](OM1SIJA ZA PR EG U cll n CII OIlIlI(fNU

MAGISTARSKOG R ADA

NISTA VN O-NAUCNOIvi VII 1(1 I A KU LTETI FIZICKOG VASPITANl A I SPORTA

Prcd 1l1et [zvjeslaj 0 pregled ll i ocje ni Inagistarskog rada La zara Vu l inn pod naslovoln

Procjen1 funici o nalnc rok rctljivosl i lcprClcnt~ltivn ca S rbij c u kHate s portu

Na OSIIOl LL clann 7 1 stav 7 lackn 6 Zakonn 0 visokom ohralOvltlnj u (S lubeni glasnik Republ ike

S rpsk~ broj 73 10 84 12 108 13 44 1 S 90 16) Ie CIU13 54 i 5) SlatuW lJni verzileta u 8alljal uci

Nasl3v no-l1aucno ijeee nn 9 red ovnoj sj cdn ici odrza noj 28 09 20 I 7 god ine donijelo je od luku

o imenovnnju Kom isije za preg led i ocjll1U uradcne magisrarske teze u sastavu

Doc dr M i lan GU2vicltl li la nllCJlll ob la~t Specijalno fizicko obrazovanjc Fak llllel

bezbjednosni h IHlllka Un ive u jtct 1I Banjnltlci pr(d sjedn ik

Doc dr Dltirko Paspalj uza IlllCIlltl obltlsl Spec ija lno fiziCko obls w vanje Fakul te t

bezbjednosn ih nau ka Uni vcrzilel Uf)1Iljaluci c lan

Vanrcdn i professor dr Bor islav Cicovic lib nalltna oblast Kinclio logija individualnih

Spoftova predmel Boril acki pOIlovi r akultc t fizi ckog vaspitanja i sporta Univerziletn

u ISIO( 110111 Sarajevu clan -Ill cntor

Nakon pregleda dostav ljcnog mlttlerij 8 a Komisija u navcdenotn snstavtl NastltlVllo-naucnolll

vii cct Ltklliteta podllosi slijedeci

l Z VJ ES TAJ

1

2

Biografija

Lazar Vulin rođen je 751982 godine u Bihaću Osnovnu školu započeo je u Ključu a završio u

Čajetini Srednju Elektro-tehničku školu završio je u Užicu kao odličan učenik Fakultet sporta i

fizičkog vaspitanja Beogradskog univerziteta upisuje 2001 godine apsolvira 2005 a diplomira

na predmetu Borenja u maju 2007 godine Iste godine upisuje postdiplomske studije na

Fakultetu fizičkog vaspitanja i sporta Univerziteta u Banjaluci

Kao trener počeo je da radi 2003 godine Bio je kondicioni trener mnogim sportistima i

klubovima Radio je sa Nenadom Borovčaninom evropskim šampionom u profesionalnom

boksu u BK Slavija iz Banjaluke KK Partizan iz Banjaluke KK Borac iz Banjaluke bio je

pomoćni kondicioni trener u košarkaškoj reprezentaciji Crne Gore a trenutno je kodicioni trener

FK Borac iz Banjaluke Od 2008 godine radi kao trener u školi sporta Bambi u Banjaluci Iste

godine zaposlio se u OŠ Josif Pančić u Kozici opština Oštra Luka kao nastavnik Fizičkog

vaspitanja gdje trenutno obavlja poslove direktora škole Od aprila 2009 godine do aprila 2010

godine radio je kao asisten na Visokoj školi unutrašnjih poslova u Banjaluci na predmetu

Specijalno fizičko obrazovanje

Karate kao svoj osnovni sport počeo je da trenira 1989 godine u KK Ključ iz Ključa kod

trenera Nikole Vračara Takmičio se za KK Ključ iz Ključa KK Zlatibor iz Čajetine KK Student

iz Užica kao i za beogradske karate klubove Studentski grad i Žandarmeriju Takmičarsku

karijeru završio je kao takmičar KK Sinđelić iz Banjaluke 2008 godine Osvajač je brojnih

medalja na domaćim i međunarodnim takmičenjima Bio je reprezentativac SR Jugoslavije

Srbije i Crne Gore a kasnije i Srbije Pored karatea trenirao je fudbal i rukomet

Objavljeni radovi

Gužvica M Vulin L i Miljuš M (2010) Efekti primjene različitih trenažnih metoda na razvoj

eksplozivne snage Međunarodna naučna konferencija Knjiga sažetaka Fakultet fizičkog

vaspitanja i sporta Banja Luka

2 Gužvica M i Vulin L (2011) Brzinska snaga nakon različitih trenažnih opterećenja

Sport Mont br 31-33 Crnogorska sportska akademija Podgorica

3 Gužvica M Petrović B i Vulin L(2013) Motorička reakcija studenata Visoke škole

unutrašnjih poslova na svjetlosni signal Međunarodni naučni kongres Antropološki aspekti

sporta i fizičkog vaspitanja Zbornik radova Banja Luka

3

Analiza rada

Magistraski rad Lazara Vulina napisan je na osamdeset i osam stranica u skladu sa

važećom metodologijom pisanja naučno-istraživačkih radova Rad sadrži Rezime (na srpskom i

engleskom jeziku) Uvod Teorijski pristup Dosadašnja istraživanja Problem i predmet

istraživanja Cilj istraživanja Hipoteze istraživanja Metode istraživanja Rezultati istraživanja

Interpretacija rezultata sa diskusijom Značaj istraživanja Zaključak i Literatura Rad je u skladu

sa prijavljenom temom i sadrži 40 referenci 31 sliku i 21 tabelu

U Uvodu (strane 7-10) autor ukazuje na zahtjeve modernog sportskog karatea odnosno

na savremenu trenažnu tehnologiju koja podrazumijeva specifičnu pripremu za takmičenje nove

metodologije i racionalizaciju vježbi koje se prilagođavaju svakom pojedincu Čitaoca podsjeća

šta karate tehnika jeste na šta se ona dijeli pri čemu koristi relevantan izvor (Bartlett 2002) U

daljem tekstu kandidat ističe veliki broj istraživanja koja se bave problematikom karate sporta a

koja ukazuju na postojanje većeg broja faktora koji imaju značajnu uzročno-posljedičnu vezu sa

takmičarskim i trenažnim aktivnostima u ovom sportu ali primjećuje da gotovo ne postoje

istaživanja koja se bave funkcionalnom pokretljivošću karate boraca On zato upućuje na naučna

istraživanja koja ukazuju na negativne posljedice nedostatka kvalitetnog gibanja posebno kod

djece i mladih a koje se manifestuju smanjenom motoričkom i funkcionalnom sposobnošću

Podsjeća na karakteristike modernog karate sporta naglašavajući obaveznu sistematičnost ali i

neophodnost da takmičar ukoliko želi da ostvari najviše sportske rezultate mora trenirati na

visokom nivou i sa velikim opterećenjem Ističe mogućnost adaptacije organizma u procesu

treninga na sve što se radi i da je u slučaju pogrešnog izvođenju pokreta ili kretanja moguće

očekivati neki vid kompenzacije a samim tim i disbalans bol i na kraju povredu (Njaradi i

Vujkov 2013) U daljem tekstu magistrant ističe karakteristike sportske borbe u karateu i navodi

razlog zašto se opredijelio za testiranje u karate sportu izražavajući uvjerenje da je na osnovu

dobijenih pokazatelja moguće utvrditi i predvidjeti sportski rezultat odnosno rizik od povrede

Sve ovo potkrepljuje istraživanjem koje ukazuje da je za postizanje vrhunskih sportskih

rezultata smanjenja rizika od povreda i očuvanja zdravstvenog statusa veoma značajno da osoba

može da izvede kvalitetan pokret odnosno da posjeduje funkcionalan pokret (Vujkov 2013)

Pored ovoga navodi i druga naučna istraživanja koja upućuju na zaključak da manjak

kvalitetnog gibanja kod djece i mladih negativno utiču na osnovne performanse kao što su

4

motoričke i funkcionalne sposobnosti (Bradić Jeličić i Bradić 2012) ali i da smanjen kvalitet

pokreta smanjuje i mogućnost za razvoj bilo kakvih sposobnosti (Ferštegen i Viliams 2007)

Nadalje autor podsjeća na značaj informacija o kvalitetu i funkcionalnosti pokreta koji su

polazna tačka u pravljenju programa za razvoj motoričkih i funkcionalnih sposobnosti ali i za

održavanje optimalnog posturalnog statusa Informacije dobijene testiranjem treba da su bazirane

na kvalitetu a ne kvantitetu amplituda stepena ili nivoa postignuća (Foran 2010) zbo čega je i

fokus stručnjaka na sam obrazac pokreta tj njegovo poboljšanje s ciljem smanjivanja rizika od

povreda Magistrant podsjeća da je to razlog što je Kuk sa svojim saradnicima konstruisao FMS

(Functional Movement Screen) bateriju od sedam jednostavnih testova koji daju informacije o

trenutnom stanju sportiste U težnji za doprinosom efikasnosti treninga karatista i prevenciji

povređivanja autor je sebi postavio primarni zadatak da pomoću sistema za procjenu

funkcionalne pokretljivosti (FMS) kod reprezentativaca Srbije u sportskim borbama u karateu

ukaže na njihov status Pored toga on je u radu želio predstaviti i sam sistem za procjenu

funkcionalnih sposobnosti kao novinu u našem sportu Kandidat ističe vjerovane da dobijene

informacije mogu biti od koristi ne samo za trenažni process već i za podizanje individualnih

sposobnosti takmičara i njihovu prevenciju od mogućeg povređivanja

U drugom poglavlju ndash Teorijski pristup (11-36) magistrant detaljno obrazlaže strukturu

i karakteristike sportske borbe u karateu Navodi da se za razliku od drugih borilačkih sportova

razlikuje po tome što se osnovni cilj a to je simbolična destrukcija protivnika vrši strogo

kontrolisanim udarcima rukom i nogom (Sertić 2004) Podsjeća da prema strukturalnoj

složenosti karate sport pripada grupi polistrukturalnih acikličnih sportova i da se odlikuje

velikim brojem gibanja i bogatsvom tehnike Glavna tri faktora su koordinacija eksplozivna

snaga i frekvencija pokreta (Blažević et al 2006) a povezani su s kretnim strukturama koje

predviđaju kontrolu brzine snage i specifičnu koordinaciju Pokreti se izvode u amplitudama

koje zahtjevaju fleksibilnost naročito donjih ekstremiteta zbog čega je potrebna adaptacija

vježbača na stavove i kretanja kao specifični ambijent za realizaciju snažnih pokreta (Probst et

al 2007) Magistrant ukazuje na nove trenažne tehnologije u pripremi za takmičenje koje

podrazumijevaju svakodnevna opterećenja i ponavljanja istih i veoma napornih vježbi pa su

zbog akumulacije prevelikog fizičkog napora moguća i određena funkcionalna oštećenja

Najčešća oštećenja su mekog mišićnog tkiva ligamenata i zglobnih ovojnica dok su oštećenja

na koštanom sistemu nešto rijeđa Nadalje on upućuje na istraživanje u kome se govori da su

5

karakteristične povrede u treningu karate-boraca skočni zglob stopalo ndash metatarzofalangealni

zglob mialgije i entenzopatije lumbalnog pojasa (Lukić 2008) Pored ovoga česte su povrede

kolateralnih ligamenata i prednjeg roga medijalnog meniskusa posebno pri rotacionim

kretanjima i nagloj deceleraciji zašto je potrebno ojačati muskulaturu donjih ekstremiteta

U istom poglavlju autor obrazlaže osnove ljudskog pokreta i kretanja u kojem

podsjeća da razumijevanje ljudskog pokreta može doprinijeti ne samo razvoju i održavanju

zdravlja svakog pojedinca već i sprečavanju povreda i dostizanju maksimalnih sportskih

dostignuća Ističe važnost pokreta i citira bdquoPokret je srž našeg ranog rasta i razvoja ali pokret i

dalje ostaje centralna tema tokom života( Cook 2010) U daljem obrazloženju pokreta i

kretanja pored Kuka (2010) magistrant citira i Boyle (2010) pa zaključuje da je za normalno i

kvalitetno kretanje potreban normalan i kvalitetan pokret ali i da dobar pokret ne garantuje

kvalitetno kretanje zato što kvalitetno kretanje zahtijeva dobru motornu kontrolu koja uključuje

stabilnost ravnotežu kontrolu tijela koordinaciju i percepciju Nadalje on podsjeća da znanje o

ljudskom pokretu i kretanju potiče iz širokog spektra subdisciplina u kojima se osnovni fokus

proteže od biofizičkih aspekata kretanja do socijalnih i kulturoloških fenomena koji su povezani

sa ogranizovanim oblicima fizičke aktivnosti Zato su potrebna znanja iz oblasti anatomije

biomehanike neurofiziologije funkcionalne fiziologije psihologije i mnogih drugih disciplina

Svaka od ovih oblasti pruža krucijalna znanja i zakonitosti o pokretu i kretanju te razumijevanju

istih U daljem tekstu kandidat pokret i kretanje obrazlaže preko biofizičkog aspekta U tom

smislu se poziva na Edvarda (2010) i govori o aktivaciji velikog broja mišića kostiju i zglobova

te ogromnom broju mogućih varijacija Upućuje na zaključak o postojanju širokog repertoara

ljudskog kretanja i naglašava važnost znanja iz oblasti funkcionalne anatomije fiziologije i

biomehanike koje se u ovom slučaju dopunjuju i preklapaju Takođe upućuje na Abernethy i sar

(2012) koji ukazuju na ulogu mišićnog sistema u lokomotornom sistemu čovjeka za koji tvrde

da ne izaziva samo pokrete u zglobovima već je i važan sastavni dio nervno-mišićnog sistema

jer centralni nervni sistem kontroliše muskulaturu Dalje magistrant iznosi podijelu mišića

prema funkciji obrazlaže funkciju zgloba u koštano-mišićnom sistemu i kako pokret nastaje te

povezanost kretanja i pokreta sa brojem stepeni slobode krutog tijela Ukazuje i na odnos između

smjera povlačenja mišića i ose rotacije zgloba što određuje posljedičan pokret te da se mišići ne

skraćuju uvijek kad proizvode silu iako imaju tendenciju skraćivanja Govori o važnosti

kontrakcije napominjući da koncentrična kontrakcija izaziva pokret da ga ekscentrična

6

kontroliše dok je izometrijska kontrakcija važna za stabilizovanje zglobova odnosno stabilnost

Drugi aspekti osnova ljudskog pokreta kao što su anatomski biomehanički i neurološki po

mišljenju autora bi prevazilazili okvire ovoga rada pa ih zato i ne obrazlaže Ističe da su znanja i

zakonitosti iz prethodno pomenutih subdisciplina i oblasti potrebna radi razumijevanja

funkcionalnosti pokreta i kretanja te izradi korektivnih strategija nakon testiranja i procjene

funkcionalne pokretljivosti U istom poglavlju magistrant govori o funkcionalnom pokretu i

kretanju za koje kaže da simbolizuje život U tom smislu se poziva na Dadića (2013) koji kaže

da ukoliko svaki pokret i kretanje nisu maksimalno ekonomični i efikasni u funkciji neke

specifične aktivnosti moguće je tvrditi da je energija našeg tijela usmjerena u pogrešnom

smjeru Primjećuje da se u praksi zbog želje za instant rezultatom odstupa od kvaliteta

motoričkih obrazaca koji su neophodni za kvalitetan trening i u tom smislu upućuje na Vujkova

(2013) Magistrant i ovom prilikom ukazuje da odstupanje od kvalitetnog obrasca treninga

uzrokuje rasipanje energije nepotrebnu kompenzaciju u okviru mišićnog i lokomotornog

sistema odnosno disfunkcionalnost pokreta i kretanja Dalje obrazlaže šta je funkcionalni pokret

navodeći Kuka (2010) i navodi da povreda bilo koje unutrašnje strukture zgloba ili susjednih

elemenata rezultira poremećajem funkcije cijelog zgloba i okružujućih tjelesnih segmenata

(Aberneti i sar 2012) Nefunkcionalnost pokreta ograničava performanse koje u tom slučaju ne

mogu biti ispoljene na visokom nivou izvođenja (Cook Barton i Vojt 2014) Ako je osnovni

pokret dobar postoji preduslov da će i ostali faktori ka što su snaga izdržljivost koodinacija i

agilnost biti na visokom nivou dakle Pokret dolazi prvo Kuk (2010) Nadalje magistrant

pomoću modela testiranja piramide performansi obrazlaže mjesto ulogu i važnost

funkcionalne pokretljivosti Piramida je sastavljena od tri dijela (nivoa) pri čemu svaki dio

predstavlja određeni tip kretanja a svaki prethodni čini stabilnu osnovu za slijedeći nivo i

ukazuje na značaj razvoja svakog nivoa prije prelaska na slijedeći Za bazu piramide kaže da je

ujedno i najvažniji dio jer je direktno vezana za razvoj fleksibilnosti koordinacije pokretljivosti

i stabilnosti koje pokret čine funkcionalnijim (Dadić 2013) odnosno kvalitetnijim Višu

dimenziju izvođenja funkcionalnog pokreta daju motoričke sposobnosti sila snaga i brzina

uključujući agilnost i izdržljivost pri čemu je najbitnija efikasnost njegovog izvođenja dok treći

najviši nivo predstavlja sport-specifična tehnika (vještina) a odnosi se na koordinaciju vrijeme

izvođenja pokreta kontrolu tijela i motoričko učenje Prva dva dijela piramide performansi se

odnose na opšta kretanja i omogućavaju poređenje osoba koje se bave različitim ili istim

7

sportovima odnosno rekreacijom Testovi koji se koriste za ova dva nivoa koriste se za procjenu

fundamentalnih kretanja dok se na najvišem nivou piramide koristi baterija specifičnih testova

za sportsku granu ili disciplinu On naglašava da je piramida performansi samo putokaz kojim

treba ići ukoliko se identifikuje neki nedostatak u izvođenju pokreta i kretanja U tom smislu

obrazlaže četiri varijante koje mogu biti od pomoći prilikom planiranja i programiranja treninga

ali i izradi korektivne strategije postojećeg plana i programa kao i pomoć u komunikaciji između

trenera fizioterapeuta i sportiste Takođe podsjeća da će kod nekih osoba piramida performansi

prelaziti iz jedne varijante u drugu dok kod drugih se to neće desiti U daljem tekstu magistrant

detaljno obrazlaže principe kako tijelo funkcioniše kao sistem Navodi princip bdquozglob po zglobldquo

i naglašava važnost funkcije svakog zgloba kako bi tijelo kao cjelina fukcionisalo na što

funkcionalniji način (Cook 2003) Podsjeća da je svaki zglob podložan specifičnoj disfunkciji i

da se u lančanom sistemu zglobova naizmjenično smjenjuju potrebni kvalitet stabilnost i

mobilnost Dalje napominje da je osnovni preduslov za nesmetanu funkciju upravo mobilnost i

stabilnost zglobova Detaljno obrazlaže šta je mobilnost zgloba koje su mogućnosti kretanja

tijela u slučaju optimalnog nivoa mobilnosti i na šta sve ona utiče Takođe ukazuje i na lošu

mobilnost te posljedice koje ona može da izazove Nadalje ukazuje na značaj funkcionalne

stabilnosti zglobova odnosno stabilnost Precizno pojašnjava šta ona predstavlja ukazuje na

postojanje stabilne i dinamičke stabilnosti i detaljno ih objašnjava Napominje da dinamička

stabilnost može imati optimalnu vrijednost samo u slučaju optimalnog nivoa fleksibilnosti i

mobilnosti jer one predstavljaju njene komponente U daljem tekstu kandidat obrazlaže kako i u

kojoj fazi se razvijaju kontrola pokreta i stabilnost naglašavajući da proksimalna stabilnost

prethodi distalnoj stabilnosti Podsjeća da stabilnost segmenta osiguravaju tri funkcionalna

zavisna elementa kontrolni (nervni) podsistem pasivni podsistem (kosti zglobovi i ligamenti) i

aktivni podsistem koga čine mišići i da u slučaju narušavanja optimalnog nivoa jednog od ova

tri elemnta dolazi do narušavanja stabilnosti pa samim tim i do smanjene funkcionalnosti

pokreta U okviru ovoga teksta magistrant naglašava i ulogu mišića kao aktivnih funkcionalnih

elemenata u stabilnosti ali i ukazuje na čestu pojavu njihove disfunkcije Dalje magistrant

obrazlaže kako i zbog čega je nastala baterija testova funkcionalne pokretljivosti (FMS) šta ona

jeste i koje su prednosti ovog sistema Sistem omogućava prikupljanje objektivnih podataka o

kvalitetu obrazaca najosnovnijih kretanja ukazuje na postojanje slabih karika u ljudskom tijelu i

služi kao alat za procjenu rizika pojavljivanja sportskih povreda (Svilar i Milanović 2014)

8

Ovom metodom je moguće uočiti odstupanja od pravilnog izvođenja osnovnih vježbi koje

zahtijevaju ravnotežu fleksibilnost silu i sinhronizaciju pokreta koja se ogleda kroz motornu

kontrolu Moguće je procjeniti kako dijelove kretanja tako i na osnovu tih dijelova predvidjeti

cijelo kretanje Procjena se vrši pomoću sedam testova koje je kandidat detaljno opisao i

objasnio šta svaki od kretnih obrazaca procjenjuje kao i koliko je njihov kvalitet izvođenja

značajan za izvođenje tehnika i njihovu primjenu u karate sportu

U narednom poglavlju daje se pregled dosadašnjih istraživanja (37 41) u kojima su

istraživani Normativne vrijednosti FMSTM Agresta Slobodinsky i Tucker (2014) Schneiders

Davidsson Houmlrman i Sullivan (2011) Fox OMalley i Blake (2014) zatim Svilar (2013b) koji je

na uzorku od 43 košarkaša juniora vršio procjenu funkcionalne pokretljivosti FMSTM metodom

te dobio prosječan rezultat ukupnog skora 16 od mogućih 21 bod Nadalje (Svilar 2013) je

analizom kretnog obrasca duboki čučanj dobio prosječan skor 2 Letafatkar i sar (2014) su

računali razliku aritmetičkih sredina skorova za žene i muškarce te za cijeli uzorak Zorić (2013)

je računao prosječnu vrijednost FMSTM skora 160 fudbalera Nadalje istom problematikom

bavili su se Peate i sar (2007 Letafatkar i sar (2014) Perry i Koehle (2013) Loudon i sar

(2014) Kiesel Plisky i Voight (2007) su na uzorku od 46 profesionalnih fudbalera odredili

bodovni prag od 14 bodova kao pokazatelj povezanosti nižeg rezultata u FMSTM sa povredama

Chorba Chorba Bouillon Overmyer i Landis (2010) su računali korelaciju između rezultata

postignutih FMSTM metodom i povreda te korelaciju između skora i povreda donjih

ekstremiteta ali u slučaju isključivanja testa mobilnosti ramena iz sveukupne ocjene Kiesel

Butler i Plisky (2008 2014) Raleigh i sar (2010) su se bavili povezanošću rezultata FMSTM sa

nastalim povredama i ustanovili da ispitanici koji su ostvarili skor le14 imaju rizik za povredu

Suprotno ovome Sorenson (2009) kod srednješkolaca i Aplle (2012) kod atletičara nisu dobili

pozitivne rezultate u korelaciji lošeg rezultata sa pojavom povreda Pored ovih pominju se i

istraživanja koja se odnose na metrijske karakteristike FMSTM metode kada je u pitanju

objektivnost i pouzdanost pouput Minick i sar (2010) Teyhen i sar (2012) Onate i sar

(2012) Shultz Anderson Matheson Marcello i Besier (2013) Smit Chimera Wright i Warren

(2013) Gulgin i Hoogenboom (2014) Kraus Schuumltz Taylor i Doyscher (2014) te Schneiders

9

DavidssonHoumlrman i Sullivan (2011) Kiesel Butler i Plisky (2009) Svilar i Milanović (2014)

Song i sar (2014) su provjeravali mogući uticaj korektivnih programa na funkcionalnu

pokretljivost kao i Wright Portas Evans i Weston (2014) Odgovore na pitanja da li postignuće

na FMSTM testovima utiče na ispoljavanje nekih motoričkih sposobnosti tražili su Conlon

(2013) Chapman Laymon i Arnold (2013) Lockie i sar (2013 2014) te Lloyd i sar (2014) i

zaključili da postoji značajna povezanost između FMSTM skora i motoričkih sposobnosti tj da

ispitanici sa boljim nivoom funkcionalnosti pokreta bolje ispoljavaju performance i na kraju

Hartigan Lawrence Bisson Torgerson i Knight (2014) nisu dobili statistički značajnu korelaciju

između FMS (iskorak u sagitalnoj ravni) i snage brzine i ravnoteže

Nakon datog obrazloženja autor je definisao Problem Predmet i Ciljeve istraživanja

(40-41) Problem istraživanja je formulisan je na osnovu nedostataka dosadašnjih istraživanja a

se odnosi na procjenu rizika od povređivanja odnosno na funkcionalnost pokreta seniorske

reprezentacije Srbije u karate sportu Predmet istraživanja odnosi se na procjenu bazične

mobilnosti i stabilnosti reprezentativaca Srbije u muškoj i ženskoj seniorskoj konkurenciji u

karate sportu kao jedan od preduslova efikasnosti i prevencije povreda takmičara u sportskoj

borbi Ciljevi ovog istraživanja su procijena trenutnog stanja funkcionalne pokretljivosti

reprezentativaca Srbije u karate sportu te izvrši komparacija njihovih rezultata u ukupnom

postignuću na testovima sa skorom le14 kao minimalnom normativnom vrijednosti vi sokog

rizika od povreda Takođe cilj je i da se predstavi značaj dijagnostike funkcionalnosti pokreta te

same FMSTM metode u karate sportu

Na osnovu relevantnih istraživanja koja su se bavila ovom problematikom predmeta i

ciljeva istraživanja postavljene su slijedeće hipoteze (40) H0 ndash ne postoji statistički značajna

razlika između ispitanika muškog i ženskog pola u pojedičnim testovima funkcionalne

pokretljivosti u ukupnim skorovima između njih i ukupnim skorovima muškaraca i žena u

odnosu na maksimalne i minimalne normativne vrijednosti H1 ndash ostvareni sorovi na

pojedinačnim testovima funkcionale pokretljivosti između muškog i ženskog pola statistički će

se značajno razlikovati H2 ndash razlike između ukupnohg skora funkionalne pokretljivosti

ispitanika i maksimalne normativne vrijednosti biće statitisčki značajne H3 ndash statistički značajna

razlika će biti između ukupnog skora funkcionalne pokretljivosti ispitanika i minimalne

10

normativna vrijednosti H4 ndash između ukupnog skora funcionalne pokretljivosti za žene i

maksimalne normativne vrijednosti postojaće statistički značajna razlika H5 - između ukupnog

skora funcionalne pokretljivosti koga su ostvarile žene i minimalne normativne vrijednosti

postojaće statistički značajna razlika H6 ndash razlike između ukupnog skora funkcionale

pokretljivosti koga su ostvarili muškarci i masimalne normativne vrijednosti biće statistički

značajne H7 ndash postojaće statistički značajne razlike između ukupnog skora funkcionale

pokretljivosti koga su ostvarili muškarci i minimalne normativne vrijednosti i H8 ndash statistički

značajne razlike u ukupnom skoru funkcionalne pokretljivosti između muškaraca i žena biće

statistički značajne

U poglavlju Metode istraživanja (43-60) date su informacije u vezi sa tokom i

postupkom istraživanja opisom izvođenja testova i bodovanje uzorkom ispitanika uzorkom

varijabli protokolom i procedurom testiranja kao i informacije u vezi sa načinom prikupljanja i

obrade podataka te njihove statistiĉke analize Uzorak ispitanika su činili 16 reprezentativaca

seniorskog uzrasta karate reprezentacije Srbije u sportskom karateu (9 muškaraca i 7 žena)

Uzorak varijabli je predstavljalo 7 kretnih obrazaca ukupan skor od maksimalnog broja bodova

21 te kriterijumska varijabla kao normativna vrijednost DS - Duboki čučanj HS - Korak preko

prepone IL - Iskorak u sagitalnoj ravni SM - Mobilnost ramena ASLR - Aktivno podizanje

opružene noge TSP - Stabilnost trupa u skleku RS - Rotatorna stabilnost trupa US - Ukupan

skor i NV - Normativna vrijednost (skor le 14)

U poglavlju Interpretacija rezultata sa diskusijom (61 - 83) prikazani su rezultati

sljedećim redom deskriptivna statistika za cijeli uzorak deskriptivna statistika za muškarce

deskriptivna statistika za žene analiza razlika između grupa analiza razlika između ukupnog

skora žena i maksimalnog normativnog skora analiza razlika između ukupnog skora žena i

minimalnog normativnog skora zatim analiza razlika između ukupnog skora muškaraca i

maksimalnog normativnog skora analiza razlika između ukupnog skora muškaraca i minimalnog

normativnog skora te analiza razlika između ukupnog skora muškaraca i ukupnog skora žena

Kvantifikovane su prosječne vrijednosti koje reprezentuju dobijene podatke posmatranih

varijabli visina težina duboki čučanj korak preko prepone iskorak u sagitalnoj ravni

mobilnost ramena aktivno podizanje opružene noge stabilnost trupa u skleku i rotatorna

stabilnost trupa te određene mjere disperzije odnosno odstupanje svih empirijskih vrijednosti od

