Embed Size (px)
Citation preview
vuf&SdtajccHynma&;pepftay:
q&mq&mrrsm;\
oabmxm;tjrifESifh tBuHOmPfrsm;qkdif&mokawoe
Supported By
Teac
hers
’ Voi
ceW
hat
educ
atio
n re
form
s do
esM
yanm
ar N
eed?
47
Teachers’ voice – what education reforms does
Myanmar need?
Marie Lall, Thei Su San, Nwe Nwe San,Theint Theint Myat and Lwin Thet Thet Khaing
Teac
hers
’ Voi
ceW
hat
educ
atio
n re
form
s do
esM
yanm
ar N
eed?
48
A report by Myanmar Egress ဤအစရငခစာသည Myanmar Egress အတြကေရးသားျခငးျဖစျပး အစရငခစာ၏ အစတအပငးမားက My-anmar Egress ႏင စာေရးသမား၏ ခြငျပခက မပါရပ ထတယသးစြခြငမျပပါ။
ေကးဇးတငလႊာ
ဤသေတသနျဖစေျမာကေအာင ေထာကပေပးေသာ ဥေရာပသမဂၢ ရနပေငြ အစအစဥအေပၚ My-anmar Egress ႏင ပးေပါငးေဆာငရြကေပးေသာ Friedrich Naumann Stiftung အားေကးဇးတငရပါသည။ ျမနမာသေတသမားအား သေတသနနညးစနစမား သငၾကားေလကငေပးရနအတြက သေတသနဌာနတစခက Myanmar Egress တြင ဖြ႔စညးခပါသည။ ဤအစရငခစာသည ထသေတသမားအဖြ႔၏ စစညးထားေသာ အခကအလကမားအေပၚ အေျခခထားေသာ ပထမဆး အစရငခစာျဖစပါသည။ ဤသေတသနသည FNS ႏင EU ၏ သေဘာထားၾကးေသာ ဘ႑ာေရးအကအည မပါလင လပေဆာငႏငခလမမည မဟတပါ။ ေမးခြနးလႊာမားအား ေျဖဆေပးၿပး ၄ငးတ႔၏ေကာငးမားသ႔လညး လာေရာကေလလာရနခြငျပ သညအျပင ဥးတညအပစမားအျဖစ အငတာဗးအတြက အခနေပးေျဖၾကားေပးပါေသာ ေကာငးအပဆရာႀကး မားႏင ဆရာ၊ဆရာမမားအားလးက ေကးဇးအထးတငရပါသည။ ဤအစရငခစာတြင ၄ငးတ၏ ထငျမငခက မားႏင အသမားက ေစငကလစြာ ေဖာျပေပးႏငမညဟ ကၽြႏပတ႔ ေမာလငပါသည။
ေကာငးမားတြင သေတသနျပလပရန ကၽြႏပတ႔အား ခြငျပအကအညေပးခၾကပါေသာ ၿမ႕နယပညာ ေရးမးမားအား ေကးဇးအထးတငရပါသည။
အေရးႀကးဆးအခကအေနျဖင ျမနမာႏငင ျပျပငေျပာငးလေရးတြင အေမာအျမငရရ ဥးေဆာငဥး ရြကျပ၍ ဆကလကေထာကပမႈျပေနေသာ Myanmar Egress ဒါ႐ကတာမားအား ေကးဇးအထးတငရပါသည။
ဤသေတသနစာတမးအား Myanmar Egress မ ဥးေဆာငေရးသားျခငးျဖစၿပး
စာတမးပါအခကအလကမား အားလးအတြက Myanmar Egress မတာဝနယပါသည။
Teac
hers
’ Voi
ceW
hat
educ
atio
n re
form
s do
esM
yanm
ar N
eed?
49
ေရးသားျပစသမား။
Dr. Marie Lall, FRSA သည လနဒနတကသလမ ေတာငအာရေရးရာ ကၽြမးကငသျဖစပါ သည။ သ(မ)၏ သေတသနသည ေတာငအာရ၏ ႏငငေရးအထးသျဖင အႏၵယ၊ပါကစၥတနႏင ျမနမာႏငင မားအေရးကစၥက အဓကဥးတညျပး ယငးေဒသမားတြငလညး ကြငးဆငးေလလာမႈအေတြ႔အၾကမားရပါ သည။ သ(မ)သည အႏၵယႏင ပါကစၥတနႏငငတ႔၏ ပညာေရးမ၀ါဒမားႏင စပလဥး၍လညးေကာငး ေတာင အာရ၏ ႏငငျဖစတညမႈႏင ႏငငသားျဖစမႈတ႔ႏင စပလဥး၍လညးေကာငး အေပၚကယျပန႔စြာ လပေဆာငေရး သားလကရပါသည။ သ(မ)သည ႏငငေရးေဘာဂေဗဒ ဆငရာအေရးကစၥမား၊ စြမးအငလျခေရးကစၥ၊ စစဥလပေဆာငဆသတမနဆကဆေရးႏင ပထ၀ႏငငေရးအပါအ၀င ႏငငျခားေရးမ၀ါဒေဖၚေဆာငေရး ႏငငမားတြင ျပန႔ကေနထငၾကေသာ လမးမား ဆငရာ ႏငငေရးကစၥမား တြငလညး လပေဆာငလကရပါသည။ သ(မ)သည India’s Missed Opportunity ( Ashgate 2001) ကေရးသားျပစချပး Education as a Political Tool in Asia (Routledge 2009)၏ တညးျဖတသအယဒတာျဖစသညအျပင The Geopolitics of Energy in South Asia (ISEAS 2009) ႏင Education and Social justice in the Era of Globalization – India and the UK (Routledge 2012) စသညတ႔က ေရးသားချပး ေတာငအာရဆငရာ ေဆာငးပါးမားစြာကလညး ေရးသားခသျဖစသည။ သ(မ)၏ ေဆြးေႏြးခကမား၊ အငတာဗးမားအား BBC World, Channel 4, Sky news, Aljazeera စသည. ရပသလငးမားႏင ႏငငတကာ ေရဒယဌာနမားတြင လႊငထတချပး ႏငငတကာ ပႏပမဒယာ မားတြငလညး ထတႏႈတကးကားၾကေလရပါသည။ မားမၾကာေသးမကာလက သ(မ)သည ဆနတရေဖာင ေဒးရငးမ ေထာကပေသာ အဆာကာရ ေခတျပငအေတြးမားအစအစဥတြင မန႔ခြနးတတစခ၊ ျဗတသအထက လႊတေတာႏင ဥေရာပေကာမရင စသညတ႔တြင ေစစပညႏႈငးမႈဆငရာ ေဟာေျပာမႈမား ျပလပခပါသည။ သ(မ)သည ၂၀၀၉ခႏစဧျပလတြင နယးေဒလရ ဂ၀ါဟလာေနရး တကသလ၌ ဧညအဖြ႔၀ငအျဖစလညးေကာငး ၂၀၀၉ ခႏစ ၾသဂတ ႏင ဒဇငဘာလ အတြငးတြင ပါကစၥတနႏငင လာဟဟး ရ စမခန႔ခြမႈဆငရာ လာဟဟးတကသလတြင ဧညဌာနမႈးအျဖစလညးေကာငး လပေဆာငခပါသည။ သ(မ)သည လကရကာလ၌ လနဒနတကသလ၊ ပညာေရးအငစတကတြင ပညာေရးႏင ေတာငအာရ ဆငရာ ကထက အျဖစျဖငလညးေကာငး၊ Myanmar Egress ၏ ပညာေရးဆငရာ အၾကေပးအျဖစလညးေကာငး လပေဆာငလကရပါသည။ သ(မ)သည စကၤာပ အမးသားတကသလ၊ ေတာငအာရေလလာမႈဆငရာ အငစတကတြင ဂဏထးေဆာငအဖြ႕၀င၊ Chatham House တြင ၂၀၁၁ ၾသဂတ မ ယခထ အာရဆင ရာ အစအစဥတြင တြဖကအဖြ႔၀ငအျဖစ ပါ၀ငေဆာငရြကလကရပါသည။ သ(မ)သည ႏငငတကာဆကဆ ေရးဆငရာ ေဒါကတာဘြ႔က လနဒနစးပြားေရးေကာငးမ ၁၉၉၉ ခနစတြင ရရခပါသည။
ေဒါကတာ သစစ သည Myanmar Egress ၏ သေတသနဌာနတြင ဥးေဆာငလပကငေနပါသည။ ၂၀၀၉ ခႏစတြင ရနကနေဆးတကသလ (၂) မ ဘြ႔ရရချပး ၂၀၀၉ ခႏစ ေႏြရာသတြင Myanmar Egress ရ ျပညသ႔နတ သငတနးတြင ေလကငေရးမနေနဂာအျဖစ စတငလပေဆာငခပါသည။ ထ႔ေနာက ၂၀၁၀ ေရြးေကာကပြတြင သေဘာထားစစတမးမား ေကာကယမႈတြင ပါ၀ငချပး ME၏သေတသနဌာနက ရႏငသမ
Teac
hers
’ Voi
ceW
hat
educ
atio
n re
form
s do
esM
yanm
ar N
eed?
50
အငအားမားစစညး၍ တညေထာငရာတြင ကညေဆာငရြကခပါသည။ လကရကာလတြင Myanmar Egress၏ဥကဌ ဥးတငေမာငသနးအား ျငမးခမးေရးလပငနးစဥမားတြင ကညေဆာငရြကေပးလကရပါသည။
ေဒၚႏြယႏြယစမး သည Myanmar Egress သေတသနဌာန ဥးေဆာငလပကငသည “ဆရာမား အသ” သေတသန ပေရာဂကတြင ပါ၀ငလပေဆာငေနပါသည။ သ(မ)သည ရနကနအေရပငးတကသလမ စမစးပြားဘာသာရပ အဓကျဖင ၀ဇၨာဘြ႔ရရခၿပး ရနကနစးပြားေရးတကသလမ ဖြ႕ၿဖးမႈ႕ပညာဘာသာျဖင ဘြ႕လြနဒပလမာရရခပါသည။ သ(မ)၏ရညရြယခကသည လမႈေရးလပငနးမားႏင တငးျပညဖြ႕ၿဖး တးတက ေရးတြင စတအားထကသနစြာ ပါ၀ငေဆာငရြကလျခငးျဖစပါသည။ ရညရြယခကအတငးပင ျမနမာႏငင၏ ဖြ႕ၿဖးေရးလပငနးမားတြင တကကြစြာ ပးေပါငးေဆာငရြကလက ရပါသည။ နာဂစမနတငးျဖစပြားေသာအခါ နာဂစဒဏခေဒသျဖစသည ဖာပၿမ႕နယတြင အေရးေပၚကယဆယေရး လပေဆာငခကမား၊ ျပနလညထ ေထာငေရး လပေဆာငခကမား၊ ဖြ႕ၿဖးေရး လပေဆာငခကမားက တကကြစြာ ပးေပါငးေဆာငရြကခပါသည။ (၂)ႏစၾကာၿပးေနာက သမသည ကေလးသငယကာကြယေရး အဖြ႕အစညးျဖစတ ရတနာေမတာ အဖြ႔တြင လထဆကဆေရးမႈး အျဖစ လပေဆာငခပါသည။ သ(မ)သည ၿမ႕ျပရ ပစပယခအပစမား၏ သကေမြးမႈ၊ ပညာေရး၊ စတဓာတ၊ လမႈေရး၊ စြမးေဆာငရည၊ နားလညသေဘာေပါကမႈမား တးတကေရးကသ႔ေသာ လပေဆာငခကမားတြင ခငမာတကၾကြစြာပးေပါငး ေဆာငရြကခပါသည။ ၆ လၾကာၿပးေနာက ရနကနစပြားေရးတကသလတြင ဖြ႕ၿဖးမႈပညာဘြ႔လြနက တက ေရာကခရာ ဤအျဖစသည သ(မ)ဘ၀၏ အလညအေျပာငးတစရပ ျဖစလာခပါသည။ သ႔ႏင သ(မ)သည ဖြ႕ၿဖးေရးနယပယတြင သေတသနသမားတစေယာကအျဖစ ေျပာငးလခပါသည။ ေနာကဆး၌ သ(မ)သည Myanmar Egress သေတသန အဖြ႔ႏင လကတြခကာ ယခအခါ သ(မ)သည Myanmar Egress သေတသနဌာန၌ “ဆရာမားအသ” သေတသန ပေရာဂကတြင ဥးေဆာငလပကငလကရပါသည။
ေဒၚသမသမျမတသည Myanmar Egress သေတသနဌာနတြင လကေထာကသေတသနမႈး ျဖစပါသည။ သ(မ)သည ၂၀၀၅ ခႏစတြင အစးရ တကသလ၀ငတနးေအာငျမငခၿပး ၂၀၁၀ တြင ဒဂတကသလမ ဇ၀နညးပညာဆငရာ၀ဇၨာဘြ႔ ရရခပါသည။ သ(မ)သည ကြနပတာသငတနးအပါအ၀င သကေမြးမႈသငတနးမားလညး တကေရာကခပါသည။ သ(မ)သည ၂၀၀၆ မ ၂၀၁၁ အထ ျပငပေကာငး ဆရာမအျဖစ ဇ၀ေဗဒဘာသာက သငၾကားခပါသည။ ၂၀၀၉ မ ၂၀၁၁ အထ TIENS Internation-al Co, Ltd တြင အေရာငးကယစားလယ အျဖစလညး လပကငခဖးသည။ ၂၀၁၁ ခႏစတြင သမသည Myanmar Egress မဖြငလစေသာ လမႈစြ႔ဥးတထြငသငတနး အပတစဥ ၁၅ တြငတကေရာကချပး လကေထာကသေတသနမႈးအျဖစ ၀ငေရာကလပကငေနပါသည။
ေဒၚလြငသကသကခငသည Myanmar Egress သေတသနဌာနမ လကေထာကသေတသနမႈး ျဖစပါသည။ တကသလဝငတနးက ၁၉၉၉ ခႏစတြင ေအာငျမငခကာ ကြနးကနးအထကတနးေကာငး တြင လပအားေပးဆရာမအျဖစ ၂ ႏစ လပကငခပါသည။ ၂၀၀၃ ခႏစတြင သမငးဘာသာႏင ၀ဇၨာဘြ႕ရရချပး ၂၀၀၅ ခႏစတြင ကယပငစးပြားေရးလပငနး ဆနဆငဖြငလစေရာငးခခပါသည။ ၂၀၁၀တြင Myanmar Egress စြမးေဆာငရညျမႇငစငတာမဖြငလစေသာ ပေရာဂကစမခန႔ခြေရးသငတနးတြင တကေရာကချပး
Teac
hers
’ Voi
ceW
hat
educ
atio
n re
form
s do
esM
yanm
ar N
eed?
51
လပအားေပးကြငးဆငးေလလာသအျဖစ လပေဆာငခပါသည။ ယခအခါ Myanmar Egress တြင ႏငငေရး၊ စးပြားေရး၊ ပညာေရးဆငရာ သေတသနမားတြင လကေထာကသေတသနမႈးအျဖစ ေဆာငရြကလကရၿပး ပညာေရးသေတသနအဖြ႔ႏငလညး ပးေပါငးလပကငလကရပါသည။
Teac
hers
’ Voi
ceW
hat
educ
atio
n re
form
s do
esM
yanm
ar N
eed?
53
မာတကာ၁ စာတမးအကဥးခပ ၁၁.၁ ရညရြယခကမား ၁၁.၂ အသးျပသညနညးလမးမား ၁၁.၃ အဓကေတြ႕ရခကမား ၁၁.၄ ျပျပငေျပာငးလေရးအတြကအႀကျပခကမား ၃၁.၅ သးသပခကမား ၅၂ စမကနးရညရြယခကမား ၆၃ ေနာကခအေၾကာငးအရာ ၈၃.၁ ျမနမာႏငငပညာေရး ၈၄ ဆရာမားႏငသတ႔၏ေနာကခအေၾကာငးအရာမား ၁၅၄.၁ ဆရာမားႏငေကာငးမား ၁၅၄.၂ ေလကငေရး ၁၇၄.၃ လစာ ၁၇၄.၄ ပညာေရးျပျပငေျပာငးလမႈမား ၁၉၅ အဓကဆလရငး-ဆရာေတြဘာေျပာလ ၂၀၅.၁ သငရးညႊနးတမး ၂၀၅.၂ ေကာငးသား-ဆရာအခး ၂၁၅.၃ အခန၊ေနရာႏငသငေထာကကမား ၂၂၅.၄ သငၾကားနညးစနစမား ၂၃၅.၅ ေကာငးသားမားႏငကရငမား ၂၆၅.၆ စာေမးပြစနစ ၂၇၅.၇ အထကတနးေကာငးမားႏငတကသလသ႔အကအေျပာငး ၂၈၅.၈ မဘမားပါ၀ငမႈ ၃၀၅.၉ သးျခားမလတနးေကာငးကစၥရပမား ၃၀၅.၁၀ အစးရ၊ဘနးေတာၾကးသငႏငပဂၢလကေကာငးမားၾကားကြာျခားခကမား ၃၁၆ ေကာငးအပဆရာမားဘာေျပာၾကလ ၃၄၇ သေတသနေတြ႔ရခကမားႏငအၾကျပခကမား ၃၆၇.၁ အဓကေတြ႔ရခကမား ၃၆၇.၂ ျပျပငေျပာငးလေရးအတြကအႀကျပခကမား ၃၇၇.၃ သးသပခကမား ၃၉အတေကာကမား၈စာညႊနး ၄၁၉ေနာကဆကတြ-ပညာေရးစာရငးဇယားမား ၄၃
Teac
hers
’ Voi
ceW
hat
educ
atio
n re
form
s do
esM
yanm
ar N
eed?
1
၁။ စာတမးအကဥးခပ
၁.၁ ရညရြယခကမား
ဤသေတသန၏ ရညရြယခကမာ ျမနမာႏငင၏ လကရပညာေရးအေျခအေနမားႏင မညသည ပညာေရးျပျပငေျပာငးလမႈမးက လအပေနသညဆသည အခကမားႏငပတသက၍ ျမနမာဆရာမား၏ ခစားခက အျမငမား၊ အသမားအေပၚတြင အာ႐စကလာေစရနျဖစသည။ အခကအလကေကာကယမႈမားက ၂ဝ၁၂ ဇြနလတြင စတငခၿပး လကရတြင ရရလာေသာ အခကအလကမားသည ေဆာငရြကေနေသာ ျပညစ ေသာ ပညာေရးက႑ ျပနလညဆနးစစမႈ ႏင ၂ဝ၁ဝ ေရြးေကာကပြေနာကပငး ယၾကညမႈတညေဆာကႏင ခေသာ ျပျပငေျပာငးလေရး ျဖစစဥမားမ ထြကေပၚလာသည အေရးၾကးေသာ အခကမား ျဖစပါသည။
၁.၂ အသးျပသညနညးလမးမား
အခကအလကမားက ရနကနတငးေဒသႀကး၁ တြင ၂ဝ၁၂ ဇြနလမ စကတငဘာလ အတြငး ေကာငး ၁၉ ေကာငး (အမားစသည အစးရေကာငးမားျဖစၿပး၊ ဘနးေတာႀကးသငေကာငး အနညးငယ ႏင ပဂၢလကေကာငး ၂ ေကာငး) မ ေကာကယထားျခငးျဖစပါသည။ ေကာငး (၄) ေကာငးမာ မလတနး ေကာငးျဖစၿပး၊ (၇) ေကာငးမာ အလယတနးေကာငး ႏင (၈) ေကာငးမာ အထကတနးေကာငးမား ျဖစပါ သည။ စစတမးမားက ဤေကာငးမားတြင တာ၀နထမးေဆာငေနေသာ ဆရာ၊ဆရာမ (၄၄၃) ေယာက အနက (၃ဝ၈) ေယာကထမ ေကာကယထားျခငးျဖစပါသည။ ထ႔ျပင ဆရာ၊ဆရာမ (၈၄) ေယာကအား အဓကဥးတညအပစမားအျဖစ သတမတ၍ ေမးခြနးမားေမးျမနးခပါသည။ သင႐းညႊနးတမး၊ စာေမးပြစနစ၊ လစာႏႈနးထား၊ ဆရာ၊ဆရာမ ေလကငေရး၊ သငၾကားနညးစနစမား စသည အေၾကာငးအရာမားအေပၚ ျပညစေသာ အျမငမားရရႏငရန ေကာငးအပဆရာ၊ ဆရာမ (၁၆) ေယာကႏင အငတာဗးမား ျပလပခ ပါသည။ ေကာငးပညာသငၾကားေရးေကာငးမား မတကြျပားမႈအား ေရာငျပနဟပေစရန ရညရြယခကရရျဖင ေကာငးမားက ေရြးခယထားပါသည။ ေရြးခယခသညေကာငးမားမာ ဆငးရေသာေဒသမားႏင လလတတနး စားအလႊာက အေျချပသည ၿမ႕ျပႏင ဆငေျခဖးၿမ႕နယမားမ ေရြးခယချခငးျဖစပါသည။
၁.၃ အဓကေတြ႕ရခကမား
ဤသေတသန၏ အဓကေတြ႔ရခကမားသည စာေမးပြစနစႏင ကေလးဗဟျပသငၾကားေရး (တရား၀င ျမနမာ ပညာေရးမ၀ါဒ) တ႔အၾကား နကရႈငးစြာ လကေလာညေထြ မရမႈက ျပသေနပါသည။ “ေျဖဆသအားလးေအာငစနစ”သည ဆရာဆရာမမားအား အခနမသငရးကန သငၾကားၿပးစးေရးအတြက ဖအားျဖစေစၿပး စာသငခနးေနရာႏင အခနမလေလာကျခငးမားက ေကာငးသားဗဟျပသငၾကားေရးစနစ အသးျပေရးႏင ဆရာဆရာမမား၏ လပႏငစြမးကေလာကေစသည။ သငၾကားရာတြင အာ႐စးစကမႈ ေလာနညးေစေသာ ေကာငးသားဥးေရမားျပားမႈ၊ စဥးစားေတြးေခၚမႈမပါသည ႏႈတတကသငၾကားမႈ နညးလမးမား၊ အလပအကငဂဏသကၡာႏင ေခတမရန လအပေနေသာ ဆရာ၊ဆရာမ အသကေမြး၀မးေကာငး
Teac
hers
’ Voi
ceW
hat
educ
atio
n re
form
s do
esM
yanm
ar N
eed?
