VAAZ HAZIRLAMA VE SUNMA LE LGL TEMEL LKE VE YNTEMLER

SEMNERMZE HO GELDNZ( 6 Saat )

VAAZ HAZIRLAMA VE SUNMA LE LGL TEMEL LKE VE YNTEMLER

VAAZ HAZIRLAMA VE SUNMA LE LGL TEMEL LKE VE YNTEMLERBu seminerde, vaaz ve hitabet hazrl ve sunumu hakknda genel bilgiler verilecek, vaaz hazrlamada dikkat edilecek noktalara (mekn, hedef kitle, sre, ama vb.) vurgu yaplacaktr. Vaazn sunumu ile ilgili olarak ise, sunu, gncelletirme ve deerlendirmenin nemine dikkat ekilecektir. Ayrca dili doru, gzel ve etkili kullanmann incelikleri, Trkeyi zenle kullanarak, konumay sanata dntrmenin ilkeleri ve gzel konumann nemi, ne syleyeceini bilmenin yan sra nasl syleyeceini de bilmesi iin gerekli hususlar ile zaman nasl kullanacana dair yntemler aklanacaktr.Hazrlk ve Zihin Ama1. Vaaz ve iradn toplumun din eitimine katksn aratrnz.2. Dinlediiniz bir vaazn sizi hangi ynleriyle etkilediini arkadalarnza anlatnz.3. Bir vaiz ile grp vaazn hazrlan aamalar hakknda bilgi alnz. Bunlar arkadalarnzla paylanz.4. Vaaz hazrlarken ncelikle hangi kaynaklardan yararlanrsnz? Syleyiniz.Bir FkraHatip Ve DinleyiciBir hatip konferans verecei salona girdi. Salon, n srada oturan seyis dnda botu.Morali bozulan ve konuup konumama konusunda dnen hatip sonunda seyise sordu:"Buradaki tek kii sensin. Sana gre konumal mym, yoksa konumamal mym?"Seyis cevap verdi:"Ben basit bir insanm, bu konulardan anlamam. Fakat ahra gelseydim ve btn atlarn kap bir tanesinin kaldn grseydim, yine de onu beslerdim."

Bir FkraBu szlere hak veren hatip konumaya balad.ki saatin zerinde konutu durdu, kendini mutlu hissetti. Dinleyicisinin de konumasnn ok iyi olduunu onaylamasn isteyerek sordu:"Konumam nasl buldun?"Seyis bir an dndkten sonra cevap verdi:"Sana daha nce basit bir adam olduumu ve bu konulardan pek anlamadm sylemitim. Gene de eer ahra gelip biri dnda tm atlarn katn grseydim, onu beslerdim, ama elimdeki yemin hepsini ona vermezdim."

VAAZ HAZIRLAMA VE SUNMA LE LGL TEMEL LKE VE YNTEMLER1. Vaazn hazrlanmas1.1. Vaaz kaynaklarn ve eriklerini tanma 1.2. Vaaz konular belirlemede ilkeler1.3. Dnemler halinde vaaz konularn plnlama 1.4. Vaaz konusuna uygun materyal hazrlama (ayet, hadis, kssa, rnek olay vb.)1.5. Vaaz hazrlnda ve sunumunda farkl sosyo-ekonomik ve kltrel gruplar dikkate alma

VAAZ HAZIRLAMA VE SUNMA LE LGL TEMEL LKE VE YNTEMLER2. Vaazn sunumu2.1. Vaaza giri (Besmele, Dualar vs.)2.2. Vaaz konusuna dikkat ekme ve konuya giri2.3. Vaaz konu btnl iinde srdrme 2.4. Vaaz sunarken ses tonunu ve beden dilini kullanma2.5. Vaazda kullanlan materyalin birbiri ile ilgisini kurmaVAAZ HAZIRLAMA VE SUNMA LE LGL TEMEL LKE VE YNTEMLER2.6. Konuyu gncel hayatla ilikilendirme2.7. Vaaz sonunda konuyu zetleme ve ana fikri vurgulama2.8. Konuya uygun bir dua ile vaaz tamamlama2.9. Vaaz sonras geribildirimler yoluyla vaaz biim, ierik, yntem sunu asndan deerlendirme

