PROKURORIA E PRGJITHSHME

PRMBLEDHJE E VENDIMEVE UNIFIKUESE PENALE

1999-2015

1

PASQYRA E LNDS

1. Vendim Unifikues nr. 2, dat 25.05.2015 Lirimi me kusht....3

2. Vendim Unifikues nr.1, dat 27.04.2015- Mbajtja e procesverbalit t seancs gjyqsore

nprmjet regjistrimit audio ose audioviziv..............................................................................36

3. Vendim Unifikues nr.2, dat 03.11.2014 Parashkrimi i ekzekutimit t dnimit...60

4. Vendim Unifikues nr.1, dat 10.03.2014 - Gjykimi n munges i t pandehurit.....79

5. Vendim Unifikues nr.3, dat 08.07.2013 Pozicioni procedurial i t pandehurit n gjykimin

rishikues...102

6. Vendim Unifikues nr.2, dat 20.06.2013 Pushimi i shtjes ose akuzs......115

7. Vendim Unifikues nr.1, dat 19.06.2013 Rivendosja n afat e ankimit dhe rekursit...134

8. Vendim Unifikues nr.7, dat 14.10.2011 - Caktimi i mass s sigurimit...152

9. Vendim Unifikues nr.6, dat 30.09.2011 Konkurimi i veprs penale t Vjedhjes me pasoj

vdekje me Vjedhjen me dhun dhe Vjedhjen me arm ..174

10. Vendim Unifikues nr.4, dat 15.04.2011 Bashkpunimi n kryerjen e veprs penale.....189

11. Vendim Unifikues nr.3, dat 24.01.2011 - Trafikimi i narkotikve mbetur n tentativ.....202

12. Vendim Unifikues nr.2, dat 24.01.2011 - Caktimi i trupit gjykues me short.....219

13. Vendim Unifikues nr.1, dat 20.01.2011 Gjykimi n munges....236

14. Vendim Unifikues nr.5, dat 15.09.2009 - Nnshkrimi i rekursit nga mbrojtsi.....253

15. Vendim Unifikues nr.4, dat 24.06.2009 Ankimi ndaj mass s sigurimit t caktuar n

munges...259

16. Vendim Unifikues nr.2, dat 06.02.2009 - Parimi i mosrndimit t pozits s t

pandehurit268

17. Vendim Unifikues nr.1, dat 08.01.2009 - Zbatimi i mass s sigurimit personal......282

18. Vendim Unifikues nr.1, dat 27.03.2008 Prcaktimi i sasis s lnds narkotike pr prdorim

personal....296

19. Vendim Unifikues nr.1, dat 25.01.2007 - Ligji 9284/2004...301

20. Vendim Unifikues nr.1, dat 25.03.2005 Rrmbimi ose mbajtja peng e personit, heqja e

paligjshme e liris dhe vetgjyqsia ..320

21. Vendim Unifikues nr.2, dat 30.06.2004 Zbatimi i ligjit penal ushtarak ndaj punonjsit t

burgjeve....332

22. Vendim Unifikues nr.1, dat 16.04.2004 Kompetenca lndore e gjykats pr krime t

rnda.....339

23. Vendim Unifikues nr.6, dat 11.11.2003 Llogaritja e afateve t paraburgimit.....350

24. Vendim Unifikues nr.5, dat 11.11.2003 Pasoja e rnd n vjedhjen e pasuris..359

25. Vendim Unifikues nr.4, dat 27.03.2003 Ligji penal favorizues .....367

26. Vendim Unifikues nr.3, dat 27.03.2003 Kompensim pr burgim t padrejt.....................372

27. Vendim Unifikues nr.2, dat 29.01.2003 Gjykimi i shkurtuar .......382

28. Vendim Unifikues nr.1, dat 30.01.2003 Njohje e vendimit penal .....390

29. Vendim Unifikues nr.4, dat 14.10.2002 Funksionet e prokurorit...402

30. Vendim Unifikues nr.2, dat 14.10.2002 Rivendosja n afat....410

2

31. Vendim Unifikues nr.7, dat 11.10.2002 Parashkrimi i ekzekutimit t dnimit .....419

32. Vendim Unifikues nr.6, dat 11.10.2002 Rishikimi i vendimit....427

33. Vendim Unifikues nr.5, dat 10.10.2002 Ankimi ndaj vendimit q ka njohur vendimin e

huaj...436

34. Vendim Unifikues nr.3, dat 27.09.2002 Marrja e cilsis s t pandehurit....445

35. Vendim Unifikues nr.1, dat 12.03.2002 Kontrabanda dhe konkurimi me shprdorimin e

detyrs..... 459

36. Vendim Unifikues nr.2, dat 19.04.2001 - Parimi i mosrndimit t pozits s t

pandehurit.....474

37. Vendim Unifikues nr.1, dat 15.02.2001 Thirrja e t pandehurit.....482

38. Vendim Unifikues nr.371, dat 27.10.2000 Gjykimi n munges ...489

39. Vendim Unifikues nr.284, dat 06.10.2000 Krimi vazhdues....503

40. Vendim Unifikues nr.154, dat 15.04.2000 Zbatimi i ligjit penal shqiptar pr shtetasit

shqiptar q kan kryer vepr penale n territorin e nj shteti tjetr.....510

41. Vendim Unifikues nr.354, dat 28.07.1999 Gjykimi n munges....517

42. Vendim Unifikues nr.30, dat 28.01.1999 Gjykimi n munges i t miturit ...521

3

Nr.1 i Regj. Themeltar

Nr.2 i Vendimit

VENDIM

N EMR T REPUBLIKS

Kolegjet e Bashkuara t Gjykats s Lart, t prbr nga:

Xhezair Zaganjori Kryesues

Ardian Dvorani Antar

Ardian Nuni Antar

Arjana Fullani Antare

Evelina Qirjako Antare

Andi eliku Antar

Aleksandr Muskaj Antar

Guxim Zenelaj Antar

Edmond Islamaj Antar

Mirela Fana Antare

Medi Bici Antar

Shklzen Selimi Antar

Artan Zeneli Antar

Admir Thanza Antar

Tom Ndreca Antar

Artan Broci Antar

n seancn e dats 25.05.2015, mori n shqyrtim shtjen penale me nr.Akti 52601-01615-

00-2014 q i prket:

KRKUES: ALEKSANDR PRENGA

OBJEKTI:

Lirim me kusht

Gjykata e Rrethit Gjyqsor Lezh, me vendimin nr.36, dat 28.05.2014 ka vendosur:

Rrzimin e krkess s krkuesit Aleksandr Prenga si t pabazuar n prova

dhe n ligj.

Shpenzimet gjyqsore si jan br.

Gjykata e Apelit Shkodr, me vendimin nr.121 dat 18.09.2014 ka vendosur:

Ndryshimin e vendimit nr.36, dat 28.05.2014 t Gjykats s Rrethit

Gjyqsor Lezh, n kt mnyr:

Pranimin e krkess s krkuesit Aleksandr Prenga.

Urdhrohet lirimi me kusht i t dnuarit Aleksandr Prenga pr pjesn e

pavuajtur t dhn me vendimin nr.25, dat 02.05.2006 t Gjykats s Rrethit

Gjyqsor Mirdit, i ln n fuqi me vendimin nr.824, dat 17.11.2006 t Gjykats

s Apelit Tiran duke urdhruar vnien n prov t t dnuarit pr nj periudh prej

18 muajsh.

4

Urdhrohet i dnuari t mbaj kontakte me Zyrn Vendore t Shrbimit t

Provs Lezh gjat periudhs s provs.

Urdhrohet lirimi i menjhershm i t dnuarit Aleksandr Prenga nse nuk

ka mas sigurimi Arrest n burg pr llogari t ndonj procedimi tjetr penal ose

dnim tjetr me burgim.

Kundr vendimit t Gjykats s Apelit Shkodr ka paraqitur rekurs, me dat 22.09.2014

Prokurori pran Prokuroris s Apelit Shkodr, i cili krkon ndryshimin e vendimit t msiprm

dhe lnien n fuqi t vendimit nr.36, dat 28.05.2014 t Gjykats s Rrethit Gjyqsor Lezh, duke

paraqitur kto shkaqe:

Lirimi me kusht nuk sht nj dispozit detyruese, pasi ajo parashikon se i dnuari me burgim mund t lirohet me kusht nga vuajtja e dnimit vetm pr arsye t veanta.

sht e rndsishme t prgjithsohet qndrimi se arsyet e veanta q justifikojn lirimin e parakohshm t t dnuarit duhet t ken natyr jetike dhe t burojn nga shkaqe

shndetsore, familjare ose shoqrore q diktojn n mnyr t detyrueshme vijimsin e

edukimit dhe rehabilitimit t t dnuarit pran familjes, komunitetit apo nn kujdesin e

nevojshm mjeksor. Praktika gjyqsore ka zgjeruar kufijt e vlersimit dhe n drejtim t

llojit t veprs penale, rrezikshmris s autorit dhe kohs s shkurtr t pavuajtur nga

dnimit penal (vendimi nr 445, dat 08.10.2008 i Kolegjit Penal t Gjykats s Lart).

Vepra penale e kryer e t dnuarit paraqet rrezikshmri t lart shoqrore; ne raport me masn e dnimit, t dnuarit i mbeten edhe 7 muaj dhe 12 dit, periudh kjo e

konsiderueshme n raport me masn e dnimit.

Shrbimi i Provs n raportin e prgatitur para gjykats nuk shprehet apo m sakt nuk rekomandon lirimin e tij.

KOLEGJET E BASHKUARA T GJYKATS S LART

Pasi dgjuan relatimin nga gjyqtart Shklzen SELIMI dhe Artan BROCI; prokurorin

Artur SELMANI, i cili krkoi prishjen e vendimit t Gjykats s Apelit Shkodr dhe lnien n fuqi

t vendimit t gjykats s Rrethit Gjyqsor Lezh, mbrojtsin e caktuar kryesisht t krkuesit

Aleksandr Prenga, Av.Sonila EKREZI, e cila krkoi lnien n fuqi t vendimit t Gjykats s

Apelit Shkodr; dhe pasi e biseduan shtjen n trsi,

V R E J N

I. Rrethanat e shtjes

1. I dnuari, krkuesi, Aleksandr Prenga, ka vuajtur n Institucionin e Ekzekutimit t

Vendimeve Penale (IEVP), Shnkoll, Lezh dnimin e dhn me vendimin penal nr.25, dat

02.05.2006 t Gjykats s Rrethit Gjyqsor Mirdit. Sipas ktij vendimi ai sht deklaruar fajtor

dhe dnuar me 12 (dymbdhjet) vjet burgim pr kryerjen e veprave penale t Vjedhjes me arm

n bashkpunim, Plagosjes s rnd me dashje n bashkpunim dhe Mbajtjes pa leje t armve

luftarake t parashikuara nga nenet 140-25, 88/2-25 dhe 278/2 t Kodit Penal. Gjykata e Apelit

Tiran me vendimin nr.824, dat 17.11.2006 ka vendosur lnien n fuqi t vendimit t msiprm.