11

aritmetičke sredine Pored ovoga izračunat je i stepen neslaganja distribucije frekvencije u

odnosu na Gausovu krivu koji ukazuje na diskriminativnost primjenjenih testova (skjunis i

kurtozis) Rezultati koji se odnose na morfološke karakteristike ukazuju na statistički značajne

razlike odnosno na velika odstupanja od prosječnih vrijednosti za koje magistrant kaže da su i

očekivana s obzirom na to da su u pitanju reprezentativni takmičari koji istovremeno podliježu i

pravilima koji se odnose na težinske kategorije Bolje rezultate na testovima funkcionalne

pokretljivosti postigle su žene u slijedećim varijablama Duboki čučanj (razlika je 0405

jedinica) Korak preko prepone (046) Iskorak u sagitalnoj ravni (razlika srednjih vrijednosti

iznosi cijelih 1 bod) Mobilnost ramena (razlika je veoma mala i iznosi 0095 bodova) i Aktivno

podizanje opružene noge (razlika je 078 bodova) Varijable u kojima su muškarci postigli bolje

rezultate su Stabilnost trupa u skleku (razlika je 086 bodova) i Rotatorna stabilnost trupa gdje

je evidentirana razlika od 043 boda Srednja vrijednost ukupnog skora za muškarce iznosi 1556

bodova a za žene 1671 bod odnosno 115 bodova više su ostvarile žene Magistrant

pretpostavlja da su uzrok ovim razlikama vjerovatno polne karakteristike utreniranosthellip

Statistički signifikantne vrijednosti dobijene su u varijablama Iskorak u sagitalnoj ravni i

Aktivno podizanje opružene noge dok za ostale varijable nije dobijena statistički značajna

razlika Za ostale posmatrane varijable nije dobijena statistička značajnost razlika iako su

djevojke na testovima funkcionalne pokretljivosti postigle bolje rezultate Veličine uticaja

odnosno veličine razlika računate su samo za varijable koje se statistički značajno razlikuju

Visina Težina Iskorak u sagitalnoj ravni i Aktivno podizanje opružene noge pri čemu su

dobijeni rezultati ukazali da je razlika između srednjih vrijednosti posmatranih varijabli po

grupama velike jačine Nadalje velika statistička signifikantnost dobijena je između ostvarenog

ukupnog skora za cijeli uzorak i maksimalnog normativnog skora te između između ukupnog

skora funkcionalne pokretljivosti za cijeli uzorak i minimalnog normativnog skora Velika

statistički značajna razlika dobijena je i između ukupnog skora funkcionalne pokretljivosti za

žene i maksimalnog normativnog skora kao i između ukupnog skora funkcionalne pokretljivosti

za žene i minimalnog normativnog skora Veoma velika statistički značajna razlika dobijena je

između ukupnog skora funkcionalne pokretljivosti za muškarce i maksimalnog normativnog

skora te između ukupnog skora funkcionalne pokretljivosti za muškarce i minimalnog

normativnog skora Na kraju testirana je razlika u ukupnom skoru funkcionalne pokretljivosti

između muškaraca i žena za šta nije dobijena statistički značajna razlika

12

Magistrant tvrdi da se značaj istraživanja ogleda u uvidu u trenutno stanje funkcionalne

pokretljivosti kod reprezentativaca Srbije u karateu koje je moguće iskoristiti za izradu

korektivne strategije koja treba da doprinese ne samo ostvarenju željenog sportskog rezultata

već i uspješnosti u pripremi za takmičenje i smanjenju rizika od povreda Takođe vjeruje da će

FMS metoda biti prihvaćena i korišćena u dijagnostici karate sportista te da će trenerima i

fizioterapeutima s obzirom na to da su detaljno opisani svi testovi FMS metode i jasno

definisani kriterijumi ocjenjivanja karate-trenerima kondicionim trenerima kao i

fizioterapeutima značajno olakšati korišćenje i primjenu

U zaključku (81-83) navedeno je na osnovu izračunatih vrijednosti rezultata da je

osnovano tvrditi da nultu hipotezu H0 nije moguće u potpunosti prihvatiti već samo djelimično

Vjeruje se da dobijena statistički značajna razlika između maksimalne normativne vrijednosti i

ukupnog skora funkcionalne poretljivosti i minimalne normativne vrijednosti i ukupnog skora

funkcionalne pokretljivosti nije slučajnog karaktera već je to posljedica različitih faktora kao

što su koordinacija mobilnost stabilnost i funkcionalnost zglobova lokomocija kompenzacija

pokreta i asimetrija njegovog izvođenja zatim deceleracija akceleracija i fleksibilnost čije su

vrijednosti znatno manje od maksimalnog normativnog skora ali ipak veće od minimalnog

normativnog skora zbog čega hipoteze H2 i H3 nije moguće odbaciti Nadalje izračunate razlike

između normativnih (minimalnih i maksimalnih) skorova i ukupno ostvarenog skora

funkcionalne pokretljivosti kod žena ukazuju na veoma veliku statistički značajnu razliku pa i u

ovim slučajevima nije moguće odbaciti hipoteze H4 i H5 zbog čega stoji i pretpostavka da kod

takmičarki ne postoji veća opasnost od povređivanja Velike i statistički značajne razlike između

ukupnog skora funkcionalne pokretljivosti koji su postigli muškarci i maksimalnog normativnog

skora a potom i minimalnog normativnog skora upućuju da ni u ovim slučajevima nije moguće

odbaciti hipoteze H6 i H7 ali da je moguće zaključiti da stanje funkcionalne pokretljivosti kod

muškaraca ne predstavlja alarmantnu opasnost od povređivanja Na kraju magistrant zaključuje

da ukoliko se ima u vidu da savremeni karate podrazumijeva i savremene trenažne tehnologije i

da se vrhunski rezultati mogu postići samo ako takmičari imaju visok nivo motoričkih i drugih

sposobnosti koje se često razvijaju nespecifičnim trenažnim sredstvima realno je pretpostaviti

da imaju i nespecifične povrede za karate sport Vjeruje da bi dostizanje visokog nivoa

funkcionalne pokretljivosti uticalo na smanjenu učestalost od nespecifičnog povređivanja (neke

specifične povrede za karate sport je teško izbjeći) što bi vjerovatno imalo indirektan uticaj na

13

dužinu takmičarskog staža Integracijom visokog nivoa funkcionalne pokretljivosti i visokog

nivoa motoričkih i drugih sposobnosti povećala bi se ne samo motorička efikasnost u trenažnom

procesu već i u postizanju vrhunskih rezultata u dugotrajnoj sportskoj karijeri

U poglavlju Literatura (84-88) navedene su bibliografske jedinice na osnovu kojih je

formulisana teorijska osnova i metodološka struktura istraživanja i na osnovu kojih su

diskutovani rezultati dobijeni u istraživanjima Bibliografske jedinice su korektno navedene u

tekstu i u spisku literature

Irijed log Nasf~v n omiddotn lUtll om vijec u fakultfla

Na osnovlJ ltl~ l i 2C Olilgisurskog fada kandldata La7ara VO illt S obzirom na znt~j i

moguCflOSl pr imje nc IS lovil fu nkcionane pokre lJj ivosli (FMS) ne sam~ na akl ivne spon iSle vet

i nil sve druse oji S( sporiom bsve na bila koji natin i bi lo kom nivou Ie ori gina loosl (me

kO fl st3lvjemo

Oil je kalld ldll nng$Ij fski nd uradio u sJddu sa preporakama 28 zrild u iSlrativQcl og

rada

Oa obim i kvali(el magist ltl lskog fada a dgoara propiSJn im stalldard ima

0 11 IT) ~g l s l ) rsk i rZld k3n d ld3 1~ prcdsl8vlj a w atajan naven doprillos U InOvall-nOm

priSI Upu II SIl t)r1 skt) m kMateu

Inlajuci ovo u vidu KO n ll$Il J snIlfa da su sc Iekl i uslovi cJa se magistarsk rd kand idata Lazara

Vuilna pod naslovJ1lI lrocjrnJ fun kc ionli in e (lo krr ll jivosti rep rezr n t ti~middot l ca Srbij e u

I ra e sporu i prcJ t lll NJSl 3vllomiddotnl ut nom v ij(~ u Fak uilcla rlzit kog vaspitanja i spona

Un iven(e(a u OaoJ-III( da odobri iavnu odbr3fll magstarskog rada pred Komisijom u sasravu

KOMISIJA

Dr Milan Gl livio deceM uia navtna oblltlst Specljalno (i zitko obrazovanj e Fakvhe l -1 -shybelbjednosnih ntub Univtfllteta II Ba njo) w ci predsjednik (---(ipre(~V

Dr Boris lav Ceovi vaoredrd protessor uta nuln(l ob llSl Kinziologij a ind iv id ual nih spMova

prcdtnet Boril sportov i Falwltel rrzitkog vaspitil nja i spon n Uni vtrZiteta u Istotoom

SMajevu memor i ~IH)

n1umiddotna ah last Specijalno flzitko obral(lvanj e Fakullet

Banja Lub novemblr 201 1

3

Analiza rada

Magistraski rad Lazara Vulina napisan je na osamdeset i osam stranica u skladu sa

važećom metodologijom pisanja naučno-istraživačkih radova Rad sadrži Rezime (na srpskom i

engleskom jeziku) Uvod Teorijski pristup Dosadašnja istraživanja Problem i predmet

istraživanja Cilj istraživanja Hipoteze istraživanja Metode istraživanja Rezultati istraživanja

Interpretacija rezultata sa diskusijom Značaj istraživanja Zaključak i Literatura Rad je u skladu

sa prijavljenom temom i sadrži 40 referenci 31 sliku i 21 tabelu

U Uvodu (strane 7-10) autor ukazuje na zahtjeve modernog sportskog karatea odnosno

na savremenu trenažnu tehnologiju koja podrazumijeva specifičnu pripremu za takmičenje nove

metodologije i racionalizaciju vježbi koje se prilagođavaju svakom pojedincu Čitaoca podsjeća

šta karate tehnika jeste na šta se ona dijeli pri čemu koristi relevantan izvor (Bartlett 2002) U

daljem tekstu kandidat ističe veliki broj istraživanja koja se bave problematikom karate sporta a

koja ukazuju na postojanje većeg broja faktora koji imaju značajnu uzročno-posljedičnu vezu sa

takmičarskim i trenažnim aktivnostima u ovom sportu ali primjećuje da gotovo ne postoje

istaživanja koja se bave funkcionalnom pokretljivošću karate boraca On zato upućuje na naučna

istraživanja koja ukazuju na negativne posljedice nedostatka kvalitetnog gibanja posebno kod

djece i mladih a koje se manifestuju smanjenom motoričkom i funkcionalnom sposobnošću

Podsjeća na karakteristike modernog karate sporta naglašavajući obaveznu sistematičnost ali i

neophodnost da takmičar ukoliko želi da ostvari najviše sportske rezultate mora trenirati na

visokom nivou i sa velikim opterećenjem Ističe mogućnost adaptacije organizma u procesu

treninga na sve što se radi i da je u slučaju pogrešnog izvođenju pokreta ili kretanja moguće

očekivati neki vid kompenzacije a samim tim i disbalans bol i na kraju povredu (Njaradi i

Vujkov 2013) U daljem tekstu magistrant ističe karakteristike sportske borbe u karateu i navodi

razlog zašto se opredijelio za testiranje u karate sportu izražavajući uvjerenje da je na osnovu

dobijenih pokazatelja moguće utvrditi i predvidjeti sportski rezultat odnosno rizik od povrede

Sve ovo potkrepljuje istraživanjem koje ukazuje da je za postizanje vrhunskih sportskih

rezultata smanjenja rizika od povreda i očuvanja zdravstvenog statusa veoma značajno da osoba

može da izvede kvalitetan pokret odnosno da posjeduje funkcionalan pokret (Vujkov 2013)

Pored ovoga navodi i druga naučna istraživanja koja upućuju na zaključak da manjak

kvalitetnog gibanja kod djece i mladih negativno utiču na osnovne performanse kao što su

4

motoričke i funkcionalne sposobnosti (Bradić Jeličić i Bradić 2012) ali i da smanjen kvalitet

pokreta smanjuje i mogućnost za razvoj bilo kakvih sposobnosti (Ferštegen i Viliams 2007)

Nadalje autor podsjeća na značaj informacija o kvalitetu i funkcionalnosti pokreta koji su

polazna tačka u pravljenju programa za razvoj motoričkih i funkcionalnih sposobnosti ali i za

održavanje optimalnog posturalnog statusa Informacije dobijene testiranjem treba da su bazirane

na kvalitetu a ne kvantitetu amplituda stepena ili nivoa postignuća (Foran 2010) zbo čega je i

fokus stručnjaka na sam obrazac pokreta tj njegovo poboljšanje s ciljem smanjivanja rizika od

povreda Magistrant podsjeća da je to razlog što je Kuk sa svojim saradnicima konstruisao FMS

(Functional Movement Screen) bateriju od sedam jednostavnih testova koji daju informacije o

trenutnom stanju sportiste U težnji za doprinosom efikasnosti treninga karatista i prevenciji

povređivanja autor je sebi postavio primarni zadatak da pomoću sistema za procjenu

funkcionalne pokretljivosti (FMS) kod reprezentativaca Srbije u sportskim borbama u karateu

ukaže na njihov status Pored toga on je u radu želio predstaviti i sam sistem za procjenu

funkcionalnih sposobnosti kao novinu u našem sportu Kandidat ističe vjerovane da dobijene

informacije mogu biti od koristi ne samo za trenažni process već i za podizanje individualnih

sposobnosti takmičara i njihovu prevenciju od mogućeg povređivanja

U drugom poglavlju ndash Teorijski pristup (11-36) magistrant detaljno obrazlaže strukturu

i karakteristike sportske borbe u karateu Navodi da se za razliku od drugih borilačkih sportova

razlikuje po tome što se osnovni cilj a to je simbolična destrukcija protivnika vrši strogo

kontrolisanim udarcima rukom i nogom (Sertić 2004) Podsjeća da prema strukturalnoj

složenosti karate sport pripada grupi polistrukturalnih acikličnih sportova i da se odlikuje

velikim brojem gibanja i bogatsvom tehnike Glavna tri faktora su koordinacija eksplozivna

snaga i frekvencija pokreta (Blažević et al 2006) a povezani su s kretnim strukturama koje

predviđaju kontrolu brzine snage i specifičnu koordinaciju Pokreti se izvode u amplitudama

koje zahtjevaju fleksibilnost naročito donjih ekstremiteta zbog čega je potrebna adaptacija

vježbača na stavove i kretanja kao specifični ambijent za realizaciju snažnih pokreta (Probst et

al 2007) Magistrant ukazuje na nove trenažne tehnologije u pripremi za takmičenje koje

podrazumijevaju svakodnevna opterećenja i ponavljanja istih i veoma napornih vježbi pa su

zbog akumulacije prevelikog fizičkog napora moguća i određena funkcionalna oštećenja

Najčešća oštećenja su mekog mišićnog tkiva ligamenata i zglobnih ovojnica dok su oštećenja

na koštanom sistemu nešto rijeđa Nadalje on upućuje na istraživanje u kome se govori da su

5

karakteristične povrede u treningu karate-boraca skočni zglob stopalo ndash metatarzofalangealni

zglob mialgije i entenzopatije lumbalnog pojasa (Lukić 2008) Pored ovoga česte su povrede

kolateralnih ligamenata i prednjeg roga medijalnog meniskusa posebno pri rotacionim

kretanjima i nagloj deceleraciji zašto je potrebno ojačati muskulaturu donjih ekstremiteta

U istom poglavlju autor obrazlaže osnove ljudskog pokreta i kretanja u kojem

podsjeća da razumijevanje ljudskog pokreta može doprinijeti ne samo razvoju i održavanju

zdravlja svakog pojedinca već i sprečavanju povreda i dostizanju maksimalnih sportskih

dostignuća Ističe važnost pokreta i citira bdquoPokret je srž našeg ranog rasta i razvoja ali pokret i

dalje ostaje centralna tema tokom života( Cook 2010) U daljem obrazloženju pokreta i

kretanja pored Kuka (2010) magistrant citira i Boyle (2010) pa zaključuje da je za normalno i

kvalitetno kretanje potreban normalan i kvalitetan pokret ali i da dobar pokret ne garantuje

kvalitetno kretanje zato što kvalitetno kretanje zahtijeva dobru motornu kontrolu koja uključuje

stabilnost ravnotežu kontrolu tijela koordinaciju i percepciju Nadalje on podsjeća da znanje o

ljudskom pokretu i kretanju potiče iz širokog spektra subdisciplina u kojima se osnovni fokus

proteže od biofizičkih aspekata kretanja do socijalnih i kulturoloških fenomena koji su povezani

sa ogranizovanim oblicima fizičke aktivnosti Zato su potrebna znanja iz oblasti anatomije

biomehanike neurofiziologije funkcionalne fiziologije psihologije i mnogih drugih disciplina

Svaka od ovih oblasti pruža krucijalna znanja i zakonitosti o pokretu i kretanju te razumijevanju

istih U daljem tekstu kandidat pokret i kretanje obrazlaže preko biofizičkog aspekta U tom

smislu se poziva na Edvarda (2010) i govori o aktivaciji velikog broja mišića kostiju i zglobova

te ogromnom broju mogućih varijacija Upućuje na zaključak o postojanju širokog repertoara

ljudskog kretanja i naglašava važnost znanja iz oblasti funkcionalne anatomije fiziologije i

biomehanike koje se u ovom slučaju dopunjuju i preklapaju Takođe upućuje na Abernethy i sar

(2012) koji ukazuju na ulogu mišićnog sistema u lokomotornom sistemu čovjeka za koji tvrde

da ne izaziva samo pokrete u zglobovima već je i važan sastavni dio nervno-mišićnog sistema

jer centralni nervni sistem kontroliše muskulaturu Dalje magistrant iznosi podijelu mišića

prema funkciji obrazlaže funkciju zgloba u koštano-mišićnom sistemu i kako pokret nastaje te

povezanost kretanja i pokreta sa brojem stepeni slobode krutog tijela Ukazuje i na odnos između

smjera povlačenja mišića i ose rotacije zgloba što određuje posljedičan pokret te da se mišići ne

skraćuju uvijek kad proizvode silu iako imaju tendenciju skraćivanja Govori o važnosti

kontrakcije napominjući da koncentrična kontrakcija izaziva pokret da ga ekscentrična

6

kontroliše dok je izometrijska kontrakcija važna za stabilizovanje zglobova odnosno stabilnost

Drugi aspekti osnova ljudskog pokreta kao što su anatomski biomehanički i neurološki po

mišljenju autora bi prevazilazili okvire ovoga rada pa ih zato i ne obrazlaže Ističe da su znanja i

zakonitosti iz prethodno pomenutih subdisciplina i oblasti potrebna radi razumijevanja

funkcionalnosti pokreta i kretanja te izradi korektivnih strategija nakon testiranja i procjene

funkcionalne pokretljivosti U istom poglavlju magistrant govori o funkcionalnom pokretu i

kretanju za koje kaže da simbolizuje život U tom smislu se poziva na Dadića (2013) koji kaže

da ukoliko svaki pokret i kretanje nisu maksimalno ekonomični i efikasni u funkciji neke

specifične aktivnosti moguće je tvrditi da je energija našeg tijela usmjerena u pogrešnom

smjeru Primjećuje da se u praksi zbog želje za instant rezultatom odstupa od kvaliteta

motoričkih obrazaca koji su neophodni za kvalitetan trening i u tom smislu upućuje na Vujkova

(2013) Magistrant i ovom prilikom ukazuje da odstupanje od kvalitetnog obrasca treninga

uzrokuje rasipanje energije nepotrebnu kompenzaciju u okviru mišićnog i lokomotornog

sistema odnosno disfunkcionalnost pokreta i kretanja Dalje obrazlaže šta je funkcionalni pokret

navodeći Kuka (2010) i navodi da povreda bilo koje unutrašnje strukture zgloba ili susjednih

elemenata rezultira poremećajem funkcije cijelog zgloba i okružujućih tjelesnih segmenata

(Aberneti i sar 2012) Nefunkcionalnost pokreta ograničava performanse koje u tom slučaju ne

mogu biti ispoljene na visokom nivou izvođenja (Cook Barton i Vojt 2014) Ako je osnovni

pokret dobar postoji preduslov da će i ostali faktori ka što su snaga izdržljivost koodinacija i

agilnost biti na visokom nivou dakle Pokret dolazi prvo Kuk (2010) Nadalje magistrant

pomoću modela testiranja piramide performansi obrazlaže mjesto ulogu i važnost

funkcionalne pokretljivosti Piramida je sastavljena od tri dijela (nivoa) pri čemu svaki dio

predstavlja određeni tip kretanja a svaki prethodni čini stabilnu osnovu za slijedeći nivo i

ukazuje na značaj razvoja svakog nivoa prije prelaska na slijedeći Za bazu piramide kaže da je

ujedno i najvažniji dio jer je direktno vezana za razvoj fleksibilnosti koordinacije pokretljivosti

i stabilnosti koje pokret čine funkcionalnijim (Dadić 2013) odnosno kvalitetnijim Višu

dimenziju izvođenja funkcionalnog pokreta daju motoričke sposobnosti sila snaga i brzina

uključujući agilnost i izdržljivost pri čemu je najbitnija efikasnost njegovog izvođenja dok treći

najviši nivo predstavlja sport-specifična tehnika (vještina) a odnosi se na koordinaciju vrijeme

izvođenja pokreta kontrolu tijela i motoričko učenje Prva dva dijela piramide performansi se

odnose na opšta kretanja i omogućavaju poređenje osoba koje se bave različitim ili istim

7

sportovima odnosno rekreacijom Testovi koji se koriste za ova dva nivoa koriste se za procjenu

fundamentalnih kretanja dok se na najvišem nivou piramide koristi baterija specifičnih testova

za sportsku granu ili disciplinu On naglašava da je piramida performansi samo putokaz kojim

treba ići ukoliko se identifikuje neki nedostatak u izvođenju pokreta i kretanja U tom smislu

obrazlaže četiri varijante koje mogu biti od pomoći prilikom planiranja i programiranja treninga

ali i izradi korektivne strategije postojećeg plana i programa kao i pomoć u komunikaciji između

trenera fizioterapeuta i sportiste Takođe podsjeća da će kod nekih osoba piramida performansi

prelaziti iz jedne varijante u drugu dok kod drugih se to neće desiti U daljem tekstu magistrant

detaljno obrazlaže principe kako tijelo funkcioniše kao sistem Navodi princip bdquozglob po zglobldquo

i naglašava važnost funkcije svakog zgloba kako bi tijelo kao cjelina fukcionisalo na što

funkcionalniji način (Cook 2003) Podsjeća da je svaki zglob podložan specifičnoj disfunkciji i

da se u lančanom sistemu zglobova naizmjenično smjenjuju potrebni kvalitet stabilnost i

mobilnost Dalje napominje da je osnovni preduslov za nesmetanu funkciju upravo mobilnost i

stabilnost zglobova Detaljno obrazlaže šta je mobilnost zgloba koje su mogućnosti kretanja

tijela u slučaju optimalnog nivoa mobilnosti i na šta sve ona utiče Takođe ukazuje i na lošu

mobilnost te posljedice koje ona može da izazove Nadalje ukazuje na značaj funkcionalne

stabilnosti zglobova odnosno stabilnost Precizno pojašnjava šta ona predstavlja ukazuje na

postojanje stabilne i dinamičke stabilnosti i detaljno ih objašnjava Napominje da dinamička

stabilnost može imati optimalnu vrijednost samo u slučaju optimalnog nivoa fleksibilnosti i

mobilnosti jer one predstavljaju njene komponente U daljem tekstu kandidat obrazlaže kako i u

kojoj fazi se razvijaju kontrola pokreta i stabilnost naglašavajući da proksimalna stabilnost

prethodi distalnoj stabilnosti Podsjeća da stabilnost segmenta osiguravaju tri funkcionalna

zavisna elementa kontrolni (nervni) podsistem pasivni podsistem (kosti zglobovi i ligamenti) i

aktivni podsistem koga čine mišići i da u slučaju narušavanja optimalnog nivoa jednog od ova

tri elemnta dolazi do narušavanja stabilnosti pa samim tim i do smanjene funkcionalnosti

pokreta U okviru ovoga teksta magistrant naglašava i ulogu mišića kao aktivnih funkcionalnih

elemenata u stabilnosti ali i ukazuje na čestu pojavu njihove disfunkcije Dalje magistrant

obrazlaže kako i zbog čega je nastala baterija testova funkcionalne pokretljivosti (FMS) šta ona

jeste i koje su prednosti ovog sistema Sistem omogućava prikupljanje objektivnih podataka o

kvalitetu obrazaca najosnovnijih kretanja ukazuje na postojanje slabih karika u ljudskom tijelu i

služi kao alat za procjenu rizika pojavljivanja sportskih povreda (Svilar i Milanović 2014)

8

Ovom metodom je moguće uočiti odstupanja od pravilnog izvođenja osnovnih vježbi koje

zahtijevaju ravnotežu fleksibilnost silu i sinhronizaciju pokreta koja se ogleda kroz motornu

kontrolu Moguće je procjeniti kako dijelove kretanja tako i na osnovu tih dijelova predvidjeti

cijelo kretanje Procjena se vrši pomoću sedam testova koje je kandidat detaljno opisao i

objasnio šta svaki od kretnih obrazaca procjenjuje kao i koliko je njihov kvalitet izvođenja

značajan za izvođenje tehnika i njihovu primjenu u karate sportu

U narednom poglavlju daje se pregled dosadašnjih istraživanja (37 41) u kojima su

istraživani Normativne vrijednosti FMSTM Agresta Slobodinsky i Tucker (2014) Schneiders

Davidsson Houmlrman i Sullivan (2011) Fox OMalley i Blake (2014) zatim Svilar (2013b) koji je

na uzorku od 43 košarkaša juniora vršio procjenu funkcionalne pokretljivosti FMSTM metodom

te dobio prosječan rezultat ukupnog skora 16 od mogućih 21 bod Nadalje (Svilar 2013) je

analizom kretnog obrasca duboki čučanj dobio prosječan skor 2 Letafatkar i sar (2014) su

računali razliku aritmetičkih sredina skorova za žene i muškarce te za cijeli uzorak Zorić (2013)

je računao prosječnu vrijednost FMSTM skora 160 fudbalera Nadalje istom problematikom

bavili su se Peate i sar (2007 Letafatkar i sar (2014) Perry i Koehle (2013) Loudon i sar

(2014) Kiesel Plisky i Voight (2007) su na uzorku od 46 profesionalnih fudbalera odredili

bodovni prag od 14 bodova kao pokazatelj povezanosti nižeg rezultata u FMSTM sa povredama

Chorba Chorba Bouillon Overmyer i Landis (2010) su računali korelaciju između rezultata

postignutih FMSTM metodom i povreda te korelaciju između skora i povreda donjih

ekstremiteta ali u slučaju isključivanja testa mobilnosti ramena iz sveukupne ocjene Kiesel

Butler i Plisky (2008 2014) Raleigh i sar (2010) su se bavili povezanošću rezultata FMSTM sa

nastalim povredama i ustanovili da ispitanici koji su ostvarili skor le14 imaju rizik za povredu

Suprotno ovome Sorenson (2009) kod srednješkolaca i Aplle (2012) kod atletičara nisu dobili

pozitivne rezultate u korelaciji lošeg rezultata sa pojavom povreda Pored ovih pominju se i

istraživanja koja se odnose na metrijske karakteristike FMSTM metode kada je u pitanju

objektivnost i pouzdanost pouput Minick i sar (2010) Teyhen i sar (2012) Onate i sar

(2012) Shultz Anderson Matheson Marcello i Besier (2013) Smit Chimera Wright i Warren

(2013) Gulgin i Hoogenboom (2014) Kraus Schuumltz Taylor i Doyscher (2014) te Schneiders

9

DavidssonHoumlrman i Sullivan (2011) Kiesel Butler i Plisky (2009) Svilar i Milanović (2014)

Song i sar (2014) su provjeravali mogući uticaj korektivnih programa na funkcionalnu

pokretljivost kao i Wright Portas Evans i Weston (2014) Odgovore na pitanja da li postignuće

na FMSTM testovima utiče na ispoljavanje nekih motoričkih sposobnosti tražili su Conlon

(2013) Chapman Laymon i Arnold (2013) Lockie i sar (2013 2014) te Lloyd i sar (2014) i

zaključili da postoji značajna povezanost između FMSTM skora i motoričkih sposobnosti tj da

ispitanici sa boljim nivoom funkcionalnosti pokreta bolje ispoljavaju performance i na kraju

Hartigan Lawrence Bisson Torgerson i Knight (2014) nisu dobili statistički značajnu korelaciju

između FMS (iskorak u sagitalnoj ravni) i snage brzine i ravnoteže

Nakon datog obrazloženja autor je definisao Problem Predmet i Ciljeve istraživanja

(40-41) Problem istraživanja je formulisan je na osnovu nedostataka dosadašnjih istraživanja a

se odnosi na procjenu rizika od povređivanja odnosno na funkcionalnost pokreta seniorske

reprezentacije Srbije u karate sportu Predmet istraživanja odnosi se na procjenu bazične

mobilnosti i stabilnosti reprezentativaca Srbije u muškoj i ženskoj seniorskoj konkurenciji u

karate sportu kao jedan od preduslova efikasnosti i prevencije povreda takmičara u sportskoj

borbi Ciljevi ovog istraživanja su procijena trenutnog stanja funkcionalne pokretljivosti

reprezentativaca Srbije u karate sportu te izvrši komparacija njihovih rezultata u ukupnom

postignuću na testovima sa skorom le14 kao minimalnom normativnom vrijednosti vi sokog

rizika od povreda Takođe cilj je i da se predstavi značaj dijagnostike funkcionalnosti pokreta te

same FMSTM metode u karate sportu

Na osnovu relevantnih istraživanja koja su se bavila ovom problematikom predmeta i

ciljeva istraživanja postavljene su slijedeće hipoteze (40) H0 ndash ne postoji statistički značajna

razlika između ispitanika muškog i ženskog pola u pojedičnim testovima funkcionalne

pokretljivosti u ukupnim skorovima između njih i ukupnim skorovima muškaraca i žena u

odnosu na maksimalne i minimalne normativne vrijednosti H1 ndash ostvareni sorovi na

pojedinačnim testovima funkcionale pokretljivosti između muškog i ženskog pola statistički će

se značajno razlikovati H2 ndash razlike između ukupnohg skora funkionalne pokretljivosti

ispitanika i maksimalne normativne vrijednosti biće statitisčki značajne H3 ndash statistički značajna

razlika će biti između ukupnog skora funkcionalne pokretljivosti ispitanika i minimalne