1. Vaazn hazrlanmas1.1. Vaaz kaynaklarn ve eriklerini tanmaKuran-HadisTefsir-Fkh, lmihl Kelm-AkaidAhlk, Tasavvuf ve Zhd KitaplarTarih ve Siyer Tabakat ve Menakb ; iir ve Kssalar

1.1. Vaaz kaynaklarn ve eriklerini tanmahyau Ulumid-Din: ansiklopedik bir eserdir. Din konularnn tamamndan bahseder. Konular: ilim, akaid, temizlik, namaz, oru, zekt, hacc, Tilavet-i Kuran, ezkar ve davat, yemek adab, nikah, helal-haram, lfet ve uhuvvet, uzlet, yolculuk, emri bil-maruf. konular ilenirken genel olarak ayet ve hadisler verilmi, bakalarna ait szlerle konu zenginletirilmitir.

1.1. Vaaz kaynaklarn ve eriklerini tanma1. Kuran dan tler 1-2, Komisyon, DB Yaynlar 2010.2. Minberden tler, Komisyon, Ankara 2008.3. Krsden tler : 52 konuda vaaz rnekleri / yay. haz. smail Karagz , Ankara : Diyanet leri Bakanl, 20074. rnek vaazlar I-II / Ltfi entrk , Ankara : Diyanet leri Bakanl, 20045.Din Grevlisinin Rehber Kitab, Dr. Hayati Tetik, 2010.6.Vaiz ve mamlar in Cemaat le Etkili letiim, Cuma Karan, Gndnm Yaynlar 2008.

1.1. Vaaz kaynaklarn ve eriklerini tanma7.el-Haytl-ebyaz veya Ramazan vaizi / brahim Cd Efendi, 1344/1926 stanbul : Dizerkonca Matbaas, 1970.8. Galiyetl-mevaiz ve misbahil-mttaiz ve kabesil-vaiz. / Eb'l-Berekat Hayreddin Numan b. Mahmd b. Abdullah Alusi. -- Beyrut : Drl-Minhac, 2005/1425.9. Bostan'l-Vaizin ve Riyadu's-Samiin. / bn'l-Cevzi, Eb'l-Ferec Abdurrahman b. Ali b. Muhammed, Eb'l-Ferec, 597/1200

1.1. Vaaz kaynaklarn ve eriklerini tanma10. Tuhfet'l-Vaizin. / Pirincizade, Sleyman Efendi, 1280/186311. Sa'adetname Tercme-i Revzat'-heda li-Vaizi'l-Hiravi. / Cami Hac Hasan Zade Muhyiddin Mehmed, Balkesir'li, 91112. Mnyet'l-Vaizin ve Gunyet'l-Mttaizin. / el-Enguri, Abdlhamid b. Abdurrahman, 763/1362 Vaaz rnekleri. Ankara : Diyanet leri Bakanl, 196413.Urfal Mahmud Kamilin vaazlar : (1. ve 2. dersler). / Mahmud Kamil.stanbul : Asar lmiye Ktphanesi, 1935

1.1. Vaaz kaynaklarn ve eriklerini tanma14. Tenbihul-Gafilin, Ebul-Leys Es-Semerkandi.15.stiklal mar airimiz istiklal harbindeki vaazlar / Hasan Bonakolu, stanbul : Ayyldz Matbaas, 1981, 1. Kurtulu Sava, 1919-192216.Mminlere vaazlar. / Hasan Rami Yavuz ; yay. haz. Yunus Vehbi Yavuz. -- stanbul : aykaral Hac Hasan Efendi lme Hizmet Vakf, 200717. Memba, Hseyin Aslan/ brahim Demir.18.el-Burhan'l-meyyed : kurtarc tler (vaaz-irad-tasavvuf). / Seyyid Ahmet er-Rufai, 578/1182, Bedir Yaynlar.19.Haftalk vaazlar. / Mahmut Ustaosmanolu. -- stanbul : Sira Kitabevi, 1988