2. Si rezulton nga aktet e ndodhura n dosje (kartela personale e t dnuarit

Aleksandr Prenga e plotsuar m dat 27.02.2007) ai sht arrestuar m dat 02.12.2005. I

dnuari Aleksandr Prenga, duke pretenduar se plotson kushtet e nenit 64 t K.Penal, i sht

drejtuar Gjykats s rrethit gjyqsor Lezh, me krkesn pr lirimin e tij me kusht.

3. Sipas dinamiks s vuajtjes s dnimit, prcjell gjykats me shkresn nr.10161,

dat 27.11.2013, rezulton se krkuesi Aleksandr Prenga sht arrestuar m dat 02.12.2005, dhe

5

deri m dat 02.12.2013 ka vuajtur 9 (nnt) vjet 8 (tet) muaj e 7 (shtat) dit nga t cilat 5 (pes)

muaj e 22 (njzetedy) dit i ka fituar me paraburgim, 1(nj) vit, 2 (dy) muaj e 15 (pesmbdhjet)

dit me vendime gjyqsore pr ulje dnimi dhe i kan mbetur pr t vuajtur edhe 2 (dy) vjet 3 (tre)

muaj e 23(njzet e tre) dit. Nga dinamika e vuajtjes s dnimit hartuar nga IEVP Lezh, e cila i

sht prcjell gjykats me shkresn nr.4681, dat 19.05.2014 rezulton se krkuesi Aleksandr

Prenga deri me dat 19.05.2014 t ket shlyer 11 (njmbdhjet) vjet 4 (katr) muaj e 18

(tetmbdhjet) dit burgim dhe ti ken mbetur pr t vuajtur 7 (shtat) muaj e 12 (dymbdhjet)

dit. Ai ka prfituar ulje dnimi, prkatsisht 1(nj) vit me ligjin nr 22/2014 , dat 10.03.2014 Pr

dhnie amnistie dhe 1 (nj) vit 5 (pes) muaj e 9 (nnt) dit me vendime gjykate pr ulje dnimi,

n zbatim t ligjit Pr t drejtat dhe trajtimin e t dnuarve me burgim.

4. Me vendimet penale nr.288, dat 11.07.2011, nr.295, dat 31.05.2010, nr.150, dat

15.04.2009, nr.148, dat 17.03.2008, nr.342, dat 27.07.2012, nr.l08, dat 20.02.2013 dhe nr.141,

dat 24.04.2014 t Gjykats s Rrethit Gjyqsor Lezh rezulton se t dnuarit Aleksandr Prenga

ti jet ulur dnimi si rezultat i zbatimit t ligjit nr.8328, dat 16.04.1998 Pr t drejtat dhe

trajtimin e t dnuarve me burgim.

5. Krkuesi ka paraqitur dokumente t tjer shkresor, t cilat kan marr vlern e

provs, pr t vrtetuar se plotson kushtet e Nenit 64 t K.Penal; t tilla jan:

i. Vrtetimi i gjendjes gjyqsore nr.2, dat 03.05.2011, lshuar nga Drejtoria e Prgjithshme e Burgjeve Tiran, nga ku rezulton se i dnuari Aleksandr Prenga sht

dnuar vetm nj her sipas vendimit penal t gjykats s rrethit gjyqsor Mirdit

nr.25, dat 02.05.2006 dhe t mos jet recidivist n krim.

ii. Raporti i IEVP Shnkoll nr.10163 prot, dat 27.11.2013 nga ku rezulton se i dnuari Aleksandr Prenga sht dnuar me 12 vite burgim pr veprat penale te parashikuara

nga nenet 140-25, 88/2-25 dhe 278/2 t K.Penal, sht i penduar pr veprn e kryer,

nuk ka konsumuar vepr tjetr penale, paraqitet me gjendje fizike dhe psikologjike t

mir, ndrsa e sjellja e tij gjat 3(tre) viteve te fundit ka qen e mir.

iii. Vlersimi i sjelljes nr.10162, dat 27.11.2013 i lshuar nga IEVP Shnkoll, Lezh, sipas t cilit rezulton se i dnuari Aleksandr Prenga t jet vendosur n kt

institucion m dat 26.02.2007, sht beqar, me arsim 8 klas, i penduar pr veprn e

kryer pr t ciln shprehet se ka ndodhur pr shkak t moshs; zbaton krkesat e

rregullores, nuk sht i ndshkuar me mas disiplinore pr tre vitet e fundit, ka

marrdhnie q nuk kan rn ndesh me personelin, reciprokisht t mira me

bashkvuajtsit, ndrsa me familjen ruan kontaktet dhe marrdhniet korrekte duke e

pasur si burim mbshtetjeje. I dnuari nuk bn pjes n listn e t punsuarve, nuk

sht pjes e programeve t arsimimit profesional, por merr pjes n programet

terapeutike duke pranuar kshillat, bisedn, punn n grup si dhe ka aktivizim t mir e

korrekt n veprimtarit kulturore dhe sportive. Si konkluzion komisioni i vlersimit i

IEVP Lezh e ka vlersuar pozitivisht krkuesin pr periudhn 3 vjeare n lidhje me

krkesn objekt gjykimi.

iv. Raporti i Vlersimit i hartuar nga Zyra e Shrbimit t Provs Lezh me nr.30/2 prot, dat 20.01.2014 nga ku rezulton se kjo zyr t ket rekomanduar mospranimin e

krkess s t dnuarit pr shkak se riintegrimi i tij n shoqri sht i vshtir pasi nga

vlersimi i sjelljes, ajo vlersohet si sjellje q nuk bie ndesh me personelin, dhe jo si

sjellje e mir, se ai nuk sht i punsuar n institucion, se me raste shfaq shenja

pendese, apo se vepra sht nj tem q nuk preferon ti referohet, se kryerja

njkohsisht e tre veprave penale tregon rrezikshmri t tij, se ai n intervist ka

shpjeguar se ka qen i pir n kohn e kryerjes s veprs penale, fakt i cili nuk rezulton

6

nga vendimi gjyqsor, se i dnuari ka nivel arsimor t ult dhe n dy raste nuk ka

prfituar ulje t plot dnimi.

v. Nga raporti i shrbimit t provs rezulton se familja e krkuesit jetonte n Shnkoll, dhe prbhej nga dy prindrit, dy vllezrit dhe bashkshortja e vllait Arben. Familja

e t dnuarit sipas referencs nr.158, dat 10.04.2013 rezulton t trajtohet me ndihm

ekonomike dhe ajo jeton nga puna sezonale e babait apo vllait t tij. Ajo jeton n

kushte t vshtira ekonomike n nj banes me 4 dhoma. N gjendjen shndetsore t

t dnuarit raportohet se ai ka psuar dy ndrhyrje kirurgjikale nj pr apendesit dhe

tjetrin pr heqjen e bajameve.

vi. Sipas vrtetimit t dats 15.12.2013 t lshuar nga firma Kopi rezulton q kjo firm t ket marr prsipr q t punsoj krkuesin n rast t lirimit me kusht. Nga

deklarata e dats 20.04.2013 e Dioqezs s Rrshenit rezulton se pr ngjarjen e dats

29.11.2005 ku ishin vjedhur me dhun dhe plagosur me arm zjarri n Klos-Fan

Mirdit nga t dnuarit Aleksandr Prenga dhe Robert Lleshi murgeshat e dmtuara t

ken deklaruar se i dnuari ishte falur prej tyre plotsisht. Ato kan konsiderat nga

gjykata marrdhniet e tyre kristiane ishin normalizuar krkuar q kjo deklarat pajtimi

t merret n pr lirimin me kusht t t dnuarit.

vii. Vrtetimi i Qendrs Shndetsore Shnkoll i dats 12.12.2013 rezulton se prej dy vitesh, nna e t dnuarit, shtetasja Dila Prenga vuante nga smundja nodulare me

hiperfunksion t tiroides q sillte si pasoj takikardi, stres dhe gjendje depresive

psikotike.

viii. Nga shkresat nr.9004/4 prot dat 21.12.2012, 10388, dat 13.11.2009, 7838/1 prot, dat 21.08.2013 dhe 2755/4 prot, dat 10.04.2013 t IEVP Lezh krkuesit Aleksandr

Prenga i sht dhn disa her leje shprblyese pr sjellje t mir dhe n nj rast pr

gzim familjar dhe nuk rezulton q ai t ket thyer kushtet e lejes. Sipas shkress nr

5340 prot, dat 18.06.2014 t IEVP Lezh rezulton se krkuesi t jet diagnostikuar me

Migren me aura (n muajin qershor 2014) dhe trajtohet pr kt smundje, ndrkoh

q nga historiku klinik rezulton t jet ankuar pr rregullime t gjumit, ndrsa n

shkurt 2012 i sht nnshtruar nj ndrhyrjeje kirurgjikale Tonsillectomia.

6. Duke parashtruar sa m sipr krkuesi Aleksandr Prenga, nprmjet prfaqsuesit

t tij ka pretenduar se plotson kushtet e N.64 t K.Penal pr lirimin e tij me kusht; prfaqsuesi i

Zyrs s Shrbimit t Provs Lezh, ka rekomanduar mospranimin e krkess s tij, ndrsa

Prokurori pran Prokuroris Lezh ka krkuar rrzimin e krkess.

II. Procedurat gjyqsore

7. Gjykata e Rrethit Gjyqsor Lezh, me vendimin nr.36, dat 28.05.2014 ka

vendosur:

i. Rrzimin e krkess s krkuesit Aleksandr Prenga si t pabazuar n prova dhe n ligj.

ii. Shpenzimet gjyqsore si jan br. 8. Gjykata e Apelit Shkodr, me vendimin nr.121 dat 18.09.2014 ka vendosur:

i. Ndryshimin e vendimit nr.36, dat 28.05.2014 t Gjykats s Rrethit Gjyqsor Lezh, n kt mnyr:

Pranimin e krkess s krkuesit Aleksandr Prenga.

Urdhrohet lirimi me kusht i t dnuarit Aleksandr Prenga pr pjesn e pavuajtur t

dhn me vendimin nr.25, dat 02.05.2006 t Gjykats s Rrethit Gjyqsor Mirdit, i

7

ln n fuqi me vendimin nr.824, dat 17.11.2006 t Gjykats s Apelit Tiran duke

urdhruar vnien n prov t t dnuarit pr nj periudh prej 18 muajsh.

Urdhrohet i dnuari t mbaj kontakte me Zyrn Vendore t Shrbimit t Provs

Lezh gjat periudhs s provs.

Urdhrohet lirimi i menjhershm i t dnuarit Aleksandr Prenga nse nuk ka mas

sigurimi Arrest n burg pr llogari t ndonj procedimi tjetr penal ose dnim tjetr

me burgim.

III. Arsyetimi ligjor i vendimit t ankimuar

9. Gjykata e Apelit Shkodr e ka gjetur t gabuar vendimin e gjykats s shkalls s

par, dhe ndr t tjera arsyeton se:

Sjellja e t dnuarit prgjat tre viteve t fundit t vuajtjes s dnimit vlersohet pozitive.

