမ ားဆသ ေ မခ မခားဘ ထငရာစငး ပစခတကကသည။

၃၅။ စစဆငနရးမ ား၏ သနဘာသဘာဝ၊ အတငးအဆပမာဏနငေ စ စတက အစအစဉတ ေက

တပမနတာနခါငးနဆာငပငး၏ ကကျတငအကကခ ထားသညေ စမက းတစမ ျးရခ ေသညက ည မပ

လ က၊ တပမနတာကာကယနရးဦးစးခ ျပ ဗလခ ျပမ းကကးမငးနအာငလင၏ အနမမာအမမငနငေ

ကကညသည။ စစဆငနရး၏ အထတအထပကာလတင ၄ငးက ဤသ ေ နမပာကကားခ ေသည၊

"ဘဂဂ ါလမပဿ ာသည နရးနစနပါငးမ ားစာမ စလာခ ေပပး အစးရအဆကဆက၊ နခတအဆကဆက

16

နမ ရငးနပးခ ေနသာလညး မပပးမပတခ ေနကကာငး၊ ယခအစးရအန မ ငေလညး သတထားပပး နမ ရငးန

နကကာငး”၇ နမပာကကားခ ေသည။

( ) လ အခငအရ ေး ပဆြေး

လတငးက အသကလပပးနမပးန ကကတာ။ ကျ မရ ေ ကနလးနတကနတာင ကျ မ

သယမလာနငခ ေဘး။

၃၆။ “ ယနမမရငးလငးစစဆငနရးမ ား"သည လ ေအခငေအနရးကပဆးတစမ ျး က နရာကနစခ ေ

သည။ နထာငနပါငးမ ားစာနသာ ရဟငဂ ာမ ား အသတခရမခငး၊ သ ေမဟတ ထခကဒဏရာ ရမခငးတ ေ

မ စခ ေသည။ မစရငးမ နကာကယခ ေနသာ အခ ကအလကမ ားအရ လ(၁)နသာငးအထ နသဆးခ ေ

နငသညဟနသာခ ေမ းခ က၈ မာ အ ညးဆးအနရအတက အန နငေ တကထားသညဟ ယဆ

ရသည။ မငးကကး (တလာတလ)၊ နမာငန၊ ချတမပင၊ ဂတာမပငနငေ ကးတ နကာက နက းရာအပစရ

နက းရာမ ားတင လအစလက အမပျလကသတမ တမမ ားက က းလ ခ ေကကသည။ အခ ျေနသာ

မ စရပမ ားတင လမ ား ရာနငေခ ၍ နသဆးခ ေကကသည။ မငးကကးနငေ နမာငန နက းရာ တ ေတင

ရာသားမ ားကလစပပး အမ ျးသားမ ားနငေ နယာကဂ ားနလးမ ားက အပစခ ကာ သတမ တခ ေကကသည။

မငးကကးတင အမ ျးသမးမ ားနငေမ းကနလးမ ားက းရာအမမ ားသ ေ နခေါနဆာငသားကာ အပစ ေ

မဒမးက ငေမခငး၊ ထ ေန ာက သတလျငသတ၊ မသတလျင မပငးထ စာ ဒဏရာရရနစခ ေသည။

အမမ ားက နသာေခတကာ မးတငရ ေ ကကသည။ အသကရငက ရစသ မရသနလာကမ စသည။

တမခားမ ားစာနသာ ရာမ ားတငလညး နသဆးခ ေနသာ လအနရအတကသည အလ တရာ မမငေမား

လသည။ အနလာငးမ ားက စစတပနမာနတာယာဉမ ားမ ငေ သယယသားကာ မးရ ေ မခငး၊ အစလက

အမပျလက နမမမမ ျပမခငးတ ေ မပျလပခ ေကကသည။

၃၇။ လမ ားက မ ားနသာအားမ ငေ ထကနမပးန ခ တင နသ တမ ငေ ခ ရယပစခတ၍၊

သ ေမဟတ မခ မခားဘ ထငရာစငး ရမးပစခတ၍ ၎ငးမပညသတ ေသည နသလျငနသ၊ မနသလျင

ဒဏရာရခ ေကကသည။ ရာသားမ ားက စစသားမ ားက၊ တခါတရ ရခငအမ ျးသားမ ားက ဓားကကးမ ား

သး၍ ခတလး သတမ တကကသည။ တခ ျေ မာ ၄ငးတ ေအမမ ားအထ တငပင မးနလာငတကသငး၍

အရငလတလတ မးရ ေခခ ေကကရသည။ ဤသ ေမးရ ေသတမ တမခငးမ ားသည အမ ားဆးအားမ ငေ၊

ထကနမပးနငစမးမရနသာ သကကကးရယအမ ား၊ မသ မစမးမ ားနငေ ကနလးသငယမ ားအား

၇ ဗလခ ျပမ းကကးမငးနအာငလင၊ နငငေဝ ထမးအ ေအစညးအားလး၊ မပညသအားလးက မ ျးခ စစတအမပညေအဝမ ငေ

ဝငးဝ းကာကယ (၂၀၁၇ ခနစ၊ စကတငဘာလ ၂ ရက၊ န ေစဘတစာမ ကနာမ စာစ)

https://www.facebook.com/seniorgeneralminaunghlaing/posts/1698274643540350

၈ ယစညးမမခားဆရာဝ မ ား၊ “မညသမမက ပါ၊ မမ မာနငင၊ ရခငမပည ယရ နသဆးမနငေ ရဟငဂ ာမ ားအနပေါ

အကကမး ကမ” (၂၀၁၈ ခနစ၊ မတလ)

17

အဆမတ ထခကခ ေကကသည။ တခ ျေနသာမ စရပမ ားတင မးနလာငန နသာအမမ ားသ ေ လမ ားက

အတငးထးသငးမခငး၊ သ ေမဟတ မးနလာငန နသာ အမမ ားအထ တင လမ ားရန မ း သလ ကနငေ

အမပငမ တခါး နသာေခတထားခ ေမခငးတ ေ မပျလပခ ေကကသည။

၃၈။ မဒမးက ငေမနငေ တမခားလငပငးဆငရာ အကကမး ကမမ ားက အတငးအတာပမာဏ

ကကးကကးမားမား က းလ ခ ေသည။ တပမနတာသားမ ား၏ အကကးအက ယ အပစ ေ မဒမးက ငေမခငး

မ ားသည ရခငမပည ယနမမာကပငး နက းရာအပစ အ ညးဆးဆယစတင မ စပားခ ေသည။

တခါတရ အမ ျးသမးမ ားနငေ မ းကနလးမ ား အနယာက (၄၀)အထ အတတဝငးပပး မဒမးက ငေ

ခရသည သ ေမဟတ အပစ ေ မဒမးက ငေခရသည။ မဒမးက ငေခရသမ ားထ မ အသကရငက ရစခ ေသ

တစဦးက နမပာမပသညမာ “ကျ မက ကနကာငးတယ၊ ကျ မက မဒ းက ငေခ ေတာ နယာက ား (၃)

