Ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta · Terminologia. Istotne a niepotrzebne problemy interpretacyjne sprawia terminologia zastosowana w komentowanych przepisach. Przede

Ustawa o prawach pacjentai Rzeczniku Praw Pacjenta

z dnia 6 listopada 2008 r. (Dz.U. 2009, Nr 52, poz. 417)

Tekst jednolity z dnia 28 stycznia 2016 r. (Dz.U. 2016, poz. 186)

(zm.: Dz.U. 2016, poz. 823, poz. 960, poz. 1070)

Rozdział 13a. Zasady i tryb... Przed Art. 67a

Rozdział 13a. Zasady i tryb ustalaniaodszkodowania i zadośćuczynienia w przypadku

zdarzeń medycznych

Wprowadzenie

Spis treściNb

1. Geneza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12. Charakter postępowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23. Tryb postępowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34. Terminologia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45. Ogólna ocena komentowanej regulacji . . . . . . . . . . . . . . . 56. Luki w prawie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

1. Geneza. Przepisy komentowanego rozdziału 13a (art. 67a–67o), 1zatytułowanego „Zasady i tryb ustalania odszkodowania i zadośćuczy-nienia w przypadku zdarzeń medycznych”, zostały dodane do ustawyo ochronie praw pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta mocą ustawyz 28.4.2011 r. o zmianie ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku PrawPacjenta oraz ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpiecze-niowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze UbezpieczycieliKomunikacyjnych (Dz.U. Nr 113, poz. 660), która weszła w życiez dniem 1.1.2012 r. Tym samym zostało wprowadzone do prawapolskiego szczególne pozasądowe postępowanie cywilne dotyczącedochodzenia odszkodowania lub zadośćuczynienia za „zdarzeniamedyczne”, będące alternatywnym, wobec postępowania sądowego,sposobem dochodzenia kompensacji szkody.

Zgodnie z art. 4 wskazanej wyżej ustawy z 28.4.2011 r. przepisyrozdziału 13a stosuje się do zdarzeń, których skutkiem jest zakażeniepacjenta biologicznym czynnikiem chorobotwórczym, uszkodzenieciała lub rozstrój zdrowia pacjenta albo śmierć pacjenta, mającychmiejsce po dniu wejścia w życie ustawy, tj. po dniu 1.1.2012 r.

2. Charakter postępowania. W przepisach art. 67a–67o PrPacj- 2RPPU zostało uregulowane pozasądowe postępowanie cywilne. Postę-powanie to toczy się w sprawie cywilnej w znaczeniu materialnym,ponieważ dotyczy ustalenia istnienia przesłanki odszkodowania lubzadośćuczynienia za wyrządzoną szkodę albo krzywdę (ustalenie

3

Przed Art. 67a Rozdział 13a. Zasady i tryb...

„zdarzenia medycznego”). Ma zaś ono charakter pozasądowy, gdyżorganem orzekającym w tym postępowaniu jest wojewódzka komisjado spraw orzekania o zdarzeniach medycznych, a zatem organquasi-sądowy, nie zaś sąd powszechny.

3. Tryb postępowania. Należy uznać, że postępowanie przed ko-3misją toczy się w trybie procesu cywilnego. Postępowanie to jest bo-wiem kontradyktoryjne i dwustronne. Ponadto na tryb procesu cywil-nego wskazał sam ustawodawca wyliczając enumeratywnie w art. 67oPrPacjRPPU przepisy KPC o procesie, mające odpowiednie zastoso-wanie w kwestiach nieuregulowanych w przepisach PrPacjRPPU.

4. Terminologia. Istotne a niepotrzebne problemy interpretacyjne4sprawia terminologia zastosowana w komentowanych przepisach.Przede wszystkim pojęcie „wojewódzka komisja” (albo „komisja”) jestużywane w dwóch znaczeniach. Raz w znaczeniu ustrojowym, innymzaś razem w znaczeniu składów orzekających, a zatem w znaczeniuproceduralnym. Znaczenie tych pojęć można na ogół odczytaćz kontekstu przepisu, w którym zostały użyte. Nie zawsze jednak jestto proste. Wydaje się np. że w art. 67e ust. 13 PrPacjRPPU pojęcie„wojewódzka komisja” zostało użyte w znaczeniu tylko ustrojowym,ale kwestia ta może budzić wątpliwości (szerzej w uwagach do art. 67eust. 13 PrPacjRPPU). W konsekwencji w zasadzie w każdym wypadkuużycia w komentowanych przepisach pojęcia „wojewódzka komisja”albo „komisja” należało określić, o które znaczenie tego pojęciachodzi.

Komentowane przepisy cechuje także niezrozumiała tendencja doużywania niezwykle rozwlekłych terminów (np. „podmiot składającywniosek, kierownik podmiotu leczniczego prowadzącego szpital orazubezpieczyciel”, zamiast prostego i zrozumiałego pojęcia „strona”),a ponadto razi powtarzanie tych terminów w wielu przepisach prawa,częstokroć następujących bezpośrednio po sobie.

5. Ogólna ocena komentowanej regulacji. Ogólna ocena przepi-5sów art. 67a–67o PrPacjRPPU wypada negatywnie. Przede wszyst-kim wiele z nich zostało wadliwie sformułowanych. Przykładu nietrzeba szukać daleko, wystarczy wskazać pierwszy z tych przepisów,tj. art. 67a ust. 1 PrPacjRPPU, który sugeruje, że chcąc zakazićpacjenta, uszkodzić mu ciało itd. należy zastosować przepisy roz-działu 13a (por. także art. 67a, Nb 1). Następnie należy wskazaćniezwykłe rozbudowanie poszczególnych artykułów. W danym

4

Rozdział 13a. Zasady i tryb... Art. 67a

artykule uregulowano częstokroć po kilka zagadnień (por. np. art. 67ji 67k PrPacjRPPU). Również kolejność poszczególnych przepisóww ramach artykułu albo kolejność samych artykułów sprawia nie-kiedy wrażenie przypadkowości. Na zakończenie warto wskazać teżna ogromną ilość luk w prawie (por. Nb 6).

6. Luki w prawie. Przepisy art. 67a–67o PrPacjRPPU nie za- 6wierają regulacji wielu istotnych zagadnień proceduralnych, którepowinny znaleźć się w tych przepisach ze względu na koniecznośćzapewnienia sprawności postępowania przed wojewódzką komisją.Również art. 67o PrPacjRPPU nie odsyła do odpowiedniego zasto-sowania przepisów KPC w tym zakresie. Dotyczy to np.: zdolnościsądowej i zdolności procesowej; przepisów ogólnych o pismachprocesowych; problematyki odrzucenia wniosku wszczynającegopostępowanie; skutków wniesienia sprawy do komisji niewłaściwejmiejscowo; przepisów ogólnych o orzeczeniach; mocy wiążącejorzeczeń wydanych w innych postępowaniach; kwestii zaskarżal-ności orzeczeń proceduralnych; uzupełnienia i wykładni orzeczeń;odtworzenia zaginionych lub zniszczonych akt.

