Upload
hoangkhanh
View
215
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
RAPORT PROBLEMOWY:
USŁUGI PUBLICZNE A ROZWÓJ LOKALNY I
REGIONALNY
na potrzeby realizacji projektu
„Usługi publiczne w powiecie płockim – zmiany dla teraźniejszości i przyszłości”
Opracował Zespół w składzie:
Prof. dr hab. Zbigniew Strzelecki
Dr Andrzej Gałązka
Dr Ewa Jastrzębska
Dr Paulina Legutko-Kobus
Warszawa, grudzień 2013 r.
„Usługi publiczne w powiecie płockim – zmiany dla teraźniejszości i przyszłości” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013
Stro
na2
SPIS TREŚCI
1. WSTĘP DO RAPORTU ............................................................................................................... 3
2. ROZWÓJ LOKALNY I REGIONALNY .................................................................................... 3
3. USŁUGI, W TYM USŁUGI PUBLICZNE, JAKO ELEMENT ZARZĄDZANIA
ROZWOJEM REGIONALNYM I LOKALNYM JEDNOSTKI TERYTORIALNEJ ............................... 8
3.1. Pojęcia i definicje podstawowe ................................................................................... 8
3.2. Podmioty zarządzania rozwojem regionalnym i lokalnym ........................... 10
3.3. Cele zarządzania rozwojem regionalnym i lokalnym ...................................... 11
3.4. Przedmiot zarządzania rozwojem regionalnym i lokalnym ......................... 15
3.5. Instrumenty zarządzania rozwojem regionalnym i lokalnym ..................... 18
4. ZRÓŻNICOWANIE REGIONALNE W ZAKRESIE USŁUG PUBLICZNYCH NA
MAZOWSZU (WYBRANE PRZYKŁADY)................................................................................................ 21
5. PODSUMOWANIE ................................................................................................................... 30
ANEKSY ................................................................................................................................................. 33
Aneks 1. Demograficzne uwarunkowania zróżnicowania popytu na usługi
publiczne na terenie powiatu płockiego ......................................................................................... 33
Aneks 2. Stan zagospodarowania w zakresie wybranych składowych
infrastruktury technicznej – zróżnicowanie potrzeb ilościowych ........................................ 38
Aneks 3. Wybrane uwarunkowania gospodarcze popytu na usługi publiczne na
obszarze powiatu płockiego ................................................................................................................ 40
SPIS RYCIN I TABEL ......................................................................................................................... 49
Źródło ilustracji na stronie tytułowej:
http://limitlesstechnology.com/efficiency-hope
„Usługi publiczne w powiecie płockim – zmiany dla teraźniejszości i przyszłości” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013
Stro
na3
1. WSTĘP DO RAPORTU
Nowe koncepcje zarządzania publicznego (New Public Management oraz New
Public Service), podkreślają w coraz większym stopniu znaczenie dialogu ze
społecznością lokalną w procesach zarządzania rozwojem lokalnym. Ponadto koncepcje
zarządzania wielopoziomowego i zintegrowanego wskazują na potrzebę ujmowania
problemów rozwojowych danego terytorium (w tym konkretnym przypadku powiatu
płockiego) z uwzględnieniem racji wszystkich aktorów procesu oraz łącząc aspekty
społeczno-gospodarcze z przestrzennymi. Takie podejście pozwala na partycypacyjne
określenie akceptowalnego poziomu a także sposobu świadczenia usług publicznych w
powiecie.
Usługi publiczne, jak wskazano w niniejszym raporcie, stanowią kluczowe
determinanty rozwoju (bądź to czynniki bądź bariery rozwoju). Zarządzanie usługami
publicznymi i ich ujmowanie w lokalnej polityce rozwoju to spełnianie zadań jakie na
JST nakładają ustawy konstytuujące ich istnienie. Dlatego też identyfikacja barier
rozwojowych związanych z usługami publicznymi, a w konsekwencji próba ich
przezwyciężenia przesądza o sukcesach rozwojowych JST. W niniejszym opracowaniu
wskazano więc czym są czynniki i bariery rozwojowe. Przedstawiono jak usługi, w tym
szczególnie usługi publiczne, wpisują się w procesy zarządzania rozwojem JST.
Wskazano także ponadlokalne uwarunkowania dla świadczenia usług publicznych na
terenie powiatu płockiego wynikające ze zróżnicowania potencjałów rozwojowych
województwa mazowieckiego. Na tak zarysowanym tle wskazano główne bariery
rozwoju lokalnego, w tym świadczenia usług publicznych na terenie powiatu płockiego.
2. ROZWÓJ LOKALNY I REGIONALNY
W naukach podejmujących problematykę analizy procesów rozwojowych w JST
rozwój lokalny i regionalny definiowany bywa w różny sposób. Zdaniem
W. Kosiedowskiego „rozwój regionalny lub lokalny jest procesem wszelkich zmian, jakie
„Usługi publiczne w powiecie płockim – zmiany dla teraźniejszości i przyszłości” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013
Stro
na4
zachodzą w danej jednostce terytorialnej”1. Z. Strzelecki podkreśla ponadto, że jest to
„podstawa zmian w sposobie, poziomie i jakości życia mieszkańców danego terytorium,
a zatem również proces społeczny, ponadto postęp technologiczny i techniczny mający
na celu pełniejsze, racjonalne wykorzystanie czynników i zasobów terytorium”2.
Zdaniem T. Markowskiego „rozwój jest wynikiem pozytywnych zmian wzrostu
ilościowego i postępu jakościowego w systemach gospodarczych, społecznych i
przyrodniczych”3. Wielu autorów podkreśla wyraźnie, że niemożliwe jest ujmowanie
tego procesu bez aspektów ekologicznych4, co wynika bezpośrednio z implementacji do
procesów rozwoju lokalnego i regionalnego zasad rozwoju zrównoważonego.
Podsumowując, należy wskazać, że rozwój lokalny i regionalny jest więc wynikiem wielu
procesów, pomiędzy którymi zachodzą interakcje (ryc. 1). Należy także pamiętać, że
rozwój lokalny i regionalny jest to proces o charakterze przyczynowo-skutkowym.
Oznacza to, iż każda przyczyna (odczuwana, analizowana obecnie) jest skutkiem
zdarzeń z przeszłości, każdy skutek natomiast stanowi przyczynę zdarzeń w przyszłości.
Ryc. 1. Rozwój lokalny i regionalny – ujęcie procesu
Źródło: opracowane własne
1 W. Kosiedowski, Zarządzanie rozwojem regionalnym i lokalnym, w: Gospodarka regionalna i lokalna, red. nauk. Z. Strzelecki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008, s. 232 2 Z. Strzelecki, Polityka regionalna, w: Gospodarka regionalna i lokalna, red. nauk. Z. Strzelecki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008, s. 79 3 T. Markowski, Teoretyczne podstawy rozwoju lokalnego i regionalnego, w: Gospodarka regionalna i lokalna, red. nauk. Z. Strzelecki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008, s. 13 4 Porównaj np. T. Markowski, op.cit., s. 13
Rozwój lokalny i
regionalny
Proces zmian ekonomiczny
ch
Proces społeczny Procesy
ekologiczne
(w tym przekształcen
ia przestrzeni)
„Usługi publiczne w powiecie płockim – zmiany dla teraźniejszości i przyszłości” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013
Stro
na5
Rozwój danej JST, czy szerszej problem ujmując danego terytorium, zależy
zarówno od determinant (czynników) wewnętrznych jak i zewnętrznych. Endogeniczne
czynniki rozwoju, czyli wewnętrzne determinanty to posiadane przez daną JST zasoby
(ludzkie, kapitałowe, przyrodnicze i inne). Egzogeniczne czynniki rozwoju (dla
lokalnych JST) to wszystkie czynniki wypływające z otoczenia (bliższego i dalszego).
W nowoczesnym ujęciu planowania rozwoju czynniki endo i egzogeniczne
ujmowane są jako dopełniające się, wzmacniające, umożliwiające wykorzystanie
lokalnych atutów (ryc. 2). Zadaniem A. Noworóla powiązanie egzo i endogenicznych
czynników rozwoju prowadzi do wielopoziomowej, międzysektorowej umowy
zainteresowanych aktorów procesu rozwojowego danej JST (czy terytorium)5.
Ryc. 2. Endo i egzogeniczne czynniki jako determinanty rozwoju
Źródło: opracowanie własne
Analizując różnorodne, z punktu widzenia literatury przedmiotu, podejścia do
rozwoju regionalnego i lokalnego, należy zauważyć, iż procesy rozwojowe są
wypadkową czynników i barier jakie napotykają dane JST. Dokładna identyfikacja
5 A. Noworól, Ku nowemu paradygmatowi planowania terytorialnego, Wyd. CeDEWu, Warszawa 2013, s. 88-89.
Endogeniczne determinanty rozwoju JST
Egzogenizce czynniki otoczenia
Proces rozwoju danej JST
„Usługi publiczne w powiecie płockim – zmiany dla teraźniejszości i przyszłości” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013
Stro
na6
czynników i barier rozwoju pozwala na prawidłowe określenie kierunków rozwoju, a w
konsekwencji podnoszenie jakości życia mieszkańców danej JST.
Czynniki rozwoju lokalnego i regionalnego to „elementy struktury terytorium,
które są lub mogą być uruchomione w celu prowadzenia działalności w sferze produkcji,
podziału, obiegu i konsumpcji”6. W procesach rozwojowych praktycznie każda JST
„napotyka (…) na pewne, mniejsze lub większe problemy czy przeszkody”, które w
literaturze przedmiotu określane są mianem barier7.
Zarówno czynniki jak i bariery rozwoju bywają w literaturze przedmiotu
ujmowane w różny sposób, w zależności od obranego kryterium klasyfikacji. W
gospodarce regionalnej i lokalnej literatura wyróżnia zazwyczaj czynniki i bariery:
ekonomiczne, społeczne, techniczne i technologiczne oraz ekologiczne8. Podkreśla się
także coraz częściej potrzebę wydzielenia determinant związanych z kategoriami:
przestrzennymi oraz instytucjonalnymi.
Każda JST realizując politykę lokalną analizuje determinanty rozwoju a w wizji
rozwoju daje wyraz własnym ambicjom i generalnym celom rozwojowym. Cały ten
proces nazwany jest programowaniem rozwoju, które zdaniem J. Hausnera wydaje się
konieczne, ponieważ podejmowanie działań zorientowanych na wywołanie zmian musi
poprzedzać wizja tych zmian9. Ważne miejsce w lokalnej polityce rozwoju i procesach
zarządzania rozwojem lokalnym zajmują usługi publiczne, rozumiane jako takie usługi,
w stosunku do których niemożliwe jest wykluczenie kogokolwiek z korzystania z nich
(niezależnie od liczby korzystających) i które posiadają określoną wartość (nie
naruszalną przez kolejnych użytkowników)10.
Szczególnie znaczenie z punktu widzenia czynników i barier rozwojowych ma
obecna jakość i dostępność usług publicznych, gdyż jest to efekt zdarzeń z przeszłości, w
6 Z. Strzelecki, Czynniki i bariery rozwoju polskich regionów i jednostek lokalnych, w: Gospodarka regionalna i lokalna w Polsce. Czynniki i bariery, red. nauk. Z. Strzelecki, OW SGH, Warszawa 2011, s. 50. 7 Ibidem, s. 52. 8 Porównaj: Ibidem, s. 53-54. 9 J. Hausner, Zarządzanie publiczne, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa 2008, s. 370. 10 B. Kożuch, A. Kożuch, Istota współczesnych usług publicznych, w: Usługi publiczne. Organizacja i zarządzanie, red. B. Kożuch, A. Kożuch, Monografie i Studia Instytutu Spraw Publicznych Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2011, s. 34.
„Usługi publiczne w powiecie płockim – zmiany dla teraźniejszości i przyszłości” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013
Stro
na7
tym prowadzenia polityki lokalnej i regionalnej, ale równocześnie podkreślić należy z
całą mocą, że obecny stan usług publicznych stanowi przyczynę zdarzeń w przyszłości.
Dlatego też, wychodząc z powyższych przesłanek, kształtowanie rozwoju
lokalnego, określanie lokalnej polityki rozwoju a następnie jej konsekwentna i skuteczna
realizacja w Powiecie Płockim powinna zakładać następujące po sobie jako proces
przyczynowo-skutkowy etapy postępowania (Tabela 1).