10

normativna vrijednosti H4 ndash između ukupnog skora funcionalne pokretljivosti za žene i

maksimalne normativne vrijednosti postojaće statistički značajna razlika H5 - između ukupnog

skora funcionalne pokretljivosti koga su ostvarile žene i minimalne normativne vrijednosti

postojaće statistički značajna razlika H6 ndash razlike između ukupnog skora funkcionale

pokretljivosti koga su ostvarili muškarci i masimalne normativne vrijednosti biće statistički

značajne H7 ndash postojaće statistički značajne razlike između ukupnog skora funkcionale

pokretljivosti koga su ostvarili muškarci i minimalne normativne vrijednosti i H8 ndash statistički

značajne razlike u ukupnom skoru funkcionalne pokretljivosti između muškaraca i žena biće

statistički značajne

U poglavlju Metode istraživanja (43-60) date su informacije u vezi sa tokom i

postupkom istraživanja opisom izvođenja testova i bodovanje uzorkom ispitanika uzorkom

varijabli protokolom i procedurom testiranja kao i informacije u vezi sa načinom prikupljanja i

obrade podataka te njihove statistiĉke analize Uzorak ispitanika su činili 16 reprezentativaca

seniorskog uzrasta karate reprezentacije Srbije u sportskom karateu (9 muškaraca i 7 žena)

Uzorak varijabli je predstavljalo 7 kretnih obrazaca ukupan skor od maksimalnog broja bodova

21 te kriterijumska varijabla kao normativna vrijednost DS - Duboki čučanj HS - Korak preko

prepone IL - Iskorak u sagitalnoj ravni SM - Mobilnost ramena ASLR - Aktivno podizanje

opružene noge TSP - Stabilnost trupa u skleku RS - Rotatorna stabilnost trupa US - Ukupan

skor i NV - Normativna vrijednost (skor le 14)

U poglavlju Interpretacija rezultata sa diskusijom (61 - 83) prikazani su rezultati

sljedećim redom deskriptivna statistika za cijeli uzorak deskriptivna statistika za muškarce

deskriptivna statistika za žene analiza razlika između grupa analiza razlika između ukupnog

skora žena i maksimalnog normativnog skora analiza razlika između ukupnog skora žena i

minimalnog normativnog skora zatim analiza razlika između ukupnog skora muškaraca i

maksimalnog normativnog skora analiza razlika između ukupnog skora muškaraca i minimalnog

normativnog skora te analiza razlika između ukupnog skora muškaraca i ukupnog skora žena

Kvantifikovane su prosječne vrijednosti koje reprezentuju dobijene podatke posmatranih

varijabli visina težina duboki čučanj korak preko prepone iskorak u sagitalnoj ravni

mobilnost ramena aktivno podizanje opružene noge stabilnost trupa u skleku i rotatorna

stabilnost trupa te određene mjere disperzije odnosno odstupanje svih empirijskih vrijednosti od

11

aritmetičke sredine Pored ovoga izračunat je i stepen neslaganja distribucije frekvencije u

odnosu na Gausovu krivu koji ukazuje na diskriminativnost primjenjenih testova (skjunis i

kurtozis) Rezultati koji se odnose na morfološke karakteristike ukazuju na statistički značajne

razlike odnosno na velika odstupanja od prosječnih vrijednosti za koje magistrant kaže da su i

očekivana s obzirom na to da su u pitanju reprezentativni takmičari koji istovremeno podliježu i

pravilima koji se odnose na težinske kategorije Bolje rezultate na testovima funkcionalne

pokretljivosti postigle su žene u slijedećim varijablama Duboki čučanj (razlika je 0405

jedinica) Korak preko prepone (046) Iskorak u sagitalnoj ravni (razlika srednjih vrijednosti

iznosi cijelih 1 bod) Mobilnost ramena (razlika je veoma mala i iznosi 0095 bodova) i Aktivno

podizanje opružene noge (razlika je 078 bodova) Varijable u kojima su muškarci postigli bolje

rezultate su Stabilnost trupa u skleku (razlika je 086 bodova) i Rotatorna stabilnost trupa gdje

je evidentirana razlika od 043 boda Srednja vrijednost ukupnog skora za muškarce iznosi 1556

bodova a za žene 1671 bod odnosno 115 bodova više su ostvarile žene Magistrant

pretpostavlja da su uzrok ovim razlikama vjerovatno polne karakteristike utreniranosthellip

Statistički signifikantne vrijednosti dobijene su u varijablama Iskorak u sagitalnoj ravni i

Aktivno podizanje opružene noge dok za ostale varijable nije dobijena statistički značajna

razlika Za ostale posmatrane varijable nije dobijena statistička značajnost razlika iako su

djevojke na testovima funkcionalne pokretljivosti postigle bolje rezultate Veličine uticaja

odnosno veličine razlika računate su samo za varijable koje se statistički značajno razlikuju

Visina Težina Iskorak u sagitalnoj ravni i Aktivno podizanje opružene noge pri čemu su

dobijeni rezultati ukazali da je razlika između srednjih vrijednosti posmatranih varijabli po

grupama velike jačine Nadalje velika statistička signifikantnost dobijena je između ostvarenog

ukupnog skora za cijeli uzorak i maksimalnog normativnog skora te između između ukupnog

skora funkcionalne pokretljivosti za cijeli uzorak i minimalnog normativnog skora Velika

statistički značajna razlika dobijena je i između ukupnog skora funkcionalne pokretljivosti za

žene i maksimalnog normativnog skora kao i između ukupnog skora funkcionalne pokretljivosti

za žene i minimalnog normativnog skora Veoma velika statistički značajna razlika dobijena je

između ukupnog skora funkcionalne pokretljivosti za muškarce i maksimalnog normativnog

skora te između ukupnog skora funkcionalne pokretljivosti za muškarce i minimalnog

normativnog skora Na kraju testirana je razlika u ukupnom skoru funkcionalne pokretljivosti

između muškaraca i žena za šta nije dobijena statistički značajna razlika

12

Magistrant tvrdi da se značaj istraživanja ogleda u uvidu u trenutno stanje funkcionalne

pokretljivosti kod reprezentativaca Srbije u karateu koje je moguće iskoristiti za izradu

korektivne strategije koja treba da doprinese ne samo ostvarenju željenog sportskog rezultata

već i uspješnosti u pripremi za takmičenje i smanjenju rizika od povreda Takođe vjeruje da će

FMS metoda biti prihvaćena i korišćena u dijagnostici karate sportista te da će trenerima i

fizioterapeutima s obzirom na to da su detaljno opisani svi testovi FMS metode i jasno

definisani kriterijumi ocjenjivanja karate-trenerima kondicionim trenerima kao i

fizioterapeutima značajno olakšati korišćenje i primjenu

U zaključku (81-83) navedeno je na osnovu izračunatih vrijednosti rezultata da je

osnovano tvrditi da nultu hipotezu H0 nije moguće u potpunosti prihvatiti već samo djelimično

Vjeruje se da dobijena statistički značajna razlika između maksimalne normativne vrijednosti i

ukupnog skora funkcionalne poretljivosti i minimalne normativne vrijednosti i ukupnog skora

funkcionalne pokretljivosti nije slučajnog karaktera već je to posljedica različitih faktora kao

što su koordinacija mobilnost stabilnost i funkcionalnost zglobova lokomocija kompenzacija

pokreta i asimetrija njegovog izvođenja zatim deceleracija akceleracija i fleksibilnost čije su

vrijednosti znatno manje od maksimalnog normativnog skora ali ipak veće od minimalnog

normativnog skora zbog čega hipoteze H2 i H3 nije moguće odbaciti Nadalje izračunate razlike

između normativnih (minimalnih i maksimalnih) skorova i ukupno ostvarenog skora

funkcionalne pokretljivosti kod žena ukazuju na veoma veliku statistički značajnu razliku pa i u

ovim slučajevima nije moguće odbaciti hipoteze H4 i H5 zbog čega stoji i pretpostavka da kod

takmičarki ne postoji veća opasnost od povređivanja Velike i statistički značajne razlike između

ukupnog skora funkcionalne pokretljivosti koji su postigli muškarci i maksimalnog normativnog

skora a potom i minimalnog normativnog skora upućuju da ni u ovim slučajevima nije moguće

odbaciti hipoteze H6 i H7 ali da je moguće zaključiti da stanje funkcionalne pokretljivosti kod

muškaraca ne predstavlja alarmantnu opasnost od povređivanja Na kraju magistrant zaključuje

da ukoliko se ima u vidu da savremeni karate podrazumijeva i savremene trenažne tehnologije i

da se vrhunski rezultati mogu postići samo ako takmičari imaju visok nivo motoričkih i drugih

sposobnosti koje se često razvijaju nespecifičnim trenažnim sredstvima realno je pretpostaviti

da imaju i nespecifične povrede za karate sport Vjeruje da bi dostizanje visokog nivoa

funkcionalne pokretljivosti uticalo na smanjenu učestalost od nespecifičnog povređivanja (neke

specifične povrede za karate sport je teško izbjeći) što bi vjerovatno imalo indirektan uticaj na

13

dužinu takmičarskog staža Integracijom visokog nivoa funkcionalne pokretljivosti i visokog

nivoa motoričkih i drugih sposobnosti povećala bi se ne samo motorička efikasnost u trenažnom

procesu već i u postizanju vrhunskih rezultata u dugotrajnoj sportskoj karijeri

U poglavlju Literatura (84-88) navedene su bibliografske jedinice na osnovu kojih je

formulisana teorijska osnova i metodološka struktura istraživanja i na osnovu kojih su

diskutovani rezultati dobijeni u istraživanjima Bibliografske jedinice su korektno navedene u

tekstu i u spisku literature

Irijed log Nasf~v n omiddotn lUtll om vijec u fakultfla

Na osnovlJ ltl~ l i 2C Olilgisurskog fada kandldata La7ara VO illt S obzirom na znt~j i

moguCflOSl pr imje nc IS lovil fu nkcionane pokre lJj ivosli (FMS) ne sam~ na akl ivne spon iSle vet

i nil sve druse oji S( sporiom bsve na bila koji natin i bi lo kom nivou Ie ori gina loosl (me

kO fl st3lvjemo

Oil je kalld ldll nng$Ij fski nd uradio u sJddu sa preporakama 28 zrild u iSlrativQcl og

rada

Oa obim i kvali(el magist ltl lskog fada a dgoara propiSJn im stalldard ima

0 11 IT) ~g l s l ) rsk i rZld k3n d ld3 1~ prcdsl8vlj a w atajan naven doprillos U InOvall-nOm

priSI Upu II SIl t)r1 skt) m kMateu

Inlajuci ovo u vidu KO n ll$Il J snIlfa da su sc Iekl i uslovi cJa se magistarsk rd kand idata Lazara

Vuilna pod naslovJ1lI lrocjrnJ fun kc ionli in e (lo krr ll jivosti rep rezr n t ti~middot l ca Srbij e u

I ra e sporu i prcJ t lll NJSl 3vllomiddotnl ut nom v ij(~ u Fak uilcla rlzit kog vaspitanja i spona

Un iven(e(a u OaoJ-III( da odobri iavnu odbr3fll magstarskog rada pred Komisijom u sasravu

KOMISIJA

Dr Milan Gl livio deceM uia navtna oblltlst Specljalno (i zitko obrazovanj e Fakvhe l -1 -shybelbjednosnih ntub Univtfllteta II Ba njo) w ci predsjednik (---(ipre(~V

Dr Boris lav Ceovi vaoredrd protessor uta nuln(l ob llSl Kinziologij a ind iv id ual nih spMova

prcdtnet Boril sportov i Falwltel rrzitkog vaspitil nja i spon n Uni vtrZiteta u Istotoom

SMajevu memor i ~IH)

n1umiddotna ah last Specijalno flzitko obral(lvanj e Fakullet

Banja Lub novemblr 201 1

4

motoričke i funkcionalne sposobnosti (Bradić Jeličić i Bradić 2012) ali i da smanjen kvalitet

pokreta smanjuje i mogućnost za razvoj bilo kakvih sposobnosti (Ferštegen i Viliams 2007)

Nadalje autor podsjeća na značaj informacija o kvalitetu i funkcionalnosti pokreta koji su

polazna tačka u pravljenju programa za razvoj motoričkih i funkcionalnih sposobnosti ali i za

održavanje optimalnog posturalnog statusa Informacije dobijene testiranjem treba da su bazirane

na kvalitetu a ne kvantitetu amplituda stepena ili nivoa postignuća (Foran 2010) zbo čega je i

fokus stručnjaka na sam obrazac pokreta tj njegovo poboljšanje s ciljem smanjivanja rizika od

povreda Magistrant podsjeća da je to razlog što je Kuk sa svojim saradnicima konstruisao FMS

(Functional Movement Screen) bateriju od sedam jednostavnih testova koji daju informacije o

trenutnom stanju sportiste U težnji za doprinosom efikasnosti treninga karatista i prevenciji

povređivanja autor je sebi postavio primarni zadatak da pomoću sistema za procjenu

funkcionalne pokretljivosti (FMS) kod reprezentativaca Srbije u sportskim borbama u karateu

ukaže na njihov status Pored toga on je u radu želio predstaviti i sam sistem za procjenu

funkcionalnih sposobnosti kao novinu u našem sportu Kandidat ističe vjerovane da dobijene

informacije mogu biti od koristi ne samo za trenažni process već i za podizanje individualnih

sposobnosti takmičara i njihovu prevenciju od mogućeg povređivanja

U drugom poglavlju ndash Teorijski pristup (11-36) magistrant detaljno obrazlaže strukturu

i karakteristike sportske borbe u karateu Navodi da se za razliku od drugih borilačkih sportova

razlikuje po tome što se osnovni cilj a to je simbolična destrukcija protivnika vrši strogo

kontrolisanim udarcima rukom i nogom (Sertić 2004) Podsjeća da prema strukturalnoj

složenosti karate sport pripada grupi polistrukturalnih acikličnih sportova i da se odlikuje

velikim brojem gibanja i bogatsvom tehnike Glavna tri faktora su koordinacija eksplozivna

snaga i frekvencija pokreta (Blažević et al 2006) a povezani su s kretnim strukturama koje

predviđaju kontrolu brzine snage i specifičnu koordinaciju Pokreti se izvode u amplitudama

koje zahtjevaju fleksibilnost naročito donjih ekstremiteta zbog čega je potrebna adaptacija

vježbača na stavove i kretanja kao specifični ambijent za realizaciju snažnih pokreta (Probst et

al 2007) Magistrant ukazuje na nove trenažne tehnologije u pripremi za takmičenje koje

podrazumijevaju svakodnevna opterećenja i ponavljanja istih i veoma napornih vježbi pa su

zbog akumulacije prevelikog fizičkog napora moguća i određena funkcionalna oštećenja

Najčešća oštećenja su mekog mišićnog tkiva ligamenata i zglobnih ovojnica dok su oštećenja

na koštanom sistemu nešto rijeđa Nadalje on upućuje na istraživanje u kome se govori da su

5

karakteristične povrede u treningu karate-boraca skočni zglob stopalo ndash metatarzofalangealni

zglob mialgije i entenzopatije lumbalnog pojasa (Lukić 2008) Pored ovoga česte su povrede

kolateralnih ligamenata i prednjeg roga medijalnog meniskusa posebno pri rotacionim

kretanjima i nagloj deceleraciji zašto je potrebno ojačati muskulaturu donjih ekstremiteta

U istom poglavlju autor obrazlaže osnove ljudskog pokreta i kretanja u kojem

podsjeća da razumijevanje ljudskog pokreta može doprinijeti ne samo razvoju i održavanju

zdravlja svakog pojedinca već i sprečavanju povreda i dostizanju maksimalnih sportskih

dostignuća Ističe važnost pokreta i citira bdquoPokret je srž našeg ranog rasta i razvoja ali pokret i

dalje ostaje centralna tema tokom života( Cook 2010) U daljem obrazloženju pokreta i

kretanja pored Kuka (2010) magistrant citira i Boyle (2010) pa zaključuje da je za normalno i

kvalitetno kretanje potreban normalan i kvalitetan pokret ali i da dobar pokret ne garantuje

kvalitetno kretanje zato što kvalitetno kretanje zahtijeva dobru motornu kontrolu koja uključuje

stabilnost ravnotežu kontrolu tijela koordinaciju i percepciju Nadalje on podsjeća da znanje o

ljudskom pokretu i kretanju potiče iz širokog spektra subdisciplina u kojima se osnovni fokus

proteže od biofizičkih aspekata kretanja do socijalnih i kulturoloških fenomena koji su povezani

sa ogranizovanim oblicima fizičke aktivnosti Zato su potrebna znanja iz oblasti anatomije

biomehanike neurofiziologije funkcionalne fiziologije psihologije i mnogih drugih disciplina

Svaka od ovih oblasti pruža krucijalna znanja i zakonitosti o pokretu i kretanju te razumijevanju

istih U daljem tekstu kandidat pokret i kretanje obrazlaže preko biofizičkog aspekta U tom

smislu se poziva na Edvarda (2010) i govori o aktivaciji velikog broja mišića kostiju i zglobova

te ogromnom broju mogućih varijacija Upućuje na zaključak o postojanju širokog repertoara

ljudskog kretanja i naglašava važnost znanja iz oblasti funkcionalne anatomije fiziologije i

biomehanike koje se u ovom slučaju dopunjuju i preklapaju Takođe upućuje na Abernethy i sar

(2012) koji ukazuju na ulogu mišićnog sistema u lokomotornom sistemu čovjeka za koji tvrde

da ne izaziva samo pokrete u zglobovima već je i važan sastavni dio nervno-mišićnog sistema

jer centralni nervni sistem kontroliše muskulaturu Dalje magistrant iznosi podijelu mišića

prema funkciji obrazlaže funkciju zgloba u koštano-mišićnom sistemu i kako pokret nastaje te

povezanost kretanja i pokreta sa brojem stepeni slobode krutog tijela Ukazuje i na odnos između

smjera povlačenja mišića i ose rotacije zgloba što određuje posljedičan pokret te da se mišići ne

skraćuju uvijek kad proizvode silu iako imaju tendenciju skraćivanja Govori o važnosti

kontrakcije napominjući da koncentrična kontrakcija izaziva pokret da ga ekscentrična

6

kontroliše dok je izometrijska kontrakcija važna za stabilizovanje zglobova odnosno stabilnost

Drugi aspekti osnova ljudskog pokreta kao što su anatomski biomehanički i neurološki po

mišljenju autora bi prevazilazili okvire ovoga rada pa ih zato i ne obrazlaže Ističe da su znanja i

zakonitosti iz prethodno pomenutih subdisciplina i oblasti potrebna radi razumijevanja

funkcionalnosti pokreta i kretanja te izradi korektivnih strategija nakon testiranja i procjene

funkcionalne pokretljivosti U istom poglavlju magistrant govori o funkcionalnom pokretu i

kretanju za koje kaže da simbolizuje život U tom smislu se poziva na Dadića (2013) koji kaže

da ukoliko svaki pokret i kretanje nisu maksimalno ekonomični i efikasni u funkciji neke

specifične aktivnosti moguće je tvrditi da je energija našeg tijela usmjerena u pogrešnom

smjeru Primjećuje da se u praksi zbog želje za instant rezultatom odstupa od kvaliteta

motoričkih obrazaca koji su neophodni za kvalitetan trening i u tom smislu upućuje na Vujkova

(2013) Magistrant i ovom prilikom ukazuje da odstupanje od kvalitetnog obrasca treninga

uzrokuje rasipanje energije nepotrebnu kompenzaciju u okviru mišićnog i lokomotornog

sistema odnosno disfunkcionalnost pokreta i kretanja Dalje obrazlaže šta je funkcionalni pokret

navodeći Kuka (2010) i navodi da povreda bilo koje unutrašnje strukture zgloba ili susjednih

elemenata rezultira poremećajem funkcije cijelog zgloba i okružujućih tjelesnih segmenata

(Aberneti i sar 2012) Nefunkcionalnost pokreta ograničava performanse koje u tom slučaju ne

mogu biti ispoljene na visokom nivou izvođenja (Cook Barton i Vojt 2014) Ako je osnovni

pokret dobar postoji preduslov da će i ostali faktori ka što su snaga izdržljivost koodinacija i

agilnost biti na visokom nivou dakle Pokret dolazi prvo Kuk (2010) Nadalje magistrant

pomoću modela testiranja piramide performansi obrazlaže mjesto ulogu i važnost

funkcionalne pokretljivosti Piramida je sastavljena od tri dijela (nivoa) pri čemu svaki dio

predstavlja određeni tip kretanja a svaki prethodni čini stabilnu osnovu za slijedeći nivo i

ukazuje na značaj razvoja svakog nivoa prije prelaska na slijedeći Za bazu piramide kaže da je

ujedno i najvažniji dio jer je direktno vezana za razvoj fleksibilnosti koordinacije pokretljivosti

i stabilnosti koje pokret čine funkcionalnijim (Dadić 2013) odnosno kvalitetnijim Višu

dimenziju izvođenja funkcionalnog pokreta daju motoričke sposobnosti sila snaga i brzina

uključujući agilnost i izdržljivost pri čemu je najbitnija efikasnost njegovog izvođenja dok treći

najviši nivo predstavlja sport-specifična tehnika (vještina) a odnosi se na koordinaciju vrijeme

izvođenja pokreta kontrolu tijela i motoričko učenje Prva dva dijela piramide performansi se

odnose na opšta kretanja i omogućavaju poređenje osoba koje se bave različitim ili istim

7

sportovima odnosno rekreacijom Testovi koji se koriste za ova dva nivoa koriste se za procjenu

fundamentalnih kretanja dok se na najvišem nivou piramide koristi baterija specifičnih testova

za sportsku granu ili disciplinu On naglašava da je piramida performansi samo putokaz kojim

treba ići ukoliko se identifikuje neki nedostatak u izvođenju pokreta i kretanja U tom smislu

obrazlaže četiri varijante koje mogu biti od pomoći prilikom planiranja i programiranja treninga

ali i izradi korektivne strategije postojećeg plana i programa kao i pomoć u komunikaciji između

trenera fizioterapeuta i sportiste Takođe podsjeća da će kod nekih osoba piramida performansi

prelaziti iz jedne varijante u drugu dok kod drugih se to neće desiti U daljem tekstu magistrant

detaljno obrazlaže principe kako tijelo funkcioniše kao sistem Navodi princip bdquozglob po zglobldquo

i naglašava važnost funkcije svakog zgloba kako bi tijelo kao cjelina fukcionisalo na što

funkcionalniji način (Cook 2003) Podsjeća da je svaki zglob podložan specifičnoj disfunkciji i

da se u lančanom sistemu zglobova naizmjenično smjenjuju potrebni kvalitet stabilnost i

mobilnost Dalje napominje da je osnovni preduslov za nesmetanu funkciju upravo mobilnost i

stabilnost zglobova Detaljno obrazlaže šta je mobilnost zgloba koje su mogućnosti kretanja

tijela u slučaju optimalnog nivoa mobilnosti i na šta sve ona utiče Takođe ukazuje i na lošu

mobilnost te posljedice koje ona može da izazove Nadalje ukazuje na značaj funkcionalne

stabilnosti zglobova odnosno stabilnost Precizno pojašnjava šta ona predstavlja ukazuje na

postojanje stabilne i dinamičke stabilnosti i detaljno ih objašnjava Napominje da dinamička

stabilnost može imati optimalnu vrijednost samo u slučaju optimalnog nivoa fleksibilnosti i

mobilnosti jer one predstavljaju njene komponente U daljem tekstu kandidat obrazlaže kako i u

kojoj fazi se razvijaju kontrola pokreta i stabilnost naglašavajući da proksimalna stabilnost

prethodi distalnoj stabilnosti Podsjeća da stabilnost segmenta osiguravaju tri funkcionalna

zavisna elementa kontrolni (nervni) podsistem pasivni podsistem (kosti zglobovi i ligamenti) i

aktivni podsistem koga čine mišići i da u slučaju narušavanja optimalnog nivoa jednog od ova

tri elemnta dolazi do narušavanja stabilnosti pa samim tim i do smanjene funkcionalnosti

pokreta U okviru ovoga teksta magistrant naglašava i ulogu mišića kao aktivnih funkcionalnih

elemenata u stabilnosti ali i ukazuje na čestu pojavu njihove disfunkcije Dalje magistrant

obrazlaže kako i zbog čega je nastala baterija testova funkcionalne pokretljivosti (FMS) šta ona

jeste i koje su prednosti ovog sistema Sistem omogućava prikupljanje objektivnih podataka o

kvalitetu obrazaca najosnovnijih kretanja ukazuje na postojanje slabih karika u ljudskom tijelu i

služi kao alat za procjenu rizika pojavljivanja sportskih povreda (Svilar i Milanović 2014)

8

Ovom metodom je moguće uočiti odstupanja od pravilnog izvođenja osnovnih vježbi koje

zahtijevaju ravnotežu fleksibilnost silu i sinhronizaciju pokreta koja se ogleda kroz motornu

kontrolu Moguće je procjeniti kako dijelove kretanja tako i na osnovu tih dijelova predvidjeti

cijelo kretanje Procjena se vrši pomoću sedam testova koje je kandidat detaljno opisao i

objasnio šta svaki od kretnih obrazaca procjenjuje kao i koliko je njihov kvalitet izvođenja

značajan za izvođenje tehnika i njihovu primjenu u karate sportu

U narednom poglavlju daje se pregled dosadašnjih istraživanja (37 41) u kojima su

istraživani Normativne vrijednosti FMSTM Agresta Slobodinsky i Tucker (2014) Schneiders

Davidsson Houmlrman i Sullivan (2011) Fox OMalley i Blake (2014) zatim Svilar (2013b) koji je

na uzorku od 43 košarkaša juniora vršio procjenu funkcionalne pokretljivosti FMSTM metodom

te dobio prosječan rezultat ukupnog skora 16 od mogućih 21 bod Nadalje (Svilar 2013) je

analizom kretnog obrasca duboki čučanj dobio prosječan skor 2 Letafatkar i sar (2014) su

računali razliku aritmetičkih sredina skorova za žene i muškarce te za cijeli uzorak Zorić (2013)

je računao prosječnu vrijednost FMSTM skora 160 fudbalera Nadalje istom problematikom

bavili su se Peate i sar (2007 Letafatkar i sar (2014) Perry i Koehle (2013) Loudon i sar

(2014) Kiesel Plisky i Voight (2007) su na uzorku od 46 profesionalnih fudbalera odredili

bodovni prag od 14 bodova kao pokazatelj povezanosti nižeg rezultata u FMSTM sa povredama

Chorba Chorba Bouillon Overmyer i Landis (2010) su računali korelaciju između rezultata

postignutih FMSTM metodom i povreda te korelaciju između skora i povreda donjih

ekstremiteta ali u slučaju isključivanja testa mobilnosti ramena iz sveukupne ocjene Kiesel

Butler i Plisky (2008 2014) Raleigh i sar (2010) su se bavili povezanošću rezultata FMSTM sa

nastalim povredama i ustanovili da ispitanici koji su ostvarili skor le14 imaju rizik za povredu

Suprotno ovome Sorenson (2009) kod srednješkolaca i Aplle (2012) kod atletičara nisu dobili

pozitivne rezultate u korelaciji lošeg rezultata sa pojavom povreda Pored ovih pominju se i

istraživanja koja se odnose na metrijske karakteristike FMSTM metode kada je u pitanju

objektivnost i pouzdanost pouput Minick i sar (2010) Teyhen i sar (2012) Onate i sar

(2012) Shultz Anderson Matheson Marcello i Besier (2013) Smit Chimera Wright i Warren

(2013) Gulgin i Hoogenboom (2014) Kraus Schuumltz Taylor i Doyscher (2014) te Schneiders

9

DavidssonHoumlrman i Sullivan (2011) Kiesel Butler i Plisky (2009) Svilar i Milanović (2014)

Song i sar (2014) su provjeravali mogući uticaj korektivnih programa na funkcionalnu

pokretljivost kao i Wright Portas Evans i Weston (2014) Odgovore na pitanja da li postignuće

na FMSTM testovima utiče na ispoljavanje nekih motoričkih sposobnosti tražili su Conlon

(2013) Chapman Laymon i Arnold (2013) Lockie i sar (2013 2014) te Lloyd i sar (2014) i

zaključili da postoji značajna povezanost između FMSTM skora i motoričkih sposobnosti tj da

ispitanici sa boljim nivoom funkcionalnosti pokreta bolje ispoljavaju performance i na kraju

Hartigan Lawrence Bisson Torgerson i Knight (2014) nisu dobili statistički značajnu korelaciju

između FMS (iskorak u sagitalnoj ravni) i snage brzine i ravnoteže

Nakon datog obrazloženja autor je definisao Problem Predmet i Ciljeve istraživanja