နယာကထ ” ဟဆသည။ ဂဏသကခာက ဆငးမနငေ စတဒဏရာရမတ ေက အမမငေမားဆး အန နငေ

မ စနစရ မဒမးမမ ားက မ ားနသာအားမ ငေ လမမငသမမငန ရာမ ားတင၊ မသားစမ ားနငေ

အသကအဝ း၏ နရေနမာကတင က းလ ခ ေကကသည။ ကနလးငယမ ား နရေနမာကတင

အနမမ ားက အပစ ေ မဒမးက ငေကကသည။ ထကနလးငယမ ားက အလ မပငးထ စာ

ဒဏရာရနအာင ရကနကမခငး၊ တခ ျေ မ စရပမ ားတင ၄ငးကနလးမ ားအား သတပစမခငးတ ေ

လပခ ေကကသည။ အသက (၁၃) နစမ (၂၅) နစကကား ကယဝ နဆာင မခငမ ားအပါအဝင

အမ ျးသမးမ ားနငေ မ းကနလးမ ားအား ပစမတထားပပး မဒ းက ငေခ ေကကသည။ မဒမးမမ ား

က းလ ရာတင ယတညေနသာ အနမပာအဆမ ား အမပင အသကကပခမးနမခာကသညေ စကားမ ား၊

ဥပမာအားမ ငေ၊ " ငေက ဒလသတမာ၊ အသကထကတ ေအထ မဒမးက ငေပပးနတာေနလ" ဟ၍

နမပာဆခ ေကကသည။ အမ ျးသမးမ ားနငေ မ းကနလးမ ားက စ စတက အဓမမနခေါနဆာငမခငး၊

ထ းသမးထားမခငးနငေ မဒမးက ငေမခငးတ ေက စစတပနငေ ရ စခ းဝငးမ ား အတငးတင က းလ ခ ေ

ကကသည။ ထလပရပမ ားမာ၊ မ စရပနတာနတာ မ ားမ ားတင၊ လငပငးဆငရာ နက းကျ မပျမခငး

အမ စ သကနရာကသည။ မဒမးအက ငေမခရစဉ နငေ က ငေန ရစဉအတငး က းလ ခရသမ ားသည

မပငးမပငးထ တ ဒဏရာမ ားရရခ ေကကသည။ မ ားနသာအားမ ငေ သ သ မ မ ကကထားနသာ အရာမ ား

က နတေရသည။ ထအမ ျးသမးမ ားသည ဒတမ ား၊ ဓားမ ားအား အမ ျးသမး အဂဂ ါအတငးသ ေ

ထးနက၍ မဒမးက ငေမနကကာငေ၊ ဒဏရာမ ား အပါအဝင မ ျးပားအဂဂ ါမ ားတင မပငးမပငးထ ထ

ထခကဒဏရာမ ား ရရကကသည။ က းလ ခရသ အမ ားစမာ အသတခခ ေရသည၊ သ ေမဟတ ထ

ဒဏရာမ ားနကကာငေ နသဆးခ ေကကသည။ အသကရင က ရစသမ ားတင က က စတဒဏရာ

ရနသာ လကခဏာမ ားက နတေရပပး၊ ထအမ ျးသမးတ ေသည ၄ငးတ ေ၏ အသကအဝ းတင

အလ ေအလ ကကးမားနသာ ဂဏသကခာက ဆငးမက ရငဆငကကရသည။ အမ ျးသားမ ားနငေ

နယာကဂ ားနလးမ ားအားလညး မဒမးက ငေမ၊ လငအဂဂ ါ မ တနတာကမနငေ လငပငးဆငရာ

ည ဉးပ းနပစကမတ ေ က းလ ခ ေကကသညဟ ယကကညထကနသာ တငမပခ ကမ ားလညး ရသည။

18

၃၉။ ကနလးသငယမ ားသည သတမ တမ၊ ကယလကအဂဂ ါ မ တနတာကမနငေ လငပငးဆငရာ

အကကမး ကမတ ေအပါအဝင ဆးရားနသာ လ ေအခငေအနရးခ ျးန ာကမမ ားက ကယတငကကျနတေ

ခ ေရသလ၊ မ ကမမငလညး နတေ ရခ ေကကရသည။ ကနလးမ ားက မဘမ ား နရေနမာကတင

သတမ တပပး၊ မ းကနလးငယမ ားက ပစမတခ ၍ လငပငးဆငရာအကကမး ကမ က းလ

ကကသည။ ဘဂဂလားနဒေရနငငနရာက ရဟငဂ ာကနလးသငယမ ား (၅)သ းခ ေ အ က

အနမမာကအမမားသည မဘမ ားအသတခရပပးန ာက သ ေမဟတ မသားစမ ားနငေ က ကာသားပပး

န ာက ၎ငးတ ေခ ညးသာ ထကနမပးလာခ ေသမ ားမ စကကသည။ နသ တအပစခရသည၊ ဓားခတ

ခရသည သ ေမဟတ မးရ ေခရသညဟနသာ နမပာကကားခ ကမ ားနငေ ကကညသညေ မမငသာ

ထငသာနသာ ဒဏရာမ ားနငေ ကနလးသငယအနမမာကအမမားက မစရငးမ မ ကမမငနတေ ခ ေသည။

၄၀။ အမ ျးသားမ ားနငေ နယာကဂ ားနလးမ ား အမ ားအမပားက လမချနရးတပ ေမ ားက စရး၍

နတာထ သ ေ သ ေမဟတ စစနမာနတာယာဥမ ားမ ငေ အဘယသ ေမသ နခေါနဆာငသားကကသည။ တခ ျေ

မသားစမ ားက ၄ငးတ ေ၏ ခငနငေ ညအစကမ ားက အက ဥးခ ထားသညဟ နမျာလငေကကနသာလညး

တခ ျေကမ အသတခလကရပပဟ သသယရကကသည။

၄၁။ နထာငနပါငးရာခ နသာ ရဟငဂ ာမ ားသည တညးခရာမ ေ၊ စားစရာမ ေ၊ နသာကစရာ

နရပငမရဘ ထကနမပးခ ေကကသည။ သတ ေသည နတာမ ားကမ တ၍၊ နတာငမ ားကနက ာကာ၊

န ေရကသတတ ပတနပါငး မ ားစာခ ၍ လမးနလျာကခ ေကကသည။ တခ ျေ မာ လမးခလတတင အသက

ဆးရ းခ ေကကသည။ တခ ျေ မ တကခကမမ ားတင ရရခ ေနသာဒဏရာမ ားနကကာငေ ကယလ ခ ေကကသည။

ကယဝ နဆာင အမ ျးသမးမ ားက လမးဝကတငမး ားကကသည။ တခ ျေကနလးမ ားနငေ

တစနစနအာက လသားမ ား နသဆးခ ေကကသည။ နလနမာကကာ နရ စနသဆးသ အနရအတက

မသနငနသာလညး၊ အမ ားအမပား ဤက ေသ ေ အသကဆးရ းခ ေကကသည။ တပမနတာကလညး

ရဟငဂ ာမ ားက လမးခရးတင၊ ယစပမ တနက ာစဉတင သတမ တမမ ားရခ ေသည။ (၂၀၁၇) ခနစ

စကတငဘာ လဆ းပငးတင၊ တပမနတာက ယစပနဒသမ ား၌ ရဟငဂ ာမ ား မပ မဝငလာနအာင

တားဆးရ ၊ သ ေမဟတ မပ မလာခ ငနအာင ပခမးနမခာကရ ဟ ထငရနသာ ရညရယခ ကမ ားမ ငေ

နထာငထားနသာ နမမမမ ျပမငးမ ားနကကာငေ အသကဆးရ းမမ ားနငေ မပငးထ စာဒဏရာရမမ ား

ဆကလက၍ မ စပားခ ေသည။

၄၂။ ရခငမပည ယနမမာကပငး၊ ပမျေ ယ(၃)ခတင၊ ရဟငဂ ာလထမ ားန ထငခ ေနသာ နက းရာနငေ

အပစမ ားအား က ယက ယမပ ေမပ ေ၊ စ စတက ၊ တမငရညရယ ပစမတထား၍ အဓကအားမ ငေ

မးရ ေ မခငးမ ငေ၊ ကဆးခ ေနကကာငးက ပဂျလတပရပမ ားနငေ တကရကနမပာကကားမမ ားက

ကကကကညည န ာမပသည။ ရခငမပည ယနမမာကပငးတင အနမခခ န ထငသအားလး၏

(၄၀)ရာခငန းမ စနသာ အ ညးဆးရာနပါငး (၃၉၂) ရာသည တစစတတစပငး၊ သ ေမဟတ အလးစ

19

ကဆးခခ ေရသည။ အနဆာကအအ အလးနပါငး (၃)နသာငး (၇)နထာငေ (၇)ရာထကမ ညး

အ ကဆးခခ ေရသည။ စစဆငနရး၏ ပထမရကသတတ ပတ (၃) ပတအတငး၊ (၈၀) ရာခငန းခ ေ

မးရ ေခခ ေရသည။ ၄ငးအ က အစးရက " ယနမမရငးလငးစစဆငနရးမ ား" ပပးဆးသားပပဟ

တရားဝငနမပာဆပပး ရကစ န ာကပငးတင အနတာမ ားမ ားမာ ဆကလကပပး အ ကဆးခခ ေ

ရသည။ ကဆးခရနသာရာမ ား၏ (၇၀) ရာခငန းနက ာမာ ရဟငဂ ာအမ ားစ န ထငသညေ

နမာငနတာတငမ စသည။ အမ ားဆး ကဆးခရနသာ အနဆာကအအမ ားမာ အမမ ားမ စသည။

နက ာငးမ ား၊ နစ းမ ားနငေ ဗလမ ားကလညး မးရ ေ ခ ေကကသည။ ရဟငဂ ာမ ား န ထငရာ

ယနမမအမတ းတ ေက အထးပစမတထားခ ေသည။ ကပလ က သ ေမဟတ အ းတစဝကတင ရနသာ

ရခငမ ား အနမခခ န ထငရာ အမတ းမ ားမာမ ထခကမမရခ ေပါ။

(ခ) က ြြတငရမ ောမ ေေးနြငရ ော၊ အ ခ စမ ထောေး ည ပဆြေး

ကျ နတာေရ ေ အမ းခ ငး ရခငသားက နမပာတယ၊ "မငးတ ေ ဒမာန လ ေမရနတာေဘး။

ငါတ ေလနတရ ေ ဆးသမးပနတက ငါတ ေကယတငလ မထ းနငနတာေဘး။ အစးရက

မငးတ ေလနတက နမာငးထတ ေ စစဉန တယ” လ ေ သက သတနပးတယ၊၊

၄၃။ (၂၀၁၇) ခနစတင မ စပားခ ေနသာ အာဆာ၏ တကခကမမ ားနငေ န ာကဆကတ

မ စပားခ ေသညေ " ယနမမရငးလငးစစဆငနရးမ ား"သည သးမခား တကယတညး မ စနပေါလာနသာ

မ စရပမ ား မဟတပါ။ ၎ငးတ ေမာ ကကျတငနမျာမ းနငခ ေပပး အကကခ အစအစဉဆ ထားနသာ

အနကကာငးအရာမ ား မ စသည။

၄၄။ အာဆာသည (၂၀၁၂) ခနစ အကကမး ကမနငေ၊ ယငးန ာကပငးတင ရဟငဂ ာတ ေ၏ လမဘဝ

ရနထာငေကဏဍစအား နငငနတာက ပမ နပကပက လာပက တ ေမပ နသာ နတာလ နရး

အ ေအစညးအန နငေ နပေါထကလာခ ေသည၉။ (၂၀၁၆) ခနစ၊ နအာကတဘာလ (၉) ရကန ေတင

ရခငမပည ယနမမာကပငးရ ယမခားနစာငေတပ ေမ ား၏ ကငးစခ း (၃) ခက ထးစစအငယစား

တစခမ ငေ ပထမဦးဆး စစဆငခ ေသည။ ရ အရာရ (၉) ဦးက ဆးခ ေပပး အာဆာသည လက ကအခ ျေ

ရရခ ေသည။ တပမနတာကဦးနဆာငနသာ လမချနရးတပ ေမ ားက "ရငးလငးစစဆငနရးမ ား" မ ငေ

တ ေမပ ခ ေသည။ ရဟငဂ ာ (၈)နသာငး (၇)နထာငနက ာ ဘဂဂလားနဒေရနငငသ ေ ထကနမပးခ ေကကသည။

ထတင (၂၀၁၇) ခနစအနနာငးပငးတင မပျလပခ ေနသာ စစဆငနရးမ ား၌ နတေ ရရနသာ

ညးဗ ဟာမ ားနငေ ခ ျးန ာကမမ ားက အလားတပစမ ငေ၊ အနသးစားသနဘာမ ငေ မပျလပခ ေသည။

ဒတယသမမတ ဦးနဆာငနသာ အစးရစစမးနရးနကာမရငနငေ လမချနရးတပ ေမ ား ကယတင

၉ အာဆာဟနသာ အမညသည န ာငအခါမ နပေါထကလာခ ေနသာလညး၊ ကးကားမ လယကနစနရးအတက

ယငးအမညကသာ သးသည။

20

မပျလပသညေ စစမးစစနဆးမမ ားက လမချနရးတပ ေမ ားသည အမားမပျလပမခငးမ

ကငးရငးနကကာငး၊ ၄ငးတ ေ၏ နဆာငရကခ ကမ ားသည ဥပနဒနငေအည မ စနကကာငးနငေ တ ေမပ

တကခကမ၏ သငေမမတနလ ာက မတ ေက နထာကခတငမပခ ေကကသည။

၄၅။ (၂၀၁၂) ခနစမာက ေသ ေပင၊ (၂၀၁၆) ခနစ အကကမး ကမသည ရဟငဂ ာမ ားအား နပနသာ

နဆာငရကခ ကမ ားက ပမမပငးထ လာနစခ ေသည။ လမချနရးတပ ေမ ား၊ စခ းမ ားနငေ စစနဆးနရး

ဂတမ ား တးပားလာသည။ ရဟငဂ ာတ ေအတက န ေစဉဘဝသည အကာအကယမ ေန ပပး လပရား

သားလာမအနပေါ အလ အမငး က ေသတထားခ ကမ ားက ကကျနတေ ခ ေရသည။ ရဟငဂ ာအမမ ား၏

အကာအရမခစညးရးမ ားက ယရားကာ၊ အမတငးရ ဓားမ ားနငေ တမခားချ ထကနသာ

ကရယာမ ားက အတငးအဓမမ သမးယခ ေကကသည။ လမချနရးကငးလညေမခငးမ ား၊ အမမ ားအတငးသ ေ

ဝငနရာကရာန မခငးမ ား၊ ရကနကမခငးမ ား၊ ခးယမခငးနငေ ဆကနကကးနကာကမခငးမ ား

တးပားလာသည။ ရာနငေခ နသာ အမ ျးသားမ ားနငေ နယာကဂ ားနလးမ ားအား မးဆးခ ေကကသည။

ပညာတတမ ားနငေ အသကအဝ း၌ ကသဇာရသမ ားက မ ားနသာအားမ ငေ အထးပစမတထားပပး

မးဆးကကသည။ အမ ားအမပားမာ ထ းသမးထားစဉကာလအတငး ဆးရားစာဆကဆခရမခငး၊

နပစကည ဉးပ းခရမခငးတ ေနငေ ကကျနတေ ခ ေကကရသည။ တခ ျေ မာ လာဘထး၍ လတနပးခရသည။

တမခားသမ ားကနတာေ အ မးခရခ ကတညးက မပ မနတေရနတာေနပ။ အမ ျးသမးမ ားနငေ

မ းကနလးမ ားသည အပစ ေ မဒမးက ငေမအပါအဝင လငပငးဆငရာ အကကမး ကမမ ားနငေ

ကကျခ ေကကရသည ။

၄၆။ တခ တညးမာပင အာဏာပငမ ားသည နငငသားစစစနရးကတမပား (NVC ကတ) မ ားက

ရဟငဂ ာမ ားအား အတငးအဓမမခယရ အသစတ အားထတလာကကသည။ ထကတသည

ရဟငဂ ာတ ေက "ကးဝငဘဂဂ ါလမ ား" အမ စ သတမတကာ၊ ခ မခားနမေခ ဆကဆမညေ စ စတစရပ၏

သနတဂကမ စနသာနကကာငေ ရဟငဂ ာတ ေက မငငးဆ ခ ေကကသည။ NVCကတသည စစနဆးနရးဂတ

မ ား မ တနက ာနရး၊ လယယာနမမမ ား လကလမးမနရးနငေ ငါး မးခငေ ရရနရးတ ေအတက မရမန

လအပခ ကတစခ ပမမ စလာခ ေသည။ NVCကတက လကခရ ပခမးနမခာကမခငးမ ား၊ အတငး

အဓမမအငအား မပျမခငးမ ား မပျလပခ ေကကသည။ ဤသ ေ မပျလပခ ကမ ားက ရပရာ

အစညးအနဝးပ မ ားတင ရ နငေစစတပတ ေ နရေနမာက၌ နသ တမ ငေနထာက၍ ပခမးနမခာကခ ေ

ကကသည။ ယငးအစညးအနဝးမ ားတင ရာသားမ ားအား "ကတကယရငယ၊ မယရင ဒနငငက

ထကသား" ဟ နမပာကကားခ ေကကသည။ တမခားန ရာမ ားတင၊ ဥပမာအားမ ငေ၊ ချတမပငရာစတင

စစသားမ ားက ကတကလကခရမည၊ လကမခလျင အသတခရမညဟနမပာကကားကကသည။

ရဟငဂ ာအမ ားစကမ ဤသ ေ ပခမးနမခာကခရနသာလညး၊ NVC ကတက မငငးဆ ဆ မ စသည။

21

၄၇။ (၂၀၁၇) ခနစ၊ နမလမ ဇလငလမ ားတင အစ းနရာက ဗဒဓဘာသာဝင ရဟ းနတာ

ဦးဝသရသည ရခငမပည ယနမမာကပငးသ ေ နစကကမတငတင ကနရာကကာ ကကးမားနသာ

လထတရားပ မ ား က ငးပနဟာနမပာခ ေသည။ ရနသေနတာငပမျေ ယ၊ နစတမပငနက းရာက

ရခငရာသားမ ားနငေ လမချနရးတပ ေဝငမ ားက ကသဂတလ တစလလးလး ပတဆ ေထားခ ေသည။

(၂၀၁၇) ခနစ၊ ကသဂတလ (၂၅) ရကန ေ မတငမကာလအ းတင တငးမာမမ ား အရ တက

န သညေကကားမ မမ မာမဒယာမ ားသည အာဆာ "အကကမး ကသမားမ ား"၏ လပရားမသတငးမ ား

က လေနဆာသညေ သနဘာမ ငေ မးနလာငရာနလပငေကာ အလးအရငး နရးသားန ာမပခ ေကကသည။

အစးရက ကမကထမပျနသာ ရဟငဂ ာမ းတးနရးစကားမ ားက ဆကလကနမပာကကားန ကကဆ

မ စသည။

၄၈။ ရခငနငငနရးသမားမ ားနငေ တပမနတာကာကယနရးဦးစးခ ျပတ ေ နတေဆနဆးနနးမ မပျလပ

ပပးန ာကပငး၊ (၂၀၁၇) ခနစ၊ ကသဂတလအနစာပငးတင စစတပမ ားနငေ တမခားနသာ စစတပဆငရာ

လက ကပစစညးမ ားသည ရခငမပည ယ နမမာကပငးတစဝ းသ ေ အကကးအက ယ စပနရာကရလာ

ကကသည။ နမခမမ တပမ ဌာ ခ ျပ (၃၃) နငေ (၉၉)တ ေမ စစသားမ ားက ရခငမပည ယသ ေ နလယာဉမ ငေ

ပ ေနဆာငခ ထားနပးခ ေသည။ စစနရးကရယာ၊ လက ကတ ဆာပလာမ ားကလညး နလယာဉမ ငေ

နပးပ ေခ ထားခ ေသည။ စစအငအား တးပား တညရလာသညက အထငအရားမ စသည။

ယမခားနစာငေ ရ ကငးစခ းမ ားက စစသားမ ားက လ နမပာငး၍ တာဝ ယခ ေကကသည။ ရခင

အမ ျးသားမ ားက လမချနရးတပ ေသ ေ ဝငနရာကစစမထမးနစသည။ ရ တပ ေသ ေလညး အမမ စ စ

လမးနကကာငးမ ငေ ဝငနရာကနစသည။ တမခားနသာ နဒသခရခငအမ ျးသားမ ားက စစညး၊ စညးရး

ကာ လက ကမ ား တပဆငနပးထားသည။ ဤသ ေစစအငအား တညနဆာကမသည အကကးအမား

မ စပပး၊ အနသအခ ာ မပငဆင စစဉနရးဆ ခ ကမ ား အခ ယ န ာနဆာငထားရ လအပသည။

ဤအခ ကက ကကညေလျင န ာကပငးစစဆငနရးမ ားသည ကကျတငနမျာမ းပပး အကကခ စမ

ထားမခငးမ စသညက နတေရသည။

(ဂ) ောလက ောရ ညရ ော ပရ ေး

မမ မာနငငက တမခားလနတလ ကျ နတာတ ေက အခငေအနရးနတ မနပးနသး သနရေနတာေ

မမပ ခ ငပါဘး။ ဒမာပ နသတာ ပနကာငးပါတယ။

၄၉။ ယနမမရငးလငးစစဆငနရးမ ားသည (၂၀၁၇) ခနစ၊ စကတငဘာလ (၅) ရကန ေတင

22

ပပးဆးခ ေပပဟ၁၀ အစးရက နငငတကာက နမပာကကားခ ေနသာလညး၊ စစတပ၏ စစစဉနရးမ ားသည

နအာကတဘာလထ ထတင ဆကလကမ စပားန ခ ေသည။ ရဟငဂ ာမ ား၏ လတလပစာ နရေလ ား

သားလာခငေက ထပမတငးကကပခ ေသည။ က ရန နသာ ရဟငဂ ာမ ားက ၄ငးတ ေအမတငး၌သာ

န ရ က ေသတထားသမ ငေ၊ နစ းသားရ မမ စ နငေ အသကနမးဝမးနက ာငးရာရ မမ စနငေ

အာဟာရခ ျေတ ေမမ ားက ပမဆးရားလာနစသည။ လသားခ ငးစာ ာနထာကထားမ အနထာကအပေ

မ ား မ ေခ နရးက အလ အမငးက ေသတထားသည၊ သ ေမဟတ လးဝပတဆ ေ ထားသည။

တစဘကတငလညး နဒသခအ ေမ ားက ရဟငဂ ာတ ေအား တရားမဝငတကခကမမ ားနငေ

တမခားနသာ တငးရငးသားအပစမ ားမ ရဟငဂ ာတ ေ၏ ပစစညးဥစစာမ ား၊ ကျ နားတရစဆာ မ ားနငေ

တမခားပငဆငပစစညးမ ားအား ခးယမခငးတ ေက အကာအကယ မနပးခ ေပါ။ လငပငး ဆငရာ

အကကမး ကမအပါအဝင တကခကမမ ား မပတနတာငးမပတနတာငးနငေ ဆကလကမ စပား

န ခ ေသည။ ဤအနမခအန မ ားက ရဟငဂ ာမ ားက ဘဂဂလားနဒေရနငငသ ေ ထကခာနစရ

ပ၍ အားနပးခ ေသည။ (၂၀၁၈) ခနစ၊ နစဆ းမ စတင၍ လစဥ ပ မးမျမခငးအားမ ငေ ရဟငဂ ာမ ား

တစလလျင (၁၇၃၃) ဦးန းမ ငေ ထကခာန ကကသည။

၅၀။ အစလကအမပျလက န ရပစ ေခာနစမခငးနငေ ရဟငဂ ာနက းရာမ ားအား မးရ ေ မခငးတ ေ

မပျလပပပးန ာကပငးတင၊ မ စနပေါလာနသာ နမမလတမ ားအား စ စတက ရယအသးမပျမမ ား

လပလာကကသည။ နမမထးစကမ ားမ ငေ မးနလာငထားနသာ၊ ပ ကစးန နသာ နငေ မပ ကစးဘ

က ရစန နသာ အနဆာကအအမ ား အပါအဝင စကပ ျးခငးမ ားက ထးနကပမပားနစခ ေကကသည။

ဤသ ေမ ငေ ရဟငဂ ာအသကအဝ းမ ား န ခ ေကကနသာ နဒသမ ားတင ၎ငးတ ေ၏ ဘဝလကခဏာ

အစအ မက နအာင လကစန ာကခ ေကကသည။ တခ တညးတင ရာဇဝတမခငး အနထာက

အထားမ ားကလညး ကဆးပစရာနရာကသည။ ရဟငဂ ာနက းရာမ ား ဒါဇငခ ၍ နပ ာကကယ

သားကကပပမ စသည။ ဤန ရာမ ားတင တညနထာငန နသာ အနဆာကအအအသစမ ားမာ

လမချနရးတပ ေမ ားအတက ကငးစခ းမ ားနငေ တမခားနသာ တငးရငးသားအပစမ ားအတက

အမရာတ းမ ားမ စသည။ အစးရ၏ မပ လညန ရာခ ထားနရး စမက းအသစမ ားအရ န ရပ

စ ေခာသမ ားအတက နဆာကလပနပးမညေ အမအားလး းပါးသည ရဟငဂ ာမဟတနသာ တမခား

တငးရငးသားမ ားအတကသာ မ စသည။ ရဟငဂ ာတ ေ၏နမမယာမ ားက ရယအသးမပျထားနသာ

၁၀ အမ ျးသားမပ လညသငေမမတနရးနငေ ပငမးခ မးနရးဆငရာ ကကျးပမးအားထတမမ ားနငေ ပတသက၍

မပညနထာငစသမမတ မမ မာနငငနတာ၏ အတငပငခပဂဂျလ နဒေါနအာငဆ းစကကညက နမပာကကားခ ေနသာမ ေခ း။

(၂၀၁၇ ခနစ၊ စကတငဘာလ (၁၉) ရက န ေစဘတစာမ ကနာမ စာစ)

https://www.facebook.com/state.counsellor/posts/speech-delivered-by-her-ecellency-daw-aung-san-suu-kyi-

