1

„Nie myśl, że książki znikną.”

Umberto Eco

2

SPIS TREŚCI

NASZA OPINIA ................................................................................................ 3

UMBERTO ECO ................................................................................................ 4

NOWELE I ESEJE .............................................................................................. 5

KSIĄŻKI ............................................................................................................. 6

Imię Róży (Il nome della rosa – 1980, wyd. polskie 1987) ................................................................................. 6

Wahadło Foucaulta (Il pendolo di Foucault – 1988, wyd. polskie 1993) ............................................................ 7

Wyspa dnia poprzedniego (L'isola del giorno prima – 1994, wyd. polskie 1995) ............................................... 8

Baudolino (2000, wyd. polskie 2001) ................................................................................................................ 9

Tajemniczy płomień królowej Loany (La misteriosa fiamma della regina Loana – 2004, wyd. polskie 2005) ... 10

Cmentarz w Pradze (Il cimitero di Praga – 2010, wyd. polskie 2011) .............................................................. 11

Historia piękna ............................................................................................................................................... 12

Historia brzydoty ............................................................................................................................................ 13

3

Nasza opinia

„Grozi nam, że cały dzisiejszy przemysł informatyczny, mnożąc informacje nie będzie

dostarczał już żadnej.”

Te słowa rzeczywiście mają w sobie sporo prawdy, jednak zastanówmy się głębiej, czy

są stuprocentowo pewne. Zadajmy więc sobie pytania: Czy w natłoku przeróżnych informacji

w niezliczonej ilości tematów będziemy umieć odnaleźć te prawdziwe, konkretne? Czy

będziemy mogli uwierzyć choć jednej z nich? To smutne, ale rzeczywiście Internet „schodzi

na psy”. Coraz więcej w nim nieprawdziwych, fałszywych wiadomości, a my ślepo ufamy

„zaufanym i sprawdzonym źródłom”. Nie zapominajmy jednak o tym, że jest to tylko i

wyłącznie nasza wina. Nie możemy zatracać się w wierze w boga XXI wieku!

Czy na pewno dobrze wykorzystujemy siłę Internetu? Większość z nas używa go

głównie do celów towarzyskich, rozrywkowych… Oczywiście, bardzo duża część osób

korzysta ze stron informacyjnych, ale przede wszystkim w poszukiwaniu różnego typu

sensacji. Internet oferuje ogromną bazę treści i faktów, lecz my nie zawsze potrafimy to

docenić. Musimy nauczyć się odpowiednio posługiwać się siecią internetową.

Chyba rzeczywiście prawdą jest, że „grozi nam, że cały dzisiejszy przemysł

informatyczny, mnożąc informacje nie będzie dostarczał już żadnej”. Nie pozostaje nam nic

innego, tylko pogodzić się z tym i stać się bardziej wyczulonym (co nie znaczy, że całkowicie

nieufnym) na prawdziwość treści zawartych w Internecie.

4

Umberto Eco

Życiorys

Dnia 5 stycznia 1932 roku, w miejscowości Alessandria we

Włoszech, na świat przyszedł Umberto Eco. Zapewne jego

rodzice nie zdawali sobie sprawy z tego, jak wielkim pisarzem i

uczonym będzie ich syn. Jednakże mogli to zauważyć już w

okresie wczesnego dzieciństwa syna, który różnił się od

kolegów w swoim wieku. Interesowały go zagadnienia związane

z literaturą, choć nie tak bardzo jak tworzenie własnych „dzieł”.

