Embed Size (px)
Citation preview
Proje Döngüsü Yönetimi (PDY)
ve Mantıksal Çerçeve
Yaklaşımı
Öykü YALÇIN Proje Koordinatörü
AB Akademi
Temmuz, 2006
Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı
Sunum Planı
Proje
Proje Döngüsü Yönetimi (PDY)
Avrupa Birliği Mali Yardımları
PROJE
PROJE
PROJE
Herhangi bir planın analiz edilebilen ve
değerlendirilebilen en küçük bağımsız
birimleridir.
Mevcut alternatifler arasından seçilen, en
uygun şekilde formüle edilmiş planlamalardır.
Orta ve uzun vadede başarıyı hedefleyen
stratejik planlardır .
PROJE
Belirli bir hedefe ulaşmak amacıyla zamanın
ve kaynakların kullanımını planlayan faaliyetler
dizisi.
Belirli bir yerde, belirli bir süre içinde, belirli bir
bütçe ile, net olarak tanımlanan amaçların
gerçekleştirilmesine yönelik faaliyetler bütünü.
Önceden belirlenmiş spesifik amaçlara belirli
bir zaman diliminde optimum bir şekilde
ulaşmak üzere kaynakların nasıl ve ne şekilde
kullanılacağını gösteren planlamadır.
PROJENİN ÖZELLİKLERİ
• Bir ihtiyaçtan doğmalı ve bu ihtiyacı karşılamayı
hedeflemelidir. Problemler hedeflere, hedefler
faaliyetlere dönüştürülür.
• İlgili tarafları net bir şekilde belirlenmiş olmalıdır.
– Projenin içinde bulunduğu çevre
– Projede görev alanlar
– Finansman kuruluşları
– Ürünün/ hizmetin sunulduğu kitle
– Kamu otoritesi
PROJENİN ÖZELLİKLERİ
• Proje mekanı belli olmalıdır.
• Belirli bir zaman diliminde gerçekleşmelidir.
• Hedeflere ulaşmak için yapılması gerekli her faaliyet ve bu faaliyetlerin nasıl bir sıralama ile gerçekleştirileceğinin ayrıntıları belirlenmiş olmalıdır.
• Belirli kaynakları tüketmeli ve sonucunda belirli çıktıları sağlamalıdır.
• Unsurları anlamında tek ve özgün olmalıdır.
• SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİN nasıl sağlanacağı açıklanmış olmalıdır.
• Varsayımları net ve kabul edilebilir olmalıdır.
SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK
Projenin kendi ayakları üzerinde durabilmesidir.
• Proje tamamlandıktan sonra proje hedeflerinin kendi
yarattığı fonlarla varlığını sürdürmeleridir. Bunu
sağlamak için projelerde;
– Ulusal hedeflere paralellik sağlanmalı,
– Hedefler projenin uygulanması aşamasında kaybedilmemeli,
– Projenin uygulanmasındaki her aşamada denetim,
raporlama ve arşivlemeye önem verilmeli;
– Projenin tarafları iyi analiz edilmeli, bilgilendirilmeli ve
sahiplenme sağlanmalıdır.
AB Hibeleri
• Hibe sözleşmeleri ya AB’nin hedeflerinden birinin hayata geçirilmesi için ya da bir faaliyetin uygulamaya konulması veya bir kurumun işlemesinin sağlanması için yapılır.
• Hibeler bir programa eş-finansman sağlar.
• Program bütçesi 2,000,000 Euro’dan düşükse, hibe miktarı 100,000 Euro’dan az ise ya da doğası gereği program sadece ulusal başvuru sahiplerine açıksa, bu durumda teklif çağrısı yerel olarak yapılır.
• Tüm diğer durumlarda uluslararası teklif çağrısı gerekir.
AB Hibeleri
• Hibe sözleşmeleri teklif çağrıları sonucunda seçilen kuruluşlarla imzalanır.
• İlke olarak, rekabete dayalı bir teklif verme süreci olmaksızın hiçbir projeye destek sağlanmaz.
• Avrupa Komisyonu ile Türkiye Hükümeti arasında kararlaştırılan programlar kapsamındaki teklif çağrıları, kamuya açık olarak yapılır.
• Teklif çağrısında, finansmandan faydalanabilecek kurum ve kuruluşlar (Sivil Toplum Kuruluşları, KOBİ’ler, yerel makamlar vs.), başvuru yeri ve son başvuru tarihi, başvuruyu hazırlamak için gereken belgeler (formlar, diğer ilgili belgeler, örneğin iş planı, tüzük vs.) belirtilir.
AB Hibeleri
• Sunulan projeler, teklif çağrısıyla birlikte yayımlanan kriterlere uygun olarak değerlendirilir.