Brak wyraźnego uregulowania tych kwestii i brak odesłania dozastosowania przepisów KPC oznacza, że w kwestiach tych wystę-pują luki w prawie. Wiele kwestii proceduralnych musi być jednakrozstrzygniętych przez komisję orzekającą w danej sprawie, mimobraku wyraźnego uregulowania i odesłania do stosowania przepisówKPC. Należy uznać, że w wypadkach tych komisja musi wypełnićlukę w prawie w drodze analogii legis. Przepisami regulującymi po-stępowanie najbardziej podobne do postępowania przed wojewódzkąkomisją są zaś przepisy KPC, na co wskazuje chociażby odesłaniedo odpowiedniego stosowania niektórych przepisów tego Kodeksuzawarte w art. 67o PrPacjRPPU (por. także art. 67o, Nb 2).

Art. 67a. [Zdarzenia medyczne; zakres przedmiotowy]1. Przepisy niniejszego rozdziału stosuje się do zakażenia

pacjenta biologicznym czynnikiem chorobotwórczym, uszkodze-nia ciała lub rozstroju zdrowia pacjenta albo śmierci pacjentabędącego następstwem niezgodnych z aktualną wiedzą medyczną:1) diagnozy, jeżeli spowodowała ona niewłaściwe leczenie albo

opóźniła właściwe leczenie, przyczyniając się do rozwojuchoroby,

5

Art. 67a Rozdział 13a. Zasady i tryb...

2) leczenia, w tym wykonania zabiegu operacyjnego,3) zastosowania produktu leczniczego lub wyrobu medycznego

– zwanego dalej „zdarzeniem medycznym”.2. Przepisy niniejszego rozdziału stosuje się do zdarzeń medycz-

nych będących następstwem udzielania świadczeń zdrowotnychw szpitalu w rozumieniu przepisów o działalności leczniczej.

Spis treściNb

I. Zakres zastosowania postępowania przed wojewódz-kimi komisjami (ust. 1) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1–13A. Uwagi ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1–5

1. Wadliwość regulacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12. Ścisłe zastosowanie komentowanych przepisów . . . 23. Skutki niestosowania przepisów . . . . . . . . . . . . . 34. Podstawa zastosowania komentowanych przepisów 45. Zbędność ograniczeń dopuszczalności postępowania 5

B. Przesłanki rozpoznania sprawy przez komisję . . . . 6–131. Pojęcie pacjenta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62. Nasciturus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73. Pojęcie zakażenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84. Biologiczny czynnik chorobotwórczy . . . . . . . . . 95. Uszkodzenie ciała . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106. Rozstrój zdrowia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117. Śmierć pacjenta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128. Aktualna wiedza medyczna . . . . . . . . . . . . . . . . 13

II. Miejsce wystąpienia przesłanek zdarzenia medycznego(ust. 2) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14–191. Uwaga ogólna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142. Świadczenia zdrowotne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153. Świadczenie szpitalne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164. Świadczenie zdrowotne, nieszpitalne . . . . . . . . . . . . 175. Szpital . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186. Pojęcie następstwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

I. Zakres zastosowania postępowania przed wojewódzkimikomisjami (ust. 1)

A. Uwagi ogólne

1. Wadliwość regulacji. Komentowany przepis art. 67a ust. 11PrPacjRPPU jest wadliwie sformułowany. Jego treść sugeruje bowiem,

6


że chcąc zakazić pacjenta, uszkodzić mu ciało, doprowadzić do roz-stroju jego zdrowia bądź wreszcie spowodować śmierć pacjenta należyzastosować przepisy rozdziału 13a PrPacjRPPU. Wymienione czyn-ności są jednak czynnościami faktycznymi i aby ich dokonać zbędnejest stosowanie jakichkolwiek przepisów prawa. W szczególnościzaś czynności tych można dokonać posługując się zanieczyszczonąigłą albo strzykawką.

Przepisy rozdziału 13a PrPacjRPPU mają zaś w istocie zastoso-wanie do dochodzenia odszkodowania lub zadośćuczynienia przezpacjenta albo jego spadkobierców w razie wyrządzenia mu szkodyprzez uprzednie zakażenie, uszkodzenie ciała, doprowadzenie dorozstroju zdrowia albo w razie śmierci pacjenta.

2. Ścisłe zastosowanie komentowanych przepisów. Jeżeli przepisy 2rozdziału 13a PrPacjRPPU nie mają zastosowania do danej sprawy, toodszkodowania lub zadośćuczynienia za zdarzenie medyczne możnadochodzić tylko na drodze sądowej, tj. w postępowaniu cywilnymprzed sądem powszechnym. Przepisów tych nie można zaś stosowaćw drodze wykładni rozszerzającej do „załatwiania” przed komisjąinnych spraw.

3. Skutki niestosowania przepisów. Jeżeli do danej sprawy nie 3stosuje się przepisów rozdziału 13a PrPacjRPPU, sprawy tej niemożna rozpoznać w postępowaniu uregulowanym w tym rozdziale.Komisja powinna zatem odrzucić wniosek dotyczący zdarzenia, doktórego nie mają zastosowania te przepisy. Komisja nie może zaśprzekazać takiej sprawy sądowi powszechnemu ze względu na brakpodstawy prawnej do takiego przekazania.

4. Podstawa zastosowania komentowanych przepisów. O tym, 4czy przepisy rozdziału 13a PrPacjRPPU mają zastosowanie w danejsprawie decyduje sformułowanie wniosku wszczynającego postę-powanie przed komisją. Jeżeli wnioskodawca powołuje się na oko-liczności świadczące o tym, że miało miejsce zdarzenie medyczne,które było następstwem udzielania świadczenia zdrowotnego w szpi-talu, komisja powinna rozpoznać sprawę. Jeżeli twierdzenia zawartewe wniosku nie znajdą potwierdzenia w zgromadzonym materialedowodowym, komisja powinna ustalić, że nie doszło do zdarzenia me-dycznego określonego we wniosku (por. art. 67j ust. 1 PrPacjRPPU).

5. Zbędność ograniczeń dopuszczalności postępowania. Prze- 5słanki dopuszczalności zastosowania przepisów rozdziału 13a PrPacj-

7


RPPU, określone w art. 67a, są stosunkowo liczne, co powoduje,że zastosowanie przepisów tego rozdziału zostało znacznie ograni-czone. Trudno dopatrzyć się racjonalnego uzasadnienia takiego ogra-niczenia. W szczególności zaś treść art. 67a PrPacjRPPU powoduje,że komisja musi ustalać kwestie spełnienia przesłanek wymienionychw tym artykule, zamiast poświęcić czas na merytoryczne badaniesprawy.

B. Przesłanki rozpoznania sprawy przez komisję

1. Pojęcie pacjenta. „Pacjent” to osoba zwracająca się o udziele-6nie świadczeń zdrowotnych lub korzystająca ze świadczeń zdrowot-nych udzielanych przez podmiot udzielający świadczeń zdrowotnychlub osobę wykonującą zawód medyczny (art. 3 ust. 1 pkt 4 PrPacj-RPPU). Pacjentem nie jest osoba, która uczestniczy w eksperymenciemedycznym oraz w badaniach klinicznych.