Mały Umberto manifestował swój talent w zeszytach. Rysował

w nich komiksy. Miał też duże poczucie humoru, dlatego innym

gatunkiem uprawianej przez niego w okresie szkolnym sztuki

były karykatury. Zapewne obiektem ironii byli koledzy i nauczyciele. Jedno o Umberto można

było już wtedy powiedzieć – miał talent.Kiedy Eco ukończył szkołę średnią i zdał maturę,

oczywiste było, iż musi rozpocząć studia. Kariera zdolnego studenta przebiegała dość szybko

(uzyskanie tytułu doktora za pracę o św. Tomaszu z Akwinu) i Eco wkrótce opublikował swoje

prace naukowych. Sławę przyniosły mu te dotyczące semiotyki (najważniejsze z nich np.:

„Dzieło otwarte”, „Lector in fabula”) i zabawne felietony, pierwotnie publikowane w

tygodniku „L’Espresso” (wydanie książkowe nosi tytuł „Zapiski na pudełku od

zapałek”).Pierwsza powieść Eco powstała w 1980 roku. „Imię róży” – opowieść o śledztwie

toczącym się w murach średniowiecznego opactwa – przyniosła autorowi zasłużone uznanie

krytyków i zainteresowanie czytelników z całego świata. Dzieło została zekranizowana w

1986 roku. Umberto Eco jest profesorem na uniwersytetach w Bolonii i we Florencji. Jest

laureatem wielu nagród międzynarodowych m.in. Marshall McLuhan Award, Austrian State

Award for European Literature. Eco został uhonorowany licznymi tytułami doktora honoris

causa (do roku 2005 - 32 doktoraty), między innymi przez Akademię Sztuk Pięknych w

Warszawie w 1996 roku. Jego semiotyka stała się modnym kierunkiem filozofii i otwarła

drogę do nowych studiów, do czego w szczególności przyczyniły się dzieła Teoria semiotyki i

Rola czytelnika. Zajmuje się badaniem mechanizmów kultury masowej, którą pojmuje w

kategorii faktu komunikacyjnego. Umberto Eco jest niewątpliwie jedynym w swoim rodzaju

objawieniem kultury współczesnej. Kilkanaście milionów egzemplarzy Imienia róży

sprzedanych na całym świecie i głośna ekranizacja Annouda w 1986 roku to dopiero

początek zawrotnej kariery pisarskiej Eco. Ten wnikliwy badacz kultury masowej i mediów

sam stał się ich ulubieńcem i gwiazdą.

5

Nowele i Eseje

Pejzaż semiotyczny (1972)

Dzieło otwarte (1973)

bibliotece (1990)

Zapiski na pudełku od zapałek (1993)

Drugie zapiski na pudełku od

zapałek (1994)

Lector in fabula (1994)

Gnomy z planety Gnu (1994)

Sztuka i piękno w

średniowieczu (1994)

Diariusz najmniejszy (1995)

Sześć przechadzek po lesie fikcji (1995)

Interpretacja i nadinterpretacja (1996)

Nieobecna struktura (1996)

Semiologia życia codziennego (1996)

Superman w literaturze

masowej (1996)

Uniwersytet a mass media (1996)

Nowe środki masowego przekazu a

przyszłość książki (1996)

Sztuka i piękno w

średniowieczu (1997)

Trzecie zapiski na pudełku od

zapałek (1997)

Poetyki Joyce'a (1998)

Czytanie świata (1999)

Pięć pism moralnych (1999)

Rozmowy o końcu czasów (2000)

W poszukiwaniu języka

uniwersalnego (2002)

literaturze (2003)

Między kłamstwem a ironią (2004)

Filozofia frywolna (2004)

Historia piękna (2004)

Andrzej - małpa czy zwierze? (2005)

Rakiem. Gorąca wojna i populizm

mediów (2006)

Jak napisać pracę dyplomową.

Poradnik dla humanistów (2007)

Historia brzydoty (2007)

Szaleństwo katalogowania (2009)

Od drzewa do labiryntu (2009)

Teoria semiotyki (2009 [1976])

Wyznania młodego pisarza (2011)

Wymyślanie wrogów (2011)

6

Książki

Imię Róży (Il nome della rosa – 1980, wyd. polskie 1987)

Streszczenie: Głównymi bohaterami dzieła są trzej

mediolańczycy zainteresowani historią i hermetyzmem.