I dnuari ka respektuar n vijimsi krkesat e rregullores dhe n asnj rast nuk sht ndshkuar

me mas disiplinore.

Ai ka marr pjes rregullisht n t gjitha aktivitetet e prbashkta kulturore. edukative e

sportive dhe ka qen pjes e programeve t karakterit psikoterapeutik. Shprehja e pendess pr

veprn penale sht evidentuar n vlersimin e sjelljes s tij pr efekt t lirimit me kusht, n t

cilin shprehet se kur bie fjala pr veprn penale shfaq shenja pendese dhe ia le moshs. [...]

Shrbimi i provs nuk ka analizuar faktin se kishte nj normalizim marrdhniesh me t

dmtuarat nga vepra penale dhe se i dnuari kishte nj ofert punsimi n rast lirimi nga burgu.

Gjykata e Apelit konstaton se q nga data e kryerjes s prllogaritjeve t fundit pr pjesn

e pavuajtur t dnimit dat 19.05.2014 kishte kaluar rreth 4 muaj, nga prllogaritjes e pjess s

pavuajtur t dnimit n momentin e shqyrtimit t shtjes n Gjykatn e Apelit atij ti mbeten pr

t vuajtur edhe 3 muaj e 13 dit burgim. Fakti q gjat kohs q ai ka qndruar n burg ka pasur

rezultate pozitive , ka respektuar n vazhdimsi rregulloren, ka manifestuar nj sjellje t mir me

bashkvuajtsit dhe personelin dhe sht aktivizuar rregullisht n programet e edukimit tregon se

ai ka br t gjitha prpjekjet pr risocializimin dhe rehabilitimin etj. [...]

N lidhje me kushtet dhe rrethanat personale t veanta pr t cilat krkohet lirimi me

kusht gjykata e Apelit vlerson se arsyet e veanta si kusht ligjor pr t motivuar nj krkes me

lirim me kusht nuk gjejn nj rregullim ligjor t mirprcaktuar, por ato vlersohen rast pas rasti

nga gjykata. Ky qndrim sht mbajtur n vijimsi nga praktika gjyqsore e Gjykats s Lart.

N rastin q po gjykohet, rezulton se i dnuari Aleksandr Prenga gjendet n rrethana

veanrisht t vshtira familjare duke qen se familja e tij trajtohet me ndihm ekonomike, se ai

vuan nga nj smundje e till si migrena me aure, si dhe nga ana tjetr nna e tij vuan nga

smundje kronike prek dy vitesh.

Kto fakte jan raportuar edhe nga aktet e depozituara nga krkuesi, por edhe nga

punonjsi i shrbimit t provs.

Nga ana tjetr dy murgeshat e dmtuara nga vepra penale kan shfaqur miratimin e tyre

pr lirimin me kusht t t dnuarit duke pohuar se marrdhniet me t ishin normalizuar.

Nj element pozitiv n rastin e krkuesit Aleksandr Prenga sht edhe oferta e punsimit

q ka br pr t firma Kopi ofert e cila megjithse sht raportuar nga krkuesi nuk sht

analizuar dhe vlersuar nga shrbimi i provs. [...]

Punonjsi i shrbimit t provs deformon faktet duke referuar se i dnuari nuk ka sjellje t

mir me personelin, ndrkoh q nga vlersimet e sjelljes pr t dnuarin rezulton e kundrta. E

njjta gj ndodh edhe me referimin e uljes s pjesshme t dnimit kur punonjsi i shrbimit t

provs i referohet nj ulje t dnimit 45 ditore t dhn n vitin 2008, periudh e cila nuk

prfshihet n periudhn e fundit tre vjeare t sjelljes dhe i referohet nj vendimi t gjykats t

8

dhn n vitin 2013, me t cilin sht aplikuar ulje e pjesshme, pr shkak se ulja sht dhn pr

nj periudh m t vogl se nj vit t plot t vuajtjes s dnimit dhe jo pr shkak t problemeve t

sjelljes s t dnuarit.

Raporti i Shrbimit t provs nuk sht vendimtar n vlersimin e rastit nga gjykata, pasi

vlersimi nse ndaj krkuesit duhet aplikuar apo jo dnimi alternativ sht nj atribut i gjykats, i

cili lidhet ngusht me vlersimin e ekzistencs s kushteve ligjore e veanrisht t atyre q kan t

bjn me vlersimin e sjelljes s t dnuarit gjat kohs s vuajtjes s dnimit dhe me faktin se sa

ia ka arritur qllimit pr edukimin e t dnuarit pjesa e vuajtur e dnimit, me qllim q i dnuari

t mos prbj m rrezik pr shoqrin, t prfshihet srish n aktivitete kriminale si dhe me

impaktin q krijon n shoqri lirimi me kusht i t dnuarit [...].

10. Kolegji Penal i Gjykats s Lart, nisur nga fakti se ka interpretime jo t

njjta n lidhje me kuptimin e togfjalshit arsye t veanta t parashikuar n nenin 64 t

Kodit Penal, n shqyrtimin e krkesave t t dnuarve me objekt Lirim me kusht, vendosi

q pr njehsimin e praktiks gjyqsore, shtjen penale q i prket t dnuarit Aleksandr

Prenga, ta kaloj n Kolegjet e Bashkuara t Gjykats s Lart.

IV. shtjet q shtrohen pr tu zgjidhur prpara Kolegjeve t Bashkuara dhe qndrimi i Kolegjeve t Bashkuara:

11. shtjet q shtrohen pr tu zgjidhur prpara Kolegjeve t Bashkuara me qllim

unifikimin e praktiks gjyqsore vlersohen t jen:

a. N munges t nj prkufizimi n Kodin Penal, far do t kuptohet me shprehjen arsye t veanta t parashikuar n nenin 64 t Kodit Penal, n procesin penal me

objekt lirimin para kohe me kusht?

b. N rastin kur pranon krkesn e t dnuarit pr lirim para kohe me kusht, a duhet gjykata t caktoj gjithashtu nj periudh kohe ku i dnuari t mbaj kontakte me

shrbimin e provs dhe t vihet n prov? Nse po, sa duhet t jet ky afat i mbajtjes n

prov?

12. Qndrimi i palve n proces n lidhje me shtjet q duhet t unifikohen pr efekt

t njehsimit t praktiks dhe t pasojs q ka n lidhje me zgjidhjen e shtjes ishte si m posht:

i. Prokurori n lidhje me shtjen e par mbajti qndrimin se: interpretimi m i drejt sht ai q e trajton nenin 64 t K.Penal sikur parashtron vetm nj kusht, at t

arritjes s riedukimit t t dnuarit. Ky interpretim bn t nevojshm q togfjalshin

arsye t veanta ta trajtojm si sinonim t togfjalshit kur me punn dhe sjelljen e

tij i dnuari tregon se i sht arritur qllimit t riedukimit. Pra sipas ktij interpretimi

kuptimi i shprehjes kur me punn dhe sjelljen e tij i dnuari tregon se i sht arritur

qllimit t riedukimit nuk sht gj tjetr vese shpjegim apo zbrthim i vet shprehjes

arsye e veant. Kjo do ti bnte t gjitha rrethanat e tjera q lidhen me gjendjen

ekonomike dhe shndetsore t familjarve t t dnuarit krejtsisht t paprshtatshme

pr tu parashtruar nga palt dhe aq m pak pr tu pranuar nga Gjykata si rrethana

q shrbejn pr t vendosur lirimin e t dnuarit para kohe.

ii. N lidhje me shtjen e dyt: Sugjerohet q t pranohet si praktika m e drejt dhe logjike ajo sipas t cils afati i veprimit t kushtit sht vet masa e dnimit t

pavuajtur nga i dnuari q do t lirohet. Kjo praktik sht logjike dhe n frymn e

ligjit pasi sipas ktij interpretimit t afatit t zbatimit t kushtit, koha e kushtit sht n

prpjestim t drejt me masn e dnimit. Kjo vjen n prputhje me logjikn se koha e

kushtit duhet t jet m e gjat sa m i lart t jet risku i kryerjes prsri t nj vepre

9

penale. Dhe sht e kuptueshme se ky risk sht m i lart pr nj person me dnim t

rnd n raport me nj tjetr t dnuar me nj dnim m t but.

iii. Mbrojtja n lidhje me shtjen e par: Arsyet e veanta nuk jan aspak ato t ndjekura deri tani gjat praktiks gjyqsore, dhe q kan konsistuar prgjithsisht n

kushtet shndetsore dhe social ekonomike t personit t dnuar dhe familjarve t tij.

Nuk sht ekzistenca e ndonj prej ktyre arsyeve q duhet t prligjin lirimin me

kusht. Po t mbshtetemi n faktin se burgu sht nj institucion riedukimi i cili ka pr

qllim riedukimin e t dnuarit pr ta br at prsri t denj pr shoqrin, do t

arrijm n prfundimin se sht pikrisht ky kriter q prbn arsyen e veant t lirimit

me kusht, pra arritja e qllimit pr edukim.

iv. N lidhje me shtjen e dyt: Referimi q i bhet nenit 59 t K.Penal n lidhje me periudhn e provs sht i gabuar pasi periudha e provs duhet t jet pr aq koh sa

sht edhe periudha e mbetur pa vuajtur. Kjo periudh duhet t shrbej si nj

periudh q do ti shrbej t dnuarit si adoptim m normal me jetn jasht

institucionit [t vuajtjes s dnimit] nprmjet nj institucioni t specializuar q sht

Shrbimi i Provs. Shtrirja e ksaj periudhe pr nj koh m t gjat se ajo q t

dnuarit i kishte mbetur pa vuajtur prbn nj kufizim t liris s tij prtej asaj q sht

dhn me vendim dhe bie ndesh dhe me kriterin e krkuar n nenin 64 t K.Penal sipas

t cilit personi q sht liruar me kusht ia ka arritur qllimit t edukimit dhe pr kt

arsye zgjatja e ksaj kohe do t prbnte nj kufizim t liris personale.

V. Qndrimi i Kolegjeve t Bashkuara t Gjykats s Lart

A. N lidhje me pyetjen e par t shtruar pr unifikim: N munges t nj prkufizimi n

Kodin Penal, far do t kuptohet me shprehjen arsye t veanta t parashikuar n nenin 64

t Kodit Penal, n procesin penal me objekt lirimin para kohe me kusht?

13. Ndonse n Kodin Penal nuk gjendet nj prkufizim se far do t kuptohet me

shprehjen arsye t veanta, parashikuar n nenin 64 t tij, Kolegjet e Bashkuara t Gjykats s

Lart (Kolegjet e Bashkuara) vlersojn ti japin prgjigje pyetjes s shtruar duke u bazuar n (i)

qllimin e institutit t lirimit me kusht; (ii) interpretimit tekstual t dispozits n fjal; si dhe n

(iii) etapat e nevojshme q gjykatat duhet t mbajn n konsiderat n gjykimet me objekt lirimin

me kusht.

