"Uroczysko" nr 72 jesień 2015

“Uroczysko” nr 72 - 1

UROCZYSKOBiuletyn Informacyjny Zespo∏u Parków Krajobrazowych w Jerzwa∏dzie dla dzieci i m∏odzie˝y

Adres redakcji: Zespół Parków Krajobrazowych Pojezierza Iławskiego i Wzgórz Dylewskich, 14-233 Jerzwałd 62, e-mail: [email protected], www.pkwim.pl

Numer 72 jesieƒ 2015

Kto gubi pióra?str. 8-9

(MK)

Kolorowa jesieƒstr. 4

(MR)

Wyjàtkowe odkryciew Jerzwa∏dzie

str. 10

(KM)fo

t. M

acie

j Rod

ziew

icz

Czapla bia∏a - dama z mokrade∏

str. 2-3


CZAPLA BIAŁA - DAMA Z MOKRADEŁ

Coraz częściej mieszkańcy z terenu Parku Kra-jobrazowego Pojezierza Iławskiego są zdziwie-ni widokiem czapli białej, pytają jak to się dzieje, że jest jej coraz więcej na naszym terenie.

Rzeczywiście czaple białe coraz częściej możemy obserwować od wiosny do jesieni, a w sprzyjających warunkach pogodowych, również zimą - jak dostojnie, powoli przelatują nad naszymi głowami lub cierpliwie stoją nad brzegami wód w naszym kraju, a więc rów- nież, na terenie Pojezierza Iławskiego.

Jak wygląda, gdzie żyje.Czapla biała jest ptakiem występującym głównie

w Południowej Europie, wielkością zbliżona do pos- policie występującej w Polsce czapli siwej, od której jest nieco mniejsza.

Czapla biała, jak wskazuje na to nazwa, ma upierzenie całkowicie śnieżnobiałe, żółtawy dziób i ciemne nogi, to powoduje że jest ptakiem pełnym gracji i elegancji, dodatkowo uroku dodają jej wy- rastające w okresie godowym na grzbiecie ozdo-bne, piękne, długie pióra zwane egretami (czapla po łacinie to Egretta, francuskie słowo l’aigrette ozna-cza właśnie ozdobne pióro). To właśnie te pióra, do-chodzące do 25 cm długości, na przełomie XIX i XX w.

w Europie i Ameryce Północnej były ozdobą damskich kapeluszy. Aby zdobyć te pióra polowano na czaple białe – co doprowadziło niemal do wytępienia tego gatunku w Europie. Wystarczy powiedzieć, że w Londy- nie, w jednym tylko roku – 1885, sprzedano 750 tysięcy skórek z piórami czapli białej. Na szczęście obrońcy tych ptaków spowodowali zakaz handlu piórami czapli i moda uległa zmianie ratując gatunek, który zaczął odbudowywać swoją liczebność.

Dlaczego czaplę białą możemy spotkać w naszym kraju?

Czapla biała do niedawna była u nas gatunkiem pojawiającym się dość rzadko i tylko podczas przelo-tów, dlatego każde spotkanie z tą elegantką z południa przez obserwatorów ptaków traktowane było jako dar od losu. W ostatnich latach, prawdopodobnie w związku z ocieplaniem się klimatu w Europie oraz wzrastaniem liczebności gatunku, ptaki te zaczęły pojawiać się coraz częściej w naszym kraju, a w 1997 roku po raz pierwszy zanotowano gniazdowanie czapli białej nad Biebrzą. W kolejnych latach znajdowano gniazda z pisklętami również w Parku Narodowym Ujście Warty, nad zbior- nikiem Jeziorsko, czy w rozległych trzcinowiskach nad polderem w Sątopach-Samulewie na Warmii. W 2002

Rozpiętość skrzydeł czapli białej wynosi od 145 do 170cm.Fot. Maciej Rodziewicz

Udane polowanie.Tym razem ofiarą jest ryba - kiełb.Fot. Edyta Portjanko

Razem z czajkami wspólne że-rowanie na podmokłym brzegu jeziora. Fot. Maciej Rodziewicz

Aby upolować swoją ofiarę czaple muszą cierpliwie, niemal bez ruchu czekać na odpowiedni moment do ataku. Fot. Maciej Rodziewicz

Fot. Bogdan Przystupa


CZAPLA BIAŁA - DAMA Z MOKRADEŁ ZAGADKA W jednej rodzinie - czaplowate

?