– Örneğin, kurumun ilgili alandaki deneyimi, projenin hedef sektörle olan bağlantısı, projenin desteklenmeye değer olup olmadığı vs.
• Bundan sonra en iyi projeler seçilir, kamuya duyurulur ve finansman anlaşmaları imzalanır.
• KOBİ’ler ve Sivil Toplum Kuruluşları özellikle bu tür destekler kapsamında finanse edilmek üzere yenilikçi projeler ortaya koyabilirler.
PROJE DÖNGÜSÜ
YÖNETİMİ (PDY)
Bir proje fikrinin ortaya çıkmasından projenin
tamamlanmasına kadar geçen süre içindeki tüm
aşamalar.
Mantıksal çerçeve yaklaşımına dayanan proje
ve programların hazırlanması, uygulanması ve
değerlendirilmesinde kullanılan bir yöntem.
PROJE DÖNGÜSÜ
Proje Fikrinin
Belirlenmesi
Proje Fikrinin
Analiz Edilmesi
Projenin
Planlanması
Projenin
Finansmanı
Projenin
Uygulanması
Projenin İzleme
ve
Değerlendirmesi
PROJE DÖNGÜSÜ
Proje Fikrinin Belirlenmesi
Proje Fikrinin Analiz
Edilmesi
Projenin Planlanması
Projenin Finansmanı
Projenin Uygulanması
Projenin İzleme ve
Değerlendirmesi
Projeye ilişkin fikirlerin ortaya konması ve tasarlanması
Projenin teknik açıdan detaylı olarak tasarlanması
Projenin tutarlılığının, bütünselliğinin ve işlevselliğinin değerlendirilmesi ve teklifin yazılması ve bütçenin
planlanması
Finansman sağlayacak kurum/ kuruluşlar tarafından projenin
değerlendirilmesi ve finanasmanın sağlanması
Proje teklifinde öngörülen faaliyetlerin hayata geçirilmesi
Projenin uygulanması sırasında ve proje
bitiminde elde edilen sonuçların değerlendirilmesi
Mantıksal Çerçeve
Yaklaşımı
• 1960’ların sonunda ABD Uluslar arası Kalkınma Ajansı’nın proje planlama ve değerlendirme sistemini desteklemek için geliştirilmiştir.
• Birçok çok taraflı veya ikili kalkınma ajansları tarafından proje planlama ve yönetme aracı olarak kullanılmaktadır.
• Avrupa Komisyonu 1993’den beri bu yaklaşımı proje döngüsü yönetim sisteminin bir parçası olarak kullanmaktadır.
Mantıksal Çerçeve
Yaklaşımı
• Zaman içinde çeşitli kurumlar bu yaklaşımın
formatında ve araçlarında değişiklikler
yapmışlar ancak yaklaşımın temel analitik
ilkeleri aynı kalmıştır.
• Mantıksal çerçeve yaklaşımı ilkelerinin
bilinmesi Avrupa Komisyonu fonlarından
yararlanmada ve projelerin tasarlanmasında
önemli bir paya sahiptir.
Mantıksal Çerçeve
Yaklaşımı
• Proje planlama ve yönetmede destek olmak
üzere kullanılan analitik bir süreç ve araçlar
dizisidir.
• Düşünmeye yardımcı bir araç olarak
düşünülmelidir.
• Bilginin analiz edilmesi ve yapısal olarak
düzenlenmesine olanak sağlar.
Mantıksal Çerçeve
Yaklaşımı
Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı= analitik bir SÜREÇ
Mantıksal Çerçeve Tablosu (Matrisi)= analitik
sürecin ÜRÜNÜ
PROJE GELİŞTİRME
ANALİZ AŞAMASI PLANLAMA AŞAMASI
So
run
An
alizi
Hed
ef
An
alizi
Str
ate
ji
An
ali
zi
Man
tıksal
Çerç
eve
F
aaliyet
Pla
nla
ması
ve
Bü
tçe
Ana, ara ve kök sorunların belirlenmesi ve aralarında neden-sonuç ilişkisinin kurulması
Belirlenen sorunlardan hareket ederek hedeflerin belirlenmesi ve aralarında araç-amaç ilişkisinin kurulması
Hedeflerin gerçekleştirilmesi için olası stratejilerin belirlenmesi
Payd
aş
An
alizi
Projenin uygulanmasından olumlu ya da olumsuz veya doğrudan ya da dolaylı olarak
etkilenecek grupların belirlenmesi
Proje yapısının tanımlandığı, içsel mantığının test edildiği, hedeflerin
ölçülebilir terimlerle tanımlandığı tablonun oluşturulması
Faaliyetlerin sırasının, birbirleriyle olan bağlarının, zamanlamalarının ve sürelerinin belirlenerek planlanması
Faaliyet planından hareket ederek
olası giderlerin belirlenerek bütçenin hazırlanması
ANALİZ AŞAMASI 1 S
oru
n A
nalizi
Tanım:
Varolan bir durumun olumsuz yönlerini belirler
ve belirlenen sorunlar arasındaki “neden-
sonuç” ilişkisini kurar.