(40-41) Problem istraživanja je formulisan je na osnovu nedostataka dosadašnjih istraživanja a

se odnosi na procjenu rizika od povređivanja odnosno na funkcionalnost pokreta seniorske

reprezentacije Srbije u karate sportu Predmet istraživanja odnosi se na procjenu bazične

mobilnosti i stabilnosti reprezentativaca Srbije u muškoj i ženskoj seniorskoj konkurenciji u

karate sportu kao jedan od preduslova efikasnosti i prevencije povreda takmičara u sportskoj

borbi Ciljevi ovog istraživanja su procijena trenutnog stanja funkcionalne pokretljivosti

reprezentativaca Srbije u karate sportu te izvrši komparacija njihovih rezultata u ukupnom

postignuću na testovima sa skorom le14 kao minimalnom normativnom vrijednosti vi sokog

rizika od povreda Takođe cilj je i da se predstavi značaj dijagnostike funkcionalnosti pokreta te

same FMSTM metode u karate sportu

Na osnovu relevantnih istraživanja koja su se bavila ovom problematikom predmeta i

ciljeva istraživanja postavljene su slijedeće hipoteze (40) H0 ndash ne postoji statistički značajna

razlika između ispitanika muškog i ženskog pola u pojedičnim testovima funkcionalne

pokretljivosti u ukupnim skorovima između njih i ukupnim skorovima muškaraca i žena u

odnosu na maksimalne i minimalne normativne vrijednosti H1 ndash ostvareni sorovi na

pojedinačnim testovima funkcionale pokretljivosti između muškog i ženskog pola statistički će

se značajno razlikovati H2 ndash razlike između ukupnohg skora funkionalne pokretljivosti

ispitanika i maksimalne normativne vrijednosti biće statitisčki značajne H3 ndash statistički značajna

razlika će biti između ukupnog skora funkcionalne pokretljivosti ispitanika i minimalne

10

normativna vrijednosti H4 ndash između ukupnog skora funcionalne pokretljivosti za žene i

maksimalne normativne vrijednosti postojaće statistički značajna razlika H5 - između ukupnog

skora funcionalne pokretljivosti koga su ostvarile žene i minimalne normativne vrijednosti

postojaće statistički značajna razlika H6 ndash razlike između ukupnog skora funkcionale

pokretljivosti koga su ostvarili muškarci i masimalne normativne vrijednosti biće statistički

značajne H7 ndash postojaće statistički značajne razlike između ukupnog skora funkcionale

pokretljivosti koga su ostvarili muškarci i minimalne normativne vrijednosti i H8 ndash statistički

značajne razlike u ukupnom skoru funkcionalne pokretljivosti između muškaraca i žena biće

statistički značajne

U poglavlju Metode istraživanja (43-60) date su informacije u vezi sa tokom i

postupkom istraživanja opisom izvođenja testova i bodovanje uzorkom ispitanika uzorkom

varijabli protokolom i procedurom testiranja kao i informacije u vezi sa načinom prikupljanja i

obrade podataka te njihove statistiĉke analize Uzorak ispitanika su činili 16 reprezentativaca

seniorskog uzrasta karate reprezentacije Srbije u sportskom karateu (9 muškaraca i 7 žena)

Uzorak varijabli je predstavljalo 7 kretnih obrazaca ukupan skor od maksimalnog broja bodova

21 te kriterijumska varijabla kao normativna vrijednost DS - Duboki čučanj HS - Korak preko

prepone IL - Iskorak u sagitalnoj ravni SM - Mobilnost ramena ASLR - Aktivno podizanje

opružene noge TSP - Stabilnost trupa u skleku RS - Rotatorna stabilnost trupa US - Ukupan

skor i NV - Normativna vrijednost (skor le 14)

U poglavlju Interpretacija rezultata sa diskusijom (61 - 83) prikazani su rezultati

sljedećim redom deskriptivna statistika za cijeli uzorak deskriptivna statistika za muškarce

deskriptivna statistika za žene analiza razlika između grupa analiza razlika između ukupnog

skora žena i maksimalnog normativnog skora analiza razlika između ukupnog skora žena i

minimalnog normativnog skora zatim analiza razlika između ukupnog skora muškaraca i

maksimalnog normativnog skora analiza razlika između ukupnog skora muškaraca i minimalnog

normativnog skora te analiza razlika između ukupnog skora muškaraca i ukupnog skora žena

Kvantifikovane su prosječne vrijednosti koje reprezentuju dobijene podatke posmatranih

varijabli visina težina duboki čučanj korak preko prepone iskorak u sagitalnoj ravni

mobilnost ramena aktivno podizanje opružene noge stabilnost trupa u skleku i rotatorna

stabilnost trupa te određene mjere disperzije odnosno odstupanje svih empirijskih vrijednosti od

11

aritmetičke sredine Pored ovoga izračunat je i stepen neslaganja distribucije frekvencije u

odnosu na Gausovu krivu koji ukazuje na diskriminativnost primjenjenih testova (skjunis i

kurtozis) Rezultati koji se odnose na morfološke karakteristike ukazuju na statistički značajne

razlike odnosno na velika odstupanja od prosječnih vrijednosti za koje magistrant kaže da su i

očekivana s obzirom na to da su u pitanju reprezentativni takmičari koji istovremeno podliježu i

pravilima koji se odnose na težinske kategorije Bolje rezultate na testovima funkcionalne

pokretljivosti postigle su žene u slijedećim varijablama Duboki čučanj (razlika je 0405

jedinica) Korak preko prepone (046) Iskorak u sagitalnoj ravni (razlika srednjih vrijednosti

iznosi cijelih 1 bod) Mobilnost ramena (razlika je veoma mala i iznosi 0095 bodova) i Aktivno

podizanje opružene noge (razlika je 078 bodova) Varijable u kojima su muškarci postigli bolje

rezultate su Stabilnost trupa u skleku (razlika je 086 bodova) i Rotatorna stabilnost trupa gdje

je evidentirana razlika od 043 boda Srednja vrijednost ukupnog skora za muškarce iznosi 1556

bodova a za žene 1671 bod odnosno 115 bodova više su ostvarile žene Magistrant

pretpostavlja da su uzrok ovim razlikama vjerovatno polne karakteristike utreniranosthellip

Statistički signifikantne vrijednosti dobijene su u varijablama Iskorak u sagitalnoj ravni i

Aktivno podizanje opružene noge dok za ostale varijable nije dobijena statistički značajna

razlika Za ostale posmatrane varijable nije dobijena statistička značajnost razlika iako su

djevojke na testovima funkcionalne pokretljivosti postigle bolje rezultate Veličine uticaja

odnosno veličine razlika računate su samo za varijable koje se statistički značajno razlikuju

Visina Težina Iskorak u sagitalnoj ravni i Aktivno podizanje opružene noge pri čemu su

dobijeni rezultati ukazali da je razlika između srednjih vrijednosti posmatranih varijabli po

grupama velike jačine Nadalje velika statistička signifikantnost dobijena je između ostvarenog

ukupnog skora za cijeli uzorak i maksimalnog normativnog skora te između između ukupnog

skora funkcionalne pokretljivosti za cijeli uzorak i minimalnog normativnog skora Velika

statistički značajna razlika dobijena je i između ukupnog skora funkcionalne pokretljivosti za

žene i maksimalnog normativnog skora kao i između ukupnog skora funkcionalne pokretljivosti

za žene i minimalnog normativnog skora Veoma velika statistički značajna razlika dobijena je

između ukupnog skora funkcionalne pokretljivosti za muškarce i maksimalnog normativnog

skora te između ukupnog skora funkcionalne pokretljivosti za muškarce i minimalnog

normativnog skora Na kraju testirana je razlika u ukupnom skoru funkcionalne pokretljivosti

između muškaraca i žena za šta nije dobijena statistički značajna razlika

12

Magistrant tvrdi da se značaj istraživanja ogleda u uvidu u trenutno stanje funkcionalne

pokretljivosti kod reprezentativaca Srbije u karateu koje je moguće iskoristiti za izradu

korektivne strategije koja treba da doprinese ne samo ostvarenju željenog sportskog rezultata

već i uspješnosti u pripremi za takmičenje i smanjenju rizika od povreda Takođe vjeruje da će

FMS metoda biti prihvaćena i korišćena u dijagnostici karate sportista te da će trenerima i

fizioterapeutima s obzirom na to da su detaljno opisani svi testovi FMS metode i jasno

definisani kriterijumi ocjenjivanja karate-trenerima kondicionim trenerima kao i

fizioterapeutima značajno olakšati korišćenje i primjenu

U zaključku (81-83) navedeno je na osnovu izračunatih vrijednosti rezultata da je

osnovano tvrditi da nultu hipotezu H0 nije moguće u potpunosti prihvatiti već samo djelimično

Vjeruje se da dobijena statistički značajna razlika između maksimalne normativne vrijednosti i

ukupnog skora funkcionalne poretljivosti i minimalne normativne vrijednosti i ukupnog skora

funkcionalne pokretljivosti nije slučajnog karaktera već je to posljedica različitih faktora kao

što su koordinacija mobilnost stabilnost i funkcionalnost zglobova lokomocija kompenzacija

pokreta i asimetrija njegovog izvođenja zatim deceleracija akceleracija i fleksibilnost čije su

vrijednosti znatno manje od maksimalnog normativnog skora ali ipak veće od minimalnog

normativnog skora zbog čega hipoteze H2 i H3 nije moguće odbaciti Nadalje izračunate razlike

između normativnih (minimalnih i maksimalnih) skorova i ukupno ostvarenog skora

funkcionalne pokretljivosti kod žena ukazuju na veoma veliku statistički značajnu razliku pa i u

ovim slučajevima nije moguće odbaciti hipoteze H4 i H5 zbog čega stoji i pretpostavka da kod

takmičarki ne postoji veća opasnost od povređivanja Velike i statistički značajne razlike između

ukupnog skora funkcionalne pokretljivosti koji su postigli muškarci i maksimalnog normativnog

skora a potom i minimalnog normativnog skora upućuju da ni u ovim slučajevima nije moguće

odbaciti hipoteze H6 i H7 ali da je moguće zaključiti da stanje funkcionalne pokretljivosti kod

muškaraca ne predstavlja alarmantnu opasnost od povređivanja Na kraju magistrant zaključuje

da ukoliko se ima u vidu da savremeni karate podrazumijeva i savremene trenažne tehnologije i

da se vrhunski rezultati mogu postići samo ako takmičari imaju visok nivo motoričkih i drugih

sposobnosti koje se često razvijaju nespecifičnim trenažnim sredstvima realno je pretpostaviti

da imaju i nespecifične povrede za karate sport Vjeruje da bi dostizanje visokog nivoa

funkcionalne pokretljivosti uticalo na smanjenu učestalost od nespecifičnog povređivanja (neke

specifične povrede za karate sport je teško izbjeći) što bi vjerovatno imalo indirektan uticaj na

13

dužinu takmičarskog staža Integracijom visokog nivoa funkcionalne pokretljivosti i visokog

nivoa motoričkih i drugih sposobnosti povećala bi se ne samo motorička efikasnost u trenažnom

procesu već i u postizanju vrhunskih rezultata u dugotrajnoj sportskoj karijeri

U poglavlju Literatura (84-88) navedene su bibliografske jedinice na osnovu kojih je

formulisana teorijska osnova i metodološka struktura istraživanja i na osnovu kojih su

diskutovani rezultati dobijeni u istraživanjima Bibliografske jedinice su korektno navedene u

tekstu i u spisku literature

Irijed log Nasf~v n omiddotn lUtll om vijec u fakultfla

Na osnovlJ ltl~ l i 2C Olilgisurskog fada kandldata La7ara VO illt S obzirom na znt~j i

moguCflOSl pr imje nc IS lovil fu nkcionane pokre lJj ivosli (FMS) ne sam~ na akl ivne spon iSle vet

i nil sve druse oji S( sporiom bsve na bila koji natin i bi lo kom nivou Ie ori gina loosl (me

kO fl st3lvjemo

Oil je kalld ldll nng$Ij fski nd uradio u sJddu sa preporakama 28 zrild u iSlrativQcl og

rada

Oa obim i kvali(el magist ltl lskog fada a dgoara propiSJn im stalldard ima

0 11 IT) ~g l s l ) rsk i rZld k3n d ld3 1~ prcdsl8vlj a w atajan naven doprillos U InOvall-nOm

priSI Upu II SIl t)r1 skt) m kMateu

Inlajuci ovo u vidu KO n ll$Il J snIlfa da su sc Iekl i uslovi cJa se magistarsk rd kand idata Lazara

Vuilna pod naslovJ1lI lrocjrnJ fun kc ionli in e (lo krr ll jivosti rep rezr n t ti~middot l ca Srbij e u

I ra e sporu i prcJ t lll NJSl 3vllomiddotnl ut nom v ij(~ u Fak uilcla rlzit kog vaspitanja i spona

Un iven(e(a u OaoJ-III( da odobri iavnu odbr3fll magstarskog rada pred Komisijom u sasravu

KOMISIJA

Dr Milan Gl livio deceM uia navtna oblltlst Specljalno (i zitko obrazovanj e Fakvhe l -1 -shybelbjednosnih ntub Univtfllteta II Ba njo) w ci predsjednik (---(ipre(~V

Dr Boris lav Ceovi vaoredrd protessor uta nuln(l ob llSl Kinziologij a ind iv id ual nih spMova

prcdtnet Boril sportov i Falwltel rrzitkog vaspitil nja i spon n Uni vtrZiteta u Istotoom

SMajevu memor i ~IH)

n1umiddotna ah last Specijalno flzitko obral(lvanj e Fakullet

Banja Lub novemblr 201 1

5

karakteristične povrede u treningu karate-boraca skočni zglob stopalo ndash metatarzofalangealni

zglob mialgije i entenzopatije lumbalnog pojasa (Lukić 2008) Pored ovoga česte su povrede

kolateralnih ligamenata i prednjeg roga medijalnog meniskusa posebno pri rotacionim

kretanjima i nagloj deceleraciji zašto je potrebno ojačati muskulaturu donjih ekstremiteta

U istom poglavlju autor obrazlaže osnove ljudskog pokreta i kretanja u kojem

podsjeća da razumijevanje ljudskog pokreta može doprinijeti ne samo razvoju i održavanju

zdravlja svakog pojedinca već i sprečavanju povreda i dostizanju maksimalnih sportskih

dostignuća Ističe važnost pokreta i citira bdquoPokret je srž našeg ranog rasta i razvoja ali pokret i

dalje ostaje centralna tema tokom života( Cook 2010) U daljem obrazloženju pokreta i

kretanja pored Kuka (2010) magistrant citira i Boyle (2010) pa zaključuje da je za normalno i

kvalitetno kretanje potreban normalan i kvalitetan pokret ali i da dobar pokret ne garantuje

kvalitetno kretanje zato što kvalitetno kretanje zahtijeva dobru motornu kontrolu koja uključuje

stabilnost ravnotežu kontrolu tijela koordinaciju i percepciju Nadalje on podsjeća da znanje o

ljudskom pokretu i kretanju potiče iz širokog spektra subdisciplina u kojima se osnovni fokus

proteže od biofizičkih aspekata kretanja do socijalnih i kulturoloških fenomena koji su povezani

sa ogranizovanim oblicima fizičke aktivnosti Zato su potrebna znanja iz oblasti anatomije

biomehanike neurofiziologije funkcionalne fiziologije psihologije i mnogih drugih disciplina

Svaka od ovih oblasti pruža krucijalna znanja i zakonitosti o pokretu i kretanju te razumijevanju

istih U daljem tekstu kandidat pokret i kretanje obrazlaže preko biofizičkog aspekta U tom

smislu se poziva na Edvarda (2010) i govori o aktivaciji velikog broja mišića kostiju i zglobova

te ogromnom broju mogućih varijacija Upućuje na zaključak o postojanju širokog repertoara

ljudskog kretanja i naglašava važnost znanja iz oblasti funkcionalne anatomije fiziologije i

biomehanike koje se u ovom slučaju dopunjuju i preklapaju Takođe upućuje na Abernethy i sar

(2012) koji ukazuju na ulogu mišićnog sistema u lokomotornom sistemu čovjeka za koji tvrde

da ne izaziva samo pokrete u zglobovima već je i važan sastavni dio nervno-mišićnog sistema

jer centralni nervni sistem kontroliše muskulaturu Dalje magistrant iznosi podijelu mišića

prema funkciji obrazlaže funkciju zgloba u koštano-mišićnom sistemu i kako pokret nastaje te

povezanost kretanja i pokreta sa brojem stepeni slobode krutog tijela Ukazuje i na odnos između

smjera povlačenja mišića i ose rotacije zgloba što određuje posljedičan pokret te da se mišići ne

skraćuju uvijek kad proizvode silu iako imaju tendenciju skraćivanja Govori o važnosti

kontrakcije napominjući da koncentrična kontrakcija izaziva pokret da ga ekscentrična

6

kontroliše dok je izometrijska kontrakcija važna za stabilizovanje zglobova odnosno stabilnost

Drugi aspekti osnova ljudskog pokreta kao što su anatomski biomehanički i neurološki po

mišljenju autora bi prevazilazili okvire ovoga rada pa ih zato i ne obrazlaže Ističe da su znanja i

zakonitosti iz prethodno pomenutih subdisciplina i oblasti potrebna radi razumijevanja

funkcionalnosti pokreta i kretanja te izradi korektivnih strategija nakon testiranja i procjene

funkcionalne pokretljivosti U istom poglavlju magistrant govori o funkcionalnom pokretu i

kretanju za koje kaže da simbolizuje život U tom smislu se poziva na Dadića (2013) koji kaže

da ukoliko svaki pokret i kretanje nisu maksimalno ekonomični i efikasni u funkciji neke

specifične aktivnosti moguće je tvrditi da je energija našeg tijela usmjerena u pogrešnom

smjeru Primjećuje da se u praksi zbog želje za instant rezultatom odstupa od kvaliteta

motoričkih obrazaca koji su neophodni za kvalitetan trening i u tom smislu upućuje na Vujkova

(2013) Magistrant i ovom prilikom ukazuje da odstupanje od kvalitetnog obrasca treninga

uzrokuje rasipanje energije nepotrebnu kompenzaciju u okviru mišićnog i lokomotornog

sistema odnosno disfunkcionalnost pokreta i kretanja Dalje obrazlaže šta je funkcionalni pokret

navodeći Kuka (2010) i navodi da povreda bilo koje unutrašnje strukture zgloba ili susjednih

elemenata rezultira poremećajem funkcije cijelog zgloba i okružujućih tjelesnih segmenata

(Aberneti i sar 2012) Nefunkcionalnost pokreta ograničava performanse koje u tom slučaju ne

mogu biti ispoljene na visokom nivou izvođenja (Cook Barton i Vojt 2014) Ako je osnovni

pokret dobar postoji preduslov da će i ostali faktori ka što su snaga izdržljivost koodinacija i

agilnost biti na visokom nivou dakle Pokret dolazi prvo Kuk (2010) Nadalje magistrant

pomoću modela testiranja piramide performansi obrazlaže mjesto ulogu i važnost

funkcionalne pokretljivosti Piramida je sastavljena od tri dijela (nivoa) pri čemu svaki dio

predstavlja određeni tip kretanja a svaki prethodni čini stabilnu osnovu za slijedeći nivo i

ukazuje na značaj razvoja svakog nivoa prije prelaska na slijedeći Za bazu piramide kaže da je

ujedno i najvažniji dio jer je direktno vezana za razvoj fleksibilnosti koordinacije pokretljivosti

i stabilnosti koje pokret čine funkcionalnijim (Dadić 2013) odnosno kvalitetnijim Višu

dimenziju izvođenja funkcionalnog pokreta daju motoričke sposobnosti sila snaga i brzina

uključujući agilnost i izdržljivost pri čemu je najbitnija efikasnost njegovog izvođenja dok treći

najviši nivo predstavlja sport-specifična tehnika (vještina) a odnosi se na koordinaciju vrijeme

izvođenja pokreta kontrolu tijela i motoričko učenje Prva dva dijela piramide performansi se

odnose na opšta kretanja i omogućavaju poređenje osoba koje se bave različitim ili istim

7

sportovima odnosno rekreacijom Testovi koji se koriste za ova dva nivoa koriste se za procjenu

fundamentalnih kretanja dok se na najvišem nivou piramide koristi baterija specifičnih testova

za sportsku granu ili disciplinu On naglašava da je piramida performansi samo putokaz kojim

treba ići ukoliko se identifikuje neki nedostatak u izvođenju pokreta i kretanja U tom smislu

obrazlaže četiri varijante koje mogu biti od pomoći prilikom planiranja i programiranja treninga

ali i izradi korektivne strategije postojećeg plana i programa kao i pomoć u komunikaciji između

trenera fizioterapeuta i sportiste Takođe podsjeća da će kod nekih osoba piramida performansi

prelaziti iz jedne varijante u drugu dok kod drugih se to neće desiti U daljem tekstu magistrant

detaljno obrazlaže principe kako tijelo funkcioniše kao sistem Navodi princip bdquozglob po zglobldquo

i naglašava važnost funkcije svakog zgloba kako bi tijelo kao cjelina fukcionisalo na što

funkcionalniji način (Cook 2003) Podsjeća da je svaki zglob podložan specifičnoj disfunkciji i

da se u lančanom sistemu zglobova naizmjenično smjenjuju potrebni kvalitet stabilnost i

mobilnost Dalje napominje da je osnovni preduslov za nesmetanu funkciju upravo mobilnost i

stabilnost zglobova Detaljno obrazlaže šta je mobilnost zgloba koje su mogućnosti kretanja

tijela u slučaju optimalnog nivoa mobilnosti i na šta sve ona utiče Takođe ukazuje i na lošu

mobilnost te posljedice koje ona može da izazove Nadalje ukazuje na značaj funkcionalne

stabilnosti zglobova odnosno stabilnost Precizno pojašnjava šta ona predstavlja ukazuje na

postojanje stabilne i dinamičke stabilnosti i detaljno ih objašnjava Napominje da dinamička

stabilnost može imati optimalnu vrijednost samo u slučaju optimalnog nivoa fleksibilnosti i

mobilnosti jer one predstavljaju njene komponente U daljem tekstu kandidat obrazlaže kako i u

kojoj fazi se razvijaju kontrola pokreta i stabilnost naglašavajući da proksimalna stabilnost

prethodi distalnoj stabilnosti Podsjeća da stabilnost segmenta osiguravaju tri funkcionalna

zavisna elementa kontrolni (nervni) podsistem pasivni podsistem (kosti zglobovi i ligamenti) i

aktivni podsistem koga čine mišići i da u slučaju narušavanja optimalnog nivoa jednog od ova

tri elemnta dolazi do narušavanja stabilnosti pa samim tim i do smanjene funkcionalnosti

pokreta U okviru ovoga teksta magistrant naglašava i ulogu mišića kao aktivnih funkcionalnih

elemenata u stabilnosti ali i ukazuje na čestu pojavu njihove disfunkcije Dalje magistrant

obrazlaže kako i zbog čega je nastala baterija testova funkcionalne pokretljivosti (FMS) šta ona

jeste i koje su prednosti ovog sistema Sistem omogućava prikupljanje objektivnih podataka o

kvalitetu obrazaca najosnovnijih kretanja ukazuje na postojanje slabih karika u ljudskom tijelu i

služi kao alat za procjenu rizika pojavljivanja sportskih povreda (Svilar i Milanović 2014)

8

Ovom metodom je moguće uočiti odstupanja od pravilnog izvođenja osnovnih vježbi koje

zahtijevaju ravnotežu fleksibilnost silu i sinhronizaciju pokreta koja se ogleda kroz motornu

kontrolu Moguće je procjeniti kako dijelove kretanja tako i na osnovu tih dijelova predvidjeti

cijelo kretanje Procjena se vrši pomoću sedam testova koje je kandidat detaljno opisao i

objasnio šta svaki od kretnih obrazaca procjenjuje kao i koliko je njihov kvalitet izvođenja

značajan za izvođenje tehnika i njihovu primjenu u karate sportu

U narednom poglavlju daje se pregled dosadašnjih istraživanja (37 41) u kojima su

istraživani Normativne vrijednosti FMSTM Agresta Slobodinsky i Tucker (2014) Schneiders

Davidsson Houmlrman i Sullivan (2011) Fox OMalley i Blake (2014) zatim Svilar (2013b) koji je

na uzorku od 43 košarkaša juniora vršio procjenu funkcionalne pokretljivosti FMSTM metodom

te dobio prosječan rezultat ukupnog skora 16 od mogućih 21 bod Nadalje (Svilar 2013) je

analizom kretnog obrasca duboki čučanj dobio prosječan skor 2 Letafatkar i sar (2014) su

računali razliku aritmetičkih sredina skorova za žene i muškarce te za cijeli uzorak Zorić (2013)

je računao prosječnu vrijednost FMSTM skora 160 fudbalera Nadalje istom problematikom

bavili su se Peate i sar (2007 Letafatkar i sar (2014) Perry i Koehle (2013) Loudon i sar

(2014) Kiesel Plisky i Voight (2007) su na uzorku od 46 profesionalnih fudbalera odredili

bodovni prag od 14 bodova kao pokazatelj povezanosti nižeg rezultata u FMSTM sa povredama

Chorba Chorba Bouillon Overmyer i Landis (2010) su računali korelaciju između rezultata

postignutih FMSTM metodom i povreda te korelaciju između skora i povreda donjih

ekstremiteta ali u slučaju isključivanja testa mobilnosti ramena iz sveukupne ocjene Kiesel

Butler i Plisky (2008 2014) Raleigh i sar (2010) su se bavili povezanošću rezultata FMSTM sa

nastalim povredama i ustanovili da ispitanici koji su ostvarili skor le14 imaju rizik za povredu

Suprotno ovome Sorenson (2009) kod srednješkolaca i Aplle (2012) kod atletičara nisu dobili

pozitivne rezultate u korelaciji lošeg rezultata sa pojavom povreda Pored ovih pominju se i

istraživanja koja se odnose na metrijske karakteristike FMSTM metode kada je u pitanju

objektivnost i pouzdanost pouput Minick i sar (2010) Teyhen i sar (2012) Onate i sar

(2012) Shultz Anderson Matheson Marcello i Besier (2013) Smit Chimera Wright i Warren

(2013) Gulgin i Hoogenboom (2014) Kraus Schuumltz Taylor i Doyscher (2014) te Schneiders

9

DavidssonHoumlrman i Sullivan (2011) Kiesel Butler i Plisky (2009) Svilar i Milanović (2014)

Song i sar (2014) su provjeravali mogući uticaj korektivnih programa na funkcionalnu

pokretljivost kao i Wright Portas Evans i Weston (2014) Odgovore na pitanja da li postignuće

na FMSTM testovima utiče na ispoljavanje nekih motoričkih sposobnosti tražili su Conlon

(2013) Chapman Laymon i Arnold (2013) Lockie i sar (2013 2014) te Lloyd i sar (2014) i

zaključili da postoji značajna povezanost između FMSTM skora i motoričkih sposobnosti tj da

ispitanici sa boljim nivoom funkcionalnosti pokreta bolje ispoljavaju performance i na kraju

Hartigan Lawrence Bisson Torgerson i Knight (2014) nisu dobili statistički značajnu korelaciju

između FMS (iskorak u sagitalnoj ravni) i snage brzine i ravnoteže

Nakon datog obrazloženja autor je definisao Problem Predmet i Ciljeve istraživanja

(40-41) Problem istraživanja je formulisan je na osnovu nedostataka dosadašnjih istraživanja a

se odnosi na procjenu rizika od povređivanja odnosno na funkcionalnost pokreta seniorske

reprezentacije Srbije u karate sportu Predmet istraživanja odnosi se na procjenu bazične

mobilnosti i stabilnosti reprezentativaca Srbije u muškoj i ženskoj seniorskoj konkurenciji u

karate sportu kao jedan od preduslova efikasnosti i prevencije povreda takmičara u sportskoj

borbi Ciljevi ovog istraživanja su procijena trenutnog stanja funkcionalne pokretljivosti

reprezentativaca Srbije u karate sportu te izvrši komparacija njihovih rezultata u ukupnom

postignuću na testovima sa skorom le14 kao minimalnom normativnom vrijednosti vi sokog

rizika od povreda Takođe cilj je i da se predstavi značaj dijagnostike funkcionalnosti pokreta te

same FMSTM metode u karate sportu

Na osnovu relevantnih istraživanja koja su se bavila ovom problematikom predmeta i

ciljeva istraživanja postavljene su slijedeće hipoteze (40) H0 ndash ne postoji statistički značajna

razlika između ispitanika muškog i ženskog pola u pojedičnim testovima funkcionalne

pokretljivosti u ukupnim skorovima između njih i ukupnim skorovima muškaraca i žena u

odnosu na maksimalne i minimalne normativne vrijednosti H1 ndash ostvareni sorovi na

pojedinačnim testovima funkcionale pokretljivosti između muškog i ženskog pola statistički će

se značajno razlikovati H2 ndash razlike između ukupnohg skora funkionalne pokretljivosti

ispitanika i maksimalne normativne vrijednosti biće statitisčki značajne H3 ndash statistički značajna

razlika će biti između ukupnog skora funkcionalne pokretljivosti ispitanika i minimalne

10

normativna vrijednosti H4 ndash između ukupnog skora funcionalne pokretljivosti za žene i

maksimalne normativne vrijednosti postojaće statistički značajna razlika H5 - između ukupnog

skora funcionalne pokretljivosti koga su ostvarile žene i minimalne normativne vrijednosti

postojaće statistički značajna razlika H6 ndash razlike između ukupnog skora funkcionale

pokretljivosti koga su ostvarili muškarci i masimalne normativne vrijednosti biće statistički

značajne H7 ndash postojaće statistički značajne razlike između ukupnog skora funkcionale

pokretljivosti koga su ostvarili muškarci i minimalne normativne vrijednosti i H8 ndash statistički

značajne razlike u ukupnom skoru funkcionalne pokretljivosti između muškaraca i žena biće

statistički značajne

U poglavlju Metode istraživanja (43-60) date su informacije u vezi sa tokom i

postupkom istraživanja opisom izvođenja testova i bodovanje uzorkom ispitanika uzorkom

varijabli protokolom i procedurom testiranja kao i informacije u vezi sa načinom prikupljanja i

obrade podataka te njihove statistiĉke analize Uzorak ispitanika su činili 16 reprezentativaca

seniorskog uzrasta karate reprezentacije Srbije u sportskom karateu (9 muškaraca i 7 žena)