(i) Qllimi i institutit t lirimit me kusht

14. Instituti i lirimit me kusht klasifikohet n Kodin Penal si nj nga alternativat e

dnimit me burgim (Kreu VII i K.Penal). N vlersim t Kolegjeve t Bashkuara, lirimi me kusht

sht nj institut me karakter riedukues, human, dhe social.

15. Elementi riedukativ i ligjvnsit sht lehtsisht i kuptueshm dhe dallohet qart

nga vet teksti i nenit 64 t Kodit Penal, i cili parashikon se I dnuari me burgim mund t lirohet

me kusht [...] nse [...] me dnimin e vuajtur i sht arritur qllimit pr riedukimin e tij [...]

(theksimi i Gjykats). Pra duket qart se objektivi kryesor i lirimit me kusht sht riedukimi i t

dnuarit, me kusht plotsimin e krkesave specifike t parashikuara n nenin 64 t Kodit Penal.

Ndrkoh q dnimi penal n vetvete, prmban elemente t teorive ndshkuese dhe parandaluese

t krimit, orientimi i tanishm n shum legjislacione penale evropiane, sidomos n lidhje me

periudhn e fundit t vuajtjes s dnimit, fokusohet n riedukimin (ose risocializimin) e t

10

dnuarit.1 Ky orientim bazohet n uljen e rrezikshmris shoqrore t t dnuarit dhe riedukimin e

tij, nprmjet puns dhe programeve t ndryshme brenda dhe jasht institucioneve t vuajtjes s

dnimit, me qllim dekurajimin e kryerjes s veprave t tjera penale, si dhe riintegrimin n shoqri

t t dnuarve.

16. Karakteri human i lirimit me kusht lidhet me shmangien e ndshkimit t

panevojshm dhe sht pasqyrim i drejtprdrejt i nj prej parimeve t Kodit Penal, parashikuar

shprehimisht n nenin 1/c t tij.2 Si u prmend pak m lart, edhe vet elementi ndshkues n

teorin e s drejts penale nuk duhet t konsiderohet si nj hakmarrje e shoqris kundrejt

autorit t veprs penale, por m tepr si nj shprehje e shpagimit s ksaj t fundit n lidhje me

sjellje t patolerueshme pr nj shoqri civile dhe demokratike. N kushtet e arritjes s qllimit

kryesor t dnimit penal, pra riedukimit t t dnuarit, si dhe plotsimit t kushteve objektive t

parashikuara nga neni 64 i Kodit Penal,3 vazhdimi i vuajtjes s mtejshme t dnimit do t

konsiderohej si i panevojshm dhe i padobishm pr shoqrin. Pr m tepr, edhe vet masa e

dnimit penal, sht n vetvete nj parashikim nga ana e gjykats i kohs q konsiderohet e

mjaftueshme pr t arritur n riedukimin e t dnuarit, n raport kjo me rrezikshmrin e veprs s

kryer dhe t autorit t saj. Kjo koh e mjaftueshme, mund t jet e ndryshme pr persona t

ndryshm; dhe pikrisht pr kt arsye ligjvnsi ka parashikuar mundsin e lirimit me kusht pr

kt kategori t dnuarish, t cilt, pasi kan vuajtur nj pjes t konsiderueshme t dnimit t

dhn, jan riedukuar plotsisht dhe nuk ekziston m nevoja pr ti mbajtur n institucionet e

ekzekutimit t vendimeve penale.

17. Kolegjet e Bashkuara mbajn parasysh ktu edhe efektet sociale t lirimit me

kusht, q kan t bjn jo vetm me qllimin e prgjithshm t lirimit me kusht -- duke shrbyer si

shembull pr t dnuarit e tjer q me pun dhe sjellje t mir mund t lirohen me kusht -- por

edhe me fenomenin e mbipopullimit t burgjeve, duke ulur sadopak edhe barrn financiare t

taksapaguesve pr sistemin penitenciar, natyrisht duke mos u sakrifikuar objektivi kryesor q sht

siguria e komunitetit ndaj personave me rrezikshmri t lart shoqrore, si dhe detyrat e

legjislacionit penal dhe parimet e Kodit Penal, parashikuar nga nenet 1/b dhe 1/c t Kodit Penal.

N kt kuptim, autoritetet shtetrore duhet t prpiqen q t arrijn riedukimin e t dnuarve sa

m shpejt t jet e mundur, duke evituar masa dnimi me karakter thjesht ndshkues. Studime t

shumta kan treguar se zbatimi i lirimit me kusht sht nj nga mnyrat m efektive n arritjen e

qllimit ndshkues, parandalues dhe riedukativ t dnimit penal.4 Vlen ktu t prmendet edhe

Rekomandimi nr.R(99)22 i Komitetit t Ministrave t Kshillit t Evrops n lidhje me

Mbipopullimin e Burgjeve sipas t cilit lirimi me kusht duhet t konsiderohet si instrumenti m

1 Vinter dhe t tjer k. Mbretris s Bashkuar, Dhoma e Madhe, Aplikimet nr.66069/09, 130/10 dhe 3896/10,

Vendim i dats 09.07.2013, n para 115. 2 Neni 1/c (Parimet e Kodit Penal):

Kodi Penal bazohet n parimet kushtetuese t shtetit t s drejts, t barazis prpara ligjit, t drejtsis n caktimin e fajsis dhe t dnimit, t mbrojtjes s interesit m t lart t fmijve, si dhe t humanizmit (theksim i Kolegjeve).

Zbatimi i ligjit penal me analogji nuk lejohet. 3 Kushtet objektive lidhen me i) vuajtjen e nj pjese t dnimit n varsi t llojit t veprs penale t kryer; ii)

t mos ket qen prsrits pr krime t kryera me dashje; dhe t mos jet dnuar pr vepra t veanta n nenet 78/a, 79/a, 79/b, 79/c apo paragrafi i tret i nenit 100.

4 Memorandum Shpjegues i Rekomandimit Rec(2003)22 t Komitetit t Ministrave mbi Lirimin me Kusht, faqe 11.

11

efektiv dhe konstruktiv, i cili jo vetm ul kohn e burgimit, por edhe kontribuon n mnyr

thelbsore n riintegrimin e t dnuarit n komunitet.5

18. N konsiderat t sa m sipr, Kolegjet e Bashkuara vlersojn se neni 64 i Kodit

Penal, n trsin e tij -- prfshir ktu edhe arsyet e veanta -- duhet t interpretohet n

prputhje me qllimin e parashikuar nga ligjvnsi, q sht riedukimi dhe riintegrimi i t dnuarit

n shoqri.

(ii) Interpretimi i shprehjes arsye t veanta

19. N interpretimin e shprehjes arsye t veanta, Kolegjet e Bashkuara e gjejn me

vend fillimisht t rikujtojn ndryshimet e psuara t institutit t lirimit me kusht. Sipas Kodit Penal

t vitit 1995, i dnuari mund t Lirohej para kohe me kusht kur:

Ka vuajtur jo m pak se 1/2 e dnimit t dhn dhe me sjelljen dhe punn e tij tregon se me

dnimin e vuajtur i sht arritur qllimit pr edukimin e tij.

N gjysmn e dnimit t vuajtur nuk llogaritet koha e prfituar me amnisti ose falje.

Nuk lejohet lirimi para kohe me kusht pr t dnuarit prsrits n krime.

Lirimi para kohe me kusht revokohet nga gjykata, kur i dnuari gjat kohs s kushtit

kryen nj vepr tjetr penale po aq t rnd ose m t rnd se e para, duke u zbatuar dispozitat pr

bashkimin e dnimeve.

20. Dispozita e vitit 1995 nuk bnte dallim ndrmjet llojit t veprs penale t kryer, dhe

vendoste vetm kushtin e vuajtjes t s pakts gjysms s dnimit t dhn. Ndryshimet m t

mdha ndodhn me reformn e ligjit nr.8733, dat 24.01.2001. Neni 7 i tij ndryshonte nenin 64 t

K.Penal si m posht:

I dnuari me burgim mund t lirohet para kohe me kusht, nga vuajtja e dnimit vetm pr

arsye t veanta, nse me sjelljen dhe punn e tij tregon se me dnimin e vuajtur i sht arritur

qllimit pr edukimin e tij, si dhe t ket vuajtur:

- jo m pak se gjysmn e dnimit t dhn pr kundrvajtje penale; - jo m pak se dy t tretat e dnimit t dhn pr krime me masa dnimi gjer n pes

vjet burgim;

- jo m pak se tre t katrtat e dnimit t dhn pr krime me masa dnimi nga pes gjer n njzet e pes vjet burgim.

N masn e dnimit t vuajtur nuk llogaritet koha e prfituar me amnisti ose falje.

Nuk lejohet lirimi para kohe me kusht pr t dnuarin prsrits pr krime t kryera me

dashje.

Lirimi para kohe me kusht revokohet nga gjykata, kur i dnuari pr nj vepr penale t

kryer me dashje, gjat kohs s kushtit, kryen nj vepr tjetr penale me dashje, po aq t rnd ose

m t rnd se e para, duke u zbatuar dispozitat pr bashkimin e dnimeve.

21. Si vihet re, reforma e vitit 2001 tentoi t sqaronte mundsin e aplikimit t

institutit t lirimit me kusht, element ky q evidentohet me identifikimin e arsyeve t veanta si

dhe n diferencimin e trajtimit t veprave penale. Mundsia e lirimit me kusht pas vuajtjes s

gjysms s dnimit t dhn do t lejohej vetm pr kundrvajtjet penale, ndrsa pr krimet, koha

e nevojshme pr zbatimin e institutit t lirimit me kusht rritej, prkatsisht me dy t tretat dhe tre

t katrtat, n varsi t rrezikshmris s veprs penale (dhe rrjedhimisht t mass s dnimit).

Gjithashtu, n ndryshim me regjimin e Kodit t vitit 1995, me reformn e vitit 2001, lirimi me

5 Kshilli i Evrops, Komiteti i Ministrave, Rekomandimi nr.R(99)22 i Komitetit t Ministrave t Kshillit t

Evrops n lidhje me Mbipopullimin e Burgjeve dhe Inflacionin e Popullats s Burgjeve, dat 30.09.1999, parag. 24.

12

kusht do t revokohej vetm n rastin e prsritjes s veprave penale t kryer me dashje, dhe jo

do lloj vepre penale, si ishte parashikuar me Kodin e vjetr.