Amaç:
Paydaşların öncelik verdiği ve aşmak istediği
gerçek dar boğazların belirlenmesi.
ANALİZ AŞAMASI 1 S
oru
n A
nalizi
Sorun Ağacının Oluşturulması Adımları:
1. Paydaşların önceliği olan sorunlar konusunda beyin fırtınası
yapılması
2. Belirlenen sorunlardan bir başlangıç sorunu seçilmesi
3. Başlangıç sorunuyla ilgili olan sorunların aranması
4. Neden-sonuç hiyerarşisinin oluşturulmaya başlanması
a. Başlangıç sorununa doğrudan etki eden sorunlar aşağıya
yazılır
b. Başlangıç sorunun doğrudan etkisi olan sorunlar yukarı yazılır
5. Tüm diğer sorunlar aynı şekilde yerleştirilmesi. Eğer iki ya da daha
fazla neden birleşerek bir sonuç doğuruyorsa aynı seviyeye
yerleştirilir.
6. Sorunların neden-sonuç oklarıyla birleştirilmesi
7. Şeklin gözden geçirilmesi ve geçerlilik ve tamamlanmışlığının
onaylanması
ANALİZ AŞAMASI 1 S
oru
n A
nalizi
Tamamlanan sorun ağacı varolan olumsuz
durumun özet bir resmini çizer.
Birçok açıdan sorun analizi, proje tasarının
en kritik aşamasıdır ve takip eden diğer
analizlere de yön verir.
ANALİZ AŞAMASI 2 P
ayd
aş A
nalizi
Tanım:
Bir projenin başarılı veya başarısız olmasından
bir şekilde etkilenecek tüm bireyler, insan grupları, kurumlar veya firmalar “Paydaşlar”
olarak tanımlanır.
Amaç:
Paydaş analizin arkasında yatan varsayım farklı
grupların farklı endişeleri, kapasiteleri ve ilgileri
olduğu ve bunların açıkça anlaşılması ve problemin belirlenmesi, hedefin konulması ve
stratejinin seçilmesi sürecinde göz önünde
bulundurulması gerektiğidir.
ANALİZ AŞAMASI 2 P
ayd
aş A
nalizi
Temel Adımlar:
1. Hedeflenecek genel gelişim sorununu veya
fırsatını belirle
2. Olası projede belirgin çıkarı olan tüm grupları
belirle
3. Bu grupların görece rollerini, farklı çıkarlarını,
katılım sağlamadaki görece güç ve
kapasitelerini araştır
4. Paydaşlar arasındaki ilişkilerde işbirliğinin veya
karşıtlığın derecesini belirle
5. Analizin bulgularını yorumla ve gerekli bilgiyi
proje tasarına dahil et
ANALİZ AŞAMASI 2 P
ayd
aş A
nalizi
Böylece paydaş analizi;
• Öncelikli grupların ihtiyaç ve hedeflerini
karşılamaya uygun kaynakların hedeflenmesi,
• Paydaşların projeyi sahiplenmesi ve katılımını
sağlamaya uygun yönetim ve koordinasyon
düzenlemelerinin yapılması ve
• Proje tadarında paydaşların çatışan çıkarlarının
göz önünde bulundurulmasında
yardımcı olur.
ANALİZ AŞAMASI 2 P
ayd
aş A
nalizi
Terminoloji:
1. Paydaşlar: Projenin doğrudan veya dolaylı, olumlu ya
da olumsuz olarak etkilediği ya da etkilendiği bireyler
veya kurumlar
2. Yararlanıcılar: Projenin uygulanmasından bir şekilde
yarar sağlayanlar
a. Hedef grup(lar): Projenin amacı seviyesinde
projeden olumlu yönde etkilenecek grup veya
oluşumlar
b. Nihai yararlanıcılar: Toplum veya sektör
seviyesinde, uzun vadede projeden yarar
sağlayacak olanlar
3. Proje ortakları: Projeyi uygulayanlar
ANALİZ AŞAMASI 3 H
ed
ef
An
alizi
Tanım:
1. Belirlenen sorunlar aşıldığında gelecekte oluşacak
durumu tanımlayan,
2. Hedefler hiyerarşisini doğrulayan ve
3. Araç- amaç ilişkilerini şekille gösteren
yöntemsel bir yaklaşımdır.