2
ေကာငးအပ၏စမခန႔ခြမႈ
လကေလာညေထြမရမႈစာေမးပြစနစ
(အားလးေအာငစနစ)ကေလး
ဗဟျပစနစ
သင႐းမာတကာ ေခတမမႈအရညအေသြး၊ ထနးညႇမႈ
သငေထာကကမားမလေလာကမႈ
ဆရာ၊ ေကာငးသားအခး
အဆငျမငပညာေရးဝငခြင
အဆငျမငပညာေရးအရညအေသြး
ဆရာအရညအေသြး ဆရာ၏ စတပငးဆငရာအေျခအေန
အခနမလေလာကမႈ
ေနရာမေလာကမႈ
မဘမားပါဝငမႈကရင
ကြျပားေသာအေျခခမားႏငကေလးမား
အျပစေပးျခငး၊ ကေလး၏ေလးစားမႈ၊ ဆရာ၏ၾသဇာ
စသည အခကမားကလညး အေျခခအေဆာကအဥး လအပခကႏင သငရးညႊနးတမးလအပခကမားက လစဟျပသကသ႔ ျဖစေနပါသည။ ထ႔ျပင ကြာဟမႈႀကးမားေသာ ေကာငးသား၊ဆရာ အခးက လကေလာညေထြျဖစေစရနအတြက လအပေသာ ဆရာအေရအတြက ျဖညတငးႏငေစရနႏင ေကာငးဆရာအလပအား ပမစြေဆာငမႈရေသာ အလပအကငတစခ ျဖစလာေစရနအတြက ဆရာမားအား လစာတးေပးရန၊ ရငးလငးေသာ အလပ အကငလမးေၾကာငး ဖနတးေပးရနႏင ပမေကာငးမြနေသာ ေလကငေရးသငတနးမား ေပးရန လအပပါသည။ ေကာငးအပမား၏ ေခါငးေဆာငမႈစြမးရညသည ေကာငးမားေအာငျမငေအာင လပေဆာငရာတြင အေရးႀကးေသာ ေသာခကတစချဖစၿပး ၎တ႔အေနျဖင အစးရအေထာကအပ ပမရရရန လအပသညဟ ခစားေနရေၾကာငး ေတြ႕ရရပါသည။ ဘာသာစကားသငၾကားျခငးက ျပနလညျပငဆငရနလညး အထးလအပေနပါသည။ ဥပမာအေန ျဖင အဂၤလပစာ သငၾကားရာတြင အေျပာပငးအတြက လေလာကေသာ သငၾကားမႈမရပ အဖတႏငအေရး ေပၚတြငသာ အဓကထားပါသည။ ထေၾကာင ေကာငးသားမားအေနျဖင အဂၤလပစာက ကြမးကငပငႏငစြာ အသးမခႏငသညက ေတြ႕ရရပါသည။
ေအာကပါဇယားပမားသည ေတြ႔ရခကမားက အကဥးခပေဖာျပထားပါသည။
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
၁။ ရနကနတငးျပငပတြင အခကအလကမားစေဆာငးရန သေတသနအဖြ႕အတြက ေငြေၾကးမလေလာကပါ။
Teac
hers
’ Voi
ceW
hat
educ
atio
n re
form
s do
esM
yanm
ar N
eed?
3
၁.၄ ျပျပငေျပာငးလရနအတြက အၾကျပခကမား
အႀကျပခကမားက ေအာကပါအတငး စဖြ႕တငျပထားပါသည။ • နညးဗဟာပငး - ခကခငးလကငငး လပေဆာငရမည အခကမား၊ အနာဂတျပျပငေျပာငးလေရးအတြက အေျခခအျဖစ လပေဆာငရမည အခကမား • သငၾကားသမား - သငၾကားေရးအသငးအဝငးတစခလး စဥဆကမျပတ ဖြ႔ၿဖးတးတကလာေစရန • မဟာဗဟာ- ေခတမပညာေရး ရရေစရန ေရရည အႀကျပခကမား အႀကျပခကမားက မညသညအစအစဥျဖင အေကာငအထညေဖာမညဆသညမာ အေရးပါသကသ႔ ျမနမာပညာေရးေခတမလာေစရန မနကနသညလမးေၾကာငးတစခက ဖနတးႏငရနသညလညး အလြနပင အေရးႀကးပါသည။
၁.၄.၁ နညးဗဟာပငးဆငရာ အႀကျပခကမား
ဤအႀကျပခကမားသည အနာဂတပညာေရးစနစ ျပျပငေျပာငးလေရးဖနတးရန ယခပညာေရးစနစ အတြငး ႀကေတြ႕ေနရေသာ အခကအခမားက အနမဆးဘ႑ာေငြ လအပခကျဖင လကရအေျခအေနမားႏင လကေလာညေထြျဖစစြာ ေျဖရငးႏငမည နညးလမးမားက အႀကျပထားပါသည။ ထ႔ျပင ျမနမာႏငင ပညာေရးစနစ၏ အမးသားရညမနးခက ေဖာေဆာငေရးတြင အေထာကအကျဖစေစမညျဖစၿပး အကး ဆကအေနျဖင ကေလးဗဟျပသငၾကားေရးစနစႏင ေရရညတြင ပမ၍လကေလာညေထြျဖစေစပါသည။
စာသငခနးမားတြင
လကေထာကဆရာ/ဆရာမမားခန႔ထားျခငး
ေျဖဆသအားလးေအာင
စနစမားျပနလညသးသပရန
ေကာငးသ/သားမားအပၚ
ပမအာ႐စကသငၾကားႏငမည
တတေျမာကမႈကဥးစားေပးရနလကေလာညေထြျဖစမညသင႐းညႊနးတမးေရးဆြရန
ကေလးဗဟျပသငၾကားေရး
ပျပငေစျခငး
ႏႈတတကအလြတကကျခငးက
ေလာချခငး
Teac
hers
’ Voi
ceW
hat
educ
atio
n re
form
s do
esM
yanm
ar N
eed?
4
၁.၄.၃ မဟာဗဟာဆငရာ အႀကျပခကမား
ဤအႀကျပခကမားသည ထေရာကမႈရသည ေခတမပညာေရးစနစက ပေဖာႏငေရးႏင သက ဆငပါသည။ ခကခငးလကငငးလပေဆာငရမည လပငနးစဥအခ႕အား အေကာငအထညေဖာ ေဆာငရြကႏင မညဆပါက မဟာဗဟာဆငရာ အႀကျပခကမား လပေဆာငႏငရန အေျခခမားက ဖနတးႏငမညျဖစပါသည။ ဤသညမာ အရငးအႏးအကနအကမားေသာ လပငနးျဖစ၍ လပေဆာငရမညလမးျပေျမပတြင ေနာကပငး အနညးငယလမး၍ထားရရန အႀကျပၾကပါသည။ ဥပမာအားျဖင အလယအလတတနး လစာႏႈနးျဖင အသကေမြးရနလမးေၾကာငး ေရြးခယထားသ သ႔မဟတ စာသငၾကားမႈအား အဆငအတနးရသည အသက ေမြးမႈအျဖစ ခယတညေဆာကထားသမားအား ေကာငးဆရာမားအျဖစ ပမခန႔အပျခငးျဖစသည။ ထသ႔ ျပလပျခငး၏ ေရရညအကးဆကမာ ေကာငးသားမားအား မနကနေသာ အဆငျမငပညာေရးႏင အသကေမြး ဝမးေကာငးေရြးခယမႈမား ပမေကာငးမြနလာေစသည။ စာသငခနးမားပ၍မားလာျခငးကလညး ကေလးဗဟျပ သငၾကားေရး ျဖညစြကမႈက ေကာငးမြန အဆငေျပေစပါသည။
၁.၄.၂ သငၾကားသမားအတြက အႀကျပခကမား
ဤအႀကျပခကမားသည ဆရာမား၏ ဂဏသကၡာျမငမားေရးႏင သငၾကားေရးဆငရာ တးတကမႈမား အား အေထာကအကျပေစရန ရညရြယပါသည။ အကးဆကအေနျဖင ဆရာမား၏ စြမးေဆာငရညအား အခနတအတြငး တးတကေစၿပး ေရရညတြင အလပထြကႏႈနးက ေလာကေစမည ျဖစပါသည။
ဆရာမား၏အရညအခငး
အလပအကငတးတကမႈမားအတြက
နညးလမးမားဖနတးျခငး
ေကာငးဆရာမားအေနျဖင
ဂဏသကၡာရေသာ၊ တးတကမႈရေသာ
အသကေမြးဝမးေကာငးမႈက
ရာထးတးျမႇငျခငးအေပၚမတညရန
လပေဆာငႏငျခငး
ဆရာမားအေနျဖင လစာမညမရမညကခန႔မနးႏငၿပး ယငးလပငနးျဖင လေလာကေသာ
အသကေမြးဝမးေကာငးမႈျဖစလာႏငျခငး
ေကာငးမြနေသာ အသကေမြးဝမးေကာငးမႈျဖစလာႏငျခငး
ေကာငးသားမားအေနျဖငအေကာငးဆး သငၾကားမႈက
အတနးတငးအတြက ရယႏငျခငး
လကေတြ႕အေျခအေနႏငကကညမညလစာတးျမႇငျခငးႏင
လစာတးျမႇငႏငသညစေကးရေသာအစအစဥေဖာေဆာငျခငး
ေခတမေသာ သင႐းညႊနးတမး
ျပငဆငေရးသားျခငး
ေကာငးအပမားအားေခါငးေဆာငမႈသငတနးမားေပးျခငး
ယေန႔ေခတႏင လကေလာညေထြျဖစမညသငခနးစာမားအားသငယေလလာႏင
ေခါငးေဆာငမႈေကာငးမြနေသာအေျခခေကာငးမားပမမားျပားလာျခငး
ေလလာသငယၿပးစးမႈ အကးရလဒမားပမေကာငးမြနလာျခငး
သငၾကားေရးစနစပမေကာငးလာျခငး
Teac
hers
’ Voi
ceW
hat
educ
atio
n re
form
s do
esM
yanm
ar N
eed?
5
၁.၅ သးသပခကမား
ျမနမာႏငငရ အေျခခပညာေကာငးမားတြင အေလအကငေကာငးမား မားစြာရေပရာ အားလး ေျပာငးလရန လအပမညမဟတပါ။ သ႔ေသာလညး ျပျပငေျပာငးလမႈမား အမနပငလအပေနၿပဆသညက ဆရာမား ရငးလငးစြာ သထားၾကပါသည။ ဆရာ၊ဆရာမမားအေနျဖင ပညာေရးစနစႏင ပတသက၍ ႏစေပါငး မားစြာ ႏႈတဆတေနခရေသာလညး ၎တ႔၏ အဖးတနအေတြ႕အႀကမားသည ထညသြငးစဥးစားရမည အခက အလက မားျဖစေၾကာငးက ၎တ႔၏အေျဖမားမ သကေသျပေနပါသည။ ဤသေတသနအတြက ဘ႑ာေရးအေထာကအပမာ အကန႔အသတရပါသျဖင ကြငးဆငး လပငနးမားက ရနကနတငးေဒသၾကးအတြငးသာ ကန႔သတလပေဆာငႏငခပါသည။ ေကးလကေဒသ မားရ ပညာေရးအေျခအေနမားက သရႏငရန သေတသနလပငနးမား ပမျပလပရန လအပပါသည။ အခ႕ေသာ တငးရငးသား ျပညနယမားတြင ဘာသာစကားႏစမး ထေရာကစြာ သငၾကားျခငးႏင အေလအကင ေကာငးမားရသညက ျပသရန တငးရငးသားေဒသမားအားေရြးခယ၍ သေတသနျပလပရနလညး အႀကျပ ပါသည။ ပညာေရးျပျပငေျပာငးလမႈလပငနးစဥတြင မမတ႔သရထားေသာ သငခနးစာမားအား တေပါငးတစညး တညးျဖစေစရနအတြက ေကးလကႏငတငးရငးသားေဒသမားမ သတငးအခကအလကမားအား မျဖစမေန သးသပရန လအပပါသည။
ေကာငးအပမားအားေခါငးေဆာငမႈသငတနးမားေပးျခငး
ေကာငးအပမားအားေခါငးေဆာငမႈသငတနးမားေပးျခငး
ေကာငးသား/သမားအေနျဖငဆရာ/ဆရာမမားထမဂ႐စကမႈပေတြ႕ရျခငး
ေကာငးသား/ဆရာ အခးအားေလာခႏငျခငး
Teac
hers
’ Voi
ceW
hat
educ
atio
n re
form
s do
esM
yanm
ar N
eed?
6
၂။ စမကနး၏ ရညရြယခကမား
ဤသေတသန၏ ရညရြယခကမာ ျမနမာဆရာမား၏ ယေန႔ျမနမာႏငငတြင မညသညပညာေရး ျပျပငေျပာငးလမႈမးက လအပၿပဆသညႏင လကရပညာေရးအေျခအေနတ႔ႏငစပလဥး၍ ၎တ႔၏ ခစားခက အျမငမား၊ အသမားအေပၚတြင အာ႐စကေလလာခကျဖစသည။ သမၼတဥးသနးစန အစးရအဖြ႔၏ ဥးစားေပးလပငနးမားမာ အမးသားဒမကေရစအဖြ႔ခပႏင အမးသား ျပနလည ရငၾကားေစေရး၊ တငးရငးသား ၿငမးခမးေရးေဖာေဆာငေရး ႏင စးပြားေရး ျပျပငေျပာငးလေရးတ႕ ျဖစပါသည။ သ႔ေသာလညး စးပြားေရးျပျပငေျပာငးလေရးႏင တငးရငးသား ၿငမးခမးေရး ေဖာေဆာငေရးလပငနး ႏစခစလးႏင နးကပစြာ ဆကစပေနသညမာ ပညာေရးကစၥပင ျဖစပါသည။ ယခအခါ ပညာေရးသည အစးရ၏ စတတဥးစားေပး ျဖစလာပါသည။ ၂ဝ၁၂ ခႏစ ေႏြရာသတြင ျမနမာႏငငသည ျပညစေသာ ပညာေရးက႑ ျပနလညဆနးစစမႈအစ အစဥအား စတငေဖာေဆာငခပါသည။ ဤအစအစဥသည ၂၀၁၄ တြင ျပညစေသာ ပညာေရးအစအစဥတစခ အဆငသငျဖစေစေရး အတြက အဆင (၃) ဆငျဖင ေမာမနးလပေဆာငခပါသည။ MDEF ႏင အတလကတြ လပကငေနေသာ ပညာေရးပးေပါငးေဆာငရြကေရးအဖြ႕က UNICEFကဥးေဆာငၿပး ကမၻာဘဏႏင AUSAID ကသ႔ေသာ အဖြ႔အစညးမားအပါအ၀င အလရငမားမ နးကပစြာေထာကပထားပါသည။ ၎တ႔သည Formal Education ဟေခၚဆသည အစးရမျပဌာနးထားေသာ ပညာေရးစနစက အဓက ဆနးစစသးသပျခငးျဖစသည။ သ႔ရာတြင တၿပငနကတညး Save the Children၊ Burnett ႏင World Vision တ႔သညလညး Informal Edu-cation ဟေခၚဆသည အစးရေကာငးမားႏင အၿပငတညရေနေသာ ဘနးေတာၾကးသငေကာငးမား၊ ရပရြာ အေျချပကယထကယထေကာငးမားႏင တငးရငးသားပညာေရး အေပၚတြင အာ႐စကလက ျမနမာပညာေရး ပးေပါငးေဆာငရြကေရးအဖြ႕မတဆင ဤလပငနးစဥမားက လပေဆာငပါသည။ ဤအစရငခစာတြင ဆရာ၊ ဆရာမ (၄ဝ၇)ဥးတ႔၏ ပညာေရးျပျပငေျပာငးလေရးႏင ပတသက၍ ဥးစားေပးသငသညမား၊ ေကာငးမားႏင အစးရဌာနဆငရာမားတ႔၏ ျပျပငေျပာငးလသငသညမား စသညတ႔ႏင စပလဥး၍ ၎တ႔၏အျမငမားအေပၚ သးသပခကမားအား အဓကေဖာျပထားပါသည။ အစးရ၏ ႏငငေရးျပျပငေျပာငးလမႈမားေၾကာင အစးရ ေကာငးမားတြင ေအာကေျခမစ၍ သေတသနအသစမား ျပလပရန ျဖစႏငပါသည။ တဘက၌ ဘနးေတာႀကး သငေကာငးမားႏင ထေကာငးတ႔မဆရာမားအား သေတသန ကယကယျပန႔ျပန႔ လပေဆာငေနစဥတြင အစးရပညာေရးႏငပတသက၍ လပေဆာငေသာ သေတသနမားမာ အနညးငယသာရပါသည။ ဆရာမား သည အေျခခအဆငတြင ပညာေရးကြမးကငသမားျဖစျပး မညသညေျပာငးလမႈမဆျဖစေပၚပါက ထအေျပာငးအလ၏ ေကာငးကးဆးကးမား ေတြ႔ႀကခစားေနရသမား ျဖစေသာေၾကာင ၎တ႔၏ အေတြ႔အႀကမားႏင အျမငမားက ထညသြငးစဥးစားရန အေရးႀကးသညဟ ယၾကညပါသည။ ဤအစရငခစာသည ေအာကေျခအဆငတြင အမနတကယျဖစပကေနမႈမားႏင အထကအဆင တာဝနရသမား အၾကား နားလညမႈကြာဟေနသည ပညာေရးျပျပငေျပာငးလမႈႏင အဖြ႔အစညး ဌာနဆငရာ ျပျပငေျပာငးလေရး ကစၥမားႏငစပလဥး၍ ဆရာမား၏ေျပာဆခကမားက စစစထားျခငးျဖစပါသည။ ဤအစရငခစာသည ျမနမာေကာငးမား၏ ရေနေသာ အေလအကငေကာငးမားႏင “ရရလာခေသာ သငခနစာမား” က ေဖာထတထားပါသည။
Teac
hers
’ Voi
ceW
hat
educ
atio
n re
form
s do
esM
yanm
ar N
eed?
