VAN DE GIOÌ TRONO DÀO TAO XÀ HÒI HOC

Ò VIÉT NAM

THS. HOANG BA THINH

Truòng Dai hoc Khoa hoc Xd hói vd

Nhd". vàn. Dai hoc Quóc già Ha Nói

I. VÀI NET VE NHCTNO NGl/ÒI LÀM XÀ HÒI HOC HIÉN NAY

Mot pbàn tu the ky nghién cùu va dào tao xà bòi hpe d Viét Nam là kboàng tbòi gian qua ngàn so vài ehiéu dai pbàt trién cùa ngànb xà bòi hpe trén thè gidi. Màc dù vày, dpi ngù nbùng ngùdi làm xà bòi hpe - ebuyèn va kbòng ebuyèn - dà va dang djnh bìnb, pbàt trién vài quy mó va toc dò ngày càng nbanb. Vàn de gidi trong dào tao xà boi hpe d tiùde ta bién nay ra sao?

Theo con sd' ùdc tinh, cà nude bién nay ed kboàng 200 ngUdi làm xà bòi hpe. Kbào sàt nbùng ngùdi co hpe vi sau dai hpe (vài 77 ngùdi tra Idi); nù gidi chiém 49,4%. Sd' liéu kbào sàt này cho ta nhàn xét bude dàu: ve so lùpng, kbòng eó sii càcb biét gidi trong nbùng ngùdi dang làm xà bòi hpe d nude ta bién nay.

Ve chat lùpng dpi ngù nbùng ngùdi dang làm xà bòi hpe, so liéu kbào sàt cho thày:

394

Bang 1: Ty le bang càp theo giói tinh (%)

"••""-^-^^^ Gidi t inh

Bang càp - ^ ^

Thac si

Tié'n sì

Nam

47,4

52,6

Nù

76,3

23,7

Chung

61,8

38,2

(Nguón: Khoa Xà bòi hpe - Dii àn Quy Ford, 2001)

Bang trén cho thày, xét ve hpe vi nù gidi eó ve khiém nhùòng khi ty le eó hpe vi tié'n sì ehi bang non 1/2 nam gidi. Day là mot chi bào cho thày su kbàc biét ve trình dò hpe vàn cùa nù gidi so vài nam gidi. Sii kbàc biét này cùng pbàn ành tinh trang chung cùa gidi trong lình viic khoa hpe - cóng nghé bién nay ò càc quóc già, cho dù dò là nude pbàt trién bay chùa pbàt trién. Duòng nhU, phu nù gap nhiéu tra ngai hdn so vài nam giói trén con dùòng hpe vàn sau dai hpe.

Ve loai bìnb dào tao, dàng ehù y là cà hai gidi dupe dào tao bài bàn:

Bang 2: Loai hinh dào tao theo giói tinh (%)

—-....,_̂ ^̂ Gidi tinh

Loai hinh dào tao --~...,̂

Chinh quy

Tai ebùc

Dàc càcb

Nam

84,2

2,6 13,2

Nù

78,9 18,4

2,6

Chung

81,6

10,5

7,9

(Nguón: Khoa Xà bòi hpe - Dù àn Quy Ford, 2001)

Sii kbàc biét gidi ò day: nù gidi dùpc dào tao tai ehùe nhiéu hdn nam, trong khi nam gidi dùpc dào tao dàc càcb nhiéu hdn nù.

Ve nghién cùu khoa hpe, so'liéu kbào sàt cho thày: 44,7%

395

nù gidi trong thdi gian 5 nàm gàn day kbòng tham già de tài nghién cùu nào so vài 23,1% nam giói. Ngùdi viét bài này tbd'ng ké nbùng bài viét dàng trén tap chi Xà bòi hpe càc so tu 1995 - 2000 cho thày nhù sau:

Bang 3: Sdbài viét va giói tinh cùa tàc già (%)

^"~~---~...T'hé loai bài

Gidi tinh "^—^^

Nam

Nù

Tdng sd

Nghién cùu

89,0

11,0

160

Dièn dàn

75,8

24,2

100

Trao ddi nghiép vu

65,0

35,0

29

(Nguón: Tap ehi Xà bòi br?, 1995 - 2000)