1.1. Vaaz kaynaklarn ve eriklerini tanma20. Peygamber efendimizin hitabeti. / Ahmet Ltfi Kazanc. -- stanbul : Marifet Yaynlar, 198021. Hitabet sanat ve mehur hatipler. / M. Ziya nsel. -- [stanbul] : Fuat Gcyener Yaynevi, 195022. Hitabet ve irad : gzel konuma ve insanlar etkileme yollar. / Abdurrahman etin. -- Bursa : Aksa Yaynlar, 199823. Dini hitabet : eitleri, ilkeleri, rnekleri. / smail Ltfi akan. -- stanbul : Marmara niversitesi lahiyat Fakltesi Vakf (FAV), 199824. Btn ynleriyle hitabet / Nejat Muallimolu 199425. Asr- Saadet ve Rait Halifeler dneminde hitabet. / Mehmet Reit zbalk. -- stanbul : Yeni Akademi Yaynlar, 20051.1. Vaaz kaynaklarn ve eriklerini tanmaGnmzde Sohbetlerde Kullanlan Kitaplar:1- Risale-i Nur Klliyat, yazar Said Nursidir. Kitap islamn, iman esaslarnn, ahlak ve baz gncel konularn anlatlmasnda kullanlabilir. zellikle Hastalar, Uhuvvet, hlas, Hair, Genlik, man-Kfr Muvazeneleri, Ramazan Risaleleri, Hanmlar Rehberi birer vaaz olacarak anlatlacak kitaplardr. Risale-i Nur klliyatndaki temel eserler Szler, Lemalar ve ualar adl kitaplardr. 1.1. Vaaz kaynaklarn ve eriklerini tanmaGnmzde Sohbetlerde Kullanlan Kitaplar:2- Mektubat: mam Rabbaniye sorulan sorulara cevaplar ihtiva eder. 3 cilt olarak terceme edilmitir. Mektuplardan paralar okunur. Mektuplar yorumlanarak bir sohbet veya sohbetler serisi devam eder. Mektubat bittiinde dini meseleler zerinde bilgi ve uur sahibi birisi olunur. 1.1. Vaaz kaynaklarn ve eriklerini tanmaGnmzde Sohbetlerde Kullanlan Kitaplar:3- Riyazus-Salihn: mam Nevevinin daha ok ahlakla ilgili hadisleri derledii bir hadis koleksiyonudur. Bir ok tercemesi vardr. Ancak en kullanll, ilmi bakmdan en gzeli ve vaazlarda kullanabileceimiz ise Yaar Kandemir ve . Ltfi akan hocalarn din grevlilerinin kulanmasn hedefleyerek hazrladklar 8 ciltlik erhtir. ok gzel bir sistematii vardr. 1.1. Vaaz kaynaklarn ve eriklerini tanmaGnmzde Sohbetlerde Kullanlan Kitaplar:4- Ruhul-Beyan Tefsiri: smail Hakk Bursevi Hazretlerinin Bursa Ulu Camiinde halka verdii tefsir sohbetidir. erisinde oka hikaye bulunmaktadr. Eser ciddi bir terceme ile bitme aamasna gelmitir. Erkam yaynlar tercemesi tavsiye edilir.

1.2. Vaaz konular belirlemede ilkelerGncel olmal. Kandillerde ve bayramlarda bu konular gndeme gelmeli.nsanlarn ilgisini ekecek tarzda olmal.nsan hayatnda bir yeri olmal.nsanlara hayat gayesini hatrlatmal ve uur oluturacak tarzda olmal.Toplumun rf ve adetlerine ters olmamal. Fasit rfe ters olmaldr hatta onu maruf rfe evirmeyi gaye edinmelidir.

1.2. Vaaz konular belirlemede ilkelerKonu seimi, gnn ve evrenin artlar ile cemaatin ihtiyac dikkate alnarak yaplr. rnein, bir kandil gecesinin iinde bulunduu hafta o gecenin anlam ve nemi, okullarn ald hafta eitimin nemi ve camiler haftasnda caminin sosyal hayattaki yeri gibi konular seilebilir.