2. Nasciturus. Pacjentem w rozumieniu przepisów PrPacjRPPU7może być także dziecko poczęte, lecz nienarodzone. Jeżeli nasciturusdoznał szkód w okresie życia płodowego wskutek zdarzenia, któremożna zakwalifikować jako zdarzenie medyczne, istnieje możliwośćdochodzenia ich kompensacji przed wojewódzką komisją, gdy dzia-łanie było podjęte bezpośrednio wobec niego albo wobec matki,a dziecko w łonie doznało uszczerbku pośrednio. Postępowanieprzed wojewódzką komisją może zatem dotyczyć także tzw. szkódprenatalnych.

Podstawą dochodzenia roszczeń z tytułu tych szkód jest art. 4461

KC, a zatem uprawnienie do odszkodowania lub zadośćuczynieniapowstaje z chwilą urodzenia się poszkodowanego dziecka.

3. Pojęcie zakażenia. Zgodnie z art. 2 pkt 32 ZapobChoróbU,8zakażenie jest to wniknięcie do organizmu i rozwój w nim biolo-gicznego czynnika chorobotwórczego.

Natomiast zakażenie szpitalne jest to zakażenie, które wystąpiłow związku z udzieleniem świadczeń zdrowotnych, w przypadkugdy choroba nie pozostawała w momencie udzielania świadczeńzdrowotnych w okresie wylęgania albo wystąpiła po udzieleniuświadczeń zdrowotnych w okresie nie dłuższym niż najdłuższy okresjej wylęgania (por. art. 2 pkt 33 ZapobChoróbU).

4. Biologiczny czynnik chorobotwórczy. Zgodnie z art. 2 pkt 29ZapobChoróbU biologiczne czynniki chorobotwórcze to posiadające

8


zdolność wywoływania objawów chorobowych drobnoustroje ko-mórkowe lub wytwarzane przez nie produkty; zewnętrzne i we-wnętrzne pasożyty człowieka lub wytwarzane przez nie produkty;cząstki bezkomórkowe zdolne do replikacji lub przenoszenia ma-teriału genetycznego, w tym zmodyfikowane genetycznie hodowlekomórkowe lub wytwarzane przez nie produkty.

5. Uszkodzenie ciała. Przez uszkodzenie ciała należy rozumieć 10naruszenie integralności cielesnej (fizycznej), pozostawiające wy-raźne ślady zarówno o charakterze zewnętrznym (np. pozbawieniekończyn), jak i uszkodzenie narządów wewnętrznych. Uszkodzenieciała jest zatem wynikiem naruszenia integralności cielesnej (naru-szenie tkanek organizmu).

6. Rozstrój zdrowia. Rozstrój zdrowia to zakłócenie funkcjono- 11wania poszczególnych organów bez ich widocznego uszkodzenia.

7. Śmierć pacjenta. Medycyna rozróżnia kilka rodzajów śmierci 12(w zależności od ustania funkcji danego organu).

Prawo polskie definiuje zaś jedynie pojęcie śmierci mózgowej(por. art. 9 ust. 1 PobKomórekU). Ustalenie momentu śmierci na-stępuje w oparciu o kryterium trwałego i nieodwracalnego ustaniaczynności mózgu, zaś czynnikiem kwalifikującym śmierć mózgowąjest nieodwracalny brak funkcji pnia mózgu (por. także załącznik doobwieszczenia Ministra Zdrowia z 17.7.2007 r. w sprawie kryteriówi sposobu stwierdzenia trwałego nieodwracalnego ustania czynnościmózgu, M.P. Nr 46, poz. 547). Ustalenie zatem, że nastąpił zgonwiąże się ze stwierdzeniem nieodwracalnego ustania funkcji mózgu.Nie wiąże się to natomiast z wymogiem stwierdzenia zaprzestaniafunkcjonowania innych narządów i układów wewnętrznych.

8. Aktualna wiedza medyczna. Pojęcie „aktualna wiedza me- 13dyczna” nie jest jednoznaczne. Nie ma bowiem stałych i niezmien-nych reguł postępowania medycznego, co jest konsekwencją bardzoszybkiego rozwoju medycyny i pojawiania się nowych technikleczenia. Pacjent ma prawo do korzystania z metod leczenia odpowia-dających wiedzy medycznej aktualnie dostępnej, wyłączając metodyzdezaktualizowane. Dla oceny, czy postępowanie względem pacjentanastępowało zgodnie z wymaganiami aktualnej wiedzy medycznej,istotny jest stan wiedzy z chwili podejmowania działań w stosunkudo pacjenta, a nie z chwili ewentualnego dochodzenia roszczeń.

9


Przykładem działania niezgodnego z aktualną wiedzą medycznąmoże być odmowa leczenia, w szczególności, gdy lekarz podejmienieodpowiednią decyzję na skutek błędnej diagnozy, będącej następ-stwem nieznajomości aktualnie dostępnej metody leczenia.

II. Miejsce wystąpienia przesłanek zdarzenia medycznego(ust. 2)

1. Uwaga ogólna. Wystąpienie przesłanek określonych w art. 67a14ust. 1 PrPacjRPPU nie wystarcza, aby komisja mogła rozpoznaćdaną sprawę. Konieczne jest jeszcze, aby zdarzenie medyczne byłonastępstwem udzielania świadczenia zdrowotnego w ściśle okreś-lonym miejscu – w szpitalu w rozumieniu przepisów o działalnościleczniczej.

2. Świadczenia zdrowotne. Pojęcie „świadczeń zdrowotnych” zo-15stało zdefiniowane w art. 2 ust. 1 pkt 10 DziałLeczU. Zgodnie z tymprzepisem świadczenia zdrowotne to działania służące zachowaniu,ratowaniu, przywracaniu lub poprawie zdrowia oraz inne działaniamedyczne wynikające z procesu leczenia lub przepisów odrębnychregulujących zasady ich wykonywania.

Przy definiowaniu pojęcia „świadczenie zdrowotne” należy przy-wołać także definicję świadczenia szpitalnego (zob. Nb 16) orazstacjonarnego i całodobowego świadczenia zdrowotnego innego niżświadczenie szpitalne (zob. Nb 17).

3. Świadczenie szpitalne. Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 11 DziałLeczU16świadczenie szpitalne to wykonywane całą dobę kompleksowe świad-czenia zdrowotne polegające na diagnozowaniu, leczeniu, pielęgnacjii rehabilitacji, które nie mogą być realizowane w ramach innychstacjonarnych i całodobowych świadczeń zdrowotnych lub ambu-latoryjnych świadczeń zdrowotnych; świadczeniami szpitalnymi sątakże świadczenia udzielane z zamiarem zakończenia ich udzielaniaw okresie nieprzekraczającym 24 godzin.

