Embed Size (px)
Citation preview
Słabość Rzeczypospolitej- przyczyny
upadku Polski Za panowania Augusta II i Augusta III Polska popadała w coraz głębszy kryzys
gospodarczy i ustrojowy. Panowanie władców z dynastii Wettinów łączyło nasz
kraj unią personalną z bogata i uprzemysłowioną Saksonią, co jednak nie
przyniosło żadnych korzyści.
Za czasów panowania Augusta III (1733-
1763) w kraju pogłębiła się anarchia, na
14 zwołanych sejmów zerwano 13. zaczęła
zanikać tolerancja religijna, szlachcie
różnowierczej odebrano prawo do zasiadania
w sejmie. Nastąpił wzrost znaczenia
magnatów.
Kraj, wyniszczony Wielką Wojną Północną,
sparaliżowany konfliktami wewnętrznymi
oraz interwencjami ze strony sąsiadów nie
był w stanie wydźwignąć się z kryzysu.
Wybór Stanisława Augusta na
ostatniego króla Po śmierci Augusta III większość szlachty postanowiła wybrać popieranego
przez Familię czyli ród Czartoryskich i ich stronników, a także przez carycę
Katarzynę II Stanisława Augusta Poniatowskiego.
Już na sejmie konwokacyjnym udało się
wprowadzić pewne reformy, m.in. Ustalono, że
w sprawach gospodarczych podejmowanych na
sejmie nie obowiązuje liberum veto.
Król założył w 1765 roku Szkołę Rycerską,
w której kształcili się przyszli oficerowie,
prawnicy czy kandydaci na wyższych
urzędników państwowych.
Bezpośrednim i wygodnym uzasadnieniem dokonania rozbioru stał się zamach i próba
porwania 3 listopada 1771r. króla Stanisława Augusta Poniatowskiego przez
spiskowców, związanych z konfederatami barskimi. Wszystkie trzy dwory rozpętały
kampanię, jakoby był to dowód na niezdolność Rzeczypospolitej do utrzymania
porządku i jedności wewnętrznej oraz że jej stan anarchii jest zagrożeniem dla trzech
sąsiednich państw.
I rozbiór Polski
Podpisanie traktatów dotyczących I rozbioru Rzeczypospolitej nastąpiło w Petersburgu
5 sierpnia 1772r.
30 września 1773 r. traktaty rozbiorowe ratyfikował Sejm Rozbiorowy zwołany w
Warszawie przez zaborców (przy proteście trzech posłów: Tadeusza Rejtana,
Samuela Korsaka i Stanisława Bohuszewicza).
Polska straciła 211 tys. km² i 4,5 miliona ludności.
Wykorzystując przystąpienie Stanisława Augusta Poniatowskiego do Targowicy
po wojnie polsko-rosyjskiej w roku 1792 i przejęcie rządów w Polsce przez
targowiczan, 25 października 1792 król pruski Fryderyk Wilhelm II zażądał
wcielenia Wielkopolski do Królestwa Prus.
II rozbiór Polski
W rozbiorze tym, w odróżnieniu od dwóch pozostałych, nie brała udziału
Austria, zajęta wojną z Francją.
Insurekcja kościuszkowska Po II rozbiorze Polska utraciła kolejne ziemie, a także częściowo niezależność.
Stało się to sygnałem do walki. 24 marca 1794 roku na Rynku Głównym
w Krakowie Tadeusz Kościuszko uroczyście zaprzysiągł akt powstania, na
mocy którego został mianowany Naczelnikiem powstania otrzymując władzę
wojskową oraz dyktatorską. Planowano utworzenie 100 tysięcznego wojska.
Początkowo Kościuszko dysponował 4 tys. żołnierzy i 2 tys kosynierów, czyli
chłopów uzbrojonych w kosy. Na ich czele 4 kwietnia stoczył zwycięską bitwę
pod Racławicami., gdzie szczególnie wsławili się kosynierzy.
Kościuszko składa przysięgę na Rynku w Krakowie
III rozbiór Polski Już w czasie trwania insurekcji kościuszkowskiej 11 lipca 1794 roku poseł
pruski w Petersburgu Leopold Heinrich von Goltz pisał w swym raporcie,
że cała Rosja domaga się rozbioru Polski i wymazania imienia polskiego.