7
အသးျပသညနညးလမးမား
အခကအလကမားက ရနကနတငးေဒသႀကး၂ အတြငးတြင ၂ဝ၁၂ ဇြနလမ စကတငဘာလ အတြငး ေကာငး(၁၉)ေကာငး (အမားစသည အစးရေကာငးမားျဖစၿပး၊ ဘနးေတာၾကးသငေကာငး အနညးငယ ႏင ပဂၢလကေကာငး ၂ ေကာငးပါ၀ငသည) မ ေကာကယထားျခငးျဖစပါသည။ မလတနးေကာငး(၄)ေကာငး၊ အလယတနးေကာငး(၇)ေကာငး ႏင အထကတနးေကာငး(၈)ေကာငး ပါ၀ငပါသည။ စစတမးမားက ဤေကာငးမားတြင တာဝနထမးေဆာငေနေသာ ဆရာ၊ဆရာမ (၄၄၃) ေယာက အနကမ (၃၀၈) ေယာကထမ ေကာကယထားျခငးျဖစပါသည။ ထ႔ေနာက ဆရာ၊ဆရာမ (၈၄) ေယာကႏင အဓကဥးတညအပစမားအျဖစ ဆကလကလပေဆာငခၿပး သငရးညႊနးတမး၊ စာေမးပြစနစ၊ လစာႏႈနးထား၊ ဆရာ၊ဆရာမ ေလကငေရး၊ သငၾကားနညးစနစမား စသည အေၾကာငးအရာမားအေပၚ ျပညစေသာ အျမငမားရရႏငရန ေကာငးအပဆရာ၊ ဆရာမ (၁၆) ေယာကႏငလညး ေတြ႔ဆေမးျမနးျခငး ျပလပခပါသည။ ေကာငးမားက ပညာေရးဌာနမား ကြျပားေနမႈက ေရာငျပနဟပေစရန ရညရြယခကရစြာ ေရြးခယထားပါသည။ ဆငးရေသာေဒသမားႏင လလတတနးစားအလႊာက အေျချပသညၿမ႕ျပႏငၿမ႕နယမားရ ေကာငးမားက ေရြးခယခပါသည။ ေဒသႏရ ပညာေရးမႈးမားထမ သေတသနျပလပရန ခြငျပခကက ေတာငးခခပါသည။ ေကာငးမား၊ ဆရာမား၊ ေကာငးအပမား အားလး စတပပနမႈမရပ သတ႔၏အျမငမားက လြတလပစြာေျပာဆႏငရန အမညမားက ေဖာျပထားျခငး မရပါ။
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
၂ ရနကနတငးျပငပတြင အခကအလကမားစေဆာငးရန သေတသနအဖြ႔အတြက ေငြေၾကးမလေလာကပါ။
Teac
hers
’ Voi
ceW
hat
educ
atio
n re
form
s do
esM
yanm
ar N
eed?
8
၃။ ေနာကခအေၾကာငးအရာ
၃.၁ ျမနမာႏငငပညာေရး
၃.၁.၁ သမငးေၾကာငး
ၿဗတသကလနေခတတြင ေကာငးပစ(၃)မးတညေထာငခရာ အထကဆင(၂)လႊာအား ကလန အပခပေရး ယႏရား၏ အလယအလတႏင ေအာကပငးအဆင ရာထးမားတြင ထမးေဆာငရမညသမား အတြက အဂၤလပစာေလကငသငၾကားေပးရန အသးျပခသည။ သ႔ေသာလညး ဗမာစာျဖငသာ သငၾကားေသာ ဗမာ၃ေကာငးမားမာ အမားစျဖစေနခပါသည။ ၁၉၄၅ခႏစတြင ဆငမလားစမခကျဖင ပညာေရးျပနလည ထေထာငေရးက အေကာငအထညေဖာရန ၿဗတသအစးရေအာကတြင ပညာေရးဌာနဖြ႕စညးခပါသည။ ဤစမခကသည စစတပအသးစရတထမ ထတယသးစြချခငးျဖစပါသည။ ထအခနက မလတနးေကာငးေပါငး (၂ဝ၆ဝ)ႏင မလတနးလြနေကာငး (၄၂)ေကာငး ဖြငလစခပါသည။ ၁၉၄၇ခႏစတြင ပညာေရး ျပနလည တညေဆာကေရးေကာမတက ဗမာႏငငသည ေကာငးမားအားလး ပစတသညပညာေရးစနစတစခ ျဖစရန လအပေနျပး ပညာေရးက ႏငငေတာမ ေထာကပရနႏင ထနးခပရမညဟ ဆးျဖတခပါသည။ လြတလပေရးရၿပးခနတြင ဗမာႏငငသည ယခငၿဗတသအငပါယာ အတြငးရ ႏငငမားထတြင ကယပင ဘာသာစကားျဖင စာတတေျမာကမႈႏႈနးတြင အျမငဆးျဖစခပါသည။ ဤသ႔ျဖစရျခငးမာ ဗမာ ေကာငးမားေၾကာင သာမကပ ဆငးရေသာအသငးအဝငးမားအတြက ပညာေရးက႑တြင အေရးပါေသာ ေနရာမ အၿမရေနေသာ ဘနးေတာႀကးသငေကာငးမားေၾကာငလညး ျဖစပါသည။ ႏစေပါငးမားစြာၾကာေအာင တျခားအာရႏငငမားသည ဗမာႏငငက ပညာေရးတြင အတယစရာအျဖစ ႐ႈျမငခၾက ရပါသည။ ဆယစႏစေပါငးမားစြာ လ႔အဖြ႔အစညးမားၾကား ျပနာမားျဖစေပၚျခငးႏင ရငးႏးျမပႏမႈ ေလာကလာမႈမားေၾကာင ႏငငတစဝနးတြင အစးရပညာေရးစနစမာ တေျဖးေျဖးယယြငးပကစးလာခပါသည။ ဆရယလစေခတကာလတြင ေကာငးမားက ၿမ႕ေရာ ရြာပါ ဆကလကေဆာကလပ ေနခေစကာမ လစာႏႈနးထားႏင ဆရာမား၏ ပညာေရးမာ သသသာသာ ယယြငးလာခပါသည။ တစခနတညးမာပင ျမနမာႏငငသည ကလနအေမြခ လဂဏထမားအတြကဖြငခေသာ အဂၤလပစာသငေကာငးမားက ဖကသမး ခၿပး ေကာငးအားလးတြင ျမနမာစာျဖင သငၾကားေရးက ျပလပခပါသည။ ၁၉၆၄ခႏစတြင ကယပငေကာငး ႏင တကသလမား အားလးက ဖကသမးခပါသည။ ႏငငေတာ ၿငမဝပပျပားမႈတညေဆာကေရး အစးရအပခပသည အခနအတြငးတြင အဆငျမင ပညာေရးအဖြ႕အစညးအားလးက တစခန တခနတြင ႏစအၾကာႀကး ပတခပါသည။ ၁၉၈၈ ခႏစ ေကာငးသား သပတၿပးေနာက တကသလအားလးက (၂)ႏစ ပတခပါသည။ ၁၉၉၆ ႏင ၁၉၉၈ ခႏစ ေကာငးသား သပတမားေၾကာင ေနာကထပ (၃)ႏစ ပတခပါသည။ ရနကနတြင တကသလက (၁၂) ႏစအတြငး (၁ဝ)ႏစ ပတခရပါသည။ ၁၉၉၉ခႏစမာ တကသလႏင ေကာလပမား ျပနဖြငၿပးေနာက အစးရသည တကသလ မားက ေဒသအသးသးတြင ေနရာခထားဖြငလစခၿပး ဘြ႔ႀကသငတနးမားက ၿမ႕လယႏင ေဝးေသာ တကသလ နယေျမမားဆသ႔ ေရြ႕ေျပာငးခပါသည။ ထ႔ေၾကာင အမႏင အေဝးမာေနရန မတတႏငသမားသည အဆငျမင ပညာေရးအတြက စာေပးစာယက ယခၾကရပါသည။ ( မငးေဇာ၊ ၂၀၀၈ က)
Teac
hers
’ Voi
ceW
hat
educ
atio
n re
form
s do
esM
yanm
ar N
eed?
9
၃.၁.၂ ျမနမာႏငင အစးရပညာေရး
ျမနမာပညာေရးစနစက အစးရမ ညႊနၾကားေရးမႈးခပ (သ႔) အလားတရာထးရသ ဥးေဆာငေသာ အေျခခပညာဥးစးဌာန၊ အဆငျမငပညာဥးစးဌာန၊ ျမနမာႏငငစာစစအဖြ႔၊ ျမနမာႏငငပညာေရးသေတသနဌာန ႏင ျမနမာႏငငဘာသာစကားေကာမရငစသည ဌာန (၅)ချဖင စမေဆာငရြကခပါသည။ တကသလဆရာမား ေကာငစႏင တကသလဗဟအပခပေရးေကာငစတ႔လညးရပါသည။ အေျခခပညာေရးက စကမႈလကမႈႏင သကေမြးပညာေရးအတြက ေလကငေပးေသာ ပညာေရးႏင ပမနပညာေရးဟ၍ ခြျခားပါသည။ ကေလးတစေယာကသည ပမနအတငးဆလင အေျခခပညာအတြက မလတနး၊ အလယတနး၊ အထကတနးမားတြင ၅၊၄၊၂ ႏစမား ကနဆးရမညျဖစပါသည။ အစးရစာရငးဇယားမားအရ ၁၉၉၆-၉၇ ခႏစတြင ေကာငးေပါငး၃၈၈၀၀၊ ဆရာေပါငး ၂၂၄၀၀၀ႏင ေကာငးသား ၇.၂သနး ရသညဟသရရသည။ ၂၀၀၁-၂ ခႏစတြင အစးရသည ဥးစားေပးအေနျဖင ေကာငးမားတးခ႕ျခငးအပါအ၀င ပညာေခတအတြက “အစဥေလလာသငယေနေသာ လ႔ေဘာငအဖြ႕အစညး” တစရပ ဖြ႔ၿဖးေစရန ႏစ ၃ဝ ပညာေရး ဖြ႕ၿဖးမႈစမကနးက လပေဆာငခသည။ ေကာငးသား (၈)သနး အတြက ေကာငးေပါငး (၄ဝဝဝဝ) ေကာ ျဖညစညးေပးခေၾကာငး ဆပါသည။ (မငးေဇာ ၂ဝဝ၈ ခ)၊ အမးသားစမကနးႏင စးပြားေရးညႊနၾကားမႈဌာန မထတျပနေသာ ၂ဝဝ၉/၂ဝ၁ဝ စာရငးဇယားစာအပအရ မလတနးတြင ေကာငးေပါငး ၂၉၁၅၅ ေကာငး၊ ေကာငးအပသညေကာငးသား ၅၁၂၅၁၃၆ ႏင ဆရာ ၁၇၉၁၃၀ ေယာက၊ အလယတနးတြင ၉၃၆၈ ေကာငး၊ ေကာငးသား ၂၁၇၅၉၅၄ ေယာက၊ ဆရာ ၆၁၈၃၁ ေယာက ႏင အထကတနးတြင ၂၂၇၈ေကာငး၊ ေကာငးသား ၆၇၃ဝ၁၄ ေယာက ႏင ဆရာ ၂၅၇၄၃ ေယာကတ႔ ျဖစေၾကာငးသရရပါသည။ ေကာငးမားထပမေဆာကလပရန လအပသညမာ သသာထငရားပါသည။ သ႔ေသာလညး ၂ဝ၁ဝခႏစတြင တကသလဝငတနးအဆငတြင ၃၅% ပတဝနးကငေအာကသာ ကနရပါသည။ ျပနာမား အထးသျဖင ေကာငးေနႏငေရး၊ သငၾကားမႈႏငေကာငးအရညအေသြးႏင တကေရာက သငယႏငေရး စသညတ႔ရေနပါသည။ မလတနးေကာငးအပႏႈနးမာ ျမငမားပါသည။ သ႔ပါေသာလညး မလတနးပညာေရးတြင အဓကျပနာ (၂)ခရရာ ၎တ႔မာ ေကာငးမားးမလေလာကျခငး ( ရြာ ၅ ရြာက ၁ ေကာငးႏႈနးမသည နယစပေဒသမားတြင ၂၅ရြာတြင ၁ ေကာငးႏႈနး) ႏင ၿမ႕ျပႏငေကးလကေဒသ ႏစခစလးတြင ေကာငးထြကမႈႏႈနး အလြနျမငမားေနျခငး ခန႔မနးေျခ ၃၄% ပတ၀နးကငႏင စာေမးပြကရႈးမႈႏႈနးမားျခငး တ႔ျဖစပါသည။ (ခငေမာငၾကညႏငအဖြ႔၊စာမကႏာ ၁၄၅)၊ ေကာငးထြကႏႈနး မားရျခငးမာ ကေလးေကာငးစားရတ ( ေကာငးဝတစႏင စာအပဖးကသ႔ေသာ) ျမငမားမႈေၾကာင ျဖစသည။ ေကးလကေဒသမားတြင ကေလးမားအလပလပ၍ ကညရနလေသာ မဘမားအတြကမ ေကာငးစားရတ သာမကပ ဝငေငြကပါ ထခကေစပါသည။ ၂ဝ၁၁ မစ၍ လကရအစးရသည ေကာငးထြကႏႈနးေလာခရန မလတနးေကာငးသား ၅.၃သနးအတြက ေငြကပ သနးတစေထာငခန႔ ျမပႏခပါသည။ေနာကဆးရ ပညာေရးစာရငးဇယားမားက ဤအစရငခစာ၏ ေနာကဆကတြတြင ေဖာျပထားပါသည။
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------၃။ ျမနမာႏငငက ယခငက ဗမာဟ ေခၚေ၀ၚခၾကသည။ ၁၉၉၀ ခႏစတြင တငးျပညအမည ေျပာငးေသာအခါ ႏငငႏင ဘာသာစကားက
ကယစားျပသညအေနျဖင ျမနမာဟ သးစြခပါသည။
Teac
hers
’ Voi
ceW
hat
educ
atio
n re
form
s do
esM
yanm
ar N
eed?
10
၃.၁.၃ ဆရာပညာေရး
ေကာငးသား ၈၁၅၉ ေယာက ႏင သငၾကားေပးသဆရာ ၂၂၆ ေယာကရေသာ ပညာေရးတကသလ (၂)ခ (ရနကနႏင စစကငး) ႏင ေကာငးသား ၁၆၂၁၉ ေယာကႏင သငၾကားေပးေသာဆရာ ၁၂၆၇ ေယာကရေသာ ဆရာျဖစေလကငေရးေကာလပ (၂၀) ရပါသည။(၂ဝဝ၉/၂ဝ၁ဝ အစးရစာရငးဇယားစာအပအရ)
အပခပေရးမႈးမားေရြးခယေရးၿပးေနာက ေရြးခယခရသတငး “အပခပေရးမႈး အထးသငတနး”ဟ ေခၚေသာ တစလ အပခပေရးသငတနးက တကၾကရပါသည။ ဆရာမားအတြကလညး အလားတသငတနးမး ျပလပထားပါသည။ မလတနးဆရာတစေယာကသည ဘြ႔ရျဖစရမညျဖစၿပး (၈)လဒပလမာသငတနးျဖစသည မလတနးဆရာျဖစသငတနး ၿပးဆးထားရမညျဖစပါသည။ လေလာကေသာ အေတြ႔အႀကႏင သငတနးမားရရ ထားလင မလတနးျပဆရာမားက အလယတနးျပဆရာအျဖစႏင ေနာကပငးတြင မလတနး(သ႔) အလယတနး ေကာငးအပအျဖစ ရာထး တးေပးႏငပါသည။ လပသက ၁၅ ႏစ ရေသာ အလယတနးျပဆရာတစေယာကသည B.Ed ၿပးလင အထကတနးျပဆရာ ျဖစႏငပါသည။ သ႔ေသာလညး တစႏစလင အေယာက ၄၀၀ သာ B.Ed က တကေရာကႏငပါသည။ အဆငျမငသငတနးမားအတြက ကလသမဂၢႏင ႏငငတကာ NGOမားမ ျပလပေပးေနေသာ ရကတသငတနးမား ရပါသည။ တခ႕သငတနးမားသည ၂လ သငတနးမားျဖစပါသည။ အစးရသည တစႏစလင အေယာက ၃ဝဝ က ေလကငေပးႏငေသာေၾကာင ႏငငေတာအဆင၊ ျပညနယႏငတငးအဆငႏင ၿမ႕နယအဆင သငတနးမားျဖင ေလကငေပးပါသည။ အားလးသည တကရကသငတနးမတကေရာကႏငေသာေၾကာင တကေရာကခသမားမ တဆင ျပနလညသငၾကားေပးေသာ ပစျဖင လပေဆာငၾကပါသည။ ၿမ႕ေကာငးမားရ ဆရာ၊ဆရာမမားသည နယေကာငးမားထက အပဝငေငြရာေဖြႏငေသာေၾကာင ရာထးတးေျပာငးေရြ႕ျခငးက မလပခငၾကပါ။ ထ႔ေၾကာင ၿမ႕ေပၚအတြက ေနရာလပမားမာ ရားပါးျပး ၿမ႕ေကာငးမားတြငသာ ႏစရညလမားလပႏငရန ႀကးစားၾကသျဖင ဝနထမးအေျပာငးအေရြ႕ ကစၥရပမားတြင လာဘစားမႈမားက ျဖစေပၚ ေစပါသည။
၃.၁.၄ ဘနးေတာႀကးသငေကာငးမား
အေျခခအားျဖင မလတနးပညာေရး၌ အခမျဖစေသာလညး ႏငငေတာ၏ဂဒပတြငပညာေရးအတြက သးစြမႈအခးပါ၀ငမႈကဆငးေနျခငးက ကာမေစရန မဘမားအေနျဖင ပညာေရးဘ႑ာေငြက ကယပင အသးစရတျဖင ေထာကပျဖညစညးေပးရပါသည။ အစးရေကာငးမားက တကရနအတြက ဘ႑ာေရးအရ လေလာကစြာ တာဝနမယႏငေသာအခါ ဘနးေတာႀကးသငေကာငးမားထသြား၍ တကေရာကျခငး(သ႔) ေစာစးစြာ ေကာငးထြက ရျခငးျဖင ၿပးဆးသြားၾကရပါသည။
ဘနးေတာႀကးသငပညာေရး၏ သမငးက ျပနၾကညလင ပဂေခတအထ ႏစေပါငး (၁ဝဝဝ) ေကာခၿပး ဘရငအပခပေရးစနစ ကာလတေလာကလးအတြက အဓကပညာေရးစနစျဖစခပါသည။ ကလနေခတတြင
Teac
hers
’ Voi
ceW
hat
educ
atio
n re
form
s do
esM
yanm
ar N
eed?