Sorun ağacındaki olumsuz durumlar olumlu edinimler
olarak ifadelendirilir ve çözümlere dönüştürülür.
Olumlu edinimler aslında hedeflerdir ve araç-amaç
hiyerarşisi gösteren hedefler ağacıyla temsil edilir.
ANALİZ AŞAMASI 3 H
ed
ef
An
alizi
Temel Adımlar:
1. Sorun analizindeki tüm olumsuz durumları istenen ve
gerçekçi olarak ulaşılabilen olumlu durumlar olarak
yeniden formüle edin
2. Hiyerarşinin geçerliliği ve tamamlılığından emin olmak
için araç-amaç ilişkilerini kontrol edin
3. Gerekirse;
a. Cümleleri yeniden düzenleyin
b. Bir üstteki hedefin elde edilmesinde gerekli ise yeni
hedefler ekleyin
c. Önemsiz veya uygun olmayan hedefleri silin
ANALİZ AŞAMASI 3 H
ed
ef
An
alizi
Tamamlanan hedef ağacı gelecekte
gerçekleşmesi istenen durumun özet bir
resmini çizer.
Hedef ağacının en temel gücü, potansiyel
proje hedeflerinin analizini açıkça
belirlenmiş öncelikli sorunlara
dayandırmasıdır.
ANALİZ AŞAMASI 4 S
tra
teji A
nalizi
Sorulacak Sorular:
• Belirlenen tüm sorunlar veya hedeflere mi yönlenmeli yoksa
birkaçı seçilmeli mi?
• Üzerinde faaliyet gerçekleştirilebilecek olumlu fırsatlar
nelerdir?
• Yararların sürdürülebilirliğini sağlayacak ve istenen
sonuçlara taşıyacak müdahale birleşimi nedir?
• Projenin yerel sahiplenilmesi en iyi şekilde nasıl desteklenir?
• Olası farklı müdahalelerin uygulanmalarındaki sermaye ve
maliyetler nelerdir?
• Hangisi en maliyet etkin seçenek?
• Hedeflenen grupların ihtiyaçlarını en olumlu şekilde
etkileyecek strateji hangisi?
• Olası olumsuz etkiler nasıl bertaraf edilir?
ANALİZ AŞAMASI 4 S
tra
teji A
nalizi
Tanım:
• Bu aşama, birçok açıdan, en zorlayıcı aşamadır.
• Çok sayıda bilginin sentezlenmesi ve sonrasında da
en iyi uygulama stratejisinin belirlenmesini içerir.
• Pratikte farklı paydaş çıkarlarını, politik talepleri ve
kaynak olup olmaması gibi pratikteki kısıtları
dengeleyecek şekilde bir dizi uzlaşma yapılması
gerekir.
• Eğer farklı müdahale seçeneklerinin
değerlendirilmesinde üzerinde anlaşılan bir dizi ölçüt
varsa strateji analizi kolaylaşır.
ANALİZ AŞAMASI 4 S
tra
teji A
nalizi
Strateji Seçiminde Temel Ölçütler:
• Kaynakların uygunluğu ve yeterliliği
• Varolan kapasite
• Politik esneklik
• Etkinlik
• Sosyal kabul görme
• Eşitsizliklerin azaltılması
• Aynı konuda yürütülen başka projelerle
tamamlayıcılık
• Aciliyet
PLANLAMA AŞAMASI 1 M
an
tık
sa
l Ç
erç
ev
e
Paydaş, sorun, hedef ve strateji analizlerinin
sonuçları mantıksal çerçevenin hazırlanmasına
temel oluşturur.
Tanım:
Mantıksal Çerçeve Tablosu/Matrisi (MÇM) dört
kolon ve dört sıradan oluşan, proje planının temel öğelerini özetleyen bir tablodur.
Kaynak gereklilikleri (girdi) ve maliyetlerin
(bütçe) belirlenmesinde temel oluşturur.