1.2. Vaaz konular belirlemede ilkelerHz. Peygamber hutbelerini, sohbetlerini duruma, ortama ve toplumun temel ihtiyalarna gre belirlerdi. rnein; o, olu brahim ld gn gne tutulunca, bunu lmle badatranlara hutbesinde cevap vermi ve bunun doru bir yorum olmadn belirtmitir. Ayrca Hz. Peygamber ve sahabe dnemindemminler gelien olaylardan cuma hutbeleri yoluyla haberdar edilirdi. (Hitabet ve Mesleki Uygulama,51)

1.3. Dnemler halinde vaaz konularn plnlama Vaaz konular her aylk periyotlar halinde belirlenir. Cuma gnleri vaaz konular daha ok hutbe konular ile ayn olur. Yada cemaati eitecek olan bir din grevlisi her dnem farkl konulara arlk vererek cemaatinin o konulara kar hassas olmasn salayabilir.Kuran mesajn serlevha ayetlerle batan sona anlatabilir.

1.3. Dnemler halinde vaaz konularn plnlama Mesaj ykl krk ayet yahut krk hadis gibi seerek her sohbetinde bir ayet yahut bir hadis erevesinde sohbetini yapabilir. Kurandan Mesajlar I-II; Krk Konu Krk Ayet gibi bakanlmz yaynlarndan yararlanlabilir.Krsden tler: 52 konuda vaaz rnekleri kitab gibi vaaz konular her zaman gncelliini kaybetmeyecek bir kitab takip edebilir.

1.3. Dnemler halinde vaaz konularn plnlama SYLEYELMmann nemi konulu bir vaaz hazrlayacak olsanz giri, gelime ve sonu blmlerinde nelere yer verirsiniz? Syleyiniz.Namazn nemi konulu bir vaaz hazrlayacak olsanz giri, gelime ve sonu blmlerinde nelere yer verirsiniz? Syleyiniz

1.3. Dnemler halinde vaaz konularn plnlama Plan yapmak konular datmamz nler,Plan, konuyu mantk erevesinde ve ikna edci olarak sunmay salar.yi plan insann vcudundaki iskelet sistemine benzer.Plan, girii, gelimeyi ve sonucu iyi analiz ederek yaplmaldr.

1.4. Vaaz konusuna uygun materyal hazrlama (ayet, hadis, kssa, rnek olay vb.)Hatip, nce konuyu seer ve konunun plann yapar. Konuyla ilgili ayet, hadis ve bunlarla ilgili grleri elde eder. Kendi yorumlarn da katarak elde ettii bilgileri deerlendirir. Daha sonra belirledii plan dhilinde bir metin oluturur.

1.4. Vaaz konusuna uygun materyal hazrlama (ayet, hadis, kssa, rnek olay vb.)Her eyden nce ortaya kacak metnin sade, ak, anlalr bir dille yazlmasna zen gsterir. Bunun iin ksa cmleleri tercih eder. Yanl anlalmaya msait ive ve kelimeler kullanmaktan kanr. Kavramlar yerli yerinde kullanr.

1.5. Vaaz hazrlnda ve sunumunda farkl sosyo-ekonomik ve kltrel gruplar dikkate alma Vaiz, vaaz konusunu belirledikten sonra konusuyla ilgili gerekli gzlem ve aratrmay yapar. Bu almasnda cemaatin genel yapsn, evrenin fiziki, sosyal ve kltrel zelliklerini dikkate alr. Dinin temel kaynaklarndan gerekli bilgileri toplar.

1.5. Vaaz hazrlnda ve sunumunda farkl sosyo-ekonomik ve kltrel gruplar dikkate alma Hatip, temel kaynaklardan konusuna dair elde ettii bilgileri bir araya toplar. Daha sonra onlar gndeme ve muhataplarnn genel durumuna gre deerlendirir. Elde ettii tm bilgileri olduu gibi muhataplarna sunmaz. Tpk bir ar gibi eitli ieklerden ald z bala evirip evresindekilerin ihtiyacna gre sunar.