(AR)

Warto wiedzieç • Na terenie Warmii i Mazur największe stado czapli białej liczyło 380 osobników obserwowanych na polderze Sątopy-Samulewo. • Na Warmii i Mazurach znajdują się dwa lęgowe stanowiska czapli białej, zaś obecność tych ptaków stwierdzono w ostatnich latach w 161 miejscach naszego regionu. • Obecnie najliczniejsza kolonia lęgowa czapli białej znajduje się w dolinie Biebrzy. Jest tam 116 gniazd tych ptaków.

roku notowano w Polsce 25 par lęgowych czapli białej, a już dekadę później, w roku 2011 – 150 par.

Obecnie jest to gatunek, który można obserwować w naszym kraju prawie przez cały rok. Najłatwiej spotkać możemy czaple białe od połowy lata do jesieni. Jest to czas tzw. dyspersji polęgowej – młode ptaki opuszczają gniazda i rozpoczynają „wielką włóczęgę”. Mogą w tym czasie pokonać dystans kilkuset kilometrów, dlatego w Polsce spotyka się w tym okresie wiele ptaków. Pod-czas łagodniejszych zim zdarza się, że te ciepłolubne ptaki u nas zimują.

Czapla biała żywi się bardzo zróżnicowanym pokar-mem zwierzęcym. Zjada ryby, płazy, skorupiaki i owady wodne oraz zwierzęta lądowe takie jak: ptaki, ssaki, gady. Pokarm zdobywa czatując bez ruchu lub wolno brodząc w płytkiej wodzie, żeruje głównie na płytkich wodach, roz-lewiskach rzek, jezior, stawów.

Coraz częściej widujemy ją również na terenie Parku Krajobrazowego Pojezierza Iławskiego, gdzie znajduje odpowiednie warunki do żerowania nad wieloma jeziora-mi. Między innymi w rezerwacie przyrody „Gaudy” tego lata i jesienią obserwowaliśmy kilkadziesiąt osobników, które znajdują tam doskonałe warunki do żerowania.

W czasie lotu czapla biała, podobnie jak wszystkie czaplo-wate, składa długą szyję. Fot. Bogdan Przystupa

Udane polowanie.Tym razem ofiarą jest ryba - kiełb.Fot. Edyta Portjanko

Na mokradłach o świcie białe czaple prezentują się niezwykle wytwornie. Fot. Edyta Portjanko

Czapla biała należy do rodziny czaplowatych, brodzących ptaków o smu- kłej sylwetce, długich nogach, dziobie i szyi. W Polsce stwierdzono gnia-zdowanie siedmiu gatunków, z których najpospolitszym jest czapla siwa (stwierdzono do 9500 par lęgowych). Znacznie rzadszy jest bąk (około 5000 par), nieliczne gatunki: bączek i ślepowron (oba gatunki po około 1000 par lęgowych), czapla biała (stwierdzono około 200 par lęgowych), czapla purpurowa (kilka udokumentowanych lęgów) oraz czapla nadobna (dwa udokumentowane lęgi w Polsce).Poniżej znajdują się opisy i zdjęcia kuzynek i kuzynów czapli białej. Dobierzcie odpowiednią fotografię do opisu ptaka. Na Wasze odpowiedzi czekamy do 30 listopada br. Odpowiedzi przesyłajcie na adres pocztowy Redakcji z dopiskiem „Uroczysko” lub na adres mailowy.