Uzorak varijabli je predstavljalo 7 kretnih obrazaca ukupan skor od maksimalnog broja bodova

21 te kriterijumska varijabla kao normativna vrijednost DS - Duboki čučanj HS - Korak preko

prepone IL - Iskorak u sagitalnoj ravni SM - Mobilnost ramena ASLR - Aktivno podizanje

opružene noge TSP - Stabilnost trupa u skleku RS - Rotatorna stabilnost trupa US - Ukupan

skor i NV - Normativna vrijednost (skor le 14)

U poglavlju Interpretacija rezultata sa diskusijom (61 - 83) prikazani su rezultati

sljedećim redom deskriptivna statistika za cijeli uzorak deskriptivna statistika za muškarce

deskriptivna statistika za žene analiza razlika između grupa analiza razlika između ukupnog

skora žena i maksimalnog normativnog skora analiza razlika između ukupnog skora žena i

minimalnog normativnog skora zatim analiza razlika između ukupnog skora muškaraca i

maksimalnog normativnog skora analiza razlika između ukupnog skora muškaraca i minimalnog

normativnog skora te analiza razlika između ukupnog skora muškaraca i ukupnog skora žena

Kvantifikovane su prosječne vrijednosti koje reprezentuju dobijene podatke posmatranih

varijabli visina težina duboki čučanj korak preko prepone iskorak u sagitalnoj ravni

mobilnost ramena aktivno podizanje opružene noge stabilnost trupa u skleku i rotatorna

stabilnost trupa te određene mjere disperzije odnosno odstupanje svih empirijskih vrijednosti od

11

aritmetičke sredine Pored ovoga izračunat je i stepen neslaganja distribucije frekvencije u

odnosu na Gausovu krivu koji ukazuje na diskriminativnost primjenjenih testova (skjunis i

kurtozis) Rezultati koji se odnose na morfološke karakteristike ukazuju na statistički značajne

razlike odnosno na velika odstupanja od prosječnih vrijednosti za koje magistrant kaže da su i

očekivana s obzirom na to da su u pitanju reprezentativni takmičari koji istovremeno podliježu i

pravilima koji se odnose na težinske kategorije Bolje rezultate na testovima funkcionalne

pokretljivosti postigle su žene u slijedećim varijablama Duboki čučanj (razlika je 0405

jedinica) Korak preko prepone (046) Iskorak u sagitalnoj ravni (razlika srednjih vrijednosti

iznosi cijelih 1 bod) Mobilnost ramena (razlika je veoma mala i iznosi 0095 bodova) i Aktivno

podizanje opružene noge (razlika je 078 bodova) Varijable u kojima su muškarci postigli bolje

rezultate su Stabilnost trupa u skleku (razlika je 086 bodova) i Rotatorna stabilnost trupa gdje

je evidentirana razlika od 043 boda Srednja vrijednost ukupnog skora za muškarce iznosi 1556

bodova a za žene 1671 bod odnosno 115 bodova više su ostvarile žene Magistrant

pretpostavlja da su uzrok ovim razlikama vjerovatno polne karakteristike utreniranosthellip

Statistički signifikantne vrijednosti dobijene su u varijablama Iskorak u sagitalnoj ravni i

Aktivno podizanje opružene noge dok za ostale varijable nije dobijena statistički značajna

razlika Za ostale posmatrane varijable nije dobijena statistička značajnost razlika iako su

djevojke na testovima funkcionalne pokretljivosti postigle bolje rezultate Veličine uticaja

odnosno veličine razlika računate su samo za varijable koje se statistički značajno razlikuju

Visina Težina Iskorak u sagitalnoj ravni i Aktivno podizanje opružene noge pri čemu su

dobijeni rezultati ukazali da je razlika između srednjih vrijednosti posmatranih varijabli po

grupama velike jačine Nadalje velika statistička signifikantnost dobijena je između ostvarenog

ukupnog skora za cijeli uzorak i maksimalnog normativnog skora te između između ukupnog

skora funkcionalne pokretljivosti za cijeli uzorak i minimalnog normativnog skora Velika

statistički značajna razlika dobijena je i između ukupnog skora funkcionalne pokretljivosti za

žene i maksimalnog normativnog skora kao i između ukupnog skora funkcionalne pokretljivosti

za žene i minimalnog normativnog skora Veoma velika statistički značajna razlika dobijena je

između ukupnog skora funkcionalne pokretljivosti za muškarce i maksimalnog normativnog

skora te između ukupnog skora funkcionalne pokretljivosti za muškarce i minimalnog

normativnog skora Na kraju testirana je razlika u ukupnom skoru funkcionalne pokretljivosti

između muškaraca i žena za šta nije dobijena statistički značajna razlika

12

Magistrant tvrdi da se značaj istraživanja ogleda u uvidu u trenutno stanje funkcionalne

pokretljivosti kod reprezentativaca Srbije u karateu koje je moguće iskoristiti za izradu

korektivne strategije koja treba da doprinese ne samo ostvarenju željenog sportskog rezultata

već i uspješnosti u pripremi za takmičenje i smanjenju rizika od povreda Takođe vjeruje da će

FMS metoda biti prihvaćena i korišćena u dijagnostici karate sportista te da će trenerima i

fizioterapeutima s obzirom na to da su detaljno opisani svi testovi FMS metode i jasno

definisani kriterijumi ocjenjivanja karate-trenerima kondicionim trenerima kao i

fizioterapeutima značajno olakšati korišćenje i primjenu

U zaključku (81-83) navedeno je na osnovu izračunatih vrijednosti rezultata da je

osnovano tvrditi da nultu hipotezu H0 nije moguće u potpunosti prihvatiti već samo djelimično

Vjeruje se da dobijena statistički značajna razlika između maksimalne normativne vrijednosti i

ukupnog skora funkcionalne poretljivosti i minimalne normativne vrijednosti i ukupnog skora

funkcionalne pokretljivosti nije slučajnog karaktera već je to posljedica različitih faktora kao

što su koordinacija mobilnost stabilnost i funkcionalnost zglobova lokomocija kompenzacija

pokreta i asimetrija njegovog izvođenja zatim deceleracija akceleracija i fleksibilnost čije su

vrijednosti znatno manje od maksimalnog normativnog skora ali ipak veće od minimalnog

normativnog skora zbog čega hipoteze H2 i H3 nije moguće odbaciti Nadalje izračunate razlike

između normativnih (minimalnih i maksimalnih) skorova i ukupno ostvarenog skora

funkcionalne pokretljivosti kod žena ukazuju na veoma veliku statistički značajnu razliku pa i u

ovim slučajevima nije moguće odbaciti hipoteze H4 i H5 zbog čega stoji i pretpostavka da kod

takmičarki ne postoji veća opasnost od povređivanja Velike i statistički značajne razlike između

ukupnog skora funkcionalne pokretljivosti koji su postigli muškarci i maksimalnog normativnog

skora a potom i minimalnog normativnog skora upućuju da ni u ovim slučajevima nije moguće

odbaciti hipoteze H6 i H7 ali da je moguće zaključiti da stanje funkcionalne pokretljivosti kod

muškaraca ne predstavlja alarmantnu opasnost od povređivanja Na kraju magistrant zaključuje

da ukoliko se ima u vidu da savremeni karate podrazumijeva i savremene trenažne tehnologije i

da se vrhunski rezultati mogu postići samo ako takmičari imaju visok nivo motoričkih i drugih

sposobnosti koje se često razvijaju nespecifičnim trenažnim sredstvima realno je pretpostaviti

da imaju i nespecifične povrede za karate sport Vjeruje da bi dostizanje visokog nivoa

funkcionalne pokretljivosti uticalo na smanjenu učestalost od nespecifičnog povređivanja (neke

specifične povrede za karate sport je teško izbjeći) što bi vjerovatno imalo indirektan uticaj na

13

dužinu takmičarskog staža Integracijom visokog nivoa funkcionalne pokretljivosti i visokog

nivoa motoričkih i drugih sposobnosti povećala bi se ne samo motorička efikasnost u trenažnom

procesu već i u postizanju vrhunskih rezultata u dugotrajnoj sportskoj karijeri

U poglavlju Literatura (84-88) navedene su bibliografske jedinice na osnovu kojih je

formulisana teorijska osnova i metodološka struktura istraživanja i na osnovu kojih su

diskutovani rezultati dobijeni u istraživanjima Bibliografske jedinice su korektno navedene u

tekstu i u spisku literature

Irijed log Nasf~v n omiddotn lUtll om vijec u fakultfla

Na osnovlJ ltl~ l i 2C Olilgisurskog fada kandldata La7ara VO illt S obzirom na znt~j i

moguCflOSl pr imje nc IS lovil fu nkcionane pokre lJj ivosli (FMS) ne sam~ na akl ivne spon iSle vet

i nil sve druse oji S( sporiom bsve na bila koji natin i bi lo kom nivou Ie ori gina loosl (me

kO fl st3lvjemo

Oil je kalld ldll nng$Ij fski nd uradio u sJddu sa preporakama 28 zrild u iSlrativQcl og

rada

Oa obim i kvali(el magist ltl lskog fada a dgoara propiSJn im stalldard ima

0 11 IT) ~g l s l ) rsk i rZld k3n d ld3 1~ prcdsl8vlj a w atajan naven doprillos U InOvall-nOm

priSI Upu II SIl t)r1 skt) m kMateu

Inlajuci ovo u vidu KO n ll$Il J snIlfa da su sc Iekl i uslovi cJa se magistarsk rd kand idata Lazara

Vuilna pod naslovJ1lI lrocjrnJ fun kc ionli in e (lo krr ll jivosti rep rezr n t ti~middot l ca Srbij e u

I ra e sporu i prcJ t lll NJSl 3vllomiddotnl ut nom v ij(~ u Fak uilcla rlzit kog vaspitanja i spona

Un iven(e(a u OaoJ-III( da odobri iavnu odbr3fll magstarskog rada pred Komisijom u sasravu

KOMISIJA

Dr Milan Gl livio deceM uia navtna oblltlst Specljalno (i zitko obrazovanj e Fakvhe l -1 -shybelbjednosnih ntub Univtfllteta II Ba njo) w ci predsjednik (---(ipre(~V

Dr Boris lav Ceovi vaoredrd protessor uta nuln(l ob llSl Kinziologij a ind iv id ual nih spMova

prcdtnet Boril sportov i Falwltel rrzitkog vaspitil nja i spon n Uni vtrZiteta u Istotoom

SMajevu memor i ~IH)

n1umiddotna ah last Specijalno flzitko obral(lvanj e Fakullet

Banja Lub novemblr 201 1

6

kontroliše dok je izometrijska kontrakcija važna za stabilizovanje zglobova odnosno stabilnost

Drugi aspekti osnova ljudskog pokreta kao što su anatomski biomehanički i neurološki po

mišljenju autora bi prevazilazili okvire ovoga rada pa ih zato i ne obrazlaže Ističe da su znanja i

zakonitosti iz prethodno pomenutih subdisciplina i oblasti potrebna radi razumijevanja

funkcionalnosti pokreta i kretanja te izradi korektivnih strategija nakon testiranja i procjene

funkcionalne pokretljivosti U istom poglavlju magistrant govori o funkcionalnom pokretu i

kretanju za koje kaže da simbolizuje život U tom smislu se poziva na Dadića (2013) koji kaže

da ukoliko svaki pokret i kretanje nisu maksimalno ekonomični i efikasni u funkciji neke

specifične aktivnosti moguće je tvrditi da je energija našeg tijela usmjerena u pogrešnom

smjeru Primjećuje da se u praksi zbog želje za instant rezultatom odstupa od kvaliteta

motoričkih obrazaca koji su neophodni za kvalitetan trening i u tom smislu upućuje na Vujkova

(2013) Magistrant i ovom prilikom ukazuje da odstupanje od kvalitetnog obrasca treninga

uzrokuje rasipanje energije nepotrebnu kompenzaciju u okviru mišićnog i lokomotornog

sistema odnosno disfunkcionalnost pokreta i kretanja Dalje obrazlaže šta je funkcionalni pokret

navodeći Kuka (2010) i navodi da povreda bilo koje unutrašnje strukture zgloba ili susjednih

elemenata rezultira poremećajem funkcije cijelog zgloba i okružujućih tjelesnih segmenata

(Aberneti i sar 2012) Nefunkcionalnost pokreta ograničava performanse koje u tom slučaju ne

mogu biti ispoljene na visokom nivou izvođenja (Cook Barton i Vojt 2014) Ako je osnovni

pokret dobar postoji preduslov da će i ostali faktori ka što su snaga izdržljivost koodinacija i

agilnost biti na visokom nivou dakle Pokret dolazi prvo Kuk (2010) Nadalje magistrant

pomoću modela testiranja piramide performansi obrazlaže mjesto ulogu i važnost

funkcionalne pokretljivosti Piramida je sastavljena od tri dijela (nivoa) pri čemu svaki dio

predstavlja određeni tip kretanja a svaki prethodni čini stabilnu osnovu za slijedeći nivo i

ukazuje na značaj razvoja svakog nivoa prije prelaska na slijedeći Za bazu piramide kaže da je

ujedno i najvažniji dio jer je direktno vezana za razvoj fleksibilnosti koordinacije pokretljivosti

i stabilnosti koje pokret čine funkcionalnijim (Dadić 2013) odnosno kvalitetnijim Višu

dimenziju izvođenja funkcionalnog pokreta daju motoričke sposobnosti sila snaga i brzina

uključujući agilnost i izdržljivost pri čemu je najbitnija efikasnost njegovog izvođenja dok treći

najviši nivo predstavlja sport-specifična tehnika (vještina) a odnosi se na koordinaciju vrijeme

izvođenja pokreta kontrolu tijela i motoričko učenje Prva dva dijela piramide performansi se

odnose na opšta kretanja i omogućavaju poređenje osoba koje se bave različitim ili istim

7

sportovima odnosno rekreacijom Testovi koji se koriste za ova dva nivoa koriste se za procjenu

fundamentalnih kretanja dok se na najvišem nivou piramide koristi baterija specifičnih testova

za sportsku granu ili disciplinu On naglašava da je piramida performansi samo putokaz kojim

treba ići ukoliko se identifikuje neki nedostatak u izvođenju pokreta i kretanja U tom smislu

obrazlaže četiri varijante koje mogu biti od pomoći prilikom planiranja i programiranja treninga

ali i izradi korektivne strategije postojećeg plana i programa kao i pomoć u komunikaciji između

trenera fizioterapeuta i sportiste Takođe podsjeća da će kod nekih osoba piramida performansi

prelaziti iz jedne varijante u drugu dok kod drugih se to neće desiti U daljem tekstu magistrant

detaljno obrazlaže principe kako tijelo funkcioniše kao sistem Navodi princip bdquozglob po zglobldquo

i naglašava važnost funkcije svakog zgloba kako bi tijelo kao cjelina fukcionisalo na što

funkcionalniji način (Cook 2003) Podsjeća da je svaki zglob podložan specifičnoj disfunkciji i

da se u lančanom sistemu zglobova naizmjenično smjenjuju potrebni kvalitet stabilnost i

mobilnost Dalje napominje da je osnovni preduslov za nesmetanu funkciju upravo mobilnost i

stabilnost zglobova Detaljno obrazlaže šta je mobilnost zgloba koje su mogućnosti kretanja

tijela u slučaju optimalnog nivoa mobilnosti i na šta sve ona utiče Takođe ukazuje i na lošu

mobilnost te posljedice koje ona može da izazove Nadalje ukazuje na značaj funkcionalne

stabilnosti zglobova odnosno stabilnost Precizno pojašnjava šta ona predstavlja ukazuje na

postojanje stabilne i dinamičke stabilnosti i detaljno ih objašnjava Napominje da dinamička

stabilnost može imati optimalnu vrijednost samo u slučaju optimalnog nivoa fleksibilnosti i

mobilnosti jer one predstavljaju njene komponente U daljem tekstu kandidat obrazlaže kako i u

kojoj fazi se razvijaju kontrola pokreta i stabilnost naglašavajući da proksimalna stabilnost

prethodi distalnoj stabilnosti Podsjeća da stabilnost segmenta osiguravaju tri funkcionalna

zavisna elementa kontrolni (nervni) podsistem pasivni podsistem (kosti zglobovi i ligamenti) i

aktivni podsistem koga čine mišići i da u slučaju narušavanja optimalnog nivoa jednog od ova

tri elemnta dolazi do narušavanja stabilnosti pa samim tim i do smanjene funkcionalnosti

pokreta U okviru ovoga teksta magistrant naglašava i ulogu mišića kao aktivnih funkcionalnih

elemenata u stabilnosti ali i ukazuje na čestu pojavu njihove disfunkcije Dalje magistrant

obrazlaže kako i zbog čega je nastala baterija testova funkcionalne pokretljivosti (FMS) šta ona

jeste i koje su prednosti ovog sistema Sistem omogućava prikupljanje objektivnih podataka o

kvalitetu obrazaca najosnovnijih kretanja ukazuje na postojanje slabih karika u ljudskom tijelu i

služi kao alat za procjenu rizika pojavljivanja sportskih povreda (Svilar i Milanović 2014)

8

Ovom metodom je moguće uočiti odstupanja od pravilnog izvođenja osnovnih vježbi koje

zahtijevaju ravnotežu fleksibilnost silu i sinhronizaciju pokreta koja se ogleda kroz motornu

kontrolu Moguće je procjeniti kako dijelove kretanja tako i na osnovu tih dijelova predvidjeti

cijelo kretanje Procjena se vrši pomoću sedam testova koje je kandidat detaljno opisao i

objasnio šta svaki od kretnih obrazaca procjenjuje kao i koliko je njihov kvalitet izvođenja

značajan za izvođenje tehnika i njihovu primjenu u karate sportu

U narednom poglavlju daje se pregled dosadašnjih istraživanja (37 41) u kojima su

istraživani Normativne vrijednosti FMSTM Agresta Slobodinsky i Tucker (2014) Schneiders

Davidsson Houmlrman i Sullivan (2011) Fox OMalley i Blake (2014) zatim Svilar (2013b) koji je

na uzorku od 43 košarkaša juniora vršio procjenu funkcionalne pokretljivosti FMSTM metodom

te dobio prosječan rezultat ukupnog skora 16 od mogućih 21 bod Nadalje (Svilar 2013) je

analizom kretnog obrasca duboki čučanj dobio prosječan skor 2 Letafatkar i sar (2014) su

računali razliku aritmetičkih sredina skorova za žene i muškarce te za cijeli uzorak Zorić (2013)

je računao prosječnu vrijednost FMSTM skora 160 fudbalera Nadalje istom problematikom

bavili su se Peate i sar (2007 Letafatkar i sar (2014) Perry i Koehle (2013) Loudon i sar

(2014) Kiesel Plisky i Voight (2007) su na uzorku od 46 profesionalnih fudbalera odredili

bodovni prag od 14 bodova kao pokazatelj povezanosti nižeg rezultata u FMSTM sa povredama

Chorba Chorba Bouillon Overmyer i Landis (2010) su računali korelaciju između rezultata

postignutih FMSTM metodom i povreda te korelaciju između skora i povreda donjih

ekstremiteta ali u slučaju isključivanja testa mobilnosti ramena iz sveukupne ocjene Kiesel

Butler i Plisky (2008 2014) Raleigh i sar (2010) su se bavili povezanošću rezultata FMSTM sa

nastalim povredama i ustanovili da ispitanici koji su ostvarili skor le14 imaju rizik za povredu

Suprotno ovome Sorenson (2009) kod srednješkolaca i Aplle (2012) kod atletičara nisu dobili

pozitivne rezultate u korelaciji lošeg rezultata sa pojavom povreda Pored ovih pominju se i

istraživanja koja se odnose na metrijske karakteristike FMSTM metode kada je u pitanju

objektivnost i pouzdanost pouput Minick i sar (2010) Teyhen i sar (2012) Onate i sar

(2012) Shultz Anderson Matheson Marcello i Besier (2013) Smit Chimera Wright i Warren

(2013) Gulgin i Hoogenboom (2014) Kraus Schuumltz Taylor i Doyscher (2014) te Schneiders

9

DavidssonHoumlrman i Sullivan (2011) Kiesel Butler i Plisky (2009) Svilar i Milanović (2014)

Song i sar (2014) su provjeravali mogući uticaj korektivnih programa na funkcionalnu

pokretljivost kao i Wright Portas Evans i Weston (2014) Odgovore na pitanja da li postignuće

na FMSTM testovima utiče na ispoljavanje nekih motoričkih sposobnosti tražili su Conlon

(2013) Chapman Laymon i Arnold (2013) Lockie i sar (2013 2014) te Lloyd i sar (2014) i

zaključili da postoji značajna povezanost između FMSTM skora i motoričkih sposobnosti tj da

ispitanici sa boljim nivoom funkcionalnosti pokreta bolje ispoljavaju performance i na kraju

Hartigan Lawrence Bisson Torgerson i Knight (2014) nisu dobili statistički značajnu korelaciju

između FMS (iskorak u sagitalnoj ravni) i snage brzine i ravnoteže

Nakon datog obrazloženja autor je definisao Problem Predmet i Ciljeve istraživanja

(40-41) Problem istraživanja je formulisan je na osnovu nedostataka dosadašnjih istraživanja a

se odnosi na procjenu rizika od povređivanja odnosno na funkcionalnost pokreta seniorske

reprezentacije Srbije u karate sportu Predmet istraživanja odnosi se na procjenu bazične

mobilnosti i stabilnosti reprezentativaca Srbije u muškoj i ženskoj seniorskoj konkurenciji u

karate sportu kao jedan od preduslova efikasnosti i prevencije povreda takmičara u sportskoj

borbi Ciljevi ovog istraživanja su procijena trenutnog stanja funkcionalne pokretljivosti

reprezentativaca Srbije u karate sportu te izvrši komparacija njihovih rezultata u ukupnom

postignuću na testovima sa skorom le14 kao minimalnom normativnom vrijednosti vi sokog

rizika od povreda Takođe cilj je i da se predstavi značaj dijagnostike funkcionalnosti pokreta te

same FMSTM metode u karate sportu

Na osnovu relevantnih istraživanja koja su se bavila ovom problematikom predmeta i

ciljeva istraživanja postavljene su slijedeće hipoteze (40) H0 ndash ne postoji statistički značajna

razlika između ispitanika muškog i ženskog pola u pojedičnim testovima funkcionalne

pokretljivosti u ukupnim skorovima između njih i ukupnim skorovima muškaraca i žena u

odnosu na maksimalne i minimalne normativne vrijednosti H1 ndash ostvareni sorovi na

pojedinačnim testovima funkcionale pokretljivosti između muškog i ženskog pola statistički će

se značajno razlikovati H2 ndash razlike između ukupnohg skora funkionalne pokretljivosti

ispitanika i maksimalne normativne vrijednosti biće statitisčki značajne H3 ndash statistički značajna

razlika će biti između ukupnog skora funkcionalne pokretljivosti ispitanika i minimalne

10

normativna vrijednosti H4 ndash između ukupnog skora funcionalne pokretljivosti za žene i

maksimalne normativne vrijednosti postojaće statistički značajna razlika H5 - između ukupnog

skora funcionalne pokretljivosti koga su ostvarile žene i minimalne normativne vrijednosti

postojaće statistički značajna razlika H6 ndash razlike između ukupnog skora funkcionale

pokretljivosti koga su ostvarili muškarci i masimalne normativne vrijednosti biće statistički

značajne H7 ndash postojaće statistički značajne razlike između ukupnog skora funkcionale

pokretljivosti koga su ostvarili muškarci i minimalne normativne vrijednosti i H8 ndash statistički

značajne razlike u ukupnom skoru funkcionalne pokretljivosti između muškaraca i žena biće

statistički značajne

U poglavlju Metode istraživanja (43-60) date su informacije u vezi sa tokom i

postupkom istraživanja opisom izvođenja testova i bodovanje uzorkom ispitanika uzorkom

varijabli protokolom i procedurom testiranja kao i informacije u vezi sa načinom prikupljanja i

obrade podataka te njihove statistiĉke analize Uzorak ispitanika su činili 16 reprezentativaca

seniorskog uzrasta karate reprezentacije Srbije u sportskom karateu (9 muškaraca i 7 žena)

Uzorak varijabli je predstavljalo 7 kretnih obrazaca ukupan skor od maksimalnog broja bodova

21 te kriterijumska varijabla kao normativna vrijednost DS - Duboki čučanj HS - Korak preko

prepone IL - Iskorak u sagitalnoj ravni SM - Mobilnost ramena ASLR - Aktivno podizanje

opružene noge TSP - Stabilnost trupa u skleku RS - Rotatorna stabilnost trupa US - Ukupan

skor i NV - Normativna vrijednost (skor le 14)

U poglavlju Interpretacija rezultata sa diskusijom (61 - 83) prikazani su rezultati

sljedećim redom deskriptivna statistika za cijeli uzorak deskriptivna statistika za muškarce

deskriptivna statistika za žene analiza razlika između grupa analiza razlika između ukupnog

skora žena i maksimalnog normativnog skora analiza razlika između ukupnog skora žena i

minimalnog normativnog skora zatim analiza razlika između ukupnog skora muškaraca i

maksimalnog normativnog skora analiza razlika između ukupnog skora muškaraca i minimalnog

normativnog skora te analiza razlika između ukupnog skora muškaraca i ukupnog skora žena

Kvantifikovane su prosječne vrijednosti koje reprezentuju dobijene podatke posmatranih

varijabli visina težina duboki čučanj korak preko prepone iskorak u sagitalnoj ravni

mobilnost ramena aktivno podizanje opružene noge stabilnost trupa u skleku i rotatorna

stabilnost trupa te određene mjere disperzije odnosno odstupanje svih empirijskih vrijednosti od

11

aritmetičke sredine Pored ovoga izračunat je i stepen neslaganja distribucije frekvencije u

odnosu na Gausovu krivu koji ukazuje na diskriminativnost primjenjenih testova (skjunis i

kurtozis) Rezultati koji se odnose na morfološke karakteristike ukazuju na statistički značajne

razlike odnosno na velika odstupanja od prosječnih vrijednosti za koje magistrant kaže da su i

očekivana s obzirom na to da su u pitanju reprezentativni takmičari koji istovremeno podliježu i

pravilima koji se odnose na težinske kategorije Bolje rezultate na testovima funkcionalne

pokretljivosti postigle su žene u slijedećim varijablama Duboki čučanj (razlika je 0405

jedinica) Korak preko prepone (046) Iskorak u sagitalnoj ravni (razlika srednjih vrijednosti

iznosi cijelih 1 bod) Mobilnost ramena (razlika je veoma mala i iznosi 0095 bodova) i Aktivno

podizanje opružene noge (razlika je 078 bodova) Varijable u kojima su muškarci postigli bolje

rezultate su Stabilnost trupa u skleku (razlika je 086 bodova) i Rotatorna stabilnost trupa gdje

je evidentirana razlika od 043 boda Srednja vrijednost ukupnog skora za muškarce iznosi 1556

bodova a za žene 1671 bod odnosno 115 bodova više su ostvarile žene Magistrant

pretpostavlja da su uzrok ovim razlikama vjerovatno polne karakteristike utreniranosthellip

Statistički signifikantne vrijednosti dobijene su u varijablama Iskorak u sagitalnoj ravni i

Aktivno podizanje opružene noge dok za ostale varijable nije dobijena statistički značajna

razlika Za ostale posmatrane varijable nije dobijena statistička značajnost razlika iako su

djevojke na testovima funkcionalne pokretljivosti postigle bolje rezultate Veličine uticaja

odnosno veličine razlika računate su samo za varijable koje se statistički značajno razlikuju

Visina Težina Iskorak u sagitalnoj ravni i Aktivno podizanje opružene noge pri čemu su

dobijeni rezultati ukazali da je razlika između srednjih vrijednosti posmatranih varijabli po

grupama velike jačine Nadalje velika statistička signifikantnost dobijena je između ostvarenog

ukupnog skora za cijeli uzorak i maksimalnog normativnog skora te između između ukupnog

skora funkcionalne pokretljivosti za cijeli uzorak i minimalnog normativnog skora Velika

statistički značajna razlika dobijena je i između ukupnog skora funkcionalne pokretljivosti za

žene i maksimalnog normativnog skora kao i između ukupnog skora funkcionalne pokretljivosti

za žene i minimalnog normativnog skora Veoma velika statistički značajna razlika dobijena je

između ukupnog skora funkcionalne pokretljivosti za muškarce i maksimalnog normativnog

skora te između ukupnog skora funkcionalne pokretljivosti za muškarce i minimalnog

normativnog skora Na kraju testirana je razlika u ukupnom skoru funkcionalne pokretljivosti

između muškaraca i žena za šta nije dobijena statistički značajna razlika

12

Magistrant tvrdi da se značaj istraživanja ogleda u uvidu u trenutno stanje funkcionalne

pokretljivosti kod reprezentativaca Srbije u karateu koje je moguće iskoristiti za izradu

korektivne strategije koja treba da doprinese ne samo ostvarenju željenog sportskog rezultata

već i uspješnosti u pripremi za takmičenje i smanjenju rizika od povreda Takođe vjeruje da će

FMS metoda biti prihvaćena i korišćena u dijagnostici karate sportista te da će trenerima i

fizioterapeutima s obzirom na to da su detaljno opisani svi testovi FMS metode i jasno

definisani kriterijumi ocjenjivanja karate-trenerima kondicionim trenerima kao i

fizioterapeutima značajno olakšati korišćenje i primjenu

U zaključku (81-83) navedeno je na osnovu izračunatih vrijednosti rezultata da je

osnovano tvrditi da nultu hipotezu H0 nije moguće u potpunosti prihvatiti već samo djelimično