Tabela 1. Uwzględnienie usług publicznych w lokalnej polityce rozwoju
Rozeznanie stanu usług publicznych na terenie naszej JST
Wskazanie usług publicznych, które należy wzmacniać
Określenie, które z usług publicznych powinny być świadczone ponadlokalnie
Przygotowanie i tworzenie oferty usług publicznych jako komplementarnych a nie
konkurencyjnych w ramach powiatu
Zarządzanie usługami publicznymi, oparte o współpracę ponadlokalną i z
podmiotami prywatnymi, a także o konsultacje z mieszkańcami
(na każdym etapie procesu)
Źródło: opracowanie własne
Cały proces budowanie lokalnej polityki rozwoju powiatu płockiego nie może
odbywać się bez uwzględniania czynników egzogenicznych, w tym szczególnie
regionalnych określonych w strategii rozwoju województwa mazowieckiego (co
zostanie przedstawione w dedykowanym tej tematyce podrozdziale).
„Usługi publiczne w powiecie płockim – zmiany dla teraźniejszości i przyszłości” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013
Stro
na8
3. USŁUGI, W TYM USŁUGI PUBLICZNE, JAKO ELEMENT ZARZĄDZANIA
ROZWOJEM REGIONALNYM I LOKALNYM JEDNOSTKI TERYTORIALNEJ
3.1. Pojęcia i definicje podstawowe
Celem niniejszego podrozdziału jest syntetyczne przedstawienie podstawowych
problemów dotyczących systemu zaspokajania potrzeb w zakresie usług publicznych
jako składowej generowania pozytywnych zmian społeczno-gospodarczych w skali
regionalnej oraz lokalnej, określanych mianem „zarządzania rozwojem regionalnym i
lokalnym”.
Ze względu na złożoność przedmiotowej problematyki, zarządzanie rozumieć
będziemy w sposób klasyczny tj. jako działanie polegające na powodowaniu przez
podmiot zarządzający aby rzeczy, organizacje lub osoby mu podległe (w sposób
bezpośredni lub pośredni) funkcjonowały zgodnie z wytyczonym przez zarządzającego
celem. Istotą tak ujmowanej funkcji zarządzania jest formułowanie celu działania,
pozyskiwanie i rozmieszczanie potrzebnych zasobów (ludzkich, rzeczowych,
finansowych), planowanie, działania wykonawcze oraz kontrolowanie realizacji
przyjętych celów. Prawidłowe funkcjonowanie tych elementów zależy w dużej mierze
od stylu zarządzania.
Z kolei poprzez rozwój rozumiemy tu wszelki, długotrwały proces kierunkowych
zmian, w którym można wyróżnić prawidłowo po sobie następujące etapy przemian
danego obiektu, wykazujące stwierdzalne różnicowanie się tego obiektu. Należy zwrócić
uwagę, że w przypadku rozwoju społeczno-gospodarczego pojęcie to przybiera formę
wartościującą: rozwojem nazywamy proces kierunkowych przemian, podczas którego
obiekty przechodzą od form lub stanów prostszych, mniej doskonałych do form lub
stanów bardziej złożonych, doskonalszych pod określonym względem. Tak rozumiane
pojęcie rozwoju jest ściśle związane z pojęciem postępu.
W tym kontekście, zarządzanie regionalne i lokalne rozumieć należy jako „proces
oddziaływania organów władzy samorządu terytorialnego na przedmiot zarządzania,
aby jego działanie (zachowanie) zmierzało do osiągnięcia postawionych przed nim
celów, czyli było zgodne z celami przyjętymi przez podmiot zarządzania. Obiekt
zarządzania może obejmować osoby, organizacje, rzeczy, które są związane z
„Usługi publiczne w powiecie płockim – zmiany dla teraźniejszości i przyszłości” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013
Stro
na9
planowaniem i realizacją zadań publicznych, a które niekoniecznie muszą być podległe
zarządzającemu. (...) zarządzanie oznacza zespół działań podejmowanych w celu
wywołania pożądanego przebiegu procesów i zjawisk (np. działalności gospodarczej)
będących w obrębie samorządu terytorialnego”11. Odniesienia do sfery usług
publicznych są tu więc oczywiste.
Zazwyczaj tak pojmowane zarządzanie ma charakter ogólny, ponieważ obejmuje
całokształt złożonych problemów społeczno-gospodarczych występujących na
określonym terytorium. Zarządzanie o charakterze szczegółowym dotyczy konkretnych
funkcji i dziedzin szeroko rozumianej gospodarki regionalnej i lokalnej, w tym
gospodarki samorządowej.
Rolą władz lokalnych i regionalnych jest rozwiązywanie problemów społeczno-
gospodarczych w zasięgu ich działalności i ogólne zarządzanie całym terytorialnym
systemem społeczno-gospodarczym. W tym sensie zarządzanie szczegółowe posiada
istotne, a zarazem pomocnicze znaczenie wobec zarządzania całościowego. Pomiędzy
zarządzaniem w sensie ogólnym a zarządzaniem w sensie szczegółowym zachodzi ścisła
zależność.
Omawiając ww. zagadnienia przyjmujemy swoistą, podmiotową definicję
zarówno regionu, jak i „lokalności” - jako upodmiotowionych jednostek terytorialnych
obejmujących obszar, ludność i wszystkie elementy zagospodarowania odpowiednio:
województwa i gminy (powiatu). Tak więc, przez rozwój regionalny rozumiemy wzrost
potencjału gospodarczego regionu oraz trwałą poprawę jego konkurencyjności i
poziomu życia mieszkańców, zaś przez rozwój lokalny - „kompleks pozytywnych
przeobrażeń jakościowych dotyczących danego obszaru (gminy, powiatu – przyp. aut.)
w zakresie poziomu życia ludzi tu mieszkających”12.
W dalszej części niniejszego podrozdziału przedstawiono podmioty cele,
przedmiot oraz instrumenty zarządzania rozwojem w skali regionalnej i lokalnej, które
tworzą ogólne ramy oddziaływania na sytuację społeczno-gospodarczą w regionie,
powiecie i gminie, a realizowane są w znacznej mierze poprzez zaspokajanie potrzeb w
sferze usług publicznych. Problematyka szczegółowego zarządzania jest przedmiotem
11 E. Wojciechowski, Zarządzanie w samorządzie terytorialnym, Difin, Warszawa 2003, s. 11 12 Ibidem.
„Usługi publiczne w powiecie płockim – zmiany dla teraźniejszości i przyszłości” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013
Stro
na1
0
odrębnych studiów i analiz prowadzonych przez wielu specjalistów, m.in. z zakresu
zarządzania: gminą i administracją publiczną, finansami publicznymi (w tym
samorządowymi), usługami społecznymi (ochroną zdrowia, oświatą), gospodarką
komunalną, gospodarką miejską i miastem, gospodarką mieszkaniową, ochroną
środowiska, transportem publicznym, turystyką itp .
3.2. Podmioty zarządzania rozwojem regionalnym i lokalnym
Ustawowo zobowiązane do działań, które w znacznej mierze wyczerpują znamiona
zarządzania rozwojem w różnych skalach przestrzennych, są organy administracji
publicznej: na szczeblu regionalnym - wojewódzka administracja samorządowa i
rządowa (pośrednio-centralna), zaś na szczeblu lokalnym - samorząd gminny i
powiatowy. Jednak w tym kontekście należy zwrócić uwagę na formalne lub nieformalne
uzależnienie podmiotów władzy regionalnej i lokalnej od „aktorów” lokalnego i
regionalnego systemu społeczno-gospodarczego. W wyniku tych powiązań, pośrednio
uczestniczą w zarządzaniu rozwojem regionalnym i lokalnym także inne podmioty - np.
administracja centralna, organizacje i związki różnego typu (np.: samorządowe,
pracownicze, społeczne), a przede wszystkim podmioty i organizacje gospodarcze. W
tym kontekście trzeba wyraźnie rozróżnić podmioty będące „aktorami” rozwoju
regionalnego i lokalnego (tzn. „tworzącymi” bezpośrednio ów rozwój) od podmiotów
ogólnie zarządzających zmianami (tzn. rozwojem) w skali regionalnej i lokalnej.
Zarządzanie takie odbywać się może bowiem jedynie poprzez ustawowo nadane
kompetencje władcze, pozwalające określonym zewnętrznym podmiotom ingerować w
przebieg podstawowych procesów i zjawisk społeczno-gospodarczych, które występują
w skali regionalnej i lokalnej. Ingerencja ta, ma umocowanie w ustawowo określonych
kompetencjach i wykracza poza władztwo wynikające z prawa własności. Tak więc, z
oczywistych względów podstawowe znaczenie - umocowane kompetencjami
ustawowymi - mają w zakresie zarządzania rozwojem regionalnym i lokalnym
samorządy: wojewódzki, powiatowy i gminny – por. tabela 2.
„Usługi publiczne w powiecie płockim – zmiany dla teraźniejszości i przyszłości” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013
Stro
na1
1
Tabela 2. Władze samorządowe różnych szczebli
WŁADZE SAMORZĄDOWE
GMINA POWIAT WOJEWÓDZTWO
Mieszkańcy gminy podejmują
rozstrzygnięcia w głosowaniu
powszechnym (poprzez
wybory i referendum) lub za
pośrednictwem organów
gminy.
Organami gminy są:
1) rada gminy,
2) wójt (burmistrz, prezydent
miasta).
Mieszkańcy powiatu
podejmują rozstrzygnięcia w
głosowaniu powszechnym -
poprzez wybory i referendum
powiatowe - lub za
pośrednictwem organów
powiatu.
Organami powiatu są:
1) rada powiatu,
2) zarząd powiatu.
Mieszkańcy województwa
podejmują rozstrzygnięcia w
głosowaniu powszechnym (w
drodze wyborów i
referendum) lub za
pośrednictwem organów
samorządu województwa.
Organami samorządu
województwa są:
1) sejmik województwa,
2) zarząd województwa.
Źródło: Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (tekst jednolity, z późniejszymi zm.), Dz.U.01.142.1590; Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (tekst jednolity z późniejszymi zm.), Dz.U.01.142.1592; Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jednolity z późniejszymi zm.), Dz.U.01.142.1591.
3.3. Cele zarządzania rozwojem regionalnym i lokalnym
Nieodłącznym elementem zarządzania – i to we wszelkich jego odmianach – jest
sformułowanie celu jaki ma zostać osiągnięty w wyniku podejmowanych działań. Bez
precyzyjnego określenia celu nie można mówić o jakimkolwiek świadomym działaniu, a
w szczególności o zarządzaniu. Tak więc w przypadku zarządzania rozwojem, czyli
ogólnymi procesami składającymi się na pozytywne zmiany społeczno-gospodarcze w
skali regionalnej i lokalnej - musimy wskazać cele, jakie mają zostać osiągnięte w wyniku
aktywności podmiotów zarządzających.
Zarządzanie rozwojem regionalnym i lokalnym nie jest autonomiczną działalnością
podmiotów zarządzających, jako że są one przedmiotem (w zależności od szczebla)
oddziaływania w skali międzynarodowej, krajowej, regionalnej i lokalnej.
Uwarunkowania międzynarodowe a cele zarządzania rozwojem
regionalnym oraz lokalnym. W skali międzynarodowej (dla rozwoju regionalnego i
lokalnego Polski) najistotniejsze znaczenie mają cele i priorytety polityk
wspólnotowych, a w szczególności polityki spójności/strukturalnej i regionalnej UE,
„Usługi publiczne w powiecie płockim – zmiany dla teraźniejszości i przyszłości” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013
Stro
na1
2
która poprzez wydzielone środki budżetu oddziałuje na kierunki rozwoju beneficjentów.
Wsparcie to udzielane jest przy uwzględnieniu kilku znanych powszechnie zasad , które
najogólniej rzecz ujmując zakładają po stronie beneficjanta istnienie podmiotu
zarządzającego rozwojem - posiadającego sprecyzowaną wizję i cel rozwoju, program,
zdolność współfinansowania oraz monitorowania osiąganych efektów w wyniku
realizacji określonych przedsięwzięć. Przedsięwzięcia te muszą być ponadto zgodne z
przyjętymi ogólnymi celami i priorytetami UE w zakresie rozwoju zorientowanego
terytorialnie.