1.5. Vaaz hazrlnda ve sunumunda farkl sosyo-ekonomik ve kltrel gruplar dikkate alma Hatip, konusuyla alakal bulduu bir ayetin ini sebebini, indii ortam, inince hangi problemi nasl zdn inceler. Elde ettii bir hadisin niin sylendiini, evrensel veya blgesel olup olmadn aratrr. limlerin konuyla ilgili grlerini dikkate alr. Btn bunlardan sonra elde ettii bu bilgileri muhataplarna nasl sunacan tasarlar. Bu bilgiden cemaatin ne kazanacan deerlendirip konuyu en uygun tekniklerle doru bir ekilde sunar.

1.5. Vaaz hazrlnda ve sunumunda farkl sosyo-ekonomik ve kltrel gruplar dikkate alma DEERLENDRELMslamn ahlaki tleriyle ilgili bir hutbe hazrlayacak olsanz Hucurt suresinin 11-13. ayetlerini nasl deerlendirirsiniz?

1.5. Vaaz hazrlnda ve sunumunda farkl sosyo-ekonomik ve kltrel gruplar dikkate alma Hucurt suresinin 11-13. ayetleri: Ey iman edenler, bir kavim (bir baka) kavimle alay etmesin, belki kendilerinden daha hayrldrlar; kadnlar da kadnlarla (alay etmesin), belki kendilerinden daha hayrldrlar. Kendi nefislerinizi (kendi kendinizi) yadrgayp-kk drmeyin ve birbirinizi 'en olmadk-kt lakablarla' armayn. mandan sonra fasklk ne kt bir isimdir. Kim tevbe etmezse, ite onlar, zalim olanlarn ta kendileridir.

1.5. Vaaz hazrlnda ve sunumunda farkl sosyo-ekonomik ve kltrel gruplar dikkate alma [049.012]Ey iman edenler, zandan ok kann; nk zannn bir ksm gnahtr. Tecesss etmeyin (birbirinizin gizli ynlerini aratrmayn) . Kiminiz de kiminizin gybetini yapp arkasndan ekitirmesin. Sizden biriniz, l kardeinin etini yemeyi sever mi? te, bundan irenip-tiksindiniz. Allah'tan korkup-saknn. Hi phesiz Allah, tevbeleri kabul edendir, ok esirgeyendir.

1.5. Vaaz hazrlnda ve sunumunda farkl sosyo-ekonomik ve kltrel gruplar dikkate alma [049.013]Ey insanlar, gerekten, biz sizi bir erkek ve bir diiden yarattk ve birbirinizle tanmanz iin siz halklar ve kabileler (eklinde) kldk. Hi phesiz, Allah katnda sizin en stn (kerim) olannz, takvaca en ileride olannzdr. Hi phe yok Allah, bilendir, haber alandr.

2. Vaazn sunumu2.1. Vaaza giri(Besmele, Dualar vs.)Vaiz, vaazna kendisini ve cemaatini vaaz dinlemeye hazr hale getirecek bir motivasyonla balayabilmesi iin besmele ve dua ile balamaldr.Besmele ve dua dikkatleri ulvi ve hakikatleri dinleme boyutuna insanlar eker.

2.2. Vaaz konusuna dikkat ekme ve konuya giriHitap cmlesi: Hatip cemaatin dikkatini ekebilecek iyi bir hitap cmlesiyle vaazna balamaldr.rnein, Muhterem Mslmanlar!, Deerli Din Kardelerim!, Aziz Cemaat! vb. eklinde olabilir. Bu hitap cmleleri zaman zaman konu deiikliinde dikkati toplamak iin tekrar edilebilir.

2.3. Vaaz konu btnl iinde srdrme Vaaz, yemek yapmaya benzetilebilir. Eer ortaya iyi bir yemein kmasn istiyorsak malzemeleri srasyla kullanmalyz. Eer ksa srede piecek olan malzemeyi nce kor, zun srede pien malzemeyi sonra korsak yemeimiz ne istediimiz tatta olur nede onu yakmadan piirebiliriz.

2.3. Vaaz konu btnl iinde srdrme Vaaz, konu btnl iinde sunulmad takdirde sonra syleyeceimiz hakikati ne alr ve sonra syleyeceimiz hakikatin mantki temelleri yklm olacandan hakikate zulmetmi oluruz. Bu nedenle konu btnl mantk silsilesi ierisinde sunulmaldr.