0 dang bài nghién cùu, càt tàc già nù chi chiém 11%, muc dièn dàn 24% va trao ddi nghiép vu 35%. Cho dù vi ly do nhù thè' nào cbàng nùa, thì su chénb léch qua Idn tàn xuàt ve giói trong càc tàc già eó bài dàng trén tap chi Xà bòi hpe cùng là mot yéu td kbòng nhd làm nén sii "thieu vàng nù gidi" trong xà bòi hpe va diéu này kbòng chi riéng vói xà bòi hoc ma tbòi. Trén thè giói, khi giài thich ve sii tbiéu vàng gUPng màt nù giói trong lình viic khoa hpe, ngùdi ta de càp den tbành kién cùa xà hdi cho ràng khoa hpe ky thuàt kbòng pbài là cóng viéc cùa phu nù va hp càn pbài tàcb kbòi cuóc'canb tranh này. Ngay cà tò ebùc cùa Lièn minb cbàu Au cùng liia chpn cho minb càcb tbùc gat bò phu nù trong bau bèt càc td ebùc khoa hpe. Mot cóng bò' mài day d cbàu Àu cho thày: phu nù chiém 20% trong lình vùc khoa hpe cóng nghé, trong khi hp chiém tdi 50% trong càc lình vùc kbàc.

Cd pbài phu nù kbdng eó nàng lue nghién cùu khoa hpe? Theo mot nghién cùu cùa trùdng dai hpe tdng hpp Goteborg, thì mot nbà khoa hpe nù ed khà nàng sàng tao gap 2 làn so vài mot nam gidi ed cùng trinb dò hpe vàn, khà nàng viét bài trén càc tap chi khoa hpe ed tièng nhàt cao hdn 3 làn, va trong

396

càc tap ehi ebuyèn ngànb ty le này là 20 làn (Pham Minb Thào, 2001). Vi thè', giài thich sii tbiéu vàng càc tàc già nù trén tap chi Xà bòi hpe d nude ta càn dùpc xem xét d nhiéu khia canh, trong dò ed the eó yéu tó'thièn vi gidi.

II. GIOÌ TRONG DÀO TAO XÀ HÓI HOC - THÙ DU" BÀO Tl/ONG LAI Ò VIÉT NAM

Dù bào cùa ebùng tói diia trén sii pbàn tich ve so' liéu thó'ng ké va kbào sàt sinh vién dUpe dào tao tai khoa Xà bòi hpe -TrUÒng Dai hpe Khoa hpe Xà bòi va Nhàn vàn (DHQG HN).

TrUde hé't, vài 6 khoà sinh vién dà dUpe dào tao (5 khoà dà ra trUòng va 1 khoà sé tòt nghiép vào thàng 6/2001), so' liéu thó'ng ké cho thày ty le nù sinh vién trong tdng so' sinh vién cùa tùng khoà nhù sau: 63,1% (K37); 34,6%(K38); 59,5%(K39); 50,0%(K40) va 54,6%(K42).

Vói 3 khoà sinh vién dang hpe, so' nù sinh vién cùng thùòng cao hdn nam sinh vién. Cu thè: K43 eó 61,7% nù sinh vién; ty le này d càc khoà K44 là 62,5% va K45 là 58,8%. Nhìn vào ty le nù sinh qua càc khoà hpe, chung ta thày eó bién tùdng "àm thjnh dUdng suy" trong sinh vién ngànb xà bòi hpe. Kbòng chi dòng ve so' lupng, nù sinh con hpe giòi. Kè't qua tòt nghiép 5 khoà cho thày:

Bang 4: Tuong qùan Giói vói ké't qua tòt nghiép

^ ^ ^ ^ i p c lue Gidi tinfì^^^^

Nù

Nam

Tdng so'

Giói

57,1

42,9

42

Khà

60,9

39,1

343

Trung bìnb khà

38,1

61,9

189

Trung bìnb

28,6

71,4

7

(Nguón: Khoa Xà bòi hpe - Dai hpe KHXH&NV)