4. Świadczenie zdrowotne, nieszpitalne. Zgodnie z art. 2 ust. 117pkt 12 DziałLeczU stacjonarne i całodobowe świadczenie zdrowotneinne niż świadczenie szpitalne to świadczenia opiekuńcze, pielęgna-cyjne, paliatywne, hospicyjne, świadczenia z zakresu opieki długoter-minowej, rehabilitacji leczniczej, leczenia uzależnień, psychiatrycznejopieki zdrowotnej oraz lecznictwa uzdrowiskowego, udzielane pacjen-

10

Rozdział 13a. Zasady i tryb... Art. 67b

tom, których stan zdrowia wymaga udzielania całodobowych lub ca-łodziennych świadczeń zdrowotnych w odpowiednio urządzonych,stałych pomieszczeniach.

5. Szpital. Pojęcie „szpital” zostało zdefiniowane w art. 2 ust. 1 18pkt 9 DziałLeczU. W świetle tego przepisu szpital to przedsię-biorstwo podmiotu leczniczego, w którym podmiot ten wykonujedziałalność leczniczą w rodzaju świadczenia szpitalnego (por. art. 4ust. 1 DziałLeczU, który wskazuje podmioty lecznicze). Zgodniezaś z art. 2 ust. 1 pkt 8 DziałLeczU przedsiębiorstwo to zespółskładników majątkowych, za pomocą którego podmiot leczniczywykonuje określony rodzaj działalności leczniczej.

W wypadku wyrządzenia szkody przez osobę wykonującą zawódmedyczny poza szpitalem (w rozumieniu przyjętym w przepisachDziałLeczU) lub w ramach działalności leczniczej innej niż szpi-talna (np. ambulatoryjna) nie ma możliwości dochodzenia roszczeńprzed komisją. Roszczeń tych można dochodzić jedynie na drodzesądowej.

6. Pojęcie następstwa. Następstwo, o którym mowa w art. 67a 19ust. 2 PrPacjRPPU to następstwo w ramach związku przyczyno-wego. Musi zatem istnieć związek przyczynowy pomiędzy wystąpie-niem zdarzenia medycznego a udzieleniem świadczenia zdrowotnegow szpitalu.

Jeżeli zaś pacjent zakażony w szpitalu w następstwie udzielenia muświadczeń zdrowotnych, zaraża następnie członków swojej rodziny,osoby te nie mogą skorzystać z pozasądowego mechanizmu kom-pensacji szkody przed komisją. Nie im bowiem, lecz ich bliskiemu,udzielono świadczeń zdrowotnych w szpitalu, w następstwie którychdoszło do wystąpienia zdarzenia medycznego. Członkom rodzinyzakażonego pozostaje jedynie droga sądowego dochodzenia roszczeń.

Art. 67b. [Podmioty składające wniosek]1. W przypadku:

1) zakażenia, uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, o którychmowa w art. 67a ust. 1 – pacjent lub jego przedstawicielustawowy mogą wystąpić z wnioskiem o ustalenie zdarzeniamedycznego,

2) śmierci, o której mowa w art. 67a ust. 1 – wniosek o ustaleniezdarzenia medycznego mogą złożyć spadkobiercy pacjenta

– zwani dalej „podmiotami składającymi wniosek”.

11

Art. 67b Rozdział 13a. Zasady i tryb...

2. Postępowanie przed wojewódzką komisją do spraw orzekaniao zdarzeniach medycznych, o której mowa w art. 67e ust. 1:

1) zawiesza się w przypadku toczącego się w związku z tymsamym zdarzeniem postępowania w przedmiocie odpowie-dzialności zawodowej osoby wykonującej zawód medyczny lubpostępowania karnego w sprawie o przestępstwo;

2) nie wszczyna się, a wszczęte umarza w przypadku, gdyw związku z tym samym zdarzeniem prawomocnie osądzonosprawę o odszkodowanie lub zadośćuczynienie pieniężne albotoczy się postępowanie cywilne w tej sprawie.

3. W przypadku zakończenia postępowania, o którym mowaw ust. 2 pkt 1, postępowanie przed wojewódzką komisją do spraworzekania o zdarzeniach medycznych, o której mowa w art. 67eust. 1, podejmuje się z urzędu.

Spis treściNb

I. Wszczęcie postępowania (ust. 1) . . . . . . . . . . . . . . . 1–13A. Uwagi ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1–6

1. Dyspozycyjność uprawnionego . . . . . . . . . . . . 12. Wpływ wszczęcia postępowania na dopuszczal-

ność drogi sądowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23. Inicjatywa do wszczęcia postępowania . . . . . . . 34. Forma wniosku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45. Chwila wszczęcia postępowania . . . . . . . . . . . . 56. Zakończenie postępowania . . . . . . . . . . . . . . . 6

B. Podmioty uprawnione do złożenia wniosku . . . . 7–131. Definicja pojęcia „pacjent” . . . . . . . . . . . . . . . 72. Zdolność procesowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83. Zakres zdolności procesowej . . . . . . . . . . . . . . 94. Przedstawiciel ustawowy . . . . . . . . . . . . . . . . . 105. Wszczęcie postępowania przez nasciturusa . . . . 116. Spadkobiercy pacjenta . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127. Osoby pośrednio poszkodowane . . . . . . . . . . . 13

II. Przeszkody proceduralne (ust. 2) . . . . . . . . . . . . . . 14–31A. Uwagi ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14–15

1. Wadliwość uregulowania . . . . . . . . . . . . . . . . 142. Regulacja zawieszenia i umorzenia postępowania 15

B. Zawieszenie postępowania (pkt 1) . . . . . . . . . . . 16–231. Podmiot uprawniony i inicjatywa . . . . . . . . . . . 162. Zawody medyczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173. Odpowiedzialność zawodowa . . . . . . . . . . . . . 184. Tok postępowań zawodowych . . . . . . . . . . . . . 19

12


5. Tok postępowania karnego . . . . . . . . . . . . . . . 206. Niezaskarżalność zawieszenia . . . . . . . . . . . . . 217. Źródło informacji o postępowaniach . . . . . . . . . 228. Wpływ postępowań . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

C. Odrzucenie wniosku i umorzenie postępowania(pkt 2) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24–311. Błąd gramatyczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 242. Wadliwość uregulowania . . . . . . . . . . . . . . . . 253. Proceduralne sposoby zakończenia postępowania 264. Przeszkody procesowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . 275. Zakres przeszkód . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 286. Zawisłość sporu przed sądem . . . . . . . . . . . . . 297. Powaga rzeczy osądzonej . . . . . . . . . . . . . . . . 308. Ratio legis art. 67b ust. 2 pkt 2 . . . . . . . . . . . . 31

III. Podjęcie zawieszonego postępowania (ust. 3) . . . . . . 32–351. Zakres zastosowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 322. Chwila podjęcia postępowania . . . . . . . . . . . . . . . 333. Inicjatywa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 344. Wydanie orzeczenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

I. Wszczęcie postępowania (ust. 1)

A. Uwagi ogólne

1. Dyspozycyjność uprawnionego. Postępowanie przed woje- 1wódzką komisją ma charakter fakultatywny, a zatem od decyzjipodmiotu uprawnionego do jego wszczęcia zależy, czy zdecyduje sięna wszczęcie tego postępowania, czy też wytoczy powództwo przedsądem powszechnym.