2.3. Vaaz konu btnl iinde srdrme Vaazda konu btnlnn bozulmas bir bir ehirden baka bir ehre giderken yoldan kmaya veya ana yoldan tali yollara sapmaya benzer. Konu btnl bozulduunda anlatacaklarmz tam olarak anlatamam oluruz. ok ey sylemi ama hibir ey kavratamam oluruz.

2.3. Vaaz konu btnl iinde srdrme Vaaz konusunun belirtilmesi: vaazn konusunun belirtilmesi, cemaati dinlemeye hazrlamak asndan nemlidir. Hatta sadece konunun adnn sylenmesi ile yetinmeyip hangi amala ve hangi boyutlaryla ele alnacann da belirtilmesinde yarar vardr. Bylece cemaatin zihni vaazn konusuna younlam olur. rnein, Muhterem Mslmanlar! Bu hafta okullarmz eitim-retime alaca iin vaazmzda da slam dininin ilme verdii nemi ele alacaz. diyerek vaazn konusu belirtilir.

2.4. Vaaz sunarken ses tonunu ve beden dilini kullanmaSesimiz samimiyetimizi; beden dilimiz ahsiyetimizi ifade eder. Sesimiz, duygular; beden dilimiz, sylediimizin arkasnda durduumuzun gstergesidir.

2.5. Vaazda kullanlan materyalin birbiri ile ilgisini kurmaKonuma bal yapmak gibidir.Konuma fotoraf ekmek gibidir.Konumak, bir aletin paralarn birletirmektir.Konumak, cmlelerle bina yapmak gibidir.Konumak, kelimelerle hal dokumak gibidir.

2.6. Konuyu gncel hayatla ilikilendirmeGncellik, anlalmay salayacandan, problemleri zeceinden dolay nemlidir. Herkes pazara gidince iine yarayan eyleri alr. Gncel olmayan konumalar, mzelik eyalara benzer.

2.7. Vaaz sonunda konuyu zetleme ve ana fikri vurgulamaKonuya giri: Konunun giriinde dikkat ekici ve cemaati motive edici cmlelere yer verilmelidir.Bu giri; bir soru cmlesi, rnek bir olay, vaazn ieriinin gncel konularla ilikilendirilmesi, cemaati ilgilendiren hususun problem olarak ortaya konulmas veya konunun neminin vurgulanmas eklinde olabilir. rnein, slamn ilme verdii nemin anlatlaca bir vaaza Yaratan Rabbinin adyla oku. ayetiyle giri yaplabilir.

2.7. Vaaz sonunda konuyu zetleme ve ana fikri vurgulamaGelime blm: Burada konu ayet ve hadislerle geniletilir. Somut rnekler verilerek konu gnlk hayatla ilikilendirilir. Gerekli yorum ve aklamalar yaplr. Varsa sonular hakknda bilgi verilir. rnein, slamn ilme verdii nemin anlatlaca bir vaazda, Hi bilenlerle bilmeyenler bir olur mu?... ayetiyle, lim talebi iin yola kan kimse dnnceye kadar Allah yolundadr. hadisi verilebilir. Ayrca Peygamberimizin Bedir esirlerine uygulad muamele ve Ashab- Suffe anlatlabilir.

2.7. Vaaz sonunda konuyu zetleme ve ana fikri vurgulamaSonu blm: Konunun ksa bir zeti verilir. nemli sonular sralanr. Vaazda verilmek istenen mesaj dile getirilir ve vaaz gzel bir sz, ksa, mesj ykl bir ayet, hadis v.,b eylerle bitirilir.

2.8. Konuya uygun bir dua ile vaaz tamamlamaVaaz, en sonunda dua cmlesi ile bitirilir. rnein, slamn ilme verdii nemin anlatlaca bir vaazda, ilim renmenin farz olduu belirtilir. Ya Rabbi! lmimizi artr. duasyla vaaz bitirilir.2.9. Vaaz sonras geribildirimler yoluyla vaaz biim, ierik, yntem sunu asndan deerlendirmeVaazlarnz mutlaka cep telefonunuza kaydediniz. Birka gn getikten sonra dinleyiniz ve kendinize not veriniz.Vaaznz farkl alardan deerlendiriniz.Vaaz deerlendirme formunu doldurup bir sonraki vaaznz nasl daha kaliteli yapabilirsiniz bunun zerinde dnerek forma notlar ekleyiniz.Vaaz Sunarken Dikkat Edilecek HususlarHer eyden nce vaiz, sade, ak, anlalr bir dil kullanmaya zen gsterir. Bunun iin ksa cmleleri tercih eder. Yanl anlalmaya msait ive ve kelimeler kullanmaktan kanr.Kavramlar yerli yerinde kullanr. Kavramlar deiik kelimeler ve cmlelerle birka kere tekrar ederek akllarda yer etmesini salar.