Vjeruje se da dobijena statistički značajna razlika između maksimalne normativne vrijednosti i

ukupnog skora funkcionalne poretljivosti i minimalne normativne vrijednosti i ukupnog skora

funkcionalne pokretljivosti nije slučajnog karaktera već je to posljedica različitih faktora kao

što su koordinacija mobilnost stabilnost i funkcionalnost zglobova lokomocija kompenzacija

pokreta i asimetrija njegovog izvođenja zatim deceleracija akceleracija i fleksibilnost čije su

vrijednosti znatno manje od maksimalnog normativnog skora ali ipak veće od minimalnog

normativnog skora zbog čega hipoteze H2 i H3 nije moguće odbaciti Nadalje izračunate razlike

između normativnih (minimalnih i maksimalnih) skorova i ukupno ostvarenog skora

funkcionalne pokretljivosti kod žena ukazuju na veoma veliku statistički značajnu razliku pa i u

ovim slučajevima nije moguće odbaciti hipoteze H4 i H5 zbog čega stoji i pretpostavka da kod

takmičarki ne postoji veća opasnost od povređivanja Velike i statistički značajne razlike između

ukupnog skora funkcionalne pokretljivosti koji su postigli muškarci i maksimalnog normativnog

skora a potom i minimalnog normativnog skora upućuju da ni u ovim slučajevima nije moguće

odbaciti hipoteze H6 i H7 ali da je moguće zaključiti da stanje funkcionalne pokretljivosti kod

muškaraca ne predstavlja alarmantnu opasnost od povređivanja Na kraju magistrant zaključuje

da ukoliko se ima u vidu da savremeni karate podrazumijeva i savremene trenažne tehnologije i

da se vrhunski rezultati mogu postići samo ako takmičari imaju visok nivo motoričkih i drugih

sposobnosti koje se često razvijaju nespecifičnim trenažnim sredstvima realno je pretpostaviti

da imaju i nespecifične povrede za karate sport Vjeruje da bi dostizanje visokog nivoa

funkcionalne pokretljivosti uticalo na smanjenu učestalost od nespecifičnog povređivanja (neke

specifične povrede za karate sport je teško izbjeći) što bi vjerovatno imalo indirektan uticaj na

13

dužinu takmičarskog staža Integracijom visokog nivoa funkcionalne pokretljivosti i visokog

nivoa motoričkih i drugih sposobnosti povećala bi se ne samo motorička efikasnost u trenažnom

procesu već i u postizanju vrhunskih rezultata u dugotrajnoj sportskoj karijeri

U poglavlju Literatura (84-88) navedene su bibliografske jedinice na osnovu kojih je

formulisana teorijska osnova i metodološka struktura istraživanja i na osnovu kojih su

diskutovani rezultati dobijeni u istraživanjima Bibliografske jedinice su korektno navedene u

tekstu i u spisku literature

Irijed log Nasf~v n omiddotn lUtll om vijec u fakultfla

Na osnovlJ ltl~ l i 2C Olilgisurskog fada kandldata La7ara VO illt S obzirom na znt~j i

moguCflOSl pr imje nc IS lovil fu nkcionane pokre lJj ivosli (FMS) ne sam~ na akl ivne spon iSle vet

i nil sve druse oji S( sporiom bsve na bila koji natin i bi lo kom nivou Ie ori gina loosl (me

kO fl st3lvjemo

Oil je kalld ldll nng$Ij fski nd uradio u sJddu sa preporakama 28 zrild u iSlrativQcl og

rada

Oa obim i kvali(el magist ltl lskog fada a dgoara propiSJn im stalldard ima

0 11 IT) ~g l s l ) rsk i rZld k3n d ld3 1~ prcdsl8vlj a w atajan naven doprillos U InOvall-nOm

priSI Upu II SIl t)r1 skt) m kMateu

Inlajuci ovo u vidu KO n ll$Il J snIlfa da su sc Iekl i uslovi cJa se magistarsk rd kand idata Lazara

Vuilna pod naslovJ1lI lrocjrnJ fun kc ionli in e (lo krr ll jivosti rep rezr n t ti~middot l ca Srbij e u

I ra e sporu i prcJ t lll NJSl 3vllomiddotnl ut nom v ij(~ u Fak uilcla rlzit kog vaspitanja i spona

Un iven(e(a u OaoJ-III( da odobri iavnu odbr3fll magstarskog rada pred Komisijom u sasravu

KOMISIJA

Dr Milan Gl livio deceM uia navtna oblltlst Specljalno (i zitko obrazovanj e Fakvhe l -1 -shybelbjednosnih ntub Univtfllteta II Ba njo) w ci predsjednik (---(ipre(~V

Dr Boris lav Ceovi vaoredrd protessor uta nuln(l ob llSl Kinziologij a ind iv id ual nih spMova

prcdtnet Boril sportov i Falwltel rrzitkog vaspitil nja i spon n Uni vtrZiteta u Istotoom

SMajevu memor i ~IH)

n1umiddotna ah last Specijalno flzitko obral(lvanj e Fakullet

Banja Lub novemblr 201 1

7

sportovima odnosno rekreacijom Testovi koji se koriste za ova dva nivoa koriste se za procjenu

fundamentalnih kretanja dok se na najvišem nivou piramide koristi baterija specifičnih testova

za sportsku granu ili disciplinu On naglašava da je piramida performansi samo putokaz kojim

treba ići ukoliko se identifikuje neki nedostatak u izvođenju pokreta i kretanja U tom smislu

obrazlaže četiri varijante koje mogu biti od pomoći prilikom planiranja i programiranja treninga

ali i izradi korektivne strategije postojećeg plana i programa kao i pomoć u komunikaciji između

trenera fizioterapeuta i sportiste Takođe podsjeća da će kod nekih osoba piramida performansi

prelaziti iz jedne varijante u drugu dok kod drugih se to neće desiti U daljem tekstu magistrant

detaljno obrazlaže principe kako tijelo funkcioniše kao sistem Navodi princip bdquozglob po zglobldquo

i naglašava važnost funkcije svakog zgloba kako bi tijelo kao cjelina fukcionisalo na što

funkcionalniji način (Cook 2003) Podsjeća da je svaki zglob podložan specifičnoj disfunkciji i

da se u lančanom sistemu zglobova naizmjenično smjenjuju potrebni kvalitet stabilnost i

mobilnost Dalje napominje da je osnovni preduslov za nesmetanu funkciju upravo mobilnost i

stabilnost zglobova Detaljno obrazlaže šta je mobilnost zgloba koje su mogućnosti kretanja

tijela u slučaju optimalnog nivoa mobilnosti i na šta sve ona utiče Takođe ukazuje i na lošu

mobilnost te posljedice koje ona može da izazove Nadalje ukazuje na značaj funkcionalne

stabilnosti zglobova odnosno stabilnost Precizno pojašnjava šta ona predstavlja ukazuje na

postojanje stabilne i dinamičke stabilnosti i detaljno ih objašnjava Napominje da dinamička

stabilnost može imati optimalnu vrijednost samo u slučaju optimalnog nivoa fleksibilnosti i

mobilnosti jer one predstavljaju njene komponente U daljem tekstu kandidat obrazlaže kako i u

kojoj fazi se razvijaju kontrola pokreta i stabilnost naglašavajući da proksimalna stabilnost

prethodi distalnoj stabilnosti Podsjeća da stabilnost segmenta osiguravaju tri funkcionalna

zavisna elementa kontrolni (nervni) podsistem pasivni podsistem (kosti zglobovi i ligamenti) i

aktivni podsistem koga čine mišići i da u slučaju narušavanja optimalnog nivoa jednog od ova

tri elemnta dolazi do narušavanja stabilnosti pa samim tim i do smanjene funkcionalnosti

pokreta U okviru ovoga teksta magistrant naglašava i ulogu mišića kao aktivnih funkcionalnih

elemenata u stabilnosti ali i ukazuje na čestu pojavu njihove disfunkcije Dalje magistrant

obrazlaže kako i zbog čega je nastala baterija testova funkcionalne pokretljivosti (FMS) šta ona

jeste i koje su prednosti ovog sistema Sistem omogućava prikupljanje objektivnih podataka o

kvalitetu obrazaca najosnovnijih kretanja ukazuje na postojanje slabih karika u ljudskom tijelu i

služi kao alat za procjenu rizika pojavljivanja sportskih povreda (Svilar i Milanović 2014)

8

Ovom metodom je moguće uočiti odstupanja od pravilnog izvođenja osnovnih vježbi koje

zahtijevaju ravnotežu fleksibilnost silu i sinhronizaciju pokreta koja se ogleda kroz motornu

kontrolu Moguće je procjeniti kako dijelove kretanja tako i na osnovu tih dijelova predvidjeti

cijelo kretanje Procjena se vrši pomoću sedam testova koje je kandidat detaljno opisao i

objasnio šta svaki od kretnih obrazaca procjenjuje kao i koliko je njihov kvalitet izvođenja

značajan za izvođenje tehnika i njihovu primjenu u karate sportu

U narednom poglavlju daje se pregled dosadašnjih istraživanja (37 41) u kojima su

istraživani Normativne vrijednosti FMSTM Agresta Slobodinsky i Tucker (2014) Schneiders

Davidsson Houmlrman i Sullivan (2011) Fox OMalley i Blake (2014) zatim Svilar (2013b) koji je

na uzorku od 43 košarkaša juniora vršio procjenu funkcionalne pokretljivosti FMSTM metodom

te dobio prosječan rezultat ukupnog skora 16 od mogućih 21 bod Nadalje (Svilar 2013) je

analizom kretnog obrasca duboki čučanj dobio prosječan skor 2 Letafatkar i sar (2014) su

računali razliku aritmetičkih sredina skorova za žene i muškarce te za cijeli uzorak Zorić (2013)

je računao prosječnu vrijednost FMSTM skora 160 fudbalera Nadalje istom problematikom

bavili su se Peate i sar (2007 Letafatkar i sar (2014) Perry i Koehle (2013) Loudon i sar

(2014) Kiesel Plisky i Voight (2007) su na uzorku od 46 profesionalnih fudbalera odredili

bodovni prag od 14 bodova kao pokazatelj povezanosti nižeg rezultata u FMSTM sa povredama

Chorba Chorba Bouillon Overmyer i Landis (2010) su računali korelaciju između rezultata

postignutih FMSTM metodom i povreda te korelaciju između skora i povreda donjih

ekstremiteta ali u slučaju isključivanja testa mobilnosti ramena iz sveukupne ocjene Kiesel

Butler i Plisky (2008 2014) Raleigh i sar (2010) su se bavili povezanošću rezultata FMSTM sa

nastalim povredama i ustanovili da ispitanici koji su ostvarili skor le14 imaju rizik za povredu

Suprotno ovome Sorenson (2009) kod srednješkolaca i Aplle (2012) kod atletičara nisu dobili

pozitivne rezultate u korelaciji lošeg rezultata sa pojavom povreda Pored ovih pominju se i

istraživanja koja se odnose na metrijske karakteristike FMSTM metode kada je u pitanju

objektivnost i pouzdanost pouput Minick i sar (2010) Teyhen i sar (2012) Onate i sar

(2012) Shultz Anderson Matheson Marcello i Besier (2013) Smit Chimera Wright i Warren

(2013) Gulgin i Hoogenboom (2014) Kraus Schuumltz Taylor i Doyscher (2014) te Schneiders

9

DavidssonHoumlrman i Sullivan (2011) Kiesel Butler i Plisky (2009) Svilar i Milanović (2014)

Song i sar (2014) su provjeravali mogući uticaj korektivnih programa na funkcionalnu

pokretljivost kao i Wright Portas Evans i Weston (2014) Odgovore na pitanja da li postignuće

na FMSTM testovima utiče na ispoljavanje nekih motoričkih sposobnosti tražili su Conlon

(2013) Chapman Laymon i Arnold (2013) Lockie i sar (2013 2014) te Lloyd i sar (2014) i

zaključili da postoji značajna povezanost između FMSTM skora i motoričkih sposobnosti tj da

ispitanici sa boljim nivoom funkcionalnosti pokreta bolje ispoljavaju performance i na kraju

Hartigan Lawrence Bisson Torgerson i Knight (2014) nisu dobili statistički značajnu korelaciju

između FMS (iskorak u sagitalnoj ravni) i snage brzine i ravnoteže

Nakon datog obrazloženja autor je definisao Problem Predmet i Ciljeve istraživanja

(40-41) Problem istraživanja je formulisan je na osnovu nedostataka dosadašnjih istraživanja a

se odnosi na procjenu rizika od povređivanja odnosno na funkcionalnost pokreta seniorske

reprezentacije Srbije u karate sportu Predmet istraživanja odnosi se na procjenu bazične

mobilnosti i stabilnosti reprezentativaca Srbije u muškoj i ženskoj seniorskoj konkurenciji u

karate sportu kao jedan od preduslova efikasnosti i prevencije povreda takmičara u sportskoj

borbi Ciljevi ovog istraživanja su procijena trenutnog stanja funkcionalne pokretljivosti

reprezentativaca Srbije u karate sportu te izvrši komparacija njihovih rezultata u ukupnom

postignuću na testovima sa skorom le14 kao minimalnom normativnom vrijednosti vi sokog

rizika od povreda Takođe cilj je i da se predstavi značaj dijagnostike funkcionalnosti pokreta te

same FMSTM metode u karate sportu

Na osnovu relevantnih istraživanja koja su se bavila ovom problematikom predmeta i

ciljeva istraživanja postavljene su slijedeće hipoteze (40) H0 ndash ne postoji statistički značajna

razlika između ispitanika muškog i ženskog pola u pojedičnim testovima funkcionalne

pokretljivosti u ukupnim skorovima između njih i ukupnim skorovima muškaraca i žena u

odnosu na maksimalne i minimalne normativne vrijednosti H1 ndash ostvareni sorovi na

pojedinačnim testovima funkcionale pokretljivosti između muškog i ženskog pola statistički će

se značajno razlikovati H2 ndash razlike između ukupnohg skora funkionalne pokretljivosti

ispitanika i maksimalne normativne vrijednosti biće statitisčki značajne H3 ndash statistički značajna

razlika će biti između ukupnog skora funkcionalne pokretljivosti ispitanika i minimalne

10

normativna vrijednosti H4 ndash između ukupnog skora funcionalne pokretljivosti za žene i

maksimalne normativne vrijednosti postojaće statistički značajna razlika H5 - između ukupnog

skora funcionalne pokretljivosti koga su ostvarile žene i minimalne normativne vrijednosti

postojaće statistički značajna razlika H6 ndash razlike između ukupnog skora funkcionale

pokretljivosti koga su ostvarili muškarci i masimalne normativne vrijednosti biće statistički

značajne H7 ndash postojaće statistički značajne razlike između ukupnog skora funkcionale

pokretljivosti koga su ostvarili muškarci i minimalne normativne vrijednosti i H8 ndash statistički

značajne razlike u ukupnom skoru funkcionalne pokretljivosti između muškaraca i žena biće

statistički značajne

U poglavlju Metode istraživanja (43-60) date su informacije u vezi sa tokom i

postupkom istraživanja opisom izvođenja testova i bodovanje uzorkom ispitanika uzorkom

varijabli protokolom i procedurom testiranja kao i informacije u vezi sa načinom prikupljanja i

obrade podataka te njihove statistiĉke analize Uzorak ispitanika su činili 16 reprezentativaca

seniorskog uzrasta karate reprezentacije Srbije u sportskom karateu (9 muškaraca i 7 žena)

Uzorak varijabli je predstavljalo 7 kretnih obrazaca ukupan skor od maksimalnog broja bodova

21 te kriterijumska varijabla kao normativna vrijednost DS - Duboki čučanj HS - Korak preko

prepone IL - Iskorak u sagitalnoj ravni SM - Mobilnost ramena ASLR - Aktivno podizanje

opružene noge TSP - Stabilnost trupa u skleku RS - Rotatorna stabilnost trupa US - Ukupan

skor i NV - Normativna vrijednost (skor le 14)

U poglavlju Interpretacija rezultata sa diskusijom (61 - 83) prikazani su rezultati

sljedećim redom deskriptivna statistika za cijeli uzorak deskriptivna statistika za muškarce

deskriptivna statistika za žene analiza razlika između grupa analiza razlika između ukupnog

skora žena i maksimalnog normativnog skora analiza razlika između ukupnog skora žena i

minimalnog normativnog skora zatim analiza razlika između ukupnog skora muškaraca i

maksimalnog normativnog skora analiza razlika između ukupnog skora muškaraca i minimalnog

normativnog skora te analiza razlika između ukupnog skora muškaraca i ukupnog skora žena

Kvantifikovane su prosječne vrijednosti koje reprezentuju dobijene podatke posmatranih

varijabli visina težina duboki čučanj korak preko prepone iskorak u sagitalnoj ravni

mobilnost ramena aktivno podizanje opružene noge stabilnost trupa u skleku i rotatorna

stabilnost trupa te određene mjere disperzije odnosno odstupanje svih empirijskih vrijednosti od

11

aritmetičke sredine Pored ovoga izračunat je i stepen neslaganja distribucije frekvencije u

odnosu na Gausovu krivu koji ukazuje na diskriminativnost primjenjenih testova (skjunis i

kurtozis) Rezultati koji se odnose na morfološke karakteristike ukazuju na statistički značajne

razlike odnosno na velika odstupanja od prosječnih vrijednosti za koje magistrant kaže da su i

očekivana s obzirom na to da su u pitanju reprezentativni takmičari koji istovremeno podliježu i

pravilima koji se odnose na težinske kategorije Bolje rezultate na testovima funkcionalne

pokretljivosti postigle su žene u slijedećim varijablama Duboki čučanj (razlika je 0405

jedinica) Korak preko prepone (046) Iskorak u sagitalnoj ravni (razlika srednjih vrijednosti

iznosi cijelih 1 bod) Mobilnost ramena (razlika je veoma mala i iznosi 0095 bodova) i Aktivno

podizanje opružene noge (razlika je 078 bodova) Varijable u kojima su muškarci postigli bolje

rezultate su Stabilnost trupa u skleku (razlika je 086 bodova) i Rotatorna stabilnost trupa gdje

je evidentirana razlika od 043 boda Srednja vrijednost ukupnog skora za muškarce iznosi 1556

bodova a za žene 1671 bod odnosno 115 bodova više su ostvarile žene Magistrant

pretpostavlja da su uzrok ovim razlikama vjerovatno polne karakteristike utreniranosthellip

Statistički signifikantne vrijednosti dobijene su u varijablama Iskorak u sagitalnoj ravni i

Aktivno podizanje opružene noge dok za ostale varijable nije dobijena statistički značajna

razlika Za ostale posmatrane varijable nije dobijena statistička značajnost razlika iako su

djevojke na testovima funkcionalne pokretljivosti postigle bolje rezultate Veličine uticaja

odnosno veličine razlika računate su samo za varijable koje se statistički značajno razlikuju

Visina Težina Iskorak u sagitalnoj ravni i Aktivno podizanje opružene noge pri čemu su

dobijeni rezultati ukazali da je razlika između srednjih vrijednosti posmatranih varijabli po

grupama velike jačine Nadalje velika statistička signifikantnost dobijena je između ostvarenog

ukupnog skora za cijeli uzorak i maksimalnog normativnog skora te između između ukupnog

skora funkcionalne pokretljivosti za cijeli uzorak i minimalnog normativnog skora Velika

statistički značajna razlika dobijena je i između ukupnog skora funkcionalne pokretljivosti za

žene i maksimalnog normativnog skora kao i između ukupnog skora funkcionalne pokretljivosti

za žene i minimalnog normativnog skora Veoma velika statistički značajna razlika dobijena je

između ukupnog skora funkcionalne pokretljivosti za muškarce i maksimalnog normativnog

skora te između ukupnog skora funkcionalne pokretljivosti za muškarce i minimalnog

normativnog skora Na kraju testirana je razlika u ukupnom skoru funkcionalne pokretljivosti

između muškaraca i žena za šta nije dobijena statistički značajna razlika

12

Magistrant tvrdi da se značaj istraživanja ogleda u uvidu u trenutno stanje funkcionalne

pokretljivosti kod reprezentativaca Srbije u karateu koje je moguće iskoristiti za izradu

korektivne strategije koja treba da doprinese ne samo ostvarenju željenog sportskog rezultata

već i uspješnosti u pripremi za takmičenje i smanjenju rizika od povreda Takođe vjeruje da će

FMS metoda biti prihvaćena i korišćena u dijagnostici karate sportista te da će trenerima i

fizioterapeutima s obzirom na to da su detaljno opisani svi testovi FMS metode i jasno

definisani kriterijumi ocjenjivanja karate-trenerima kondicionim trenerima kao i

fizioterapeutima značajno olakšati korišćenje i primjenu

U zaključku (81-83) navedeno je na osnovu izračunatih vrijednosti rezultata da je

osnovano tvrditi da nultu hipotezu H0 nije moguće u potpunosti prihvatiti već samo djelimično

Vjeruje se da dobijena statistički značajna razlika između maksimalne normativne vrijednosti i

ukupnog skora funkcionalne poretljivosti i minimalne normativne vrijednosti i ukupnog skora

funkcionalne pokretljivosti nije slučajnog karaktera već je to posljedica različitih faktora kao

što su koordinacija mobilnost stabilnost i funkcionalnost zglobova lokomocija kompenzacija

pokreta i asimetrija njegovog izvođenja zatim deceleracija akceleracija i fleksibilnost čije su

vrijednosti znatno manje od maksimalnog normativnog skora ali ipak veće od minimalnog

normativnog skora zbog čega hipoteze H2 i H3 nije moguće odbaciti Nadalje izračunate razlike

između normativnih (minimalnih i maksimalnih) skorova i ukupno ostvarenog skora

funkcionalne pokretljivosti kod žena ukazuju na veoma veliku statistički značajnu razliku pa i u

ovim slučajevima nije moguće odbaciti hipoteze H4 i H5 zbog čega stoji i pretpostavka da kod

takmičarki ne postoji veća opasnost od povređivanja Velike i statistički značajne razlike između

ukupnog skora funkcionalne pokretljivosti koji su postigli muškarci i maksimalnog normativnog

skora a potom i minimalnog normativnog skora upućuju da ni u ovim slučajevima nije moguće

odbaciti hipoteze H6 i H7 ali da je moguće zaključiti da stanje funkcionalne pokretljivosti kod

muškaraca ne predstavlja alarmantnu opasnost od povređivanja Na kraju magistrant zaključuje

da ukoliko se ima u vidu da savremeni karate podrazumijeva i savremene trenažne tehnologije i

da se vrhunski rezultati mogu postići samo ako takmičari imaju visok nivo motoričkih i drugih

sposobnosti koje se često razvijaju nespecifičnim trenažnim sredstvima realno je pretpostaviti

da imaju i nespecifične povrede za karate sport Vjeruje da bi dostizanje visokog nivoa

funkcionalne pokretljivosti uticalo na smanjenu učestalost od nespecifičnog povređivanja (neke

specifične povrede za karate sport je teško izbjeći) što bi vjerovatno imalo indirektan uticaj na

13

dužinu takmičarskog staža Integracijom visokog nivoa funkcionalne pokretljivosti i visokog

nivoa motoričkih i drugih sposobnosti povećala bi se ne samo motorička efikasnost u trenažnom

procesu već i u postizanju vrhunskih rezultata u dugotrajnoj sportskoj karijeri

U poglavlju Literatura (84-88) navedene su bibliografske jedinice na osnovu kojih je

formulisana teorijska osnova i metodološka struktura istraživanja i na osnovu kojih su

diskutovani rezultati dobijeni u istraživanjima Bibliografske jedinice su korektno navedene u

tekstu i u spisku literature

Irijed log Nasf~v n omiddotn lUtll om vijec u fakultfla

Na osnovlJ ltl~ l i 2C Olilgisurskog fada kandldata La7ara VO illt S obzirom na znt~j i

moguCflOSl pr imje nc IS lovil fu nkcionane pokre lJj ivosli (FMS) ne sam~ na akl ivne spon iSle vet

i nil sve druse oji S( sporiom bsve na bila koji natin i bi lo kom nivou Ie ori gina loosl (me

kO fl st3lvjemo

Oil je kalld ldll nng$Ij fski nd uradio u sJddu sa preporakama 28 zrild u iSlrativQcl og

rada

Oa obim i kvali(el magist ltl lskog fada a dgoara propiSJn im stalldard ima

0 11 IT) ~g l s l ) rsk i rZld k3n d ld3 1~ prcdsl8vlj a w atajan naven doprillos U InOvall-nOm

priSI Upu II SIl t)r1 skt) m kMateu

Inlajuci ovo u vidu KO n ll$Il J snIlfa da su sc Iekl i uslovi cJa se magistarsk rd kand idata Lazara

Vuilna pod naslovJ1lI lrocjrnJ fun kc ionli in e (lo krr ll jivosti rep rezr n t ti~middot l ca Srbij e u

I ra e sporu i prcJ t lll NJSl 3vllomiddotnl ut nom v ij(~ u Fak uilcla rlzit kog vaspitanja i spona

Un iven(e(a u OaoJ-III( da odobri iavnu odbr3fll magstarskog rada pred Komisijom u sasravu

KOMISIJA

Dr Milan Gl livio deceM uia navtna oblltlst Specljalno (i zitko obrazovanj e Fakvhe l -1 -shybelbjednosnih ntub Univtfllteta II Ba njo) w ci predsjednik (---(ipre(~V

Dr Boris lav Ceovi vaoredrd protessor uta nuln(l ob llSl Kinziologij a ind iv id ual nih spMova

prcdtnet Boril sportov i Falwltel rrzitkog vaspitil nja i spon n Uni vtrZiteta u Istotoom

SMajevu memor i ~IH)

n1umiddotna ah last Specijalno flzitko obral(lvanj e Fakullet

Banja Lub novemblr 201 1

8

Ovom metodom je moguće uočiti odstupanja od pravilnog izvođenja osnovnih vježbi koje

zahtijevaju ravnotežu fleksibilnost silu i sinhronizaciju pokreta koja se ogleda kroz motornu

kontrolu Moguće je procjeniti kako dijelove kretanja tako i na osnovu tih dijelova predvidjeti

cijelo kretanje Procjena se vrši pomoću sedam testova koje je kandidat detaljno opisao i

objasnio šta svaki od kretnih obrazaca procjenjuje kao i koliko je njihov kvalitet izvođenja

značajan za izvođenje tehnika i njihovu primjenu u karate sportu

U narednom poglavlju daje se pregled dosadašnjih istraživanja (37 41) u kojima su

istraživani Normativne vrijednosti FMSTM Agresta Slobodinsky i Tucker (2014) Schneiders

Davidsson Houmlrman i Sullivan (2011) Fox OMalley i Blake (2014) zatim Svilar (2013b) koji je

na uzorku od 43 košarkaša juniora vršio procjenu funkcionalne pokretljivosti FMSTM metodom

te dobio prosječan rezultat ukupnog skora 16 od mogućih 21 bod Nadalje (Svilar 2013) je

analizom kretnog obrasca duboki čučanj dobio prosječan skor 2 Letafatkar i sar (2014) su

računali razliku aritmetičkih sredina skorova za žene i muškarce te za cijeli uzorak Zorić (2013)

je računao prosječnu vrijednost FMSTM skora 160 fudbalera Nadalje istom problematikom

bavili su se Peate i sar (2007 Letafatkar i sar (2014) Perry i Koehle (2013) Loudon i sar

(2014) Kiesel Plisky i Voight (2007) su na uzorku od 46 profesionalnih fudbalera odredili

bodovni prag od 14 bodova kao pokazatelj povezanosti nižeg rezultata u FMSTM sa povredama

Chorba Chorba Bouillon Overmyer i Landis (2010) su računali korelaciju između rezultata

postignutih FMSTM metodom i povreda te korelaciju između skora i povreda donjih

ekstremiteta ali u slučaju isključivanja testa mobilnosti ramena iz sveukupne ocjene Kiesel

Butler i Plisky (2008 2014) Raleigh i sar (2010) su se bavili povezanošću rezultata FMSTM sa

nastalim povredama i ustanovili da ispitanici koji su ostvarili skor le14 imaju rizik za povredu

Suprotno ovome Sorenson (2009) kod srednješkolaca i Aplle (2012) kod atletičara nisu dobili

pozitivne rezultate u korelaciji lošeg rezultata sa pojavom povreda Pored ovih pominju se i

istraživanja koja se odnose na metrijske karakteristike FMSTM metode kada je u pitanju

objektivnost i pouzdanost pouput Minick i sar (2010) Teyhen i sar (2012) Onate i sar

(2012) Shultz Anderson Matheson Marcello i Besier (2013) Smit Chimera Wright i Warren

(2013) Gulgin i Hoogenboom (2014) Kraus Schuumltz Taylor i Doyscher (2014) te Schneiders

9

DavidssonHoumlrman i Sullivan (2011) Kiesel Butler i Plisky (2009) Svilar i Milanović (2014)

Song i sar (2014) su provjeravali mogući uticaj korektivnih programa na funkcionalnu

pokretljivost kao i Wright Portas Evans i Weston (2014) Odgovore na pitanja da li postignuće

na FMSTM testovima utiče na ispoljavanje nekih motoričkih sposobnosti tražili su Conlon

(2013) Chapman Laymon i Arnold (2013) Lockie i sar (2013 2014) te Lloyd i sar (2014) i

zaključili da postoji značajna povezanost između FMSTM skora i motoričkih sposobnosti tj da

ispitanici sa boljim nivoom funkcionalnosti pokreta bolje ispoljavaju performance i na kraju

Hartigan Lawrence Bisson Torgerson i Knight (2014) nisu dobili statistički značajnu korelaciju

između FMS (iskorak u sagitalnoj ravni) i snage brzine i ravnoteže

Nakon datog obrazloženja autor je definisao Problem Predmet i Ciljeve istraživanja