11
ပမေခတမေသာ ၿဗတသစနစႏင စတငထေတြ႕ေသာအခါ ဘနးေတာၾကးသငပညာေရးစနစသည အားေပာသြား ခပါသည။ အႏစသာရပငးတြင ဘနးေတာႀကးသငပညာေရးသည ေခတသစ၏လအပခကက မျဖညစးႏငခပါ။ ဘနးေတာႀကးသငပညာေရးသည ျမနမာဆရယလစလမးစဥပါတေအာက တစႏငငလးေကာငးမား ျပညသပင သမးေသာအခါ ျပနလညအသက၀ငလာခေသာလညး တစႏငငလးအတငးအတာအထ မထေရာကခပါ။ ဘနးေတာႀကးသငပညာေရးသည ဟာကြကမားက ျဖညဆညးရန စတငလပေဆာငခပါသည။ ပါလမနစနစ တြင ႏငငေတာသည ဘနးေတာႀကးသငေကာငးမားက ေထာကပခပါသည။ ေကာငးမားက ပထမတြင လမႈဝနထမးဝနႀကးဌာနမ ႀကးၾကပခကာ ေနာကပငးတြင ပညာေရးဝနႀကးဌာနမ ႀကးၾကပခၿပး ၁၉၈၈ခႏစ ေနာကပငးတြင သာသနာေရး၀နႀကးဌာနမ တာဝနယခပါသည။ ၁၉၉ဝ အေစာပငးႏစမားတြင ဘနး ေတာႀကးသငေကာငးမားက တရားဝငျဖစေစရန မတပတငခြငျပၿပး ဖြငရန တြနးအားေပးခပါသည။ ဤသညမာ ႀကးမားေသာ ဘနးေတာႀကးသငပညာေရး ကြနရကမားအား ကယတင တညေထာငႏငရန ခြငျပခေသာ လမးေၾကာငးတစချဖစခပါသည။ သ႔ရာတြင ဘနးေတာႀကးသငေကာငးမားက ၁၉၆၂ခႏစ ဆရယလစေခတအတြငး တရားမ၀င ဟဆကာ လးဝရပဆငးခၿပး ၁၉၉၃ ခႏစတြငမ ျပနလညဖြငလစခြငျပခပါသည။ ထအခနမစ၍ ၎က႑သည အစဥအၿမတးတကလကရပါသည။ ၂ဝဝ၉/၂ဝ၁ဝ တရားဝငကနးဂဏနးမားအရ မလတနးအဆငတြင ကေလး ၁၆၇၅၅၁ ေယာကအတြက ဘနးေတာႀကးေကာငး ၁၀၆၆ ေကာငး၊ အလယတနးအဆငတြင ၃၂၇၄၁ ေယာကအတြက ၃၃၁ ေကာငး၊ အထကတနးအဆငတြင ကေလး ၄၅၅၂ ေယာကအတြက တရား၀ငအသအမတျပ ဘနးေတာၾကးေကာငး (၂) ေကာငး ရခပါသည။ ဘနးေတာၾကးသငေကာငးမားသည ကြနရကမားအျဖစ လပေဆာငေနေသာလညး တရားဝင အသအမတျပေကာငးမားႏင တြဖကထားသည ေကာငးမားလညးရပါသည။ ထ႔ေၾကာင ဘနးေတာႀကးသငေကာငးမားတြင တကေရာက ေနၾကေသာ စစေပါငးကေလးအေရအတြကက တငးတာရန မလြယကပါ။ ျမနမာႏငငသည ‘အားလးအတြကပညာေရး’ ေၾကျငာခကတြင လကမတေရးထးၿပးေနာက ဘနးေတာႀကးသင ေကာငးမားအား တငးျပညအႏ လ႕အဖြ႔အစညးအားလး၏ ပညာေရးက႑တြင လအပခက မားက ျဖညဆညးေပးႏငသည အေျဖတစခအျဖစ ရႈျမငလာခၾကပါသည။ ထ႔ျပင ျမနမာအစးရအေနျဖင ဘနးေတာႀကးသငေကာငးမား ပါဝငမသာလင လတငးပါဝငႏငေသာ ပညာေရး အဆငျမငမႈအတြက စစမနေသာ အေျပာငးအလက လပေဆာငႏငပါလမမည။ ထ႔ေၾကာင ယေန႔အခနတြင ဘနးေတာႀကး သငေကာငးမားသည စတဝငစားဖြယေကာငးလာၿပး လြတလပေရးရၿပးခနမစ၍ အျခားကာလမားထက ပမေပၚလြငေသာ အေျခအေနတြင ရေနပါသည။ ဘနးေတာႀကးသငေကာငးမားႏငပတသက၍ ဝနႀကးဌာန ဆငရာတ႔ ရညညႊနးေျပာၾကားခကမားအရ ယေန႔အခနကာလ၌ တရားမဝငပညာေရးအျဖစမသည တရားဝင ပညာေရးအျဖစသ႔ တးျမငသးစြေခၚေဝၚလာသညအတြက အေျပာငးအလမားအား ေရာငျပနဟပ ေစသည အရာမားျဖစလာပါသည။ ဘနးေတာႀကးသငေကာငးမားသည သာသနာေရးဝနႀကးဌာနတြင တရားဝင မတပတငႏငျပး ယခအခါ ႏငငေတာ၊ ျပညနယႏငတငး၊ ၿမ႕နယအဆငမားတြင ဘနးေတာႀကး သငေကာငးေကာမတမားႏငအတ တရားဝငပစတစခရလာပါသည။ သသာသည ကန႔သတခကမားရေန သညတင ႏငငေတာအဆင ေကာမတမား၏ ေဆြးေႏြးမႈတြင ဘနးေတာႀကးသငေကာငးမားအား အစးရမ ေထာကပေသာ (ကနသတမႈမားရေသာလညး) “ကေလးဗဟျပသငၾကားေရးအတြက ဆရာမားက ေလကင ေပးေရး အစအစဥ”တြင ပါဝငႏငရန သေဘာတညခက ခမတၿပးျဖစသည။
Teac
hers
’ Voi
ceW
hat
educ
atio
n re
form
s do
esM
yanm
ar N
eed?
12
၃.၁.၅ ျမနမာႏငင ပဂၢလကပညာေရး
လြတလပေရးရၿပးလငၿပးခငး ၁၉၄၈ မ ၁၉၆၂ ခႏစမားအၾကား အေျခခႏင အဆငျမငပညာေရးတြင ပဂၢလကႏငအစးရပညာေရးက႑ ႏစခစလးအား လကခခၾကပါသည။ သ႔ေသာလညး ၁၉၆၂-၁၉၈၈ ဆရယလစေခတ အတြငးတြင ပဂၢလက အဖြ႔အစညးမားက ဖကသမးခပါသည။ ျမနမာႏငငပညာေရးစနစကဆငးလာမႈသည တငးျပည၏နမကေသာစးပြားေရးတးတကမႈႏင တက ရက အျပနအလနဆကစပမႈရပါသည။ အစးရစနစသည ႏစေပါငးမားစြာ မျပညမစအဆငမေျပျဖစခၿပး အရပဖကလ႔အဖြ႔အစညးမားမ အတတႏငဆးဖာေထးရန ႀကးပမးခၾကေသာလညး အစးရစနစက အစားထးႏင ေလာကေအာင သသာစြာမလပေဆာငႏငခၾကေပ။ အရပဖကလ႔အဖြ႔အစညး၏ အစတအပငးျဖစသည ပဂၢလကက႑တြငလညး ပညာေရးက႑က အကးအျမတရသည စးပြားေရး အခြငအလမးအျဖစ ပဂၢလက လပငနးအသြငေျပာငးကာ အသးျပခပါသည။ ယေန႔ကာလ၌ ေစးကြကတြငလႀကကမားလာေသာ အဂၤလပစာ၊ ကြနပတာ၊ စာရငးကငႏင လပငနးႏငဆကစပေသာ သငတနးမားအား မႀက၊ မလတနး၊ အလယတနးႏင အဆငျမငပညာအဆင ဟ၍ခြကာ သငၾကားေပးသည ပဂၢလကေကာငးမား မႈလေပါကလာေနၾကပါသည။ ၎တ႔ထမတစခ႕ သည သငခနးစာအမားအျပားပါဝငေသာ သငရးညႊနးတမးမားျဖင ကမးလမးၾကၿပး တစခ႕မာ ဘာသာရပအနညးငယအေပၚသာ အာရစကၾကပါသည။ ရနကန အငတာေနရငနယေကာငးႏင ရနကနမ သတမနေကာငးကသ႔ ႏစအနညးငယၾကာကတညးက အထးအခြငအေရး ရရထားေသာ ေကာငးမားရ ေသာလညး မၾကာခငကမ ပဂၢလကေကာငးမားအား အစးရစနစမဟတသည တျခားစနစျဖင လပေဆာငရန ခြငျပခပါသည။ အခ႕ေကာငးမားမာ စးပြားေရးလပငနးကမၸဏမားအျဖစႏငလညးေကာငး အခ႕မာ ဝန ေဆာငမႈကမၸဏအျဖစလညးေကာငး ေတြ႔ရရသည။ သငၾကားေရးႏင သငရးညႊနးတမးအရညအေသြးသည အဖြ႕ အစညးတစခႏငတစခကြာျခားၿပး ပညာေရးအရညအေသြးအား ထနးညထားသည စႏႈနးသတမတခကမား မရသညအတြက ေကာငးသညဆးသညကလညး သကေသမျပႏငပါ။ မလတနးႏငအလယတနး အဆင မားအတြက ျဖညစြကသငၾကားေသာ ပဂၢလကေကာငးမားႏင ျပညပေကာငး သြားတကမည ေကာငး သားမားအတြက အလယတနးလြနအဆငႏငအထက ျပငဆငေပးသညေကာငးမားအၾကားတြင ထငရား ေသာ ကြာျခားခကရပါသည။ တတယအမးအစားမာ ရနကနတြငရေသာ အငတာေနရငနယ၊ ၾသစေၾတးလႏင သတမနေကာငး အမညရ ႏငငတကာေကာငးမားျဖစပါသည။ ျဖညစြကေကာငးမားသည အစးရေကာငးမား သ႔တကေရာကရန ရညရြယသညေကာငးသားမား၏ စတဝငစားမႈအမားဆး ျဖစပါသည။ စငစစအားျဖင အစးရသည ထေကာငးမားက ၎တ႔သငၾကားႏငသည ဘာသာရပမားကကန႔သတေပးျခငးျဖင ပမနျဖစ ေအာင ႀကးပမးေနပါသည။ သခငးဆျခငး၊ ကစားျခငး ႏင ပဆြျခငးကသ႔ေသာ အေထြေထြဗဟသတႏင ျမနမာစာ၊အဂၤလပစာ၊ သခၤာကသ႔ေသာ ဘာသာရပမားမးစစြာ သငၾကားၾကေသာလညး ပဂၢလကအဖြ႔အစညးအမားစသည မႀကအရြယ (ေကာငးႀကႏင သငယတနး ႏစတနးစလး အပါအ၀င) ကသာအဓက ျဖညတငးေပးေၾကာငးက စာရငးမား(MMRD ပႏပထတေဝျခငး“အစြနး”) အရ သရပါသည။ တခ႕ေကာငးမားတြင မနဒရငးတရတ ဘာသာကလညး သငေပးၾကပါသည။ ေန႔ကေလးထနးေကာငးမား/သငယတနးသည အသက၃-၅ႏစက သငၾကားေပးပါသည။ သ႔ေသာ တခ႕က အသကတစႏစအထ သတ႔၏ဝနေဆာငမႈမားက ကမးလမးၾကပါသည။
Teac
hers
’ Voi
ceW
hat
educ
atio
n re
form
s do
esM
yanm
ar N
eed?
13
ပဂၢလကပညာေရးက လ႔ဂဏထအသငးအဝငးမားသာ လကလမးမပါသည။ လလတတနးစား မသားစ အခ႕သညလညး ၎တ႔၏ဝငေငြ ၂၅%ႏင၅၀%ၾကားက ေကာငးစားရတတြငသးရန ျပငဆငၾကပါသည။ ၂ဝ၁၁ဒဇငဘာ(၂)ရကေန႔တြငထြကရေသာ ပဂၢလကေကာငးမားဥပေဒအရ ရနကန၊ မႏေလး ႏင ျပငဥးလြငၿမ႕မားတြင ပဂၢလကေကာငးေပါငး (၄၆)ေကာငး ဝနးကင တရားဝငခြငျပခပါသည။ ယခအခါ ပဂၢလကေကာငးမားအား ၅တနးမ ၉တနးအထ အထကတနးေကာငးသငတနးမား ဖြငလစ ခြငျပခပါသည။ ျမနမာႏငငပညာေရးဝနၾကးဌာနသည ၂ဝ၁ဝ-၁၁ခ ပညာသငႏစအတြက ရနကနတငးေဒသႀကးတြင အထကတနး ေကာငးအျဖစ ပဂၢလကေကာငး (၁ဝ)ေကာငးက ဖြငလစခြငျပခပါသည။ မဟာျမကြနးသာ၊ ဇငေယာ၊ ECပညာေရးစငတာ၊ ပညာနနးေတာ၊ Success၊ N-3၊ သခၤာသနးစန၊ သနးႏင(ပညာေရး)၊ အားမာန၊ ေရႊပငေရႊသး စသညေကာငး (၁ဝ)ေကာငးမာ ေရ႕ေျပးေနေသာ ပဂၢလကေကာငးမား ျဖစပါသည။
၃.၁.၆ အဆငျမငပညာေရးႏင ေကာလပအႀက အစအစဥမား
ယေန႔တြင ျမနမာႏငငတြင အဆငျမငပညာေရးအဖြ႔အစညးေပါငး (၁၆၈)ဖြ႔ရပါသည။ (၆၈)ဖြ႔ သည ပညာေရးဝနၾကးဌာနေအာကတြငရျပး သပၸႏငနညးပညာဝနၾကးဌာနေအာကတြင (၆၁)ဖြ႔၊ ကနးမာေရး ဝနႀကးဌာန ေအာကတြင(၁၅)ဖြ႔ႏင တျခားဝနၾကးဌာနမားေအာကတြင တကသလ(၂၁)ခစသညျဖင အသးသး ရၾကပါသည။ အဆငျမငပညာေရးအဖြ႔မားအားလးက ႏငငေတာမ ေငြေၾကးေထာကပပါသည။ တကသလ ဝငတနး ျပးသြားေသာအခါ ေကာငးသားအမားစသည ေနာကထပတကေရာကရန အစးရတကသလ(သ႔) ေကာလပမားသ႔ သြားေရာကၾကပါသည။ သတ႔သည အသက(၁၆)ႏစတြင အေျခခေကာငးမား ၿပးၾကေသာ ေၾကာင တကသလတကေသာအခါ အသကအားျဖငငယရြယေနၾကပါသည။ အစးရပညာေရးစနစသည နမကလာေသာေၾကာင ေကာငးသားႏငမဘမားသည ပမေကာငးမြနေသာ အရညအေသြးႏင ျပညပတြင သငၾကားရန အခြငအလမးမားက ေတာငတလကရပါသည။ သ႔ေသာလညး ဤသ႔ မမတ႔၏ကေလးမားအား ျပညပတြငပညာသငၾကားရန ပ႔လႊတႏငသညမာ ခမးသာသည အထကတနးလႊာမား အတြကသာလင ျဖစႏငသည နညးလမးတစခ ျဖစပါသည။ ေကာငးသားအမားစသည ႏငငျခားတကသလမားေလာကထားရာတြင အကအညျဖစေစရနႏင ျပညပတြငသငၾကားေရးအတြက ႀကတငျပငဆငရန ေကာလပအႀက အစအစဥမား တကေရာကၾကပါသည။ ဤသငတနးမားအတြက ျပငဆငျခငးႏင ႏငငတကာအရညအေသြးမေရး ေစးကြကသည အဓက အားျဖင ရနကနတြငသာရပါသည။ စငကာပ၊ မေလးရား၊ အေမရကန၊ ၾသစေၾတးလ၊ နယးဇလနႏင ကေနဒါရ တကသလေကာငးမား တကေရာကေရး ပညာေရးဝနေဆာငမႈကယစားလယမားလညး အမားအျပားရပါသည။ သ႔ေသာလညး ထကယစားလယမားက ၾကပမတရန တရားဝငကယစားလယ အဖြ႔အစညး မရပါ။ စငကာပ၊ မေလးရား၊ ၾသစေၾတးလႏင နယးဇလနတ႔မ အဖြ႔မားတးလာျပး ယေက ႏင အေမရကနပညာေရးမားက ယဥၿပငမႈမား ရလာသည။ ၎တ႔၏ေဖာကသညအမားစမာ ယေကႏင အေမရကနေကာငးသား ဗဇာျငငးပယ ခရသမားႏင ယေကႏင အေမရကနတြင သငၾကားမႈကနကစရတ ျမငမားမႈက မတတႏငသမား ျဖစပါသည။
Teac
hers
’ Voi
ceW
hat
educ
atio
n re
form
s do
esM
yanm
ar N
eed?
14
သ႔ေသာလညး ရနကနမအေျခအေနမားသည ေယဘယအားျဖင ျမနမာႏငင၏ သမ႐းကမဟတ ေသာ ပစတစချဖစပါသည။ မႏေလးတြင အလားတျဖစရပမားျဖစေပၚလကရေနစဥမာ အျခားျပညနယၿမ႕ ေတာမားတြင မေအာငျမငသည အစးရစနစအစား အျခားေရြးခယရန နညးလမးမားမာ အလြနနညးပါးပါသည။
Teac
hers
’ Voi
ceW
hat
educ
atio
n re
form
s do
esM
yanm
ar N
eed?
15
၄။ ဆရာမားႏင သတ႔၏ေနာကခအေၾကာငးအရာမား
၄.၁ ဆရာမားႏငေကာငးမား
သေတသနက ရနကနတငးေဒသႀကးတြင အစးရေကာငး ၁၂ ေကာငး၊ ဘနးေတာႀကးသငေကာငး ၅ ေကာငးႏင ပဂၢလကေကာငး ၂ ေကာငးတြင ျပလပခပါသည။ ၎ေကာငးမားအနက ၄ေကာငးမာ မလတနး၊ ၇ ေကာငးမာ အလယတနးႏင ၈ ေကာငးမာ အထကတနးေကာငးမားျဖစၾကပါသည။ ဆရာမ ၃၀၈ ေယာက (ထေကာငးမားမ ဆရာ ၄၄၃ ေယာကထမ) က ေမးခြနးမားျဖင စစတမးေကာကယခပါသည။ ထ႔အျပင ဆရာ ၈၄ ေယာကျဖင ဥးတညအပစေဆြးေႏြးမႈက လပေဆာငခၿပး ေကာငးအပဆရာ ၁၆ ေယာကက အငတာဗးမား ျပလပခပါသည။ ေအာကပါပ (၁)ႏင(၂)သည ေမးခြနးမားေျဖဆေပးသည ရာခငႏႈနး ေဖာျပထားခကျဖစပါသည။
စစတမးေကာကယခေသာ ဆရာမားထတြင ၁၄% ကသာ B.Ed ဘြ႔ရရထားပါသည။ သ႔ေသာလညး ၄၀%သည NGO မဖြငလစေပးေသာ ပညာသငၾကားေရးဆငရာ သငတနးမားတကေရာကခြင ရပါသည။(ပ ၃ ႏင ပ ၇ ေအာက) ဆရာမားသည တကသလမ ဘြ႔တစခတညးႏင စာသငရန မလေလာကေၾကာငးႏင အရညအခငး မျပညမေၾကာငး သတ႔ ခစားရသညမားက သတ႔ကယတင ေျပာျပခပါသည။ ဝါရငဆရာႀကး မားသည သတ႔ရရခေသာ ပညာေရးႏင ယေန႔ အလပခြငအႀက သငတနးမားက ႏႈငးယဥျပခၿပး ခ႕တေနမႈမား က ေျပာၾကသည။
“ဆရာတ႔ေခတတနးက B.Ed ရဖ႔ဆရင မယမေနရဘာသာအျဖစ စာသငခနးစမခန႔ခြမႈဘာသာႏင ကေလးစတပညာဘာသာ အပါအဝင (၃၂) ဘာသာ ယရတယ။ ဒါေပမယ ယေန႔မာ B.Ed ပညာေရး
Teac
hers
’ Voi
ceW
hat
educ
atio
n re
form
s do
esM
yanm
ar N
eed?
16
မရရပ တျခားတကသလ ဘာသာရပမားက အထးျပယထားေသာ ဆရာမားရေနတယ။ ရလာဒကေတာ အဒဆရာေတြဟာ စာသငခနးစမခန႔ခြမႈႏင သငၾကားနညးပညာေတြမာ ေကာငးေကာငးမရတာက ေတြ႕ရတယ”(HT AAZ) အလပခြငအႀကသငတနးမားသည သငၾကားေရးဆငရာသငတနး အနညးငယသာရရထားေသာ (သ႔) လးဝမရရထားေသာ (တခ႕ဆလင တကသလဘြ႔ေတာင မရရေသးပါ) ဘနးေတာၾကးသငေကာငးမားမ ဆရာမားႏင အစးရဝနထမးဆရာမားအတြက ပမအေထာကအကျဖစေစေၾကာငး စတဝငစားဖြယ မတသားရပါသည။ သ႔ေသာလညး ဘနးေတာႀကးသငေကာငးမ ဆရာမားသည အစးရဝနထမး ဆရာမား မရရႏငေသာ အလပခြငသငတနးမားက NGO မားထမ ရရပါသည။ ဤအေၾကာငးက ေနာကတစခနးတြင အေသးစတေဖာျပထားပါသည။
စစတမးေကာကခေသာ ဆရာမားတြင အေယာက ၂၀၀ သည စာသငလပသက ၁၀ ႏစႏင အထကရပါသည။(ပ ၄)
ပ(၅)ႏင (၆) ဆရာအမားစသည အလယတနးအဆငမားတြင သငၾကားေနသမားျဖစၾကေသာလညး ၁၇%မာ အထကတနးအဆငတြင သငၾကားေနၿပး ၂၈%မာ မလတနးေကာငးမားတြင သငၾကားေနၾကပါသည။(ပ ၅)
Teac
hers
’ Voi
ceW
hat
educ
atio
n re
form
s do
esM
yanm
ar N
eed?