22. N vitin 2008, me an t ligjit nr.10023, dat 27.11.2008, nga instituti i lirimit

para kohe me kusht u hoqn fjalt para kohe, si dhe n paragrafin e fundit, heqja e fjalve po

aq t rnd ose m t rnd se e para, pr sa i prket revokimit t lirimit me kusht n rast t

kryerjes s ndonj vepre tjetr penale gjat kohs s kushtit. Gjithashtu, ky ligj parashikoi edhe

krijimin e shrbimit t provs, i cili sht organi shtetror q mbikqyr zbatimin e dnimeve

alternative, paraqet informacion dhe raporte para prokurorit ose gjykats, dhe ndihmon n

ekzekutimin e dnimit alternativ, si dhe ndihmon personin e dnuar n kaprcimin e vshtirsive

pr riintegrimin social.6 M s fundmi, neni 12 i ligjit 143, dat 02.05.2013, eliminoi

prfundimisht mundsin e aplikimit t lirimit me kusht t t dnuarve pr do lloj vepre penale t

vrasjes me dashje (duke shtuar fjalt si dhe pr t dnuarit pr kryerjen e veprave penale t

parashikuara n nenet 78/a, 79/a, 79/b, 79/c apo paragrafi i tret i nenit 100).

23. Momentalisht, neni 64 i Kodit Penal n fuqi parashikon se:

I dnuari me burgim mund t lirohet me kusht, nga vuajtja e dnimit vetm pr arsye t

veanta, nse me sjelljen dhe punn e tij tregon se me dnimin e vuajtur i sht arritur qllimit pr

edukimin e tij, si dhe t ket vuajtur:

- jo m pak se gjysmn e dnimit t dhn pr kundrvajtje penale; - jo m pak se dy t tretat e dnimit t dhn pr krime me masa dnimi gjer n pes

vjet burgim;

- jo m pak se tre t katrtat e dnimit t dhn pr krime me masa dnimi nga pes gjer n njzet e pes vjet burgim.

N masn e dnimit t vuajtur nuk llogaritet koha e prfituar me amnisti ose falje. Nuk

lejohet lirimi me kusht pr t dnuarin prsrits pr krime t kryera me dashje si dhe pr t

dnuarit pr kryerjen e veprave penale t parashikuara n nenet 78/a, 79/a, 79/b, 79/c apo paragrafi

i tret i nenit 100.

Lirimi me kusht revokohet nga gjykata, kur i dnuari pr nj vepr penale t kryer me

dashje, gjat kohs s kushtit, kryen nj vepr tjetr penale me dashje, duke u zbatuar dispozitat

pr bashkimin e dnimeve.

24. Kolegjet e Bashkuara do t kthehen tani n interpretimin e shprehjes arsye t

veanta, n kndvshtrimin e qllimit dhe tekstit t nenit 64 t Kodit Penal.

25. N praktikn gjyqsore, si gjykatat e rretheve gjyqsore dhe t apelit, ashtu edhe

organi i Prokuroris, vazhdimisht e kan interpretuar kriterin e arsyeve t veanta si nj kriter

shtes dhe t jashtm me cilsit dhe personalitetin e t dnuarit. N shum shtje gjyqsore me

objekt lirimin me kusht, jan pretenduar si arsye t veanta rrethana t tilla si pr shembull,

gjendja familjare e rnduar e t dnuarit; smundja e rnd e prindrve apo e t afrmve t tjer;

apo qenia me fmij t mitur dhe me bashkshort n ngarkes t t dnuarit. N vlersimin e

Kolegjeve t Bashkuara, kjo qasje sht e papranueshme dhe e gabuar. Kjo pasi n interpretimin

q i kan br shprehjes arsye t veanta, gjykatat m t ulta efektivisht kan shtuar me pa t

drejt nj kriter t jashtm t paparashikuar nga ligji si kusht ndalues pr efekt t pranimit t

krkess pr lirim me kusht. Megjithat, si edhe do t sqarohet m posht,7 Kolegjet vlersojn se

rrethanat q kan t bjn me familjart e t dnuarit mund t merren parasysh nga ana e

gjykatave, jo si kusht thelbsor, por si rrethan q shkon n favor t krkess pr lirim me kusht,

n drejtim t analizs s gjykats pr riintegrimin e plot t t dnuarit pas lirimit.

6 Neni 10 i ligjit nr.10023, dat 27.11.2008, i cili shton nenin 31/7 t Ligjit nr.8331, dat 21.04.1998 Pr

Ekzekutimin e Vendimeve Penale. 7 Infra, para. 41.

13

26. S pari, pr sa i prket interpretimit teleologjik, orientimi i zgjedhur nga gjykatat

m t ulta q kushtzon zbatimin e lirimit me kusht me pranin e domosdoshme t nj kriteri

jasht kontrollit t t dnuarit (si mund t jet gjendja e rnduar e familjarve t tij), mohon pa t

drejt mundsin e lirimit me kusht t nj t dnuari t riedukuar plotsisht vetm pr arsyen se

familjart e tij nuk ndodhen n gjendje ekonomike apo shndetsore t rnduar. Kjo jo vetm q

shkon kundr qllimit t institutit t lirimit me kusht -- pasi prania apo jo e ktyre kushteve t

jashtme nuk ndikon drejtprdrejt n uljen e rrezikshmris s t dnuarit, por vetm n trajtimin

m human t t dnuarve -- por edhe i vendos t dnuarit n pozita pabarazie prpara ligjit. Nse

do t pranohej prqasja e faktorve t jashtm nga puna dhe sjellja e t dnuarit, n mnyr

paradoksale, nj i dnuar, ndonse i riedukuar, do t duhej t shpresonte n ndodhjen e nj

fatkeqsie t familjarve t tij n mnyr pr tu liruar me kusht.

27. S dyti, ky orientim i gjykatave m t ulta mbetet i pambshtetur edhe pr sa i

prket interpretimit tekstual t tij. Nse arsyet e veanta do t konsideroheshin si t pavarura nga

sjellja dhe puna e t dnuarit, edhe teknika legjislative do t ishte ndryshe dhe do t kishte shtuar

lidhsen dhe pas shprehjes arsye t veanta. Pra dispozita do t lexohej: I dnuari me burgim

mund t lirohet [...] vetm pr arsye t veanta, dhe nse me sjelljen dhe punn e tij tregon se [...].

Mosprania e lidhses dhe bn q arsyet e veanta t jen tekstualisht dhe logjikisht t lidhura

me sjelljen dhe punn e t dnuarit.

28. Megjithat, Kolegjet e Bashkuara theksojn se, ndrkoh q pranohet se arsyet e

veanta jan t lidhura ngusht me riedukimin dhe nuk kan t bjn me element apo faktor

jasht kontrollit t t dnuarit, kjo nuk do t thot se arsyet e veanta mund t lexohen thjesht si

ri-prsritje e sjelljes dhe puns s t dnuarit. Rregullat e interpretimit e imponojn Gjykatn t

shmang, me sa t jet e mundur, leximin e nj dispozite si prsritse apo t panevojshme.

Prkundrazi, Kolegjet e Bashkuara vlersojn se shtimi i shprehjes arsye t veanta, br me

ndryshimet e nenit 64 t Kodit Penal nga ligji nr.8733, dat 24.01.2001, ka patur si qllim

sqarimin e aplikimit t lirimit me kusht dhe pranimin e tij vetm n rast se i dnuari, nprmjet

rrethanave konkrete q lidhen me punn dhe sjelljen gjat vuajtjes s dnimit, ka treguar se sht

arritur qllimi i riedukimit t tij. N rastin e arsyeve t veanta qllimi i ligjvnsit ka qen, n

vlersimin e Kolegjeve, kontrolli m rigoroz nga ana e gjykats dhe dhnia e arsyeve objektive,

konkrete dhe specifike mbi rezultatin e sjelljes dhe puns s t dnuarit n drejtim t riedukimit

dhe gatishmrin e tij ose saj pr tu riintegruar n shoqri.

29. Kolegjet e Bashkuara vrejn se Kolegji Penal i Gjykats s Lart (Kolegji

Penal) ka patur shpesh rastin pr tu shprehur mbi shprehjen arsye t veanta. Sipas Kolegjit

Penal arsyet e veanta nuk duhen nnkuptuar si nj kusht shtes, por si nj kusht i vetm, i

prbr nga fakte t cilat provojn se sht arritur qllimi i dnimit penal n rastin konkret pr

edukimin e t dnuarit dhe ai/ajo sht i/e gatshm t riintegrohet n shoqri.8 Kolegjet e

Bashkuara e vlersojn t drejt interpretimin e br nga ana e Kolegjit Penal dhe nuk gjejn arsye

pr ta ndryshuar kt qndrim konstant t tij. Pr m tepr, Kolegjet marrin n konsiderat edhe

qndrimin e mbajtur nga prfaqsuesi i Prokuroris s Prgjithshme dhe nga ana e mbrojtjes, t

cilt iu bashkuan ktij qndrimi t mbajtur nga ana e Kolegjit Penal, duke pranuar se arsyet e

veanta nuk kan t bjn me element apo faktor t jashtm nga puna dhe sjellja e t dnuarit,

por me riedukimin dhe riintegrimin e tij n shoqri.9

8 Gjykata e Lart, Kolegji Penal, vendim nr.10, dat 10.01.2012, para 17; Gjykata e Lart, Kolegji Penal, vendim

nr.72, dat 07.03.2012, para 21; Gjykata e Lart, Kolegji Penal, vendim nr.125, dat 02.05.2012, faqe 3; Gjykata e Lart, Kolegji Penal, vendim nr.155, dat 16.11.2011, faqe 4; Gjykata e Lart, Kolegji Penal, vendim nr.160, dat 08.06.2012, para. 15.

9 Faqe 8 e konkluzioneve t Prokuroris s Prgjithshme: Nse do t pranonim kt interpretim ather do t duhej q Gjykatat t mos vendosnin lirimin para kohe qt nj t dnuari totalisht i rehabilituar thjesht sepse ai

14

(iii) shtjet e nevojshme q gjykatat duhet t vlersojn n shqyrtimet e krkesave me objekt lirimin me kusht

30. N vijim Kolegjet e Bashkuara vlersojn t ndalohen n etapat e nevojshme q

gjykatat duhet t ndjekin n gjykimin me objekt lirimin me kusht.

31. Kolegjet vrejn se lirimi me kusht rregullohet nga neni 64 i Kodit Penal, si dhe

neni 31/6 i Ligjit nr.8331, dat 21.4.1998 Pr Ekzekutimin e Vendimeve Penale (Shtuar me

ligjin nr.10 024, dat 27.11.2008). Neni 31/6, i ktij t fundit parashikon ndr t tjera se:

Pas paraqitjes s krkess pr lirimin me kusht, drejtori i institucionit t ekzekutimit t

vendimeve penale paraqet n gjykat nj kopje t dosjes personale t personit t dnuar dhe nj

raport pr t. N raport prcaktohen natyra e veprs penale t kryer, qndrimi i personit t dnuar

ndaj veprs penale dhe ndaj viktims apo familjes s viktims, ndonj vepr e mparshme penale,

e kryer prej tij, gjendja fizike dhe psikologjike e personit t dnuar, si dhe dinamika e sjelljes s tij

n institucionin e ekzekutimit t vendimeve penale.

Gjykata i krkon shrbimit t provs t paraqes nj raport pr kushtet familjare dhe

prejardhjen shoqrore t t dnuarit, si dhe pr planet konkrete, pr t mundsuar riintegrimin e

plot t tij pas lirimit.