(40-41) Problem istraživanja je formulisan je na osnovu nedostataka dosadašnjih istraživanja a

se odnosi na procjenu rizika od povređivanja odnosno na funkcionalnost pokreta seniorske

reprezentacije Srbije u karate sportu Predmet istraživanja odnosi se na procjenu bazične

mobilnosti i stabilnosti reprezentativaca Srbije u muškoj i ženskoj seniorskoj konkurenciji u

karate sportu kao jedan od preduslova efikasnosti i prevencije povreda takmičara u sportskoj

borbi Ciljevi ovog istraživanja su procijena trenutnog stanja funkcionalne pokretljivosti

reprezentativaca Srbije u karate sportu te izvrši komparacija njihovih rezultata u ukupnom

postignuću na testovima sa skorom le14 kao minimalnom normativnom vrijednosti vi sokog

rizika od povreda Takođe cilj je i da se predstavi značaj dijagnostike funkcionalnosti pokreta te

same FMSTM metode u karate sportu

Na osnovu relevantnih istraživanja koja su se bavila ovom problematikom predmeta i

ciljeva istraživanja postavljene su slijedeće hipoteze (40) H0 ndash ne postoji statistički značajna

razlika između ispitanika muškog i ženskog pola u pojedičnim testovima funkcionalne

pokretljivosti u ukupnim skorovima između njih i ukupnim skorovima muškaraca i žena u

odnosu na maksimalne i minimalne normativne vrijednosti H1 ndash ostvareni sorovi na

pojedinačnim testovima funkcionale pokretljivosti između muškog i ženskog pola statistički će

se značajno razlikovati H2 ndash razlike između ukupnohg skora funkionalne pokretljivosti

ispitanika i maksimalne normativne vrijednosti biće statitisčki značajne H3 ndash statistički značajna

razlika će biti između ukupnog skora funkcionalne pokretljivosti ispitanika i minimalne

10

normativna vrijednosti H4 ndash između ukupnog skora funcionalne pokretljivosti za žene i

maksimalne normativne vrijednosti postojaće statistički značajna razlika H5 - između ukupnog

skora funcionalne pokretljivosti koga su ostvarile žene i minimalne normativne vrijednosti

postojaće statistički značajna razlika H6 ndash razlike između ukupnog skora funkcionale

pokretljivosti koga su ostvarili muškarci i masimalne normativne vrijednosti biće statistički

značajne H7 ndash postojaće statistički značajne razlike između ukupnog skora funkcionale

pokretljivosti koga su ostvarili muškarci i minimalne normativne vrijednosti i H8 ndash statistički

značajne razlike u ukupnom skoru funkcionalne pokretljivosti između muškaraca i žena biće

statistički značajne

U poglavlju Metode istraživanja (43-60) date su informacije u vezi sa tokom i

postupkom istraživanja opisom izvođenja testova i bodovanje uzorkom ispitanika uzorkom

varijabli protokolom i procedurom testiranja kao i informacije u vezi sa načinom prikupljanja i

obrade podataka te njihove statistiĉke analize Uzorak ispitanika su činili 16 reprezentativaca

seniorskog uzrasta karate reprezentacije Srbije u sportskom karateu (9 muškaraca i 7 žena)

Uzorak varijabli je predstavljalo 7 kretnih obrazaca ukupan skor od maksimalnog broja bodova

21 te kriterijumska varijabla kao normativna vrijednost DS - Duboki čučanj HS - Korak preko

prepone IL - Iskorak u sagitalnoj ravni SM - Mobilnost ramena ASLR - Aktivno podizanje

opružene noge TSP - Stabilnost trupa u skleku RS - Rotatorna stabilnost trupa US - Ukupan

skor i NV - Normativna vrijednost (skor le 14)

U poglavlju Interpretacija rezultata sa diskusijom (61 - 83) prikazani su rezultati

sljedećim redom deskriptivna statistika za cijeli uzorak deskriptivna statistika za muškarce

deskriptivna statistika za žene analiza razlika između grupa analiza razlika između ukupnog

skora žena i maksimalnog normativnog skora analiza razlika između ukupnog skora žena i

minimalnog normativnog skora zatim analiza razlika između ukupnog skora muškaraca i

maksimalnog normativnog skora analiza razlika između ukupnog skora muškaraca i minimalnog

normativnog skora te analiza razlika između ukupnog skora muškaraca i ukupnog skora žena

Kvantifikovane su prosječne vrijednosti koje reprezentuju dobijene podatke posmatranih

varijabli visina težina duboki čučanj korak preko prepone iskorak u sagitalnoj ravni

mobilnost ramena aktivno podizanje opružene noge stabilnost trupa u skleku i rotatorna

stabilnost trupa te određene mjere disperzije odnosno odstupanje svih empirijskih vrijednosti od

11

aritmetičke sredine Pored ovoga izračunat je i stepen neslaganja distribucije frekvencije u

odnosu na Gausovu krivu koji ukazuje na diskriminativnost primjenjenih testova (skjunis i

kurtozis) Rezultati koji se odnose na morfološke karakteristike ukazuju na statistički značajne

razlike odnosno na velika odstupanja od prosječnih vrijednosti za koje magistrant kaže da su i

očekivana s obzirom na to da su u pitanju reprezentativni takmičari koji istovremeno podliježu i

pravilima koji se odnose na težinske kategorije Bolje rezultate na testovima funkcionalne

pokretljivosti postigle su žene u slijedećim varijablama Duboki čučanj (razlika je 0405

jedinica) Korak preko prepone (046) Iskorak u sagitalnoj ravni (razlika srednjih vrijednosti

iznosi cijelih 1 bod) Mobilnost ramena (razlika je veoma mala i iznosi 0095 bodova) i Aktivno

podizanje opružene noge (razlika je 078 bodova) Varijable u kojima su muškarci postigli bolje

rezultate su Stabilnost trupa u skleku (razlika je 086 bodova) i Rotatorna stabilnost trupa gdje

je evidentirana razlika od 043 boda Srednja vrijednost ukupnog skora za muškarce iznosi 1556

bodova a za žene 1671 bod odnosno 115 bodova više su ostvarile žene Magistrant

pretpostavlja da su uzrok ovim razlikama vjerovatno polne karakteristike utreniranosthellip

Statistički signifikantne vrijednosti dobijene su u varijablama Iskorak u sagitalnoj ravni i

Aktivno podizanje opružene noge dok za ostale varijable nije dobijena statistički značajna

razlika Za ostale posmatrane varijable nije dobijena statistička značajnost razlika iako su

djevojke na testovima funkcionalne pokretljivosti postigle bolje rezultate Veličine uticaja

odnosno veličine razlika računate su samo za varijable koje se statistički značajno razlikuju

Visina Težina Iskorak u sagitalnoj ravni i Aktivno podizanje opružene noge pri čemu su

dobijeni rezultati ukazali da je razlika između srednjih vrijednosti posmatranih varijabli po

grupama velike jačine Nadalje velika statistička signifikantnost dobijena je između ostvarenog

ukupnog skora za cijeli uzorak i maksimalnog normativnog skora te između između ukupnog

skora funkcionalne pokretljivosti za cijeli uzorak i minimalnog normativnog skora Velika

statistički značajna razlika dobijena je i između ukupnog skora funkcionalne pokretljivosti za

žene i maksimalnog normativnog skora kao i između ukupnog skora funkcionalne pokretljivosti

za žene i minimalnog normativnog skora Veoma velika statistički značajna razlika dobijena je

između ukupnog skora funkcionalne pokretljivosti za muškarce i maksimalnog normativnog

skora te između ukupnog skora funkcionalne pokretljivosti za muškarce i minimalnog

normativnog skora Na kraju testirana je razlika u ukupnom skoru funkcionalne pokretljivosti

između muškaraca i žena za šta nije dobijena statistički značajna razlika

12

Magistrant tvrdi da se značaj istraživanja ogleda u uvidu u trenutno stanje funkcionalne

pokretljivosti kod reprezentativaca Srbije u karateu koje je moguće iskoristiti za izradu

korektivne strategije koja treba da doprinese ne samo ostvarenju željenog sportskog rezultata

već i uspješnosti u pripremi za takmičenje i smanjenju rizika od povreda Takođe vjeruje da će

FMS metoda biti prihvaćena i korišćena u dijagnostici karate sportista te da će trenerima i

fizioterapeutima s obzirom na to da su detaljno opisani svi testovi FMS metode i jasno

definisani kriterijumi ocjenjivanja karate-trenerima kondicionim trenerima kao i

fizioterapeutima značajno olakšati korišćenje i primjenu

U zaključku (81-83) navedeno je na osnovu izračunatih vrijednosti rezultata da je

osnovano tvrditi da nultu hipotezu H0 nije moguće u potpunosti prihvatiti već samo djelimično

Vjeruje se da dobijena statistički značajna razlika između maksimalne normativne vrijednosti i

ukupnog skora funkcionalne poretljivosti i minimalne normativne vrijednosti i ukupnog skora

funkcionalne pokretljivosti nije slučajnog karaktera već je to posljedica različitih faktora kao

što su koordinacija mobilnost stabilnost i funkcionalnost zglobova lokomocija kompenzacija

pokreta i asimetrija njegovog izvođenja zatim deceleracija akceleracija i fleksibilnost čije su

vrijednosti znatno manje od maksimalnog normativnog skora ali ipak veće od minimalnog

normativnog skora zbog čega hipoteze H2 i H3 nije moguće odbaciti Nadalje izračunate razlike

između normativnih (minimalnih i maksimalnih) skorova i ukupno ostvarenog skora

funkcionalne pokretljivosti kod žena ukazuju na veoma veliku statistički značajnu razliku pa i u

ovim slučajevima nije moguće odbaciti hipoteze H4 i H5 zbog čega stoji i pretpostavka da kod

takmičarki ne postoji veća opasnost od povređivanja Velike i statistički značajne razlike između

ukupnog skora funkcionalne pokretljivosti koji su postigli muškarci i maksimalnog normativnog

skora a potom i minimalnog normativnog skora upućuju da ni u ovim slučajevima nije moguće

odbaciti hipoteze H6 i H7 ali da je moguće zaključiti da stanje funkcionalne pokretljivosti kod

muškaraca ne predstavlja alarmantnu opasnost od povređivanja Na kraju magistrant zaključuje

da ukoliko se ima u vidu da savremeni karate podrazumijeva i savremene trenažne tehnologije i

da se vrhunski rezultati mogu postići samo ako takmičari imaju visok nivo motoričkih i drugih

sposobnosti koje se često razvijaju nespecifičnim trenažnim sredstvima realno je pretpostaviti

da imaju i nespecifične povrede za karate sport Vjeruje da bi dostizanje visokog nivoa

funkcionalne pokretljivosti uticalo na smanjenu učestalost od nespecifičnog povređivanja (neke

specifične povrede za karate sport je teško izbjeći) što bi vjerovatno imalo indirektan uticaj na

13

dužinu takmičarskog staža Integracijom visokog nivoa funkcionalne pokretljivosti i visokog

nivoa motoričkih i drugih sposobnosti povećala bi se ne samo motorička efikasnost u trenažnom

procesu već i u postizanju vrhunskih rezultata u dugotrajnoj sportskoj karijeri

U poglavlju Literatura (84-88) navedene su bibliografske jedinice na osnovu kojih je

formulisana teorijska osnova i metodološka struktura istraživanja i na osnovu kojih su

diskutovani rezultati dobijeni u istraživanjima Bibliografske jedinice su korektno navedene u

tekstu i u spisku literature

Irijed log Nasf~v n omiddotn lUtll om vijec u fakultfla

Na osnovlJ ltl~ l i 2C Olilgisurskog fada kandldata La7ara VO illt S obzirom na znt~j i

moguCflOSl pr imje nc IS lovil fu nkcionane pokre lJj ivosli (FMS) ne sam~ na akl ivne spon iSle vet

i nil sve druse oji S( sporiom bsve na bila koji natin i bi lo kom nivou Ie ori gina loosl (me

kO fl st3lvjemo

Oil je kalld ldll nng$Ij fski nd uradio u sJddu sa preporakama 28 zrild u iSlrativQcl og

rada

Oa obim i kvali(el magist ltl lskog fada a dgoara propiSJn im stalldard ima

0 11 IT) ~g l s l ) rsk i rZld k3n d ld3 1~ prcdsl8vlj a w atajan naven doprillos U InOvall-nOm

priSI Upu II SIl t)r1 skt) m kMateu

Inlajuci ovo u vidu KO n ll$Il J snIlfa da su sc Iekl i uslovi cJa se magistarsk rd kand idata Lazara

Vuilna pod naslovJ1lI lrocjrnJ fun kc ionli in e (lo krr ll jivosti rep rezr n t ti~middot l ca Srbij e u

I ra e sporu i prcJ t lll NJSl 3vllomiddotnl ut nom v ij(~ u Fak uilcla rlzit kog vaspitanja i spona

Un iven(e(a u OaoJ-III( da odobri iavnu odbr3fll magstarskog rada pred Komisijom u sasravu

KOMISIJA

Dr Milan Gl livio deceM uia navtna oblltlst Specljalno (i zitko obrazovanj e Fakvhe l -1 -shybelbjednosnih ntub Univtfllteta II Ba njo) w ci predsjednik (---(ipre(~V

Dr Boris lav Ceovi vaoredrd protessor uta nuln(l ob llSl Kinziologij a ind iv id ual nih spMova

prcdtnet Boril sportov i Falwltel rrzitkog vaspitil nja i spon n Uni vtrZiteta u Istotoom

SMajevu memor i ~IH)

n1umiddotna ah last Specijalno flzitko obral(lvanj e Fakullet

Banja Lub novemblr 201 1

9

DavidssonHoumlrman i Sullivan (2011) Kiesel Butler i Plisky (2009) Svilar i Milanović (2014)

Song i sar (2014) su provjeravali mogući uticaj korektivnih programa na funkcionalnu

pokretljivost kao i Wright Portas Evans i Weston (2014) Odgovore na pitanja da li postignuće

na FMSTM testovima utiče na ispoljavanje nekih motoričkih sposobnosti tražili su Conlon

(2013) Chapman Laymon i Arnold (2013) Lockie i sar (2013 2014) te Lloyd i sar (2014) i

zaključili da postoji značajna povezanost između FMSTM skora i motoričkih sposobnosti tj da

ispitanici sa boljim nivoom funkcionalnosti pokreta bolje ispoljavaju performance i na kraju

Hartigan Lawrence Bisson Torgerson i Knight (2014) nisu dobili statistički značajnu korelaciju

između FMS (iskorak u sagitalnoj ravni) i snage brzine i ravnoteže

Nakon datog obrazloženja autor je definisao Problem Predmet i Ciljeve istraživanja

(40-41) Problem istraživanja je formulisan je na osnovu nedostataka dosadašnjih istraživanja a

se odnosi na procjenu rizika od povređivanja odnosno na funkcionalnost pokreta seniorske

reprezentacije Srbije u karate sportu Predmet istraživanja odnosi se na procjenu bazične

mobilnosti i stabilnosti reprezentativaca Srbije u muškoj i ženskoj seniorskoj konkurenciji u

karate sportu kao jedan od preduslova efikasnosti i prevencije povreda takmičara u sportskoj

borbi Ciljevi ovog istraživanja su procijena trenutnog stanja funkcionalne pokretljivosti

reprezentativaca Srbije u karate sportu te izvrši komparacija njihovih rezultata u ukupnom

postignuću na testovima sa skorom le14 kao minimalnom normativnom vrijednosti vi sokog

rizika od povreda Takođe cilj je i da se predstavi značaj dijagnostike funkcionalnosti pokreta te

same FMSTM metode u karate sportu

Na osnovu relevantnih istraživanja koja su se bavila ovom problematikom predmeta i

ciljeva istraživanja postavljene su slijedeće hipoteze (40) H0 ndash ne postoji statistički značajna

razlika između ispitanika muškog i ženskog pola u pojedičnim testovima funkcionalne

pokretljivosti u ukupnim skorovima između njih i ukupnim skorovima muškaraca i žena u

odnosu na maksimalne i minimalne normativne vrijednosti H1 ndash ostvareni sorovi na

pojedinačnim testovima funkcionale pokretljivosti između muškog i ženskog pola statistički će

se značajno razlikovati H2 ndash razlike između ukupnohg skora funkionalne pokretljivosti

ispitanika i maksimalne normativne vrijednosti biće statitisčki značajne H3 ndash statistički značajna

razlika će biti između ukupnog skora funkcionalne pokretljivosti ispitanika i minimalne

10

normativna vrijednosti H4 ndash između ukupnog skora funcionalne pokretljivosti za žene i

maksimalne normativne vrijednosti postojaće statistički značajna razlika H5 - između ukupnog

skora funcionalne pokretljivosti koga su ostvarile žene i minimalne normativne vrijednosti

postojaće statistički značajna razlika H6 ndash razlike između ukupnog skora funkcionale

pokretljivosti koga su ostvarili muškarci i masimalne normativne vrijednosti biće statistički

značajne H7 ndash postojaće statistički značajne razlike između ukupnog skora funkcionale

pokretljivosti koga su ostvarili muškarci i minimalne normativne vrijednosti i H8 ndash statistički

značajne razlike u ukupnom skoru funkcionalne pokretljivosti između muškaraca i žena biće

statistički značajne

U poglavlju Metode istraživanja (43-60) date su informacije u vezi sa tokom i

postupkom istraživanja opisom izvođenja testova i bodovanje uzorkom ispitanika uzorkom

varijabli protokolom i procedurom testiranja kao i informacije u vezi sa načinom prikupljanja i

obrade podataka te njihove statistiĉke analize Uzorak ispitanika su činili 16 reprezentativaca

seniorskog uzrasta karate reprezentacije Srbije u sportskom karateu (9 muškaraca i 7 žena)

Uzorak varijabli je predstavljalo 7 kretnih obrazaca ukupan skor od maksimalnog broja bodova

21 te kriterijumska varijabla kao normativna vrijednost DS - Duboki čučanj HS - Korak preko

prepone IL - Iskorak u sagitalnoj ravni SM - Mobilnost ramena ASLR - Aktivno podizanje

opružene noge TSP - Stabilnost trupa u skleku RS - Rotatorna stabilnost trupa US - Ukupan

skor i NV - Normativna vrijednost (skor le 14)

U poglavlju Interpretacija rezultata sa diskusijom (61 - 83) prikazani su rezultati

sljedećim redom deskriptivna statistika za cijeli uzorak deskriptivna statistika za muškarce

deskriptivna statistika za žene analiza razlika između grupa analiza razlika između ukupnog

skora žena i maksimalnog normativnog skora analiza razlika između ukupnog skora žena i

minimalnog normativnog skora zatim analiza razlika između ukupnog skora muškaraca i

maksimalnog normativnog skora analiza razlika između ukupnog skora muškaraca i minimalnog

normativnog skora te analiza razlika između ukupnog skora muškaraca i ukupnog skora žena

Kvantifikovane su prosječne vrijednosti koje reprezentuju dobijene podatke posmatranih

varijabli visina težina duboki čučanj korak preko prepone iskorak u sagitalnoj ravni

mobilnost ramena aktivno podizanje opružene noge stabilnost trupa u skleku i rotatorna

stabilnost trupa te određene mjere disperzije odnosno odstupanje svih empirijskih vrijednosti od

11

aritmetičke sredine Pored ovoga izračunat je i stepen neslaganja distribucije frekvencije u

odnosu na Gausovu krivu koji ukazuje na diskriminativnost primjenjenih testova (skjunis i

kurtozis) Rezultati koji se odnose na morfološke karakteristike ukazuju na statistički značajne

razlike odnosno na velika odstupanja od prosječnih vrijednosti za koje magistrant kaže da su i

očekivana s obzirom na to da su u pitanju reprezentativni takmičari koji istovremeno podliježu i

pravilima koji se odnose na težinske kategorije Bolje rezultate na testovima funkcionalne

pokretljivosti postigle su žene u slijedećim varijablama Duboki čučanj (razlika je 0405

jedinica) Korak preko prepone (046) Iskorak u sagitalnoj ravni (razlika srednjih vrijednosti

iznosi cijelih 1 bod) Mobilnost ramena (razlika je veoma mala i iznosi 0095 bodova) i Aktivno

podizanje opružene noge (razlika je 078 bodova) Varijable u kojima su muškarci postigli bolje

rezultate su Stabilnost trupa u skleku (razlika je 086 bodova) i Rotatorna stabilnost trupa gdje

je evidentirana razlika od 043 boda Srednja vrijednost ukupnog skora za muškarce iznosi 1556

bodova a za žene 1671 bod odnosno 115 bodova više su ostvarile žene Magistrant

pretpostavlja da su uzrok ovim razlikama vjerovatno polne karakteristike utreniranosthellip

Statistički signifikantne vrijednosti dobijene su u varijablama Iskorak u sagitalnoj ravni i

Aktivno podizanje opružene noge dok za ostale varijable nije dobijena statistički značajna

razlika Za ostale posmatrane varijable nije dobijena statistička značajnost razlika iako su

djevojke na testovima funkcionalne pokretljivosti postigle bolje rezultate Veličine uticaja

odnosno veličine razlika računate su samo za varijable koje se statistički značajno razlikuju

Visina Težina Iskorak u sagitalnoj ravni i Aktivno podizanje opružene noge pri čemu su

dobijeni rezultati ukazali da je razlika između srednjih vrijednosti posmatranih varijabli po

grupama velike jačine Nadalje velika statistička signifikantnost dobijena je između ostvarenog

ukupnog skora za cijeli uzorak i maksimalnog normativnog skora te između između ukupnog

skora funkcionalne pokretljivosti za cijeli uzorak i minimalnog normativnog skora Velika

statistički značajna razlika dobijena je i između ukupnog skora funkcionalne pokretljivosti za

žene i maksimalnog normativnog skora kao i između ukupnog skora funkcionalne pokretljivosti

za žene i minimalnog normativnog skora Veoma velika statistički značajna razlika dobijena je

između ukupnog skora funkcionalne pokretljivosti za muškarce i maksimalnog normativnog

skora te između ukupnog skora funkcionalne pokretljivosti za muškarce i minimalnog

normativnog skora Na kraju testirana je razlika u ukupnom skoru funkcionalne pokretljivosti

između muškaraca i žena za šta nije dobijena statistički značajna razlika

12

Magistrant tvrdi da se značaj istraživanja ogleda u uvidu u trenutno stanje funkcionalne

pokretljivosti kod reprezentativaca Srbije u karateu koje je moguće iskoristiti za izradu

korektivne strategije koja treba da doprinese ne samo ostvarenju željenog sportskog rezultata

već i uspješnosti u pripremi za takmičenje i smanjenju rizika od povreda Takođe vjeruje da će

FMS metoda biti prihvaćena i korišćena u dijagnostici karate sportista te da će trenerima i

fizioterapeutima s obzirom na to da su detaljno opisani svi testovi FMS metode i jasno

definisani kriterijumi ocjenjivanja karate-trenerima kondicionim trenerima kao i

fizioterapeutima značajno olakšati korišćenje i primjenu

U zaključku (81-83) navedeno je na osnovu izračunatih vrijednosti rezultata da je

osnovano tvrditi da nultu hipotezu H0 nije moguće u potpunosti prihvatiti već samo djelimično

Vjeruje se da dobijena statistički značajna razlika između maksimalne normativne vrijednosti i

ukupnog skora funkcionalne poretljivosti i minimalne normativne vrijednosti i ukupnog skora

funkcionalne pokretljivosti nije slučajnog karaktera već je to posljedica različitih faktora kao

što su koordinacija mobilnost stabilnost i funkcionalnost zglobova lokomocija kompenzacija

pokreta i asimetrija njegovog izvođenja zatim deceleracija akceleracija i fleksibilnost čije su

vrijednosti znatno manje od maksimalnog normativnog skora ali ipak veće od minimalnog

normativnog skora zbog čega hipoteze H2 i H3 nije moguće odbaciti Nadalje izračunate razlike

između normativnih (minimalnih i maksimalnih) skorova i ukupno ostvarenog skora

funkcionalne pokretljivosti kod žena ukazuju na veoma veliku statistički značajnu razliku pa i u

ovim slučajevima nije moguće odbaciti hipoteze H4 i H5 zbog čega stoji i pretpostavka da kod

takmičarki ne postoji veća opasnost od povređivanja Velike i statistički značajne razlike između

ukupnog skora funkcionalne pokretljivosti koji su postigli muškarci i maksimalnog normativnog

skora a potom i minimalnog normativnog skora upućuju da ni u ovim slučajevima nije moguće

odbaciti hipoteze H6 i H7 ali da je moguće zaključiti da stanje funkcionalne pokretljivosti kod

muškaraca ne predstavlja alarmantnu opasnost od povređivanja Na kraju magistrant zaključuje

da ukoliko se ima u vidu da savremeni karate podrazumijeva i savremene trenažne tehnologije i

da se vrhunski rezultati mogu postići samo ako takmičari imaju visok nivo motoričkih i drugih

sposobnosti koje se često razvijaju nespecifičnim trenažnim sredstvima realno je pretpostaviti

da imaju i nespecifične povrede za karate sport Vjeruje da bi dostizanje visokog nivoa

funkcionalne pokretljivosti uticalo na smanjenu učestalost od nespecifičnog povređivanja (neke

specifične povrede za karate sport je teško izbjeći) što bi vjerovatno imalo indirektan uticaj na

13

dužinu takmičarskog staža Integracijom visokog nivoa funkcionalne pokretljivosti i visokog

nivoa motoričkih i drugih sposobnosti povećala bi se ne samo motorička efikasnost u trenažnom

procesu već i u postizanju vrhunskih rezultata u dugotrajnoj sportskoj karijeri

U poglavlju Literatura (84-88) navedene su bibliografske jedinice na osnovu kojih je

formulisana teorijska osnova i metodološka struktura istraživanja i na osnovu kojih su

diskutovani rezultati dobijeni u istraživanjima Bibliografske jedinice su korektno navedene u

tekstu i u spisku literature

Irijed log Nasf~v n omiddotn lUtll om vijec u fakultfla

Na osnovlJ ltl~ l i 2C Olilgisurskog fada kandldata La7ara VO illt S obzirom na znt~j i

moguCflOSl pr imje nc IS lovil fu nkcionane pokre lJj ivosli (FMS) ne sam~ na akl ivne spon iSle vet

i nil sve druse oji S( sporiom bsve na bila koji natin i bi lo kom nivou Ie ori gina loosl (me

kO fl st3lvjemo

Oil je kalld ldll nng$Ij fski nd uradio u sJddu sa preporakama 28 zrild u iSlrativQcl og

rada

Oa obim i kvali(el magist ltl lskog fada a dgoara propiSJn im stalldard ima

0 11 IT) ~g l s l ) rsk i rZld k3n d ld3 1~ prcdsl8vlj a w atajan naven doprillos U InOvall-nOm

priSI Upu II SIl t)r1 skt) m kMateu

Inlajuci ovo u vidu KO n ll$Il J snIlfa da su sc Iekl i uslovi cJa se magistarsk rd kand idata Lazara

Vuilna pod naslovJ1lI lrocjrnJ fun kc ionli in e (lo krr ll jivosti rep rezr n t ti~middot l ca Srbij e u

I ra e sporu i prcJ t lll NJSl 3vllomiddotnl ut nom v ij(~ u Fak uilcla rlzit kog vaspitanja i spona

Un iven(e(a u OaoJ-III( da odobri iavnu odbr3fll magstarskog rada pred Komisijom u sasravu

KOMISIJA

Dr Milan Gl livio deceM uia navtna oblltlst Specljalno (i zitko obrazovanj e Fakvhe l -1 -shybelbjednosnih ntub Univtfllteta II Ba njo) w ci predsjednik (---(ipre(~V

Dr Boris lav Ceovi vaoredrd protessor uta nuln(l ob llSl Kinziologij a ind iv id ual nih spMova

prcdtnet Boril sportov i Falwltel rrzitkog vaspitil nja i spon n Uni vtrZiteta u Istotoom

SMajevu memor i ~IH)

n1umiddotna ah last Specijalno flzitko obral(lvanj e Fakullet

Banja Lub novemblr 201 1

10

normativna vrijednosti H4 ndash između ukupnog skora funcionalne pokretljivosti za žene i

maksimalne normativne vrijednosti postojaće statistički značajna razlika H5 - između ukupnog

skora funcionalne pokretljivosti koga su ostvarile žene i minimalne normativne vrijednosti

postojaće statistički značajna razlika H6 ndash razlike između ukupnog skora funkcionale

pokretljivosti koga su ostvarili muškarci i masimalne normativne vrijednosti biće statistički

značajne H7 ndash postojaće statistički značajne razlike između ukupnog skora funkcionale

pokretljivosti koga su ostvarili muškarci i minimalne normativne vrijednosti i H8 ndash statistički

značajne razlike u ukupnom skoru funkcionalne pokretljivosti između muškaraca i žena biće

statistički značajne

U poglavlju Metode istraživanja (43-60) date su informacije u vezi sa tokom i

postupkom istraživanja opisom izvođenja testova i bodovanje uzorkom ispitanika uzorkom

varijabli protokolom i procedurom testiranja kao i informacije u vezi sa načinom prikupljanja i

obrade podataka te njihove statistiĉke analize Uzorak ispitanika su činili 16 reprezentativaca

seniorskog uzrasta karate reprezentacije Srbije u sportskom karateu (9 muškaraca i 7 žena)

Uzorak varijabli je predstavljalo 7 kretnih obrazaca ukupan skor od maksimalnog broja bodova

21 te kriterijumska varijabla kao normativna vrijednost DS - Duboki čučanj HS - Korak preko

prepone IL - Iskorak u sagitalnoj ravni SM - Mobilnost ramena ASLR - Aktivno podizanje

opružene noge TSP - Stabilnost trupa u skleku RS - Rotatorna stabilnost trupa US - Ukupan

skor i NV - Normativna vrijednost (skor le 14)