2. Wpływ wszczęcia postępowania na dopuszczalność drogi 2sądowej. Wszczęcie postępowania przed wojewódzką komisją niema wpływu na dopuszczalność wszczęcia postępowania przed sądempowszechnym. Podmiot, który wszczął postępowanie przed komisjąmoże zatem także wytoczyć powództwo przed sądem powszechnym.Nie ma bowiem przepisu wyłączającego drogę sądową w sprawiew następstwie wszczęcia postępowania przed komisją w tej samejsprawie.

Zachodzi natomiast zależność odwrotna, a zatem powstanie zawi-słości sporu przed sądem powoduje konieczność umorzenia postępo-wania przez komisją (art. 67b ust. 2 pkt 2 PrPacjRPPU).

13


3. Inicjatywa do wszczęcia postępowania. Postępowanie przed3komisją jest wszczynane przez złożenie wniosku. Postępowanie tozatem wszczyna wnioskodawca. Wojewódzka komisja nie jest zaśuprawniona do wszczęcia postępowania z urzędu ani do odmowywszczęcia postępowania. Komisja może jedynie zakończyć postępo-wanie wszczęte przez wnioskodawcę (por. Nb 6).

4. Forma wniosku. Wniosek wszczynający postępowanie może być4złożony tylko w formie pisemnej. Niedopuszczalne zaś, wobec brakuprzepisu szczególnego, jest złożenie wniosku w formie ustnej. W kon-sekwencji przy wszczęciu postępowania przed wojewódzką komisjąobowiązuje w pełnym zakresie zasada pisemności postępowania.

5. Chwila wszczęcia postępowania. Postępowanie przed wo-5jewódzką komisją jest wszczęte z chwilą skutecznego złożeniawniosku.

Wniosek jest złożony z chwilą wniesienia go do sekretariatuwojewódzkiej komisji albo nadania w polskiej placówce pocztowejoperatora wyznaczonego w rozumieniu PrPoczt lub w placówce pocz-towej operatora świadczącego pocztowe usługi powszechne w innympaństwie członkowskim Unii Europejskiej (art. 165 § 2 KPC w zw.z art. 67o PrPacjRPPU).

Zastosowanie ma także art. 165 § 3 KPC w zw. z art. 67oPrPacjRPPU, a zatem wniosek jest złożony z chwilą złożenia goprzez żołnierza w dowództwie jednostki wojskowej albo przez osobępozbawioną wolności w administracji zakładu karnego oraz przezczłonka załogi polskiego statku morskiego u kapitana statku.

6. Zakończenie postępowania. Komisja może zakończyć postę-6powanie z przyczyn proceduralnych, a zatem przez odrzuceniewniosku, jeżeli postępowanie w sprawie nie powinno być wszczęte(niedopuszczalność pierwotna postępowania, tj. istniejąca w chwilizłożenia wniosku) albo przez umorzenie postępowania, gdy prawi-dłowo wszczęte postępowanie nie może być kontynuowane (niedo-puszczalność następcza postępowania – powstająca w toku postępo-wania, a zatem po złożeniu wniosku).

Jeżeli zaś nie zachodzi pierwotna albo następcza niedopuszczalnośćpostępowania w sprawie, komisja powinna wydać rozstrzygnięciemerytoryczne (co do istoty sprawy) – o istnieniu albo nieistnieniuzdarzenia medycznego (por. art. 67j ust. 1 PrPacjRPPU). To rozstrzyg-nięcie również kończy postępowanie rozpoznawcze przed komisją.

14


B. Podmioty uprawnione do złożenia wniosku

1. Definicja pojęcia „pacjent”. Pojęcie pacjenta zostało zdefinio- 7wane w art. 3 ust. 1 pkt 4 PrPacjRPPU (por. art. 67a, Nb 6).

2. Zdolność procesowa. Pacjent może złożyć samodzielnie wnio- 8sek, jeżeli posiada pełną zdolność procesową. Ze względu na brakwyraźnego uregulowania zdolności procesowej w art. 67a–67n PrPacj-RPPU i brak odesłania do stosowania przepisów KPC (art. 67o PrPacj-RPPU), należy przyjąć zastosowanie przepisów KPC dotyczącychzdolności procesowej (art. 65 i 199 § 1 pkt 3 KPC) przez analogię.Wojewódzka komisja musi bowiem w każdej sprawie ocenić kto możesamodzielnie dokonywać czynności procesowych w postępowaniui jakie są skutki braku zdolności procesowej. Problemów tych nieda się pominąć w praktyce uznając, że one nie istnieją. Ocenie tejzaś najlepiej będą służyć wskazane wyżej przepisy KPC dotyczącezdolności procesowej.

3. Zakres zdolności procesowej. Pełną zdolność procesową po- 9siada osoba pełnoletnia i nieubezwłasnowolniona. Pełnoletnim jest,kto ukończył lat 18 albo przed ukończeniem osiemnastego rokużycia zawarł związek małżeński. Pełnoletniości nie traci się przezunieważnienie małżeństwa (art. 10 KC) ani przez rozwód.

Osoba pełnoletnia traci pełną zdolność procesową w następstwieuprawomocnienia się postanowienia o ubezwłasnowolnieniu (za-równo całkowitym, jak i częściowym).

Zdolności procesowej pozbawia także skuteczne (art. 548 § 1 KPC)ustanowienie doradcy tymczasowego w postępowaniu o ubezwłas-nowolnienie (art. 549 § 1 KPC).

4. Przedstawiciel ustawowy. Sformułowanie „pacjent lub jego 10przedstawiciel ustawowy mogą wystąpić z wnioskiem” użytew art. 67b ust. 1 pkt 1 PrPacjRPPU wywołuje wątpliwości in-terpretacyjne w kwestii, czy przedstawiciel ustawowy pacjenta jestwnioskodawcą, a zatem składa wniosek we własnym imieniu, czyteż jest przedstawicielem ustawowym wnioskodawcy, a zatem składawniosek w imieniu i na rzecz wnioskodawcy.

Przytoczone sformułowanie sugeruje, że przedstawiciel ustawowyposiada samodzielną legitymację procesową do złożenia wnioskuwszczynającego postępowanie przed komisją. Kwestia działaniaprzedstawiciela ustawowego za stronę postępowania została bowiem

15


uregulowana w art. 66 KPC i wystarczyłoby odesłanie do stosowaniatego przepisu.

