Baimena dago liburu honetako fitxa guztiak fotokopiatzeko. www.anayaharitza.eswebgunean haien bertsio inprimagarria aurkituko duzu.

«Proposamen didaktikoa» atalean:

đƫEbaluazioa (Froga aurreratua). đƫLiburu honetako fitxa guztien soluzioak.

«Baliabide-bankua» atalean:

đƫZientzia-tailerra.

www.anayaharitza.es webguneko beste baliabide batzuk

www.anayaharitza.es

1đƫ��/%!.�'+ƫ!��(1�6%+�đƫ�*%60�/1*�ƫ'+*01�*ƫ$�.01

1. fitxa (Indartzeko)2. fitxa (Sakontzeko)

đƫ���(1�6%+�

UNITATEA

1 Naturaren Zientziak 3HE

Data:

Izen-abizenak:

1 Lotu gorputz-atal bakoitza horren kokalekuarekin.

2 Osatu esaldi hauek.

a) Gure gorputzak behar duen hartzeko arnasten dugu, eta behar ez

dugun airea dugu. Zeregin hau apara-

tuak egiten du.

b) Zirkulazio-aparatuak bizitzeko behar ditugun substantziak

-ren bidez banatzen ditu, eta

behar direnak hartzen ditu.

c) Lokomozio-aparatua -k eta -k osatzen dute.

3 Idatzi bost zentzumenen izenak.

4 Idatzi elikagai bakoitzaren azpian zer ematen diguten: energia, hazten eta indartsu egoten laguntzen diguten substantziak edo gure gorputzak ondo funtzionatzen duela kontrolatzen duten substantziak.

5 Izendatu higienea mantentzeko egin behar dituzun bost gauza.

GarunaBirikak Urdaila Bihotza Hestea Giltzurrunak

Buruaren barruan Toraxaren barruan Abdomenaren barruan

30

� B C D

6 Idatzi hitz egokiak animalia bakoitzaren azpian.

Haragijalea Orojalea Belarjalea Ornoduna Ornogabea Bibiparoa Obiparoa

7 a) Nola banatzen da landareen gorputza?

b) Zer behar dute landareek elikagaiak sortzeko?

8 Zer landare mota naiz?

a) Zurtoin berdea, biguna eta txikia dut. naiz.

b) Zurtoin bakarra dut: altua, lodia eta gogorra. naiz.

c) Hainbat zurtoin ditut: gogorrak eta ez oso altuak. naiz..

9 Bilatu letra-zopa honetan materiarekin eta energiarekin loturiko sei hitz.

l

10 Idatzi makinekin egin daitezkeen bost zeregin.

��Izen-abizenak:1 Naturaren Zientziak 3

31

B P D R N X Q S J E J W A AD J X O R U X W U U F A C FO P A K U A U Q I G T V P OB O L U M E N A E Q Q U H KH A I Z E A I X Q E E I X AN O U I M D S Z P O E L E TF Z H S Z G Y H J E O E O EK W K U U W Z U U Q I W A DS O L I D O A T J N K L Q AQ I H D E D U G I Y L P C BW H F H C U J C X N H O O BP U Y I B A L A N T Z A Y YL P P P D A C A V W U O E YB E R R I Z T A G A R R I A

� B C D F

32

1 Bete hutsuneak gorputz-atal hauekin: eskua, bularra, besoa, ilea, han-ka, sudurra, begiak, ahoa, oina, abdomena.

1 Naturaren Zientziak 3

Fitxa 1Data:

Izen-abizenak:

3 Bete hutsuneak bizi-funtzioei buruzko informazioarekin.

a) -funtzioari esker, seme-alabak ditugu.

b) -funtzioaren bidez, gure gorputzaren

eta zer gertatzen den

nabaritu, eta egiten dugu.

2 Koloreztatu horiz nutrizio-funtzioarekin loturiko organoak; berdez, er-lazio-funtzioarekin loturikoak, eta gorriz, ugalketa-funtzioarekin loturi-koak.