Snują oni wspólnie hipotezy na temat templariuszy i

różokrzyżowców. Wymyślają misterny plan przejęcia władzy

nad światem, jaki rzekomo od wieków próbują zrealizować

żądni zemsty spadkobiercy dziedzictwa templariuszy. Łączą

w nim logicznymi zależnościami takie postacie jak: Hiram I,

Abraham ben Szlomo Abulafia, Jacques de Molay,

legendarny Christian Rosenkreuz, Hrabia de Saint-Germain,

tytułowy Jean Bernard Léon Foucault i wiele innych.

Zgłębianie teorii spiskowych staje się dla bohaterów

powieści obsesją. Do zacierania się granic rzeczywistości

przyczyniają się także tajemnicze postacie i intrygi, na jakie

natrafiają w badanej przeszłości, jak również podczas

samych badań. Prowadzi to do wydarzeń tragiczniejszych, niż mogliby przypuszczać.

Opis : Listopad 1327 roku. Do znamienitego opactwa benedyktynów w północnych Włoszech

przybywa uczony franciszkanin, Wilhelm z Baskerville, któremu towarzyszy uczeń i sekretarz,

nowicjusz Adso z Melku. W klasztorze panuje ponury nastrój. Opat zwraca się do Wilhelma z

prośbą o pomoc w rozwikłaniu zagadki tajemniczej śmierci jednego z mnichów. Sprawa jest

nagląca, gdyż za kilka dni w opactwie ma się odbyć ważna debata teologiczna, w której

wezmą udział dostojnicy kościelni, z wielkim inkwizytorem Bernardem Gui na czele.

Tymczasem dochodzi do kolejnych morderstw. Przenikliwy Anglik orientuje się, że

wyjaśnienia mrocznego sekretu należy szukać w klasztornej bibliotece. Bogaty księgozbiór, w

którym nie brak dzieł uważanych za niebezpieczne, mieści się w salach tworzących labirynt.

Intruz może tam łatwo zabłądzić, a nawet - jak krążą słuchy - postradać zmysły. Powieść

ukazała się po raz pierwszy w 1980 roku. Jej sukces czytelniczy był wielkim zaskoczeniem dla

teoretyków i krytyków literatury. Dziś Imię róży zalicza się powszechnie do arcydzieł XX

wieku.

7

Wahadło Foucaulta (Il pendolo di Foucault – 1988, wyd. polskie 1993)

Streszczenie : Wilhelm i Adso przybywają do opactwa,

by wziąć udział w debacie na temat ubóstwa Jezusa

Chrystusa. Opat Abbon prosi Wilhelma o pomoc w

rozwiązaniu tajemnicy śmierci iluminatora Adelmusa z

Otrantu, którego znaleziono martwego u stóp opactwa.

Ślady zdają się wykluczać samobójstwo lub nieszczęśliwy

wypadek. Sytuacja komplikuje się, gdy giną kolejni mnisi.

Kolejne wydarzenia zdają się wskazywać coraz bardziej,

że wszystkim zależy na zdobyciu pewnej starożytnej

księgi, a klucz do rozwiązania zagadki kryje się w

tajemniczej bibliotece opactwa.

Opis: Niezwykła powieść profesora semiologii. Eco

napisał następną po "Imieniu Róży" wspaniałą powieść,

w której przeplatają się wątki z przeszłości i

teraźniejszości. Templariusze, Różokrzyżowcy, tajemnicze sekty - śledztwo prowadzone przez

miłośników historii, szalona podróż po Ameryce Południowej - w tej książce jest wszystko!

Wspaniała przygoda.