Vaaz Sunarken Dikkat Edilecek HususlarHatip, inandrc ve duygusal bir slup tercih etmelidir. Ancak cemaati inandracam diyerek yapmackla kamamaldr. Duygulara sesleneceim diyerek din anlatmn masalc bir yapya brndrp mslmanlara masal anlatmamaldr. Vaaz Sunarken Dikkat Edilecek HususlarCemaati ilgilendirmeyecek konulara yer vermemelidir. Kyde trafik kurallar sadece deinilip geilmelidir. Vaaz Sunarken Dikkat Edilecek HususlarLzumsuz ifadelerden, krc szlerden ve ahslar veya gruplar hedef almaktan kanmaldr. Vaiz, cemaati Allahn evindeki Allahn misafirleri, kendisini de onlara hizmeti olarak grmeli; ki byle yanllara dp de mminlerin kalbini krmasn.Vaaz Sunarken Dikkat Edilecek HususlarVaiz, hazrlad vaaz metnini nce kendi evinde birka kez okumaldr ve karsnda cemaat varm gibi sohbet etmelidir. Bylece konuya alm ve ruhuna ve gnl dnyasna yapaca vaaz sinmi olsun, hatalarn da telafi edebilsin.Vaaz Sunarken Dikkat Edilecek HususlarMmknse bir arkadana hazrlad vaaz metnini okumal ve hatalarn, yanl anlalabilecek ifadeleri dzeltip metne son eklini vermelidir. Byle yapmak konuda derinlemeyi salar, hatalar en asgari dzeye indirir. Yazmak da emek zayiatn nler.Vaaz Sunarken Dikkat Edilecek HususlarVaaz metni, daha nceden sunulmu bir metin de olsa gncelletirmeden ve tekrar okumadan krsye klmamaldr. Ayn konuda ikinci kez vaaz yaplyorsa ilk kez vaaz yaplacakm gibi hazrlk yaplmaldr. nk hayat ve anlaylarmz her gn deimektedir.Vaaz Sunarken Dikkat Edilecek Hususlarslup ve diksiyona, zellikle vurgulara dikkat edilmelidir. slubul-beyan ayniyle insan denilmitir. slub insann , ta kendisidir. slubumuz kiiliimizi ve kimliimizi ele verir. Ses tonu caminin byklne, cemaatin okluuna ve konunun ieriine gre ayarlanmaldr.Vaaz Sunarken Dikkat Edilecek HususlarBeden dili yerinde ve ll kullanlmal ve eldeki metne bakarken cemaati gzle takip kaybedilmemelidir. Metin cemaatle aramza engel olmamaldr. Beden dilini kullanmak konumalarmz % 50 daha etkili klar.Vaaz Sunarken Dikkat Edilecek HususlarVaazda geleneksel bir retim metodu olan anlatma yntemi kullanlr. Bu nedenle kullanlan kavramlarn doru, yerinde ve herkes tarafndan anlalr nitelikte olmasna dikkat edilmelidir.Vaaz Sunarken Dikkat Edilecek HususlarVaazlar temel olarak yazl metin halinde veya metinsiz (irtical) konuma halinde iki trl sunulabilir. rtical konuma en etkili ekil olsa da, hatibin elinde ksa bir notun bulunmas gerekir. Bu hem sylenenlerin srasn belirlemek hem de konuma btnln salamak iin gereklidir.Vaaz Sunarken Dikkat Edilecek HususlarVaazdaki cmleler ksa ve z, ayn zamanda cemaatin dikkatini ekici nitelikte olmaldr.Cemaatin kltr seviyesi dikkate alnmal ve tekrarlardan kanlmaldr.Konumada daima yapc olunmal, toplumun birlik ve