Niecały rok po upadku insurekcji,
24 października 1795, monarchowie
Rosji, Prus i Austrii uzgodnili
wzajemnie traktat, zgodnie z którym
przeprowadzili ostatni, pełny,
III rozbiór Rzeczypospolitej.
Państwo
przestało
istnieć.
KSIĘSTWO WARSZAWSKIE
Państwo istniejące w latach
1807–1815.
Polityczna
namiastka
państwa polskiego.
Władcą suwerennym Księstwa
Warszawskiego
był król Królestwa Saksonii.
POWSTANIE LISTOPADOWE 1830-1831
Powstanie narodowe przeciwko Imperium Rosyjskiemu, które wybuchło
w nocy z 29 na 30 listopada 1830 roku, a zakończyło się 21 października 1831
roku. Zasięgiem swoim objęło Królestwo Polskie i część ziem
zabranych (Litwę, Żmudź i Wołyń).
Po upadku powstania listopadowego
cesarz Mikołaj I Romanow wypowiedział
słowa: ”Nie wiem, czy będzie jeszcze
kiedy jaka Polska, ale tego jestem
pewien, że nie będzie już Polaków”.
„ Starcie belwederczyków
z kirasjerami rosyjskimi na moście
w Łazienkach”
POWSTANIE KRAKOWSKIE 1846 Próba ogólnonarodowego powstania pod hasłami demokracji, podjęta
w Wolnym Mieście Krakowie (do nielicznych nieudanych wystąpień zbrojnych
doszło także w trzech zaborach, głównie w Galicji).
POWSTANIE STYCZNIOWE 1863-1864
Polskie powstanie narodowe przeciwko Imperium Rosyjskiemu,
ogłoszone Manifestem 22 stycznia wydanym w Warszawie przez Tymczasowy
Rząd Narodowy. Wybuchło 22 stycznia 1863 w Królestwie Polskim i 1 lutego
1863 na Litwie, trwało do jesieni 1864, zasięgiem objęło ziemie zaboru
rosyjskiego, tj. Królestwo Polskie i ziemie zabrane.
Było największym polskim powstaniem narodowym, spotkało się z poparciem
międzynarodowej opinii publicznej.
Miało charakter wojny partyzanckiej,
w której stoczono ok. 1200 bitew i potyczek.
Przez oddziały powstania styczniowego
przewinęło się około 200 000 ludzi.
Manifest Tymczasowego Rządu Narodowego
22 stycznia 1863r.
Rosjanie rozpoczęli represje natychmiast po stłumieniu powstania – wiele
tysięcy ludzi przypłaciło życiem udział w powstaniu – zginęli podczas potyczek
lub zostali zamordowani przez wojska rosyjskie .
Około 20-25 tys. uczestników walk zesłano na Syberię.
I WOJNA ŚWIATOWA
Był to największy konflikt zbrojny
w Europie od czasu wojen
napoleońskich. Wojna zakończyła się
klęską państw centralnych, likwidacją
mocarstw Świętego Przymierza oraz
powstaniem w Europie
Środkowej i Południowej licznych
państw narodowych. Była też jedną
z głównych przyczyn rewolucji
lutowej i rewolucji październikowej
w Rosji.
W jej wyniku zginęło ponad 14
milionów ludzi.
LEGIONY POLSKIE Polska formacja wojskowa, utworzona 27 sierpnia 1914; Legionom Polskim
początek dała Pierwsza Kompania Kadrowa, sformowana 3 sierpnia 1914
w Krakowie z inicjatywy Józefa Piłsudskiego.
Liczyła ona 144 żołnierzy, którymi dowodził Tadeusz Kasprzycki. Piłsudski
traktował ten oddział jako kuźnię kadr dla przyszłego wojska polskiego.
Kompania wymaszerowała 6 sierpnia w stronę Miechowa, obalając
w Michałowicach rosyjskie słupy graniczne.
Józef Piłsudski ze swoim sztabem
BŁĘKITNA ARMIA
Polska ochotnicza formacja wojskowa
powstała w czasie I wojny światowej
w roku 1917, powołana
dekretem prezydenta Francji Raymonda
Poincarégo 4 czerwca 1917
z inicjatywy Romana Dmowskiego oraz
kierowanego przez niego Komitetu
Narodowego Polskiego.
Dowódcą armii został doświadczony
generał Józef Haller.