397

Rò ràng là, sd nù sinh hpe giòi nhiéu hdn sd nam sinh vién. Vài nàng lue hpe tàp nhù vày, hp vào ddi nhù thè nào? Ké't qua kbào sàt cùa ebùng tdi (vài 212 sinh vién dà tòt nghiép ngànb xà bòi hpe, trong dd nù chiém 53,6%) cho thày trong sd sinh vién dang ed viéc làm, kbdng thày ed su kbàc biét gidi d hai Hnb vUe dào tao va nghién cùu, là hai lình vùc ed nhiéu tbuàn Ipi cho ngùdi làm xà bòi hpe vài tu càcb là mdt nghé. Trong khi sii kbàc biét gidi the bién khà rò trong mot so' lình vùc kbàc nhU cóng tàc xà bòi, quàn ly, kinh doanh djch vu (xem bang):

Bang 5: Gidi va viéc làm cùa sinh vién Xà bòi hpe (%)

^^^^^ Viéc làm

Gidi tinh ^^^v

Nam

Nù

Tdng so'

Dào tao

51,6

48,4

31

Nghién cùu

51,4

48,6

35

Quàn

ly

78,6

21,4

14

Cóng tàc

xà hói

33,4

66,6

24

Kinh doanh -dich vu

40,9

59,1

49

(Nguón: Khoa Xà bòi hpe - Dù àn Quy Ford, 2001)

Dàng lùu y ràng, sau khi tòt nghiép ty le sinh vién co viéclàm giùa hai gidi cùng kbòng eó su kbàc bijpt, mot diéu thùdng kbdng de gap bài vi nù gidi do nhiéu nguyén nhàn xà bòi nén nù gidi bay gap kbd khan trong xin viéc hPn so vài nam gidi, ty le gidi tinh ed viéc làm vào thdi diém diéu tra là 53,9% nù va 46,l%nam.

De do dò ben trong nghé xà bòi hpe, ebùng tói eó nbùng càu bòi ve sii gàn bò nghé cùa eù nhàn xà bòi hpe, kèt qua cho thày: 42,3% nù tra Idi "ed dù djnh gàn bd làu dai" so vài 56,8% nam. Va su gàn bd này chiém ty le cao nhàt vài nbùng sinh vién khi thi vào dai hpe ed nguyén vpng "thich ngànb hoc" xà bòi hoc.

398

Bang 6: Ly do chgn nghé va du dinh gàn bó làu dai vói xà hói hgc theo giói (%)

^ s . Ly do chpn

Gidi tinh \ s ^

Nam

Nù

Diém tuyén tbàp

7,5

6,4

Theo Idi /

khuyèn

25,0

27,7

Thich ngànb hoc

40,0

46,8

(Nguón: Khoa Xà bòi hpe - Dù àn Quy Ford, 2001)

Trong tinh huó'ng già djnh: vài nhùng ngùdi bién nay dang làm viéc trai vói ngànb dUpe dào tao né'u ed ed hói trò lai vói ngànb xà hói hpe thì so' nguòi muó'n trò lai vài ngànb xà hói hpe là 60,5%, so'tra Idi kbòng muó'n là 10%, con lai 29,5% khó nói. Dàng luu y là, ve giói, trong so' muó'n trò lai vói xà bòi hpe thì nù gidi nhiéu hdn nam: 56,8% va 43,5%.

Nhùng kèt qua kbào sàt trén cho pbép ebùng ta ed cài nhìn khà quan: ve so' lùpng trong kboàng thdi gian 1 5 - 2 0 nàm tdi, kbòng eó su kbàc biét rò net ve vàn de gidi trong dpi ngù nhùng ngùdi làm xà bòi hpe.

KET LUÀN

Vàn de gidi trong xà hói hpe dang là mot ehù de hàp dàn càc nbà khoa hpe bién nay. Sii thién vi gidi trong xà bòi hpe nói riéng va trong khoa hpe nói chung dang thay ddi dàn theo thdi gian. Dàu vày, chùa thè hét sii thién vi gidi trong khoa hpe nói chung va trong xà hói hpe nói riéng. Day cùng là mot trong nhùng thàch thùc dò'i vói nhàn loai va vói nbùng ngùdi làm khoa hpe t rén con dùòng de dat dùpc bìnb dàng gidi.

399