8

Wyspa dnia poprzedniego (L'isola del giorno prima – 1994, wyd. polskie 1995)

Streszczenie: Jej bohater o imieniu Robert - kolejno

piemoncki żołnierz, trochę libertyn, bywalec paryskich

salonów, tajny agent Mazarina, a wreszcie podróżnik-

rozbitek - dobija na koniec do opuszczonego wielkiego

żaglowca, pełnego zapasów żywności, narzędzi i dziwacznych

zbiorów. Na horyzoncie widnieje zielony brzeg wyspy. Jak się

jednak okazuje, statek nie jest pusty - Robert spotyka tam

niemieckiego jezuitę, na wpół obłąkanego filozofa przyrody,

snującego fantastyczne i pretensjonalne quasi-naukowe

spekulacje. Z pamiętnika Roberta, z jego wspomnień oraz z

dysput z jezuitą wyłania się niecodzienny obraz historii

Europy okresu baroku. Ta epoka wielkich kontrowersji

filozoficznych, międzynarodowych intryg politycznych, rywalizacji potęg europejskich w

dziedzinie wynalazków i skarbów kolonialnych oraz łupieżczych, krwawych wojen staje się

pod piórem Eco kpiną, ironią, szyderstwem z niedoskonałości, a często niedołęstwa

ludzkiego umysłu, który tak łatwo daje się sprowadzić na manowce. Stanowi także swego

rodzaju ostrzeżenie - jako że niebezpieczeństwo "barokowych" postaw intelektualnych nie

omija współczesności.

Opis: W Wyspie Dnia Poprzedniego Umberto Eco w typowy dlań sposób łączy przygodową

fabułę z dyskursem filozoficznym, nawiązując w treści i formie do takich arcydzieł jak

Podróże Guliwera czy Kandyd . Szlachcic z Piemontu, Robert de la Grive, uratowany z

katastrofy morskiej, dostaje się na opuszczony statek Daphne , zakotwiczony w pobliżu

nieznanej Wyspy. Na pokładzie i w licznych pomieszczeniach znajduje wiele tajemniczych

przyrządów oraz ptaków i roślin. Z czasem się dowiadujemy, że Robert trafił na morze jako

tajny wysłannik Mazarina i Colberta, usiłujących odkryć sekret obliczania długości

geograficznej. Dziwnym zrządzeniem losu naszemu bohaterowi również na pokładzie

Daphne przyjdzie się zajmować tą kwestią. Prawdopodobnie statek stoi w pobliżu sto

osiemdziesiątego południka, zatem na leżącej po jego drugiej stronie Wyspie wedle obliczeń

XVII-wiecznych geografów powinien być jeszcze dzień poprzedni. Nękany wspomnieniami

utraconej miłości i wizją nikczemnego brata-sobowtóra, Robert coraz zapamiętalej pragnie

dostać się na Wyspę, gdzie można ponoć ujrzeć Gołębicę Koloru Pomarańczy.

9

Baudolino (2000, wyd. polskie 2001)

Streszczenie : Akcja zaczyna się w 1204 r., w trakcie IV

wyprawy krzyżowej. W czasie gdy krzyżowcy plądrują

Konstantynopol, Baudolino ratuje życie Niketasowi

Choniatesowi, bizantyjskiemu historykowi, a następnie

opowiada mu o swym dzieciństwie, o tym, jak dostał się na

dwór cesarza, i tym, jak umierający biskup Otton powierzył

mu misję, aby wysłać Fryderyka Barbarossę na wschód do

legendarnego królestwa Księdza Jana. Opowiada także o

wielu przygodach (mniej lub bardziej związanych z

Księdzem Janem i jego królestwem). Jego opowieść kończy

się w momencie powrotu z wyprawy, której celem było

legendarne królestwo do Konstantynopola. Dopiero wtedy

pojął rzeczy, których wcześniej nie rozumiał.