Ponieważ jednak postępowanie przed wojewódzką komisją zmierzado uzyskania świadczenia pieniężnego należnego poszkodowanemupacjentowi, nie zaś jego przedstawicielowi ustawowemu, należy uznać,że art. 67b ust. 1 pkt 1 PrPacjRPPU został wadliwie sformułowanyi nie zmienia on podmiotu legitymowanego do występowaniaw charakterze strony postępowania przed komisją. W przeciwnymrazie mielibyśmy do czynienia z występowaniem w charakterze stronypostępowania podmiotu, któremu nie przysługuje świadczenie. Zatakim stanowiskiem nie przemawiają zaś żadne racjonalne przesłanki.

Przedstawiciel ustawowy może zatem złożyć wniosek wszczynającypostępowanie na podstawie art. 67b ust. 1 pkt 1 PrPacjRPPU tylkow imieniu i na rzecz pacjenta, jeżeli pacjent ten nie posiadapełnej zdolności procesowej. Przedstawiciel ustawowy nie jest zatemstroną postępowania, lecz działa (podejmuje czynności procesowe)za stronę.

Przedstawicielem ustawowym jest każdy z rodziców, a może nimbyć także opiekun albo kurator, w razie ich ustanowienia.

5. Wszczęcie postępowania przez nasciturusa. Jeżeli pacjentem,11który doznał szkody jest nasciturus (por. art. 67a, Nb 7) wszczęciapostępowania może dokonać tylko jego przedstawiciel ustawowy.

Wszczęcie postępowania przed komisją jest jednak dopuszczalnedopiero po urodzeniu się dziecka. Gdyby zaś wniosek wszczynającypostępowanie złożył na rzecz nasciturusa kurator, o którym mowaw art. 182 KRO, wniosek taki podlegałby odrzuceniu przez komisjęze względu na brak zdolności sądowej strony (analogia z art. 199 § 1pkt 3 w zw. z art. 64 § 1 KPC).

6. Spadkobiercy pacjenta. W przypadku śmierci pacjenta stano-12wiącej zdarzenie medyczne (art. 67a ust. 1 PrPacjRPPU) wniosekwszczynający analizowane postępowanie mogą złożyć jego spadko-biercy (art. 67b ust. 1 pkt 2 PrPacjRPPU). Ze względu na brakustawowego rozróżnienia przyjąć należy, że możność ta przysługujespadkobiercom zarówno ustawowym, jak i testamentowym.

Wątpliwe jest jednak, czy spadkobiercom, którzy nie są osobamipośrednio poszkodowanymi wskutek śmierci pacjenta (art. 446 KC– por. Nb 13) przysługuje jakiekolwiek roszczenie. Wydaje siębowiem, że komentowany art. 67b ust. 1 pkt 2 PrPacjRPPU nie tworzyżadnego roszczenia.

16


7. Osoby pośrednio poszkodowane. Spadkobierca nie zawsze 13jednak jest osobą pośrednio poszkodowaną śmiercią pacjenta. Możewięc wystąpić sytuacja, że osoba nienależąca do kręgu spadkobier-ców dozna szkody wskutek śmierci pacjenta (por. art. 446 KC),a w związku z przyjętą regulacją nie będzie mogła dochodzić kompen-sacji uszczerbku w ramach omawianego postępowania. Osoba taka bę-dzie mogła jednak wytoczyć powództwo przed sądem powszechnym.

II. Przeszkody proceduralne (ust. 2)

A. Uwagi ogólne

1. Wadliwość uregulowania. Zastrzeżenie użyte w art. 67b ust. 2 14in principio PrPacjRPPU, że chodzi o „postępowanie przed wo-jewódzką komisją do spraw orzekania o zdarzeniach medycznych,o której mowa w art. 67e ust. 1” jest zbędne, gdyż o wojewódzkiejkomisji do spraw orzekania o zdarzeniach medycznych jest mowaw prawie każdym z przepisów art. 67a–67o PrPacjRPPU. Nie ma przytym innych wojewódzkich komisji do spraw orzekania o zdarzeniachmedycznych niż komisja, o której mowa w art. 67e ust. 1 PrPacjRPPU.

Należy także dodać, że w art. 67e ust. 1 PrPacjRPPU jest mowao komisji wojewódzkiej w znaczeniu ustrojowym, natomiast postę-powanie prowadzą składy orzekające komisji, a zatem komisje w zna-czeniu proceduralnym. W komentowanym przepisie art. 67b ust. 2PrPacjRPPU chodzi o ostatnio wskazane znaczenie, zaś w art. 67eust. 1 PrPacjRPPU – o komisję w znaczeniu ustrojowym.

2. Regulacja zawieszenia i umorzenia postępowania. W art. 67b 15ust. 2 pkt 1 PrPacjRPPU uregulowano szczególne przesłanki zawie-szenia postępowania przed wojewódzką komisją. Zawieszenie tegopostępowania regulują także przepisy art. 173 i 174 KPC wskazanew odesłaniu zawartym w art. 67o PrPacjRPPU.

Przepis art. 67b ust. 2 pkt 2 PrPacjRPPU dotyczy zaś wpływu za-wisłości sporu i powagi rzeczy osądzonej w postępowaniu sądowymna postępowanie przed wojewódzką komisją.

B. Zawieszenie postępowania (pkt 1)

1. Podmiot uprawniony i inicjatywa. Sformułowanie „zawiesza 16się” jest niejasne w kwestii, czy zawieszenie następuje z mocy

17


prawa, czy z mocy orzeczenia organu postępowania. Należy uznać,że chodzi o zawieszenie postępowania z mocy orzeczenia komisji,a przy tym działającej z urzędu. Tak samo interpretuje się tegorodzaju bezosobowe sformułowania użyte w KPC. Jeżeli zaś chodzio zawieszenie postępowania ex lege, to na ogół w przepisach używanejest sformułowanie „ulega zawieszeniu” (por. np. art. 173 KPC).

2. Zawody medyczne. Zawód medyczny, o którym mowa w ust. 217pkt 1 komentowanego artykułu to m.in.: lekarz, lekarz-dentysta,felczer, pielęgniarka, położna, diagnosta laboratoryjny, ratownik me-dyczny, fizjoterapeuta.

Przepis art. 3 ust. 1 pkt 3 PrPacjRPPU określa osobę wykonującązawód medyczny przez odesłanie do art. 2 ust. 1 pkt 2 DziałLeczU.Ostatnio wskazany przepis stanowi zaś, że osoba wykonująca zawódmedyczny to osoba uprawniona na podstawie odrębnych przepisówdo udzielania świadczeń zdrowotnych oraz osoba legitymująca sięnabyciem fachowych kwalifikacji do udzielania świadczeń zdro-wotnych w określonym zakresie lub w określonej dziedzinie medy-cyny. Ustawodawca dzieli zatem osoby wykonujące zawód medycznyna dwie grupy. Pierwsza grupa to osoby, których uprawnienie doudzielania świadczeń zdrowotnych wynika z odrębnych przepisów,a więc muszą one spełnić przesłanki określone w tych przepisach,aby nabyć uprawnienie do udzielania świadczeń zdrowotnych, np. le-karz (art. 5 ZawLekU). Druga grupa to osoby, dla których nie maodrębnych przepisów, legitymujące się nabyciem fachowych kwalifi-kacji do udzielania świadczeń zdrowotnych w określonym zakresie lubw określonej dziedzinie medycyny. Ta grupa osób nie została okreś-lona w odrębnym akcie prawnym, lecz prawo do udzielania świadczeńzdrowotnych daje im sam fakt ukończenia odpowiedniej szkoły.