PLANLAMA AŞAMASI 1 M
an
tık
sa
l Ç
erç
ev
e
Temel Öğeler:
•Projenin hedefler hiyerarşisi (Proje Tanımı veya Müdahale Mantığı)
•Projenin başarısına etki edebilecek temel
dışsal etmenler (Varsayımlar)
•Projenin başarımlarının nasıl izleneceği ve
değerlendirileceği (Göstergeler ve Doğrulama
Kaynakları)
MANTIKSAL ÇERÇEVE
MATRİSİ Objektif Olarak
Doğrulanabilir Göstergeler
Doğrulama
Kaynakları Dışsal Koşullar/
Varsayımlar
GENEL HEDEF: Projenin
çözümlenmesine katkıda bulunacağı uzun dönemli ana hedef
Müdahale
Mantığı-Projenin Kapsamı
Göstergeleri değerlendirme sırasında
kullanılacak kaynaklar
ARAÇLAR/ GİRDİLER: Faaliyetlerin gerçekleşmesi için gerekli olan teknik ve
insan kaynağının nicelik ve zaman açısından tanımlanması (Zorunlu Değil)
Sonuçlara ulaşılmasını
sağlayacak çıktıların nicelik, nitelik ve zamanlama açısından tanımlanmasını sağlayan ölçütler
Proje amacının gerçekleşip gerçekleşmediğini ölçmek için kullanılan nicel ve nitel değerler
FAALİYETLER: Projenin amacına ulaşmasını sağlayacak ölçülebilir
sonuçları elde etmek için planlanmış tüm işler
SONUÇLAR/ ÇIKTILAR: Projenin amacının gerçekleşmesinde katkıda bulunacak ara hedeflerin elde edilmesi için faaliyetlerin yürütülmesi sonucunda elde edilecek ölçülebilir sonuçlar
PROJE AMACI: Proje ile
edinilen kazanç, proje alanı veya hedef grubu üzerindeki etki ya da değişiklik
Proje amacının genel hedefe katkıda bulunması için gerekli olan dışsal etmenler
Göstergeleri değerlendirme sırasında
kullanılacak kaynaklar
Genel hedefin gerçekleşip gerçekleşmediğini ölçmede
kullanılan nicel değerler
Planlanmış faaliyetlerin ulaşması gereken sonuçları üretebilmesi için gerekli olan dışsal
etmenler
MALİYET/ BÜTÇE
(Zorunlu değil)
Projenin kontrolü altında üretilen çıktıların proje amacına katkıda bulunulabilmesi için gerek duyulan dışsal etmenler
Göstergeleri değerlendirme sırasında
kullanılacak kaynaklar
ÖN KOŞULLAR
MANTIKSAL ÇERÇEVE MATRİSİNİN
TAMAMLANMA SIRASI
Proje Tanımı Göstergeler Doğrulama Kaynakları Varsayımlar
Genel Hedef
Amaç
Sonuçlar
Faaliyetler
PLANLAMA AŞAMASI 1 P
roje
Tan
ımı / M
üd
ah
ale
Man
tığ
ı
Eğer- O zaman Nedenselliği:
• MÇM’nin ilk kolonu “araç-amaç” mantığını
özetler.
•Hedef ağacı veya hiyerarşisi aşağıdan yukarı
okunduğunda şöyle ifade edilebilir:
EĞER uygun girdiler/ kaynaklar sağlanırsa, O ZAMAN
faaliyetler yapılabilir;
EĞER faaliyetler yapılırsa, O ZAMAN sonuçlar elde edilir;
EĞER sonuçlar elde edilirse, O ZAMAN amaca ulaşılır; ve
EĞER amaca ulaşılırsa, O ZAMAN bunun genel hedefe katkı
sağlaması gerekir.
DİKEY MANTIK
HEDEFLER HİYERARŞİSİ
GENEL / ANA
HEDEF
PROJE AMACI
FAALİYETLER
SONUÇLAR
•Projenin yönünü belirleyen en üst seviyedeki
uzun dönemli hedeftir.
•Projeler genellikle ana hedefe ulaşamazlar;
ancak ulaşılmasına katkıda bulunurlar.
•Ana hedef soyut, gerçekleşmesi istenilen,
ideal veya hayaldir.
•Ana hedefin projenin kurulumunda yer
alması, projenin yönünü, nasıl bir soruna
çözüm arayışı içinde olduğunu ve çözümün
hangi parçasını üstendiğini ortaya koymakta
yarar sağlar.
HEDEFLER HİYERARŞİSİ
PROJE AMACI
GENEL / ANA HEDEF
FAALİYETLER
SONUÇLAR
•Ana hedefe göre çok daha iyi, net
tanımlanmış ve ulaşılabilir bir hedef olmalıdır.
•S : Specific (BELİRGİN)
M : Measurable (ÖLÇÜLEBİLİR)
A : Achievable (ULAŞILABİLİR)
R : Realistic (GERÇEKÇİ)
T : Time-related (ZAMANI BELLİ)
HEDEFLER HİYERARŞİSİ
SONUÇLAR
PROJE AMACI
FAALİYETLER
GENEL / ANA HEDEF •Proje süresi içinde ulaşılabilecek kısa vadeli
hedeflerdir.
•Ölçülebilir, gerçekçi, belirgin ve zamanı
belli faaliyetlerin gerçekleştirilmesi gerekir.