Opis: Baudolino czternastoletni chłopski syn, obdarzony

bystrym umysłem i fantazją, przyprowadza pod rodzicielski

dach zabłąkanego wśród mgieł i moczarów rycerza. Nieznajomym gościem okaże się

Fryderyk Barbrarossa. Chłopak zdobywa sympatię cesarza, ten zaś zabierze go ze sobą w

świat i pokocha jak syna. Baudolino lubi opowiadać i zmyślać, przy czym jakimś cudem

wszystko, co wymyślił staje się rzeczywistością. I tak któregoś razu układa legendarny list

księdza Jana obiecuje w nim zachodniemu światu bajeczne królestwo na Wschodzie,

rządzone przez chrześcijańskiego króla. Fryderyk, wyruszając na wyprawę krzyżową, chce

także dotrzeć do cudownego królestwa. Po jego śmierci, niespodziewanej i tajemniczej,

Baudolino kontynuuje wędrówkę spotyka najdziwniejsze istoty przezywa przepiękną historię

miłosną z najosobliwszą spośród córek Ewy.

10

Tajemniczy płomień królowej Loany (La misteriosa fiamma della regina Loana – 2004, wyd.

polskie 2005)

Streszczenie : Antykwariusz z Mediolanu, Giambattista

Bodom, zwany Jambo, budzi się ze śpiączki powypadkowej.

Nie wie, kim jest, nie poznaje własnej rodziny, za to

doskonale pamięta wszystko, co przeczytał, i porozumiewa

się z otoczeniem językiem cytatów z arcydzieł światowej

literatury. Wykorzystując więc tę "papierową pamięć",

usiłuje dowiedzieć się czegokolwiek o swojej przeszłości.

Udaje się do rodzinnego domu w Solarze, gdzie odnajduje

mnóstwo starych książek, czasopism i płyt. Na ich

podstawie próbuje odtworzyć atmosferę dzieciństwa, które

przypadło na okres faszystowski. Przed oczami bohatera

pojawia się absurdalny obraz czasów Duce - kabaretowe

wręcz połączenie kultu siły i wojny z zamiłowaniem do

głupiutkiego sentymentalizmu. Faszyzm wszakże upada, a

bohater dojrzewa - i oto zarysowuje się kolejny konflikt.

Opis: Najnowsza powieść Umberto Eco, stała się wydarzeniem literackim na Zachodzie i

tradycyjnie zajęła pierwsze miejsca list bestsellerów.

Wytrawny antykwariusz w wyniku choroby traci pamięć osobistą (nie wie, jak się nazywa, nie

poznaje rodziny) natomiast zachowuje pamięć encyklopedyczną (bez problemu recytuje

fragmenty utworów literackich, fakty historyczne). Utraconej pamięci poszukuje w wiejskim

domu, gdzie od lat spoczywa archiwum jego rodziny. Z fragmentów ilustrowanych gazet,

podręczników szkolnych, ze znalezionych starych płyt odtwarza historię własną, a zarazem

historię swojego pokolenia, którego dzieciństwo przypadło na lata faszyzmu we Włoszech.

Czytelnik znajdzie w powieści ślady tych poszukiwań, w postaci licznych reprodukcji oraz

cytatów z popularnych gazet ilustrowanych, komiksów, a nawet zeszytów szkolnych.

Jak pisze włoska krytyka: „Eco zaskoczył nas ponownie. Jego nowa powieść nadaje się już nie

tylko do czytania, ale także do oglądania i słuchania”.

11

Cmentarz w Pradze (Il cimitero di Praga – 2010, wyd. polskie 2011)

Streszczenie : Bohaterem powieści jest Simonini,

antysemita, fałszujący na zlecenie dokumenty. Jego

zleceniodawcami są zarówno osoby prywatne, jak i służby

rządowe. Jednym z najważniejszych oszustw Simoniniego

jest dokument poświęcony spotkaniu, jakie mieliby odbyć

ze sobą Żydzi na starym cmentarzu żydowskim w Pradze;

podczas tego spotkania mieliby oni ustalić plan przejęcia

władzy nad światem.

Opis: "Cmentarz w Pradze" to powieść kryminalno-

szpiegowska, której akcja rozgrywa się w XIX wieku.