Ogólnokrajowe uwarunkowania a cele zarządzania rozwojem regionalnym
oraz lokalnym. W Polsce, podobnie jak w innych krajach UE, polityka rozwoju
regionalnego ma dwa wymiary:
• międzyregionalny – tzn. jest prowadzona w skali ogólnokrajowej przez rządową
administrację centralną,
• wewnątrzregionalny – tzn. jest prowadzona przez samorządy poszczególnych
województw na terenie ich działania.
Od momentu utworzenia trzech upodmiotowionych szczebli samorządu
terytorialnego , pojawiło się realne zainteresowanie przedmiotem działania ww.
jednostek nie tylko w kontekście ich działalności bieżącej (roku budżetowego), ale
również rozpatrywanej w dłuższym horyzoncie czasu. Zainteresowanie to przybrało
postać kolejnych unormowań ustawowych, określających ogólne cele oraz instrumenty
polityki międzyregionalnej państwa oraz wewnątrzregionalnej polityki województw.
Powyższy „historyczny” przegląd zainteresowań Ustawodawcy w sferze rozwoju
zorientowanego terytorialnie, pozwala na sformułowanie kilku wniosków:
• szczególną rolę w podniesieniu rangi polityki rozwoju miał napływ środków
zewnętrznych i związana z tym konieczność stworzenia spójnego systemu
wdrażania polityki spójności UE w Polsce;
• przyjmowane regulacje ustawowe w omawianej sferze można uznać za coraz lepiej
służące aplikacji polityki rozwoju w różnych skalach terytorialnych,
• polityka rozwoju prowadzona w różnych skalach terytorialnych uzyskała
konieczne umocowania prawne, ale jednocześnie została poddana rozlicznym
„Usługi publiczne w powiecie płockim – zmiany dla teraźniejszości i przyszłości” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013
Stro
na1
3
uwarunkowaniom/ograniczeniom wynikającym z „wytycznych” Wspólnotowych,
krajowych i regionalnych;
• odmienność koncepcji prowadzenia przedmiotowej polityki, prezentowanych
przez różne nurty życia politycznego kraju, przekłada się poprzez kadencyjność
władz publicznych szczebla centralnego na słabość tejże polityki w długim okresie.
Cele rozwoju regionalnego w strategiach rozwoju województw. Ustawa z dnia
5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa nakłada na władze samorządowe
szczebla regionalnego obowiązek opracowania i przyjęcia w formie uchwały sejmiku
strategii rozwoju województwa. Do końca 2000 r. we wszystkich województwach
opracowano i oficjalnie przyjęto strategie rozwoju województw (pierwsza edycja
dokumentów). W następnych latach dokumenty te poddano aktualizacji, a obecnie
przyjęto nowe dokumenty, na kolejny okres programowania. Podstawą każdej ze
strategii jest katalog celów, których realizacja ma zapewnić pozytywne przekształcenia
sytuacji społeczno-gospodarczej w regionie. Analiza ww. dokumentów wskazuje, że
przyjęte cele strategiczne rozwoju w poszczególnych województwach odnoszą się do
szeroko rozumianej sfery usług publicznych. Największa liczba celów sformułowanych
w ww. dokumentach dotyczy:
1. Szeroko rozumianej sfery społecznej i warunków życia mieszkańców tj.:
• rozwoju zasobów ludzkich i unowocześnienia systemu edukacji (podnoszenie
poziomu wykształcenia, kształcenie ustawiczne, dokształcanie zawodowe,
dostosowywanie kwalifikacji do wymogów rynku pracy, upowszechnianie
znajomości języków obcych, zmiany struktury i profilu kształcenia placówek
oświatowych itp.);
• poprawy stanu zdrowotności (modernizacja i restrukturyzacja placówek i systemu
służby zdrowia, poprawa stanu środowiska mieszkalnego - woda, powietrze, hałas
itp., poprawa dostępności do usług medycznych, edukacja i profilaktyka
medyczna);
• podnoszenia aktywności społecznej i kształtowania postaw obywatelskich
(wspieranie samoorganizacji grup zawodowych, społeczności sąsiedzkich,
lokalnych i regionalnych, aktywne uczestnictwo w życiu publicznym itp.);
2. Rozwoju gospodarczego regionu poprzez:
„Usługi publiczne w powiecie płockim – zmiany dla teraźniejszości i przyszłości” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013
Stro
na1
4
• rozwój małej i średniej przedsiębiorczości;
• aktywizację i wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich;
• rozwój instytucji otoczenia biznesu, w tym instytucji kapitałowych;
• rozwój innowacyjności w sferze techniki i technologii oraz organizacji;
• restrukturyzację tradycyjnych działów gospodarki (zwłaszcza na obszarach
zdominowanych przez przemysły i technologie „schyłkowe”);
• rewitalizację społeczną i ekonomiczną obszarów poprzemysłowych.
3. Rozwoju infrastruktury technicznej i komunikacyjnej oraz ochrony środowiska
poprzez:
• zwiększenie dostępności transportowej i komunikacyjnej (w układzie
międzynarodowym, krajowym, regionalnym, lokalnym);
• zwiększenie spójności wewnętrznej regionu (ekonomicznej i społecznej);
• przekształcenia sieci osadniczej - rozbudowę i wzmacnianie wiodących ośrodków
miejskich;
• rozbudowę i modernizację infrastruktury komunalnej, w tym służącej ochronie
środowiska;
• podniesienie atrakcyjności turystyczno-wypoczynkowej jako podstawy do rozwoju
turystyki;
4. Procesów integracyjnych z Unią Europejską poprzez:
• rozwój współpracy międzyregionalnej,
• nawiązanie kontaktów kooperacyjnych;
• usytuowanie regionu w sieci powiązań europejskich (infrastruktura techniczna,
komunikacyjna, informacyjna, finansowo-biznesowa itp)
5. Rozwoju zrównoważonego i konkurencyjność regionu poprzez:
• stabilność społeczną, ekonomiczną i przestrzenną regionu;
• rozwój trwały i stabilny w długim okresie;
• wykorzystanie korzystnego położenia geopolitycznego,
• wykorzystanie walorów przyrodniczych,
• rozwój przedsiębiorczości i innowacyjności,
• rozwój obszarów metropolitalnych i dyfuzję procesów rozwojowych na ich
otoczenie.
„Usługi publiczne w powiecie płockim – zmiany dla teraźniejszości i przyszłości” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013
Stro
na1
5
W opracowywanych w gminach strategiach rozwoju w skali lokalnej w zasadzie
występują niemal identyczne, co do zakresu przedmiotowego cele rozwojowe. Różnica
polega tu przede wszystkim na większym uszczegółowieniu poszczególnych wyzwań
rozwojowych oraz zaznaczeniu specyfiki lokalnej, a także (co jest oczywiste) na
odmiennej skali przestrzennej problemów wymagających rozwiązania.
3.4. Przedmiot zarządzania rozwojem regionalnym i lokalnym
Przedmiot zarządzania rozwojem regionalnym i lokalnym jest określony
ustawowo: ogólnie określa go ustawa o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, a w
szczegółach, przedmiot zarządzania wynika z zakresu zadań własnych oraz
powierzonych i zleconych organom samorządu terytorialnego wszystkich szczebli –
tabela 3.
Tabela 3. Zakres działania i ustawowe zadania samorządów różnych szczebli
ZAKRES DZIAŁANIA I ZADANIA SAMORZĄDU
GMINA POWIAT WOJEWÓDZTWO
Zaspokajanie zbiorowych
potrzeb wspólnoty należy do
zadań własnych gminy. W
szczególności zadania własne
obejmują sprawy:
Powiat wykonuje określone
ustawami zadania publiczne o
charakterze ponadgminnym w
zakresie:
Samorząd województwa
wykonuje zadania o
charakterze wojewódzkim
określone ustawami, w
szczególności w zakresie:
ładu przestrzennego,
gospodarki nieruchomościami,
ochrony środowiska i przyrody
oraz gospodarki wodnej,
gospodarki nieruchomościami,
gospodarki wodnej,
ochrony środowiska i
przyrody,
zagospodarowania
przestrzennego,
ochrony środowiska,
gminnych dróg, ulic, mostów,
placów oraz organizacji ruchu
drogowego,
lokalnego transportu
zbiorowego,
transportu zbiorowego i dróg
publicznych,
transportu zbiorowego i
dróg publicznych,
wodociągów i zaopatrzenia w
wodę, kanalizacji, usuwania i
oczyszczania ścieków
komunalnych, utrzymania
czystości i porządku oraz
„Usługi publiczne w powiecie płockim – zmiany dla teraźniejszości i przyszłości” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013
Stro
na1
6
ZAKRES DZIAŁANIA I ZADANIA SAMORZĄDU
GMINA POWIAT WOJEWÓDZTWO
urządzeń sanitarnych, wysypisk
i unieszkodliwiania odpadów
komunalnych, zaopatrzenia w
energię elektryczną i cieplną
oraz gaz,
ochrony zdrowia, promocji i ochrony zdrowia, promocji i ochrony zdrowia,
pomocy społecznej, w tym
ośrodków i zakładów
opiekuńczych,
pomocy społecznej, pomocy społecznej,
gminnego budownictwa
mieszkaniowego,
edukacji publicznej, edukacji publicznej, edukacji publicznej, w tym
szkolnictwa wyższego,
kultury, w tym bibliotek
gminnych i innych instytucji
kultury oraz ochrony zabytków i
opieki nad zabytkami,
kultury oraz ochrony
zabytków i opieki nad
zabytkami,
kultury i ochrony zabytków,
kultury fizycznej i turystyki, w
tym terenów rekreacyjnych i
urządzeń sportowych,
kultury fizycznej i turystyki, kultury fizycznej i turystyki,
targowisk i hal targowych,
zieleni gminnej i zadrzewień,
cmentarzy gminnych,
porządku publicznego i
bezpieczeństwa obywateli oraz
ochrony przeciwpożarowej i
przeciwpowodziowej w tym
wyposażenia i utrzymania
gminnego magazynu
przeciwpowodziowego,
porządku publicznego i
bezpieczeństwa obywateli,
ochrony przeciwpowodziowej
w tym wyposażenia i
utrzymania powiatowego
magazynu
przeciwpowodziowego,
przeciwpożarowej i
zapobiegania innym
nadzwyczajnym zagrożeniom
życia i zdrowia ludzi oraz
środowiska,
bezpieczeństwa
publicznego,
gospodarki wodnej, w tym
ochrony
przeciwpowodziowej, a w
szczególności wyposażenia i
utrzymania wojewódzkich
magazynów
przeciwpowodziowych,
utrzymania gminnych obiektów
i urządzeń użyteczności
publicznej oraz obiektów
administracyjnych,
utrzymania powiatowych
obiektów i urządzeń
użyteczności publicznej oraz
obiektów administracyjnych,
polityki prorodzinnej, w tym
zapewnienia kobietom w ciąży
polityki prorodzinnej, polityki prorodzinnej,
„Usługi publiczne w powiecie płockim – zmiany dla teraźniejszości i przyszłości” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013
Stro
na1
7
ZAKRES DZIAŁANIA I ZADANIA SAMORZĄDU
GMINA POWIAT WOJEWÓDZTWO
opieki socjalnej, medycznej i
prawnej,
wspierania i upowszechniania
idei samorządowej,
promocji gminy, promocji powiatu,
współpracy z organizacjami
pozarządowymi
współpracy z organizacjami
pozarządowymi.
współpracy ze społecznościami
lokalnymi i regionalnymi innych
państw.
wspierania osób
niepełnosprawnych,
geodezji, kartografii i katastru,
administracji
architektoniczno-budowlanej,
rolnictwa, leśnictwa i
rybactwa śródlądowego,
modernizacji terenów
wiejskich,
przeciwdziałania bezrobociu
oraz aktywizacji lokalnego
rynku pracy,
przeciwdziałania
bezrobociu i aktywizacji
lokalnego rynku pracy.
ochrony praw konsumenta, ochrony praw
konsumentów,
obronności, obronności,
do zadań publicznych powiatu
należy również zapewnienie
wykonywania określonych w
ustawach zadań i kompetencji
kierowników powiatowych
służb, inspekcji i straży.
Źródło: jak w tabeli 2
Znaczna część ww. zadań ujęta jest w formie kompetencji organów samorządu i
dotyczy złożonych problemów, a nie konkretnie zdefiniowanych przedsięwzięć.