Bihotza

Obarioak

Birikak

Bizepsak

Begiak

Barrabilak

Sudurra

Gibela

Maskuria

Garuna

9.

5.

2.

1.

3.

4.

7.

6.

8.

10.

33

c) -funtzioaren bidez, bizitzeko eta hazteko beharrezkoak

diren elikagaiak, eta oxigenoa hartzen ditugu. Ondoren,

. kanporatzen ditugu.

4 Idatzi bizitzaren aldi egokiaren izena marrazki bakoitzaren azpian.

w

.

5 Zer aparatu da?

a) Substantzia nutritiboak eramaten ditu gorputz osoan barrena.

b) Gure inguruko aldaketak nabaritzen uzten digu.

c) Hondakinak kanporatzen ditu gernu bihurtuta.

d) Umeak garatzen dira.

e) Mugitzen, hitz egiten eta jaten uzten digu.

f) Airearen oxigenoa hartzen du.

6 Osatu taula. Horretarako, adierazi zer organo den eta marrazki bakoi-tza zer aparaturi dagokion.

Organoa

Aparatua

Fitxa 1Izen-abizenak:1 Naturaren Zientziak 3

� B C D

34

1 Gizakiez gain, izaki bizidun guztiek betetzen dituzte bizi-funtzioak. Ira-kurri testua eta erantzun galderei.

1 Naturaren Zientziak 3

Fitxa 2Data:

Izen-abizenak:

a) Gizakiok bezalaxe, Lagun txakurtxoak eta beste ugaztun batzuek nutrizio-funtzioa betetzen dute, modu oso antzekoan. Adierazi tes-tuan aipatzen diren zer ekintza dauden loturik funtzio horrekin. Zer aparaturekin du lotura horietako bakoitzak?

b) Lagunek, halaber, erlazio-funtzioa betetzen du, gizakien antzera. Funtzio horri loturiko zer ekintza egiten ditu Lagunek? Zer aparatu-rekin du lotura horietako bakoitzak?

c) Zirkulazio-aparatua erabiltzen al du Lagunek? Arrazoitu zure erantzuna.

Oso txakur maitekorra da Lagun, eta, bere jabea ikusten duen bakoi-tzean, asko pozten da. Bi dira Lagunek mundu honetan gogokoen dituen gauzak: pasieran ateratzea, mundua esploratzeko, eta jatea. Kalera ateratzen denean, zuhaitz guztiak usaintzea gogoko du, eta, noizean behin, pixa egiten du horietako batean. Pasieran ibiltzetik bueltatzen diren bakoitzean, Lagunen jabeak janaria jartzen dio, bai-na txakurra beti geratzen da esperoan, jabeak jaten duen bitartean, zerbait jausiko zaiolakoan. Txakur guztiek bezala, pentsua baino, giza-kien janaria nahiago du Lagunek. Hala ere, asko atsegin du pentsua, eta asko gozatzen du hura jatean. Murtxikatzen eta irensten amaitzen duenean, sofan etzatea atsegin du Lagunek, eta, lasai arnasten duen bitartean, lo-kuluxka atsegina eta digestioa egiten ditu.

35

2 Lagun, gizakiok bezala, animalia ugaztun bat da. Hala ere, ez gara ber-din-berdinak. Idatzi, jarraian, gizakiok txakurrekin zer antzekotasun eta desberdintasun ditugun.

3 Idatzi marrazkian agertzen diren organoen izenak.

4 Unitate honetan, gure gorputzeko aparatu ugari eta horien funtzioak ikasi dituzu. Aparaturen bat besteak baino garrantzitsuagoa dela uste al duzu? Arrazoitu zure erantzuna.

Fitxa 2Izen-abizenak:1 Naturaren Zientziak 3

36

1 Adierazi erantzun zuzena kasu bakoitzean.

a) Adierazi zer gorputz-ataletan dagoen abdomena.

Buruan.

Gorputz-adarretan.

Enborrean.

b) Zer aparaturi dagokio pankrea?