Umberto Eco przedstawia w niej genezę okrytych złą sławą

tzw. Protokołów Mędrców Syjonu, które stanowiły dla

Hitlera jedno ze źródeł jego obłąkańczej idei zagłady Żydów i były elementem nazistowskiej

propagandy.

Autor podkreśla, że oprócz głównego bohatera wszystkie postacie w książce są autentyczne.

"Cmentarz w Pradze" ukazał się 30 lat po "Imieniu róży" - debiutanckiej powieści profesora

semiotyki.

12

Historia piękna

Recenzja: Czym jest piękno? Każdy, kto na przestrzeni wieków

próbował przedstawić jakąkolwiek definicję dowodził jedynie

własnej nieporadności i niewiedzy. Najśmieszniejsze, że każdy

człowiek odbiera to wrażenie, a nie potrafi rzeczowo

powiedzieć dlaczego. Dobro i zło, harmonia i chaos zawsze

przynoszą rozterkę. W dzisiejszych czasach kanony piękna

funkcjonują jako narzucone przez kulturę wzorce, ale dla

różnych kultur są one często odmienne. Ta książka nie

zadowoli miłośników naukowej definicji. Poszerzy natomiast

horyzonty myślowe o spostrzeżenia ludzi wybitnych, jakimi

niewątpliwie są autorzy. Książka warta przeczytania i

obejrzenia chociażby ze względu na światowej miary dzieła

sztuki będące kanwą rozważań o pięknie.

Opinie: „Doskonałe kompendium wiedzy o tym, co piękne. O tym, jak zmieniało się podejście

do piękna na przestrzeni dziejów i co stanowiło jej kanon. Od starożytności do czasów

dzisiejszych. Książka wygląda jak mała encyklopedia, a w środku przypomina łudząco album z

najpiękniejszymi i najznakomitszymi dziełami sztuki, przede wszystkim malarskimi. Ale to

jeszcze nie wszystko - nie zabrakło tu, rzecz jasna słów Włoskiego Mistrza Pióra. Mojego

Guru. Umberto Eco :) One dogłębnie napajają czytelnika w czasie lektury zmysłem poczucia

estetyki... i wyczucia piękna. Uczy, czym naprawdę ono jest.”

„Jedna z lepszych książek jaka przeszła mi przez ręce, z nieukrywanym geniuszem Eco

przedstawia historię myśli, architektury i sztuki rozwijające się równolegle przez ponad

dwadzieścia wieków w Europie.”

„Polecam każdemu kto jest zainteresowany kulturą, sztuką, a także filozofią. Arcydzieło”

„Nie jest mi łatwo pisać o tej książce, gdyż mam wielki problem z zakwalifikowaniem jej do

jakiejkolwiek kategorii. Stanowi ona bowiem połączenie chrestomatii z albumem i

encyklopedią. Mamy tu setki fotografii, reprodukcji, rzeźb i rycin; fragmenty rozpraw

naukowych, powieści i poematów; teksty z zakresu historii kultury i sztuki. 'Historia piękna'

jest po prostu znakomicie wydanym kompendium wiedzy na temat postrzegania piękna na

przestrzeni tysiącleci. Myślę, że nie będzie przesadą, kiedy napiszę, że po tę pozycję każdy

powinien sięgnąć obowiązkowo, nawet jeśli cena bywa nieco zniechęcająca - taką perełkę

naprawdę warto zainwestować.”