Wzór odpowiedziCzapla siwa fot……. (wstaw numer zdjęcia) opis……….. (wstaw literę oznaczającą opis)

A. Duży ptak, zbliżony wielkością do bociana białego, w locie trzyma szyję charakterystycznie, esowato wygiętą. Odzywa się przenikliwym ochrypłym głosem. Jest naszą najpospolitszą czaplą. B. Jest małą, lekko brązowawą czaplą, która nie gniazduje w naszym kraju, ale coraz częściej zalatuje do Polski. Ma charakterystyczny niebieskawy dziób z czarnym końcem.C. Ta piękna czapla bardzo rzadko gniazduje w Polsce. Ma czarne nogi z jaskrawożółtymi palcami – po tym odróżnimy ją łatwo od innych gatunków czapli z białym upierzeniem.D. Ptak ten aktywny jest głównie nocą, w ciągu dnia odpoczywa ukryty wśród drzew i krzewów. Jego głos przypomina krakanie kruka lub rechot żaby. E. Ptaka tego łatwo pomylić z czaplą siwą, od której odróżniają ją rdzawo- brązowe boki głowy i szyi. U młodych ptaków, dodatkowo grzbiet i wierzch skrzydeł jest brązowawy z ciemniejszymi plamkami.

Zdjęcia: Bogdan Przystupa (BP), Maciej Rodziewicz (MR)

?

4

3

21

5

(BP)(BP)

(BP)

(BP) (MR)


Zdjęcia: Maciej Rodziewicz

Jesienią przebarwiające się

liście są wspaniałym widokiem. Zachwycają nas kolorami od zieleni, żółci

poprzez wszystkie odcienie brązów, po ognistą czerwień.

Skąd biorą się jesienne koloryw liściach?

Zanim liście zaczną opadać, drzewa i krzewy zabierają z nich potrzebne im związki chemiczne, ponieważ zamiast je tracić w listopadzie wraz

z opadającymi liśćmi, lepiej je zmagazynować i na nowo użyć wiosną. Przy tej okazji rozkładają też chlorofil - zielony związek chemiczny, dzięki któremu rośliny mogą wykorzystać energię słoneczną do produkcji pokarmu. Wraz

z niszczeniem tego barwnika uwidaczniają się żółto-pomarańczowe i czerwone barwniki, wcześniej ukrywające się pod zieloną maską chlorofilu.

Niby wszystko jest jasne, ale nie do końca…Okazuje się jednak, że wokół zmian koloru u liści jest ciągle wiele pytań. Naukowcy

nie są zgodni co do przyczyn, dla których jesienią drzewa zmieniają kolor. Na przykład odkryto, że niektóre gatunki w jesiennych liściach produkują czerwony barwnik. Skoro drzewo wkłada energię w ten proces, to musi spodziewać się

jakiś zysków. Ale jakich? I tutaj pojawiają się hipotezy. Jedna z nich stwierdza, że jesienne kolory liści mają odstraszać szkodniki. W jaki sposób? Jesienią owady

takie jak mszyce, składają jaja na drzewach w szczelinach kory, z których następnie wiosną wykluwają się larwy żerujące na liściach. Otóż naukowcy

odkryli, że owady te unikają składania jaj na drzewach o czerwonych liściach i wiosną to właśnie te drzewa są najzdrowsze, gdyż najlepiej

odstraszyły owady. Jak dotąd nie wiadomo z całą pewnością, co jest bezpośrednią przyczyną unikania przez mszyce drzew

o intensywnie zabarwionych liściach.

Jak widzicie w świecie nauki pojawiają się nowe spojrzenia na znane procesy, które wskazują

na istnienie nieznanych nam dotąd przyrodniczych mechanizmów.

