Vaderschap na echtscheiding

Dimitri Mortelmans m.m.v. Vicky Lyssens-DanneboomCentrum voor Longitudinaal en Levensloop Onderzoek (CELLO)

Overzicht presentatie

• Inleiding• Kwalitatief onderzoek naar gescheiden vaders

– opzet• Resultaten• Conclusie

Onderzoeksvragen

• Welke zijn de gevolgen van echtscheiding bij vaders?

• Hoe (her)definiëren vaders hun vaderrol na scheiding?

Onderzoeksopzet

• Enkel vaders• Maximaal twee jaar gescheiden

• Geen beperkingen naar leeftijd, achtergrond of relatievorm

• Interviewperiode november 2006-februari 2007

Steekproef

• 56 respondenten

• Leeftijdscategorie 30 tot 50 jaar

• 4 op 5 respondenten waren gehuwd • gemiddeld 12 jaar bij elkaar • gemiddeld aantal kinderen per persoon: 2,3• gemiddeld aantal kinderen varieert van 1 tot 4

Resultaten - overzicht

• Regeling kinderen

• Woonst• Financiële regeling

• Vaderrol (takenpakket)

• Band met kinderen

Resultaten (1): regeling kinderen

• Meest voorkomend

- Weekendregeling: 1 weekend / 14 dagen

- Bilocatie (tweeverblijf): helft vader, helft moeder

• Belang: bepalend voor uitoefening van vaderrol

Resultaten (1): regeling kinderen

• Weekendregeling:

• 2 mogelijkheden

- Eigen keuze vader -> bilocatie niet haalbaar:• Afstand• Onregelmatige werkuren• Te kleine behuizing

- Opgelegde regeling -> vaak: vechtscheiding

Resultaten (1): regeling kinderen

• Bilocatie:- Bewuste keuze- Belang kinderen primeert- Wederzijdse erkenning ouderrol

• Maar: vaak géén evidentie- “maternal gatekeeping”

Resultaten (2): woonst

• Wat met gezinswoning?

- Vader verlaat woonst• Welzijn van kinderen primeert : “stabiliteit”• Zelfopoffering = bewijs van goed vaderschap

- Vader behoudt woonst• Emotionele binding o.w.v. verbouwingen• Eigendom = bewijs van goed vaderschap

Resultaten (2): woonst

• Keuze nieuwe woonst:- In functie van kinderen

• Voldoende ruimte• Fysieke nabijheid kinderen• Kindvriendelijke buurt

- Eigen voorkeuren op achtergrond

=> Indirect vaderschap (“responsibility”)

Resultaten (3): financiële regeling

• Weekendregeling: - Alimentatie = verantwoordelijkheid nakomen- Niet-betaler / wanbetaler => vechtscheiding

• Bilocatie: - Gezamenlijke afspraken (geen alimentatie)- Gemeenschappelijke rekening- Controle-relatie

= Indirect vaderschap (“responsibility”)

Resultaten (4): vaderrol • Na scheiding -> omvang vaderrol wijzigt

- Weekendregeling• Inkrimping:

- Pos: meer vrijheid - Neg: gevoel verlies (vooral bij huiswerk)

- Bilocatie• Verdubbeling: mama & papa-taken

- Pos: intens vaderschap- Neg: tijd tekort: huishouden op twee snelheden

Resultaten (4): vaderrol • Na scheiding -> inhoud vaderrol wijzigt

• Algemeen: broodwinner, verzorger, opvoeder,…

Dé vaderlijke taak: ‘er zijn’- Liefde en aandacht geven, interesse tonen,

aanmoedigen, helpen, motiveren, stimuleren- samen spelen, samen sporten, uitstappen doen

= Direct vaderschap (“engagement”)

Resultaten (4): vaderrol• Weekendregeling• 2 mogelijkheden:

- Kermisvader - Geen inschakeling kinderen in huishouden-> Belangrijk: kinderen komen graag

- Opvoeder- Inschakeling kinderen in huishouden-> Belangrijk: voortzetting opvoeding

• Moeilijk: beperkte/afwezige inspraak opvoeding

Resultaten (4): vaderrol• Bilocatie:

- Opvoeder- Inschakeling kinderen in huishouden -> Belangrijk: voortzetting opvoeding

• Moeilijk: - Er alleen voorstaan (m.b.t. opvoedingskwesties)- Andere opvoeding bij ex-partner

• Ergernis of uitdaging

- Uitspelen van ouders • Overleg met ex-partner

Resultaten (5):band met kinderen

• Weekendregeling- Band = overwegend positief- Uitzondering: kind weinig/niet zien

• Bilocatie- Band = sterk positief - Ondanks minder zien, beter contact

• meer aandacht voor kinderen• Meer intense omgang met kinderen

Conclusie: Beleving vaderschap

• Weekendregeling- Bij niet eigen keuze -> vaderrol = tweederangsrol

• Bilocatie- Kwalitatieve verbetering

• Meer bewust van vaderschap• Nieuwe mogelijkheden als vader

- Trots op eigen presteren- Keerzijden:

• Stuk missen van leven van kinderen• Fysiek en emotioneel belastend