Wspólne dla wszystkich trzech szczebli jednostek samorządu terytorialnego tj.
odpowiednio: gminy, powiatu i województwa, są ustawowo określone kompetencje w
zakresie:
• uchwalania aktów prawa miejscowego,
„Usługi publiczne w powiecie płockim – zmiany dla teraźniejszości i przyszłości” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013
Stro
na1
8
• decydowania o finansach jednostki samorządu terytorialnego (budżet,
zobowiązania finansowe) – odpowiednio
• uchwalania podatków lokalnych,
• dysponowania majątkiem powiatu,
• decydowania o współdziałaniu z innymi jst oraz społecznościami regionalnymi i
lokalnymi innych państw, w tym organizacjami międzynarodowymi.
Poza ww. wspólnymi kompetencjami, ustawa określa również specyficzne dla
określonego szczebla samorządu zadania. Zakres zadań realizowanych przez samorząd
terytorialny szczebla podstawowego wynika z zapisów ustawowych, których istotą jest
zapewnienie prawidłowego funkcjonowania i rozwoju gmin. Obejmuje on wszystkie
sprawy publiczne o charakterze lokalnym, nie zastrzeżone ustawami na rzecz innych
podmiotów.
3.5. Instrumenty zarządzania rozwojem regionalnym i lokalnym
Wielość zadań jakie wypełniają władze samorządowe wszystkich szczebli, musi
być powiązana z odpowiednio bogatym zestawem instrumentów służących realizacji
tych obowiązków. Wykorzystywane instrumenty można podzielić w zależności od formy
oddziaływania na:
• regulacyjne, tj. akty prawa miejscowego oraz dokumenty programowe o
charakterze strategiczno-programowym;
• materialnego (finansowego i rzeczowego) wspierania rozwoju społeczno-
gospodarczego poprzez stwarzanie warunków do efektywnego gospodarowania,
tzn. poprzez eksploatację i rozwój infrastruktury technicznej, systemu
transportowego, infrastruktury społecznej, sprawną obsługę administracyjną, ulgi
podatkowe itp.,
• bezpośrednie zaangażowanie w projekty społeczne oraz gospodarcze i quasi
gospodarcze, będące elementem rozwoju w skali regionalnej i lokalnej, tj. udział w
różnego typu przedsięwzięciach społecznych, gospodarczych, bezpośredniej
działalności gospodarczej itp.
„Usługi publiczne w powiecie płockim – zmiany dla teraźniejszości i przyszłości” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013
Stro
na1
9
W pierwszej, regulacyjnej grupie instrumentów zarządzania rozwojem
regionalnym i lokalnym wymienić trzeba przede wszystkim regulacje w zakresie:
• ogólnych programów, priorytetów i kierunków rozwoju społeczno-gospodarczego,
tj. uchwalane strategie rozwoju gmin, strategie rozwoju województw, Regionalne
Programy Operacyjne, Plany Rozwoju Lokalnego, Lokalne Plany Rewitalizacji itp.;
• szczegółowych programów, priorytetów i kierunków rozwoju wybranych dziedzin
np. uchwalanie strategii w zakresie polityki mieszkaniowej, ochrony środowiska,
gospodarki odpadami, przeciwdziałania rozmaitym patologiom społecznym,
aktywizacji zawodowej i przeciwdziałania bezrobociu,
• polityki finansowej, fiskalnej oraz w zakresie opłat i taryf komunalnych, tj.
uchwalanie budżetów o określonej strukturze dochodów i wydatków, uchwalanie
Wieloletnich Planów Finansowych, Wieloletnich Planów Inwestycyjnych,
stosowanie ulg i zwolnień podatkowych w zakresie władztwa podatkowego,
ustalanie poziomu opłat i taryf za usługi komunalne itp.;
• zagospodarowania przestrzennego i ochrony środowiska, tj. uchwalanie planów
zagospodarowania przestrzennego województw, miejscowych planów
zagospodarowania przestrzennego, studiów uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego gmin, wydawanie decyzji administracyjnych
dotyczących pozwoleń na budowę, oraz w zakresie działalności służb oraz
inspekcji architektoniczno-budowlanych oraz ochrony środowiska itp.;
• służb i inspekcji realizujących zadania nadzoru i kontroli w zakresie
przewidzianym odrębnymi ustawami.
Do drugiej grupy instrumentów bezpośredniego wsparcia finansowego i
rzeczowego procesów rozwojowych należą:
• obsługa mieszkańców oraz podmiotów gospodarczych w aspekcie bieżących oraz
przyszłych potrzeb w zakresie infrastruktury:
technicznej: wodociągi, kanalizacja, oczyszczanie ścieków, odbiór i
unieszkodliwianie odpadów stałych, ciepłownictwo, elektroenergetyka,
gazownictwo, łączność i telekomunikacja itp.,
transportowo-komunikacyjnej: drogi i obiekty drogowe, transport publiczny,
„Usługi publiczne w powiecie płockim – zmiany dla teraźniejszości i przyszłości” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013
Stro
na2
0
społecznej: placówki oświaty i wychowania, opieki wychowawczej, służby
zdrowia, kultury i sztuki, sportu, rekreacji i wypoczynku,
• wsparcie podmiotów gospodarczych poprzez udzielanie ulg i zwolnień
podatkowych, zamówienia publiczne,
W trzeciej grupie instrumentów bezpośredniego zaangażowania w procesy
rozwoju społeczno-gospodarczego należy wymienić:
• działalność podmiotów gospodarczych z udziałem kapitałowym jednostek
samorządu terytorialnego,
• bezpośrednią działalność gospodarczą jednostek samorządu terytorialnego w
granicach określonych odrębnymi ustawami.
Z punktu widzenia zarządzania rozwojem regionalnym i lokalnym, zarówno w
ogólnym, jak i szczegółowym zakresie, najistotniejsze wydają się instrumenty z zakresu
zarządzania strategicznego. Najogólniej rzecz ujmując, zarządzanie strategiczne łączy w
sobie funkcje polegające na planowaniu strategicznym z procesem realizacji i kontroli
wykonania przyjętych średnio- i długookresowych strategii działania. Można zatem
uznać, iż efektywne zarządzanie rozwojem regionalnym i lokalnym może dokonywać się
jedynie poprzez stosowanie instrumentów zarządzania strategicznego w jednostkach
samorządu terytorialnego.
Systematyzując zadania i kompetencje oraz instrumenty i środki dostępne
jednostkom samorządu terytorialnego jako podmiotom zarządzania rozwojem można
stwierdzić, iż:
• jednostki samorządu terytorialnego mają dość szerokie formalno-prawne
możliwości oddziaływania na przebieg procesów społeczno-gospodarczych na
własnym terenie,
• wykorzystanie ww. możliwości formalno-prawnych jest ograniczane przez
niedostatek środków finansowych, ale również przez niechęć do stosowania
współczesnych instrumentów zarządzania rozwojem.
Należy podkreślić fakt, iż procesy narastającej konkurencji w gospodarce i życiu
społecznym muszą spowodować zmianę sposobu działania części samorządów: odejście
od administrowania zorientowanego na wypełnianie bieżących zadań i przejście do
zarządzania rozwojem.
„Usługi publiczne w powiecie płockim – zmiany dla teraźniejszości i przyszłości” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013
Stro
na2
1
4. ZRÓŻNICOWANIE REGIONALNE W ZAKRESIE USŁUG PUBLICZNYCH NA
MAZOWSZU (WYBRANE PRZYKŁADY)
Jak wskazano w początkowej części niniejszego opracowania rozwój lokalny to
wypadkowa czynników i barier a także determinant endo i egzogenicznych. Dla rozwoju
powiatu płockiego i kształtowania usług publicznych w ramach polityki rozwoju
lokalnego kluczowe znaczenia mają uwarunkowania rozwoju Mazowsza, w tym
zróżnicowanie wewnątrzregionalne, które w syntetycznym ujęciu zaprezentowano w
poniższym rozdziale.
Największe skupienie obiektów sektora badań i rozwoju występuje (Ryc. 3) w
Obszarze Metropolitalnym Warszawy, Radomiu i Płocku: szkoły wyższe, jednostki
naukowo-badawcze, centra transferu technologii, inkubatory przedsiębiorczości, parki
technologiczne. Stanowią one istotny potencjał rozwoju innowacji, który wpływa na
konkurencyjność regionu, zwłaszcza w przypadku obszarów o rozwiniętym potencjale
naukowym. Spośród miast regionalnych i subregionalnych, tylko w Płocku i Radomiu
znajdują się jednostki naukowo-badawcze. Efektywność prowadzonych prac
badawczych widoczna jest m.in. w liczbie przyznanych patentów w przeliczeniu na 10
tys. przedsiębiorców. Również pod tym względem wyróżniają się ośrodki miejskie
(Warszawa, miasta regionalne i subregionalne). W 2011 r. z Mazowsza pochodziło
najwięcej: zgłoszeń wynalazków – 774 (co piąte w kraju), patentów – 411 (20,7%) i
praw ochronnych dla wzorów użytkowych przyznanych przez Urząd Patentowy – 100
(20,1%). Z województwa mazowieckiego wpłynęło 135 zgłoszeń o przyznanie ochrony
własności przemysłowej w obszarze wzorów użytkowych (14,4%).
W strukturze gospodarczej regionu, potencjał rozwojowy sektora usług (Ryc. 4)
stanowi istotny element gospodarki Mazowsza. W 2010 roku, w województwie
mazowieckim, w przedsiębiorstwach usługowych zatrudnianych było 63,3% ogółu
zatrudnionych. Działalność usługowa jest najbardziej rozwinięta w Obszarze
Metropolitalnym Warszawy, w tym przede wszystkim w Warszawie 85,3% oraz w
miastach regionalnych i subregionalnych, gdzie ponad 50% osób zatrudnionych jest w
tym sektorze tj. w Radomiu 65,6%; Siedlcach 65,5%; Płocku 57,4% oraz Ostrołęce
„Usługi publiczne w powiecie płockim – zmiany dla teraźniejszości i przyszłości” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013
Stro
na2
2
57,4%. W województwie mazowieckim dominują podmioty z branży handlu i transportu
oraz usług finansowych, sektora badawczo-rozwojowego oraz technologii informacyjno-
komunikacyjnych. Duże i średnie przedsiębiorstwa z ostatniej kategorii widoczne są
zwłaszcza w Warszawie i jej otoczeniu oraz Radomiu.
W sieci osadniczej (Ryc. 5) regionu wyraźnie zaznacza się ośrodek centralny –
Warszawa, wokół którego koncentrują się miasta średniej wielkości. Sieć dopełniają dwa
ośrodki regionalne, Radom i Płock oraz trzy subregionalne – Ostrołęka, Siedlce i
Ciechanów. Płock jest trzecim, co wielkości miastem na Mazowszu i liczy 123,6 tys.
mieszkańców (stan na koniec 2012 r.). Rozmieszczenie ośrodków osadniczych jest
jednym z elementów kształtujących rynek pracy i jego dostępność przestrzenną.
Zależność ta widoczna jest w wysokim udziale mieszkańców dojeżdżających do pracy w
Warszawie z OMW i innych miejsc, zwłaszcza z gmin położonych wzdłuż linii
kolejowych prowadzących promieniście do stolicy. Najniższy udziałem mieszkańców
dojeżdżających do pracy do Warszawy cechują się gminy położone w subregionie
płockim i radomskim.
Sieć transportową województwa tworzą linie kolejowe i drogowe (Ryc. 6). W obu
przypadkach przez region przebiegają trasy międzynarodowe. Główne linie kolejowe
przebiegające przez województwo w linii wschód-zachód i północ-południe, objęte są
europejskimi umowami dotyczącymi głównych międzynarodowych linii kolejowych i
ważnych międzynarodowych linii transportu kombinowanego oraz obiektów
towarzyszących. W związku z budową nowych lotnisk poprawia się również dostępność
lotnicza województwa. Warszawa pod względem pasażerskich połączeń kolejowych
posiada dogodne połączenia ze stolicami większości sąsiednich województw oraz
Poznaniem, Katowicami i Krakowem. Atrakcyjne pod względem czasu i częstotliwości
międzynarodowe połączenia kolejowe dostępne są przede wszystkim do stolicy Niemiec
oraz do stolic państw położonych na południe od Polski. Dla rozwoju regionu konieczna
jest poprawa dostępności większych ośrodków miejskich, w tym ośrodka regionalnego
Płocka. W przypadku Płocka ważna jest eliminacja transportu ładunków
niebezpiecznych z centrum miasta poprzez budowę układu obwodowego (kolejowego i
drogowego).