KO

LOROWA JESIEŃ

(AR)


KO

LOROWA JESIEŃ

Cztery Pory Roku. Jesieƒ

Konkurs

Malujemy liście

Spadające z drzew liście mają różne kształty i kolory. Wykorzystajcie je oraz inne jesienne nasiona, patyczki, do zrobienia ciekawych jesiennych zwierzaków. Popatrzcie na zdjęcia liściowych zwierząt, niech będą

dla was inspiracją do tworzenia własnych pomysłowych prac. Na Wasze prace czekamy do 30 listopada 2015 r. Najciekawsze prace zostaną przez nas nagrodzone.

(zdjęcia liściowych zwierząt zaczerpnięto z Wild Times, RSPB Wildlife Explorers 2006.)

Nie wszystkie liście przebarwiają się ostatecznie na takie same kolory. Waszym zadaniem jest odgadnięcie na jaki kolor przebarwiają się jesienią liście przedstawione na rysunkach. Odgadnijcie, z jakich drzew po-chodzą i jaki kolor przybierają jesienią. Możecie liście odpowiednio pokolorować. Na Wasze odpowiedzi

czekamy do 30 listopada br.

Kolory do wyboru: zielony, brązowy, żółty, czerwony

Wzór odpowiedzi:

(wstaw literę) (wstaw kolor)

Liść klonu …………. ma kolor …………

A

BC

D


Zagadki

Jestem bardzo kolorowy Żółty fraczek z czarnymi wyłogami noszę

Czerwoną maską twarz przysłaniam Osty i mniszki o nasiona proszę.

Duży, siwy ptak w Afryce zimuje Wiosną powraca, gniazd nie buduje,

Jego dzieci ktoś inny wychowuje.

Drzewo z białą korą Czarnymi paskami poznaczonąSpotkasz w lesie, przy drodze.

Wiosną małe, trójkątne liścieNa gałęziach się zielenią

Żółte w kolorze na ziemięSpadają jesienią.

WieÊciPo lesie kukam, niczym się nie przejmuję,bo dzieci nie wychowuję. kukułka

Kolory jesienią zmieniamy, a potem na ziemię spadamy. liście

Nikt mnie nie wypełnia bo jestem kaczka,taka zwykła, a nie żadna dziwaczka. kaczka krzyżówka

Jestem kolorowy, w przysłowiu za wesołka uchodzę,lubię nasiona ostów, mszyce, nikomu więc nie szkodzę. szczygieł

CHOCHLIKOWE PSOTYwierszyk Poranne mgły na łąkach, polachkrople rosy na sieci pajęczej wieszają trawy zżółkłe, ostów rozpuszone głowykryształami z wody ozdabiają.

Październik złotem, purpurąliście na drzewach maluje.Do farb sięga, na palecie mieszaFeerię barw nam oferuje.

Szczygieł

Kukułka

Brzoza

LIŚCIOWA ZGADYWANKAJesienne spadające liście z drzew różnią się kolorami i kształtami. Spośród liści znajdujących się poniżej znajdź dwa identyczne, mające ten sam kolor i kształt.

1 2

3

4 5

6

7

89

10

1112

13

1415 16 17

18

19


krzy˝ówka

Na rozwiązanie rebusów, krzyżówki i "Liściowej zgadywanki" czekamy do 30 listopada 2015 roku. Odpowiedzi przesyłajcie na adres pocztowy Redakcji z dopiskiem „Uroczysko” lub na adres mailowy. Nie zapomnijcie podać swojego imienia, nazwiska i adresu zamieszkania.SpoÊród otrzymanych prawidłowych odpowiedzi rozlosujemy nagrody.

Przypominamy, ze jeszcze do końca września czekamy na rozwiązania zagadek, krzyżówek z ostatniego numeru „Uroczyska” oraz relacji z Waszych wakacyjnych spotkań z przyrodą.