13

Historia brzydoty

Recenzja: Obleśny, niesmaczny, ohydny, obrzydliwy, brudny,

szpetny, okropny, koszmarny, nieestetyczny, wulgarny, paskudny,

pokraczny, wstrętny. Można mnożyć przymiotniki wokół brzydoty i

mam wrażenie, że będzie ich więcej niż wokół "piękna". Czy zatem

sztuka nie powinna zawsze być piękna? Czy sztuka nie powinna

mówić tylko o pięknie? Już w starożytności zwrócono uwagę, że

sztuka może pięknie mówić o rzeczach brzydkich i niedoskonałych -

można właśnie cudownie naśladować rzeczy ohydne. Jak jednak

należy rozumieć to piękne naśladowanie - wychodząc już poza

kontekst starożytnych klasyków? Czy pisanie, czy też tworzenie

obrazów o wydalaniu, przemocy, gwałcie, śmierci powinno być

pisaniem i tworzeniem przepełnionym harmonijnymi metaforami i

pociągnięciami pędzla? Czy można należy sięgnąć do słownika

wypełnionego słowami wulgarnymi, ohydnymi i pokracznymi? A

obrazy tworzyć poprzez najbardziej zdeformowane przedstawienia? Umberto Eco w Historii brzydoty

kontynuuje swoje badania z książki Historia piękna, w której próbował zrozumieć, co się kryje pod

tym pojęciem. Oba tomy nie są typowymi rozprawami naukowymi. To raczej przewodniki ukazujące

to, w jaki sposób w kulturze zachodniej te kategorie zmieniały się na przestrzeni wieków. Eco

zarysowuje jedynie pewien temat - piękno czy brzydotę, ukazuje tropy, stawia pytania, na które

niekoniecznie zna odpowiedź. Całe jednak sedno obu książek leży w zacytowanych tekstach (od

starożytności po czasy współczesne), reprodukcjach malarstwa, grafiki czy różnych zdjęć. Pozycje te

są przepiękne wydane, wręcz puchną od ilości materiałów. Trudno je czytać od początku do końca, są

to lektury, do których się powraca i ciągle przegląda, odnajdując coraz to nowe rzeczy. W Historii

brzydoty lista cytowanych tekstów jest długa i bardzo rozległa - od Homera, Platona, przez Izydora z

Sewilli, Friedricha Schillera, a także Howarda Phillipsa Lovecrafta, aż do George'a Battaille'a i Williama

Gibsona. W żaden sposób nie można określić tego, że jest to wybór chaotyczny. Każdy pisarz czy

myśliciel jest na właściwym miejscu, zabiera głos w dyskusji i opowiada o brzydocie, która przeraża,

ale i fascynuje. Dzięki czemu stworzona zostaje nie tylko historia brzydoty, ale historia filozofii,

estetyki i literatury. Widzimy przemiany w postrzeganiu, odbieraniu i interpretowaniu rzeczywistości

oraz co ważne - bez tej historii nie sposób zrozumieć, czym jest piękno. Nie są to bowiem dwa

przeciwstawne pojęcia. Są nierozłączne, uobecniają się i zmieniają się jednocześnie. Przemiana

koncepcji piękna na przestrzeni wieków jest równoczesna z przemianą koncepcji brzydoty, zatem nie

dziwi fakt, że Umberto Eco zredagował Historię brzydoty w odpowiedzi na Historię piękna. Brzydota

nie jest bowiem czymś, co jest poza nami, poza naszą rzeczywistością. Brzydota, podobnie jak piękno,

nie tyczy się tylko kwestii estetycznych i sztuki, ale wchodzi w przestrzeń moralności. Jest

codziennością jak piękno, jednak kiedy napotykamy się na nią w bardziej ekstremalnej formie,

sprawia, że oddalamy się, ignorujemy czy też piętnujemy. Albo szukamy takich przedstawień, które

mimo wszystko osłabią siłę tej brzydoty i staną się pięknym naśladowaniem. To jednak nie sprawia,

że brzydota zostaje unicestwiona. Jedynie usuwamy ją na dalszy plan. Eco Historię brzydoty kończy

słowami, które warto tutaj przytoczyć: "Jakkolwiek cichy byłby jej [sztuki] głos, próbowała

przypominać nam, pomimo optymizmu niektórych metafizyków, że na tym świecie istnieją sprawy

nieodwołalnie i przygnębiająco niepomyślne. Dlatego wiele haseł i obrazów z tej książki doprowadziło

nas do pojęcia deformacji jako dramatu ludzkiego."