LEGION PUŁAWSKI Polska formacja zbrojna utworzona w czasie I wojny światowej pod
auspicjami Komitetu Narodowego Polskiego, licząca ok. tysiąca ochotników;
walczyła w składzie armii rosyjskiej przeciwko Niemcom na froncie
wschodnim.
Oficerowie Legionu Puławskiego
ODZYSKANIE NIEPODLEGŁOŚCI Podczas rewolucji listopadowej w Niemczech z twierdzy
w Magdeburgu zostało uwolnionych grono więźniów politycznych, wśród
nich Józef Piłsudski. 10 listopada 1918 roku przyjechał do Warszawy.
Dzień później została przekazana mu władza nad wojskiem oraz powierzona
misja utworzenia rządu narodowego.
14 listopada Rada Regencyjna
rozwiązała się, a Piłsudski został
Marszałkiem.
Republika Polska w połowie listopada
1918 roku.
11 listopada 1918 roku I wojna światowa została zakończona, Polska powstała
jako państwo uznane na arenie międzynarodowej, dysponujące
przygotowaną kadrą polityczną i administracyjną oraz zawiązkami wojska,
organów władzy wykonawczej i sądowniczej.
Koniec I wojny spowodował chaos w całej Europie. Na terenach zaborczych
rozpoczęło się spontaniczne rozbrajanie wycofujących się oddziałów niemieckich.
Polacy oczywiście od razu rozpoczęli od walki politycznej między sobą.
Powstawały liczne ośrodki polskie w miastach.
Przełomowym momentem było przybycie do Warszawy Piłsudskiego 10 listopada
1918r. Został on mianowany naczelnym dowódcą wojska polskiego. Skupiając pełnię
władzy w jednym ręku udało się ustabilizować sytuację w kraju.
Było to praktyczne uzyskanie niepodległości, potwierdzone następnie w licznych
walkach zarówno na Ukrainie, jak i w wojnie z bolszewikami.
Umacnianie niepodległości
Po oficjalnym uzyskaniu niepodległości przez Polskę, trzeba ją było jeszcze zachować.
Oprócz postanowień traktatu wersalskiego, w kształtowaniu się powojennej Polski dużą
rolę odegrały walki toczone z państwami sąsiadującymi.
Kształtowanie się granic Polski
Terytorium II
Rzeczypospolitej po
odzyskaniu przez Polskę
niepodległości
Na zachodzie w Wielkopolsce 27 grudnia 1918 roku wybuchło powstanie.
Powstańcom udało się zaskoczyć władze niemieckie zajęte tłumieniem powstania
robotników w Berlinie. Dzięki akcjom powstańców dowodzonych przez gen. Józefa
Dowbora- Muśnickiego udało się wyzwolić województwo poznańskie.
Powodzenie powstania miało duże znaczenie dla przebiegu konferencji w Paryżu.
Mocarstwa zachodnie zostały bowiem postawione przed faktem dokonanym.
Niestety, w pozostałych kwestiach postanowienia nie były korzystne dla Polski.
Granica zachodnia
Granica wschodnia Walki na wschodzie zaczęły się, gdy tylko Niemcy zaczęli się wycofywać.
Już 1 Listopada 1918r doszło do starć z Ukraińcami. Podobnie rzecz się miała na
terenach Litwy. Walki między wojskami polskimi a radzieckimi trwały od grudnia
1918r. Spowodowane to było polityką Piłsudskiego, który pragnął utworzyć jak
najszerszą strefę oddzielającą Polskę od ZSRR.
Mimo potępienia działań polskich przez mocarstwa zachodnie, w kwietniu 1920r.
Polacy decydują się na ofensywę na Ukrainie. Jednak Rosjanie, którzy uporali się już
z kontrrewolucjonistami, odpowiadają miażdżącym kontruderzeniem. Armia Czerwona
dowodzona przez marszałka Tuchaczewskiego staje na przedpolach Warszawy.
W sierpniu dochodzi do osławionego ”Cudu nad Wisłą”.
Polski polityk, wojskowy i przywódca państwa.
Józef Piłsudski (1867-1935)
Organizator Związków Strzeleckich i Legionów Polskich w zaborze austriackim.