state-counsellor-of-the-/1121130291354519/

23

လမးသစမ ားနငေ သတတ ျတငးမ ားအပါအဝင တမခားနသာ အနမခခအနဆာကအအ စမက းမ ား

ကလညး အနကာငအထညန ာ နဆာငရကလ က ရကကသည။

၅၁။ အစးရသည အဟ သနဘာမ ငေ ရဟငဂ ာမ ားက မပ လညလကခမညဟ အာမခ

ခ ေနသာလညး၊ ယန ေအထ ဤသ ေ မပ လညလကခနရးလပင းစဉတင လမချစာ၊ ဂဏသကခာရစာ နငေ

နရရညတညတေ ခငပမ မညေ မပ လညလကခနရးမ စရ မရမမ စလအပနသာ လ ေအခငေအနရးက

နလးစားသညေ ပစလကခဏာမ ားအား မနတေရနသးနပ။ မပ လညလကခနရး လပင းစဉမ ားတင

NVCကတမ ားကလကခရယရ နငေ သဆးကကျးခတထားနသာ လကခနရးစခ မ ားတင စစစခရ

လအပသည။ အစးရခငေမပျခ ကမ ငေ နပထားမနငေ ယထတခ မခားနသာ နမပာစကားမ ား

အပါအဝင၊ အစလကအမပျလက ထကနမပးမက မ စနစနသာ အရငးခ အနကကာငးတရားမ ားက

လကမခမငငးဆ ကာ ဆကလက၍ မနလ ာေခ ဘ မပျလပန ကကဆ မ စသည။ လ ေအခငေအနရးက

ဆးရားစာ က းလ ခ ျးန ာကခ ေကကနသာ လမချနရးတပ ေမ ားသည မပစဒဏမ ကငးဝတန သည

သာမက၊ ထစစသားမ ားသည မပ လညဝငနရာကလာသမ ား၏ လမချနရးက တာဝ ယမညေ

သမ ားလညး မ စသည။

(ဃ) ပစမ ေးလေ မ ောေး

၅၂။ " ယနမမရငးလငးစစဆငနရးမ ား"က တပမနတာမ ဦးနဆာငခ ေသည။ ၎ငးနငေအတ

တမခားနသာ လမချနရးတပ ေမ ား၊ အထးသမ ငေ မမ မာနငငရ တပ ေ နငေ ယမခားနစာငေရ တပ ေတ ေ

ပါဝငခ ေကကသည။ အန ာကပငးတငးစစဌာ ခ ျပ လကနအာကခ တပရငး၊တပ ေမ ားသည

တက ကစာ ပါဝငခ ေကကသည။ ၄ငးတ ေနငေအတ နမခမမ တပမဌာ ခ ျပ အမတ (၃၃) နငေ (၉၉) တ ေလညး

ပါဝငခ ေကကသည။ ဤတပမအားလးသည ဒတယတပမနတာ ကာကယနရးဦးစးခ ျပ ဒတယ

ဗလခ ျပမ းကကး စးဝငးက တကရက အစရငခကကသည။ အဆးရားဆးနသာ ခ ျးန ာကမမ ားက

နမခမမ တပမဌာ ခ ျပ တပမ ားက က းလ ခ ေကကသည။ လငပငးဆငရာအကကမး ကမ မ စရပ

အားလးလလမာ တပမနတာ စစသားမ ား၏ လပရပမ စသည။

၅၃။ အခ ျေနသာနက းရာမ ားတင ရခငအမ ျးသားမ ားသည စစဆငနရးတင ပါဝငခ ေကကသည။

အမ ားအားမ ငေ လယကမနငေ မးရ ေ မတ ေ မပျလပခ ေကကသည။ ရဟငဂ ာမ ားက သတမ တမနငေ

ထခကဒဏရာရနစမ တ ေတငလညး ပါဝငခ ေကကသည။ တမခားနသာ တငးရငးသား လ ညးစ

အပစမ ားမ အရပသားမ ားသညလညး အခ ျေန ရာမ ားတင ပါဝငက းလ ခ ေကကသည။

စစဆငနရးမ ားတင အရပသား အပစမ ား အ တလ လ ၊ စ စတက စစညးပါဝငန မနငေ

၄ငးတ ေအား လက ကတပဆငနပးမခငး၊ တာဝ နပးအပမခငးနငေ တာဝ ထမးနဆာငမခငးတ ေ

ပမျေ ယ(၃)ခ တစဝ း ပစတမ စန မခငးသည တပမနတာမ တသမတညးမ စနအာင အကကခ စစဉ

နဆာငရကထားမက မပသလ က ရသည။

24

၅၄။ အာဆာအ ေ မလညး လ ေအခငေအနရး အလ သးစားမပျမမ ားက က းလ ခ ေကကသည။

ဒါဇငနက ာ ရာသားမ ားအား သတငးနပးသည ဟ သသယရသမ ငေ သတမ တမခငး၊ (၂၀၁၇) ခနစ၊

ကသဂတလ (၂၅) ရကန ေတင အထကမပ းမ ရခငရာက မးရ ေ မခငးတ ေ ပါဝငသည။ အာဆာအ ေက

ရဟငဂ ာနက းရာမ ားက မးရ ေ ခ ေကကသညဟ အစးရကန ာမပခ ေနသာလညး မစရငးသည ထသ ေနသာ

လကခဏာမ ားက မနတေ ခ ေရပါ။ အာဆာက က းလ ခ ေသညဟ စပစ ထားနသာ တမခားနသာ

အလ သးစားမမ ား၊ ပမျလမ ျးမ ား အပါအဝင ရခငနငေတမခားနသာ တငးရငးသားအပစမ ားက

သတမ တခ ေပါသညဆနသာ မ စရပအနတာမ ားမ ားက ထပမစစမးစစနဆးရ လအပသည။

ခနမာငးဆပရာမ ဟနဒ အမ ျးသားနငေအမ ျးသမး အနယာကနပါငး (၁၀၀) အထအား သတမ တခ ေမ

ကလညး ဆကလက စစမးစစနဆးရ လအပသည။ ထဟနဒ မ စရပနငေ စပလ ဉး၍ မစရငး၏

က ဦးအခ ကအလက အရငးအမမစက လသတမမ စခ ေသညဟ နထာကခ သကနသမပနသာလညး၊

က းလ သမ ားက ဘယသဘယဝါမ စနကကာငး ယတမပတမနမပာနငပါ။ ယငးနဒသတင

တမခားနသာစစနသး ကအပစမ ား သ ေမဟတ၊ ရာဇဝတအ ေမ ားကလညး တက ကလပရားန လ က

ရရာ ၎ငးတ ေမလညး အလ သးစားမမ ား က းလ ခ ေမခငး မ စနငနခ ရသည။

(ခ) ခ ငန င ရ မေး ပညေယမ ောေး

တပမနတာစစသားနတက တ ေနတက လလဆကဆတာမဟတဘး၊ တရစဆာ လ

ဆကဆတာ။ သတ ေက ကယနတက ရနတာင မရသငေတ ေလနတလ ေ အမမငရကကတာ။

၅၅။ လမချနရးတပ ေမ ား၊ အထးသမ ငေ တပမနတာသည အလားတ အမပျအမ

ဓနလေထးစမ ားအား တမခားန ရာနဒသမ ားတငလညး မပျက ငေလ ကရသည။ ကခ ငနငေ

ရမးမပည ယမ ား ပါဝငနသာ မမ မာနငငနမမာကပငးရ အနမခအန က မစရငးက အာရစက

နလေလာခ ေသည၊၊ မစရငးနငေ အတ စကားနမပာဆခ ေကကနသာ ၎ငးနဒသခမ ားက သတ ေ၏ အတဒကခက

လတငးက လ စလ ရထားသည ဟ ခစားယဆကကသည။

၅၆။ အစးရအစဉအဆကသည "တငးရငးသားလက ကကငအ ေအစညးမ ား" (EAO) မ ျးစ နငေ

နစ က ပစခတတကခကမ ရပစ နရးသနဘာတစာခ ျပမ ားနငေ တစနငငလး ပစခတတကခကမ

ရပစ နရး သနဘာတစာခ ျပ (NCA) တ ေက လကမတနရးထးခ ေကကပပးမ စသည။ တစပပျငတညးတင၊

(၂၀၁၁) ခနစမစတင၍ မမ မာနငငနမမာကပငးတင တပမနတာနငေ လက ကကငအ ေအစညးမ ား

အကကား တကပ မ ား တရ တး မမငေမားလာခ ေသည။ အထးသမ ငေ NCAမ ထတပယထားသမ ား

သ ေမဟတ၊ NCAကလကမတမထးသမ ားနငေ တကပ အရ မမငေတကခ ေသည။ ထအ ေအစညး

မ ားတင (၁၇) နစကကာ တညတေခ ေနသာ အပစအခတ ရပစ နရးသနဘာတညခ က (၂၀၁၁) ခနစ၌

ပ ကမပားခ ေသညေ ကခ ငလတနမမာကနရးတပမနတာ (KIA)၊ ရမးမပညတပမနတာ - နမမာကပငး၊

မမ မာအမ ျးသား ဒမကရကတစ မဟာမတတပမနတာ (MNDAA) နငေ တနအာငး အမ ျးသား

25

လတနမမာကနရး တပမနတာ (TNLA) တ ေပါဝငကကသည။ TNLA နငေ ရမးမပညတပမနတာ -

နတာငပငး (SSA-S) တ ေအကကားတငလညး တကပ မ ားမ စပားခ ေသည။

၅၇။ ဤပဋကခမ ားတင ရပနထးနသာ သမငးနကကာငးမ ားရပပး၊ နမမယာအသးမပျမ၊ ေ ပ ျး

တးတကနရးစမက းမ ား၊ သဘာဝသယဇာတထတန ာ အသးမပျမနငေ တရားမဝင မးယစနဆးဝါး

က သယမ တ ေအပါအဝင၊ အသးသးနသာ မနက မ ပ အည ျးမ ားမ လေနဆာခ ေကကသည။ သ ေရာတင၊

နအာကနမခ အရငးအမမစ အနကကာငးခမ ားမာ ကယပင အပခ ျပခငေ ပမရယလခ က၊ ကယေကကမမာ

ကယ တးပငခငေရယလခ က နငေ တငးရငးသား သ ေမဟတ ဘာသာနရးခ မခားမမ ား

ပနပ ာကလခ က အပါအဝင၊ အရပသားမ ားကပစမတထားနသာ တပမနတာ၏ ညးဗ ဟာမ ားနငေ

လ ေအခငေအနရး ခ ျးန ာကမတ ေ အနပေါ မနက ပခ ကတ ေ မ စသည။

၅၈။ မစရငးသည ဤလက ကကငပဋပကခမ ားနငေ ဆကစပ၍ မ စရပအနတာမ ားမ ားက မ ၊

မမ ဆးမ တစစနဆးနငခ ေပပး၊ အမပညမပညဆငရာဥပနဒအား တသမတတညး ခ ျးန ာကန နသာ

ဓနလေထးစမ ားကလညး အတညမပျနငခ ေသည။ တကပ မ ားဆကလကမ စပားန ကာ၊ မတညမပငမ

မ စန သညေ အန အထားမ ား၌ ဤခ ျးန ာကမမ ားသည ယန ေထ ဆကလကမ စနပေါန ဆ

မ စသည။

(၁) တပမရတော ခ ြြေးရ ော မမ ောေး

ကယတ ေရာမာ သပ မရပါဘး။ ဒါနပမယေ စစတပက ဒတငးပ နရာကလာပပး မပညသနတက

တကခကနတာေတာပ ။

၅၉။ မမ မာနငငနမမာကပငးတင တပမနတာစစဆငနရးမ ားသည အရပသားမ ားနငေ အရပသား

ပင ပစစညးဥစစာမ ားက ပစမတထားသညေ စ စတက တကခကမမ ားနငေ မခ မခားဘ ထငရာစငး

ရမးတကခကမမ ား မ စကကသည။ တကခကမမ ားသည မ ားနသာအားမ ငေ အရပသားမ ား လန

ထထပနသာ န ရာမ ားတင မ စနလေရပပး၊ စစဆငနရး ဦးတညခ က ကငးမ ေကာ၊ အရပသားမ ား၏

အသက၊ အးအမစညးစမ နငေ က းမာသခတ ေက လးဝ ဥနပကခာမမပျနသာ လပရပမ ား မ စကက

သည။ တပမနတာသားမ ားသည ထကနမပးန ကကနသာ သ ေမဟတ ခလရာန ရာ ရာန ကကနသာ

အရပသားမ ားက နသ တ၊ အမမာက၊ လက ကကကးမ ားမ ငေ တကခကပစခတခ ေကကသည။

တကခကမမ ားသည ပမ အားမ ငေ အရပသားမ ားက နသဆး၊ ဒဏရာရနစခ ေသည။ လယကမမ ား

န ရာအန ေမ စပားမခငးနငေ အးအမမ ားက ကဆးမးရ ေ မမ ားသည မ စရးမ စစဉမ ား မ စန သည။

ဤသ ေနသာအမပျအမမ ားက မမ မာမပညနမမာကပငးတင ပဋပကခဒဏက အမ ားဆး ခရနသာ

နဒသမ ား၊ အထးသမ ငေ တငးရငးသားလက ကကငမ ား၏ ထ းခ ျပမနအာကရ ယနမမမ ား

သ ေမဟတ ၎ငး ယနမမအ းတစဝကတ ေ၌ နတေရသည။။

26

၆၀။ ဤလပ ညးလပဟ သည တမခားနသာ ခ ျးန ာကမမ ား က းလ ရ လယကနအာင

အကအညနပးခ ေသည။ အရပသားမ ားက ပစမတထားမခငးမာ ၄ငးတ ေသည လက ကကငမ ားနငေ

တငးရငးသားအပစ တစစတညးမ မ စနသာနကကာငေ သ ေမဟတ၊ ၄ငးတ ေသည တကခကနငနသာ

အရယနရာကမ ား မ စနသာနကကာငေ မ စသည။ အရပသားမ ားအား လက ကကငတပ ေမ ားသ ေ

မဝငနရာကနငရ ကကျးပမးမဟ ထငရသည။ မစရငးသည အသကရငခငေအား ခ ျးန ာကနလေ

ရနသာ လပန က အမပျအမပစ တပမနတာတငရသညဟ အခငအမာ အတညမပျနငခ ေသည။

မ ားစာနသာ တရားမဝင သတမ တမမ ား၊ မ ားနသာအားမ ငေ တပမနတာ စစဆငနရးမ ားကကားတင

မခ မခားဘ ထငရာစငး တကခကမမ ား၊ အရပသားမ ားအား ပစမတထားနသာ တကခကမမ ား

သ ေမဟတ လသတမမ ား၊ တပမနတာက ထ းသမးထားသမ ားက တရားစရငမခငးမမပျဘ

ကပမ ကမခငးမ ား စသညတ ေက က းလ ခ ေကကသည။ တရားမဝင သတမ တမမ ားသည

တမခားန ာကခအနမခအန တ ေတငလညး မ စပားခ ေသည။ တကပ မ ားနငေ တကရကဆကစပမ

မရနသာ အနမခအန မ ားတင၊ ဥပမာအားမ ငေ နချးတပဆ န စဉ၊ သတမ တမမ ားလညး မ စပား

ခ ေသည။

၆၁။ အလားတ၊ နပစကည ငးပ းမနငေ တမခားနသာ ဆးရားစာဆကဆမတ ေအားလညး

တပမနတာ၏ ခ ျးန ာကနလေရနသာ လပန က အမပျအမပစအမ စ နတေ ရခ ေသည။ အမ ားအားမ ငေ

အမ ျးသားမ ား၊ အမ ျးသမးမ ားနငေ ကနလးသငယမ ားက လက ကကငမ ား၏ လပရားမနငေ

စပလ ဉးသညေ အနကကာငးအရာ သ ေမဟတ၊ လက ကကငသားမ ား မ စပါနကကာငး ဝ ခခ ကမ ား

ရရရ နပစကကကသည။ သ ေမဟတ၊ တပမနတာရ သမ ားမ စနသာ လက ကကငအ ေမ ားက

နထာကခအားနပးသမ ား ဟ၍ အမပစနပးမခငးအန နငေ ည ဉးပ းနပစကကကသည။ နပစက

ည ဉးပ းမနငေ ဆးရားစာဆကဆမတ ေက အသးမပျ၍ လမ ားက အဓမမခငးနစသည။ လမ ားက

ထ းသမးထားနသာ အနမခအန မ ားသည မကကာခဏဆသလပင ဆးရားစာဆကဆမခငး အန နငေ

သကနရာကသညေ အနမခအန မ ားမ စသည။ အရပသားမ ားအား ပဋပကခ ယနမမမ ားတင

စစတပ၏ လညေကငးမ ားနရ ေ မ အဓမမသားခငးသည။ တခါတရတင စစတပဝတစမ ား ဝတနစကာ

သားခငးသညမ စရာ ၄ငးအရပသားမ ားအား တကခကခရမခငးမ ား၊ နသဆးမခငးနငေ ဒဏရာရရမခငး

တ ေ မ စနစသည။

၆၂။ အမ ျးသမးမ ားအား မဒမးက ငေမခငးနငေ တမခားနသာ လငပငးဆငရာအကကမး ကမမ ားမ ငေ

နစာကားလ ကရသည။ တခ ျေအမ ျးသမးမ ားက မမ မာစစသားမ ားက အဓဓမနခေါနဆာငသားကာ၊

အပစ ေ မဒမးက ငေမခငးမ ား အပါအဝင၊ မဒမးက ငေကကပပး၊ သတမ တထားခ ေကကသည။ အမ ျးသမး

မ ားနငေ မ းကနလးငယမ ားက နရးထတကာ စစသားမ ားနငေ အဓမမလကထပခငးမခငး၊ လငပငး

ဆငရာ အကကမး ကမမ ားအား ၄ငးတ ေ၏ အမမ ားအတငးမာပင ပစမတထား၍ က းလ ကကမခငး

27