32. Si vrehet, ligji nr.8331, dat 21.4.1998 Pr Ekzekutimin e Vendimeve Penale i

ka prcaktuar qart detyrat dhe kompetencat si t drejtorit t IEVP-s, ashtu edhe t Shrbimit t

Provs. Ndrkoh q i pari ka pr detyr paraqitjen e nj raporti pr t ndihmuar gjykatn t

kuptoj nse i dnuari, me sjelljen dhe punn e tij sht riedukuar, raporti i t dytit nevojitet pr t

ndihmuar gjykatn n parashikimin, me sa t jet e mundur, t suksesit t riintegrimit t t

dnuarit n shoqri.

33. Natyra e veprs penale t kryer sht nj nga elementt m t rndsishm q duhet

t merret parasysh nga ana e gjykats n shqyrtimin e krkess pr lirim me kusht. Sa m e lart t

jet rrezikshmria shoqrore e veprs penale t kryer, aq m i thell duhet t jet hetimi gjyqsor

n lidhje me riedukimin e t dnuarit. Gjithashtu, edhe rrethanat e kryerjes s veprs penale, duhet

t mbahen n konsiderat. Nj vepr penale e kryer n bashkpunim, me paramendim, apo me

dhun tregon pr nj shkall t lart rrezikshmrie t t dnuarit, ka duhet t shtyj gjykatn pr

t qen veanrisht e kujdesshme n pranimin e krkess pr lirim me kusht. N kto raste, gjykata

duhet t jet pothuajse plotsisht e bindur, nprmjet fakteve dhe rrethanave konkrete, se i dnuari

nuk do t jet burim rreziku pr shoqrin nse lirohet.

34. Qndrimi i personit t dnuar ndaj veprs penale dhe ndaj viktims apo familjes s

viktims sht elementi i dyt q ligji parashikon pr tu trajtuar n raportin e Drejtorit t IEVP-s.

Pendimi i t dnuarit duhet t rezultoj nga t dhna objektive. N kt kuptim, nuk mjafton vetm

deklarimi i t dnuarit para gjykats se shpreh pendes pr veprn e kryer, por ky qndrim

pendues t ket rezultuar edhe gjat vuajtjes s dnimit, n raport me bashkvuajtsit e tjer,

personelin e institutit penitenciar, me familjart e tij, marrjen pjes n aktivitete riedukuese,

dshirn pr t punuar, etj. Pr sa i prket normalizimit t marrdhnieve me viktimn/t

dmtuarin apo familjart e tij, nse rezulton t ket ndodhur, gjykata duhet natyrisht ta marr

parasysh si element n favor t krkuesit. Megjithat, Kolegjet vlersojn se, ndrsa n vetvete

normalizimi i marrdhnieve nuk sht kusht i domosdoshm pr pranimin e krkess pr lirim

me kusht, me rendsi sht t paktn tentativa e t dnuarit pr t krkuar faljen dhe normalizimin

nuk do t kishte familjar t smur apo nse familjart e tij do t ishin n gjendje t mir ekonomike. Ky lloj interpretimi duket se prmban nj ekses krejtsisht t paarsyeshm dhe aspak relevant me logjikn e lirimit para kohe t nj t dnuari, pasi n kt mnyr do t arrihej n mohimin e lirimit para kohe t nj t dnuari t riedukuar plotsisht dhe ai t mbahej n burg pr rrethana q nuk varen aspak prej tij dhe as kan lidhje me qllimet e dnimit.

15

e marrdhnieve me personin e dmtuar/viktimn dhe familjen e tij, si dhe zvendsimi i dmit t

shkaktuar nga vepra penale ose ndihma aktive pr t zhdukur ose paksuar pasojat e veprs penale.

35. Ndonj vepr e mparshme penale, e kryer prej t dnuarit. N rast se i dnuari

rezulton prsrits pr krime t kryera me dashje, gjykata, n baz t nenit 64(3) t Kodit Penal, do

t jet e detyruar t rrzoj krkesn, pasi ky element konsiderohet si ndalues i dhnies s lirimit

me kusht. N rastet e tjera, hetimi mbi gjendjen gjyqsore t t dnuarit duhet t vlersohet n

perspektivn e rrezikut t recidivizmit t tij.

36. Gjendja fizike dhe psikologjike e personit t dnuar. Pr sa i prket gjendjes fizike

t t dnuarit, Kolegjet vlersojn se nse i dnuari ka nj gjendje t rnduar fizike apo mosh t

madhe, kjo rrethan do t konsiderohet n favor t t dnuarit, jo vetm pr arsye humanitare, por

edhe pasi rrezikshmria shoqrore n kt rast do t cilsohet si m e ult. Ndrkoh, n qoft se i

dnuari gzon gjendje t mir fizike, kjo rrethan do t konsiderohet si neutrale nga ana e gjykats,

por jo n disfavor t krkuesit. Kjo pasi si u sqarua m lart, qllimi i ligjvnsit nuk sht

neutralizimi i t dnuarit, por riintegrimi i tij n shoqri.

37. Dinamika e sjelljes s t dnuarit n IEVP sht, s fundmi, nj element ky n

lidhje me provn e riedukimit t t dnuarit. Ky i fundit, jo vetm q sht i detyruar pr t zbatuar

me korrektsin maksimale rregulloren e brendshme t IEVP-s, por edhe t tregoj konkretisht,

se gjat periudhs s vuajtjes s dnimit, sjellja e tij ka qen e till sa pr t uar drejt prfundimit

se i dnuari vrtet ka treguar pendim, duke u sjell me korrektes me bashkvuajtsit; autoritetet e

IEVP-s; ka mbajtur (ose tentuar t mbaj) marrdhnie t rregullta me familjaret e tij; ka

normalizuar (ose tentuar ti normalizoj) marrdhniet me personin e dmtuar/viktimn dhe

familjen e tij, si dhe ka zvendsoje dmin e shkaktuar nga vepra penale ose ka ndihmuar aktivisht

pr t zhdukur ose paksuar pasojat e veprs penale; si dhe ka marr pjes n aktivitete pune,

trajnuese, kulturore dhe edukative.

38. N vshtrim t sa m sipr, Kolegjet vrejn se raporti i autoriteteve t IEVP-s n

t ciln vuan dnimin krkuesi, sht me rndsi pr gjykatn pr sa i prket analizs s saj n

lidhje me riedukimin e t dnuarit. Pr tu konsideruar si i riedukuar, i dnuari nuk duhet thjesht

dhe vetm t kt respektuar rregulloren e IEVP-s gjat vuajtjes s dnimit, por t jet aktivizuar

duke marr pjes n aktivitete riedukuese, kulturore, trajnuese, punsimi, prmes t cilave t

kuptohet pendimi i t dnuarit n raport me veprn e kryer dhe riedukimi i tij.

39. Shrbimi i Provs. Ndrkoh, ligjvnsi ka parashikuar q, prve kontrollit nse i

dnuari sht riedukuar apo jo, gjykata duhet t analizoj edhe mundsin, nse i dnuari do t

riintegrohet me sukses n shoqri dhe nuk do t rezultoj m prsrits veprash penale. Pr kt

analiz, ndonse t drejtuar drejt s ardhmes, gjykata ndihmohet nga raporti i Shrbimit t Provs.

Sipas nenit 31/6, pika 3 e ligji nr.8331, dat 21.4.1998 Pr Ekzekutimin e Vendimeve Penale,

Gjykata i krkon shrbimit t provs t paraqes nj raport pr kushtet familjare dhe prejardhjen

shoqrore t t dnuarit, si dhe pr planet konkrete, pr t mundsuar riintegrimin e plot t tij pas

lirimit.

40. Kolegjet theksojn se roli i Shrbimit t Provs nuk duhet t ngatrrohet me rolin e

autoriteteve t IEVP-s. Ndrkoh q raporti i ktyre t fundit i shrben gjykats pr t vendosur

nse vuajtja e dnimit ka arritur qllimin e riedukimit t t dnuarit, raporti i Shrbimit t Provs,

shrben vetm pr t ndihmuar gjykatn n nj analiz t riskut t shmangies s recidivizmit dhe t

mir integrimit t t dnuarit n shoqri pas lirimit t tij. N kt kuptim, ligjvnsi ka parashikuar

q raporti i Shrbimit t Provs t prmbaj (i) kushtet familjare dhe prejardhjen shoqrore t t

dnuarit, si dhe (ii) planet konkrete, pr t mundsuar riintegrimin e plot t tij pas lirimit.

41. N lidhje me kushtet familjare dhe prejardhjen shoqrore t t dnuarit, Kolegjet

theksojn se kushtet e vshtira ekonomike apo gjendja e rnd shndetsore e familjarve t t

dnuarit, ndrkoh q n raste dhe rrethana t caktuara mund t merren n konsiderat si element

16

potencial pr efekt t uljes s rrezikut t recidivizmit, ato nuk duhet kurrsesi q t konsiderohen,

n vetvete, si element n disfavor t pranimit t krkess pr lirim me kusht.

42. Pr sa i prket planeve konkrete t t dnuarit pr t mundsuar riintegrimin e plot

t tij pas lirimit, Kolegjet vrejn se kto duhet t jen sa m realiste, n raport me mundsit

efektive t t dnuarit, dhe duhet t shrbejn pr t br sa m t leht tranzicionin q i dnuari

kalon n periudhn menjher pas lirimit. Konkretisht, Kolegjet theksojn se planet pr t punuar

apo sigurimi i nj kontrat pune duhen konsideruar si nj element mjaft i rndsishm q shkon n

favor t krkuesit. Ndrkoh q sigurimi apo jo i nj kontrate pune nuk sht n vetvete nj kriter

ndalues pr pranimin e krkess, me rndsi sht qasja e t dnuarit pr t krkuar aktivisht

punsimin, si mjet efektiv i riintegrimit t tij n shoqri.

43. N kt aspekt, roli i Shrbimit t Provs nuk duhet t jet thjesht formal, por

proaktiv n mbshtetjen q i jepet gjykats n marrjen e nj vendimi sa m t drejt. Kshtu, n

rast se gjat shqyrtimi gjyqsor gjykata krijon dyshimin se, pr shembull, nj kontrat punsimi e

paraqitur nga i dnuari mund t jet fiktive, gjykata mund t aktivizoj Shrbimin e Provs duke i

krkuar t hetoj n terren dhe ti paraqes nj raport gjykats mbi situatn reale.

44. Gjithashtu, n rast se raporti i Shrbimit t Provs rezulton t jet formal apo i

mangt, duke mos dhn nj situat t qart rreth kushteve familjare apo planet konkrete t t

dnuarit, gjykata duhet q t krkoj plotsimin e raportit n fjal n mnyr q vendimmarrja e

saj t jet e mirinformuar.