•Planlanan faaliyetlerin gerçekleştirilmesi
sonucunda elde edilen çıktılardır.
•Her projenin çok sayıda sonucu vardır.
•Sonuçların toplamı projeyi hedefine götürür.
HEDEFLER HİYERARŞİSİ
FAALİYETLER
PROJE AMACI
GENEL / ANA HEDEF
SONUÇLAR
•Projenin belirlediği herbir sonuca ulaşması
için yapılması gereken işlerdir.
PLANLAMA AŞAMASI 1
Tanım:
Projenin başarısını etkileme potansiyeli
olan ancak proje yürütücülerinin
doğrudan etki alanının dışında kalan
etmenlerdir.
Sorulacak Soru:
Hangi dışsal etmenler projenin kontrolü
dışındadır ve projenin uygulanmasını,
projenin yararlarının uzun vadedeki
sürdürülebilirliğini etkiler?
Vars
ayım
lar
PLANLAMA AŞAMASI 1 Dikey Mantık:
Hedefler hiyerarşisi ve varsayımlar arasında kurulur.
Vars
ayım
lar Genel Hedef
Amaç
Sonuçlar
Faaliyetler
Varsayımlar
Varsayımlar
Varsayımlar
Girdiler Ön koşullar- Faaliyetler başlamadan önce oluşması gereken durumlar
Örnek: Eğer faaliyetler yapılır VE varsayımlar gerçekleşirse, o zaman
sonuçlar elde edilebilir.
PLANLAMA AŞAMASI 1
Tanım:
Projenin başarısını etkileme potansiyeli
olan ancak proje yürütücülerinin
doğrudan etki alanının dışında kalan
etmenlerdir.
Sorulacak Soru:
Hangi dışsal etmenler projenin kontrolü
dışındadır ve projenin uygulanmasını,
projenin yararlarının uzun vadedeki
sürdürülebilirliğini etkiler?
Vars
ayım
lar
PLANLAMA AŞAMASI 1
Proje yapılabilir değil!!
Faaliyetler ve sonuçlar
ekleyerek ve gerekirse proje
amacını tekrar formüle
ederek projeyi yeniden
tasarla!!
Varsayım Önemli mi?
Evet Hayır
Mantıksal çerçeveye dahil
etme!! Gerçekleşme olasılığı nedir?
Mantıksal çerçeveye dahil
etme!!
Varsayım olarak mantıksal
çerçeveye dahil et!!
Dışsal etmeni etkileyecek
şekilde proje yeniden
tasarlanabilir mi?
İhtimal dışı
Orta düzeyde
Kesine
yakın
Evet Hayır
Vars
ayım
lar
PLANLAMA AŞAMASI 1
Tanım:
Hedeflerin başarılmasının ölçülmesi ve
raporlanması için kullanılan parametreler
(göstergeler) ile bu parametrelerin
doğrulanmasında kullanılacak kaynaklar
(doğrulama kaynakları)
Göstergeler ve doğrulama kaynakları
analiz edilirken matris boyunca yol
izlendiği için burada “Yatay Mantık”
izlenmektedir. Gö
ste
rgele
r ve
Do
ğru
lam
a
Kayn
akla
rı
PLANLAMA AŞAMASI 1
• Projenin hedeflerini ölçülebilir (niceliksel,
niteliksel, zamansal) şekilde tanımlarlar.
• Hedeflerin ulaşılabilirliğini kontrol eder ve
projenin izleme ve değerlendirme
sistemine temel oluştururlar.
Sorulacak Soru:
Planlananın gerçekleşip
gerçekleşmediğini nasıl bileceğiz?
Başarıyı nasıl doğrulayacağız?
Nesn
el
Ola
rak
Do
ğru
lan
ab
ilir
Gö
ste
rgele
r
PLANLAMA AŞAMASI 1
• Göstergeler tutarlı bir şekilde ve
kabul edilebilir bir şekilde ölçülebilir
olmalıdır.
– Nitelik
– Nicelik
– Hedef grup
– Zaman ve
– Mekan açısından tanımlanmış
olmalıdırlar.