U poglavlju Interpretacija rezultata sa diskusijom (61 - 83) prikazani su rezultati

sljedećim redom deskriptivna statistika za cijeli uzorak deskriptivna statistika za muškarce

deskriptivna statistika za žene analiza razlika između grupa analiza razlika između ukupnog

skora žena i maksimalnog normativnog skora analiza razlika između ukupnog skora žena i

minimalnog normativnog skora zatim analiza razlika između ukupnog skora muškaraca i

maksimalnog normativnog skora analiza razlika između ukupnog skora muškaraca i minimalnog

normativnog skora te analiza razlika između ukupnog skora muškaraca i ukupnog skora žena

Kvantifikovane su prosječne vrijednosti koje reprezentuju dobijene podatke posmatranih

varijabli visina težina duboki čučanj korak preko prepone iskorak u sagitalnoj ravni

mobilnost ramena aktivno podizanje opružene noge stabilnost trupa u skleku i rotatorna

stabilnost trupa te određene mjere disperzije odnosno odstupanje svih empirijskih vrijednosti od

11

aritmetičke sredine Pored ovoga izračunat je i stepen neslaganja distribucije frekvencije u

odnosu na Gausovu krivu koji ukazuje na diskriminativnost primjenjenih testova (skjunis i

kurtozis) Rezultati koji se odnose na morfološke karakteristike ukazuju na statistički značajne

razlike odnosno na velika odstupanja od prosječnih vrijednosti za koje magistrant kaže da su i

očekivana s obzirom na to da su u pitanju reprezentativni takmičari koji istovremeno podliježu i

pravilima koji se odnose na težinske kategorije Bolje rezultate na testovima funkcionalne

pokretljivosti postigle su žene u slijedećim varijablama Duboki čučanj (razlika je 0405

jedinica) Korak preko prepone (046) Iskorak u sagitalnoj ravni (razlika srednjih vrijednosti

iznosi cijelih 1 bod) Mobilnost ramena (razlika je veoma mala i iznosi 0095 bodova) i Aktivno

podizanje opružene noge (razlika je 078 bodova) Varijable u kojima su muškarci postigli bolje

rezultate su Stabilnost trupa u skleku (razlika je 086 bodova) i Rotatorna stabilnost trupa gdje

je evidentirana razlika od 043 boda Srednja vrijednost ukupnog skora za muškarce iznosi 1556

bodova a za žene 1671 bod odnosno 115 bodova više su ostvarile žene Magistrant

pretpostavlja da su uzrok ovim razlikama vjerovatno polne karakteristike utreniranosthellip

Statistički signifikantne vrijednosti dobijene su u varijablama Iskorak u sagitalnoj ravni i

Aktivno podizanje opružene noge dok za ostale varijable nije dobijena statistički značajna

razlika Za ostale posmatrane varijable nije dobijena statistička značajnost razlika iako su

djevojke na testovima funkcionalne pokretljivosti postigle bolje rezultate Veličine uticaja

odnosno veličine razlika računate su samo za varijable koje se statistički značajno razlikuju

Visina Težina Iskorak u sagitalnoj ravni i Aktivno podizanje opružene noge pri čemu su

dobijeni rezultati ukazali da je razlika između srednjih vrijednosti posmatranih varijabli po

grupama velike jačine Nadalje velika statistička signifikantnost dobijena je između ostvarenog

ukupnog skora za cijeli uzorak i maksimalnog normativnog skora te između između ukupnog

skora funkcionalne pokretljivosti za cijeli uzorak i minimalnog normativnog skora Velika

statistički značajna razlika dobijena je i između ukupnog skora funkcionalne pokretljivosti za

žene i maksimalnog normativnog skora kao i između ukupnog skora funkcionalne pokretljivosti

za žene i minimalnog normativnog skora Veoma velika statistički značajna razlika dobijena je

između ukupnog skora funkcionalne pokretljivosti za muškarce i maksimalnog normativnog

skora te između ukupnog skora funkcionalne pokretljivosti za muškarce i minimalnog

normativnog skora Na kraju testirana je razlika u ukupnom skoru funkcionalne pokretljivosti

između muškaraca i žena za šta nije dobijena statistički značajna razlika

12

Magistrant tvrdi da se značaj istraživanja ogleda u uvidu u trenutno stanje funkcionalne

pokretljivosti kod reprezentativaca Srbije u karateu koje je moguće iskoristiti za izradu

korektivne strategije koja treba da doprinese ne samo ostvarenju željenog sportskog rezultata

već i uspješnosti u pripremi za takmičenje i smanjenju rizika od povreda Takođe vjeruje da će

FMS metoda biti prihvaćena i korišćena u dijagnostici karate sportista te da će trenerima i

fizioterapeutima s obzirom na to da su detaljno opisani svi testovi FMS metode i jasno

definisani kriterijumi ocjenjivanja karate-trenerima kondicionim trenerima kao i

fizioterapeutima značajno olakšati korišćenje i primjenu

U zaključku (81-83) navedeno je na osnovu izračunatih vrijednosti rezultata da je

osnovano tvrditi da nultu hipotezu H0 nije moguće u potpunosti prihvatiti već samo djelimično

Vjeruje se da dobijena statistički značajna razlika između maksimalne normativne vrijednosti i

ukupnog skora funkcionalne poretljivosti i minimalne normativne vrijednosti i ukupnog skora

funkcionalne pokretljivosti nije slučajnog karaktera već je to posljedica različitih faktora kao

što su koordinacija mobilnost stabilnost i funkcionalnost zglobova lokomocija kompenzacija

pokreta i asimetrija njegovog izvođenja zatim deceleracija akceleracija i fleksibilnost čije su

vrijednosti znatno manje od maksimalnog normativnog skora ali ipak veće od minimalnog

normativnog skora zbog čega hipoteze H2 i H3 nije moguće odbaciti Nadalje izračunate razlike

između normativnih (minimalnih i maksimalnih) skorova i ukupno ostvarenog skora

funkcionalne pokretljivosti kod žena ukazuju na veoma veliku statistički značajnu razliku pa i u

ovim slučajevima nije moguće odbaciti hipoteze H4 i H5 zbog čega stoji i pretpostavka da kod

takmičarki ne postoji veća opasnost od povređivanja Velike i statistički značajne razlike između

ukupnog skora funkcionalne pokretljivosti koji su postigli muškarci i maksimalnog normativnog

skora a potom i minimalnog normativnog skora upućuju da ni u ovim slučajevima nije moguće

odbaciti hipoteze H6 i H7 ali da je moguće zaključiti da stanje funkcionalne pokretljivosti kod

muškaraca ne predstavlja alarmantnu opasnost od povređivanja Na kraju magistrant zaključuje

da ukoliko se ima u vidu da savremeni karate podrazumijeva i savremene trenažne tehnologije i

da se vrhunski rezultati mogu postići samo ako takmičari imaju visok nivo motoričkih i drugih

sposobnosti koje se često razvijaju nespecifičnim trenažnim sredstvima realno je pretpostaviti

da imaju i nespecifične povrede za karate sport Vjeruje da bi dostizanje visokog nivoa

funkcionalne pokretljivosti uticalo na smanjenu učestalost od nespecifičnog povređivanja (neke

specifične povrede za karate sport je teško izbjeći) što bi vjerovatno imalo indirektan uticaj na

13

dužinu takmičarskog staža Integracijom visokog nivoa funkcionalne pokretljivosti i visokog

nivoa motoričkih i drugih sposobnosti povećala bi se ne samo motorička efikasnost u trenažnom

procesu već i u postizanju vrhunskih rezultata u dugotrajnoj sportskoj karijeri

U poglavlju Literatura (84-88) navedene su bibliografske jedinice na osnovu kojih je

formulisana teorijska osnova i metodološka struktura istraživanja i na osnovu kojih su

diskutovani rezultati dobijeni u istraživanjima Bibliografske jedinice su korektno navedene u

tekstu i u spisku literature

Irijed log Nasf~v n omiddotn lUtll om vijec u fakultfla

Na osnovlJ ltl~ l i 2C Olilgisurskog fada kandldata La7ara VO illt S obzirom na znt~j i

moguCflOSl pr imje nc IS lovil fu nkcionane pokre lJj ivosli (FMS) ne sam~ na akl ivne spon iSle vet

i nil sve druse oji S( sporiom bsve na bila koji natin i bi lo kom nivou Ie ori gina loosl (me

kO fl st3lvjemo

Oil je kalld ldll nng$Ij fski nd uradio u sJddu sa preporakama 28 zrild u iSlrativQcl og

rada

Oa obim i kvali(el magist ltl lskog fada a dgoara propiSJn im stalldard ima

0 11 IT) ~g l s l ) rsk i rZld k3n d ld3 1~ prcdsl8vlj a w atajan naven doprillos U InOvall-nOm

priSI Upu II SIl t)r1 skt) m kMateu

Inlajuci ovo u vidu KO n ll$Il J snIlfa da su sc Iekl i uslovi cJa se magistarsk rd kand idata Lazara

Vuilna pod naslovJ1lI lrocjrnJ fun kc ionli in e (lo krr ll jivosti rep rezr n t ti~middot l ca Srbij e u

I ra e sporu i prcJ t lll NJSl 3vllomiddotnl ut nom v ij(~ u Fak uilcla rlzit kog vaspitanja i spona

Un iven(e(a u OaoJ-III( da odobri iavnu odbr3fll magstarskog rada pred Komisijom u sasravu

KOMISIJA

Dr Milan Gl livio deceM uia navtna oblltlst Specljalno (i zitko obrazovanj e Fakvhe l -1 -shybelbjednosnih ntub Univtfllteta II Ba njo) w ci predsjednik (---(ipre(~V

Dr Boris lav Ceovi vaoredrd protessor uta nuln(l ob llSl Kinziologij a ind iv id ual nih spMova

prcdtnet Boril sportov i Falwltel rrzitkog vaspitil nja i spon n Uni vtrZiteta u Istotoom

SMajevu memor i ~IH)

n1umiddotna ah last Specijalno flzitko obral(lvanj e Fakullet

Banja Lub novemblr 201 1

11

aritmetičke sredine Pored ovoga izračunat je i stepen neslaganja distribucije frekvencije u

odnosu na Gausovu krivu koji ukazuje na diskriminativnost primjenjenih testova (skjunis i

kurtozis) Rezultati koji se odnose na morfološke karakteristike ukazuju na statistički značajne

razlike odnosno na velika odstupanja od prosječnih vrijednosti za koje magistrant kaže da su i

očekivana s obzirom na to da su u pitanju reprezentativni takmičari koji istovremeno podliježu i

pravilima koji se odnose na težinske kategorije Bolje rezultate na testovima funkcionalne

pokretljivosti postigle su žene u slijedećim varijablama Duboki čučanj (razlika je 0405

jedinica) Korak preko prepone (046) Iskorak u sagitalnoj ravni (razlika srednjih vrijednosti

iznosi cijelih 1 bod) Mobilnost ramena (razlika je veoma mala i iznosi 0095 bodova) i Aktivno

podizanje opružene noge (razlika je 078 bodova) Varijable u kojima su muškarci postigli bolje

rezultate su Stabilnost trupa u skleku (razlika je 086 bodova) i Rotatorna stabilnost trupa gdje

je evidentirana razlika od 043 boda Srednja vrijednost ukupnog skora za muškarce iznosi 1556

bodova a za žene 1671 bod odnosno 115 bodova više su ostvarile žene Magistrant

pretpostavlja da su uzrok ovim razlikama vjerovatno polne karakteristike utreniranosthellip

Statistički signifikantne vrijednosti dobijene su u varijablama Iskorak u sagitalnoj ravni i

Aktivno podizanje opružene noge dok za ostale varijable nije dobijena statistički značajna

razlika Za ostale posmatrane varijable nije dobijena statistička značajnost razlika iako su

djevojke na testovima funkcionalne pokretljivosti postigle bolje rezultate Veličine uticaja

odnosno veličine razlika računate su samo za varijable koje se statistički značajno razlikuju

Visina Težina Iskorak u sagitalnoj ravni i Aktivno podizanje opružene noge pri čemu su

dobijeni rezultati ukazali da je razlika između srednjih vrijednosti posmatranih varijabli po

grupama velike jačine Nadalje velika statistička signifikantnost dobijena je između ostvarenog

ukupnog skora za cijeli uzorak i maksimalnog normativnog skora te između između ukupnog

skora funkcionalne pokretljivosti za cijeli uzorak i minimalnog normativnog skora Velika

statistički značajna razlika dobijena je i između ukupnog skora funkcionalne pokretljivosti za

žene i maksimalnog normativnog skora kao i između ukupnog skora funkcionalne pokretljivosti

za žene i minimalnog normativnog skora Veoma velika statistički značajna razlika dobijena je

između ukupnog skora funkcionalne pokretljivosti za muškarce i maksimalnog normativnog

skora te između ukupnog skora funkcionalne pokretljivosti za muškarce i minimalnog

normativnog skora Na kraju testirana je razlika u ukupnom skoru funkcionalne pokretljivosti

između muškaraca i žena za šta nije dobijena statistički značajna razlika

12

Magistrant tvrdi da se značaj istraživanja ogleda u uvidu u trenutno stanje funkcionalne

pokretljivosti kod reprezentativaca Srbije u karateu koje je moguće iskoristiti za izradu

korektivne strategije koja treba da doprinese ne samo ostvarenju željenog sportskog rezultata

već i uspješnosti u pripremi za takmičenje i smanjenju rizika od povreda Takođe vjeruje da će

FMS metoda biti prihvaćena i korišćena u dijagnostici karate sportista te da će trenerima i

fizioterapeutima s obzirom na to da su detaljno opisani svi testovi FMS metode i jasno

definisani kriterijumi ocjenjivanja karate-trenerima kondicionim trenerima kao i

fizioterapeutima značajno olakšati korišćenje i primjenu

U zaključku (81-83) navedeno je na osnovu izračunatih vrijednosti rezultata da je

osnovano tvrditi da nultu hipotezu H0 nije moguće u potpunosti prihvatiti već samo djelimično

Vjeruje se da dobijena statistički značajna razlika između maksimalne normativne vrijednosti i

ukupnog skora funkcionalne poretljivosti i minimalne normativne vrijednosti i ukupnog skora

funkcionalne pokretljivosti nije slučajnog karaktera već je to posljedica različitih faktora kao

što su koordinacija mobilnost stabilnost i funkcionalnost zglobova lokomocija kompenzacija

pokreta i asimetrija njegovog izvođenja zatim deceleracija akceleracija i fleksibilnost čije su

vrijednosti znatno manje od maksimalnog normativnog skora ali ipak veće od minimalnog

normativnog skora zbog čega hipoteze H2 i H3 nije moguće odbaciti Nadalje izračunate razlike

između normativnih (minimalnih i maksimalnih) skorova i ukupno ostvarenog skora

funkcionalne pokretljivosti kod žena ukazuju na veoma veliku statistički značajnu razliku pa i u

ovim slučajevima nije moguće odbaciti hipoteze H4 i H5 zbog čega stoji i pretpostavka da kod

takmičarki ne postoji veća opasnost od povređivanja Velike i statistički značajne razlike između

ukupnog skora funkcionalne pokretljivosti koji su postigli muškarci i maksimalnog normativnog

skora a potom i minimalnog normativnog skora upućuju da ni u ovim slučajevima nije moguće

odbaciti hipoteze H6 i H7 ali da je moguće zaključiti da stanje funkcionalne pokretljivosti kod

muškaraca ne predstavlja alarmantnu opasnost od povređivanja Na kraju magistrant zaključuje

da ukoliko se ima u vidu da savremeni karate podrazumijeva i savremene trenažne tehnologije i

da se vrhunski rezultati mogu postići samo ako takmičari imaju visok nivo motoričkih i drugih

sposobnosti koje se često razvijaju nespecifičnim trenažnim sredstvima realno je pretpostaviti

da imaju i nespecifične povrede za karate sport Vjeruje da bi dostizanje visokog nivoa

funkcionalne pokretljivosti uticalo na smanjenu učestalost od nespecifičnog povređivanja (neke

specifične povrede za karate sport je teško izbjeći) što bi vjerovatno imalo indirektan uticaj na

13

dužinu takmičarskog staža Integracijom visokog nivoa funkcionalne pokretljivosti i visokog

nivoa motoričkih i drugih sposobnosti povećala bi se ne samo motorička efikasnost u trenažnom

procesu već i u postizanju vrhunskih rezultata u dugotrajnoj sportskoj karijeri

U poglavlju Literatura (84-88) navedene su bibliografske jedinice na osnovu kojih je

formulisana teorijska osnova i metodološka struktura istraživanja i na osnovu kojih su

diskutovani rezultati dobijeni u istraživanjima Bibliografske jedinice su korektno navedene u

tekstu i u spisku literature

Irijed log Nasf~v n omiddotn lUtll om vijec u fakultfla

Na osnovlJ ltl~ l i 2C Olilgisurskog fada kandldata La7ara VO illt S obzirom na znt~j i

moguCflOSl pr imje nc IS lovil fu nkcionane pokre lJj ivosli (FMS) ne sam~ na akl ivne spon iSle vet

i nil sve druse oji S( sporiom bsve na bila koji natin i bi lo kom nivou Ie ori gina loosl (me

kO fl st3lvjemo

Oil je kalld ldll nng$Ij fski nd uradio u sJddu sa preporakama 28 zrild u iSlrativQcl og

rada

Oa obim i kvali(el magist ltl lskog fada a dgoara propiSJn im stalldard ima

0 11 IT) ~g l s l ) rsk i rZld k3n d ld3 1~ prcdsl8vlj a w atajan naven doprillos U InOvall-nOm

priSI Upu II SIl t)r1 skt) m kMateu

Inlajuci ovo u vidu KO n ll$Il J snIlfa da su sc Iekl i uslovi cJa se magistarsk rd kand idata Lazara

Vuilna pod naslovJ1lI lrocjrnJ fun kc ionli in e (lo krr ll jivosti rep rezr n t ti~middot l ca Srbij e u

I ra e sporu i prcJ t lll NJSl 3vllomiddotnl ut nom v ij(~ u Fak uilcla rlzit kog vaspitanja i spona

Un iven(e(a u OaoJ-III( da odobri iavnu odbr3fll magstarskog rada pred Komisijom u sasravu

KOMISIJA

Dr Milan Gl livio deceM uia navtna oblltlst Specljalno (i zitko obrazovanj e Fakvhe l -1 -shybelbjednosnih ntub Univtfllteta II Ba njo) w ci predsjednik (---(ipre(~V

Dr Boris lav Ceovi vaoredrd protessor uta nuln(l ob llSl Kinziologij a ind iv id ual nih spMova

prcdtnet Boril sportov i Falwltel rrzitkog vaspitil nja i spon n Uni vtrZiteta u Istotoom

SMajevu memor i ~IH)

n1umiddotna ah last Specijalno flzitko obral(lvanj e Fakullet

Banja Lub novemblr 201 1

12

Magistrant tvrdi da se značaj istraživanja ogleda u uvidu u trenutno stanje funkcionalne

pokretljivosti kod reprezentativaca Srbije u karateu koje je moguće iskoristiti za izradu

korektivne strategije koja treba da doprinese ne samo ostvarenju željenog sportskog rezultata

već i uspješnosti u pripremi za takmičenje i smanjenju rizika od povreda Takođe vjeruje da će

FMS metoda biti prihvaćena i korišćena u dijagnostici karate sportista te da će trenerima i

fizioterapeutima s obzirom na to da su detaljno opisani svi testovi FMS metode i jasno

definisani kriterijumi ocjenjivanja karate-trenerima kondicionim trenerima kao i

fizioterapeutima značajno olakšati korišćenje i primjenu

U zaključku (81-83) navedeno je na osnovu izračunatih vrijednosti rezultata da je

osnovano tvrditi da nultu hipotezu H0 nije moguće u potpunosti prihvatiti već samo djelimično

Vjeruje se da dobijena statistički značajna razlika između maksimalne normativne vrijednosti i

ukupnog skora funkcionalne poretljivosti i minimalne normativne vrijednosti i ukupnog skora

funkcionalne pokretljivosti nije slučajnog karaktera već je to posljedica različitih faktora kao

što su koordinacija mobilnost stabilnost i funkcionalnost zglobova lokomocija kompenzacija

pokreta i asimetrija njegovog izvođenja zatim deceleracija akceleracija i fleksibilnost čije su

vrijednosti znatno manje od maksimalnog normativnog skora ali ipak veće od minimalnog

normativnog skora zbog čega hipoteze H2 i H3 nije moguće odbaciti Nadalje izračunate razlike

između normativnih (minimalnih i maksimalnih) skorova i ukupno ostvarenog skora

funkcionalne pokretljivosti kod žena ukazuju na veoma veliku statistički značajnu razliku pa i u

ovim slučajevima nije moguće odbaciti hipoteze H4 i H5 zbog čega stoji i pretpostavka da kod

takmičarki ne postoji veća opasnost od povređivanja Velike i statistički značajne razlike između

ukupnog skora funkcionalne pokretljivosti koji su postigli muškarci i maksimalnog normativnog

skora a potom i minimalnog normativnog skora upućuju da ni u ovim slučajevima nije moguće

odbaciti hipoteze H6 i H7 ali da je moguće zaključiti da stanje funkcionalne pokretljivosti kod

muškaraca ne predstavlja alarmantnu opasnost od povređivanja Na kraju magistrant zaključuje

da ukoliko se ima u vidu da savremeni karate podrazumijeva i savremene trenažne tehnologije i

da se vrhunski rezultati mogu postići samo ako takmičari imaju visok nivo motoričkih i drugih

sposobnosti koje se često razvijaju nespecifičnim trenažnim sredstvima realno je pretpostaviti

da imaju i nespecifične povrede za karate sport Vjeruje da bi dostizanje visokog nivoa

funkcionalne pokretljivosti uticalo na smanjenu učestalost od nespecifičnog povređivanja (neke

specifične povrede za karate sport je teško izbjeći) što bi vjerovatno imalo indirektan uticaj na

13

dužinu takmičarskog staža Integracijom visokog nivoa funkcionalne pokretljivosti i visokog

nivoa motoričkih i drugih sposobnosti povećala bi se ne samo motorička efikasnost u trenažnom

procesu već i u postizanju vrhunskih rezultata u dugotrajnoj sportskoj karijeri

U poglavlju Literatura (84-88) navedene su bibliografske jedinice na osnovu kojih je

formulisana teorijska osnova i metodološka struktura istraživanja i na osnovu kojih su

diskutovani rezultati dobijeni u istraživanjima Bibliografske jedinice su korektno navedene u

tekstu i u spisku literature

Irijed log Nasf~v n omiddotn lUtll om vijec u fakultfla

Na osnovlJ ltl~ l i 2C Olilgisurskog fada kandldata La7ara VO illt S obzirom na znt~j i

moguCflOSl pr imje nc IS lovil fu nkcionane pokre lJj ivosli (FMS) ne sam~ na akl ivne spon iSle vet

i nil sve druse oji S( sporiom bsve na bila koji natin i bi lo kom nivou Ie ori gina loosl (me

kO fl st3lvjemo

Oil je kalld ldll nng$Ij fski nd uradio u sJddu sa preporakama 28 zrild u iSlrativQcl og

rada

Oa obim i kvali(el magist ltl lskog fada a dgoara propiSJn im stalldard ima

0 11 IT) ~g l s l ) rsk i rZld k3n d ld3 1~ prcdsl8vlj a w atajan naven doprillos U InOvall-nOm

priSI Upu II SIl t)r1 skt) m kMateu

Inlajuci ovo u vidu KO n ll$Il J snIlfa da su sc Iekl i uslovi cJa se magistarsk rd kand idata Lazara

Vuilna pod naslovJ1lI lrocjrnJ fun kc ionli in e (lo krr ll jivosti rep rezr n t ti~middot l ca Srbij e u

I ra e sporu i prcJ t lll NJSl 3vllomiddotnl ut nom v ij(~ u Fak uilcla rlzit kog vaspitanja i spona

Un iven(e(a u OaoJ-III( da odobri iavnu odbr3fll magstarskog rada pred Komisijom u sasravu

KOMISIJA

Dr Milan Gl livio deceM uia navtna oblltlst Specljalno (i zitko obrazovanj e Fakvhe l -1 -shybelbjednosnih ntub Univtfllteta II Ba njo) w ci predsjednik (---(ipre(~V

Dr Boris lav Ceovi vaoredrd protessor uta nuln(l ob llSl Kinziologij a ind iv id ual nih spMova

prcdtnet Boril sportov i Falwltel rrzitkog vaspitil nja i spon n Uni vtrZiteta u Istotoom

SMajevu memor i ~IH)

n1umiddotna ah last Specijalno flzitko obral(lvanj e Fakullet

Banja Lub novemblr 201 1

13

dužinu takmičarskog staža Integracijom visokog nivoa funkcionalne pokretljivosti i visokog

nivoa motoričkih i drugih sposobnosti povećala bi se ne samo motorička efikasnost u trenažnom

procesu već i u postizanju vrhunskih rezultata u dugotrajnoj sportskoj karijeri

U poglavlju Literatura (84-88) navedene su bibliografske jedinice na osnovu kojih je

formulisana teorijska osnova i metodološka struktura istraživanja i na osnovu kojih su

diskutovani rezultati dobijeni u istraživanjima Bibliografske jedinice su korektno navedene u

tekstu i u spisku literature

Irijed log Nasf~v n omiddotn lUtll om vijec u fakultfla

Na osnovlJ ltl~ l i 2C Olilgisurskog fada kandldata La7ara VO illt S obzirom na znt~j i

moguCflOSl pr imje nc IS lovil fu nkcionane pokre lJj ivosli (FMS) ne sam~ na akl ivne spon iSle vet

i nil sve druse oji S( sporiom bsve na bila koji natin i bi lo kom nivou Ie ori gina loosl (me

kO fl st3lvjemo

Oil je kalld ldll nng$Ij fski nd uradio u sJddu sa preporakama 28 zrild u iSlrativQcl og

rada

Oa obim i kvali(el magist ltl lskog fada a dgoara propiSJn im stalldard ima

0 11 IT) ~g l s l ) rsk i rZld k3n d ld3 1~ prcdsl8vlj a w atajan naven doprillos U InOvall-nOm

priSI Upu II SIl t)r1 skt) m kMateu

Inlajuci ovo u vidu KO n ll$Il J snIlfa da su sc Iekl i uslovi cJa se magistarsk rd kand idata Lazara

Vuilna pod naslovJ1lI lrocjrnJ fun kc ionli in e (lo krr ll jivosti rep rezr n t ti~middot l ca Srbij e u

I ra e sporu i prcJ t lll NJSl 3vllomiddotnl ut nom v ij(~ u Fak uilcla rlzit kog vaspitanja i spona

Un iven(e(a u OaoJ-III( da odobri iavnu odbr3fll magstarskog rada pred Komisijom u sasravu

KOMISIJA

Dr Milan Gl livio deceM uia navtna oblltlst Specljalno (i zitko obrazovanj e Fakvhe l -1 -shybelbjednosnih ntub Univtfllteta II Ba njo) w ci predsjednik (---(ipre(~V

Dr Boris lav Ceovi vaoredrd protessor uta nuln(l ob llSl Kinziologij a ind iv id ual nih spMova

prcdtnet Boril sportov i Falwltel rrzitkog vaspitil nja i spon n Uni vtrZiteta u Istotoom

SMajevu memor i ~IH)

n1umiddotna ah last Specijalno flzitko obral(lvanj e Fakullet

Banja Lub novemblr 201 1

Irijed log Nasf~v n omiddotn lUtll om vijec u fakultfla

Na osnovlJ ltl~ l i 2C Olilgisurskog fada kandldata La7ara VO illt S obzirom na znt~j i

moguCflOSl pr imje nc IS lovil fu nkcionane pokre lJj ivosli (FMS) ne sam~ na akl ivne spon iSle vet

i nil sve druse oji S( sporiom bsve na bila koji natin i bi lo kom nivou Ie ori gina loosl (me

kO fl st3lvjemo

Oil je kalld ldll nng$Ij fski nd uradio u sJddu sa preporakama 28 zrild u iSlrativQcl og

rada

Oa obim i kvali(el magist ltl lskog fada a dgoara propiSJn im stalldard ima

0 11 IT) ~g l s l ) rsk i rZld k3n d ld3 1~ prcdsl8vlj a w atajan naven doprillos U InOvall-nOm

priSI Upu II SIl t)r1 skt) m kMateu

Inlajuci ovo u vidu KO n ll$Il J snIlfa da su sc Iekl i uslovi cJa se magistarsk rd kand idata Lazara

Vuilna pod naslovJ1lI lrocjrnJ fun kc ionli in e (lo krr ll jivosti rep rezr n t ti~middot l ca Srbij e u

I ra e sporu i prcJ t lll NJSl 3vllomiddotnl ut nom v ij(~ u Fak uilcla rlzit kog vaspitanja i spona

Un iven(e(a u OaoJ-III( da odobri iavnu odbr3fll magstarskog rada pred Komisijom u sasravu

KOMISIJA

Dr Milan Gl livio deceM uia navtna oblltlst Specljalno (i zitko obrazovanj e Fakvhe l -1 -shybelbjednosnih ntub Univtfllteta II Ba njo) w ci predsjednik (---(ipre(~V

Dr Boris lav Ceovi vaoredrd protessor uta nuln(l ob llSl Kinziologij a ind iv id ual nih spMova

prcdtnet Boril sportov i Falwltel rrzitkog vaspitil nja i spon n Uni vtrZiteta u Istotoom

SMajevu memor i ~IH)

n1umiddotna ah last Specijalno flzitko obral(lvanj e Fakullet

Banja Lub novemblr 201 1