Dowódca Pierwszej Brygady Legionów. W początkowych dniach I wojny światowej
podjął nieudaną próbę wzniecenia powstania narodowego na obszarze zaboru
rosyjskiego. Od 1914 do 1917 roku główny Komendant Polskiej Organizacji
Wojskowej. Następnie aresztowany i osadzony w niemieckiej twierdzy w Magdeburgu,
co wzmocniło jego renomę jako bojownika o polską niepodległość.
Uwolniony w początku listopada 1918 roku przybył do Warszawy i 22 dnia miesiąca
przyjął stanowisko Naczelnika Państwa. Zwierzchnik sił zbrojnych podczas wojny
polsko-bolszewickiej.
Przed rozpoczęciem ofensywy na Kijów mianowany Marszałkiem Polski.
Po uchwaleniu konstytucji marcowej, znacząco ograniczającej rolę głowy państwa,
zrezygnował z ubiegania się o urząd prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.
Zrzekł się wszelkich funkcji państwowych i osiadł w dworku w Sulejówku.
W 1926 roku przeprowadził
wojskowy zamach stanu, przejmując
realną władzę w państwie.
W kolejnych latach piastował urzędy
Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych
i ministra spraw wojskowych,
a przejściowo także premiera.
Chcemy Polski
niepodległej, abyśmy tam
mogli urządzić życie
lepsze i sprawiedliwsze
dla wszystkich.
Roman Dmowski(1864-1939)
Polski polityk, mąż stanu, publicysta
polityczny, minister spraw zagranicznych,
poseł na Sejm Ustawodawczy RP oraz
II i III Dumy. Współzałożyciel Narodowej
Demokracji(endecji, ruchu narodowego),
główny ideolog polskiego nacjonalizmu.
Polski działacz niepodległościowy,
postulujący w pierwszym etapie
zjednoczenia wszystkich ziem polskich.
Jestem Polakiem –
więc mam obowiązki
polskie
Ignacy Jan Paderewski(1860-1941) Polski pianista, kompozytor, działacz
niepodległościowy, mąż stanu
i polityk.
Pod jego wpływem prezydent Woodrow Wilson
umieścił w swoim ultimatum uzależniającym
podpisanie przez Stany Zjednoczone Traktatu
Wersalskiego 13 punkt domagający się
utworzenia niepodległego państwa polskiego.
Wkrótce po jego utworzeniu, od 1919 roku
sprawował funkcje premiera i ministra spraw
zagranicznych RP.
Każdy człowiek powinien zdawać
sobie sprawę z faktu, że dobre i trwałe
wyniki osiągnąć można jedynie drogą
krótkich, lecz ciągłych, codziennych
wysiłków.
Polski polityk, działacz ruchu ludowego,
trzykrotny premier Rzeczypospolitej
Polskiej.
Od 1895 w Stronnictwie Ludowym,
w latach 1908–1914 poseł
do galicyjskiego Sejmu Krajowego.
Od 1919 poseł na polski Sejm.
Trzykrotnie sprawował funkcję
premiera), jego rząd został obalony
w wyniku przewrotu majowego.
Wincenty Witos ( 1874-1945)
Chłop zachował
w najgorszych chwilach
ziemię, religię i narodowość.
Te trzy wartości dały
podstawę do stworzenia
państwa.
Polski przywódca narodowy Górnego
Śląska, związany z chrześcijańską
demokracją.
Wojciech Korfanty (1873 -1939)
W 1920 był Polskim
Komisarzem Plebiscytowym na
Górnym Śląsku.
Wielokrotnie występował publicznie
na wiecach, agitując za Polską.
Był działaczem, którego
prowadziła idea Polski
niepodległej, w szczególności
niepodległego Śląska. Należał do osób wykształconych
i świadomych swej misji. Prezesował na
przykład Towarzystwu Gimnastycznemu
„Sokół” w Katowicach.
Jako członek Ligi Narodowej
współpracował z Romanem Dmowskim.
Ignacy Ewaryst Daszyński (1866-1936)
Polski polityk socjalistyczny, premier rządu
lubelskiego w 1918 r., publicysta,
współzałożyciel PPSD.
W czasie przewrotu majowego w 1926
poparł Józefa Piłsudskiego, później jednak
przeszedł do opozycji.
Marszałek Sejmu w latach 1928–1930.
Polska bez silnego,
zdrowego, szanującego się
i szanowanego Sejmu nie
może istnieć.