„Usługi publiczne w powiecie płockim – zmiany dla teraźniejszości i przyszłości” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013
Stro
na2
3
Największymi zasobami kapitału ludzkiego (Ryc. 7) w województwie cechuje się
Obszar Metropolitalny Warszawy oraz miasta regionalne i subregionalne. W większości
miast odsetek osób z wykształceniem wyższym i średnim przekracza średnią wartość
wskaźnika w kraju, co stwarza korzystne warunki do rozwoju gospodarki, w tym
szczególnie gałęzi o wysokiej wartości dodanej. Silną stroną województwa
mazowieckiego jest dobrze rozwinięty system szkolnictwa wyższego. Obok Warszawy
znaczący udział liczby studentów mają miasta Radom (7%), Płock (4%), Siedlce (4%)
oraz Pułtusk (3%). Najlepsze wyniki egzaminów gimnazjalnych osiągane są przez
uczniów z centralnej części województwa, z miast regionalnych i subregionalnych oraz
południowej części podregionu ostrołęcko-siedleckiego i wschodniej części podregionu
radomskiego. W województwie mazowieckim edukacją przedszkolną w 2011 roku
objętych było ponad 75% dzieci w wieku 3-6 lat. W Płocku odsetek ten był wyższy i
wynosił 81% (w drugim mieście regionalnym odsetek ten był nieco niższy – 78%).
Najwyższy poziom kapitału społecznego (Ryc. 8) występuje w Obszarze
Metropolitalnym Warszawy. Wysoką aktywnością, zwłaszcza wyborczą, cechuje się
również społeczność miast regionalnych i subregionalnych oraz społeczność powiatów
wschodniej części województwa. W miastach regionalnych i subregionalnych
frekwencja przekroczyła 50%. Najwyższą odnotowano w Siedlcach (55%), Radomiu
(54%). W Płocku frekwencja wyniosła 52%, a w Ostrołęce - 51%. W przeliczeniu na 10
tys. mieszkańców najwięcej organizacji pozarządowych funkcjonuje w Warszawie - 50,5.
W miastach regionalnych i subregionalnych wskaźnik ten jest najwyższy w Siedlcach
(30,1) i Ostrołęce, niższy w Płocku (26,0) i w Radomiu (19,3).
„Usługi publiczne w powiecie płockim – zmiany dla teraźniejszości i przyszłości” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013
Stro
na2
4
Ryc. 3. Potencjał rozwoju innowacji
Źródło: Opracowanie własne MBPR na podstawie badań własnych i raportu pt.: „Kapitał fizyczny. Zagospodarowanie infrastrukturalne i kapitał fizyczny oraz policentryczność rozwoju Mazowsza”
„Usługi publiczne w powiecie płockim – zmiany dla teraźniejszości i przyszłości” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013
Stro
na2
5
Ryc. 4. Potencjał rozwojowy usług
Źródło: Opracowanie własne MBPR na podstawie danych GUS i ekspertyzy pt.: „Wielkość potencjałów gospodarczych gmin a rozwój województwa mazowieckiego w 2010 roku”
„Usługi publiczne w powiecie płockim – zmiany dla teraźniejszości i przyszłości” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013
Stro
na2
6
Ryc. 5. Sieć osadnicza
Źródło: Opracowanie własne MBPR na podstawie danych GUS
„Usługi publiczne w powiecie płockim – zmiany dla teraźniejszości i przyszłości” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013
Stro
na2
7
Ryc. 6. Sieć transportowa
Źródło: Opracowanie własne MBPR na podstawie Mazowieckiego Systemu Informacji Przestrzennej i danych
PKP PLK S.A.
„Usługi publiczne w powiecie płockim – zmiany dla teraźniejszości i przyszłości” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013
Stro
na2
8
Ryc. 7. Potencjał kapitału ludzkiego
Źródło: Opracowanie własne MBPR na podstawie danych GUS
„Usługi publiczne w powiecie płockim – zmiany dla teraźniejszości i przyszłości” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013
Stro
na2
9
Ryc. 8. Potencjał kapitału społecznego
Źródło: Opracowanie własne MBPR na podstawie danych Stowarzyszenia Klon/Jawor, Państwowej Komisji Wyborczej oraz GUS
„Usługi publiczne w powiecie płockim – zmiany dla teraźniejszości i przyszłości” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013
Stro
na3
0
5. PODSUMOWANIE
Jak starano się wskazać w niniejszym opracowaniu sprawne zarządzanie
usługami publicznymi wymaga poznania podstaw teoretycznych świadczenia tych usług,
w tym miejsca usług publicznych w ogólnych procesach: rozwoju lokalnego i
zarządzania rozwojem lokalnym i usługami lokalnymi.
Usługi publiczne, w tym głównie ich dostępność (której poświęcono oddzielny
raport problemowy) i jakość (także analizowana w osobnym opracowaniu), szczególnie
społecznych i technicznych (związanych z usługami komunalnymi) przekłada się
bezpośrednio na jakość życia społeczności lokalnej. Aspekty te wpływają także na
kształtowanie i ocenę polityki rozwoju. Usługi publiczne mogą być bowiem czynnikiem,
ale i barierą procesów rozwojowych (zależy to od poziomu ich dostępności i sposobu ich
świadczenia). Przystępując do określenia podstawowych problemów związanych z
usługami publicznymi w kontekście czynników rozwoju w analizowanej JST jaką jest
powiat płocki należy podkreślić, iż jest to obszar najniższym poziomie dostępu do usług
publicznych (ryc. 9).
Jak wskazuje analiza tej ryciny obszar powiatu płockiego zauważony jest jako
problemowy w zakresie dostępu do usług publicznych zarówno w dokumentach
krajowych jak i strategii regionalnej. Badania przeprowadzone w ramach Diagnozy
(„Diagnoza stanu realizacji prorozwojowych usług publicznych dla powiatu płockiego”,
wykonana została na zlecenie Powiatu Płockiego przez firmę ECORYS Polska Sp. z o.o, w
ramach niniejszego projektu) a także kwerenda materiału statystycznego zestawionego
w aneksie niniejszego opracowania pozwalają na stwierdzenie, iż powiat płocki jest
niezmiernie zróżnicowany przestrzennie w zakresie czynników oraz barier
rozwojowych a także usług publicznych. Jak wskazuje analiza materiału zamieszczonego
w aneksie niniejszego opracowania na terenie powiatu głównym czynnikiem, który
będzie wpływał na prowadzenie polityki rozwoju, w tym na zarządzanie usługami
publicznymi będą szeroko rozumiane procesy ludnościowe (porównaj aneksy oraz
tabele 1-6).
„Usługi publiczne w powiecie płockim – zmiany dla teraźniejszości i przyszłości” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013
Stro
na3
1
Ryc. 9. Obszary strategicznej interwencji, w tym obszary o najniższym poziomie dostępu
do usług publicznych
Źródło: Strategia rozwoju województwa mazowieckiego do 2030 roku. Innowacyjne Mazowsze, MBPR, Warszawa 2013, s. 72.
„Usługi publiczne w powiecie płockim – zmiany dla teraźniejszości i przyszłości” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013
Stro
na3
2
Kształtowanie polityki rozwoju, w tym identyfikacja czynników i barier
rozwojowych związanych z usługami publicznymi dokonana została na etapie Diagnozy
i zaprezentowana w czasie warsztatów problemowych (w dniach 11-12 grudnia
2013 r.). W czasie moderowanych dyskusji i zajęć warsztatowych sformułowana i
zaobserwowana została kolejna ważna bariera rozwoju i świadczenia usług publicznych
na terenie powiatu płockiego, a mianowicie niepełna współpraca (a nawet w przypadku
niektórych gmin niechęć do współpracy) JST z terenu powiatu. Kolejną barierą
podkreślaną przez uczestników warsztatów problemowych była kwestia różnych
ambicji rozwojowych i różnych modeli świadczenia usług publicznych w poszczególnych
JST. Te trzy grupy barier tj. uwarunkowania demograficzne (a szerzej nawet społeczno-
demograficzne), niewielki stopień współpracy pomiędzy JST na terenie powiatu, a także
różne aspiracje rozwojowe poszczególnych JST (wynikające chociażby z obecnie bardzo
zróżnicowanego poziomu świadczenia usług publicznych) uznane zostały za kluczowe
bariery rozwojowe w tym także kluczowe bariery dla świadczenia usług publicznych.
Ponieważ w ramach projektu „Usługi publiczne w powiecie płockim – zmiany dla
teraźniejszości i przyszłości”, w 2014 r. przewidziano spotkania konsultacyjne i
szkolenia dotyczące usług publicznych i ich wpływu na rozwój lokalny na terenie każdej
z gmin powiatu biorących udział w projekcie, to autorzy niniejszego opracowania uznali,
że zarysowanie podstawowych problemów związanych z miejscem usług publicznych w
rozwoju lokalnym i regionalnym oraz połączenie ich z uwarunkowaniami wynikającymi
z analizy wykonanej w ramach Diagnozy, stanowi podstawę do rozpoczęcia negocjacji i
konsultacji opracowywanych przez zespół ekspertów modelowych planów świadczenia
usług publicznych dla powiatu płockiego.