REBUSY

CHOCHLIKOWE PSOTY 1. Kwitnie we wrześniu na fioletowo2. Można je zrobić z owoców jarzębiny3. Drzewo o białej korze4. Ptak który nie buduje gniazda5. Siwy ptak symbol ParkuKrajobrazowego Pojezierza Iławskiego

Nietoperz często nie jest jednym z naszych ulubionych zwierząt. Ale na Halloween wieszamy w domu różne

ozdoby. Zróbmy więc wieniec z tych niegroźnych ssaków, które od wiosny do jesieni możemy

obserwować jak polują wieczorami na owady. Powiększ wzór i skopiuj na kartce. Wytnij. Zaznacz czymś ostrym linie zgięcia widoczne na wieńcu i pozginaj lekko, namaluj oczy. Między skrzydłami przymocuj sznurek do zawieszenia.

Wieniec z nietoperzy


Późnym latem wydaje się, że wszystkie ptaki, które wiosną robiły mnóstwo hałasu i zamie- szania, nagle gdzieś zniknęły.

Ponadto właśnie wtedy częściej możemy znaleźć w lasach, na polach i ogrodach ptasie pióra. Dla-czego się tak dzieje? Jest na to prosta odpowiedź.

Ptaki wymieniają swoje pióra na nowe. Po co one to robią? Otóż mimo najlepszej pielęgnacji, pióra ulegają niszczeniu i muszą być wymienione - zuży- wają się podczas całego pracowitego ptasiego

roku. Latanie, ocieranie się piór o krzewy, gałęzie drzew, działanie promieni słonecznych, czy w koń- cu pasożytów, powoduje ich ni-szczenie.

Jak pierzenie wpływa na ptaki?

Pierzenie to okres dużego za- potrzebowania na składniki po-karmowe potrzebne do budowy nowych piór. Ptaki mogą podczas pierzenia słabnąć, a ubytki piór powodować słabszą sprawność lotu. Jest to powód, dla którego ptaki w tym okresie stają się niewidoczne, unikając w ten sposób ataków drapieżników.

Dlatego późnym latem nie widzimy zbyt wielu ptaków.

Jak i kiedy ptaki się pierzą?

Typ pierzenia zależy od gatunku, wieku i pory roku, ale większość ptaków pierzy się całkowicie w ciągu jednego roku, czasami proces ten roz- kładając na dwa lub trzy etapy. Wiele ptaków pierzy się po sezonie lęgowym i przed

wędrówką na zimowiska. W czasie tego pie-rzenia najczęściej wymieniają większość swoich piór. Z kolei niektóre gatunki pierzą się przed okresem lęgowym przybierając wówczas barwniej- szą szatę godową. Każdy gatunek ma własną strategię pierzenia, by w najbardziej korzystny sposób sprostać temu trudnemu procesowi wymagają-cemu wiele energii.

U większości ptaków lotki i ste- rówki wymieniane są pojedynczo, po kolei, tak aby nie utracić zdo-lności do lotu.

Tylko niektóre ptaki czujące się bezpiecznie na wodzie, takie jak kaczki i ptaki morskie, wymienia-ją równocześnie i szybko całe upierzenie w ciągu trzech-siedmiu tygodni i w tym czasie są całkowi-cie nielotne.

Wyjątkiem wśród ptaków lądo-wych jest żuraw, zrzucający latem, wszystkie lotki jednocześnie, podobnie jak to czynią kaczki. Pierzenie odbywa raz na dwa lata, lub nawet

KTO ZGUBI¸ PIÓRO,CZYLI O PIERZENIU

PTAKÓW S¸ÓW KILKARysunki: Jerzy Pawelec Zdjęcia: Maciej Rodziewicz

Dorosła rybitwa czarna w godowym upierzeniu.

Dorosła rybitwa czarna, przepierzająca się z szaty godowej (letniej) w spo-czynkową (zimową), w której utraci jednolicie czarne ubarwienie brzucha, piersi i głowy. Z pięknej, czarnej szaty godowej, zimą pozostanie jej zaledwie niewielka czarna czapeczka na głowie.

lotkajastrzębia

lotkasroki


rzadziej. Zanim uzyska zdolność do lotu, ukrywa się w trudno dostępnym terenie, aby nie paść łupem drapieżników.