တ ေ ရသည။ မ ားစာနသာမ စရပမ ား၌ လငပငးဆငရာအကကမး ကမမ ား နငေ နမေခ နစာကားနသာ

အမပျအမမ ား၊ ဆ ဆမခငး၊ တနတးနထးခ မခငး စသညတ ေက တ က မပျလပခ ေကကသည။

အမ ျးသမးမ ားက ထသ ေ အထ းသမးခထားရမခငးတ ေမ အလတအနမမာက ထကနမပးနငခ ေလျင၊

တပမနတာသားမ ားသည မ ားနသာအားမ ငေ ၄ငးတ ေက မပ လကရာကကသည။ ၄ငးတ ေ၏မသားစက

ပခမးနမခာကကာ မသားစပင ပစစညးဥစစာမ ားက ကဆးမခငး၊ ခးယမခငးတ ေ လပကကသည။

အမ ျးသားမ ားက လငပငးဆငရာအကကမး ကမသည ထ းသမးထားသမ ားထမ အခ ကအလက

သ ေမဟတ နမ ာငေခ ကမ ားရယရ အပါအဝင၊ နပစကည ဉးပ းရ ရညရယခ ကမ ငေ

မပျလပကကမခငးမ စသည။

၆၃။ တပမနတာသည တရားလကလတ မးဆးမခငးနငေ လတလပမက ခ ျေ င ေနစမခငးတ ေက

က းလ ခ ေကကသည။ ဤသ ေ မ စရပနတာနတာမ ားမ ားသည လမ ားနပ ာကကယသားနအာင

အတငးအကကပမပျမခငး (အစန ာကမခငး) အရာ သကနရာကသည။ အမ ျးသားနငေ အမ ျးသမးမ ား၊

အခ ျေ မ စရပမ ားတင ကနလးမ ားက နချးတပဆ ရ သ ေမဟတ လက ကကငမ ားနငေ အခ တ

အဆကရသညဟ သသယ ရသညေအတက ၄ငးတ ေ၏ရာမ ားမ အဓမမနခေါနဆာငသားပပး ထ းသမး

ထားကကသည။ အ မးခရသမ ားက တစန ေတာမ နစနစတငတငကကာသညအထ တရားမဝငနသာ

အက ဉးနထာငန ရာမ ားတင အဆကအသယမ တ၍ ထ းသမးထားကကသည။ အမ ားစမာ

မညသညေအနကကာငးနကကာငေ မမတ ေက မးဆးသညက မရငးမပကကသညေ အမပင တရားရးတင

စစနဆးမခငးလညး မမပျလပနပးပါ။ ရမးမပည ယ၊ မ းကး၌ (၂၀၁၆) ခနစ၊ နဝငဘာလတင

လနပါငး (၁၀၀) နက ာသည ဤသ ေ မးဆးထ းသမးမခငးက ခခ ေရသည။

၆၄။ မမ မာနငင၏ တမခားနသာ ယနမမနဒသမ ားမာက ေသ ေပင နချးတပဆ မခငးသည မမ မာနငင

နမမာကပငး၌ လအမ ားအမပားအ ေ န ေစဉန ေတငး မ စန က အမ စတစရပမ စသည။ နပေါတာ

ဆ မခငး၊ ကတတက ငးမ ားတးမခငး၊ သ ေမဟတ လမးမပမ ား၊ ထမငးခ ကမ ား အန နငေ ခငးနစနငရ

နချးတပဆ မခငးတ ေက တပမနတာက စ စတက က းလ န သညေ ဓနလေထးစက မစရငးမ

အမ အက မ စနကကာငး အတညမပျနငခ ေသည။ စစသားမ ားသည ဆငးမဆငေ ဗမဆငေရာမ ားသ ေ

အပမ လလ နရာကလာကကပပး၊ မပညသမ ားက နချးတပဆ ရ နခေါနဆာငသားကကသည။ ယငးသ ေ

နခေါနဆာငသားမခငးတ ေမာ တစကကမဆလျင ရကသတတ ပတနငေခ ၍ ကကာသည။ နခေါသားခရနသာ

လအခ ျေအား တပမနတာဘကမ တကခကနစခ ေသည။ တပမနတာသည ကနလးစစသား

မပဿ ာက နမ ရငးရ ကကျးပမးမ တစစတစရာ မပျလပခ ေနသာလညး၊ အစရငခသညေ

ကာလအတငး ကနလး သငယမ ားက စစသားအမ စ စနဆာငးလ ကရသည။။

၆၅။ မမ မာနငငနမမာကပငးတင တငးရငးသားလ ညးစမ ားနငေ ဘာသာမခား လ ညးစမ ား

အနပေါ ခ ျးန ာကမမ ားသည မ ားနသာအားမ ငေ၊ လမ ျးမခား၊ ဘာသာမခားမ ားက ခ မခားနမေခ

28

ဆကဆလနသာ ရညရယခ ကမ ငေ က းလ နလေရသည။ တငးရငးသား လမ ျးစ၊ မ ျးနယဝငမ ား

မ စနသာနကကာငေ သ ေမဟတ၊ ဘာသာမခားမ ား မ စနသာနကကာငေ ဆးရားစာ ခ မခားနမေခ ဆကဆန က

မ စနသာ န ာကခအနမခအန က နလေလာကကညေမညဆလျင ဤရညရယခ ကက ထငရားစာ နတေ ရ

နငသည။ ဤအခ ကက ထငရားနစနသာ ဥပမာမ ားမာ စစတပ၏ စစဆငနရးမ ားတင ခရစယာ

ဘရားနက ာငးမ ား နငေ ဘာသာနရး အသးအနဆာငပစစညးမ ားအား ကဆးမခငး၊ သ ေမဟတ

ခးယမခငး (တခါတရ ဗဒဓဘာသာနစတမ ားက ထန ရာတ ေ၌ န ာငတင တညနထာငမခငး)တ ေ

အပါအဝင၊ ထသ ေ အမပျအမမ ား လပန ခက နမေခ ဆ ဆနသာ စကားမ ား နမပာကကားမခငးတ ေ

မ စကကသည။

(၂) “တြငေး ငေး ောေးလ ေ ြငအ အစညေးမ ောေး” ခ ြြေးရ ော မမ ောေးန င အလ ေးစောေးမမ ောေး

ကျ မသားက (၂၀၁၆)မာ တပသားအန ေ အဓဓမနခေါသား ကတညးက သ ေသတငးက

မကကားရနတာေဘး။ နသလား၊ ရငလားဆတာ ပ ေစတစခခမာမ ား နတေမလားလ ေ န ေစဘတက

ကျ မ အပမ ကကညေတယ။

၆၆။ လက ကကငမ ားသည အမပညမပညဆငရာ လသားခ ငး စာ ာနထာကထားမ ဥပနဒက

ခ ျးန ာကမမ ားနငေ လ ေအခငေအနရး အလ သးစားမမ ားက က းလ ခ ေကကသည။ လခးမခငး နငေ

ထ းသမးမခငး၊ ဆးရားစာ နပစကဆကဆမခငးနငေ အရပသားမ ား၏ လယနမမမ ား၊ ပစစညးဥစစာမ ား

က ကဆးမခငး သ ေမဟတ တရားမဝင ရယသးစ မခငးမ ား အပါအဝင၊ ခ ျးန ာကမမ ားနငေ အလ

သးစားမမ ား အမ ားအမပားသည TNLA နငေ SSA-S တ ေအကကား တကပ မ ားမ စပားစဉက မ စခ ေ

ကကသည။ ဤအပစမ ားနငေ KIA နငေ MNDAA တ ေသည တကပ မ ားအတငးတင အရပသားမ ားက

ကာကယရ ကကျတငနဆာငရကခ ကမ ား ပ ကကကခ ေကကပပး၊ လကကးမ ားနငေ ကနလးသငယ မ ားက

အတငးအဓဓမတပသား စနဆာငးမမ ားစသညတ ေ က းလ ခ ေကကသည။ တခ ျေက အလ အကျ

“အခ နကာကမခငး”မ ငေ အရပသားမ ားအနပေါ ကကးမားနသာ စးပားနရး အားနပးမခငးမ ား

မ စနစခ ေသည။ လက ကကင တပ ေမ ားက အရပသားမ ားအား မဒမးက ငေမခငး၊ နပစက

ည ဉးပ းမခငး နငေ သတမ တမခငးတ ေ က းလ သညေအတငးအတာ မညမျ ရသညက ထပမ

စစမးစစနဆးရ လအပသည။

၆၇။ လက ကကငမ ား၏ ခ ျးန ာကမမ ားနငေ အလ သးစားမမ ားနငေ စပလ ဉး၍ မစရငးမ

ရရခ ေနသာ အခ ကအလကမ ားသည ကစစအားလးက ကယစားမပျခ ငမ မပျမည။ သ ေနသာလညး၊

တငမပနမပာဆခ ကမ ားက ဤသ ေ မ စရပမ ား မကကာခဏ မ စတတနသာလညး၊ မ ားနသာအားမ ငေ

စ စတက အကကခ ၍ လပထားမခငး မဟတနကကာငး ည မပသည။ ၎ငးတ ေက ထပမစစမး

စစနဆးရ လအပသည။

29

(၃) ဆြေး ောေးရ ောလ ောေးခ ငေးစောေောရထော ထောေးမဆြင ော အ ြြေး ရ ော မ

၆၈။ ကခ ငနငေရမးမပည ယတ ေတင ဆငးရ နမးပါးမ အတငးအတာမာ မမငေမားလ ကရသည။

မမ မာနငငနမမာကပငးရ တကခကပ မ ားက လသားခ ငး စာ ာနထာကထားမအနမခအန က ပမ

ဆးရားနစခ ေသည။ ပဋပကခမ စန နသာ န ရာမ ားတင ပတမန နသာ မပညသမ ားအား နဘးကငး

နသာ လမးနကကာငးမ ထကခာနငခငေက က ေကကခ ေကကသည။ တခ ျေသည န ရပသ ေ မမပ နငသညမာ

၄ငးတ ေ၏အမမ ား အလခရပပး၊ အ ကဆးခရနသာနကကာငေ လညးနကာငး၊ တကပ မ ား

အဆကမမပတ ဆကလကမ စပားန နသာနကကာငေ လညးနကာငး၊ နမမမမ ျပမငးမ ား ရနသာနကကာငေ

လညးနကာငး၊ သ ေမဟတ ၄ငးတ ေထကခာပပးန ာက တပမနတာနငေ နကာပနရးရငးမ ား အပါအဝင

အသးသးမ မမတ ေ၏ အမယာနမမမ ားအား သမးယသားနသာနကကာငေ လညးနကာငး မ စရသည။

ထ ေနကကာငေ မပညတငး န ရပစ ေခာသမ ား၏ အနမခအန သည ကာလကကာရညခ ေရသည။

၆၉။ (၂၀၁၁) ခနစမစတင၍ ကခ ငနငေ ရမးမပည ယမ ားတင ခ ေမ းနမခအားမ ငေ လနပါငး

(၁)သ းခ ေသည န ရာမ ေစခ းမ ား သ ေမဟတ စခ းက ေသ ေနသာ အနမခအန မ ား၌ န ထငခ ေရသည။

သတ ေသည ခလရ မလနလာကနသာ န စရာန ရာမ ားတင က ပသပနအာင န န ရသည။

အစားအစာနငေ က းမာနရးနစာငေနရာကမတ ေက လကလမးမနရးအား အက ေသတခထားရပပး၊

၎ငးတ ေ၏ အာဟာရခ ျေတ ေမသည နငငတစဝ းရ ပ မးမျမခငး အတငးအတာထက မ ားစာ နက ာလ

ခ ျေတ ေန ကကသည။ ကကျတငကာကယနငနသာ နရာဂါမ ား အမ ာအမပား မ စပားလ က ရသည။

ပညာနရးအခငေအလမးသည (မလတ းမ အထကတ းအထ) အဆငေအားလး၌ လလ

နလာကနလာကမရပါ။ ၄ငးအမပင ယာယန ရာမ ေမသည သသရာစကဝ းက ေသ ေ ဆကလက

လညပတလ ကရသည။ န ရာမ ေမမ စနသာ မပညသမ ားအကကားတင ပညာနရးနငေ က းမာနရး

နစာငေနရာကမ အခငေအလမးမ ားသည မကကာခဏဆသလ တကပ မ ားနကကာငေ မပတနတာငးခ ေရ

နလေရသည။

၇၀။ လသားခ ငးစာ ာနထာကထားမ အနထာငေအပ ေမ ားအား လအပခ က ထငထငထငရားရား

ရန နသာလညး၊ မကကာခဏ စတထငသလ၊ ပတပငခ ေကကသည။ ကယဆယနရးဝ ထမးမ ား၏

နရေလ ားသားလာမက ကာလကကာရညစာ က ေသတထားကကသည။ (၂၀၁၆) ခနစ၊ ဇ လမ စတင၍

အနထာကအပေမ ားအား လကလမးမမသည သသသာသာဆးရားလာရာခ ေပပး၊ အမပညမပညဆငရာ

လသားခ ငးစာ ာနထာကထားနရး နဆာငရကသမ ားက န ရာမ ေမပညသအမ ားစ၏လအပခ ကမ ား

မညမျရသညက အက မ တနငမခငး သ ေမဟတ မ ညေစမးနငမခငးတ ေ မတတနငနတာေသညအထ

မ စလာခ ေရသည။ ထ ေနကကာငေ အလ ဆးရားန နသာ အနမခအန မ ား ပမ၍ မပငးထ နစခ ေသည။

နဒသခအ ေအစညးမ ားကလညး တမ ညးမ ညးနငေ ပမ တားမမစလာသည။

30

(ဂ) အရ ခခ လပပြငခငမ ောေး

ဘဂဂလား ယမ ဘဂဂ ါလမ ား[...] န ာကပငး လဦးနရမ ားစာတးပားလာပပး နဒသခ

တငးရငးသားမ ား၏ ယနမမမ ားက ရယပငဆငရ ကကျးပမးခ ေမမ ား ရခ ေနကကာငး၊ [...]

နမမပမျ၍ လမ ျးမနပ ာကဘ လပမျပါက လမ ျးနပ ာကနငနသာနကကာငေ ယငးကစစမ ား

မမ စပားနစရ အားလးက နငငအနပေါသစစာရစာ လပနဆာငကကရ လနကကာငး၁၁

၇၁။ မမ မာနငငရ ဒမကရကတစ လ ေနဘာင နငေ လတလပစာ ထတန ာနမပာဆနရးသားခငေ၊

အသငးအပငး ေစညးခငေ နငေ ပငမးခ မးစာ စနဝးပငခငေတ ေက ခစားနငမခငးမ ားနငေ စပလ ဉး၍

မစရငးမ နလေလာခ ေသည။ ဤအပငးတင မမ မာနငငသည အထးသမ ငေ (၂၀၁၁) ခနစနငေ (၂၀၁၅)

ခနစတ ေကကားတင အနရးပါနသာ တးတကနမခလမးမ ားက လမးခ ေနသာလညး၊ စးလ ေစရာနကာငး

နသာ လပရပဓနလေမ ားလညး နပေါထကလာခ ေသည။ နဝ နမပာဆသမ ားအား မမ မာေအာဏာပင

မ ားက နတဆတနစမခငး၊ တခ တညးမာပင မပစမက းလ သမ ားအား နမမ ာကနပးနသာ

အမ းစကားမ ား ပမက ယနလာငလာနစမခငး စသညတ ေမ ငေ ကခ င၊ ရခငနငေ ရမးမပည ယတ ေ

အပါအဝင၊ န ရာတငး၌ အကကမး ကမနငေ လ ေအခငေအနရးခ ျးန ာကမမ ားက အရ တးမမငေနစခ ေ

ကကသည။

၇၂။ မမ မာေအာဏာပငမ ား၊ အထးသမ ငေ တပမနတာသည စစစမ သ ေမဟတ နဝ မမ ားက

သညးမခပါ။ ၄ငးတ ေသည အမ ျးမ ျးအ နသာ ဥပနဒမ ားက သး၍ ၄ငးတ ေအား နဝ နသာ

အမမငမ ားက န ာမပသညေ အရပဘက လမအ ေအစညး နဆာငရကသမ ား၊ စာ ယဇငးသမားမ ား၊

နရေန မ ားနငေ လ ေအခငေအနရးကာကယနစာငေနရာကသမ ားက မးဆးမခငး၊ ထ းသမးထားမခငး

သ ေမဟတ၊ ပခမးနမခာကနစာကားမခငးတ ေ မပျကကသည။ မကကာမက မ စပားခ ေနသာ မ ာ

မ စရပမ ားမာ အငးဒငနက းရာ၌ ရဟငဂ ာမ ားအား အစလက အမပျလက သတမ တခ ေမခငးက

နရးသားန ာမပခ ေနသာ ရကတာမ သတငးနထာကနစဦးအား တရားစ ဆ မပစမခ ခ ေမခငး နငေ

ရ က ပမျေ၌ အပါအဝင၊ မမ မာနငငနမမာကပငးရ ပဋပကခမ ားက ပငမးခ မးစာ ဆ ေက ငေဆနဒမပနသာ

လအပစမ ားအား တရားစ ဆသညေအမမ ား မ စကကသည။ ကလသမဂဂနငေ ထနတေဆကဆသညေ

အတက လကတ ေမပ မခငး၊ ဆနဒန ာထတပ မ ားတင အငအားအလ အကျသးမခငး စသညေ

မ စရပမ ား အမ တကယ မ စခ ေနကကာငး မစရငးမ အတညမပျနငခ ေသည။

၁၁ ဗလခ ျပမ းကကးမငးနအာငလင၊ တပဌာ ခ ျပက ရ ရ ဝေဝေခခကာကယခ ေမ၊ တညပငမနအးခ မးနရးအတက

စမးစမးတမနဆာငရကမမ ားအတက ခ းက းဂဏမပျ (၂၀၁၇ ခနစ၊ စကတငဘာလ ၂၁ ရက၊ န ေစဘတစာမ ကနာမ

စာစ) https://www.facebook.com/seniorgeneralminaunghlaing/posts/gallant-efforts-to-defend-