„Usługi publiczne w powiecie płockim – zmiany dla teraźniejszości i przyszłości” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013
Stro
na3
3
ANEKSY
Aneks 1. Demograficzne uwarunkowania zróżnicowania popytu na usługi publiczne na
terenie powiatu płockiego
Tabela 1. Zmiany liczby ludności ogółem w gminach powiatu płockiego w latach 1995-
2012
Jednostka terytorialna Liczba ludności faktycznie
zamieszkałej
Przyrost/ubytek
rzeczywisty ludności
1995-2012
w osobach w % stanu
1995
Słupno (2) 4276 6874 2598 60,8
Stara Biała (2) 8778 11245 2467 28,1
Radzanowo (2) 6992 8220 1228 17,6
Brudzeń Duży (2) 7669 8189 520 6,8
Bielsk (2) 8860 9133 273 3,1
Bodzanów (2) 8450 8423 -27 -0,3
Nowy Duninów (2) 4007 3994 -13 -0,3
Gąbin - obszar wiejski (5) 7053 6927 -126 -1,8
Gąbin - miasto (4) 4309 4174 -135 -3,1
Drobin - miasto (4) 3122 2999 -123 -3,9
Wyszogród - miasto (4) 2863 2740 -123 -4,3
Staroźreby (2) 7974 7553 -421 -5,3
Słubice (2) 4908 4591 -317 -6,5
Mała Wieś (2) 6817 6272 -545 -8,0
Bulkowo (2) 6472 5838 -634 -9,8
Drobin - obszar wiejski (5) 5947 5317 -630 -10,6
Wyszogród - obszar wiejski (5) 3656 3113 -543 -14,9
Łąck (2) 7240 5288 -1952 -27,0
Kursywą zaznaczono miejskie i wiejskie części gmin miejsko-wiejskich
Kolorem jasno szarym zaznaczono gminy o najwyższym, a ciemno szarym o najniższym
poziomie względnego przyrostu (największym ubytku) liczby ludności
Jednostki uporządkowano wg malejącego poziomu miernika zmian liczby ludności
Źródło: opracowanie i układ własny na podstawie danych GUS
Tabela 2. Ruch migracyjny w gminach powiatu płockiego w latach 1995-2012
Jednostka terytorialna
Migracje ludności
Zameldowa
nia Wymeldowa
nia Saldo
migracji Saldo migracji
1995-2012
„Usługi publiczne w powiecie płockim – zmiany dla teraźniejszości i przyszłości” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013
Stro
na3
4
1995-2012 1995-2012 1995-2012 w % średniego stanu ludności okresu 1995-
2012 w osobach
Słupno (2) 4792 9555 2388 46,0
Stara Biała (2) 3854 7673 1905 19,4
Radzanowo (2) 1932 3886 935 12,8
Łąck (2) 531 1116 268 5,1
Gąbin - obszar wiejski (5) 663 1312 340 5,0
Brudzeń Duży (2) 704 1408 338 4,3
Wyszogród - miasto (4) 114 219 73 2,6
Bodzanów (2) 443 901 189 2,3
Bielsk (2) 363 724 160 1,8
Gąbin - miasto (4) 4 34 38 0,9
Nowy Duninów (2) -12 -52 -25 -0,6
Mała Wieś (2) -440 -861 -267 -4,1
Słubice (2) -432 -824 -250 -5,4
Drobin - miasto (4) -343 -680 -180 -6,0
Staroźreby (2) -920 -1815 -535 -7,0
Wyszogród - obszar
wiejski (5) -574 -1130 -314 -9,5
Bulkowo (2) -1118 -2194 -641 -10,6
Drobin - obszar wiejski
(5) -1575 -3083 -898 -15,9
Kursywą zaznaczono miejskie i wiejskie części gmin miejsko-wiejskich
Kolorem jasno szarym zaznaczono gminy o najwyższym, a ciemno szarym o najniższym
poziomie względnego przyrostu (największym ubytku) liczby ludności
Jednostki uporządkowane wg malejącego salda migracji przeliczonego na średni poziom liczby
ludności w okresie 1995-2012
Źródło: opracowanie i układ własny na podstawie danych GUS
Tabela 3. Gęstość zaludnienia gmin na obszarze powiatu płockiego w latach 2002-2012
Jednostka terytorialna Ludność na 1 km2
2002 2012 Zmiany poziomu
wskaźnika1995-2012
Słupno (2) 60 92 32
Stara Biała (2) 84 101 17
Radzanowo (2) 68 79 11
Gąbin - miasto (4) 145 149 4
Łąck (2) 52 56 4
Brudzeń Duży (2) 48 51 3
Gąbin - obszar wiejski (5) 56 59 3
Wyszogród - miasto (4) 208 211 3
„Usługi publiczne w powiecie płockim – zmiany dla teraźniejszości i przyszłości” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013
Stro
na3
5
Jednostka terytorialna
Ludność na 1 km2
2002 2012 Zmiany poziomu
wskaźnika1995-2012
Bielsk (2) 71 73 2
Bodzanów (2) 61 62 1
Nowy Duninów (2) 27 27 0
Bulkowo (2) 51 50 -1
Mała Wieś (2) 59 58 -1
Słubice (2) 49 48 -1
Staroźreby (2) 56 55 -1
Drobin - obszar wiejski (5) 42 40 -2
Wyszogród - obszar wiejski (5) 40 38 -2
Drobin - miasto (4) 316 311 -5
Kursywą zaznaczono miejskie i wiejskie części gmin miejsko-wiejskich
Kolorem jasno szarym zaznaczono gminy o najwyższym, a ciemno szarym o najniższym
poziomie względnego przyrostu (największym ubytku) liczby ludności
Jednostki uporządkowane wg malejącego poziomu miernika zmian gęstości zaludnienia w
okresie 2002-2012
Źródło: opracowanie i układ własny na podstawie danych GUS
Tabela 4. Udział ludności w wieku przedprodukcyjnym w gminach na obszarze powiatu
płockiego w latach 2002-2012
Jednostka terytorialna % ogółu ludności w wieku przedprodukcyjnym
2002 2012 Zmiany wskaźnika
w latach 2002=2012 w pkt %
Słupno (2) 23,9 21,2 -2,7
Stara Biała (2) 26,6 22,2 -4,4
Brudzeń Duży (2) 26,2 21,6 -4,6
Drobin - miasto (4) 25,6 20,9 -4,7
Gąbin - obszar wiejski (5) 23,5 18,5 -5,0
Drobin - obszar wiejski (5) 27,1 22,0 -5,1
Gąbin - miasto (4) 22,6 17,5 -5,1
Radzanowo (2) 26,4 21,1 -5,3
Wyszogród - obszar wiejski
(5) 23,3 17,9 -5,4
Bulkowo (2) 26,7 21,0 -5,7
Bielsk (2) 26,6 20,9 -5,7
Bodzanów (2) 24,6 18,9 -5,7
Słubice (2) 25,8 20,0 -5,8
Mała Wieś (2) 24,8 18,8 -6,0
Łąck (2) 25,6 19,3 -6,3
„Usługi publiczne w powiecie płockim – zmiany dla teraźniejszości i przyszłości” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013
Stro
na3
6
Jednostka terytorialna
% ogółu ludności w wieku przedprodukcyjnym
2002 2012 Zmiany wskaźnika
w latach 2002=2012 w pkt %
Staroźreby (2) 27,6 21,2 -6,4
Wyszogród - miasto (4) 24,0 17,3 -6,7
Nowy Duninów (2) 25,6 18,7 -6,9
Kursywą zaznaczono miejskie i wiejskie części gmin miejsko-wiejskich
Kolorem jasno szarym zaznaczono gminy o najwyższym, a ciemno szarym o najniższym
poziomie względnego przyrostu (największym ubytku) liczby ludności
Jednostki uporządkowane wg malejącego poziomu miernika zmian udziału ludności w wieku
przedprodukcyjnym w ogólnej liczbie ludności w okresie 2002-2012
Źródło: opracowanie i układ własny na podstawie danych GUS
Tabela 5. Udział ludności w wieku produkcyjnym w gminach na obszarze powiatu
płockiego w latach 2002-2012
Jednostka terytorialna % ogółu ludności w wieku produkcyjnym
2002 2012 Zmiany wskaźnika
w latach 2002=2012 w pkt %
Wyszogród - obszar wiejski (5) 55,1 61,2 6,1
Staroźreby (2) 55,9 61,7 5,8
Drobin - obszar wiejski (5) 55,0 60,6 5,6
Radzanowo (2) 59,1 64,6 5,5
Słubice (2) 57,0 62,4 5,4
Bodzanów (2) 57,6 62,7 5,1
Bulkowo (2) 56,6 61,6 5,0
Mała Wieś (2) 57,0 61,8 4,8
Słupno (2) 60,7 65,5 4,8
Stara Biała (2) 60,0 64,7 4,7
Bielsk (2) 59,3 63,9 4,6
Brudzeń Duży (2) 58,6 63,1 4,5
Wyszogród - miasto (4) 60,1 64,6 4,5
Nowy Duninów (2) 60,5 64,9 4,4
Łąck (2) 60,6 64,7 4,1
Gąbin - obszar wiejski (5) 58,5 62,0 3,5
Drobin - miasto (4) 61,9 64,5 2,6
Gąbin - miasto (4) 62,8 63,6 0,8
Kursywą zaznaczono miejskie i wiejskie części gmin miejsko-wiejskich
Kolorem jasno szarym zaznaczono gminy o najwyższym, a ciemno szarym o najniższym
poziomie względnego przyrostu (największym ubytku) liczby ludności
Jednostki uporządkowane wg malejącego poziomu miernika zmian udziału ludności w wieku
produkcyjnym w ogólnej liczbie ludności w okresie 2002-2012
„Usługi publiczne w powiecie płockim – zmiany dla teraźniejszości i przyszłości” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013
Stro
na3
7
Źródło: opracowanie i układ własny na podstawie danych GUS
Tabela 6. Udział ludności w wieku poprodukcyjnym w gminach na obszarze powiatu
płockiego w latach 2002-2012
Jednostka terytorialna % ogółu ludności w wieku poprodukcyjnym
2002 2012 Zmiany wskaźnika
w latach 2002=2012 w pkt %
Gąbin - miasto (4) 14,6 18,9 4,3
Nowy Duninów (2) 13,9 16,4 2,5
Łąck (2) 13,8 16,1 2,3
Wyszogród - miasto (4) 15,9 18,1 2,2
Drobin - miasto (4) 12,5 14,6 2,1
Gąbin - obszar wiejski (5) 18,0 19,4 1,4
Mała Wieś (2) 18,2 19,4 1,2
Bielsk (2) 14,1 15,2 1,1
Staroźreby (2) 16,5 17,1 0,6
Bodzanów (2) 17,8 18,4 0,6
Bulkowo (2) 16,8 17,4 0,6
Słubice (2) 17,2 17,6 0,4
Brudzeń Duży (2) 15,2 15,3 0,1
Radzanowo (2) 14,5 14,3 -0,2
Stara Biała (2) 13,4 13,2 -0,2
Drobin - obszar wiejski
(5) 17,9 17,4 -0,5
Wyszogród - obszar
wiejski (5) 21,6 20,9 -0,7
Słupno (2) 15,5 13,3 -2,2
Kursywą zaznaczono miejskie i wiejskie części gmin miejsko-wiejskich
Kolorem jasno szarym zaznaczono gminy o najwyższym, a ciemno szarym o najniższym
poziomie względnego przyrostu (największym ubytku) liczby ludności
Jednostki uporządkowane wg malejącego poziomu zmian udziału ludności w wieku
poprodukcyjnym w ogólnej liczbie ludności w okresie 2002-2012
Źródło: opracowanie i układ własny na podstawie danych GUS
„Usługi publiczne w powiecie płockim – zmiany dla teraźniejszości i przyszłości” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013
Stro
na3
8
Aneks 2. Stan zagospodarowania w zakresie wybranych składowych infrastruktury
technicznej – zróżnicowanie potrzeb ilościowych
Tabela 7. Upowszechnienie sieci wodociągowej w gminach powiatu płockiego w latach
2002-2011
Jednostka terytorialna
% ogółu ludności korzystającej z sieci wodociągowej
2002 2011 Zmiany wskaźnika
w latach 2002-2012 w pkt. %
Bulkowo (2) 92,3 92,7 0,4
Łąck (2) 87,1 92,1 5,0
Wyszogród - miasto (4) 83,7 91,4 7,7
Słupno (2) 82,7 90,6 7,9
Drobin - miasto (4) 87,4 87,8 0,4
Radzanowo (2) 74,5 85,1 10,6
Nowy Duninów (2) 74,0 82,9 8,9
Stara Biała (2) 71,7 82,0 10,3
Bodzanów (2) 76,1 81,3 5,2
Staroźreby (2) 78,8 81,3 2,5
Słubice (2) 78,0 80,9 2,9
Gąbin - miasto (4) 76,2 79,9 3,7
Drobin - obszar wiejski (5) 78,0 78,7 0,7
Brudzeń Duży (2) 71,3 77,1 5,8
Mała Wieś (2) 72,1 75,7 3,6
Bielsk (2) 67,3 73,8 6,5
Wyszogród - obszar wiejski (5) 49,8 70,5 20,7
Gąbin - obszar wiejski (5) 52,4 70,0 17,6
Kursywą zaznaczono miejskie i wiejskie części gmin miejsko-wiejskich
Kolorem jasno szarym zaznaczono gminy o najwyższym, a ciemno szarym o najniższym
poziomie względnego przyrostu (największym ubytku) liczby ludności
Jednostki uporządkowano wg malejącego udziału ludności korzystającej z sieci wodociągowej
w-2011 r.
Źródło: opracowanie i układ własny na podstawie danych GUS
Tabela 8. Upowszechnienie sieci kanalizacyjnej w gminach powiatu płockiego w latach
2002-2011
Jednostka terytorialna
% ogółu ludności korzystającej z sieci kanalizacyjnej
2002 2011 Zmiany wskaźnika
w latach 2002-2012 w pkt. %
Wyszogród - miasto (4) 66,1 66,6 0,5
„Usługi publiczne w powiecie płockim – zmiany dla teraźniejszości i przyszłości” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013
Stro
na3
9
Jednostka terytorialna
% ogółu ludności korzystającej z sieci kanalizacyjnej
2002 2011 Zmiany wskaźnika
w latach 2002-2012 w pkt. %
Drobin - miasto (4) 46,1 62,8 16,7
Gąbin - miasto (4) 44,4 58,9 14,5
Słupno (2) 17,9 49,8 31,9
Stara Biała (2) 24,9 46,2 21,3
Łąck (2) 28,6 31,0 2,4
Nowy Duninów (2) 8,0 30,3 22,3
Bielsk (2) 21,7 24,2 2,5
Staroźreby (2) 9,0 22,1 13,1
Brudzeń Duży (2) 12,1 20,9 8,8
Mała Wieś (2) 17,4 17,9 0,5
Słubice (2) 14,0 14,4 0,4
Bulkowo (2) 13,7 14,3 0,6
Bodzanów (2) 0,0 11,6 11,6
Radzanowo (2) 0,0 9,3 9,3
Wyszogród - obszar wiejski (5) 5,0 5,3 0,3
Drobin - obszar wiejski (5) 0,0 1,1 1,1
Gąbin - obszar wiejski (5) 0,0 0,0 0,0
Kursywą zaznaczono miejskie i wiejskie części gmin miejsko-wiejskich
Kolorem jasno szarym zaznaczono gminy o najwyższym, a ciemno szarym o najniższym
poziomie względnego przyrostu (największym ubytku) liczby ludności
Jednostki uporządkowano wg malejącego udziału ludności korzystającej z sieci kanalizacyjnej w-
2011 r.