Digestio-aparatuari.

Arnas aparatuari.

Zirkulazio-aparatuari.

c) Gizakien kasuan, zenbat irauten du haurdunaldiak?

9 hilabete.

2 aste.

4 hilabete.

d) Zer da bizepsa?

Hezur bat.

Zentzumen-organo bat.

Muskulu bat.

e) Zer aparatu edo sistemari dagokio ga-runa?

Lokomozio-aparatuari.

Nerbio-sistemari.

Zirkulazio-aparatuari.

f) Non sortzen da gernua?

Iraitz-aparatuan.

Lokomozio-aparatuan.

Arnas aparatuan.

g) Bizitzaren zer alditan dago 6 urteko haur bat?

Haurdunaldian.

Nerabezaroan.

Haurtzaroan.

h) Zer du emakumeen ugalketa-aparatuak?

Barrabilak.

Prostata.

Obarioak.

i) Noiz uzten dio gure gorputzak hazteari?

Zahartzaroan.

Nerabezaroan.

Helduaroan.

j) Zeintzuk dira bizi-funtzioak?

Erlazio-, nutrizio- eta hazkuntza-fun-tzioak.

Nutrizio-, ugalketa- eta elikadura-funtzioa.

Nutrizio-, erlazio- eta ugalketa-funtzioak.

1 Naturaren Zientziak 3EB

Data:

Izen-abizenak:

37

2 Idatzi definizio hauek:

Azala:

Haurdunaldia:

Nerbio-sistema:

Enborra:

3 Bilatu letra-zopa honetan nutrizio-funtzioarekin loturiko 8 organo.

��Izen-abizenak:1 Naturaren Zientziak 3

N H I E T P R F A A F U W X V H

K X X K R H L E E O E A O U N Z

B L I K S Y R D Y N Y Y N S G Q

G Q W E L G I L T Z U R R U N A

B I R I K A N E K O R Z G B H E

T R A K E A P M W A D Y O I A T

I Z E Z U Z T E E W A W Y H T G

B E T W E U O Y Z F I B F O S R

H E S T E A I N O V L O J T E E

V V K A W J E E E H A T A Z E E

U O M M Q A X I C Q E J N A O R

A M U F P W P D B O W T K B L T

S I P Y E O C I P H N A N N M U

I B O N W Y C R T F R G M A E A

M A S K U R I A H Y I J O O U O

Y U B R O N K I O A K D F M K O

38

4 Sailkatu aurreko ariketaren letra-zopako organoak, dagokien apara-tuen arabera.

Digestio-aparatua:

Arnas aparatua:

Zirkulazio-aparatua:

Iraitz-aparatua:

5 Irakurri arretaz esaldi hauek eta zuzendu akatsak.

a) Arnas aparatuak substantzia nutritiboak eta oxigenoa eramaten ditu gorputz osotik.

b) Abdominalak eta bikiak hezurrak dira, eta iraitz-aparatuari dagozkio.

c) Gizonen ugalketa-aparatua umetokiak, obarioek eta bulbak osatzen dute.

d) Zahartzaroa 40 urte betetzen ditugunean hasten da, eta, aldi horre-tan, ezin hobeto funtzionatzen du gure gorputzak.

��Izen-abizenak:1 Naturaren Zientziak 3

39

6 Idatzi marrazkian adierazten diren organoak eta erantzun galderei.

��Izen-abizenak:1 Naturaren Zientziak 3

a) a) Zer aparatu adierazten du irudi bakoitzak? Zer organo falta dira?

a) b) Zer bizi-funtziorekin dute lotura?

a) c) Beste zer aparatuk parte hartzen dute funtzio horretan? Izendatu aparatu bakoitzeko bi organo.

7 Azaldu zure gorputzak nola erantzungo duen hatz batean orratz ba-tekin ziztatuz gero. Adierazi zer organok, aparatuk eta sistemek parte hartzen duten. Zer bizi-funtziorekin dute lotura?

C.

D.

E.A.

F.B.