45. Vetm pasi t ken kaluar etapat e msiprme, pra nse gjykata e konsideron t

plot raportin e Shrbimit t Provs, ajo mund t vendos pr pranimin apo jo t krkess pr lirim

me kusht. Ndrkoh q gjykata nuk sht e detyruar t vendos sipas konkluzionit t raportit t

Shrbimit t Provs, ajo duhet, n rast mosdakordsie, t sqaroj arsyet konkrete se prse e

konsideron t gabuar kt raport. Kjo mund t ndodh, pr shembull, n rastet kur raporti i

Shrbimit t Provs sht alogjik, apo bie n kundrshtim me provat e administruara n gjykim.

46. Kolegjet e Bashkuara e vlersojn me rndsi t theksojn se t dy raportet q i

paraqiten gjykats, si ai i autoriteteve t IEVP-s, ashtu edhe ai i Shrbimit t Provs, duhen

domosdoshmrish t shmangin vlersime me karakter abstrakt dhe prgjithsues, por t jen

specifikisht t individualizuara pr t dnuarin konkret. Vetm n baz raportesh specifike, ku t

prshkruhen me hollsi sjellja e t dnuarit gjat vuajtjes apo kushtet familjare dhe planet e tij pr

t mundsuar riintegrimin n shoqri, do t bhet e mundur q gjykata t vlersoj me t dhna

objektive zbatimin apo jo t institutit t lirimit me kusht pr t dnuarin prkats. N rast se

rezulton e qart se i dnuari sht riedukuar dhe se ky i fundit sht i gatshm pr tu riintegruar

n shoqri, gjykata duhet, (pra nuk ka diskrecionin) t pranoj krkesn pr lirim me kusht.

Megjithat, do vendimmarrje e gjykats, duhet t bazohet n element objektiv dhe konkret,

duke prshkruar qartsisht hapat ligjore t siprprmendura, n mnyr q t bj t mundur

kontrollin gjyqsor t gjykatave m t larta.

47. Pr sa m sipr, Kolegjet e Bashkuara arrijn n prfundimin unifikues se:

Ligjvnsi duke prdorur shprehjen arsye t veanta ka br nj vlersim t prgjithshm, pa i nominuar ato e duke e ln n vlersim t gjykats sipas rrethanave

konkrete q i paraqiten. Megjithat, kto arsye t veanta nuk jan t pavarura dhe duhet

t jen t lidhura ngusht me qllimin e institutit t lirimit para kohe me kusht i cili ka t

bj me riedukimin dhe riintegrimin n shoqri t t dnuarit. Arsyet e veanta nuk jan gj

tjetr vese rrethana konkrete, t cilat provojn se me dnimin e vuajtur sht arritur

qllimi pr edukimin dhe i dnuari sht i gatshm t riintegrohet n shoqri. Ky

interpretim i paragrafit t par t nenit 64 t Kodit Penal t on n konkluzionin logjik se

kemi t bjm me nj kusht t vetm dhe arsyet e veanta nuk jan gj tjetr vese fakte t

17

cilat provojn se me pjesn e dnimit t vuajtur sht arritur qllimi i dnimit penal n

rastin konkret pr edukimin e t dnuarit dhe ai sht i gatshm t riintegrohet n shoqri.

***

B. N lidhje me pyetjen e dyt t shtruar pr unifikim: N rastin kur pranon krkesn e

t dnuarit pr lirim para kohe me kusht, a duhet gjykata t caktoj gjithashtu nj periudh

kohe ku i dnuari t mbaj kontakte me shrbimin e provs dhe t vihet n prov? Nse po,

sa duhet t jet ky afat i mbajtjes n prov?

48. Kolegjet e Bashkuara vrejn se, ndryshe nga neni 59 i Kodit Penal10

(Pezullimi i

ekzekutimit t vendimit me burgim dhe vnia n prov) -- i cili sht ndonse sht nj institut i

ndryshm nga ai i lirimit me kusht, prmban gjithsesi elemente t prbashkt me t neni 64 i

Kodit Penal nuk shprehet n lidhje me mundsin e caktimit, n rast pranimi t krkess nga ana e

gjykats, t nj periudhe prove ku i dnuari t mbaj kontakte me shrbimin e provs. I vetmi

kusht i parashikuar nga neni 64 i Kodit Penal gjendet n paragrafin e fundit t tij, i cili shprehet se

Lirimi me kusht revokohet nga gjykata, kur i dnuari pr nj vepr penale t kryer me dashje,

gjat kohs s kushtit, kryen nj vepr tjetr penale me dashje, duke u zbatuar dispozitat pr

bashkimin e dnimeve. Pra, ndryshe nga paragrafi i fundit i nenit 59 i Kodit Penal, i cili

parashikon sanksione n rast se i dnuari nuk mban kontakte me shrbimin e provs apo nuk

prmbush detyrimet e vna nga gjykata n baz t nenit 60 t Kodit Penal,11

n rastin e lirimit me

kusht, i vetmi detyrim (dhe sanksion n rast shkelje) i parashikuar nga neni 64 i Kodit Penal, lidhet

vetm me moskryerjen e nj vepre penale tjetr me dashje.

10 Neni 59 i Kodit Penal: Pr shkak t rrezikshmris s pakt t personit [...], gjykata, kur jep dnim me burg deri

n pes vjet, mund t urdhroj q i dnuari t mbaj kontakte me shrbimin e provs dhe t vihet n prov, duke pezulluar ekzekutimin e dnimit, me kusht q gjat kohs s provs t mos kryej vepr tjetr penale.

11 Neni 60 i Kodit Penal Detyrimet e t dnuarit t vn n prov: I dnuari i vn n prov, mund t detyrohet nga gjykata t plotsoj nj apo m tepr prej detyrimeve t mposhtme: 1. T ushtroj nj veprimtari profesionale ose t marr nj arsim apo formim profesional. 2. Shfrytzimi i pags dhe i t ardhurave t tjera ose i pasuris pr prmbushjen e detyrimeve financiare. 3. T riparoj dmin civil t shkaktuar. 4. T ndalohet t drejtoj automjete t caktuara. 5. T mos ushtroj veprimtari profesionale kur vepra penale ka lidhje me kt veprimtari. 6. T mos frekuentoj vende t caktuara. 7. T mos frekuentoj lokale q shrbejn pije alkoolike. 8. T qndroj n banesn e tij n orare t caktuara. 9. T mos shoqrohet me persona t caktuar, kryesisht me t dnuar apo bashkpuntort e veprs penale. 10. T mos zotroj, mbaj apo prdor arm. 11. Mjekimi ose rehabilitimi n nj institucion shndetsor ose nnshtrimi n nj program t trajtimit, mjeksor apo rehabilitues. 12. Heqja dor nga prdorimi i alkoolit ose drogs. N prcaktimin e detyrimeve pr t dnuarin, gjykata merr parasysh moshn e t dnuarit, gjendjen mendore, mnyrn e jetess dhe nevojat e tij, veanrisht ato t lidhura me familjen, edukimin ose punn, motivet e kryerjes s veprs penale, qndrimin pas kryerjes s veprs penale, si dhe rrethana t tjera, q ndikojn n vendosjen e detyrimeve, sipas ktij neni dhe mbikqyrjen e tyre.

18

49. Megjithat, Kolegjet vrejn se n fakt, nj detyrim i till, pra i mbajtjes s

kontaktit me Shrbimin e Provs gjendet n ligjin nr.8331, dat 21.04.1998 Pr Ekzekutimin e

Vendimeve Penale. Neni 31/6, paragrafi 5 i ktij ligji parashikon se: Personi i liruar me kusht

duhet ti raportoj rregullisht shrbimit t provs gjat kohs s lirimit me kusht. Ndrkoh,

paragrafi i fundit i po ktij neni parashikon se:

Shrbimi i provs mbikqyr ekzekutimin e vendimit t lirimit me kusht dhe, kur sht e

nevojshme, bashkpunon me organet e pushtetit vendor dhe ato t Policis s Shtetit. Shrbimi i

provs mund ti krkoj prokurorit ndryshimin e nj ose t disa detyrimeve t personit t liruar me

kusht, kur ai nuk sht n gjendje ti prmbush ato.

50. Si kuptohet qart nga leximi i paragrafit t fundit t nenit 31/6 t ligjit nr.8331,

dat 21.04.1998 Pr Ekzekutimin e Vendimeve Penale, ndonse nuk e ka pasqyruar edhe n

tekstin e nenit 64 t Kodit Penal, ligjvnsi jo vetm q ka parashikuar mbajtjen e kontakteve me

Shrbimin e Provs si dhe mbikqyrjen e saj t vendimit t lirimit me kusht, por edhe ka

nnkuptuar dhnien nga ana e gjykats, t nj ose te disa detyrimeve personit t liruar me kusht.

Qllimi pr mbajtjen e kontakteve dhe dhnia e nj ose disa detyrimeve nga ato t parashikuara

nga neni 60 i Kodit Penal ka t bj natyrisht me nevojn pr t br sa m leht pr t dnuarin

kalimin e periudhs tranzitore t kalimit nga gjendja e burgimit n at t liris, duke mundsuar

rikthimin e suksesshm t t dnuarit n shoqri. Pr kt arsye, Kolegjet e Bashkuara arrijn n

prfundimin se n rast pranimi t krkess pr lirim me kusht, gjykata duhet t caktoj nj

periudh kohe ku i dnuari t mbaj kontakte me Shrbimin e Provs.

51. N rast se i dnuari nuk mban lidhje me Shrbimin e Provs apo nuk prmbush

detyrimet e vna nga gjykata (me prjashtim t rastit kur nuk sht n gjendje ti prmbush ato),

Kolegjet vrejn se gjykatat mund t vendosin ndryshimin apo revokimin e lirimit me kusht n

baz t nenit 31/10 i ligjit nr.8331, dat 21.04.1998 Pr Ekzekutimin e Vendimeve Penale,12

nen

i cili, n interpretim t Kolegjeve, jo pa qllim shmang referimin e nj instituti t veant, duke iu

referuar n prgjithsi, nj dnimi alternativ, t parashikuar nga Kodi Penal. Duke pasur n

konsiderat se Kodi Penal e liston institutin e lirimit me kusht si nj nga Alternativat e Dnimit me

Burgim (Kreu VII), ather edhe neni 31/10 i ligjit nr.8331, dat 21.04.1998 Pr Ekzekutimin e

Vendimeve Penale duhet t konsiderohet si baza ligjore pr t vepruar n rast t mos mbajtjes s

kontakteve me Shrbimin e Provs dhe mosprmbushjeve me dashje t detyrimeve t dhna nga

gjykata.

52. N lidhje me kohn e provs, Kolegjet vrejn se as neni 64 i Kodit Penal, dhe as

ligji nr.8331, dat 21.04.1998 Pr Ekzekutimin e Vendimeve Penale nuk jep ndonj afat

minimal apo maksimal t periudhs s kushtit. N kt kuptim, Kolegjet vrejn se n disa raste

praktike gjyqsore, gjykatat kan zgjedhur pr analogji, kohn e caktuar nga neni 59 i Kodit Penal,

q varion nga 18 muaj deri n 5 vjet. Kolegjet e Bashkuara nuk ndajn kt qndrim.