Źródło: opracowanie i układ własny na podstawie danych GUS
Tabela 9. Upowszechnienie sieci gazowej w gminach powiatu płockiego w latach 2002-
2011
Jednostka terytorialna % ogółu ludności korzystającej z sieci gazowej
2002 2011 2002-2012
Słupno (2) 5,4 41,2 35,8
Stara Biała (2) 5,4 18,0 12,6
Staroźreby (2) 3,1 5,7 2,6
Gąbin - miasto (4) 0,0 2,5 2,5
Bielsk (2) 0,0 0,0 0,0
Bodzanów (2) 0,0 0,0 0,0
Brudzeń Duży (2) 0,0 0,0 0,0
Bulkowo (2) 0,0 0,0 0,0
Drobin - miasto (4) 0,0 0,0 0,0
Drobin - obszar wiejski (5) 0,0 0,0 0,0
„Usługi publiczne w powiecie płockim – zmiany dla teraźniejszości i przyszłości” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013
Stro
na4
0
Jednostka terytorialna % ogółu ludności korzystającej z sieci gazowej
2002 2011 2002-2012
Gąbin - obszar wiejski (5) 0,0 0,0 0,0
Łąck (2) 0,0 0,0 0,0
Mała Wieś (2) 0,0 0,0 0,0
Nowy Duninów (2) 0,0 0,0 0,0
Radzanowo (2) 0,0 0,0 0,0
Słubice (2) 0,0 0,0 0,0
Wyszogród - miasto (4) 0,0 0,0 0,0
Wyszogród - obszar wiejski (5) 0,0 0,0 0,0
Kursywą zaznaczono miejskie i wiejskie części gmin miejsko-wiejskich
Kolorem jasno szarym zaznaczono gminy o najwyższym, a ciemno szarym o najniższym,
poziomie względnego przyrostu (największym ubytku) liczby ludności
Jednostki uporządkowano wg malejącego udziału ludności korzystającej z sieci gazowej w
2011 r.
Źródło: opracowanie i układ własny na podstawie danych GUS
Aneks 3. Wybrane uwarunkowania gospodarcze popytu na usługi publiczne na
obszarze powiatu płockiego
Tabela 10. Podmioty gospodarcze ogółem wpisane do rejestru REGON na 10 tys. ludności
Jednostka terytorialna Podmioty zarejestrowane w REGON na 10 tys. ludności
2009 2010 2011 2012
Słupno (2) 959 989 1026 1046
Gąbin - miasto (4) 971 995 1009 1018
Wyszogród - miasto (4) 656 699 709 752
Drobin - miasto (4) 724 709 720 747
Łąck (2) 667 736 740 739
Stara Biała (2) 592 632 639 674
Radzanowo (2) 603 613 594 608
Nowy Duninów (2) 571 588 554 591
Gąbin - obszar wiejski (5) 483 514 525 564
Bodzanów (2) 469 516 515 532
Bielsk (2) 505 540 529 527
Brudzeń Duży (2) 463 481 482 491
Staroźreby (2) 433 448 449 475
Słubice (2) 442 459 433 464
Mała Wieś (2) 414 421 428 437
Bulkowo (2) 356 379 378 367
„Usługi publiczne w powiecie płockim – zmiany dla teraźniejszości i przyszłości” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013
Stro
na4
1
Drobin - obszar wiejski (5) 272 303 305 335
Wyszogród - obszar wiejski
(5) 265 255 270 286
Kursywą zaznaczono miejskie i wiejskie części gmin miejsko-wiejskich
Kolorem jasno szarym zaznaczono gminy o najwyższym, a ciemno szarym o najniższym,
poziomie względnego przyrostu (największym ubytku) liczby ludności
Jednostki uporządkowano wg malejącego nasycenia podmiotami gospodarczymi w-2012 r.
Źródło: opracowanie i układ własny na podstawie danych GUS
Tabela 11. Podmioty gospodarcze nowo wpisane do rejestru REGON w przeliczeniu na 10
tys. ludności
Jednostka terytorialna Podmioty gospodarcze nowo zarejestrowane w REGON na 10
tys. ludności
2009 2010 2011 2012
Słupno (2) 103 110 104 106
Nowy Duninów (2) 70 96 68 100
Gąbin - miasto (4) 104 111 108 91
Wyszogród - miasto (4) 81 87 91 80
Radzanowo (2) 93 75 59 72
Bielsk (2) 85 88 47 71
Stara Biała (2) 107 101 69 71
Staroźreby (2) 61 65 42 65
Gąbin - obszar wiejski (5) 74 65 50 61
Drobin - miasto (4) 95 76 90 60
Łąck (2) 83 118 77 59
Bodzanów (2) 64 95 44 58
Brudzeń Duży (2) 55 58 62 54
Drobin - obszar wiejski (5) 44 47 37 50
Mała Wieś (2) 50 43 40 43
Słubice (2) 38 50 48 39
Bulkowo (2) 26 49 39 36
Wyszogród - obszar wiejski
(5) 41 16 35 23
Kursywą zaznaczono miejskie i wiejskie części gmin miejsko-wiejskich
Kolorem jasno szarym zaznaczono gminy o najwyższym, a ciemno szarym o najniższym,
poziomie względnego przyrostu (największym ubytku) liczby ludności
Jednostki uporządkowano wg malejącego nasycenia nowo zarejestrowanymi podmiotami
gospodarczymi w-2012 r.
Źródło: opracowanie i układ własny na podstawie danych GUS
„Usługi publiczne w powiecie płockim – zmiany dla teraźniejszości i przyszłości” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013
Stro
na4
2
Tabela 12. Podmioty nowo zarejestrowane na 10 tys. osób w wieku produkcyjnym
Jednostka terytorialna
Podmioty nowo zarejestrowane na 10 tys. ludności w wieku
produkcyjnym
2009 2010 2011 2012
Słupno (2) 156 164 156 160
Nowy Duninów (2) 108 147 105 154
Gąbin - miasto (4) 160 172 170 143
Wyszogród - miasto (4) 124 134 140 124
Bielsk (2) 134 137 74 111
Radzanowo (2) 145 117 90 111
Stara Biała (2) 165 155 105 109
Staroźreby (2) 101 106 69 105
Gąbin - obszar wiejski (5) 121 104 80 98
Bodzanów (2) 103 152 70 93
Drobin - miasto (4) 149 118 139 93
Łąck (2) 129 181 118 91
Brudzeń Duży (2) 88 92 98 85
Drobin - obszar wiejski (5) 75 79 61 84
Mała Wieś (2) 83 70 65 70
Słubice (2) 62 81 77 63
Bulkowo (2) 43 81 64 58
Wyszogród - obszar wiejski
(5) 70 26 58 37
Kursywą zaznaczono miejskie i wiejskie części gmin miejsko-wiejskich
Kolorem jasno szarym zaznaczono gminy o najwyższym, a ciemno szarym o najniższym,
poziomie względnego przyrostu (największym ubytku) liczby ludności
Jednostki uporządkowano wg malejącego poziomu liczby podmiotów gospodarczych nowo
zarejestrowanych przypadających na 10 tys. osób w wieku produkcyjnym w 2012 r.
Źródło: opracowanie i układ własny na podstawie danych GUS
Tabela 13. Podmioty gospodarcze wykreślone z rejestru REGON na 10 tys. ludności
Jednostka terytorialna Jednostki wykreślone z rejestru REGON na 10 tys. ludności
2009 2010 2011 2012
Łąck (2) 58 48 94 74
Gąbin - miasto (4) 129 72 94 72
Bielsk (2) 42 57 59 68
Słupno (2) 61 53 72 66
Nowy Duninów (2) 55 58 100 63
Radzanowo (2) 62 44 87 57
Bulkowo (2) 48 19 46 50
Stara Biała (2) 55 57 73 47
Brudzeń Duży (2) 36 35 63 45
„Usługi publiczne w powiecie płockim – zmiany dla teraźniejszości i przyszłości” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013
Stro
na4
3
Jednostka terytorialna Jednostki wykreślone z rejestru REGON na 10 tys. ludności
2009 2010 2011 2012
Bodzanów (2) 42 50 57 44
Wyszogród - miasto (4) 132 58 80 40
Staroźreby (2) 89 37 46 38
Drobin - obszar wiejski (5) 40 24 40 30
Mała Wieś (2) 42 34 35 30
Gąbin - obszar wiejski (5) 43 37 50 26
Drobin - miasto (4) 129 57 66 23
Słubice (2) 42 24 69 15
Wyszogród - obszar wiejski
(5) 38 25 19 10
Kursywą zaznaczono miejskie i wiejskie części gmin miejsko-wiejskich
Kolorem jasno szarym zaznaczono gminy o najwyższym, a ciemno szarym o najniższym,
poziomie względnego przyrostu (największym ubytku) liczby ludności
Jednostki uporządkowano wg malejącego nasycenia wyrejestrowanymi podmiotami
gospodarczymi w 2012 r.
Źródło: opracowanie i układ własny na podstawie danych GUS
Tabela 14. Zakłady osób fizycznych na 100 osób w wieku produkcyjnym
Jednostka terytorialna
Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą na 100
osób w wieku produkcyjnym
2009 2010 2011 2012
Słupno (2) 12,5 12,9 13,4 13,7
Gąbin - miasto (4) 12,9 13,2 13,4 13,3
Łąck (2) 7,9 8,9 8,8 8,8
Stara Biała (2) 7,8 8,3 8,3 8,8
Drobin - miasto (4) 8,2 7,8 7,7 8,1
Nowy Duninów (2) 7,4 7,7 7,2 7,7
Radzanowo (2) 7,8 8,0 7,6 7,7
Wyszogród - miasto (4) 7,2 7,3 7,3 7,7
Gąbin - obszar wiejski (5) 6,5 7,0 7,2 7,6
Bodzanów (2) 6,3 6,9 6,9 7,1
Bielsk (2) 6,3 6,8 6,7 6,5
Staroźreby (2) 5,8 5,9 5,9 6,3
Brudzeń Duży (2) 6,0 6,2 6,2 6,2
Słubice (2) 5,6 5,9 5,5 5,9
Mała Wieś (2) 5,2 5,1 5,1 5,2
Bulkowo (2) 4,6 4,9 4,9 4,7
Drobin - obszar wiejski (5) 3,6 4,1 4,0 4,4
Wyszogród - obszar wiejski
(5) 3,4 3,2 3,4 3,6
„Usługi publiczne w powiecie płockim – zmiany dla teraźniejszości i przyszłości” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013
Stro
na4
4
Kursywą zaznaczono miejskie i wiejskie części gmin miejsko-wiejskich
Kolorem jasno szarym zaznaczono gminy o najwyższym, a ciemno szarym o najniższym,
poziomie względnego przyrostu (największym ubytku) liczby ludności
Jednostki uporządkowano wg malejącego poziomu liczby zakładów osób fizycznych
przypadających na 100 osób w wieku produkcyjnym w-2012 r.
Źródło: opracowanie i układ własny na podstawie danych GUS
Tabela 15. Udział podmiotów z zatrudnieniem poniżej 10 osób wśród ogółu podmiotów
gospodarczych w gminach na obszarze powiatu płockiego
Jednostka
terytorialna
Podmioty z zatrudnieniem poniżej 10 osób w % ogółu podmiotów
gospodarczych
2009 2010 2011 2012
Wyszogród - obszar
wiejski (5) 95,2 96,3 96,4 97,8
Gąbin - obszar
wiejski (5) 95,1 95,4 95,3 96,9
Staroźreby (2) 95,0 94,7 94,7 96,7
Drobin - obszar
wiejski (5) 95,9 95,2 94,5 96,6
Nowy Duninów (2) 97,3 97,0 96,8 96,6
Bodzanów (2) 95,4 95,6 95,6 95,8
Słupno (2) 93,9 93,8 93,6 94,9
Radzanowo (2) 94,2 94,3 93,1 94,6
Stara Biała (2) 93,1 93,1 92,7 94,6
Bielsk (2) 92,7 93,1 93,2 94,4
Łąck (2) 93,5 93,5 93,8 94,4
Gąbin - miasto (4) 93,7 93,5 93,1 94,4
Brudzeń Duży (2) 94,0 94,4 93,6 94,0
Słubice (2) 93,0 93,4 93,0 93,9
Drobin - miasto (4) 92,4 92,5 92,6 93,3
Wyszogród - miasto
(4) 90,7 90,2 90,2 92,7
Mała Wieś (2) 92,2 92,4 92,9 92,7
Bulkowo (2) 92,7 93,2 93,2 92,5
Kursywą zaznaczono miejskie i wiejskie części gmin miejsko-wiejskich
Kolorem jasno szarym zaznaczono gminy o najwyższym, a ciemno szarym o najniższym,
poziomie względnego przyrostu (największym ubytku) liczby ludności
Jednostki uporządkowano wg malejącego udziału podmiotów z zatrudnieniem poniżej 10 osób
w ogólnej liczbie podmiotów gospodarczych w 2012 r.