Pojęcie osoby wykonującej zawód medyczny obejmuje zatem osobywykonujące zawody, których status jest określony ustawowo, jaki zawody, które nie mają na gruncie obowiązującego prawa takiegouregulowania.

3. Odpowiedzialność zawodowa. Postępowanie w przedmiocie18odpowiedzialności zawodowej to postępowanie uregulowane odnośniedo:1) lekarza i lekarza-dentysty w art. 53 i n. IzbLekU;2) pielęgniarki i położnej w art. 36 i n. SamPielęgPołożU;3) fizjoterapeuty w art. 85 i n. ZawFizjoterU;

18


4) felczerów, ratowników medycznych, techników i techników den-tystycznych, laborantów medycznych, laborantów dentystycznych,dietetyków, masażystów oraz kontrolerów sanitarnych posiadają-cych prawo wykonywania praktyki w art. 1 i n. OdpZawFPSZU.

4. Tok postępowań zawodowych. Postępowania w przedmiocie 19odpowiedzialności zawodowej toczą się, co do zasady, od chwilipodjęcia czynności sprawdzających. Celem czynności sprawdzają-cych jest wstępne zbadanie okoliczności koniecznych do ustalenia,czy istnieją podstawy do wszczęcia postępowania wyjaśniającego.W trakcie czynności sprawdzających nie przeprowadza się dowoduz opinii biegłego ani czynności wymagających spisania protokołu,z wyjątkiem możliwości przesłuchania w charakterze świadka osobyskładającej skargę (por. art. 55 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 IzbLekU; art. 38ust. 1 pkt 1 i ust. 2 SamPielęgPołożU oraz art. 87 ust. 1 pkt 1 i ust. 2ZawFizjoterU).

Należy zaś uznać, że w wypadku felczera i przedstawicieli innychzawodów medycznych wskazanych w Nb 18 pkt 4 postępowaniew przedmiocie odpowiedzialności zawodowej toczy się od chwiliwszczęcia postępowania przez okręgową komisję kontroli zawodo-wej (art. 18 OdpZawFPSZU).

Należy przyjąć, że postępowania te kończą się z chwilą uprawo-mocnienia się orzeczenia kończącego postępowanie w przedmiocieodpowiedzialności zawodowej.

5. Tok postępowania karnego. Postępowanie karne dotyczące tego 20samego czynu, to postępowanie w sprawie o czyn, który wypełniaznamiona przestępstwa, a jednocześnie spełnia przesłanki zdarzeniamedycznego w myśl definicji określonej w art. 67a ust. 1 i 2PrPacjRPPU.

Postępowanie karne toczy się od chwili wszczęcia postępowaniaprzygotowawczego, poprzez ewentualne postępowanie sądowe, dochwili uprawomocnienia się orzeczenia kończącego postępowaniew sprawie.

6. Niezaskarżalność zawieszenia. Orzeczenie komisji o zawiesze- 21niu postępowania jest niezaskarżalne. Należy bowiem uznać, że – codo zasady – orzeczenia proceduralne komisji są niezaskarżalne(por. jednak art. 67j, Nb 33), odnośnie zaś do orzeczenia o zawiesze-niu postępowania przed komisją nie ma uregulowania szczególnego.

19


7. Źródło informacji o postępowaniach. Przepisy PrPacjRPPU22nie uprawniają wojewódzkiej komisji do uzyskiwania informacjio toczących się postępowaniach wskazanych w art. 67b ust. 2 pkt 1PrPacjRPPU.

Przewodniczący składu orzekającego wojewódzkiej komisji możezwrócić się do odpowiedniego rzecznika odpowiedzialności zawo-dowej celem uzyskania takich informacji, jednak rzecznik nie jestzobligowany do ich udzielenia. Należy uznać, że to samo dotyczyorganów postępowania karnego.

W związku z powyższym komisja musi polegać w tym zakresiena informacjach uzyskanych od stron postępowania.

8. Wpływ postępowań. Wojewódzka komisja nie jest formalnie23związana wynikiem postępowania karnego, a w szczególności pra-womocnym wyrokiem skazującym, gdyż w przepisach PrPacjRPPUbrak jest odpowiednika art. 11 zd. 1 KPC, ani wynikiem postępowaniaw przedmiocie odpowiedzialności zawodowej. Jednakże wyniki tychpostępowań będą stanowić istotną okoliczność przy wydawaniuorzeczenia o zdarzeniu medycznym bądź jego braku.

C. Odrzucenie wniosku i umorzenie postępowania (pkt 2)

1. Błąd gramatyczny. W art. 67b ust. 2 pkt 2 PrPacjRPPU można24dostrzec błąd gramatyczny. Powinno bowiem być: „postępowania(nie zaś postępowanie) nie wszczyna się, a wszczęte umarza”. Słowo„postępowanie” użyte w art. 67b ust. 2 in principio PrPacjRPPUjest zharmonizowane pod względem rodzaju gramatycznego tylkoz początkową częścią pkt 1 art. 67b ust. 2 („zawiesza się”). Niejest zaś zharmonizowane z początkową częścią pkt 2 art. 67b ust. 2PrPacjRPPU („nie wszczyna się”). Treść tych punktów art. 67b ust. 2PrPacjRPPU nie powinna być więc ujęta w jednym zdaniu.

2. Wadliwość uregulowania. Sformułowanie „postępowania nie25wszczyna się, a wszczęte umarza” użyte w ust. 2 pkt 2 komentowanegoartykułu jest wadliwe. Analizowane postępowanie zostaje bowiemwszczęte przez wnioskodawcę w następstwie złożenia wniosku.Komisja nie wszczyna tego postępowania, a zatem nie może także od-mówić jego wszczęcia. Komisja może „jedynie” zakończyć wszczętepostępowanie (por. Nb 6). W szczególności zaś komisja może od-rzucić wniosek wszczynający postępowanie, jeżeli niedopuszczalność

20


postępowania miała charakter pierwotny, a zatem zachodziła w chwilizłożenia wniosku.

Przez pojęcie „postępowania nie wszczyna się” należy zatemrozumieć odrzucenie wniosku.

3. Proceduralne sposoby zakończenia postępowania. W art. 67b 26ust. 2 pkt 2 PrPacjRPPU rozróżniono „umorzenie” i „niewszczęcie”postępowania. Umorzenie postępowania powinno nastąpić wówczas,gdy przeszkoda procesowa wymieniona w ust. 2 pkt 2 komentowanegoartykułu zaszła następczo. Natomiast „niewszczęcie” postepowania,jeżeli wskazana przeszkoda miała charakter pierwotny. W pierwszymz tych wypadków komisja powinna wydać orzeczenie o umorze-niu postępowania, natomiast w drugim – orzeczenie o odrzuceniuwniosku (por. Nb 25). Wojewódzka komisja nie może natomiastwydać orzeczenia o odmowie wszczęcia postępowania, jak bowiemwyżej wskazano postępowanie przed komisją zostało wszczęte przezpodmiot składający wniosek (wnioskodawcę – por. Nb 3) z chwilązłożenia wniosku.