the/1716465351721279/

31

၇၃။ အမ းစကားမ ားအနပေါ အစးရ၏တ ေမပ မသည မလနလာကခ ေပါ။ မစရငးသည

အ လငးတငမ စနစ၊ အ လငးမဟတနသာ သမရးက စာ ယဇငး မဒယာမ ားတင မ စနစ

အမ းစကားမ ား ပ ေပ ေ န ေန ေ ရန ပက အလ အမငး စးရမနကကာငေကကမပါသည။ မကကာခဏ ဆသလ၊

၄ငးအမ းစကားမ ား၌ ခ မခားနမေခ ဆကဆလစတ၊ ရ လစတ သ ေမဟတ အကကမး ကလစတတ ေ

မ စနပေါနစသညေ လေနဆာနမပာဆမမ ား၊ အမ ျးသားနရး၊ လမ ျးနရး သ ေမဟတ ဘာသာနရးဆငရာ

အမ းဝါဒမ ေခ နရးမ ား ပါဝငသည။ ၎ငးတ ေသည အထးသမ ငေ ရခငမပည ယ၌ အကကမး ကမမ ား

အမ တကယ မ စပားနစခ ေသည။ အမ ျးသား ဘာသာ သာသ ာ နစာငေနရာကနရးအ ေ (မဘသ) နငေ

တမခားအလားတ အ ေအစညးမ ားက "အမ ျး ဘာသာသာသ ာ ကာကယနစာငေနရာကနရး" ဟသညေ

စညးရးလပရားမမ ားက ဦးနဆာငလ ကရကကသည။ ရဟငဂ ာမ ားနငေ နယဘယ အားမ ငေ

မတဆလငမ ားက လသမဆ နအာင နမေခ နမပာဆခ ကမ ား၊ အသနရ ကခ ကမ ားသည

နစနပါငးတာရညစာ ထစညးရးလပရားမမ ားတင အဓကက နသာ အပငးကဏဍက ကကးစး

ခ ေကကသည။ အမ းပားနစနသာ အနကကာငးအရာမ ားက နမပာနလေရကကသည။ မမ မာေအာဏာပင

မ ားက လေနဆာသမ ား၏ အမပစက လ စလ ရခ ေကကသည။ ထ ေအမပင အမ ားအားမ ငေ၊ သပမမပငးထ

နသာ အသးအန းမ ငေ နမပာဆခ ေနသာလညး၊ အာဏာပငတ ေကယတငက ၎ငး အနကကာငးအရာမ ား

အလားတက ထငဟပန ာမပ၍ အမ းတရားမ ား တးတကမမငေမားနစခ ေသည။ ဤသ ေ အမ းပားနစ

နသာ နမပာဆခ ကမ ားမာ မမ မာနငငတင ရဟငဂ ာ လးဝမရနကကာငး၊ ရဟငဂ ာမ ားသည မမ မာေ

ဇာတခမ ား မဟတနကကာငး၊ ရဟငဂ ာဟနသာ အနခေါအနဝေါက အသးမပျ မခနကကာငး၊ ရဟငဂ ာမ ား

ခစားန ရနသာ ဒကခမ ားသည မဟတမမ နမပာဆခ ကမ ားမ စနကကာငး၊ ရဟငဂ ာ လမ ျးမ ား

အားလးသည အကကမး ကသမားမ ား မ စနကကာငး၊ တရားမဝင ခးဝငလာသမ ား မ စနကကာငး၊

မထ းနင မသမးနင ကနလးမ ား နပါက ားန ကကနကကာငး စသညတ ေ မ စသည။ ဤက ေသ ေနသာ

အမ းစကားမ ားအား ပမ အက ျးသကနရာကနစသညမာ လ မားနသာ သ ေမဟတ မမပညေစနသာ

အခ ကအလကမ ားက တစးတဆငး ထတလငေန မခငး၊ မ ျးခ စ စတဓာတမ ငေ လပရားမမ ား

မပျလပရ အပငေအလငး နတာငးဆန မခငး တ ေမ စသည။ ဥပမာအားမ ငေ၊ "အမ ျး ဘာသာသာသ ာ၊

အမ ျးသားယဉနက းမစရက လကခဏာ၊ အမ ျးသား အက ျးစးပားတ ေက မနပ ာကပ ကနအာင

ထ းသမးကာကယ နစာငေနရာကရ နငငသားတငးတင တာဝ ရသည" ဟ ဗလခ ျပမ းကကး

မငးနအာငလငမ နမပာကကားခ ေသည။ အမ းစကားမ ား ထ းကားနစနသာ၊ လ ေအခငေအနရး

ခ ျးန ာကမမ ားအား တရားဝငမ စနစနသာ၊ ခ မခားနမေခ ဆကဆနရးနငေ အကကမး ကနရး

လေနဆာခ ကမ ား လယကနခ ာနမာစာ ပ ေ ပားနစနသာ အနမခအန နရာကနအာင အရပဘကအစးရ

နငေ တပမနတာ အပါအဝင၊ မမ မာေအာဏာပငမ ားက ဤသ ေ မပျစပ ျးနထာငခ ေကကသည ။

၇၄။ ဆရယမဒယာ၏အခ းကဏဍသည အနရးပါသည။ အသးမပျသအမ ားစအတက

အငတာ ကဆသညမာ န ေစဘတပငမ စနသာ န ာကခအနမခအန တစရပတင အမ းစကား

32

မ ေခ လသမ ားအတက န ေစဘတသည အလ အသးဝငနသာ ကရယာမ စသည။ မကကာနသးမ

လမ ားတင တးတကမမ ားရခ ေနသာလညး န ေစဘတ၏ တ ေမပ မသည နနးနကးပပး ထနရာကမ

မရခ ေပါ။ န ေစဘတရ စာစမ ားနငေ မကနဆေခ မ ားနကကာငေ မပငပနလာကတင ခ မခားနမေခ

ဆကဆမမ ားနငေ အကကမး ကမတ ေ မညသညေ အတငးအတာအထ မ စခ ေသညက သးသ ေ

လတလပစာနငေ နစေနစေစပစပ စစနဆးရ လအပသည။ န ေစဘတသည ၄ငး၏ ပလကန ာငးတင

အမ းစကားပ ေ နေ မနငေ ပတသက၍ နငငအလက သတမတထားနသာ နဒတာမ ားက မမျနဝနပးနင

ခ ေသမ ငေ မစရငးက ဝမး ညးမပါသည။ န ေစဘတ၏တ ေမပ မ လနလာကမခငးရ၊မရ အက မ တ

နငရ ၎ငးနဒတာမ ားက မရမမ စ လအပပါသည။

၅။ တပမရတောစစဆငရ ေး၏ ထ ေး ခောေး ြ ောရ ော လ ခဏောမ ောေး

၇၅။ မစရငးသည ကခ င၊ ရခငနငေ ရမးမပည ယတ ေတင မ စပားခ ေကကနသာ တပမနတာ

စစဆငနရးမ ား၏ အဓက သသာနသာ ပငကစရကလကခဏာ (၄) ခ ကက အနလးထားန ာမပ

လကသည။

( ) အ ပ ောေးမ ောေး ြ ပစမ တထောေး ခငေး

၇၆။ စစတပသည အမပညမပညဆငရာ လ ေအခငေအနရးဥပနဒနငေ အမပညမပညဆငရာ လသား

ခ ငး စာ ာနထာကထားမ ဥပနဒပါ အနမခခမမ ားမ စသညေ တကခကမမ ားတင အရပသားမ ားက

ခ မခား၍နရာငရ ၊ လအပသညနငေ အသးမပျသညေ အငအား အခ ျးက နစရ နငေ အရပသားမ ား

မနတာတဆ ထခကနသဆးမခငးတ ေ မရနစ ေ ကကျတငကာကယနစာငေနရာကရ စသညတ ေက

နလးစားလက ာမခငး အပမ လလ မရခ ေနပ။ တပမနတာ၏ မဝါဒမ ား၊ ညးဗ ဟာမ ားနငေ

အမပျအမတ ေတင အရပသားမ ားက တမငရညရယခ ကမ ငေ ပစမတထားမခငး ပါဝငခ ေသညမာ

ဆယစနစခ ၍ ကကာခ ေပပမ စသည။ (၁၉၆၀) မပညေလ နစမ ားက စတငခ ေနသာ "မ တနလးမ တ"

မဝါဒက ယခတင က ငေသးဆ မ စသည။ "မ တနလးမ တ" မဝါဒတင အစးရမဟတနသာ

လက ကကင အ ေမ ားအား အစားအစာအရငးအမမစ၊ နငနကကးအရငးအမမစ၊ သတငးအခ က

အလကအရငးအမမစ နငေ နဒသခအရပသားမ ားထမ လအငအားအရငးအမမစတ ေ ဆကလက

မရရနစရ မ တနတာကနရးတ ေ ပါဝငသည။ ၎ငးမဝါဒက "ရငးလငးစစဆငနရး"မ ားမ ငေ

အနကာငအထညန ာခ ေကကသည။ ရ သမ ားအား အနထာကအကမပျနငသညေ အရာအားလးက

ကဆးသတသငနသာ စစဆငနရးမ ား မ စပပး၊ အရပသားမ ားအား သတမ တကာ

ရာလးကျတအား ကဆးကကနသာနကကာငေ အစလကအမပျလက န ရပစ ေခာသမ ား မ စခ ေရသည။

၇၇။ ဤမဝါဒမ ားနငေ အမပျအမမ ားသည အမပညမပညဆငရာဥပနဒလကနအာကတင

မမ မာနငင၏ မမ စမန တာဝ ရနသာ ဝတတ ရားမ ားက ခ ျးန ာကရာက ပပး၊ ရာဇဝတမမ ား

33

အရာနရာကသည။ ၄ငးတ ေအား လပစရာလညး မလပါ။ စစဆငနရးအရ လအပခ ကသည

ဘယနသာအခါမ မခ မခားဘ သတမ တမခငး၊ အမ ျးသမးမ ားက အပစ ေ မဒမးက ငေမခငး၊

ကနလးသငယမ ားက တကခကမခငးနငေ ရာလးကျတမးရ ေ မခငးတ ေက လပရ မလပါ။ တပမနတာ၏

ညးဗ ဟာမ ားသည အပမ တမးလလ၊ အမ တကယရသညေ လမချနရးအနတရာယမ ားထက

အဆမတ အငအားကကးမားလသည။ ထက ေသ ေ လပရပမ ားက ရခငမပည ယ နမမာကပငးတင

အထးသမ ငေ က းလ ခ ေကကပပး၊ မမ မာနငင နမမာကပငးတငလညး အလားတ မ စနပေါ ခ ေကကသည။

၇၈။ ဤအစရငခစာတင ကခ င၊ ရခငနငေ ရမးမပည ယမ ားရ မ ားစာနသာ တငးရငးသား အပစ

မ ားမ အရပသားမ ားအနပေါ တပမနတာ၏ ခ ျးန ာကမမ ားက အက ဉးခ ျးန ာမပထားနသာလညး၊

တပမနတာအန နငေ လ ေအသက၊ လ ေဂဏသကခာ နငေ လတလပခငေတ ေက မထမ ေမမငမပျမခငး၊

နယဘယ အားမ ငေ အမပညမပညဆငရာ ဥပနဒဆလျင လးဝဂရမစကမခငးတ ေမာ မမ မာ တစနငငလး

ရ လထအားလးအတက စးရမစရာ မ စသည။ ဤမပည ယ (၃)ခ မပငပရ နဒသမ ားမ ထကနမပး

လာကကနသာ ဒကခသညအနရအတက အမ ားအမပား ရန မခငးသည အလားတ လ ေအခငေအနရး

အနပေါ စးရမစရာ မ စရပမ ား မမ မာတစနငငလးတင မ စနပေါန နကကာငး သကနသခလ ကရသည။

(ခ) လြငပြငေးဆြင ောအက မေး မ

၇၉။ (၂၀၁၁) ခနစမစ၍ ရခင၊ ကခ ငနငေ ရမးမပည ယမ ားရ အရပသားမပညသမ ားက

ပစမတထားနသာ က းလ မမ ားတင မဒမးမနငေ လငပငးဆငရာ အကကမး ကမမ ားသည

အလ အကျ ဆးရားပပး၊ အ တလ လ မ စပားန နသာ လကခဏာတစရပ မ စသည။ မဒမးမနငေ

လငပငးဆငရာ အကကမး ကမတ ေ၏ အလားတ ပစစရကမ ားက အ ညးဆး ဆယစနစနပါငး

သးစတငတင တငမပခ ေကကပပးသားမ စသည။ မဒမးက ငေမခငး၊ အပစ ေ မဒမးက ငေမခငး၊ လငပငး

ဆငရာ နက းကျ မပျမခငး၊ အဓမမ အကက အားလးချတခငးမခငး၊ လငပငးဆငရာအရကခ ဆကဆ

မခငး၊ လငအဂဂ ါမ တနတာကမခငးနငေ လငပငးဆငရာ နစာကားမခငး တ ေက က းလ ပပးန ာက၊

မ ားနသာအားမ ငေ အက းလ ခရသမ ားက သတပစနလေရသည။ ဤက းလ မမ ား၏

အတငးအဆပမာဏ၊ ရကစကမနငေ စ စတက ရမတ ေက မဒမးက ငေမခငးနငေ လငပငးဆငရာ

အကကမး ကမခငးတ ေက စစ ညးဗ ဟာတစရပအမ စ အသးမပျကကနကကာငး ည မပသည။ အလားတ၊

၎ငးက းလ မမ ားသည တမငတကာ ရညရယသတမတထားနသာ မဟာဗ ဟာအရ အရပသား

မပညသမ ားအား ပခမးနမခာကမခငး၊ အလ အကျ နကကာကစတဝငနစရ အကကမး ကမခငး

သ ေမဟတ၊ အမပစနပးမခငးတ ေမ စသည။ ဤက ေသ ေနသာ လပရပမ ားက ပမ သနဘာ မ စန မခငး

သည က းလ သမ ား ကာလရညကကာစာ အမပစကငးလတန နသာ အနမခအန တငသာ မ စနပေါ

နငသည။

34

(ဂ) ယထတလြရ ော ည ယခ င ရ ပောဆြမမ ောေး

၈၀။ တပမနတာသည သမငးအစဉအလာအရ "တငးရငးသား လမ ျးစတ ေ၏ မတက မပားခ က

မ ားကကားမ အမ ျးသား စညးလးညညတနရး"အား ထ းသမးနပးသညေ၊ နငငနတာက ကာကယ

နစာငေနရာကသအမ စ မမကယမမ ပန ာထားသည။ တခ တညးတင ဗမာဗဒဓဘာသာဝငတ ေ၏

စရကလကခဏာနငေ အက ျးစပားမ ားက ဦးစားနပးထားသည။ တငးရငးသားလ ညးစမ ားနငေ

ဘာသာနရးလ ညးစ အပစမ ားအား ခ မခားနမေခ နသာ ဆကဆနရးမ ား ရခ ေသညက၊ ဆယစနစ

နပါငးမ ားစာခ ၍၊ အမ ားအမပား အနသအခ ာ မတတမးတငထားပပးသားမ စသည။ စစတပ

စစဆငနရးမ ားတင၊ မ ားနသာအားမ ငေ က က နစာကားရာနရာကနသာ ဆ ဆခ ကမ ား နငေ

လမ ျးစ၊ ဘာသာနရး က မပားမတ ေနငေ စပလ ဉး၍ နပေါနပေါထငထင ပခမးနမခာကခ ကမ ားအား

အတတ နမပာဆကကစပမ မ စသည။

၈၁။ ဤက ေသ ေ ယထတလနသာ ရညရယခ ကမ ငေ နမပာဆခ ကမ ားသည ရဟငဂ ာတ ေ အ ေ

ပမဆးရားသည။ အစးရကယတငက ကမကထလပထားသညေ ဂဏသကခာ မေက နစနသာ

ခ မခားဆကဆမမ ားကကားထ မ ရဟငဂ ာတ ေသည (၁၉၆၀) မပညေလ နစမ ားမစ၍ တစတစ တးကာ

မမ မာနငငမ ယထတမခငးက ခခ ေရသည။ ထသ ေမ ငေ ၎ငးတ ေသည နငငမ ေမ ားဘဝသ ေ က နရာက

ခ ေရပပး၊ မပညသအမ ားစ၏ မ းတးနစာကားမခငးမ ားကလညး ခရလ ကရသည။ မမ မာေ လ ေနဘာင

အ ေအစညးတင တပမနတာက တက ကစာ ကကျးပမးပ ျးနထာငထားနသာ ရဟငဂ ာမ ားအား

ကရ ငးစာ ခ မခား ယထတလနသာ၊ လသမဆ နစနသာ နမပာဆခ ကမ ားသည ပမ သနဘာမ ငေ

တညတေန မခငးက မစရငးမ အလ အေဩ စးရမမသည။ တမခားနသာတငးရငးသားနငေ ဘာသာနရး

လ ညးစမ ားအား အ ညးဆး သနဘာတရားမ ငေ၊ မမ မာနငငတင ဇာတခနသာ "တငးရငးသား

လမ ျးစ"မ ားအမ စ လကခကကနသာလညး၊ ရဟငဂ ာတ ေ၏ တရားဝင န ထငခငေ မရမခငးသည

၄ငးတ ေအား အလ အမငး ခခနငစမးမရ မ စနစသည။ ဤအခ ကမ ားက ယငးတ ေအား အစ းနရာက

အတငးအတာနငေ မပငးမပငးထ ထ အကကမး ကခ ေမခငးတ ေက န ာကဆကတ မ စပားနစသည။

(ဃ) ပစဒဏမ ငေးလတရေမ

၈၂။ တပမနတာသည အမပညေအဝ မပစဒဏမ ကငးလတန ပပး၊ မညသညေအခါမ တာဝ ယ

အမပစခရမခငး မရခ ေပါ။ ၄ငး၏ စတ ေမပ မမာ မငငးဆ ရ ၊ ပယခ ရ နငေ ပတဆ ေရ မ စသည။

တပမနတာသည တပ ေမ ား၏ စညးကမးလက ာမက လသရငကကားခ းကက းကာ၊ စစဆငနရးမ ား

အား "ဥပနဒက အမပညေအဝလက ာလ က" မပျလပခ ေကကသည ဟဆသည။ ၎ငးသည မပစမ

က းလ သမ ားက အားနပးအားနမမ ာကသည။ မမငငးဆ နငနသာ အနထာကအထားက အမ ား

မပညသက န ာထတမခငးနငေ ကကျရနသာအခါ၊ အနပေါယစစမးစစနဆးမမ ားက ရ ရခါတငသာ

မပျလပခ ေသည။ တပမနတာသည တာဝ ဝတတ ရားမ ားက အသအမတမပျခ က အပမ လလ ပ ကကက

35

ခ ေပပး၊ တပ ေမ ားအား လပခ ငရာလပ အမပစမခရဘးဟ ထပနလာငး န ာမပထားသည။ ဤစ စ

သည မမ မာနငင၏ နငငနရးနငေ ဥပနဒနရး တညနဆာကပ၏ ရလဒမ စသည။ တပမနတာက

အရပသားအစးရ၏ ကကးကကပမ လကနအာကမ လးဝ ယရားထားပပး၊ ၄ငးတ ေ၏ အနရးကစစမ ားက

ေစညးပဥပနဒအရ ကယပင တရားစရင နဆာငရကနငခငေ နပးထားသည။ စစတပ၏

တရားစရငနရးကစစရပမ ားတင ကာကယနရးဦးစးခ ျပသည "န ာကဆးနငေ အပပးသတ"မ စနသာ

ဆးမ တခ ကမ ားက ခ မတနငသည။ အနထာကအထား မတတမးမ ားအရ တပမနတာ၏

ရာဇဝတမ က းလ န က သမငးအစဉအလာက ကကညေလျင၊ နခါငးနဆာငပငးက တာဝ ဝတတ ရား

လကခရယမခငး မရနကကာငး၊ ရာဇဝတမခငးမ ားက ကကျတငတားဆးရ သ ေမဟတ နမ ငးရ

နဆာငရကခ ကမ ား မရနကကာငးက နတေ ရရသည။

၆။ အ ပည ပညဆြင ောဥပရဒအ ောဇ တမမ ောေး

၈၃။ စနဆာငးရရထားနသာ အခ ကအလကမ ား အနပေါအနမခခ၍ "ယတတ ရနသာ" ဟသညေ

စခ အရ၊ မစရငးမ ဤသ ေနကာကခ ကခ လကသည။ အမပညမပညဆငရာဥပနဒအရ နလး က

ဆးရားနသာ ရာဇဝတမမ ားက မမ မာနငငတင က းလ ခ ေကကရာ၊ ရာဇဝတမခငး စစမး

စစနဆးမနငေ တရားစ ဆမမပျလပရ လအပသည။ မစရငး၏ ခ မခမးစတမ ာ သးသပခ က

အမပညေအဝက A/HRC/39/CRP.2. တငန ာမပထားသည ။

( ) ဂ ေနြဆြ (ရခေါ ) မ ြြေးနယစတစစအောေး မ ြြေး ြတ ခငေး၁၂

၈၄။ လသားတစဦးတစနယာကက အမ ျးသား၊ တငးရငးသားမ ျးနယစ၊ လမ ျးစ သ ေမဟတ

ဘာသာနရးအပစ တစခခ၏ အလးစက မ စနစ၊ တစစတတစပငးက မ စနစ ကစးရ

ရညရယခ ကမ ငေ မလပရဟ တားမမတထားနသာ လပနဆာငခ က (၅)ခ ကမ တစခ ကခ ကက

လပနဆာငပါက ဂ နဆက (နခေါ) မ ျးနယစတစစအား မ ျးမ ျတမခငးအား က းလ သညဟ

သတမတသည။ ဤအဓပပာယ ငေဆခ ကအရ ရဟငဂ ာတ ေသည ထက ေသ ေနသာ အကာအကယ

နပးရ လအပသညေ အပစတစစမ စသည။ ၎ငးတ ေအား မမ မာေလမချနရးတပ ေမ ားနငေ တခ ျေနသာ

အရပသားမ ားက ပးနပါငးနဆာငရကခ ေကကနသာ လပနဆာငခ ကမ ားသည တားမမစထားသညေ

လပနဆာငခ က (၅)ခ ကမ နအာကပါ(၄)ခ က က က းလ ခ ေရာ နရာကသည။ ထလပနဆာငခ က

(၄)ခ ကမာ (က) အသကသတမ တမခငး၊ (ခ) ခနဓာကယတင သ ေမဟတ၊ စတပငးဆငရာတင

၁၂ နယဘယ အားမ ငေ၊ “လမ ျးသဉး သတမ တမခငး”ဟ ဘာသာမပ ဆနလေရနသာ ဂ နဆက (Genocide) အနခေါအနဝေါ