17
၄.၂ ေလကငေရး
ဤနမနာမ ဆရာမားသည အေတြ႔အႀကမားစြာ ရၾကေသာေၾကာင အလပအႀကႏင အလပခြငတြငး ေလကငေရး ႏစခစလး၏ သတငးမားက စတဝငစားဖြယ စေဆာငးႏငခပါသည။
ပ (၇) ႏင (၈) အထကတြင ေဖာျပခသညအတငး အစးရဝနထမးဆရာမားသည လပငနးခြငသငတနးမားက ပမနတကေရာကခြင မရရၾကပါ။ ဤကသ႔သငတနးမား တကခြငရရေသာ ဆရာအမားစမာ ဘနးေတာ ႀကးသငႏင ပဂၢလက က႑မ ျဖစၾကပါသည။ (ပ ၇) သ႔ေသာလညး ပ (၈) သည ၈၃% ေသာ စစတမး ေကာကခေသာ ဆရာမားသည တာဝနထမးေဆာငေနစဥအတြငး အလပခြငသငတနးမားႏင မြမးမသငတနးမားတကရန လအပသညဟ ခစားေနရေၾကာငးက ရငးလငးစြာ ေဖာျပေနပါသည။
၄.၃ လစာ
ျမနမာဆရာမားအတြက အႀကးဆးကစၥရပမားထမ တစခမာ သတ႔ရရေနေသာ လစာကစၥပင ျဖစပါ သည။ ဤကစၥသည အထးသျဖင အစးရႏင ဘနးေတာၾကးသငေကာငးဝနထမးမား အတြက ျဖစပါသည။ ပဂၢလကက႑မ ဆရာမားမာ ေယဘယအားျဖင ေငြေၾကးအေျခအေန ပမေကာငးမြနပါသည။ ေအာကပါ ဇယားသည အစးရေကာငးမားမ ဆရာမား၏ လကရလစာႏႈနးထားမား (၂၀၁၂) ျဖစပါသည။ (လစဥ ကပျဖင)
ဆရာမားအေနျဖင သတ႔၏ အထးျပဘာသာရပအျပင တျခားဘာသာရပမားကလညး သငၾကားေပးရသည ျဖစရပမား မၾကာခဏဆသလ ေတြ႔ရရပါသည။ (ပ ၆) ထသ႔ျဖစျခငးမာ သတမတထားေသာဘာသာရပမား သငၾကားရန ဆရာမရေသာေၾကာင ျဖစပါသည။
Teac
hers
’ Voi
ceW
hat
educ
atio
n re
form
s do
esM
yanm
ar N
eed?
18
ပဂၢလကေကာငးမားမ ဆရာမား၏လစာသည အေျခခလစာ ကပ ၁၀၀၀၀၀ မ စျပး ၆လ ၾကာလင အရညအခငးေပၚမတညၿပး ထပတးပါသည။ လကရ အစးရဝနထမးဆရာလစာမာ ၄၇၀၀၀မ စပါသည။ ၂၀၁၁-၂၀၁၂ ဘ႑ာေရးႏစတြင အစးရသည ဆရာတငးက လစဥေထာကပေၾကး ၃၀၀၀၀ ကပက ထပေဆာငးေပးရန ဆးျဖတခပါသည။ ရနကနတြင လတစဥး၏ ေနထငစားေသာကေရး ကနကစရတသည အနညးဆး ကပ ၈၀ ၀၀၀ ႏင ၁၀၀ ၀၀၀ ၾကားတြငရပါသည။ ထ႔ေၾကာင စစေပါငးလစာ ၈၂၀၀၀ကပ (ေထာကပေၾကး ၃၀၀၀၀ကပ၊ အေျခခလစာ ၄၇၀၀၀ကပ၊ လပသက (၁၀)ႏစၿပးေနာက တးေသာ ၅၀၀၀ကပ အပါအ၀င) ရေသာ ဆရာမားမာ ၎တ႔မသားစမား၏ စားဝတေနေရးကကာမေစရန အခကအခမားရပါသည။ ဘနးေတာႀကးသငေကာငးမားမ ဆရာမား၏လစာသည ၄၅၀၀၀ ႏင ၇၅၀၀၀ကပ ၾကားတြင ရပါသည။ ေကးလကေဒသမားတြင ဘနးေတာႀကးသငေကာငးမ ဆရာမားသည သတ႔၏စားဝတေနေရးအတြက ေကးရြာမေထာကပေသာ ဆနကသ႔ေသာ အေထာကအပမား ရရပါသည။ သ႔ေသာလညး သတ႔သည ရနကနမ ျဖစေနလင သတ႔၏အဓကမကလးမာ အေတြ႔အႀကရရနႏင ပဂၢလကေကာငးမားသ႔ ေျပာငးေရြ႕ရန ျဖစပါသည။ ဤက႑မ ေျပာငးေရြ႕လာေသာ အထကတနးျပဆရာ တစေယာက၏ ရငးျပခကအရ ဘနးေတာႀကးသငေကာငးမားသည ဘြ႕ရမားအတြက အေတြ႔အႀကယရန ေနရာမားျဖစၾကပါသည။ ဤအခကက ထက႑တြင ေကာငးဆရာ အေျပာငးအေရႊ႕မားျခငးက ျပသေနသည။
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
၄ ဤေထာကပေၾကးသည သမၼတ၏အမနျဖင ၂၀၁၂ တြင တးထားျခငးျဖစပါသည။
Teac
hers
’ Voi
ceW
hat
educ
atio
n re
form
s do
esM
yanm
ar N
eed?
19
ပ (၉)ႏင (၁၀) သည စစတမးေကာကခေသာဆရာမား၏ ၉၇%မာ လစာတးေပးရနလအပသညဟ
ပ (၁၁)သည ဤေမးခြနးက ေျဖဆၾကသ ဆရာမား၏ ၉၀%သည ထကသ႔ေသာ ျပျပငမႈမး အမနတကယလအပေနသညဟ ထငျမငေနၾကပါသည။ ေနာကထပလာမညအပငးမားသည ဆရာမား၏ သငရးညႊနးတမးမ စာေမးပြစနစအထ ဘာေတြသည အေရးႀကးဆးျဖစသညဟထငျမငေၾကာငး ေျပာျပထား သည အေသးစတ အခကအလကမား ျဖစပါသည။
ခစားေနရေၾကာငး ျပသေနပါသည။ ဆရာမား၏ ၂၆%သည လကရလစာ၏ လစာႏစဆတးရန လအပသည၊ ၄၀%သည သးဆ၊ ၁၁%သည ေလးဆ ႏင ၂၃%သည ငါးဆတးရန လအပသညဟ ထငျမငၾကသည။
၄.၄ ပညာေရး ျပျပငေျပာငးလျခငးမား
ပမအေသးစတသည အရညအေသြးစစ ေမးခြနးမား မေမးျမနးမ ဆရာမားအား ပညာေရးျပျပင ေျပာငးလရာတြင အားလးျပျပငရန လအပသညဟ ခစားရပါသလား ဟ ေမးခပါသည။
Teac
hers
’ Voi
ceW
hat
educ
atio
n re
form
s do
esM
yanm
ar N
eed?
20
၅။ အဓကဆလရငး - ဆရာေတြ ဘာေျပာသလ...
ဤအပငးသည စစတမးမား၊ ဥးတညအပစေဆြးေႏြးျခငးႏင ေကာငးအပမားႏငဆရာမားအား ေတြ႕ေမးျခငးမားမ ထတႏႈတအကဥးခးထားေသာ ဆလရငးမား ေဖာျပထားခကျဖစပါသည။ ဤအထတြင ဆရာမား၏ အျမငမားႏင ၎တ႔၏စးရမပပနမႈမားက ထငဟပေနသညေျပာဆမႈက တကရက ကးကားခက မားအျဖစ ထညသြငးေဖာျပ ထားသည။
၅.၁ သငရးညႊနးတမး
ပညာေရး ျပျပငေျပာငးလမႈမားတြင သငရးညႊနးတမး ျပငဆငမြမးမမႈသည အၿမပါေလရပါသည။ သ႔သာလညး စစတမးေကာကခေသာ ဆရာမားက သငရးညႊနးတမးသည အကနလးျပျပငရန မလပ သးျခားဘာသာရပမားသာ မြမးမရနလအပသညဟ ထငေၾကာငး စတဝငစားဖြယ မတသားရပါသည။ ျပ႒ာနးစာအပမားကလညး ေကာငးသားမားႏင ပမသဟဇာတျဖစေအာင ျပလပရန လအပသညဟဆပါသည။
ဤအျမငမားႏငစပလဥး၍ အေသးစတအခကမားက ဥးတညအပစမားမ စစညးထားပါသည။ က႑အားလမဆရာမားသည သငရးညႊနးတမးအသစသည ျပျပငေရး၏ ပထမဥးစားေပးမဟတေၾကာငးက သေဘာတဟနရပါသည။ လကရအခနက ထငဟပႏငေစဖ႔ လကရသငရးညႊနးတမးက မြမးမျခငးသာ ဥးစားေပးျဖစဟနတပါသည။ သ႔ေသာလညး အခ႕ဘာသာရပမားအတြက ပၿပးလပေဆာငရဖြယရသည။ “သခာၤဘာသာျပဌာနးစာအပန႔ပတသတရငေတာ႔ ေခတမေအာငေျပာငးဖ႔ေတာ႔လတယ။ဥပမာ- ကပျပားလမးေပါ႔။ အဂၤလပစာ န႔ ျမနမာစာ မာေတာ ေျပာငးလ ဖ႔မလပါဘး။ တစခ႕ သငခနးစာေလး ေတြလညး ေျပာငးထား ၿပးသားဆေတာ႕။ လမႈေရးဘာသာကေတာ ေျပာငးေစခငတယ။လမႈေရးမာက ဘာသာရပက တစခထမာပ ပထဝ၊ သမငး၊ စာရတ၊ ဘဝတြကတာ ဆၿပး (၄)ခခြထားေတာ႔ ကေလးေတြအတြက ကကစရာေတြမားလြနးတယ။ [...] တခစသးျခားဘာသာေတြ လပသငတယ […] (A1 FGD)” “ကပ၊ျပား သငခနးစာမားဟာ ေကာငးသားမားသငယရာမာ ခကခေစျပး သငၾကားရာမာလညး ကြနေတာတ႔က ခကခေစပါတယ။ ကြနေတာတ႔ သပၸဘာသာလမး ျပဌာနးစာအပေတြမာ အမားၾကးျပငဖ႔ လပါတယ။ ရာသဥတ ေျပာငးလမႈန႔ ေျမငလငလမး သငခနးစာေတြမပါပါဘး။” (T1 FGD)
Teac
hers
’ Voi
ceW
hat
educ
atio
n re
form
s do
esM
yanm
ar N
eed?
21
“၉တနး ပထဝျပဌာနးစာအပမာ ေခတမမေတာပါ။ ၂၀၀၀ခႏစေနာကပငး အေျပာငးအလမား မပါရပါ။ […] ဥပမာအားျဖင ဗလမငးထငတတား၊ ေညာငတနးတတား၊ ေကာကဆညစကရႏင ရခငမ သဘာဝဓာတေငြ႔ထြက တေဒသေတြရ႕ ေျမပမား မပါရပါ။” (C FGD) ျပ႒ာနးစာအပမား၏ ဒဇငးႏငအရညအေသြး၌ အထးသျဖင မလတနးေကာငးမားႏင ငယရြယေသာ ကေလးမားအတြက ျပနာျဖစေနသညက ေတြ႔ရရပါသည။“လကရသငရးက ေရာငစပမားျဖင ေခတမေအာင ျပလပသငသည။ (A2 interview)
“ျပဌာနးစာအပေကာမတအေနျဖင ျပဌာနးစာအပရ႕ အေရာငမားန႔ ဒဇငးမားက ဂရစကသငပါတယ။ ဥပမာအေနျဖင “ေျပးသည” ဆေသာ စကားလးသငရာတြင ေယာကားတစေယာက ေျပးေနသညပႏင သငလင ပေကာငးျပး ပထေရာကပါလမမည။ (M FGD) အစးရက တြနးအားေပးေနသည ကေလးမားႏင ပမသဟဇာတျဖစေသာ သငၾကားေရးႏင သငယ ေရးနညးလမးမားတြင အေရာငအေသြးပ၍စေသာ ျပ႒ာနးစာအပမား အထးတလည လအပေနပါသည။ ပဒမ ၅.၄တြင ကေလးဗဟျပသငၾကားေရးစနစႏင ေဆြးေႏြးရနကစၥမားအေပၚ စဥးစားစရာမားစြာ ရပါသည။
၅.၂ ေကာငးသား-ဆရာ အခး
ေကာငးသား-ဆရာအခးသည ဆရာမားရငဆငေနရေသာ အႀကးဆးျပနာအျဖစ ေတြ႔ရခရပါ သည။ ေကာငးသားအေရအတြကမားေသာ စာသငခနးမားတြင ေကာငးသေကာငးသားမားအေနျဖင အာရစးစကႏငမႈ နညးပါသည။ ထ႔အျပင အရညအခငးကြာဟမႈမားေသာ ေကာငးသားမားအား တညသည ပစျဖင ကငတြယရာတြငလညး အခကအခမားစြာ ေတြ႔ရရပါသည။
သေတသနရလဒမားမ ဆရာမားသည စာသငခနးတစခလင ပမနေကာငးသား ၃၀ႏင ၄၀ ႀကားတြငသာရေစခငသညဟ ေဖာျပေနပါသည။ သ႔ေသာလညး ျမနမာေကာငးမားစြာတြင အထးသျဖင ဆငးရေသာေဒသမားႏင ဘနးေတာႀကးသငေကာငးမားတြင စာသငခနးမားသည ပမနအားျဖင စာသငခနးတစခနးလင ေကာငးသား ၆၀ႏင ၁၀၀ၾကားတြင ရပါသည။ အစးရအလယတနးေကာငးမားတြင ဆရာအမားစမတခကေပးသည ေကာငးမြနသငေလာသည ေကာငးသား-ဆရာ အခးရပါသည။ သ႔ျဖစ
Teac
hers
’ Voi
ceW
hat
educ
atio
n re
form
s do
esM
yanm
ar N
eed?
22
သညတင ဆရာမားသည ျပနာတစခအျဖစရႈျမငေနဆ ျဖစပါသည။ ဥးတညအပစ မားႏင အငတာဗးမားမ ဤကစၥရပအေပၚ အေသးစတေဖာျပထားၾကပါသည။ “ပဂၢလကေကာငးမားမာ စာသငခနးတစခနးလင ေကာငးသား ၁၅-၂၀ ေယာကသာရေပမယ ဒမာ တစခနးက အေယာက ၄၀ ေလာကရပါတယ။ ဒါေၾကာင ကေလးဗဟျပစနစဟာ စာသငခနးတစခနးလင ေကာငးသား ၄၀ အနညးဆးရေသာ အစးရေကာငးမားအတြက အဆငမေျပပါ။ ကြနေတာတ႔ဟာ စာသငခနး၊ပရေဘာဂ၊ ဆရာမားႏင သငေထာကကမား လအပေနဆ ျဖစပါတယ။” (A2 Interview) ဆရာ-ေကာငးသားအခးကစၥအား အျခားျပနာမားမခြထတရန ခကခပါသည။ အခန၊ေနရာ၊ သငေထာကကမား ႏင ကေလးမားႏင သဟဇာတျဖစေသာ သငၾကားမႈ၊သငယႈမႈ စသညတ႔အေပၚ အျမငမားႏင ေဆြးေႏြးခကမားအား ေအာကတြင ေဆြးေႏြးထားပါသည။
၅.၃ အခန၊ေနရာႏင သငေထာကကမား
စာသငခနးတစခတြငရေသာ ေကာငးသားအေရအတြကသည စာသငၾကားခန၊သငၾကားသညေနရာႏင စာသငနညးစနစတ႔ႏင နးကပစြာ ဆကစပလကရပါသည။ ကေလးဗဟျပသငၾကားေရးစနစသည အစးရမဝါဒျဖစေသာလညး လေလာကေသာအခန၊ သငတငေသာေနရာ(သ႔) မတေသာ ဆရာ-ေကာငးသား အခး (သ႔) သငေထာကကမား မလေလာကလင အသးျပႏငမည မဟတပါ။ ျပဌာနးထားေသာ သငခနးစာမားအား ေပးထားသညအခနအတြငး သငၾကားႏငရနအတြက အခကအခ မားစြာ ရေၾကာငးကလညး သေတသနရလဒမားမ ေတြ႔ရရပါသည။ အထးသျဖင စာေမးပြမတငမ သတမတ ထားသညအခန အတြငး ျပဌာနးစာမားအား ကေလးဗဟျပစနစျဖင ၿပးေျမာကေအာင သငၾကားေပးရန လအပခကမားလညးရေန ပါသည။ အလယတနးႏင အထကတနးမားတြင ၎ျပနာမားက ပမ ေတြ႕ရရပါသည။
“ကြနေတာတ႔မာအခနမရဘး။ ေျပာရမယဆရင ဇဝေဗဒဘာသာ သငဖ႔ ၁၈ခန၊ လကေတြ႔အတြက ၄ခနပ ရတယ။ ဒါေၾကာင စစေပါငး ၂၂ခန ျဖစပါတယ။ ဒါေပမယ လကေတြ႔တြင ဒလအတြက ၂၁ ခနပရပါတယ။ […] လတငး ျမနျမန လပရပါတယ။ ေျပာငးလဖ႔လတယ ထငပါတယ။” (T FGD)
Teac
hers
’ Voi
ceW
hat
educ
atio
n re
form
s do
esM
yanm
ar N
eed?
23
“သငရးက အခနမ ၿပးေအာင ပညာေရးဝနႀကးဌာနက ေရးဆြထားပါတယ။ ကေလးဗဟျပက ဆရာဗဟျပထက သးတာနညးပါတယ။” (P HT interview) သငရးညႊနးတမး မာတကာမားက အကနလးမြမးမရန မလအပေသာလညး ဝနႀကးဌာနမားမ ခြငျပထားေသာ ဘာသာရပမားက အလးစၿပးေျမာကစြာ သငၾကားႏငရနအတြက ဘာသာတစခခငးစအတြက သတမတထားေသာ အခနကာလက ျပနလည ဆနးစစရနလအပပါသည။
၅.၄ သငၾကားနညးစနစမား
ပ (၁၇)ႏင (၁၈)တြင ျမငရသကသ႔ ဆရာမားစြာသည ဆရာဗဟျပ သငၾကားေရးစနစက အသးျပေနဆ ျဖစပါသည။သ႔ေသာလညး ကေလးဗဟျပသငၾကားေရးစနစ၏ တခ႕ပစမားက ပပၿပး အသးျပလာၾကပါသည။ ကေလးဗဟျပသငၾကားေရးစနစသည ျမနမာပညာေရးမဝါဒ၏ အစတအပငးအျဖစ ႏစမားစြာရၿပ ျဖစပါသည။ JICA ႏင UNICEF အဖြ႔တ႔က ကေလးမား သဟဇာတျဖစေသာ သငၾကားနညးမားက ဆရာမားအား ေလကငေပးရန ကညခပါသည။ သ႔ေသာလညး ေလကငမႈမားမာ စာသငခနးမားတြင အမနတကယျဖစပကေနမႈမားမ ေဝးကြာေနဆျဖစပါသည။ ဆရာမား ကေလးဗဟျပသငၾကားေရးက မလပေဆာငႏငျခငးသည အမားအားျဖင အခနႏင ေနရာ အခကအခမားေၾကာငျဖစပါသည။ “ဒါေပမယ ကြနေတာတ႔ထငျမငတာက လကရသငရးဟာ ကေလးဗဟျပႏင မကကညပါ။ ကေလးမားေရာ ဆရာမားပါ ကေလးဗဟျပက ပႀကကေပမယ အခနကန႔သတမႈ၊ သငၾကားရနသငခနးစာ မားျပားလြနးမႈ၊ စာေမးပြေတြန႔ ကြနေတာတ႔စမႏငတာထကပတ ကေလးအေရအတြက စတာေတြက လကရျမနမာေကာငးမားမာ ကေလးဗဟျပစနစက ေအာငျမငရန ေႏာငေႏးေစပါတယ။ […] ကေလးဗဟျပစနစသးခ၍ ကြနေတာတ႔ ကေလးတစေယာကခငးစက ၾကညရႈစစစလ႔မရဘး။ ကြနေတာတ႔မာ အခနမရဘး။ လကရစာေမးပြစနစကလ ကေလးဗဟျပစနစန႔ သဟဇာတ မျဖစဘး။ ကေလးဗဟျပက သးမယဆရင သငရးကေလာရလမမယ။” (M FGD) ကေလးဗဟျပသငၾကားေရးႏငအတ တျခားကစၥမားလညး ရပါေသးသည။ ၿပးခသည အစရငခစာ (Lall,2010) သည ဘနးေတာႀကးသငေကာငးမ ဆရာမားသည ယဥေကးမႈဆငရာကစၥရပမား ရသညဟ ခစားေနရေၾကာငး ျပသေနပါသည။ ၎ျပနာက ယခ သေတသနဥးတညအပစမားတြငလညး ေတြ႕ရရ ပါသည။
Teac
hers
’ Voi
ceW
hat
educ
atio
n re
form
s do
esM
yanm
ar N
eed?