(AR)

Czy wiesz, ˝e • Lotki - to pióra w skrzydłach ptaka, a sterówki - to pióra w ogonach ptaków.

• Duże ptaki uzależnione od sprawności swojego lotu np. szponiaste, bociany – wymieniają lotki powoli. Nowa, duża lotka przyrasta dziennie o 5-10 mm, wymiana takiej lotki trwa około dwóch miesięcy. Dlatego te duże ptaki wymianę wszystkich lotek rozkładają na okres 3-4 lat, aby nie ograniczać swojej sprawności lotu.

Bocian biały z widocznymi lukami w skrzydle, będącymi wynikiem wymiany lotek.

lotkasowy błotnej

lotkakukułki

sterówka dorosłego orła przedniego

ZAGADKA Kto zgubi∏ pióro?

?Czy wiesz kto zgubił pióra znajdujące się poniżej? Dopasuj odpowiednie pióro do właściwego gatunku ptaka.Odpowiedź prześlij na adres redakcji do 30 listopada br.

Rysunki: Jerzy PawelecZdjęcia: Barbara Kreft (BK), Marek Klewiado (MK), Maciej Rodziewicz (MR)

SROKA

SZCZYGIEŁ

KRZYŻÓWKA

DZIĘCIOŁ DUŻY 1

2

3

(BK)

(MK)

(MR)

(BK)

4


Targowisko mi´dzy jeziorami

W 2014 roku członkowie Towarzystwa Miłośni- ków Ziemi Suskiej w Suszu wybrali się w okolice jeziora Karpie, w pobliżu Jerzwałdu, na poszukiwania przedwojennych pamiątek. Niespodziewanie zamiast śladów po żołnierzach natrafili na liczne wczesno- średniowieczne zabytki rozrzucone między jeziorami Karpie a Zdryńskim. Zabytki te okazały się na tyle niezwykłe, że w tym roku Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie oraz Stowarzyszenie Naukowe Arche-ologów Polskich Odział w Olsztynie zdecydowały się na przeprowadzenie badań archeologicznych. W przeciągu ponad dwóch tygodni prac archeolo-gom z Olsztyna udało się odkryć niemal tysiąc artefaktów i liczne ślady pobytu ludzi w X-XI wieku. Na ich podstawie naukowcy potrafią już powiedzieć co nieco o przeszłości tego miejsca.

W czasach, gdy na południu powstawało i rozwi-jało się państwo pierwszych Piastów, na morzu Bałtyckim rządzili jeszcze wikingowie, a dzisiejsze województwo warmińsko-mazurskie zamieszkiwały plemiona Prusów, między jeziorami Karpie i Zdryń-skim kwitł handel. Dziesiątki srebrnych monet, liczne i równie cenne odważniki do wag szalkowych oraz brązowe trzewiki (zakończenia) pochew mieczy świa-dczą o tym, że mieszkający tam ludzie prowadzili handel na bardzo dużą skalę. Przedmioty te, bardzo rzadko znajdywane przez archeologów, były także niezwykle cenne we wczesnym średniowieczu. Oznacza to, że ich właściciele byli ludźmi bogatymi i bardzo ważnymi wśród lokalnych społeczności. Jako, że poza przedmiotami handlu odkryto również liczne okazy broni jak topory, włócznie i fragmenty mieczy, uznać można, że należeli oni (podobnie jak wikingowie) do grupy tak zwanych kupców - wojowników. Poza przedmiotami ruchomymi archeolodzy natrafili również na liczne ślady po kon-strukcjach - najprawdopodobniej domów z wczes-nego średniowiecza oraz jeden grób. W grobie owym złożono urnę - gliniane naczynie zawierające fragmenty spalonych kości przemieszanych z po-piołem. Może to oznaczać, że w pobliżu osady istniało kiedyś cmentarzysko.

Nie wiadomo, co jeszcze skrywa ziemia między Karpie a Zdryńskim. Archeolodzy pełni są nadziei na nowe, niezwykłe odkrycia w przyszłym roku.