သည အထကတင ရငးမပထားသညေ အတငး၊ လမ ားက သတမ တမသာ က းလ သညေ မပစမမဟတသမ ငေ၊

ဤအစရငခစာတင “မ ျးနယစတစစအား မ ျးမ ျတမခငး”ဟ အ းစပဆး ဘာသာမပ ထားသည။

36

နလး ကနသာ ဒဏရာမ ား ရရနစမခငး၊ (ဂ) အပစတစစလး သ ေမဟတ တစစတတစပငးအား

ရပပငးဆငရာအရ ပ ကစးနစရ တကခ ကထားသညေ လမဘဝအနမခအန မ ားက က နရာက

နစမခငးနငေ (ဃ) နမး ားန းက တားဆးရ ရညရယနသာ နဆာငရကခ ကမ ား ခ မတမခငး တ ေ

မ စသည။

၈၅။ ရာဇဝတမ၏ အဓကက နသာ အခ ကမာ "မ ျးမ ျတရ ရညရယခ က" မ စသည။ မစရငး

သည မမတ ေတငရနသာ အခ ကအလကမ ားအနပေါ မတည၍ အဆပါရညရယခ က ရခ ေနကကာငး

က ျးနကကာငးညညတစာ နကာကခ ကခ နငသည၊ မခ နငသညက အမပညမပညဆငရာ တရားခရး

မ ား၏ ဥပနဒစ စမ ားအရ အက မ တဆ းစစခ ေသည။ ရခငမပည ယ၌ မ စပ ကခ ေနသာ

ရာဇဝတမမ ားနငေ ၄ငးတ ေအား က းလ ခ ေသညေ ပစမာ မ ျးမ ျတရ ရညရယခ ကရခ ေသညဟ

တရားခရးမ အတညမပျခ ေပပးမ စနသာ တမခားအမ စအပ ကတ ေ၏ သနဘာသဘာဝ၊ ဆးရားမ

အန အထားနငေ ယပယ အက ယအဝ းတ ေမာ ဆငတသည။ ထက ေသ ေ ရညရယခ ကရသညဟ

ည မပန သညေ အခ ကအလကမ ားမာ က ယက ယမပ ေမပ ေ နပကပထားနသာ န ာကခအနမခအန

နငေ အမ းစကားမ ား၊ တပမ းမ ားနငေ တကရကမပစမက းလ သတ ေ၏ နမပာစကားမ ား၊ ရခင

မပည ယရ လဦးနရ ေစညးပ အန အထားက နမပာငးလ နစနသာ မဝါဒမ ား အပါအဝင တမခား

ယထတနရး မဝါဒမ ား၊ ကဆးရ အကကအစညရသညဟ ည မပန နသာ အ ေအစညး

အစအစဉ၏ အတငးအတာ၊ အကကမး ကမ၏ အစ းနရာက ပမာဏနငေ ရကစကမတ ေ

မ စကကသည။

၈၆။ ရညရယခ ကနငေ ပတသက၍ တမခားမ စနငနခ မ ားက မစရငးက ဂရတစက စဉးစား

ခ ငေခ ခ ေသည။ သ ေနသာလညး၊ ၎ငးတ ေအားလးမာ က ျးနကကာငး ဆနလ ာမမရသ၍ လ စလ ရနင

သညဟ မစရငးက ထငမမငယဆသည။ ဤအခ ကနငေစပလ ဉး၍ မစရငးသည စာပဒ (၃၅) တင

အနလးနပးန ာမပထားနသာ တပမနတာကာကယနရးဦးစးခ ျပ၏ နမပာကကားခ ကက အမတမပျ

သည။ ထနမပာကကားခ ကအရ "ရငးလငးစစဆငနရးမ ား"သည အာဆာ၏ ခငမာနသာ

ပခမးနမခာကမအနတရာယက တ ေမပ ရ မဟတဘ ၊ "မပပးမပတခ ေ"သညေ "ဘဂဂ ါလမပဿ ာ"က

"နမ ရငး"ရ အတက မ စသည။။

၈၇။ မ ျးမ ျတရ ရညရယခ ကရနကကာငး က ျးနကကာငးညညတစာ နကာကခ ကခ မနငေ

စပလ ဉး၍၊ ဤက ေသ ေ စဉးစားခ ငေခ မမ ားအရ၊ တပမနတာကပက မ အဆငေဆငေရ အကကးတ း

အရာရမ ားအား စစမးစစနဆးပပး တရားစ ဆနငရ ၊ အခ ကအလက လလနလာကနလာက

ရသညဟ မစရငးက သးသပလကသည။ ရခငမပည ယ၌ မ စပားခ ေနသာ ကစစနငေ ပတသက၍၊ ၎ငး

စစအရာရကကးမ ားသည ဂ နဆက (နခေါ )မ ျးမ ျတမခငး အတက တာဝ ရနကကာငး အရညအခ ငး

မပညေဝနသာ တရားခရးတစရးမ ဆးမ တခ ကခ နငရ မ စသည။

37

(ခ) လ ောေးတမ ြြေးနယလ ေး အရပေါ ရ ော ည ောဇ တမမ ောေး

၈၈။ နကာကယရရထားနသာ အခ ကအလကမ ားကအနမခခ၍ လသားတမ ျးနယလး အနပေါ

သကနရာကသညေ ရာဇဝတမမ ားအား ကခ င၊ ရခငနငေ ရမးမပည ယတ ေတင အဓကအားမ ငေ၊

တပမနတာက က းလ ခ ေသညဟ မစရငးမ နတေ ရရသည။ ကခ ငနငေ ရမးမပည ယတ ေတင

လသားတမ ျးနယလးအနပေါ သကနရာကသညေ ရာဇဝတမမ ားမ စနသာ လသတမ၊ နထာငသငး

အက ဉးခ မ၊ လမ ား နပ ာကကယသားနအာင အတငးအက ပမပျမ (အစန ာကမခငး)၊ နပစက

ည ဉးပ းမ၊ မဒမးမ၊ လငပငးဆငရာနက းကျ မပျမနငေ တမခားနသာလငပငးဆငရာအကကမး ကမ

လပရပမ ား၊ လမ ျးမခား၊ ဘာသာမခားမ ားက ခ မခားနမေခ ဆကဆမနငေ နက းကျ မပျမတ ေပါဝငသည။

ရခငမပည ယတင ဤက းလ မမ ားအမပင၊ တမခားနသာ လသားတမ ျးနယလးအနပေါ သကနရာက

သညေ ရာဇဝတမမ ားကလညး က းလ ခ ေကကသည။ လအစလက အမပျလကသတမ တမမ ားနငေ

နငငမနငထတမခငး စသညတ ေလညး မ စပ ကခ ေသည။ ထ ေအမပင စ စတက နပမခငးနငေ ခ မခား

နမေခ ဆကဆမခငးတ ေက လမ ျးမခား၊ဘာသာမခားမ ားကခ မခားနမေခ ဆကဆသည ဆနသာ နတေ ရခ က

က နထာကခသညသာမက၊ အသားနရာငခ မခားနသာ နငငနရးစ စ (အပါသက) ဆငရာ ရာဇဝတမ

အရာလညး သကနရာကနငသည။ မမ မာနငငနမမာကပငးနငေ ရခငမပည ယစသညေ နစန ရာလး

တင ဤအမပျအမမ ားက အရပသားမပညသမ ားအား က ယက ယမပ ေမပ ေနငေ စ စတက

တကခကမခငး အန နငေ က းလ ခ ေကကသည။

(ဂ) စစ ောဇ တမမ ောေး

၈၉။ (မစရငးမ သးသပလ ကရနသာ ကာလအပငးအမခား တစရပလးတင) ကခ ငနငေ

ရမးမပည ယမ ား၌ မပညတငးလက ကကငတကပ မ ား မ စပားန သည၊ ရခငမပည ယတင

အ ညးဆး (၂၀၁၇) ခနစ၊ ဩဂတလန ာကပငးမစ၍ မပညတငးလက ကကငတကပ မ ား မ စပား

ခ ေသည ဟနသာ မစရငး၏နကာကယခ ကအရ၊ လသားတမ ျးနယလးအနပေါ က းလ သညေ

ရာဇဝတမမ ားအရာနရာကနသာ အမပျအမအမ ားစသည စစရာဇဝတမမ ားအန နငေလညး

သကနရာကနငသည။ ၄ငးစစရာဇဝတမတ ေမာ လသတမခငး၊ နပစကည ဉးပ းမခငး၊ ရကစကစာ

ဆကဆမခငး၊ လ ေဂဏသကခာက တမငတကာ က ဆငးနစရ မပျမနစာကားမခငး၊ အရပသားမ ားက

တကခကမခငး၊ အရပသားမ ားက န ရပစ ေခာနစမခငး၊ စစမ စန စဉ အကကမး ကလယကမခငး၊

အနလးအမမတထားနသာ ပစစညးမ ားက တကခကမခငး၊ ဓားစာခနခေါနဆာငမခငး၊ သငေနလ ာသညေ

ရးတငစစနဆးမခငးမရဘ မပစဒဏခ မတမခငး သ ေမဟတ၊ ကပမ ကမခငး တ ေအမပင မဒမးက ငေမခငး၊

လငပငးဆငရာ နက းကျ မပျမခငးနငေ လငပငးဆငရာ အကကမး ကမခငးတ ေ မ စကကသည။

လက ကကငမ ားနငေ အာဆာတ ေက က းလ ခ ေသညေ တခ ျေနသာ အမပျအမမ ားသညလညး

စစရာဇဝတမမ ားအရာ သကနရာကနငသည။

38

၇။ တော ေ တတ ောေးမ ောေး

၉၀။ အစးရမဟတနသာ လက ကကင အ ေအစညးမ ားက မပညသ ေတ ေအနပေါ က းလ ခ ေသညေ

ရာဇဝတမမ ားအတက ၎ငးတ ေအား တာဝ ယ အမပစခနစသငေသည။ ကခ င၊ ရခငနငေ ရမးမပည ယ

မ ားတင မစရငးမ သးသပလ ကရနသာ ကာလအပငးအမခား တစရပလး၌ လ ေအခငေအနရး

ခ ျးန ာကမမ ားနငေ အမပညမပညဆငရာ ဥပနဒလကနအာကရ ရာဇဝတမမ ားအား အဓက

မပစမက းလ သမာ တပမနတာမ စသည။ ထ ေအမပင၊ ရခငမပည ယတင မမ မာနငငရ တပ ေ၊

စက၁၃ နငေ ယမခားနစာငေရ တပ ေမ ားကလညး မပစမက းလ သမ ား မ စခ ေကကသည။ နဒသခ

အာဏာပငမ ား၊ မပညသ ေစစမ ား၊ "အရပသား"စစနသး ကအပစမ ား၊ နငငနရးသမားမ ားနငေ

ရဟ းမ ားသည ခ ျးန ာကမမ ားတင အတငးအတာ အသးသးမ ငေ အပါအဝင သ ေမဟတ

အကအညနပးခ ေကကသည။

၉၁။ တပမနတာဌာ ခ ျပသည ၄ငး၏ ကယပငတပသားမ ားထတင သာမက၊ စစဆငနရးမ ား

တင တပမနတာဘကမ ပါဝငလပရားန သညေ တမခားနသာ လက ကကငသမ ား အနပေါတငလညး

ထနရာကစာ ထ းခ ျပနငသညေ အာဏာရသည။ တပမနတာက က ငေသးသညေ နရေန ာက ညညတ

ညးဗ ဟာ ပနသ ညးက ဟ ခ ကညနအာင စနပါငးနဆာငရကနငမက မပသသည။ ဤသ ေ

အဆငေအတ းသည တပသားအားလးက ထနရာကစာ ထ းခ ျပနငသညေ အမ ေတစရပက

တနသမတမး လက ာမသာ မ စနငသည။ ထက ေသ ေ ထနရာကစာ ထ းခ ျပနငသညေ အာဏာသည

ကယေလကနအာကငယသားမ ားက က းလ ခ ေကကနသာ ရာဇဝတမမ ားအား သရန မ၊

ရာဇဝတမမ ားက တားဆးရ နငေ အမပစနပးရ လအပနသာ က ျးနကကာငးဆနလ ာသညေ

နဆာငရကခ ကမ ားက မပျလပရ ပ ကကကခ ေမ၊ ထပ ကကကမမ ားနငေ က းလ ခ ေနသာ

ရကစကကကမးကကျတမမ ား က ျးနကကာငးဆကနယန မ စသညတ ေနငေ နပါငးစပကကညေလျင

ရာဇဝတမမ ားအနပေါ တာဝ ရသညေ ပဂဂျလမ ားသည တကရကမပစမက းလ ခ ေသမ ား သာမက၊

၄ငးတ ေ၏ အထက အဆငေဆငေရနသာ ဗလမ း၊ ဗလခ ျပမ ားလညး ပါဝငသညဟ ည မပသည။

၉၂။ စစမးစစနဆးမခငးနငေ တရားစ ဆမခငးတ ေအား ဦးစားနပးပပး မပျလပသငေနသာ ပဂဂျလမ ားက

ည မပရ ၊ အမပညမပညဆငရာ ဥပနဒအရ ရာဇဝတမက းလ သမ ားဟ စပစ ခထားရသမ ား

စာရငးက အမပညေအစမဟတနသးနသာလညး၊ မစရငးမ စတငနရးဆ ထားသည။ ဤစာရငးတင

စပစ ခထားရသညေ တကရက မပစမက းလ သမ ား၏ အမညမ ား ပါဝငနသာလညး၊ ထသမ ားက

ထနရာကစာ ထ းခ ျပခ ေသမ ား အနပေါတင အဓက အာရစကထားသည။ ရခငမပည ယတင

၁၃ (၂၀၁၃) ခနစတင ပယ ကခ ေနသာ ယစပနဒသလဝငမစစနဆးနရးကပက မ ဌာ ခ ျပ

39

မကကာနသးမက မ စပားခ ေနသာ မ စရပမ ားနငေ စပလ ဉး၍ ဤစာရငးတင တပမနတာ ကာကယနရး

ဦးစးခ ျပ ဗလခ ျပမ းကကး မငးနအာငလငအပါအဝင

ဒတယ တပမနတာ ကာကယနရးဦးစးခ ျပ ဒတယ ဗလခ ျပမ းကကး စးဝငး၊

အမတ(၃) စစဆငနရးအထးအ ေ မ း ဒတယဗလခ ျပကကး နအာငနက ာနဇာ၊

အန ာကပငးတငးစစဌာ ခ ျပ တငးမ း ဗလခ ျပနမာငနမာငစး၊

အမတ(၃၃) နမခမမ တပမဌာ ခ ျပ တပမမ း ဗလမ းခ ျပနအာငနအာင နငေ

အမတ(၉၉) နမခမမ တပမဌာ ခ ျပ တပမမ း ဗလမ းခ ျပ သ းဦးတ ေ မ စကကသည။

အမညစာရငးအမပညေအစက လ ေအခငေအနရးဆငရာ မဟာမငးကကးလကနအာကရ မစရငး၏

နမာက းမတတမးတင တစစတတစနဒသအန နငေ ထ းသမးထားမညမ စပပး၊ အမပညမပည

ဆငရာစမ ား နငေအည၊ တာဝ ယအမပစခမရနစရ ကကျးပမးနဆာငရကမညေ အရညအခ ငး

မပညေမပပး၊ ယကကညထကနသာ မညသညေအ ေအစညး နငေ မဆ မျနဝနပးနငသည။

၉၃။ ေစညးပအနမခခဥပနဒအရ အရပဘကအာဏာပငမ ားသည တပမနတာ၏ လပရပမ ားက

ထ းသမးနငရ အခငေအလမး ညးပါးသည။ ၄ငးတ ေက လမချနရး စစဆငနရးမ ားက စမက း

နရးဆ ရာတင လညးနကာငး၊ အနကာငအထညန ာရာတင လညးနကာငး၊ အမ ေည ကကားခ က

ယနတရားတင တစစတတစနဒသအမ စ လညးနကာငး တကရကပါဝငနဆာငရကခ ေသညေ လကခဏာ

တစခမ မရပါ။ သ ေနသာလညး၊ ရာဇဝတမမ ားက က းလ န ကကသညေ ရခငမပည ယရ အနမခအန

အား ဩဇာလမးမးရ အရပဘကအာဏာပငမ ားသည ၄ငးတ ေ၏ အက ေအသတမ ငေရနသာ

အာဏာက အသးမမပျခ ေပါ။ နငငနတာ၏ အတငပငခပဂဂျလ နဒေါနအာငဆ းစကကညသည ၄ငး၏

နငငနတာအကကးအက သ ယ ရာထးကနသာလညးနကာငး၊ သမ၏ ပဂဂျလနရးကသဇာကနသာ

လညးနကာငး အသးမပျပပး၊ ရခငမပည ယ၌ နပေါနပါကခ ေနသာ မ စရပမ ားက ရပတ ေနစမခငး၊

မမ စခင တားဆးမခငး၊ သ ေမဟတ အရပသားမပညသမ ားက ကာကယရမညေ တာဝ ဝတတ ရားအား

တမခား ညးလမးမ ားမ ငေ မ ညေဆညးနငရ ကကျးပမးမခငးတ ေ မမပျလပခ ေပါ။ ဆ ေက ငဘကအားမ ငေ၊

အရပဘကအာဏာပငမ ားသည မဟတမက သတငးမ ားက မ ေနဝမခငး၊ တပမနတာ၏ အမား