24
“ကေလးဗဟျပစနစဟာ သငယတနးအတြက အဆငေျပပါတယ။ ဒါေပမယ လၾကးကမေလးစားတ ပစမးက ဆရာဗဟျပစနစန႔သာလင ကာကြယႏငပါတယ။ ကြနေတာတ႔ ႏစခစလးက အသးျပရမယ။” (P2 FGD) “ကြနေတာအျမငကေတာ ကေလးဗဟျပသည ဆရာေတြက ေလးစားမႈမရသလ ကေလးမားက ရငးေစတယ။ ဘာလ႔လဆေတာ ကြနေတာတ႔ဟာ ကေလးေတြက ရကလ႔မရ၊ အျပစေပးလ႔ မရလ႔။ ဒါေၾကာင ကြနေတာတ႔ဟာ ကေလးဗဟျပက နညးနညးပသငတယ။” (A HT interview) “ ပထမဆးအေနႏင ကြနေတာတ႔ ေကာငးသားမားက တတႏငရကသညက ခြငမျပျခငး ဆတ ကန႔သတခကမားက မႀကကပါ။ ကြနေတာတ႔ လပပငခြငအခ႕ရဖ႔ လပါတယ။ […] ဒါေပမယ အခက ကြနေတာတ႔က ခြငမျပပ မဘမားက ကြနေတာတ႔ႏင လာေရာကေဆြးေႏြးရန ေျပာဆရာမာလညး တကယကပ ခကခပါတယ။ ဒါေပမယ အခေတာ ဘယမဘမ လာၿပး မေဆြးေႏြးေတာပါဘး။” (C HT inter-view) လကရတြင ျမနမာႏငငရ မလတနးႏင အလယတနးေကာငးမားတြင သငရးညႊနးတမးမားတြင အသးျပရန ၂၀၀၂ ခႏစကတညးက အတညျပခေသာ ကေလးဗဟျပသငၾကားေရးနညးက ႀကးစားေန ပါသည။ သ႔ရာတြင ဆရာမားသည ၎တ႔၏စာသငခနအတြငး ကေလးဗဟျပသငၾကားနညးက အသးမျပ ႏငသည အေၾကာငးအရငးမားစြာရေနပါသည။ အေၾကာငးအရငးမားအနက သငယတနးမ ၈ တနး အထအသးျပေနသည စာေမးပြစနစျဖစသည “အေအာငေပးစနစ”ႏင ကေလးဗဟျပသငၾကားေရးစနစတ႔အၾကား ကကညမႈမရျခငး ျဖစပါသည။ ဤစနစ၏မရငးရညရြယခကမာ သငခနးစာအားလးက အေျခခနားလညမႈတစခႏင ေနာကဆးစာေမးပြတြင တတနးလး ေအာငရနေသခာေအာင ျပလပထားျခငး ျဖစပါသည။ သ႔ေသာလညး ထသေဘာတရားက အေကာငအထညေဖာရန အခကအခအခ႔ရသညက ေတြ႔ရရပါသည။ အေျခခပညာေကာငးမားတြင ဆရာမားသည သတမတအခနအတြငး ေပးထားေသာ သငရးညႊနးတမးက ၿပးေအာငသငၾကရၿပး စာေမးပြမားကလညး သတမတရကအတြငး စစၾကရပါသည။ အခနကန႔သတခကေၾကာင ဆရာမားသည ေကာငးသားမား စာေမးပြတြငေျဖဆႏငရနႏင သတမတခန အတြငး သငခနးစာမားၿပးစးေအာင သငၾကားႏငရန သငရးအားလးမ သငခနးစာတခ႕ ေရြးထတၿပး ေကာငးသားမားက ေတြးေခၚေလလာသငယျခငးအဆငမပါပ ႏႈတတကကကႏငရန ထပကာထပကာသင ၾကားၾကရပါသည။ လကရစာေမးပြစနစတြင လပတစာေမးပြမားသာပါဝငပါသည။ စာေမးပြတြင စစေဆးေသာ ေမးခြနးမားက ေျဖဆႏငရနအတြက ေကာငးသားတစဥးအေနျဖင စာသငခနးအတြငး ႏႈတတကအာဂေဆာင ႏငရန သငၾကားေပးထားေသာ စာမားက မတမရနသာ လအပပါသည။ စာသငခနးအတြငး အလြတကက ရနသငၾကားေပးထားေသာ သငခနးစာမားအနက အခ႕က စာေမးပြတြင ေမးျမနးထားျခငးျဖစရာ တက ေသာအေျဖမားက ခေရးျခငးျဖင စာေမးပြရလဒမားက ထြကေပၚလာေစပါသည။ ၎စာေမးပြမား၌ ေကာငးသား တစဥး၏ အေရးစြမးရညႏင မတဥာဏကသာ ဆနးစစထားေသာ စာေမးပြမားျဖစလာပါသည။ စာေမးပြမားၿပး သညေနာကတြင ေကာငးသားေအာငခကႏႈနးက ဆရာမား၏အရညအခငးႏင ေကာငးအရညအေသြးက ဆးျဖတသည အကျဖတညႊနးကနး တစခအျဖစအသးျပပါသည။ ေကာငးသားမား စာေမးပြကလင ဆရာမား သည သကဆငရာ ခရငပညာေရးမႈးမားထ (တစခါတစေလတြင ပညာေရးဝနၾကး အဆငထတငေအာင) အစရငခစာတငရၿပး ေကာငးသားမား ေနာကဆကတြစာေမးပြတြငေအာငျမငကာ ေနာကတစတနးတကႏင ေစရန ေကာငးပတရကျဖစသညေႏြရာသတြင ဆရာမားသည ထေကာငးသားမားက ျပနလညသငၾကား
Teac
hers
’ Voi
ceW
hat
educ
atio
n re
form
s do
esM
yanm
ar N
eed?
25
ေပးရပါသည။ ေကာငးအမားစသည ေနာကဆကတြစာေမးပြမားသည အခနကနေငြကနၿပး ေကာငးသား မားကလညး ေကာငးစြာသငယမႈမရၾကဟ ခစားၾကရသျဖင ေနာကဆကတြစာေမးပြမား လပေဆာင ေပးျခငးမျပေတာပ ပထမအဆငတြငပင အေအာငေပးလကၾကပါသည။ ဆရာမားအေနျဖင အစရငခစာမား ေရးသားရျခငးက မျပလပလျခငးႏင “အရညအေသြး မျပညမ” ဟ၍အကျဖတမႈမး မရရလျခငးတ႔ေၾကာင ေကာငးသားမားတြင သငခနးစာမားႏငပတသက၍ လေလာကေသာအသဥာဏႏင အရညအခငးမရသည တင အေအာငေပးၾကပါသည။ ထ႔ျပင ၎အေအာငေပးသည စနစသည ကေလးမား၏ပညာေရးတြင မဘမား၏ပးေပါငးပါ၀ငမႈႏင ေကာငးသားမားအေပၚ ဆရာမား၏ အာဏာသကေရာကမႈက သြယဝကၿပး ေလာနညးေစပါသည။ ေကာငးသားမားသည ဆရာမားအေပၚ ေလးစားဂရစကမႈ မရၾကပါ။ အဘယ ေၾကာငဆေသာ သတ႔သည စာေမးပြေအာငမညကသေနၿပး မဘမားကလညး သတ႔၏ကေလးမား အတနး ပမနေအာငေနသျဖင သတ႔ကေလးမား၏အသဥာဏႏင နားလညမႈ စြမးရညက ဂရမစကျခငးတ႔ေၾကာင ျဖစသည။ ကေလးဗဟျပသငၾကားေရးက အသးမျပႏငေသာ အျခားအေၾကာငးအရငးမားတြင သငေထာက ကမား မလေလာကျခငး၊ မသငေလာေသာ သငတနးအရြယအစား၊ ေကာငးသားဆရာအခး ျမငမားျခငး ေၾကာင တခ႕ဘာသာမား အထးသျဖင သပၸဘာသာမားတြင ေခတမမေသာ သငရးမားလညး ပါဝငေနျခငးတ႔ျဖစသည။ ဆရာအရညအေသြးႏင လစာကစၥသညလညး အေရးႀကးသညကစၥျဖစပါသည။ ပညာေရးတကသလမ ဘြ႔ရမားသည အထကတနးျပဆရာမား တကရကျဖစလာပါသည။ အထးျပ ဘာသာရပမားျဖင ဘြ႔ရသမားသည ၈လၾကာ လကေထာကဆရာျဖစသငတနး တကေရာကၿပးေနာက မလတနးျပႏင အလယတနးျပဆရာမား ျဖစလာပါသည။ သ႔ေသာလညး ၎တ႔သည အလပဝငၿပးေနာက အလပခြငတြင ပမနအရညအေသြးျမင သငတနးမားအားမရရပါ။ သတ႔၏သငၾကားေရးစနစႏင ကေလးစတ ပညာအေပၚနားလညမႈသညလညး ေခတမမ ေတာပါ။ အစးရဝနထမးမား ျဖစၾကသညအေလာက ရရေသာလစာသည လကေတြ႔မကေတာသညအျပင ၎တ႔အတြက လေလာကေသာေထာကပေၾကးလညးမရပါ။ ယေန႔တြင ကရငသည ဆရာမား၏ ေနထငစရတက ကာမေစရန အထးသျဖငၿမ႕ျပမ ဆရာမားအတြက လသမားေသာ စးပြားေရးျဖစပါသည။ စာသငခနးျပငပတြင ပကဆရာျခငးသည သငၾကားေရးစြမးရညက ကဆငးေစၿပး လာဘစားမႈက ျဖစေစပါသည။ ေကာငးသားမားသည ကရငေပၚတြင မခၾကၿပး ကရင တကေသာ ေကာငးသားမားသာလင စာေမးပြတြင အမတေကာငးေကာငး၊ အဆငေကာငးေကာငး ရၾကပါသည။ၿမ႔နယပညာေရးရးမ ညႊနၾကားေရးမႈးတစဥးက ဤသ႔ ေျပာပါသည။ ဆရာအမားစဟာ ကေလးဗဟျပက မေျပာငးခငပါ။ သတ႔က ကေလးဗဟျပသည ေကာငးသညဟ ထငပါသည။ သ႔ေသာလညး မဘမား၏ စးပြားေရးႏင ပညာေရးအေျခအေန၊ ေကာငးသား-ဆရာအခး မမမႈ၊ အခန၊ သငရး၊ စာေမးပြစနစႏင ဆရာမား၏လစာ ကသ႔ေသာ ျပနာမားရေနပါသည။ သတ႔က ဒအခကေတြဟာ ကေလးဗဟျပစနစအတြက ျပနာမားျဖစေစတယလ႔ ထငပါတယ။ လကရမာ သတ႔ဟာ ကေလးဗဟျပသာမဟတပ ဆရာဗဟျပကပ အသးျပခငပါတယ။ အေအာငေပးစာေမးပြစနစသည ဆကစပေနေသာ ျပနာတစချဖစပါသည။ ေကာငးသာမားအလ အေလာက စာေမးပြေအာငျခငးႏင မဘမားက သားသမးပညာေရးတြင ပးေပါငးပါဝငမႈ ေလာနညးျခငးတ႔က ျဖစေပၚေစသည ၎စာေမးပြစနစ၌ ကေလးမား၏ သငယတတေျမာကမႈထက စာေမးပြအတြကသာ သငၾကား
Teac
hers
’ Voi
ceW
hat
educ
atio
n re
form
s do
esM
yanm
ar N
eed?
26
ရသည ပညာေရးစနစဆသ႔ ဥးတညေနသညဟ ဆရာမားက ခစားေနၾကရပါသည။ “ကြနေတာတ႔တငးျပညမာက ကြနေတာတ႔က ခြ႔ေကြးေနရပါတယ။ သတ႔က အလြတကကၾကတယ။ ကြနေတာတ႔ဆမာက ႏငငတကာေကာငးေတြလ ကယပငေလလာမႈမးမရဘး။ […] ကြနေတာတ႔ ဟာက စာေမးပြအတြက သငေနရၿပး ကေလးေတြ သငယဖ႔ သငရတာမဟတဘး ျဖစေနတယ။” (T FGD) “ကေလးဗဟျပစနစသည ကေလး၏ဥာဏရညေပၚမတည၍ အခနယရပါသည။ အားလးေအာင စနစေၾကာင ပညာေရးမာ ျပနာေတြရတယ။ […] ႏငငျခားတငးျပညေတြန႔ ယဥရင အဘကဘကက အားနညးပါတယ။ ဘကစကြမးကငဖ႔ ကေလးေတြအတြက ဂတန႔ အားကစားခနးမေတြ ရသငပါတယ။ ေနရာအကယအဝနး လေလာကတ စာသငခနးမားေတြန႔ သငေထာကကေတြလညး ျဖညဆညး ေပးသငပါ သည။” (C FGD) စာေမးပြစနစႏင သငၾကားနညးသည အျပနအလန အဝငခြငကျဖစရန လပါသည။ အခနအကန႔ အသတ၊ ေနရာလအပခကႏင စာေမးပြစနစမားက ျပငဆငျခငးမရပ သငၾကားနညးစနစ ေျပာငးရမျဖင ကေလးဗဟျပသငၾကားေရးက ေအာငျမငစြာ အဝငခြငကျဖစေအာင လပေဆာငႏငမည မဟတပါ။ ေကာငးအပဆရာတဥးက ေအာကပါအတငး ရငးျပသကသ႔ပင ျဖစသည။ “စနစေျပာငးလရာတြင လအပေသာ ပစၥညးမား ေထာကပရနလညး အေရးႀကးပါသည။ ဥပမာအေနျဖင ကေလးဗဟျပ ေျပာငးခငလင ဆရာအေရအတြက လလေလာကေလာကရဖ႔ လပါသည။” (M HT interview) တျခားေကာငးမားတြင အရညအေသြးအလက သငၾကားျခငးသည ကေလးဗဟျပသငၾကားျခငးထက ပ၍အေရးၾကးပ ရပါသည။ “မဘအမားစဟာ ေန႔စားေတြျဖစပါတယ။ ၃၀%ေအာကသာ အမပငရပါတယ။ အမားစက ေရြ႕ေျပာငးကပနးမားျဖစပါတယ။ ကြနေတာတ႔ဟာ ေနာကေန႔ေကာငးတကဖ႔ မေသခာတ ကေလး ၇၀% ေလာကက သငေနရတာပါ။ မဘအမားစဟာ ဆငးရၾကပါတယ […] ေကာငးသားမားက က၊ခ၊ဂ ဆ ၿပး အရညအခငးအလက သးအပစခြႏငပါတယ။ (က)အပစမ ေကာငးသားမားသည ေတာၾကၿပး ဆရာမားက သတ႔လအပတာ သငေပးရနေျပာရပါတယ။ (ခ)ႏင (ဂ) အပစက သငၾကားႏငဖ႔ေတာ (က)ထက ပျပး အားထတရပါၿပး တကယပ အလပမားပါတယ။” (C interview with HT) သငၾကားနညးမားသည မညသညပညာေရး ျပျပငေျပာငးလမႈတြငမဆ အေရးပါေသာကစၥရပ ျဖစပါသည။ ယေန႔အႀကးဆးပညာေရးကစၥမာ အရညအေသြးႏင ေကာငးေနႏငေရး ျဖစပါသည။ ျမနမာႏငင သည ေကာငးေနႏငေရး ကစၥအခ႕ ရငဆငခစားေနရေသာလညး တျခားဖြ႔ၿဖးဆႏငငမားေလာက မမားပါ။ ျမနမာႏငင၏ ပညာေရး အေျခခကစၥမာ အရညအေသြးပငျဖစၿပး ဤကစၥသည ေရြးခယထားေသာသငၾကား နညးႏင အဝငခြငကျဖစရန အေျခအေနက ေျပာငးလေသာစနစ (သ႔) အေျခအေနႏင လကေလာညေထြ ျဖစေစရန သငၾကားနညးစနစက ေျပာငးယျခငးျဖစသည။
၅.၅ ေကာငးသားမားႏင ကရငမား
ႀကးမားေသာစာသငခနးမားႏင လစာနညးပါးမႈေၾကာင ကရငမားသည စနစ၏အပငးတစခ ျဖစေနပါသည။ သ႔ေသာလညး စစတမးေကာကခေသာဆရာမား၏ ၆၉%သည ေကာငးသားမား ကရင
Teac
hers
’ Voi
ceW
hat
educ
atio
n re
form
s do
esM
yanm
ar N
eed?
27
ယရနလအပသညဟ မထငေၾကာငး စတ၀ငစားဖြယ ေတြ႔ရရပါသည။ ကရငလသညဟ ေျပာသမားကလညး စာမလကႏငေသာ ေကာငးသားမား (၁၀%) ႏင စာသငခနးအတြငး ေကာငးသားဥးေရမားေသာေၾကာင ကရငယရနလအပသည (၁၂%) ျဖစသညဟေျပာၾကပါသည။
“ကရငစနစကေျဖရငးရပါမယ။ ကြနေတာတ႔က မဘေတြက သတ႔ထငတာမဟတဘးေျပာေပမယ မဘေတြကေတာ ကရငလတယလ႔ ထငၾကပါတယ။ ကရငထားရတာ ကေလးေတြအတြက ပေကာငးတယလ႔ မဘေတြက ခစားၾကရပါတယ။” (C interview with HT) ကရငထြနးကားမႈသည ဆရာေၾကာငလား (သ႔) မဘေၾကာငလားဆသညမာ ရရေသာ အခက အလကမားအရ ရငးလငးမႈမရပါ။ သ႔ေသာ ဤေမးခြနးႏငပတသက၍ (ပ ၁၉ႏင ၂၀)၏ ရလဒက ေနာက ထပသေတသနလပရန လအပပါလမမည။ ကရငသည အၿပးသတဆးျဖတခက မဟတသညမာေတာ ရငးပါသည။ ဤကစၥႏင ပတသက၍ ေကာငးသား ဆရာအခးကသြားလင၊ စာသငရန အခနပရလာမညျဖစျပး ဆရာမား၏လစာ ေကာငးလာပါက ကရငစနစသည တျဖညးျဖညး ေပာကကြယသြားလမမညဟ ယဆရပါသည။
၅.၆ စာေမးပြ စနစ
စာေမးပြစနစသည ဆရာအမားစ အမားဆးေျပာေသာ ကစၥျဖစပါသည။ သတ႔က “အားလး ေအာင”စနစသည အလပမျဖစေၾကာငး ေျပာပါသည။ လပတစာေမးပြစနစသည အခနယလြနးအားႀကးၿပး ေကာငးသားမားသညလညး စာေမးပြၿပးလင စာမားကေမပစလကၾကသည။ “အားလးေအာငစနစဟာ ကေလးေတြက ပကစးေစတယ […] ကေလးေတြဟာ သတ႔အခနတန ေအာငမယဆတာ သေနၾကတယ။” (C1 FGD) “လကရကငသးေနတ အခနးဆးစာေမးပြစစျခငးဟာ အလပမျဖစပါ။ အရညအခငးမမတ ေကာငး သားမားက ခသညစနစက အသးျပသငပါတယ။ ေကာငးသားမားက ေမးခြနးကသာ အလြတကကခငးၿပး ေျဖဆခငးတစနစက လကခႏငစရာမရပါ။ ဒါဟာ တကသလ၀ငတနးက ထခကေစပါသည။” (M FGD) “၄တနးႏင ၅တနးမားက အစးရစစအျဖစ ျပလပေစခငပါတယ။ ၿပးေတာ သတ႔ရ႕စာေမးပြ ရလဒေပၚ
Teac
hers
’ Voi
ceW
hat
educ
atio
n re
form
s do
esM
yanm
ar N
eed?