Nesn
el
Ola
rak
Do
ğru
lan
ab
ilir
Gö
ste
rgele
r
PLANLAMA AŞAMASI 1
• S : Ölçülmesi istenen şeyi ölçen (SPECIFIC)
• M : Ölçüme olanak sağlayan (MEASURABLE)
• A : Tüm tarafların üzerinde anlaştığı (AGREED UPON)
• R : Bilginin kullanım ihtiyacına uygun (RELEVANT)
• T : Süreli ve maliyet etkin
(TIME BOUND & COST EFFECTIVE) Nesn
el
Ola
rak
Do
ğru
lan
ab
ilir
Gö
ste
rgele
r
PLANLAMA AŞAMASI 1
• Hedefler hiyerarşisi ve göstergeler
arasında yatay mantık vardır:
Nesn
el
Ola
rak
Do
ğru
lan
ab
ilir
Gö
ste
rgele
r Hedefler Hiyerarşisi Göstergeler Terminolojisi
Genel Hedef
Amaç
Faaliyet Çıktı Göstergeleri
Sonuç Göstergeleri
Etki Göstergeleri
PLANLAMA AŞAMASI 1
• Göstergelerle aynı anda göz önünde
bulundurulmalı ve belirlenmelidirler.
• Böylece, göstergelerin uygun bir
zaman, para ve çaba sonucu
gerçekçi bir şekilde ölçülüp
ölçülemediği test edilebilir.
• Nasıl, kim ve ne zaman/ hangi
sıklıkta sorularını cevaplamalıdır. Do
ğru
lam
a K
ayn
akla
rı
PLANLAMA AŞAMASI 1
• Nasıl: Bilgi nasıl toplanacak (örn. idari kayıtlar, özel çalışmalar, örneklem anketleri, gözlem vs.) ve/veya mevcut belge kaynaklar (örn. İlerleme raporları, proje hesapları, resmi istatistikler vs.
• Kim: Bilgiyi kim toplayacak? (örn. Saha elamanları, sözleşmeli anketör ekipleri, proje yönetim ekibi vs.)
• Ne zaman/Hangi aralıkla: Bilgi ne zaman ve hangi aralıklarla sağlanacak? (örn. Aylık, üç aylık, yıllık vs.)
Do
ğru
lam
a K
ayn
akla
rı
• Mantıksal çerçeve tablosu oluşturulma
aşamasından sonra detaylı bir faaliyet
planı ve bütçe hazırlamak
gerekecektir.
• Faaliyet planı ve bütçe proje teklifinin
hazırlanmasında temel bir rol
oynamaktadır.
PLANLAMA AŞAMASI 1
PLANLAMA AŞAMASI 2
5500
1750
4250
750
400
1100
3100
Bütçe
5500
1750
4250
750
400
1100
3100
Bütçe
Maaşlar
Yolluklar
Araç Gid.
Ofice Tel/Fax
Tohum
Gübre
5000 5500
1250 1750
3750 4250
750 750
400 400
850 1100
2300 3100
Bütçe
Faaliyet PLanı
Faaliyet PLanı
Faaliyet Planı
Faaliyet Planı ve Bütçe
Mantıksal Çerçeve
PLANLAMA AŞAMASI 2
Tanım:
Proje faaliyetlerinin analiz edildiği ve
grafiksel olarak gösterildiği şekildir.
• Faaliyetlerin mantıksal dizinini, beklenen
süresini, faaliyet arasındaki olası bağlılıkları
belirlemeye yardımcı olur.
• Yönetim sorumluluğunun dağıtılmasına
temel sağlar.
• Proje sonuçlarının elde edilmesiyle açıkça
ilişkili olmalıdır.
Faali
yet
Pla
nı
FAALİYET PLANI
HAZIRLAMA AŞAMALARI
ANA FAALİYETLERİN LİSTELENMESİ
FAALİYETLERİN DETAYLANDIRILMASI
FAALİYETLER ARASI İLİŞKİLERİN BELİRLENMESİ
FAALİYETLERİN ZAMANLAMA ve
SÜRELERİNİN BELİRLENMESİ
GEREKLİ UZMANLIK ve BECERİLERİN
TANIMLANMASI
İŞLERİN KİŞİLERE DAĞITIMI
Mantıksal çerçeve tablosundaki faaliyetler temel alınarak
faaliyetler listelenir.
Faaliyetler kaynak ve içerik açısından detaylandırılır.
Faaliyetlerin birbirleriyle olan ilişkileri belirlenir. Bir faaliyetin
hangi faaliyeti izleyeceği, hangi faaliyetten önce
gerçekleştirileceği belirlenir.
Faaliyetlerin zamanlama ve süreleri belirlenir. Doğru
zamanlama ve yeterli sürenin belirlenmesi önemlidir.
Faaliyetlerin hayata geçirilmesi için gereken uzmanlıklar
belirlenir. Mevcut insan kaynağı değerlendirilir; eksiklikler
varsa tamamlanır.
Faaliyetlerin uygulanması sırasında kimin hangi işi yapacağı
belirlenir. İş dağıtımında kişilerin yetenek, deneyim ve
kapasiteleri göz önünde bulundurulur.