မပျခ ကမ ားသည မဟတပါနကကာငး မငငးဆ မခငး၊ အခ ကအလကရာန နရး မစရငး အပါအဝင

သးသ ေ လတလပနသာ စစမးစစနဆးမမ ားက ပတပငမခငးနငေ သကနသခ အနထာကအထား

မ ားအား ကကးကကပ ကဆးမခငးတ ေ မပျလပခ ေကကသည။ အရပဘက အာဏာပငမ ားသည ၄ငးတ ေ၏

အမပျအမနငေ ပ ကကကမမ ားမ တဆငေ ရကစကကကမးကကျတသညေ ရာဇဝတမမ ားက က းလ ခ ေရာ

နရာကသည။

၉၄။ စ စတက ခ မခားနမေခ ဆကဆမမ ားနငေ အမပညမပညဆငရာ ဥပနဒလကနအာကရ

ရာဇဝတမမ ားသည မမ မာနငငအား နငငတကာမ အနရးပါအရာနရာကနသာ ဝငးဝ းနထာကပေ

40

ဆကဆမမ ား မပျလပန သညေ ကာလအတငးတင နပေါနပါကခ ေသည။ ကလသမဂဂက ၎ငး၏

လ ေအခငေအနရးနရေတ းတငစမက းအား အနကာငအထညန ာရမညေ ကာလတငလညး မ စသည။

မမ မာနငငအား ၎ငးစမက း၏ "ကလသမဂဂတစဝ းလး"မ လ ေအခငေအနရးက အသာနပးကာ

ပဋပကခမ ားအား တ ေမပ ရ လအပနသာ အနမခအန တစရပ မ စနကကာငး အ တလ လ သတမတခ ေ

နသာလညး ဤ ညးလမးက ရားပါးစာ၊ သ ေမဟတ လးဝက ငေသးမ မရခ ေနပ။ မ ားစာနသာ

ကလသမဂဂ အ ေအစညးမ ားသည ေ ပ ျးတးတကနရး ရညရယခ ကမ ား၊ လသားခ ငး စာ ာ

နထာကထားမ လကလမးမနရးနငေ တတတတဆတဆတ သတမ ဆကဆနရး သကသက ကသာ

ဆကလက ဦးစားနပး လပကငခ ေကကသည။ ထ ညးလမးသည မနအာငမမငခ ေသညမာ အထငအရား

ပငမ စသည။ ကလသမဂဂတစရပလးအန နငေ လ ေအခငေအနရးဆငရာစးရမခ ကမ ားက လနလာက

စာ နမ ရငးနငစမး မရခ ေနပ။ ယခမ ကနမာကတငလညး သငခ းစာရရမ လကခဏာမ ား လးဝ

မရပါ။ မကကာနသးခငက အစးရနငေ လကမတနရးထးနသာ သနဘာတညခ ကမ ားတင လ ေအခငေ

အနရး ဦးစားနပးကစစမ ား မပါဝငပါ။ အ းတ နသာ အနထာကအပေ အကအညမ ားနငေ အခ က

အလကမ ားက နပးအပခ ေနသာ ကလသမဂဂ အ ေအစညးအားလးက နက းဇးတငနသာလညး၊

မစရငးသည တမခားသတ ေထမ ပးနပါငးနဆာငရကမ မရသညေအတက ဝမး ညးရသည။

၈။ တော ေယ အ ပစခ မ

က ျပက ပညာသပမတတပါဘး။ ဒါနပမယေ က ျပတ ေ တရားမျတမရနအာင ကလသမဂဂက

လပနငစမး ရပါနစလ ေ၊ က ျပတ ေအနပေါ လပခ ေတာနတ ေ ပတသကလ ေ မမ မာအစးရက

သားပပး နမးမမ းနငပါနစလ ေနတာေ နမျာလငေတယနလ။

၉၅။ တရားမျတမဆသညမာ ဘယလ အဓပပါယသနဘာလ ဟ မမ မာမပညမ အက းလ ခရသ

မ ားက မသကကသညမာ ဆယစနစခ ၍ ကကာခ ေပပ မ စသည။ အာဏာပငမ ားက မပစမက းလ သ

မ ားက မပစတငရ ေခ ရ ၊ စစမးစစနဆးရ နငေ တရားစ ဆရ ပ ကကကမမ ား စ စတက မပျလပ

န နသာနကကာငေ မ စသည။ လ ေအခငေအနရးမ ားအား ဆးဆးရားရား ခ ျးန ာကပပး မပစဒဏမ

ကငးလတန နသာနကကာငေ နအာကပါအခ ကမ ား ဆကလက မ စနပေါလ ကရသည။ ကရ ငးစာ

နပပပး ခ မခားနမေခ ဆကဆနသာ အမပျအမမ ားသည လပသငေသည၊ တရားဝငသည ဟ

အသအမတ မပျခရသည။ လ ေအခငေအနရး ခ ျးန ာကမမ ားနငေ ရကစက ကကမးကကျတနသာ

ရာဇဝတမမ ားက အ တလ လ ထပမမ စနပေါနစသည။ မပစမက းလ သမ ားက အတငေရ

လာနစသည။ က းလ ခရသမ ားက နတဆတနစသည။ မပစဒဏမ ကငးလတန မခငးအား

မရပတ ေမခ ငး၊ တ လမချနရးတပ ေဝင ရာထးအဆငေတ းအားလးအား ၄ငးတ ေ၏ အတတ၊

ပစစျပပာ နငေ အ ာဂတတင က းလ မညေ မပစမမ ားအတက တာဝ ယ အမပစမနပးမခ ငး၊ အလားတ

အကကမး ကမမ ားနငေအတ ရကစကကကမးကကျတနသာ မပစမမ ားသည ဆကလက မ စပားန မည

41

ဟ နမျာလငေရပပး၊ နငငတငးနငေ နဒသတငးတင ပမဆးရားနသာ အက ျးဆကမ ား ဆကလက

မ စနပေါနစမညဟ ယဆရသည။

၉၆။ ရခငပဋပကခမ စစဉ၊ မမ မာေအာဏာပငမ ားသည စစမးစစနဆးနရးနကာမရငမ ားနငေ

အ ေအစညးမ ားက လကတ း ေစညးခ ေကကသည။ (၂၀၁၂) ခနစမ စတင၍၊ မစရငးသည ထက ေသ ေ

ကကျးပမးအားထတခ ေနသာ အ ေအစညး ရစခက နလေလာခ ေသည။ တစခမ ဘကလကမကငးနသာ၊

သးသ ေလတလပနသာ၊ ထနရာကနသာ၊ နစေစပနသာ လ ေအခငေအနရး စစမးစစနဆးမ၏ စ မမခ ေပါ။

မစရငးက သရသနရေ မညသညကမျ ဆးရားနသာ လ ေအခငေအနရး ခ ျးန ာကမမ ား အတက

တရားစ ဆမခငး၊ က းလ ခ ရသမ ားအတက ကစားနပးခ ေမခငးတ ေ မရခ ေပါ။ အက ျးအနကကာငးမာ

ရငးလငးပါသည။ မမ မာနငငတင ဤသ ေလပရပမ ားက မမ စနငပါ။

၉၇။ မပစဒဏမ ကငးလတန နငမခငးသည မမ မာေနငငနရးနငေ ဥပနဒနရးစ စတင ကရ ငးစာ

အမမစတယလ ကရကာ၊ တပမနတာက ဥပနဒအထကတင လကနတေက က ထားရသည။ ေစညးပ

အနမခခဥပနဒနငေ တမခားဥပနဒမ ားသည ကငးလတခငေမ ားနပး၍၊ တပမနတာက အရပသားမ ား၏

ကကးကကပမနအာကမ လတနမမာကနစသည။ တပမနတာသည ၄ငး၏အနရးကစစမ ားက သးသ ေ

လတလပစာ တရားစရငပငခငေပပး၊ ကာကယနရးဦးစးခ ျပသည န ာကဆး ဆးမ တခ ကခ နငသ

မ စသည။ တခါတရတင စစခရးသ ေ ပငေလငးမမငသာမမရဘ ၊ တငနရာက လာသညေ အခ ျေအမမ ား

သည နယဘယ အားမ ငေ အပမ မပစဒဏကငးလတန နငမခငး နခတနရစးနကကာငးက တ မပ ရ

လးဝ မလနလာကပါ။ ထ ေမပင စစခရးမ ားသည စစတပကယတငမ က ယက ယမပ ေမပ ေ

က းလ ခ ေနသာ လ ေအခငေအနရး ခ ျးန ာကမမ ားအား နမ ရငးရ မလနလာကနသာ လမးနကကာငး

မ စသည။ အရပဘကခရးမ ားသညလညး အနမ မဟတပါ။ မပညတငး တရားစရငနရးစ စသည

သးသ ေ လတလပမမရပါ။ မျတသညေ တရားစရငမစန းမ ားက နလးစားလက ာ နငစမးမရပါ။

အာဏာအဆငေမမငေ အရာရကကးမ ားက က းလ ခ ေကကသညေ က ယမပ ေမနငေ ဆးရားမ အတငးအတာ

ကကးမားလနသာ ခ ျးန ာကမမ ား၊ အထးသမ ငေ အမပညမပညဆငရာ ဥပနဒလကနအာကရ

ရာဇဝတမမ ားအား ကငတယ နမ ရငးနငသညေ စမးရညလညးမရပါ။ တငကကားသမ ားသည

မကကာခဏဆသလပင ပခမးနမခာကမခငးနငေ လကတ ေမပ မခငးမ ားအား ခစားရနလေရသည။

အက ဉးခ ျးအားမ ငေ တာဝ ယ အမပစခမသည မပညတငး အဆငေတင လတတနလာမ စနငနခ

မရပါ။

၉၈။ အမပညမပညဆငရာ ဥပနဒလကနအာကရ ရာဇဝတမမ ားက စစမးစစနဆးရ နငေ

တရားစ ဆရ က ဦးတာဝ မာ မမ မာနငငနတာ အစးရထတင ရနသာလညး၊ ၄ငးက ဤသ ေ

မစမးနဆာငနငသလ နဆာငရကလသညေ ဆနဒလညး မရနကကာငး မပသခ ေသည။ တာဝ ယ အမပစခမ

ရရနငရ မပညတငး တရားစရငနရးနငေ လမချနရးကဏဍတစရပလးက မပငဆငရ လအပသည။

42

မကကာမက အစးရမ ေစညးခ ေနသာ ရခငမပည ယဆငရာ လတလပနသာ စစမးစစနဆးနရး

နကာမရငသည အမပညမပညဆငရာ အ ေဝငအခ ျေ ပါဝငပတသကမ ရနသာလညး၊ တာဝ ယ

အမပစခမ ရရနစရ စစမ နသာလမးနကကာငး န ာကနပးမညမဟတသလ၊ ဤက ေသ ေ

လပနပးနငစမးလညး မရပါ။ "ယတတ ရနသာ" ဟသညေ စခ အနပေါ အနမခခ၍ မစရငးမ ဤသ ေ

က ျးနကကာငးဆနလ ာစာ နကာကခ ကခ ခ ေမခငးမ စသည။ တာဝ ယ အမပစခမရနစရ နငငတကာ

အသကအဝ းက တ းအားနပးမ ရမညမ စသည။

၉၉။ မစရငး၏ အနသးစတအစရငခစာတင မပျမပငနမပာငးလ မရနစနသာ၊ အက းလ ခရသ

မ ားက အဓက ဂရစကနသာ၊ ပပးမပညေစနသာ၊ အားလးမခ မမခား အပါအဝငမ စနစနသာ တာဝ ယ

အမပစခမ လပင းစဉတစရပက အကကမပျ တငမပထားသည။ ၄ငးသည အနမခခက နသာ

အနမပာငးအလ (၃) ရပက မ စနစရမည။ မပစဒဏမ အပမ ကငးလတန မခငးက ပယ ကနငရမည။

လမချနရးတပ ေမ ား အပါအဝင၊ နငငနတာ၏ အ ေအစညးမ ားအားလးသည အရပသားမပညသ

တ ေ၏ စစမးစစနဆး၊ နမးမမ းခ ကမ ားနငေ အာဏာပငတ ေက အမပစရခ ေလျင၊ အမပစခရ နတာငးဆ

ခ ကမ ားက လက ာနဆာငရကရမည။ အားလးမခ မမခား အပါအဝငမ စနသာ၊ တ းတညမျရကာ၊

လတငး၏ လ ေအခငေအနရးက နလးစားနသာ မမ မာေအစးရ၊ မမ မာေနငငနတာဆနသာ ခယခ ကက

နမမနတာငနမမ ာကနပးရမည။ ၎ငးအခ ကမ ားက အမ တရား ထ းကားနစရ ၊ တရားမျတမ

ရနစရ ၊ မပစမမ ားအတက ကစားနပး နလ ာနကကးမ ားနပးရ နငေ ထသ ေ န ာကထပမမ စ ေ

အာမခရ စသညေ အခ းကဏဍမ ားရ လပနဆာငခ ကမ ား အားလးတင ပါဝငနစရမည။

၉။ အဓြ ရ ော ခ မ ောေးန င အက ပြရထော ခ ခ မ ောေး

၁၀၀။ ခ င၊ ခြငန င ရ မေး ပညေယမ ောေးတင ေးလေခ ည ဆြေး ောေးရ ော လ အခငအရ ေး

ခ ြြေးရ ော မမ ောေးန င အလ ေးစောေးမမ ောေး ည ၎ငေးတြ ၏ရက ော စ ောရ ောငေးရ ော ရ ော ော

န င ရေ ောတ ော စရပေါရေမတြ ရက ောင ထြတလေ တေလပ ယ ော ရ ောငေးလ ပါ ည။

ဤခ ြြေးရ ော မ အမ ောေးစ ည အ ပည ပညဆြင ောဥပရဒလ ရအော ရ ြ အဆြေး ောေးဆ ေးရ ော

ောဇ တမမ ောေး အရေန င ြေေးရ အ ောရ ော ည။ ဆယစန စရပါငေးမ ောေးစောတြင ြ ောထငရ ောေး

ခ ရ ောလညေး၊ မရ ရ ငေး ထောေးခ ည လ အ အစညေးအတငေး ေ ရ ြငေးစော အစြတစြတ အမ ောမ ော

ရေ ခငေးန င စညေးတညရဆော ပ ပဿေောမ ောေးရက ောင ဤ ြ ပစမ ေးလေမမ ောေး စပောေး

ခ ညမ ော ထြတလေ တေလပ ယ ော ရ ောငေးလ ည။ ၄ငေးခ ြြေးရ ော မမ ောေးန င စပလ ဉေး၍

"ဒလြ တြ ခြ မရတ မ စခ ပါ ေး"ဟ စတ ငငေးရေ ခငေး၊ စ စ လပ ပမ ောေး ြ

ပ မ ေ ရ ော င လ ခ ထောေး ခငေး၊ ေးလေ မ ောေး ယရေ အထြ ပစဒဏ ငေးလတရေ ခငေးတြ မ ော

တေလပ ယ ော ရ ောငေးလ ပါ ည။ ၄ငေးအလ ေးစောေး ပြမပ စ မ ောေး ည မေမောနြငင တစ ေေးလ ေးရ ြ

အရ ခအရေ ြ ြယစောေး ပြ ညဟ မစရ ငေးမ ရ ော ခ ခ လြ ည။

43

၁၀၁။ ဤအရ ခအရေ ြ အရ ေးအက ေးဆ ေးရ ော ြစစတစ ပအရေ င ပြ ပငရ ပောငေးလ

စောေး ေ မေမောနြငင တင က ေးရလေးရ ောတော ေရ ြ ည။ ထြ ြ အရလေးမရပေးပါ ၊ ဒမြ ရ စ

ရ ပောငေးလ ရ ေး လပငေေးစဉ ြ ဆေး ည အနတ ောယ စလောနြင ည။ နြငင တ ော အ ြ အ ေေး

တငလညေး တော ေရ ြပပေး၊ ခ ြြေးရ ော မမ ောေး ြ ပစတငရ ခ ေန င အ ေတလ လ ပေလည

စပောေးရေရ ော ပညတငေး ပဿေောမ ောေး၏ အ ငေးခ ြ ထြရတရ ရ ငေး ောတင မေမောနြငင အောေး

ည ေ စညေးလ ေးစော ပတညက မည။ ပစမ ေးလေ မ ောေးအောေး တော ေယ အ ပစခ ရစ ခငေး

င ထြလပငေေးမ ောေး ြ စတင မည။ စြေး ရက ော လေ ရေ ခငေးန င အလ အ ခ ြ မရေနြင ခငေးတြ ြ

ော လ ေး ခ စောေးလော ည ေးလေခ မ ောေးအောေး ၎ငေးတြ အတ ပငြမေးခ မေး ောယောရ ော

အေောဂတရ ြနြင ညဟ ရမ ောလငခ ရပေး ခငေး ငလညေး စတင မည။

၁၀၂။ မေမောနြငင ရ ြ လ အခငအရ ေးပဋြပ ခမ ောေးအောေး ရ ရ ငေး ေ လြအပရ ော ရ ခလ မေးမ ောေး ြ