Kacper Martyka

= Archeolodzy przy pracy fot. Danuta Sokołowska

A Niektóre z wczesnośredniowiecznych trzewików (okucia z dolnej części pochew mieczy) odkrytych w 2014 r., fot. Kacper Martyka


Dorosły bielik z trudnością leciał nad drogą prowadzącą z Limży do Łodygowa. Doleciał około 50 metrów od drogi i zapadł w wielkim polu pszenicy.

Nienaturalny lot dużego dra-pieżnego ptaka, zwrócił uwagę mężczyzny, który właśnie w tym miejscu przejeżdżał samocho-dem. Kierowca zatrzymał się, odszukał ptaka i był bardzo zdziwiony, że bielik nie ucieka, nie reaguje na dotyk. Wykazał się dużą rozwagą i pilnując go, zadzwonił po pomoc. Ten niesamowity zbieg okoliczności pozwolił na uratowanie zwie-rzęcia.

Już w chwili podniesienia bielika zaniepokoił mnie silny zapach psującego się mięsa. Okazało się, że w nadgarstku i udach oraz podudziach oby-dwu nóg były zainfekowane rany

pełne larw muchy plujki. Ptak miał także poważne uszkodzenie końcowej części prawego skrzydła - tak

zwany nadgarstek. Mając takie urazy, bielik nie był w stanie zdobyć pożywienia dlatego był w bardzo złym stanie, wy-raźnie wychudzony. Obecnie ptak znajduje się w wolierze Ośrodka Rehabilitacji Zwierząt Chronionych przy Zespole Par- ków Krajobrazowych w Jerz-wałdzie, jednak jeszcze nie ma gwarancji jego całkowitego powrotu do zdrowia.

Nasz pacjent posiada ob-rączki, dzięki którym wiemy, że bielik wykluł się w 2009 roku, w Parku Krajobrazowym Poje-zierza Iławskiego, na terenie Nadleśnictwa Iława.

Tekst i zdjęcie: Tadeusz MarkosBielik z obrączkami

Bielik z widocznymi na nogach obrączkami w wolierze Ośrodka Rehabilitacji Zwierząt w Jerzwałdzie.

Historia zaobrączkowanego bielika, który okaleczony trafił do Ośrodka Rehabilitacji Zwierząt w Jerzwałdzie ma ciąg dalszy...

Otóż ornitolog prowadzący obserwacje pta- ków w gminie Kisielice poinformował nas, że jest to samiec z pary ptaków z gniazdem, w którym bieliki odchowały w tym roku dwa młode. Wiedział o tym właśnie dzięki wi- docznym na nogach obrączkom. Na prawej nodze ptak ma obrączkę srebrną z numerem, zaś na nodze lewej znajduje się obrączka czarno-niebieska, również z numerem.

Dodatkowo dowiedzieliśmy się, że oba młode z tego gniazda również zostały w tym roku zaobrączkowane. Wypadek, który spot-

kał dorosłego ptaka, przytrafił się w chwili, gdy młode bieliki wła- śnie szczęśliwie opuściły gniazdo i zaczęły prowadzić samodziel- ne życie. Mamy nadzieję, że dadzą sobie radę bez pomocy jednego rodzica, gdyż młode bie-liki poza gniazdem są jeszcze od czasu do czasu dokarmiane przez dorosłe ptaki.

Warto przy tej okazji wspomnieć, że na terenie Parku Krajobrazo-

wego Pojezierza Iławskiego od wielu lat prowadzone jest obrączkowanie młodych bielików w gniazdach. Metoda ta dostarcza dodatkowych informacji o życiu tych nie- zwykłych ptaków. Dzięki obrączkom na nogach naszego pacjenta, wiemy gdzie dokładnie go wypuścić na wolność. Z uwa- gi na to, że bieliki rozpoczynają lęgi w pią- tym roku życia, lęg opisywanego ptaka

mógł być jego pierwszym, wierzymy, że nie ostatnim.