4. Przeszkody procesowe. Toczące się przed sądem postępowanie 27o odszkodowanie lub zadośćuczynienie na tle tego samego zdarzeniamedycznego, stanowi przeszkodę procesową dla postępowania o tosamo przed wojewódzką komisją. Przeszkoda ta powstaje z chwilądoręczenia odpisu pozwu pozwanemu w postępowaniu sądowym (za-wisłość sporu). Natomiast z chwilą uprawomocnienia się orzeczeniaco do istoty sprawy wydanego przez sąd, zawisłość sporu ulega prze-kształceniu w powagę rzeczy osądzonej, która jest drugą z przeszkódprocesowych wymienionych w art. 67b ust. 2 pkt 2 PrPacjRPPU.

5. Zakres przeszkód. Postępowanie przed wojewódzką komisją 28podlega umorzeniu tylko w zakresie, w jakim wszczęto postępowaniesądowe. Jeżeli zatem przed sądem dochodzone jest tylko odszkodowa-nie, to nie można umorzyć postępowania toczącego się przed komisjąw sprawie o zadośćuczynienie i na odwrót.

To samo dotyczy zakresu dopuszczalności odrzucenia wnioskuwszczynającego postępowanie przed komisją.

6. Zawisłość sporu przed sądem. Podstawa umorzenia postępo- 29wania przed wojewódzką komisją zachodzi, jeżeli doręczenie odpisupozwu pozwanemu w postępowaniu sądowym nastąpiło po wszczęciupostępowania przed komisją. Jeżeli zaś doręczenie odpisu pozwunastąpiło przed wszczęciem postępowania przed komisją, to jak

21


wyżej wskazano, wniosek wszczynający postępowanie przed komisjąpowinien zostać odrzucony.

7. Powaga rzeczy osądzonej. Nie ma zaś znaczenia chwila powsta-30nia powagi rzeczy osądzonej w postępowaniu sądowym. Jeżeli zatemodpis pozwu doręczono pozwanemu przed wszczęciem postępowaniaprzed komisją, a powaga rzeczy osądzonej powstała po wszczęciutego postępowania, komisja powinna odrzucić wniosek ze względuna zawisłość sporu.

8. Ratio legis art. 67b ust. 2 pkt 2. Postępowanie sądowe ma31pierwszeństwo wobec postępowania przed wojewódzką komisją dospraw orzekania o zdarzeniach medycznych. Postępowanie przed tąkomisją, należy do pozasądowego modelu dochodzenia roszczeń, mazatem na celu odciążenie sądownictwa powszechnego. W związkuz tym przepisy PrPacjRPPU wykluczają możliwość równoległegotoczenia się sądowego postępowania cywilnego i postępowania przedwojewódzką komisją.

III. Podjęcie zawieszonego postępowania (ust. 3)

1. Zakres zastosowania. Przepis art. 67b ust. 3 PrPacjRPPU ma32zastosowanie tylko w razie zawieszenia postępowania z przyczynyokreślonej w ust. 2 pkt 1 tego artykułu. W razie zaś zawieszeniaz innych przyczyn (por. art. 173 i 174 KPC w zw. z art. 67oPrPacjRPPU), podjęcie postępowania następuje stosownie do treściart. 180 i 181 KPC z uwzględnieniem przyczyny zawieszenia.

2. Chwila podjęcia postępowania. „Postępowanie, o którym mowa33w ust. 2 pkt 1 PrPacjRPPU” to postępowanie w przedmiocie odpo-wiedzialności zawodowej osoby wykonującej zawód medyczny lubpostępowanie karne w sprawie o przestępstwo. Każde z tych postępo-wań ulega zakończeniu z chwilą uprawomocnienia się kończącegoje orzeczenia (por. także Nb 19 i 20).

3. Inicjatywa. Komisja podejmuje postępowanie prowadzone przez34siebie z urzędu, a zatem zawsze, gdy dowie się o przesłance podjęciapostępowania. W przepisach PrPacjRPPU nie uregulowano sposobuuzyskiwania przez komisję informacji o innych toczących się postę-powaniach i ich zakończeniu. W konsekwencji nie ma znaczenia,z jakiego źródła i w jaki sposób komisja uzyska tę wiadomość,powinna jednak zweryfikować jej prawdziwość.

22

Rozdział 13a. Zasady i tryb... Art. 67c

4. Wydanie orzeczenia. Podjęcie zawieszonego postępowania 35powinno nastąpić mocą orzeczenia o charakterze proceduralnym(por. art. 67j, Nb 2). Orzeczenie to jest niezaskarżalne (por. Nb 21).

Podjęcia postępowania powinien dokonać czteroosobowy składorzekający na posiedzeniu jawnym wewnętrznie. Przepisy art. 67a–67oPrPacjRPPU nie przewidują bowiem innego składu do orzekaniaw kwestiach proceduralnych niż skład czteroosobowy. Natomiastdopuszczalność podjęcia postępowania na posiedzeniu jawnym we-wnętrznie wynika z tego, że komisja orzeka, co do zasady, na tegorodzaju posiedzeniach (art. 67i ust. 2 PrPacjRPPU), a w kwestiipodjęcia postępowania nie ma przepisu szczególnego w PrPacjRPPU.

Art. 67c. [Wniosek]1. Wniosek o ustalenie zdarzenia medycznego, zwany dalej

„wnioskiem”, wnosi się do wojewódzkiej komisji do spraw orze-kania o zdarzeniach medycznych właściwej ze względu na siedzibęszpitala.

2. Wniosek wnosi się w terminie 1 roku od dnia, w którympodmiot składający wniosek dowiedział się o zakażeniu, uszkodze-niu ciała lub rozstroju zdrowia albo nastąpiła śmierć pacjenta,o których mowa w art. 67a ust. 1, jednakże termin ten nie możebyć dłuższy niż 3 lata od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie skut-kujące zakażeniem, uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowiaalbo śmiercią pacjenta.

3. Złożenie wniosku, w wyniku którego wojewódzka komisjado spraw orzekania o zdarzeniach medycznych, o której mowaw art. 67e ust. 1, wydała orzeczenie o zdarzeniu medycznym,przerywa bieg terminu przedawnienia roszczeń określony w prze-pisach Kodeksu cywilnego wynikający ze zdarzeń objętych wnios-kiem.

4. W przypadku śmierci pacjenta, o której mowa w art. 67aust. 1, termin, o którym mowa w ust. 2, nie biegnie do dniazakończenia postępowania spadkowego.

23

Documents

Ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta · Terminologia. Istotne a niepotrzebne problemy interpretacyjne sprawia terminologia zastosowana w komentowanych przepisach. Przede