PLANLAMA AŞAMASI 2 F
aali
yet
Pla
nı
Faaliyet Planı Sonuçlar ve Faaliyetler Sorumluluk
Sonuç 1
Faaliyetler
Faaliyet 1.1.1
Faaliyet 1.1.2
Faaliyet 1.1.3
Vs…..
Yıl 1 Yıl 2 Yıl 3
PLANLAMA AŞAMASI 2
• Proje maliyetinin ve finansman
kaynaklarının belirlenmesinde
kolaylık sağlar.
• Belirlenen ve planlanan kaynakların
harekete geçirilmesine dayanak
oluşturur.
Bü
tçe
PLANLAMA AŞAMASI 2
GENEL ESASLAR:
• Bütçe, proje teklifinin sunulacağı makamın belirlediği para biriminde hazırlanmalıdır.
• Bütçenin geçerlilik süresi projenin süresi ile sınırlıdır. • Bütçedeki her bir kalem yapılacak faaliyetlerle ilgili
olmalıdır.
• Bütçedeki toplam tutar sadece talep edilen hibe miktarını değil, proje için gerekli bütçe miktarını göstermelidir.
• Bütçenin yıllara dağılımı, faaliyet planı ile tutarlı olmalıdır.
• Bütçedeki tüm miktarlar gerçek piyasa koşullarını yansıtmalı ve hibenin alınacağı makamca uygun görülen giderler tanımına uymalıdır.
• Bütçede belirtilen her gider kalemi belgelendirilecektir.
Bü
tçe
PLANLAMA AŞAMASI 2
UYGUN GİDERLER:
• Piyasa koşullarına uygun personel giderleri (maaş + sosyal güvence)
• Seyahat masrafları ve harcırah
• Donanım ve hizmetler
• Sarf malzemeleri ve araç-gereç
• Taşeron ödemeleri
• Projeyle doğrudan bağlantılı diğer giderler (çeviri, denetim vs.)
• İdari giderleri karşılamak için yapılan dolaylı giderler (doğrudan proje giderlerinin en fazla %7’si kadar)
Bü
tçe
PLANLAMA AŞAMASI 2
UYGUN OLMAYAN GİDERLER:
• Borçlar ve olası kayıplar/borçlar için ayrılan kayıplar
• Faizler
• Başka bir çerçevede finanse edilen harcamalar
• Arazi/arsa/bina alımları
• Kur farkından doğan kayıplar
• KDV de dahil olmak üzere proje sahibinin ilgili kanun ve yönetmeliklerden doğan vergileri
• Proje hazırlık çalışmaları ve diğer hazırlık çalışmalarına ait giderler
Bü
tçe
PLANLAMA AŞAMASI 2 B
ütç
e
PLANLAMA AŞAMASI 2 Teknik Personel: Proje faaliyetlerinin yerine getirilmesinde temel personel (proje koordinatörü, proje asistanı yerli/ yabancı uzman vs.)
İdari Personel: Projenin uygulanmasında destek hizmetleri sağlayan persone (sekreter, muhasebeci vs.)
Harcırahlar: Finansman kuruluşu tarafından belirlenen üst limitleri aşmadan proje faaliyetleri kapsamında günlük olarak yapılan yol, yeme-içme ve konaklama ödemeleri
Proje kapsamındaki yurtiçi ve yurtdışı seyahat giderleri
Bü
tçe
PLANLAMA AŞAMASI 2
Ekipman ve Malzeme: Proje
uygulaması sırasında kullanılacak ekipman, makine satın alım ve/ veya kiralama giderleri
Yerel Ofis/ Proje Giderleri: Proje
uygulaması sırasında açılacak yerel ofis ile ilgili personel dışındaki giderler
Bü
tçe
PLANLAMA AŞAMASI 2
Diğer Giderler, Hizmetler: Proje
uygulaması sırasında yapılacak yayınlar, araştırmalar, izleme ve değerlendirme, tercüme vs. gibi giderler
Diğer: Proje faaliyetlerinin hayata geçirilmesi ve proje amacına hizmet edecek, ilk 5 ana kalem dışında kalan
giderler
Bü
tçe
PLANLAMA AŞAMASI 2
İdari Giderler: İlk 6 grupta yer alan doğrudan proje giderlerinin en fazla % 7’lik kısmını oluşturan giderler. Bu tutar, projeyi yürüten kuruluşun
mevcut merkezlerinin faaliyetlerinin belli bir kısmını finanse etmek amacıyla bütçeye eklenmektedir.
Bü
tçe
PLANLAMA AŞAMASI 2 B
ütç
e
İLETİŞİM
AB AKADEMİ
Ankara
0 312 438 98 41
Öykü Yalçın
Erkan Bil