Czego dowiedzieliśmy się dzięki obrączkomna nogach bielika?

Młode bieliki na gnieździe, tuż przed ich zaobrączkowaniem. Są to ptaki będące dziećmi naszego pacjenta Fot. Jacek Jezierski

Warto wiedzieç: Program kolorowego znakowania bielików został zapoczątkowany w roku 1976 w krajach skan-dynawskich. Bielikom zakłada się dwie obrączki. Obrączka na prawej nodze informuje o kraju, w którym ptak został zaobrączkowany. Każdy kraj ma inny kolor tej obrączki. Bieliki obrączkowane w Polsce mają na prawej nodze zawsze srebrną obrączkę. Wiek ptaka identyfikuje obrączka znaj-dująca się na lewej nodze. Dla każdego roku jest przypisany inny kolor obrączki. W ten sposób obserwator może od razu poznać wiek ptaka oraz kraj jego pochodzenia. Czarno-niebieskie obrączki otrzymały wszystkie bieliki oznakowane w 2009 roku w Europie, w tym również bielik, który trafił do naszego Ośrodka.

Więcej o programie obrączkowania bielików znajdziecie na stronie: www.koo.org.pl/kolorowe-obraczkowanie/bielik

Opisywany w artykule bielik zanim został pacjentem w naszym Ośrodku w Jerzwałdzie. Na zdjęciu z upolowaną rybą, którą zanosi do gniazda pisklętom. Ornitolog wykonał zdjęcie bieli-kowi, aby odczytać obrączki. Fot. Maciej Rodziewicz

(AR)


Wydawca: Zespół Parków KrajobrazowychPojezierza Iławskiego i Wzgórz Dylewskich

Redakcja: Alina Rodziewicz (AR), Danuta Sokołowska (DS) Rysunki: Danuta SokołowskaRysunek na okładce: Julia Kowalska, SP MyÊliceZdj´cia na ok∏adce: Kacper Martyka (KM), Maciej Rodziewicz (MR)Marek Klewiado (MK)Skład: Agnieszka Ciszewska

Druk: AFW „Mazury” Sp. z o.o., tel. 89 542 70 44, www.afwmazury.com.pl

Adres redakcji: 14-233 Jerzwałd 62, tel./fax 89 758 85 27 e-mail: [email protected] www.pkwim.pl

Druk sfinansowano ze Êrodków Warmiƒsko-Mazurskiego Urz´du Marsza∏kowskiego w Olsztynie

Redakcja zastrzega sobie prawo redagowania nadsyłanych tekstów.

ISSN 2081-5093

Egzemplarz bezp∏atny nak∏ad 1000 egz.

?Foto – zagadkaOdgadnijcie nazwę tego niezwykle rzadkiegoptaka szponiastego, gniazdującegow naszym kraju. Na Wasze odpowiedziczekamy do 30 listopada 2015 roku. Nagrody czekajà!

Fot.

Mac

iej R

odzi

ewic

z

Fot. Maciej Rodziewicz

• EUROPEJSKIE DNI PTAKÓW •Czas jesiennych odlotów ptaków już się rozpoczął. Przypominamy, że jak co roku, w pierwszą sobotę i niedzielę października Ogólnopolskie Towarzys-two Ochrony Ptaków za-prasza wszystkich ptasich miłośników do obserwacji i liczenia migrujących na zimowiska ptaków, w ra- mach obchodów Europej-skich Dni Ptaków. Udział w tym wydarzeniu może wziąć każdy indywidualnie lub dołączyć do innych mi-łośników ptaków i wziąć udział w organizowanej wycieczce ornitologicznej z przewodnikiem.

Więcej o tym wydarzeniu znajdziecie na stroniewww.otop.org.pl

Na naszej stronie znajdzie-cie informacje o organizacji Europejskich Dni Ptaków przez nasz Zespół:www.pkwim.pl

Documents

"Uroczysko" nr 72 jesień 2015