28
မတညၿပး ၀ဇၨာႏင သပၸက ေရြးခယေစသည စနစတစခက ျပလပေစခငပါသည။” (T HT interview) သ႔ေသာလညး သေဘာထားကြလြေနေသာ အျမငမားလညးရပါသည။ ဆရာအနညးငယသည စနစက အျပစမတငသငေၾကာငးႏင ကေလးမားက ငယရြယစဥတြင ကရႈးေအာင မလပသငေၾကာငး ေျပာပါ သည။ သတ႔ေျပာၾကားခကအရ စနစသည ဆရာမားအေနျဖင ကသညသမားက ထပသငရနလအပၿပး ၎တ႔ က စာေမးပြထပစစရနလပါသည။ သတ႔ေခပေျပာဆခကအရ အားလးေအာငစနစက အမနတကယ အေကာငအထညေဖာႏငမညဆပါက မညသညကေလးကမ လအပေသာအေျခခမပါပ ေနာကတစတနးသ႔ တကခြငမေပးေသာ အမနတကယ အေအာငစနစတစခ ျဖစပါလမမည။ “လကရစာေမးပြစနစသည ေျပာငးလဖ႔မလဘး ထငပါတယ။ ကေလးမား ငယငယႏင စာေမးပြကၿပး ေကာငးထြကသြားတာမး မလခငပါ။ ဒါေၾကာင ကေလးတစေယာက ဘာသာတစခမာကလင သ႔က ေသေသခာခာ ျပနသငေပးၿပး ေပးေအာငသငပါတယ။ ဒါေပမယ ဘယသမ ဒစနစကအေကာငအထည မေဖာပ အားလးကေပးေအာငလကၾကလ႔ စနစက မေအာငျမငတာပါ။ ကြနေတာတ႔သာ ေကာငးေကာငးဂရစကရင အဆငေျပႏငပါတယ။” (T HT interview) သ႔ေသာလညး အျပနအလနျငငးခေနသည ဆန႔ကငဘကအသမားအစား သငရးညႊနးတမးရ လအပေသာ သသငသထကသည သငယမႈမပါပ ကေလးမားအား အေအာငေပးသည စာေမးပြစနစက အေသး စတစစစရန လအပေန ပါသည။
၅.၇ အထကတနးေကာငးမားႏင တကသလသ႔ အကးအေျပာငး
စာေမးပြစနစႏင ဆကစပေနသည အျခားကစၥမားမာ အလယတနးမ အထကတနးသ႔ ေျပာငး သညစနစႏင အထကတနးမ တကသလသ႔ ေျပာငးသညစနစျဖစပါသည။ သပၸဘာသာရပအား ၉ တနး တြင အဂၤလပဘာသာျဖင သငၾကားရေသာလညး ေအာကအတနးမားတြင ျမနမာဘာသာျဖငသာ သငၾကားခ ရေသာအခကေၾကာင အထကတနးအဆငသ႔ ကးေျပာငးရာတြင ခကခမႈမားရေနပါသည။ “အဂၤလပလေရးၿပးသငရတ သခၤာ၊ ႐ပ၊ ဓာတ၊ ဇ၀ေဗဒဘာသာမား သငရာတြင ဘာသာစကား ျပနာမား ရပါတယ။ ဒါေၾကာင ကေလးေတြက သေဘာတရားက အရငရငးျပသငပါတယ။ ၈တနးအထ ေကာငးသားမားသည ျမနမာလသငခရတာေၾကာင ႀကးမားတ အေျပာငးအလ ျဖစေစပါတယ။” (T FGD) သ႔ေသာလညး ပ၍အေရးႀကးသညကစၥမာ တကသလ၀ငခြငရေရးစမမႈႏင စပလဥး၍ ဆရာမား၏စးရမေနၾကမႈ ျဖစသည။
Teac
hers
’ Voi
ceW
hat
educ
atio
n re
form
s do
esM
yanm
ar N
eed?
29
အာရမ ႏငငအမားစတြင အမတျမငျမင ရရေသာ ေကာငးသားမားအား မဘမားႏင အသငးအဝငးက ေဆးတကသလတကေရာကရန တကတြနးၾကပါသည။ ျမနမာႏငငတြင ေဆးပညာႏင မဆငေသာ တျခား သကေမြးလပငနးမား လပကငၾကသည ဆရာ၀နေျမာကမားစြာ ရေနပါသည။ ဥးတညအပစမ ဆရာတစေယာက က ထညသြငးေျပာၾကားရာတြင “သတ႔ေဆးေကာငးတကၿပး အသးမခဘးဆရင အသးမဝငပါဘး” ဟေျပာၾကား ခပါသည။ သ႔ေသာ ျပနာမာ ေဆးပညာသငၾကားေရး တစခတညးႏငသာ သကဆငသည မဟတပါ။ “လကရ စာေမးပြစနစက ေျပာငးဖ႔လတယ။ တကသလ၀ငခြငစာေမးပြလပတာ ပေကာငးပါလမမည။ လကရစနစတြင (၂)မးသာရပါသည- ၁၀တနးအမတႏင မဘမား၏ လမးညႊနမႈသည အေရးႀကးပါသည။ ေကာငးသားရ႕၀ါသနာက ထညမစဥးစားပါဘး။ အဒါက အလပမျဖစဘး။ ေကာငးသားတစေယာကရ႕ ဘဝတစခလးက ဒစာေမးပြအမတန႔ မဆးျဖတသငဘး။ ဒါဟာ သ႔အတြက ေရြးခယဖ႔အခြငအေရးဘျဖစ တယ။ တစတေယာကဟာ မမစတဝငစားတာက လပကငမ သ႔ဘဝေအာငျမငမႈ ရႏငမယ။” (A2 interview) “ကေလးေတြက သတ႕ရဝါသနာ၊ဗဇအလက လပေဆာငႏငေအာင တြနးအားေပးသငတယ လထငပါတယ။ […] ကေလးမားရ စတဝငစားမႈန႔ စြမးေဆာငႏငမႈက ကကညေစတ သငေတာတ ပစတစခက ဒဇငးလပသငပါတယ။ တကသလဝငတနးျပးေနာက ကေလးမားက သတ႔ႀကကတလငးကယဖ႔ တြနးအားေပးသငပါတယ။ တကသလ၀ငခြငစနစကလညး အခထကပၿပး လကခႏငတစနစျဖစေအာင စမခန႔ခြသငပါတယ။” (P1 FGD) လကရအေျခခပညာေရးစနစႏင တကသလဝငခြငစနစတ႔အရ ေကာငးသားအမားစအေနျဖင “အေဝးသင” တကသလမားႏင အမတက အေျခခေသာ ဘာသာရပအထးျပ တကသလမားကသာ တကေရာကႏငၾကၿပး အလပအကငအခြငအလမး နညးပါးေသာ ဘြ႕မားျဖင အဆငျမငပညာေရးက ၿပးဆးေနရသညက ေတြ႔ရပါသည။ Myanmar Egress ၏အေစာပငးေလလာမႈမား (ထတေဝချခငးမရခေသာ ေလလာမႈမား) အရ ယေန႔ေခတ ၿမ႕ျပလငယမားသည ပဂၢလကက႑ သငတနးေကာငးမားက ဖြငလစေသာ “ျဖညစြကသငတနးမား”က မတကေရာကဘ အလပအကင မရရႏငေၾကာငး ေတြ႔ရရပါသည။
Teac
hers
’ Voi
ceW
hat
educ
atio
n re
form
s do
esM
yanm
ar N
eed?
30
၅.၈ မဘမား ပါ၀ငမႈ
ေနရာတငးမာကသ႔ပင ျမနမာျပညရ မဘမားသည ကေလးပညာေရး၏ ေကာေထာကေနာကခ ျဖစပါသည။ ပညာေရးတြင မဘမားပါဝငမႈသည ကေလးမား ပညာေရးတြင ေအာငျမငရန ေသာခကတစခ ျဖစပါသည။ သ႔ေသာလညး အားလးေအာငစနစေၾကာင မဘမားသည ပါဝငသငသေလာက ပါဝငမႈမရပ သားသမးပညာေရးအေပၚတြင စတဝငစားမႈေလာနညးေနသညဟ မၾကာခဏဆသလ ဆရာမား ခစားၾကရ ပါသည။“ အားလးေအာငေနၾကေတာ မဘေတြ စတပပနမႈမရဘးေပါ။” (A1 FGD) “မဘေတြအေနႏင တစႏစမာ (၃)ၾကမေလာကေတာ သတ႔ကေလး အေျခအေနက လာၾကညသင ပါတယ။ ဒါေပမယ အခေတာ အားလးေအာင ျဖစေနေတာ ကေလးမားအားလးက ပကစးေနၾကပါတယ။” (C HT interview) အထးသျဖင မသားစစားဝတေနေရး ဥးစားေပးေနရေသာ ဆငးရသည မသားစမားအတြက ယငးကစၥသည အေရးပါေသာျပနာတစရပ ျဖစပါသည။ “ဆငးရတ မဘေတြဟာ သတ႔၏ကေလးေတြက မေထာကပႏငၾကပါဘး။ […] မဘမားရ႕ ေထာကပမႈဟာ အေရးပါတယ။” (C1 FGD) “ ေကာငးသားအမားစဟာ ပညာရညနမေသာ မသားစမျဖစပါတယ။ အမားစဟာ ေရြ႕ေျပာငးလပသားမားျဖစၾကသည။ သတ႔ဟာ ကေလးမားက ဂရတစကမခစႏငပ သတ႔အလပ သြားခနမာ ကေလးမားကၾကညရႈေစာငေရာကႏငျခငး မရလ႔ ေကာငးကပ႔ထားတာျဖစပါသည။…” (HT interview C4) မဘပညာေရးကလညး မသားစမားပမပါဝငလာေအာင ကညႏငေသာ ေျဖရငးခကျဖစဟနရပါသည။ “ေကာငးသားမားအတြကသာမကပ ေကာငးမဖြငခင မဘမားအတြကပါ ပညာေရးေဆြးေႏြးပြမား စစဥေပးသငပါသည။” (P1 FGD) မဘမားအား ျဖစစဥ၏အစတအပငးတစခ ျဖစလာေစျခငးသည လာမညပညာေရး ျပျပငေျပာငးလမႈတြင ေသာခကတစခ ျဖစလာပါလမမည။
၅.၉ သးျခား မလတနးေကာငး ကစၥရပမား
အခ႕ကစၥမားသည မလတနးေကာငးမားႏင သကဆငေသာ သးျခားအပငးမား ျဖစပါသည။ ယခသေတသနစာတမး ပထမပငးတြင ျပဌာနးစာအပမား၏ ဒဇငးႏင အခနးဖြ႕စညးပ ကစၥမားက ေဖာျပခပါ သည။ ၎ကစၥမာ ကေလးမားစတဝငစားမႈႏင ျပဌာနးစာအပသငခနးစာမားအား ခတဆကမႈရရနအတြက မလတနးေကာငးမားအတြကလအပသည သးျခားကစၥျဖစပါသည။ ကေလးမားအေနျဖင စတဝငစားစြာ သငယႏငျခငးအတြက သငၾကားနညးစနစအျပင ျပဌာနးစာအပ မညမအထ ဆြေဆာငမႈရသညဆသညႏင လညး သကဆငပါသည။ အျခားကစၥရပတစခမာ အေျခချမနမာစာ ေရးနညး၊ဖတနညး သငၾကားျခငးျဖစပါသည။ အခ ႕ဆရာမား သည ဤသ႔ခစားရပါသည။ UNICEFရ႕ သငၾကားနညး နညးစနစဟာ မခငဘာသာ ဗမာဘာသာမဟတတ တငးရငသားမား
Teac
hers
’ Voi
ceW
hat
educ
atio
n re
form
s do
esM
yanm
ar N
eed?
31
ေပၚတြငသာ ဥးတညထားတာေတြ႔ရပါသည။ ဒါေပမယ ဒသငၾကားနညးစနစဟာ ျဖတလမးနညးသာျဖစၿပး ကေလးမားအေနန႔ မခငဘာသာကေကာငးစြာ အသးျပျခငးမရတာေၾကာင ဗမာလေျပာေသာ အမားစက ကညႏငမညမဟတပါ။ ဒါက ကေလးမား၏ အေျပာစြမးရည အထးသျဖင သဒၵါပငးတြင အေရးစြမးရညက ေႏးေကြးေစပါသည။” (FGD CAT2)
Teac
hers
’ Voi
ceW
hat
educ
atio
n re
form
s do
esM
yanm
ar N
eed?
32
အထကပါဇယားသည သြားေရာကခေသာ ေကာငးပစမားၾကား အဓက ကြာျခားခကမားက ျပပါ သည။ သေတသန ျပလပေနစဥအတြငး ဘနးေတာၾကးသငေကာငးမားမ ဆရာမားသည ဥးတညအပစ မားတြင ေမးခြနးမားက အေသးစတ ေဆြးေႏြးရာတြင ပမလြတလြတလပလပ ေဆြးေႏြးသညဟ ခစားရပါ သည။ ၎တ႔၏ပးေပါငးပါဝငမႈ တြင အစးရေကာငးမားတြင မေတြ႔ရသည စတအားထကသနမႈက ေတြ႕ရပါ သည။ အစးရေကာငးဆရာမားသည လြတလြတလပလပ ေျပာဆရနေၾကာကၾကေသာေၾကာင ေမးခြနးမား က အေသးစတေျဖဆရန စတမပါပ အၾကမးဖငးသာ ေျဖဆၾကပါသည။ ထ႔အျပင ဘနးေတာၾကး သငေကာငးမားတြင လစာတးေရးကစၥသည အစးေကာငးမားႏငစာလင သပအေရးမႀကးေၾကာငး ေတြ႔ရရပါ သည။ သ႔ေသာလညး ဘနးေတာႀကးသင ေကာငးဆရာမားသည သငေထာကကမားႏင အလေငြမားရရမႈ အေပၚတြင အာရစကေနစဥတြင ကေလးဗဟျပ အစးရေကာငးဆရာမားသည အခနကန႔သတခကမားကသ႔ ကစၥရပမားအေပၚ ပၿပးအာရစကၾကသညက ေတြ႔ရရပါသည။
Teac
hers
’ Voi
ceW
hat
educ
atio
n re
form
s do
esM
yanm
ar N
eed?
33
အျခားမတသားစရာ ကြာျခားခကမာ ဆရာ၏ ၾသဇာအာဏာ ျဖစပါသည။ ဘနးေတာႀကးသင ေကာငးမားမ ဆရာမားသည အစးရေကာငးမားမဆရာမားထကစာလင ၾသဇာအာဏာ ပရသညဟ ေတြ႔ရရပါ သည။ အစးရေကာငးမားတြင ကရငတကေသာကေလးမားသည ေကာငးတြငရရေသာ ပညာေရးအေပၚ ဂရစကတနဖးထားမႈအားနညးၿပး ဤအခကသည ဆရာမားအေပၚ သတ႔၏ကငဝတက ေရာငျပနဟပ ေစပါသည။ ဘနးေတာႀကးသငေကာငးမားတြင မဘမားသည ကရငမထားႏငေသာေၾကာင ဤျပနာမရပါ။ တနညးအားျဖင ဆရာမားေျပာျပေသာ ကစၥရပမားသည က႑အားလးတြင အေတာမားမား တညၾကပါသည။
Teac
hers
’ Voi
ceW
hat
educ
atio
n re
form
s do
esM
yanm
ar N
eed?
34
၆ ေကာငးအပဆရာမား ဘာေတြေျပာၾကလ
ကမာၻတစဝမးမ ပညာေရးက႑ေခါငးေဆာငမႈအေပၚ သေတသနက ေကာငးမားသည ၎တ႔ ေကာငး အပမား၏ ႀကးမားေသာ ေရာငျပနဟပမႈရေၾကာငး ျပသေနပါသည။ ေကာငးတစေကာငး၏ ေအာငျမငမႈ သည ေကာငးအပ၏အျမငႏင ေခါငးေဆာငမႈအေပၚ မတညေနပါသည။ ဤအပငးသည အခနး(၅)တြင ျပညစစြာေဖာျပႏငျခငး မရခေသာ ေကာငးအပမား၏ေျပာၾကားခကမားအေပၚ ဥးတညပါသည။ ေကာငးအပမား သည အထကတြင ေဖာျပခသလ ကစၥရပမားအားလးေပၚတြင သတ႔၏ ထငျမငသးသပခကႏင အျမငမားက ေျပာၾကားခပါသည။ သ႔ေသာလညး သတ႔ေျပာၾကားခေသာ အျခားကစၥရပမားလညး ရေနပါေသးသည။ ေကာငးအပအမားစသည ေကာငးလညပတရနလအပေသာ ဘ႑ာေရးႏင ပတသက၍ ခကခစြာလပကငေနၾကရသည။ ေကာငးျပျပငထနးသမးေရးႏင ပတသကေသာ ကနကစရတအခကအခ မားက ေျပာၾကားခပါသည။ ေကာငးေခါငမးေပါကဖာရန ႏငအမသာျပငရန သ႔မဟတ ေကာငးသားမား ေခတမနညးပညာႏင သငၾကားႏငေစရန လအပေသာ ကြနပတာခနးမားႏင ေကာငးက ပပးရန လေလာကေသာ ဘ႑ာေငြေၾကးမရရၾကပါ။ လကေထာကေကာငးအပမားက ဂတႏင ကာယဆရာမား မရျခငးႏင စကပးေရးအတနးမားအတြက လအပေသာအပငမားကသ႔ေသာ ကစၥမားတြင သတ႔အတထမ စက၍လပရ ေၾကာငး ေျပာၾကားပါသည။ ေကာငးတေကာငး ေကာငးမြနစြာလညပတေရးအတြက အားထတရေသာ ကစၥမားသည သတ႔အား သငၾကားေရးပငးမ ေဝးကြာသြားေစၿပး ဆရာတစေယာကပစႏင မတသလ ျဖစေစပါသည။ အားလးၿခၾကညလင ယငးျပနာ၌ အစးရမ လေလာကေသာ ဘ႑ာေငြေထာကပမႈက မရရျခငးေၾကာငျဖစပါသည။ “’ဒအခနမာ အေဆာကအဥးျပငတာေတြ၊ လကသမားရာေနရတာေတြေၾကာင သငၾကားေရးန႔ ပတသကျပး ဘာမမလပႏငပါ။” (A HT interview) “ကြနေတာတ႔က ေငြေပးရတယ၊ စာရငးစစ ခန႔ရတယ၊ လၿခေရးတစေယာကန႔ ကြနပတာ အခနးအတြက ကြနပတာ ၁ဝ လးက မဘဆရာ ရနပေငြထက ဝယရၿပး အခၾကေတာ မဘေတြဆက အလမခ ဖ႔ ညႊနၾကားထားတယ။” (A HT interview) “ကြနေတာန႔ သငယခငးေတြ ေကာငးကြနပတာခနးက ကြနပတာအလး ၂၀ ဝယၿပးလခပါတယ။ ေကာငးမာ ကြနပတာခနးဆရာလပဖ႔ ဆရာေတြက ကြနပတာသငတနးေတာင ေပးခပါေသးတယ။” (A HT interview) ဘ႑ာေရးကစၥအျပင သတ႔၏ သငၾကားေရးဝနတမးမားႏငပတသကေသာ အျခားကစၥမားလညး ရပါသည။ ေတြ႔ေမးခေသာ ေကာငးအပအမားစက သငတနးမားတကေရာကေစျခငး (သ႔) ျပျပငေရးကသ႔ေသာ အစအစဥျပလပေပးျခငးျဖငလညးေကာငး စတထားႏငေစတနာမား ေကာငးမြနလာေစျခငးျဖငလညး ေကာငး သတ႔၏ဆရာမားက အရညအေသြးမား တးတကလာရန လအပေၾကာငး ေျပာၾကားခပါသည။ ေကာငးအပဆရာ တစေယာက ထညသြငးေျပာၾကားသညမာ “ဆရာေတြရစြမးရညက ျမငတငဖ႔လတယ။ ႏငငတကာအဆငအတနးမး ပညာေရးသငတနးေတြ ရခငပါတယ။ ဒါမ ကြနေတာတ႔ ႏငငတကာပညာေရးမာ ယဥၿပငႏငမာ မဟတလား။” (A HT interview)
Teac
hers
’ Voi
ceW
hat
educ
atio
n re
form
s do
esM
yanm
ar N
eed?