Źródło: opracowanie i układ własny na podstawie danych GUS
„Usługi publiczne w powiecie płockim – zmiany dla teraźniejszości i przyszłości” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013
Stro
na4
5
Tabela 16. Udział podmiotów z zatrudnieniem 10-49 osób wśród ogółu podmiotów
gospodarczych w gminach na obszarze powiatu płockiego
Jednostka
terytorialna
Podmioty z zatrudnieniem poniżej 10-49 osób w % ogółu podmiotów
gospodarczych
2009 2010 2011 2012
Bulkowo (2) 6,8 6,3 6,3 7,0
Mała Wieś (2) 7,4 7,2 6,7 6,9
Wyszogród - miasto
(4) 8,8 9,3 9,3 6,3
Słubice (2) 6,5 6,1 6,5 5,6
Brudzeń Duży (2) 6,0 5,6 6,4 5,5
Radzanowo (2) 5,4 5,3 6,7 5,2
Gąbin - miasto (4) 6,1 6,3 6,7 5,2
Łąck (2) 5,0 5,2 4,9 4,9
Bielsk (2) 6,4 6,1 6,0 4,8
Drobin - miasto (4) 6,2 6,1 6,0 4,5
Słupno (2) 5,3 5,1 5,5 4,3
Stara Biała (2) 5,4 5,9 6,5 4,2
Bodzanów (2) 3,9 3,7 3,7 3,6
Nowy Duninów (2) 2,7 3,0 3,2 3,4
Drobin - obszar
wiejski (5) 4,1 4,8 5,5 3,4
Staroźreby (2) 5,0 5,3 5,3 3,3
Gąbin - obszar
wiejski (5) 4,6 4,3 4,4 2,8
Wyszogród - obszar
wiejski (5) 4,8 3,8 3,6 2,2
Kursywą zaznaczono miejskie i wiejskie części gmin miejsko-wiejskich
Kolorem jasno szarym zaznaczono gminy o najwyższym, a ciemno szarym o najniższym,
poziomie względnego przyrostu (największym ubytku) liczby ludności
Jednostki uporządkowano wg malejącego udziału podmiotów z zatrudnieniem 10-49 osób w
ogólnej liczbie podmiotów gospodarczych w 2012 r..
Źródło: opracowanie i układ własny na podstawie danych GUS
Tabela 17. Liczba podmiotów gospodarczych z zatrudnieniem 50-249 osób w gminach na
obszarze powiatu płockiego
Jednostka terytorialna Liczba podmiotów gospodarczych z zatrudnieniem 50-249 osób
2009 2010 2011 2012
„Usługi publiczne w powiecie płockim – zmiany dla teraźniejszości i przyszłości” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013
Stro
na4
6
Stara Biała (2) 9 7 6 9
Drobin - miasto (4) 3 3 3 5
Słupno (2) 4 5 4 4
Bielsk (2) 3 3 3 3
Bodzanów (2) 3 3 3 3
Łąck (2) 5 5 5 3
Brudzeń Duży (2) 0 0 0 2
Gąbin - miasto (4) 1 1 1 2
Wyszogród - miasto (4) 1 1 1 2
Bulkowo (2) 1 1 1 1
Gąbin - obszar wiejski (5) 1 1 1 1
Mała Wieś (2) 1 1 1 1
Słubice (2) 1 1 1 1
Drobin - obszar wiejski (5) 0 0 0 0
Nowy Duninów (2) 0 0 0 0
Radzanowo (2) 1 1 0 0
Staroźreby (2) 0 0 0 0
Wyszogród - obszar wiejski
(5) 0 0 0 0
Kursywą zaznaczono miejskie i wiejskie części gmin miejsko-wiejskich
Kolorem jasno szarym zaznaczono gminy o najwyższym, a ciemno szarym o najniższym,
poziomie względnego przyrostu (największym ubytku) liczby ludności
Jednostki uporządkowano wg malejącej liczby podmiotów z zatrudnieniem 50-249 osób w
ogólnej liczbie podmiotów gospodarczych w 2012 r..
Źródło: opracowanie i układ własny na podstawie danych GUS
Tabela 18. Liczba podmiotów gospodarczych z zatrudnieniem 250-999 osób w gminach
na obszarze powiatu płockiego (większych – brak)
Jednostka terytorialna Liczba podmiotów gospodarczych z zatrudnieniem 250-999 osób
2009 2010 2011 2012
Słupno (2) 1 2 2 2
Bielsk (2) 1 1 1 1
Radzanowo (2) 1 1 1 1
Bodzanów (2) 0 0 0 0
Brudzeń Duży (2) 0 0 0 0
Bulkowo (2) 0 0 0 0
Drobin - miasto (4) 0 0 0 0
Drobin - obszar wiejski
(5) 0 0 0 0
Gąbin - miasto (4) 0 0 0 0
Gąbin - obszar wiejski (5) 0 0 0 0
„Usługi publiczne w powiecie płockim – zmiany dla teraźniejszości i przyszłości” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013
Stro
na4
7
Jednostka terytorialna Liczba podmiotów gospodarczych z zatrudnieniem 250-999 osób
2009 2010 2011 2012
Łąck (2) 0 0 0 0
Mała Wieś (2) 0 0 0 0
Nowy Duninów (2) 0 0 0 0
Słubice (2) 0 0 0 0
Stara Biała (2) 0 0 0 0
Staroźreby (2) 0 0 0 0
Wyszogród - miasto (4) 0 0 0 0
Wyszogród - obszar
wiejski (5) 0 0 0 0
Kursywą zaznaczono miejskie i wiejskie części gmin miejsko-wiejskich
Kolorem jasno szarym zaznaczono gminy o najwyższym, a ciemno szarym o najniższym,
poziomie względnego przyrostu (i największym ubytku) liczby ludności
Jednostki uporządkowano wg malejącej liczby podmiotów z zatrudnieniem 250-999 osób w
ogólnej liczbie podmiotów gospodarczych w 2012 r..
Źródło: opracowanie i układ własny na podstawie danych GUS
Tabela 19. Liczba podmiotów gospodarczych z zatrudnieniem poniżej 10 osób w
przeliczeniu na 10 tys. mieszkańców w gminach na obszarze powiatu płockiego
Jednostka
terytorialna
Liczba podmiotów gospodarczych z zatrudnieniem poniżej 10
osób w przeliczeniu na 10 tys. mieszkańców
2009 2010 2011 2012
Słupno (2) 900,7 928,1 960,8 992,1
Gąbin - miasto (4) 909,3 930,3 939,3 960,7
Łąck (2) 623,8 687,5 693,8 697,8
Wyszogród - miasto (4) 594,4 629,8 639,4 697,1
Drobin - miasto (4) 669,0 656,0 666,9 696,9
Stara Biała (2) 551,2 588,3 592,0 637,6
Radzanowo (2) 567,6 578,0 553,0 575,4
Nowy Duninów (2) 556,0 570,4 536,9 570,9
Gąbin - obszar wiejski
(5) 459,3 490,3 500,0 547,1
Bodzanów (2) 447,3 493,5 492,3 509,3
Bielsk (2) 467,8 502,3 493,0 497,1
Brudzeń Duży (2) 435,3 453,9 451,3 461,6
Staroźreby (2) 411,9 424,7 425,0 459,4
Słubice (2) 411,0 429,2 402,3 435,6
Mała Wieś (2) 381,8 389,0 397,5 405,0
Bulkowo (2) 330,1 353,2 352,5 339,2
„Usługi publiczne w powiecie płockim – zmiany dla teraźniejszości i przyszłości” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013
Stro
na4
8
Jednostka
terytorialna
Liczba podmiotów gospodarczych z zatrudnieniem poniżej 10
osób w przeliczeniu na 10 tys. mieszkańców
2009 2010 2011 2012
Drobin - obszar wiejski
(5) 260,5 288,2 288,3 323,5
Wyszogród - obszar
wiejski (5) 252,0 245,7 260,4 279,5
Kursywą zaznaczono miejskie i wiejskie części gmin miejsko-wiejskich
Kolorem jasno szarym zaznaczono gminy o najwyższym, a ciemno szarym o najniższym,
poziomie względnego przyrostu (największym ubytku) liczby ludności
Jednostki uporządkowano wg malejącej liczby podmiotów gospodarczych z zatrudnieniem
poniżej 10 osób w przeliczeniu na 10 tys. mieszkańców w-2012 r.
Źródło: opracowanie i układ własny na podstawie danych GUS
Tabela 20. Liczba podmiotów gospodarczych z zatrudnieniem 10-49 osób w przeliczeniu
na 10 tys. mieszkańców w gminach na obszarze powiatu płockiego
Jednostka terytorialna Liczba podmiotów gospodarczych z zatrudnieniem 10-49 osób
w przeliczeniu na 10 tys. mieszkańców
2009 2010 2011 2012
Gąbin - miasto (4) 59,0 62,7 67,4 52,7
Wyszogród - miasto (4) 57,6 65,1 65,8 47,4
Słupno (2) 50,5 50,4 56,6 45,1
Łąck (2) 33,7 38,5 36,3 35,9
Drobin - miasto (4) 44,8 43,3 43,3 33,3
Radzanowo (2) 32,5 32,4 39,5 31,6
Mała Wieś (2) 30,7 30,3 28,7 30,3
Stara Biała (2) 32,2 37,3 41,4 28,5
Brudzeń Duży (2) 27,7 27,1 30,7 26,9
Słubice (2) 28,7 28,0 28,3 26,1
Bulkowo (2) 24,2 23,9 24,0 25,7
Bielsk (2) 32,3 32,8 31,7 25,2
Nowy Duninów (2) 15,4 17,5 17,6 20,0
Bodzanów (2) 18,1 19,0 19,0 19,0
Staroźreby (2) 21,6 23,7 23,8 15,9
Gąbin - obszar wiejski (5) 22,4 22,0 23,3 15,9
Drobin - obszar wiejski (5) 11,0 14,6 16,6 11,3
Wyszogród - obszar wiejski
(5) 12,8 9,6 9,6 6,4
Kursywą zaznaczono miejskie i wiejskie części gmin miejsko-wiejskich
Kolorem jasno szarym zaznaczono gminy o najwyższym, a ciemno szarym o najniższym,
poziomie względnego przyrostu (największym ubytku) liczby ludności
„Usługi publiczne w powiecie płockim – zmiany dla teraźniejszości i przyszłości” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013
Stro
na4
9
Jednostki uporządkowano wg malejącej liczby podmiotów gospodarczych z zatrudnieniem 10-
49 osób w przeliczeniu na 10 tys. mieszkańców w-2012 r.
Źródło: opracowanie i układ własny na podstawie danych GUS
SPIS RYCIN I TABEL
Ryc. 1. Rozwój lokalny i regionalny – ujęcie procesu ........................................................................ 4
Ryc. 2. Endo i egzogeniczne czynniki jako determinanty rozwoju............................................... 5
Ryc. 3. Potencjał rozwoju innowacji...................................................................................................... 24
Ryc. 4. Potencjał rozwojowy usług ........................................................................................................ 25
Ryc. 5. Sieć osadnicza .................................................................................................................................. 26
Ryc. 6. Sieć transportowa .......................................................................................................................... 27
Ryc. 7. Potencjał kapitału ludzkiego ...................................................................................................... 28
Ryc. 8. Potencjał kapitału społecznego ................................................................................................ 29
Ryc. 9. Obszary strategicznej interwencji, w tym obszary o najniższym poziomie dostępu
do usług publicznych .................................................................................................................................. 31
Tabela 1. Uwzględnienie usług publicznych w lokalnej polityce rozwoju ................................ 7
Tabela 2. Władze samorządowe różnych szczebli ........................................................................... 11
Tabela 3. Zakres działania i ustawowe zadania samorządów różnych szczebli .................. 15