ြပပေး ောေး စက ည။ ဆယစန စ (၃) စ ေေးပါေးတြငရအောင၊ မေမောနြငင ဆြင ော လ မဂဂ

လ အခငအရ ေး အထ ေး ြယစောေးလ ယ (၅)ဦေး ဆ တြ အရထရထညလောခ န င လ အခငအရ ေး

ရ ောငစ ြ န စစဉအစ ငခ စောမ ောေး တင ငေးခ က ပပေး စ ည။ ထြအစ ငခ စောမ ောေးတင ပါ င

ပတ မ ောေး အောေးလ ေးအတ အရ ေးစြတ အက ပြ ရထော ခ ခ မ ောေး ြ ရ ေးဆ ရ ော ပထောေး

ပပေး ောေး စ ည။ အလောေးတ ပင၊ ပညတငေးန င အ ပည ပညဆြင ောရ ြ အ ပ လ မအ အစညေး

အမ ောေးအ ပောေး အပါအ င၊ လ မဂဂ လ အခငအရ ေးဆြင ော မဟောမငေးက ေး ြယတြငမ လညေး

ခြငမောရ ော အက ပြရထော ခ ခ မ ောေး ြ ရ ေးဆ ရပေးခ ည။ ခြင ပညေယဆြင ော အက ရပေး

ရ ောမရ င လညေး အရ ေးစြတအစ ငခ စော ြ တင ငေးခ ည။ ထြ အက ပြရထော ခ ခ မ ောေး

အောေး ခ ခ ငေး အရ ောငအထညရ ော ရဆောင င ည။

၁၀၃။ မစရ ငေး၏အရ ေးစြတ အစ ငခ တင ပပေး ပညဆ ရ ော အက ပြ ရထော ခ ခ မ ောေး ြ

ရ ော ပထောေး ည။ နြငင တ ောအ ြငေးအ ြငေး ဦေးစောေးရပေးရဆောင မည အခေေး ဏဍမ ောေး ြ

အထ ေးတလည အောရ စြ နြငရစ ေ ရအော ပါအတြငေး ရ ော ပလြ ည။

(က) ဂ ေနြဆြ (ရခေါ ) မ ြြေးနယစတစစအောေး မ ြြေး ြတ ခငေး၊ လ ောေးတမ ြြေးနယလ ေး

အရပေါ ရ ော ည ောဇ တမမ ောေးန င စစ ောဇ တမမ ောေးထ မ မြမြ၏ ပည မ ောေး ြ အ ော

အ ယရပေး ေ မေမောနြငင ၌ တော ေရ ြ ည။ မေမောနြငင အောေး ၄ငေး၏ တော ေ တတ ောေးမ ောေး ြ

ပည ပည ထမေးရဆောငနြင ေ လ မဂဂမ တဆင၊ နြငင တ ော အ ြ အ ေေး ည

တမေရ ေး ော၊ လ ောေးခ ငေး စောေောရထော ထောေးမရ ေး ော န င တ ခောေးရ ော ပငြမေးခ မေး ည

ေညေးလမေးမ ောေး အောေးလ ေး ြ အ ေး ပြ၍ ည င ည။ လ မဂဂအမြေ စောတမေး (UN Charter)

အ ၊ လြအပ လြ စရပါငေး လပရဆောင င ည။

44

(ခ) လ ခ ြရ ေးရ ောငစ ည မေမောနြငင ၌ ေးလေခ က ရ ော အ ပည ပညဆြင ော

ဥပရဒလ ရအော ရ ြ ောဇ တမမ ောေး ြ တော ေယ အ ပစခ ရစ ေ က ြြေးပမေးရဆောင င ည။

စနြင ၊ အရ ောငေးဆ ေးမ ော အ ပည ပညဆြင ော ောဇ တမ တ ောေးရ ေး (ICC) ြ ရ ေးတင ခငေး င

လညေးရ ောငေး၊ ြ မဟတ တ ခောေးေညေးလမေးအောေး င အ ပည ပညဆြင ော ောဇ တခ ရ ေး တစခ

လ တေေး စညေး ခငေး ငလညေးရ ောငေး ရဆောင င ည။ ထြ အ ပင၊ လ ခ ြရ ေးရ ောငစ

ည အ ပည ပညဆြင ောဥပရဒ လ ရအော ရ ြ ဆြေး ောေးရ ော ောဇ တမမ ောေး အတ အမ ောေးဆ ေး

တော ေရ ြ ညဟ ထင မ ောေးအောေး ခ ေး ောေးလောခင ပြတပင ခငေး၊ ပြငဆြငမမ ောေးအောေး အ ေးမ ပြနြင

ေ ပြတဆြ ခငေးတြ အပါအ င၊ ေးလေခ ပဂဂြြလတစဦေးစ ြ ပစမ တထောေး ည အရ ေးယ

ပြတဆြ မမ ောေး ခ မ တ င ည။ ဆ လ ၍ မေမောနြငင အောေး လ ေ ရ ောငေးခ မ ြလညေး

တ ောေး င ပြတဆြ င ည။

(ဂ) လ ခ ြရ ေးရ ောငစ အရ ေးယ ေ မရဆောင မခ ငေး၊ အရထရထညလောခ

ြ မဟတ၊ လ အခငအရ ေးရ ောငစမ အ ပည ပညဆြင ော လ ောေးခ ငေးစောေောရထော ထောေးမ

ဥပရဒအောေး ခ ြြေးရ ော မမ ောေး၊ လ အခငအရ ေး ခ ြြေးရ ော မမ ောေးန င အလ ေးစောေးမမ ောေး၏ ရ

အရထော အထောေးမ ောေး ြ စစညေး ေ၊ စရပါငေး၍ ခြငမောရစ ေ၊ ထြေေး ြမေး ေန င ခ ခမေးစြတ ော ေ

တြ အတ လတလပ မလြ ရ ော ယနတ ောေးတစ ပ ြ တညရထောင င ည။ ထြ ယနတ ောေး

ည ပညတငေးဆြင ော၊ ရဒ ဆြင ော ြ မဟတ အ ပည ပညဆြင ော တ ောေးရ ေးမ ောေး၊ ခ ရ ေးမ ောေးတင

ောဇ တမမ ောေး ြ ရ ေးတင ညအခါ၊ တ ောေးမ တပပေး၊ ေး ေ လတလပရ ော တ ောေးအစအစဉမ ောေး

အဆငရ ပရခ ောရမ၊ မေဆေရစ ေ အမတ မ ောေး ြ ပငဆငရပေး င ည။

(ဃ) မေမောနြငင ရ ြ လ အခငအရ ေးပဋြပ ခ ြ ရလေးေ စော ဆ လ အောရ စြ နြငရစ ေ

လ အခငအရ ေးရ ောငစမ မေမောနြငင ဆြင ော လ မဂဂ လ အခငအရ ေး အထ ေး ြယစောေးလ ယန င

လ အခငအရ ေးဆြင ော မဟောမငေးက ေးတြ အောေး ပဌောေေးထောေးရ ော လပပြငခငမ ောေး ြ ဆ လ

တမေးတြေး င ည။ ၎ငေးတြ တင လ ရလော ရ ော အငအောေးအ ငေးအ မစမ ောေး ရ ြရစ ေ

ရထော ပ င ည။

(င) မေမောနြငင ရ ြ လ အခငအရ ေးခ ြြေးရ ော မမ ောေးန င အလ ေးစောေးမမ ောေးအောေး တော ေယ

အ ပစခ မ ရ ြရ ေးအတ အောရ စြ ရဆောင ေ လ အခငအရ ေးရ ောငစ လ မဂဂ

လ အခငအရ ေးဆြင ော မဟောမငေးက ေးရ ေး (OHCHR) ြ အထ ေးတလည ရမတတ ော ပခ င ည။

၄ငေးတြ အောေး လ အခငအရ ေးအရ ခအရေမ ောေး ြ တြေး မငစော ရစောငက ညရလလော ခငေး၊ မ တတမေးတင

ခငေး၊ ခ ခမေးစြတ ော ေး ပ ခငေးန င ပည တြ အောေး အစ ငခ ခငေး င လညေးရ ောငေး၊

လ အခငအရ ေး ခ ြြေးရ ော မမ ောေး မ တတမေးတင ောတင ပါ ငလပရဆောငရေရ ော အ ပ

45

လ အ အစညေးမ ောေး န င တ ခောေးရ ော ရဆောင မ ောေးအောေး ဆြငရ ော အ ပည ပညဆြင ော

စ ခ ြေစ နေေးမ ောေးအရက ောငေး ပြမြ ြရ ြေောေးလညရစ ေ ငက ောေးရပေး ခငေး င လညေးရ ောငေး၊ တ ောေး

မ တမန င စပလ ဉေး၍ လပနြင ည အခ မ ောေး ြ ြရ ြေောေးလညရစ ေ အ ေးလေခ

အ ြငေးအ ြငေးမ ောေးအောေး ပညောရပေး ခငေး င လညေးရ ောငေး၊ မေမောနြငင တင တ ောေးဥပရဒစြေးမြေးရ ေး

န င လ ခ ြရ ေး ဏဍမ ောေး ြ အ ပည ပညဆြင ော လ အခငအရ ေးစ မ ောေး န ငညရအောင ပပေး ပညစ ရ ော

ပြ ပငရ ပောငေးလ မမ ောေး လပရဆောင ောတင ရထော ပ ခငေး င လညေးရ ောငေး ည င ည။

ငရလ ောရ ော စမေးအောေးအ ငေးအ မစမ ောေးရ ြရစ ေ တမ တရပေးအပ င ည။

(စ) မစရ ငေး ရဆောင ခ ရ ောလပငေေးမ ောေးအရပေါအရ ခခ ၍ ဆ လ ရဆောင နြင ေ၊

ဒတြယရ မော အခ အလ ရ ောရ ရ ေးမစရ ငေး ြ လ အခငအရ ေးရ ောငစမ အခ ြေအ ေ အ တ

င စညေး င ည။ အထ ပါ စောပြဒ (ခ) ြ မဟတ စောပြဒ (ဂ) တင ရ ော ပထောေးခ ရ ော

ယနတ ောေးန စ ပအေ ၊ တစ ပ ပ လပငေေးလညပတရေ ည အခ ြေအထြ ြ မဟတ၊ စောပြဒ (င)

တင ရ ော ပထောေး ည OHCHR ၏ အငအောေးပြမြ ပည ရ ောလပငေေးမ ောေး အထြငမ မခ ငေး

ဒတြယရ မော မစရ ငေး ည တော ေထမေးရဆောင င ည။

(ဆ) မေမောနြငင န င ထြရတဆ ဆ မအောေးလ ေးတင လ အခငအရ ေးဆြင ော စြေး ြမရက ောငက မ

မ ောေးအောေး ထည ငေးစဉေးစောေးလ ၊ ၎ငေးတြ အောေး ငဆြငရ ရ ငေးရ ော ေညေးဗ ဟော ြ

လ မဂဂမ ၎ငေး၏ လ အခငအရ ေးရရ တေေးတငစမ ြေေးအ ၊ အရ ေးရပေါ အလ ငအ မေ

ဆ ေး တခ မ တ င ည။ ဤ ြ င လ မဂဂ၏ မေမောနြငင န င ထြရတရဆောင မအောေးလ ေး၊

အထ ေး င ခြင ပညေယန င စပလ ဉေး ည ြစစမ ောေးတင လမေးည ေခ တစ ပ စလော

ရစ င ည။ မ ါဒမ ောေးန င ပည လ ထ မ ပတညရ ပောက ောေး ခငေးမ ောေးလညေး ပါ င

င ည။ လ မဂဂ ရပေးရ ော အရထော အပ မ ောေး ြ လ ခ ည မေမောအောဏောပြငမ ောေး

အောေးလ ေး ြ လ အခငအရ ေးန ငစပလ ဉေး၍ လ လ ြယ အ ပညအ ရ ြ၊မရ ြ ပြငေး ခောေး ေး ပပပေးမ ော

ရပေးအပ င ည။

(ဇ) အလ ငအ မေရဆောင မည အရ ေးရပေါ ြစစတစ ပအရေ င (၂၀၁၁) ခန စမ စတင၍

မေမောနြငင တငေး လ မဂဂ၏ ပါ ငပတ မ ြ ပပေး ပညစ ၍ ေး ေ လတလပရ ော

စ စမေးစစရဆေးမ တစ ပ င ေး ပစစရဆေး မည။ ည ယခ မ ော မ စရ ေးရ ော

ပဋြပ ခမ ောေး ြ တောေးဆေး ေ ြ မဟတ၊ ရလ ောပါေး ောရစ ေ တတနြင မ အစမေး ေ

ရဆောင ခ ခငေး ရ ြမရ ြ ရလလောရ ောထတ ေ၊ ရ ြခ ရ ော ငခေေးစောမ ောေးန င အရလအ င

ရ ောငေးမ ောေး ြ တမ တ ေ၊ တော ေယ အ ပစခ ရစမ အပါအ င ငရတော ည အက ြ ပြ

46

ရထော ခ ခ မ ောေးရပေး ေန င အေောဂတတင ပြမြထြရ ော စော လပရဆောငနြငရစ ေ တြ အတ

စ ည။

(စ ) လ မဂဂန င နြငင တ ောအ ြ အ ေေး ဒ ခ ညမ ောေး ပေလညလ ခ ရ ေး န င

ပညတငေးစစရက ောင ေယ ပစေ ခောခ မ ောေး ၎ငေးတြ ရေ ပ ြ ပေလောနြငရ ေးတြ ြ၊ နြငင ောေး

စမ အပါအ င လ အခငအရ ေးအ ောအ ယမ ောေး အတြအလငေးပါရ ြပပေး၊ ပေလော မ ောေး စြတဆနဒ

အရလ ော ၊ လ ခ ြစောန င ဂဏ ြ ခောရ ြစော ပေလညလ ခ မ ခင ပြ င ည။ လ ရ ြအရ ခအရေ

တင ပေလညလ ခ ေ မ စနြငပါ။

(ည) လ မဂဂအ ငနြငင အောေးလ ေး ည မေမောနြငင န င ထြရတဆ ဆ ောတင လညေးရ ောငေး၊

ရထော ပ အ အည၊ ပ ြြေးရ ေးတြေးတ ရ ေးန င ပြ ပငရ ပောငေးလ ရ ေး လပငေေးမ ောေးအောေး ပ ပြေး

ောတင လညေးရ ောငေး လ အခငအရ ေးဆြင ော စြေး ြမရက ောငက မမ ောေးအောေး ထည ငေးစဉေးစောေး

လ ၊ ၎ငေးတြ အောေး ငဆြငရ ရ ငေး မည။ ခ ခောေးန ြမခ ဆ ဆ မ မရ ြရစရ ေး န င ောတ ညမ မ

ရ ြရစရ ေး အရ ခခ မ မ ောေး ြ အတြအလငေး လြ ေောရဆောင မည။ မေမောအရ ေး ြ ရဆောင

ရေက ရ ော လ ောေးခ ငေးစောေော ရထော ထောေးမ အ အစညေးမ ောေးအောေး ငရလ ောစော ေပ ရင

ရထော ပ ခငေးတြ ြ အ ငနြငင အောေးလ ေး ပါ ငရဆောင င ည။ နြငင မ ောေးအရေန င

တပမရတောန င တ ခောေးရ ောလ ခ ြရ ေးတပ မ ောေးအောေး လပငေေးလညပတမဆြင ော

အရထော အပ ရပေး ခငေးတြ ြ ရအော ပါအရ ခအရေမ ောေး ြ မရ ော မအထြ ပဆ င ည။

၄ငေးအရ ခအရေမ ောေးမ ော (၁) စစမ ေရ ော ပြ ပငရ ပောငေးလ ရ ေး ရ ြ ေ ြ ြ ော ော အောမခ

လပရဆောငရေ ခငေး၊ (၂) ပြ ပငရ ပောငေးလ ရ ေး ြ အရ ောငအထညရ ော ောတင အ ပည ပည

ဆြင ောအရထော အပ ရ ြ ခငေး န င (၃) အ ပည ပညဆြင ော ဥပရဒလ ရအော ရ ြ ောဇ တမမ ောေး

အတ တော ေ တတ ောေး ရ ြ မ ောေးအောေး တော ေယ အ ပစခ ရစ ေ လပရ ောေး ည နြငင တ ောယနတ ောေး

မ ောေး ြ လ ခ ပပေး ပ ေးရပါငေးရဆောင ခငေးတြ စ ည။

(ဋ) လ ခ ြရ ေးရ ောငစ လ ေ ရ ောငေးခ မ ေ တ ခငေး (Embargo) ြ ခ မ တ ည

စရစ၊ မခ မ တ ည စရစ၊ နြငင မ ောေး ည မေမောနြငင ြ လ ေ မ ောေး ရပေး မေးရ ောငေးခ ခငေး

မ ပြလပ ငပါ။ အ ယရက ောငဆြရ ော ၄ငေးလ ေ မ ောေး ြ ေး၍ ပငြမေးခ မေးရ ေးန င လ ခ ြရ ေး

ြ ဆေးမညအလောေးအလော က ေးမောေး ည။ ထြ အတ အ ပည ပညဆြင ောဥပရဒအ ဆြေး ောေးရ ော

ောဇ တမမ ောေး ြ ေးလေ ောတငလညေး ၄ငေးလ ေ မ ောေး ြ အ ေး ပြက မည စ ည။

(ဌ) ဥရ ောပ မဂဂန င အောဆယ အပါအ င၊ ဆြငရ ော ရဒ ဆြင ောအ အစညေးမ ောေး ည

အ ပည ပညဆြင ောဥပရဒလ ရအော ရ ြ ောဇ တမမ ောေးအောေး မေမောနြငင တင ေးလေခ မ ောေး

ြ တော ေယ အ ပစခ မရ ြရစမည မဟောဗ ဟောမ ောေး ြ ရ ောထတရ ေးဆ င ည။ ၄ငေးဗ ဟောမ ောေး

47

တင မေမောနြငင န င စဥဆ မ ပတ ထြရတရဆေးရနေး ခငေးန င အ ပည ပညဆြင ော တ ောေးစ ငရ ေး

ယနတ ောေး ြ ရထော ပ ခငေး တြ ပါ င ည။

(ဍ) အ ပည ပညဆြင ော ဥပရဒလ ရအော ရ ြ ဆြေး ောေးရ ော ောဇ တမမ ောေးအောေး မေမောနြငင

တင ေးလေခ ညဟ အစပစ ခ မ ောေးအောေး အ ငနြငင မ ောေး ည ၄ငေးတြ ၏ အောဏောပြငေ

အတငေး၌ ထြ ေးလေ မ ောေးအောေး စ စမေးစစရဆေး၍ တ ောေးစ ဆြ ေ တ ောေးစ ငခင ြ င ေး

င ည။

(ဎ) လ မဂဂ ည အ ေးလေခ မ ောေးအောေး ရထော ပ ေအတ ေပ ရငတစ ပ ြ

ထ ရထောင င ည။ ၄ငေး ေပ ရင င အ ေးလေခ မ ောေး ည စြတပြငေးဆြင ော န င လ မရ ေး

ပြငေးဆြင ော အရထော အပ ၊ ဥပရဒရ ေး ောအ အည၊ အ ရမေး မေးရက ောငေး အပ အပြေးန င အ ခောေး

ရ ော အ အညေညေးလမေးမ ောေး ြ လ ခ ရ ြနြင ည။ အလ ေးစ ရ ော ေပ ရငလပငေေးမ ောေးအောေး

အ ေးလေခ မ ောေးန င တြငပငပပေးမ ရ ေးဆ င ည။