35
ေနာကထပ ေကာငးအပတစေယာက ေျပာၾကားခကအရ “ဆရာမလေလာကတအတြက အထကတနးျပဆရာမားဟာ သတ႔ဘာသာတငမကပ တျခား ဘာသာရပ မားကပါ သငၾကားေနရတယ။ ကြနေတာအေတြ႔အႀကအရ ကြနေတာသငယခငး တစေယာကသည ဓာတေဗဒဆရာျဖစေပမယ ရပေဗဒလညး သငရၿပး ဒါဟာ အရညအေသြးက ထခက ေစတယ။ ဒါဟာ ေကာငးအားလးမာ ျဖစေနတာျဖစၿပး ဒလမးေတြအတြက သငတနးမားလအပပါတယ။” (C HT interview) ေကာငးအပမားႏငအငတာဗးအရ ျမနမာပညာေရးျပျပငေျပာငးလမႈျဖစစဥသည အေျခခတြင အေလအကင ေကာငးႏင စတေစတနာေကာငးမားရမႈမားအား ထညသြငးစဥးစားကာ တငးတာလပေဆာငရန လအပေၾကာငး ရငးရငးလငးလငး ျပသေနပါသည။ ေကာငးအပမားသည ယခအခါဖြငလစသငၾကားျခငး မရေတာသည ေခါငးေဆာငမႈ သငတနးမားမ အကးေကးဇး မားစြာရရသညဟ အကဥးခပအားျဖင သရရပါသည။ ေကာငးအပအမားစက အေျပာငးအလမား ျပလပရနလအပေသာလညး စနစသည အဆးႀကး မဟတဘ အခ႕ေသာေဒသမားတြင ဗဟာေျမာကျပျပငမႈမားသည ႀကးစြာေသာ အေျပာငးအလက ျဖစေစ ေၾကာငး ေျပာဆယဆၾကပါသည။
Teac
hers
’ Voi
ceW
hat
educ
atio
n re
form
s do
esM
yanm
ar N
eed?
36
၇ သေတသန ေတြ႕ရခကမားႏင အႀကျပခကမား
၇.၁ အဓက ေတြ႔ရခကမား ေအာကပါပသည သေတသန၏ အဓကေတြ႔ရခကမားက အႏစခပထားျခငးျဖစသည။ အထကတြင ေဖာျပခသလ အဓကျပနာမားထမ တစခမာ ကေလးဗဟျပႏင စာေမးပြစနစၾကား သဟဇာတမျဖစ ျခငးျဖစပါသည။ အားလးေအာငစနစဆသညမာ အခနႏငေနရာ မလေလာကမႈေၾကာင ကေလးဗဟျပသငၾကား ေရးစနစက အသးျပရာ၌ ဆရာမား၏စြမးရညက ေလာကေစေသာ၊ တဖနသငရးညႊနးတမးၿပးစးေအာင အခနမသငၾကားရေသာေၾကာင ဆရာမားအေပၚ ဖအားမား သကေရာကေစမႈတ႔ ျဖစေစေသာစနစျဖစပါသည။ စာေမးပြမနမနေအာငေရးအေပၚတြငသာ အာရစကရသျဖင ဆရာမား၏စတဓာတ ေပာညေစပါသည။ ထ႔ျပင ျမနမာပညာေရးမ၀ါဒႏငအည သငၾကားနညးစနစက ေျပာငးရနအတြကလညး ေကာငးအပမားအေပၚတြင ဖအားမားလညးရပါသည။ တဖန မဘမားပါ၀ငမႈမရျခငးႏင အစးရက႑တြင ကရငမား ေပၚေပါကလာျခငး တ႔ေၾကာင ေကာငသားမား၌ မတညေသာအေျခခမားႏင ေကာငးၿပးၾကၿပး ႀကးမားေသာ အရညအေသြး ကြာဟမႈမား ျဖစေပၚလာပါသည။ ဤအလညအေျပာငးသည အဆငျမငပညာေရးက တကေရာကရာတြင သတ႔၏စြမးရညက အကးသကေရာကေစပါသည။ ထ႔ျပင ေကာငးဆရာအလပက သကေမြးဝမးေကာငးအျဖစ ေရြးခယသမားသည ငယစဥဘဝတြင ထပတနးအဆငရရသမား မဟတၾကေပရာ ၎အခကသည ဆရာမား ၏ သငၾကားေရးအရညအေသြး ေပၚတြငလညး မားစြာအကးသကေရာကမႈရပါသည။ ထ႔ျပင ဘာသာစကားသငၾကားမႈကစၥသညလညး ေျဖရငးရနလသညအခကျဖစပါသည။ ဥပမာအေနျဖင အဂၤလပစာ သငၾကားရာတြင အေျပာႏင အၾကားစြမးရညအေပၚတြင လေလာကေသာ သင ၾကားမႈမရပ အဖတႏင အေရးအေပၚတြငသာ အဓကထားပါသည။ ထေၾကာင ေနာကပငးတြင အဂၤလပစာက ေလလာၾကရသည ေကာငးသားမားအတြက အခကအခမားရလာပါသည။
Teac
hers
’ Voi
ceW
hat
educ
atio
n re
form
s do
esM
yanm
ar N
eed?
37
ေကာငးအပ၏စမခန႔ခြမႈ
လကေလာညေထြမရမႈစာေမးပြစနစ
(အားလးေအာငစနစ)ကေလး
ဗဟျပစနစ
သင႐းမာတကာ ေခတမမႈအရညအေသြး၊ ထနးညႇမႈ
သငေထာကကမားမလေလာကမႈ
ဆရာ၊ ေကာငးသားအခး
အဆငျမငပညာေရးဝငခြင
အဆငျမငပညာေရးအရညအေသြး
ဆရာအရညအေသြး ဆရာ၏ စတပငးဆငရာအေျခအေန
အခနမလေလာကမႈ
ေနရာမေလာကမႈ
မဘမားပါဝငမႈကရင
ကြျပားေသာအေျခခမားႏငကေလးမား
အျပစေပးျခငး၊ ကေလး၏ေလးစားမႈ၊ ဆရာ၏ၾသဇာ
ဤစကဝငးအေျပာငးအလက ဖကႏငရန လေလာကေသာ သငတနးမားႏင လစာ ႏစခစလးက တးျမငေပးျခငးျဖင ဆရာအလပက ဆြေဆာငမႈရေစျခငးႏင စာေမးပြစနစ၊ ေကာငးအပခပမႈစြမးရည အေျပာငးအလတ႔ ျပလပရနလအပပါသည။
၇.၂ ျပျပငေျပာငးလေရးအတြက အႀကျပခကမား
အႀကျပခကမားက ေအာကပါအတငး စဖြ႕တငျပထားပါသည။ • နညးဗဟာပငး - ခကခငးလကငငး လပေဆာငရမည အခကမား၊ အနာဂတျပျပင ေျပာငးလ ေရးအတြက အေျခခအျဖစ လပေဆာငရမည အခကမား • သငၾကားသမား - သငၾကားေရးအသငးအဝငးတစခလး စဥဆကမျပတ ဖြ႔ၿဖးတးတကလာေစရန • မဟာဗဟာ - ေခတမပညာေရး ရရေစရန ေရရည အႀကျပခကမား အႀကျပခကမားက မညသညအစအစဥျဖင အေကာငအထညေဖာမညဆသညမာ အေရးပါသကသ႔ ျမနမာပညာေရးေခတမလာေစရန မနကနသညလမးေၾကာငးတစခက ဖနတးႏငရနသညလညး အလြနပင အေရးႀကးပါသည။
Teac
hers
’ Voi
ceW
hat
educ
atio
n re
form
s do
esM
yanm
ar N
eed?
38
၇.၂.၁ နညးဗဟာပငးဆငရာ အႀကျပခကမား ဤအႀကျပခကမားသည အနာဂတပညာေရးစနစျပျပငေျပာငးလေရးဖနတးရန ယခပညာေရးစနစ အတြငး ႀကေတြ႔ေနရေသာ အခကအခမားက အနမဆးဘ႑ာေငြ လအပခကျဖင လကရအေျခအေနမားႏင လကေလာ ညေထြျဖစစြာ ေျဖရငးႏငမည နညးလမးမားက အႀကျပထားပါသည။ ထ႔ျပင ျမနမာ ႏငငပညာေရးစနစ၏ အမးသားရညမနးခက ေဖာေဆာငေရးတြင အေထာကအကျဖစေစမညျဖစၿပး အကးဆကအေနျဖင ကေလးဗဟျပ သငၾကားေရးစနစႏင ေရရညတြင ပမ၍ လကေလာညေထြ ျဖစေစ ပါသည။
၇.၂.၂ သငၾကားသမားအတြက အႀကျပခကမား
ဤအႀကျပခကမားသည ဆရာမား၏ ဂဏသကၡာျမငမားေရးႏင သငၾကားေရးဆငရာ တးတကမႈမား အား အေထာကအကျပေစရန ရညရြယပါသည။ အကးဆကအေနျဖင ဆရာမား၏ စြမးေဆာငရညအား အခနတအတြငး တးတကေစၿပး ေရရညတြင အလပထြကႏႈနးက ေလာကေစမည ျဖစပါသည။
စာသငခနးမားတြင
လကေထာကဆရာ/ဆရာမမားခန႔ထားျခငး
ေျဖဆသအားလးေအာင
စနစမားျပနလညသးသပရန
ေကာငးသ/သားမားအပၚ
ပမအာ႐စကသငၾကားႏငမည
တတေျမာကမႈကဥးစားေပးရနလကေလာညေထြျဖစမညသင႐းညႊနးတမးေရးဆြရန
ကေလးဗဟျပသငၾကားေရး
ပျပငေစျခငး
ႏႈတတကအလြတကကျခငးက
ေလာချခငး
ဆရာမား၏အရညအခငး
အလပအကငတးတကမႈမားအတြက
နညးလမးမားဖနတးျခငး
ေကာငးဆရာမားအေနျဖင
ဂဏသကၡာရေသာ၊ တးတကမႈရေသာ
အသကေမြးဝမးေကာငးမႈက
ရာထးတးျမႇငျခငးအေပၚမတညရန
လပေဆာငႏငျခငး
ဆရာမားအေနျဖင လစာမညမရမညကခန႔မနးႏငၿပး ယငးလပငနးျဖင လေလာကေသာ
အသကေမြးဝမးေကာငးမႈျဖစလာႏငျခငး
ေကာငးမြနေသာ အသကေမြးဝမးေကာငးမႈျဖစလာႏငျခငး
ေကာငးသားမားအေနျဖငအေကာငးဆး သငၾကားမႈက
အတနးတငးအတြက ရယႏငျခငး
လကေတြ႕အေျခအေနႏငကကညမညလစာတးျမႇငျခငးႏင
လစာတးျမႇငႏငသညစေကးရေသာအစအစဥေဖာေဆာငျခငး
Teac
hers
’ Voi
ceW
hat
educ
atio
n re
form
s do
esM
yanm
ar N
eed?
39
၇.၃ သးသပခကမား
ျမနမာႏငငရ အေျခခပညာေကာငးမားတြင အေလအကငေကာငးမား မားစြာရေပရာ အားလေျပာငး လရန လအပမညမဟတပါ။ သ႔ေသာလညး ျပျပငေျပာငးလမႈမား အမနပငလအပေနျပဆသညက ဆရာမား ရငးလငးစြာ သထားၾကပါသည။ ဆရာ၊ဆရာမမားအေနျဖင ပညာေရးစနစႏင ပတသက၍ ႏစေပါငးမားစြာ ႏႈတဆတေနခရေသာလညး ၎တ႔၏ အဖးတနအေတြ႔အၾကမားသည ထညသြငးစဥးစားရမည အခက အလကမားျဖစေၾကာငးက ၎တ႔၏အေျဖမားမ သကေသျပေနပါသည။ ဤသေတသနအတြက ဘ႑ာေရးအေထာကအပမာ အကန႔အသတရပါသျဖင ကြငးဆငးလပငနး မားက ရနကနတငးေဒသၾကးအတြငးသာ ကနသတလပေဆာငႏငခပါသည။ ေကးလကေဒသမားရ ပညာေရးအေျခအေနမားက သရႏငရန သေတသနလပငနးမား ပမျပလပရန လအပပါသည။ အခ႕ ေသာ တငးရငးသား ျပညနယမားတြင ဘာသာစကားႏစမး ထေရာကစြာ သငၾကားျခငးႏင အေလအကင
၇.၂.၃ မဟာဗဟာဆငရာ အႀကျပခကမား
ဤအႀကျပခကမားသည ထေရာကမႈရသည ေခတမပညာေရးစနစက ပေဖာႏငေရးႏင သကဆငပါသည။ခကခငးလကငငးလပေဆာငရမည လပငနးစဥအခ႕အား အေကာငအထညေဖာ ေဆာင ရြက ႏင မည ဆပါက မဟာဗဟာဆငရာ အႀကျပခကမား လပေဆာငႏငရန အေျခခမားက ဖနတးႏငမညျဖစပါသည။ ဤသညမာ အရငးအႏးအကနအကမားေသာ လပငနးျဖစ၍ လပေဆာငရမညလမးျပေျမပတြင ေနာကပငး အနညးငယလမး၍ထားရရန အႀကျပၾကပါသည။ ဥပမာအားျဖင အလယအလတတနး လစာႏႈနးျဖင အသကေမြးရနလမးေၾကာငး ေရြးခယထားသ သ႔မဟတ စာသငၾကားမႈအား အဆငအတနးရသည အသက ေမြးမႈအျဖစ ခယတညေဆာကထားသမားအား ေကာငးဆရာမားအျဖစ ပမခန႔အပျခငးျဖစသည။ ထသ႔ ျပလပျခငး၏ ေရရညအကးဆကမာ ေကာငးသားမားအား မနကနေသာ အဆငျမငပညာေရးႏင အသက ေမြးဝမးေကာငး ေရြးခယမႈမား ပမေကာငးမြနလာေစသည။ စာသငခနးမားပ၍မားလာျခငးကလညး ကေလး ဗဟျပသငၾကားေရး ျဖညစြကမႈက ေကာငးမြန အဆငေျပေစပါသည။
ေခတမေသာ သင႐းညႊနးတမး
ျပငဆငေရးသားျခငး
ေကာငးအပမားအားေခါငးေဆာငမႈသငတနးမားေပးျခငး
ယေန႔ေခတႏင လကေလာညေထြျဖစမညသငခနးစာမားအားသငယေလလာႏင
ေခါငးေဆာငမႈေကာငးမြနေသာအေျခခေကာငးမားပမမားျပားလာျခငး
ေလလာသငယၿပးစးမႈ အကးရလဒမားပမေကာငးမြနလာျခငး
သငၾကားေရးစနစပမေကာငးလာျခငး
ေကာငးအပမားအားေခါငးေဆာငမႈသငတနးမားေပးျခငး
ေကာငးအပမားအားေခါငးေဆာငမႈသငတနးမားေပးျခငး
ေကာငးသား/သမားအေနျဖငဆရာ/ဆရာမမားထမဂ႐စကမႈပေတြ႕ရျခငး
ေကာငးသား/ဆရာ အခးအားေလာခႏငျခငး
Teac
hers
’ Voi
ceW
hat
educ
atio
n re
form
s do
esM
yanm
ar N
eed?
40
ေကာငးမားရသညက ျပသရန တငးရငးသားေဒသမားအားေရြးခယ၍ သေတသနျပလပရနလညး အၾကျပ ပါသည။ ပညာေရးျပျပငေျပာငးလမႈလပငနးစဥတြင မမတ႔သရထားေသာ သငခနးစာမားအား တေပါငးတစညး တညးျဖစေစရနအတြက ေကးလကႏငတငးရငးသားေဒသမားမ သတငးအခကအလကမားအား မျဖစမေန သးသပရန လအပပါသည။
Teac
hers
’ Voi
ceW
hat
educ
atio
n re
form
s do
esM
yanm
ar N
eed?
41
8 Bibliography
Aye Thawada Thit, (2008) Myanmar students choosing Australian and Singapore unis, , Educa-tion– the key to the future, Special Issue of the Myanmar Times, 2-9th March 2008.
Burma Digest, A peep behind the curtain of Myanmar Education System, 5.June 2006, http://burmadigest.wordpress.com/2006/06/05/a-peep-behind-the-curtain-of-myanmar- educa-tion-system/
Cheesman, N. (2003) School, State and Sangha in Burma, Comparative Education, Vol. 39, No. 1 (Feb., 2003), pp. 45-63
Chen, S. and Ravallion, D. (2007) Absolute poverty measures for the developing world 1981-2004, World Bank Policy Research Working Paper 4211, at http://www- wds.worldbank.org/servlet/WDSContentServer/WDSP/IB/2007/04/16/000016406_20070416104010/Rendered/PDF/wps4211.pdf
Htin Kyaw, (2008) Human Capital to be developed, not copied, Education – the key to the future,Special Issue of the Myanmar Times, 2-9th March 2008.
Khin Maung Kyi, Ronald Findlay, R.M. Sundrum, Mya Maung, Myo Nyunt, Zaw Oo, et al. (2000)Economic Development of Burma; a vision and a strategy, Olof Palme International Centre, Stockholm.
Lall, M. (2009) ‘Education in Myanmar – the interplay of state, civil society and business’ in Skidmore, M. and Wilson, T. Dictatorship, Disorder and Decline in Myanmar, ANU E-Press, Canberra.
Lorch, Jasmin (2007), Myanmar’s Civil Society – a Patch for the National Education System? TheEmergence of Civil Society in Areas of State Weakness, in: SÜDOSTASIEN aktuell, Issue 3/2007, pp.54-88Minh Zaw, (2005) Interest in overseas education rises, Myanmar Times, 8-14. Aug 2005
Minh Zaw, (2008a) HR key to development, Education – the key to the future, Special Issue of theMyanmar Times, 2-9th March 2008.
Minh Zaw, (2008b) Education system set to create learned Society, Education – the key to the future, Special Issue of the Myanmar Times, 2-9th March 2008.
Teac
hers
’ Voi
ceW
hat
educ
atio
n re
form
s do
esM
yanm
ar N
eed?
42
Myanmar government education website,
http://www.myanmar-education.edu.mm/moe_main/index.php
Ni Ni Myint (2008) Summer schools first step on path to brighter future, , Education – the key to the future, Special Issue of the Myanmar Times, 2-9th March 2008.
Thein Lwin, (2000) Education in Burma (1945-2000), Chapter 3, at http://burmalibrary.org/docs/Education_in_Burma_(1945-2000).htm
UNDP (1999) Human Development report, Globalization with a Human Face, New York, OUP, http://hdr.undp.org/en/reports/global/hdr1999/
UNESCO Statistics website (2007)
https://portal.ioe.ac.uk/http/stats.uis.unesco.org/unesco/TableViewer/document.aspx?ReportI d=121&IF_Language=eng&BR_Country=1040
UNICEF. Children and Women in Myanmar: A Situation Analysis, Yangon: UNICEF, 1995.
Zarni, KNOWLEDGE, CONTROL, AND POWER: THE POLITICS OF EDUCATION UNDER BURMA'S MILITARY DICTATORSHIP (1962-88), Unpublished thesis, UNIVERSITY OF WISCONSIN – MAD-ISON, 1998
2009/2010 Statistical Yearbook, Central Statistical Organisation, Ministry of National Planning andEconomic Development, The Government of the Republic of the Union of Myanmar (2012)
2010/2011 Statistical Yearbook, Central Statistical Organisation, Ministry of National Planning andEconomic Development, The Government of the Republic of the Union of Myanmar (2012)
Teac
hers
’ Voi
ceW
hat
educ
atio
n re
form
s do
esM
yanm
ar N
eed?
43
Teac
hers
’ Voi
ceW
hat
educ
atio
n re
form
s do
esM
yanm
ar N
eed?
44