beraberliine zarar verecek yorumlardan uzak durulmadr.Vaaz Sunarken Dikkat Edilecek HususlarHatip konuma ve davranlarnda samimi ve mtevaz olmaldr.Gncel politikalara yer verilmemeli ve ahslar hedef alnmamaldr.Hem gereksiz heyecan hem de donuk ve hareketsiz olmaktan kanlmaldr.Vaaz Sunarken Dikkat Edilecek HususlarDzenli ve temiz giyimli olunmaldr. Cuma gn gusl abdesti almak ve gzel koku srnmek nemli bir snnettir.Ayet ve hadisler vurgulu bir ses tonuyla okunmaldr.Cami iindeki ses dzeni nceden kontrol edilmelidir.Vaaz Sunarken Dikkat Edilecek HususlarSZL SUNUM BECERS KONTROL LSTESLTLER Evet Hayr diye cevap verin.Dinleyiciyle gz temas kuruyor.Beden dilini etkili kullanyor.Anlalr bir dilde konuuyor.Yerinde vurgulamalar yapyor.Akc konuuyor.Gereksiz sesler karmyor.Vaaz Sunarken Dikkat Edilecek HususlarDzgn ifadeler seiyor.Gereksiz tekrar yapmyor.Dncelerini ifade ediyor.Bilgiyi organize edebiliyor.Sonular kendi cmleleriyle zetleyebiliyor.Deerlendirme:...........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Vaaz Sunarken Dikkat Edilecek HususlarDeerlendirme Evet HayrHitap cmleleri uygun mu?Dikkat ekici bir giri yapld m?Konu anlalr bir ekilde ortaya konuldu mu?Ayet ve hadislere yeterince yer verildi mi?Konu cemaatin seviyesine uygun mu?Konu haftann veya gnn nemine uygun mu?Vaaz Sunarken Dikkat Edilecek HususlarSonu net olarak belirtildi mi?Kullanlan dil ve slup uygun mu?Beden dili etkili ve doru bir ekilde kullanld m?Hutbe adabna uyuldu mu?Hatibin giyimi ve kuam uygun mu?Ses tonu konu ak iindeki anlam ve nemi yanstyor mu?Konu iin verilen sre istenilen ekilde kullanld m?Dinleyenlerin tepkisi olumlu mu?Vaaz Sunarken Dikkat Edilecek HususlarVaaz Sunarken Dikkat Edilecek HususlarVaaz Sunarken Dikkat Edilecek HususlarVaaz Sunarken Dikkat Edilecek HususlarKaynaklar 1. Dini hitabet eitleri, ilkeleri, rnekleri. smail Ltfi akan, stanbul Marmara niversitesi lahiyat Fakltesi Vakf (FAV), 1998.2. Peygamber efendimizin hitabeti. / Ahmet Ltfi Kazanc, stanbul: Marifet Yaynlar, 1980.3. Vaiz ve mamlar in Cemaat le Etkili letiim, Cuma Karan, Gndnm Yaynlar 2008.4. Hitabet ve irad gzel konuma ve insanlar etkileme yollar. / Abdurrahman etin, Bursa Aksa Yaynlar, 1998.5. Asr- Saadet ve Rait Halifeler dneminde hitabet. / Mehmet Reit zbalk. stanbul Yeni Akademi Yaynlar, 20056. Doru, Gzel ve Etkili Konuma Sanat, YAMAN, Erturul, Gazi Kitabevi, Ankara, 2004.7. Anadoluda Bir arada Yaama Tecrbesi, Prof. Dr. Mehmet eker.8. Yaayan Dnya Dinleri, Diyanet leri Bakanlk Yaynlar.9. rnek Vaazlar, I,II, Ltfi entrk, Diyanet leri Bakanlk yay. 10- Hitabet ve Mesleki Uygulama, mam Hatip lisesi Ders Kitab, 2010.Katlmnzdan dolay teekkrler!!!Hazrlayan ve sunanMevlana TAKAYAUludere le Vaizi