12 Neni 31/10 i ligjit nr.8331, dat 21.04.1998 Pr Ekzekutimin e Vendimeve Penale:

Shqyrtimi i krkess pr ndryshimin ose revokimin e dnimit alternativ:

Gjykata, me krkes t prokurorit, shqyrton shkeljen e kushteve t dnimit alternativ apo mosprmbushjen e

detyrimit t dhn dhe mund t vendos ndryshimin ose revokimin e pjesshm a t plot t dnimit alternativ.

Gjat periudhs q shqyrton masn e revokimit t dnimit alternativ, gjykata mund t pezulloj ekzekutimin e tij

dhe t urdhroj q personi i dnuar t vendoset n nj institucion t ekzekutimit t vendimeve penale.

Kur gjykata vendos ndryshimin ose revokimin e dnimit alternativ, dnimi me burgim jepet n munges t dnimeve t tjera alternative t prshtatshme. N do rast, gjykata merr parasysh mnyrn dhe shkalln e mosprmbushjes s detyrimeve nga i dnuari. Gjykata, pasi dgjon prokurorin, t dnuarin, mbrojtsin e tij dhe provat e krkuara prej tyre, merr vendim

brenda 7 ditve nga data e paraqitjes s krkess s prokurorit. Vendimi i njoftohet personit t dnuar, mbrojtsit

t tij, shrbimit t provs dhe prokurorit.

Ndaj vendimit t gjykats mund t bhet ankim, sipas rregullave t prcaktuara n Kodin e Procedurs Penale.

19

53. S pari, n rastin e nenit 59 t Kodit Penal, i dnuari nuk vuan dnimin n nj IEVP

dhe vihet n prov, ndrkoh q n rastin e t liruarit me kusht, i dnuari ka vuajtur nj pjes t

konsiderueshme t mass s dnimit; sht riedukuar; ndrkoh q qllimi i mbajtjes s kontaktit

me shrbimin e provs sht vetm kaprcimi i vshtirsive pr riintegrimin social t t dnuarit.

Pr m tepr, kohzgjatja e teprt e periudhs s provs nuk sht e justifikuar pasi benefiti pr

t liruarin me kusht sht shum her m i vogl se n krahasim me t dnuarin q i pezullohet

ekzekutimi i dnimit me burgim.

54. S dyti, pr sa koh q ligjvnsi nuk ka prcaktuar qart periudhn e kushtit, nuk

mundet q gjykatat t marrin prsipr rolin e ligjvnsit duke caktuar n mnyr arbitrare

periudhn e kushtit pr personin q lirohet me kusht. N kt kuptim, Kolegjet vlersojn se n

munges t nj rregullimi ligjor mbi periudhn e kushtit dhe referim t qllimit t institutit t

lirimit me kusht, kjo koh nuk mund t jet m e shkurtr se koha q i mbetet pr tu vuajtur t

dnuarit. Ky interpretim mbshtetet edhe n argumentin se ndrkoh q do caktim i periudhs s

kushtit prtej kohs s mbetur t dnimit do t konsiderohej si i pambshtetur n ligj, rasti i

kundrt, pra caktimi i nj periudhe kohe m t shkurtr se koha e mbetur e dnimit, do t shkonte

kundr qllimit t institutit t lirimit me kusht si dhe do t ulte efektivisht masn e dnimit t

dhn nga gjykata me vendim t forms s prer.

55. Pr sa m sipr, Kolegjet e Bashkuara arrijn n qndrimin unifikues si m posht:

N rastin kur gjykata pranon krkesn e t dnuarit pr lirim para kohe me kusht, n mbshtetje t nenit 64 t Kodit Penal dhe t ligjit nr.8331, dat 21.04.1998 Pr

Ekzekutimin e Vendimeve Penale ajo cakton nj periudh kohe ku i dnuari detyrohet t

mbaj kontakte me shrbimin e provs si dhe vendos, sipas rastit, nj ose m shum

detyrime n baz t nenit 60 t Kodit Penal.

N munges t nj rregullimi t sakt ligjor, koha e provs do t jet e barabart me kohn e mbetur t mass s dnimit me burgim pr t dnuarin q lirohet me

kusht.

VI. N lidhje me rekursin e Prokurorit t Apelit Shkodr

56. Kolegjet e Bashkuara t Gjykats s Lart vlersojn se vendimi i ankimuar sht i

mbshtetur n prova dhe n ligj dhe si i till, do t lihet n fuqi, me arsyetim pjesrisht ndryshe,

me plotsimin e ngarkimit t krkuesit Prenga si detyrim zbatimin e nenit 60 paragrafi I, pika 1

e Kodit Penal, prsa i prket ushtrimit t veprimtaris profesionale.

57. Nga aktet rezulton se krkuesi Aleksandr Prenga ka plotsuar krkesat objektive t

parashikuara nga neni 64 i Kodit Penal. Pr sa i prket kushtit t vuajtjes s t paktn t dnimit

t dhn (pr masa dnimi nga pes gjer n njzet e pes vjet burgim) rezulton se krkuesi, i

dnuar prfundimisht me 12 (dymbdhjet) vjet burgim, t ket vuajtur, deri me dat 02.12.2013,

9 (nnt) vjet 8 (tet) muaj e 7 (shtat) dit burgim, nga t cilat 5 (pes) muaj e 22 (njzetedy) dit

i ka fituar me paraburgim, 1(nj) vit, 2 (dy) muaj e 15 (pesmbdhjet) dit me vendime gjyqsore

pr ulje dnimi, dhe i kan mbetur pr t vuajtur edhe 2 (dy) vjet 3 (tre) muaj e 23(njzet e tre)

dit.

58. Pretendimi nga ana e akuzs se krkuesi nuk ka vuajtur plotsisht e dnimit t

dhn pr shkak t llogaritjes si koh e vuajtur dhe t uljeve q i dnuari ka prfituar n baz t

ligjit nr.8328, dat 16.04.1998 Pr t drejtat dhe trajtimin e t dnuarve dhe t paraburgosurve,

nuk qndron. Kolegjet e Bashkuara ri-prsrisin qndrimin e Kolegjit Penal se n referim t nenit

64/2 t Kodit Penal13

ligjvnsi ka prjashtuar n mnyr t shprehur vetm kohn e prfituar me

13

Neni 64/2 i K.Penal: N masn e dnimit t vuajtur nuk llogaritet koha e prfituar me amnisti ose falje.

20

falje dhe amnisti, ndrkoh q nuk shprehet pr uljet e dnimit. Pr aq koh sa nuk ka nj dispozit

ndaluese, uljet e dnimit do t prfshihen si pjes e dnimit t vuajtur pr efekt t aplikimit t

institutit t lirimit para kohe me kusht. N kt kuptim, Kolegjet e gjejn me vend t theksojn

parimin e prgjithshm se normat e ligjit penal jan t ndrtuara, nga ana e tekniks legjislative, n

aspektin negativ. Ndryshe nga fusha t tjera t s drejts, ligji penal disiplinon vetm sjelljet e

ndaluara dhe q konsiderohen t dmshme pr shoqrin. do sjellje q nuk sht parashikuar n

ligjin penal si e ndaluar (dhe pr t ciln parashikohet edhe sanksioni prkats), sht natyrisht e

lejuar. Gjithashtu, interpretimi i normave penale duhet t orientohet gjithnj drejt parimit favor rei.

Nse ligjvnsi do t kishte pasur pr qllim prjashtimin, prve amnistis dhe faljes, edhe t

uljeve t dnimit q i dnuari ka prfituar n baz t ligjit nr.8328, dat 16.04.1998 Pr t drejtat

dhe trajtimin e t dnuarve dhe t paraburgosurve, ather me siguri do ta shtonte kt kategori

shprehimisht n tekstin e nenit 64 t Kodit Penal. S fundi, edhe termi i prdorur nga organi i

akuzs nuk sht i sakt. N rastin konkret, krkuesi nuk ka prfituar nga faljet, dhnia e t cilave

sht prerogativ absolute e Presidentit t Republiks; por nga ulje t dnimit, q sht prerogativ

e gjykatave; ndrkoh q dhnia e amnistive i takon Kuvendit.

59. Gjykata e Apelit Shkodr me t drejt ka arsyetuar se krkuesi sht riedukuar.

Sipas saj krkuesi Prenga ka marr pjes rregullisht n t gjitha aktivitetet e prbashkta

kulturore, edukative e sportive dhe ka qen pjes e programeve t karakterit psikoterapeutik.

Shprehja e pendess pr veprn penale sht evidentuar n vlersimin e sjelljes s tij pr efekt t

lirimit me kusht, n t cilin shprehet se kur bie fjala pr veprn penale shfaq shenja pendese dhe ia

le moshs.

60. N lidhje me arsyet e veanta, Kolegjet vlersojn se ato jan plotsuar pasi me

punn dhe sjelljen e tij gjat vuajtjes s dnimit, por edhe n vshtrim t kushteve familjare;

normalizimin e marrdhnieve me t dmtuarit; si dhe sigurimin e nj kontrate pune, krkuesi

sht riedukuar dhe sht i gatshm pr tu riintegruar n shoqri.

61. N lidhje me natyrn e veprs penale t kryer, Kolegjet e Bashkuara vlersojn se

veprat penale t Vjedhjes me arm n bashkpunim, Plagosjes s rnd me dashje n

bashkpunim dhe Mbajtjes pa leje t armve luftarake t parashikuara nga nenet 140-25, 88/2-

25 dhe 278/2 t Kodit Penal, konsiderohen si vepra me rrezikshmri t lart shoqrore, pr t cilat

krkuesi sht dnuar prfundimisht me 12 (dymbdhjet) vjet burgim. N kt kuptim,

rrezikshmria e lart shoqrore e veprave dhe e autorit (n kohn e kryerjes) vlersohet si element

negativ n pranimin e krkess pr lirim me kusht dhe nevojn pr tu siguruar se gjat kohs s

vuajtur, krkuesi Prenga sht riedukuar.

62. Nga aktet e gjykimit rezulton se qndrimi i krkuesit Prenga ndaj veprave penale

dhe ndaj t dmtuarve nga veprat penale kan qen pendues. Gjykata e Apelit Shkodr me t

drejt ka marr n konsiderat raportin e autoriteteve t IEVP-s Lezh, nga kur rezultonte se

sjellja e t dnuarit prgjat tre viteve t fundit t dnimit vlersohej pozitive; ka respektuar n

vijimsi krkesat e rregullores dhe nuk sht ndshkuar me mas disiplinore; e konstatuar n

mnyr indirekte kjo edhe nga prfitimi i uljeve t dnimit n baz t ligjit nr.8328, dat

16.04.1998 Pr t drejtat dhe trajtimin e t dnuarve dhe t paraburgosurve. Pr m tepr, gjat

ksaj kohe, krkuesi rezulton t ket marr pjes n programe dhe aktivitete kulturore, edukative e

sportive dhe ka qen pjes e programeve t karakterit psikoterapeutik. Ndonse, si u prmend pak

m lart, arritja e normalizimit t marrdhnieve me t dmtuarin nga vepra penale nuk sht kusht

ndalues n vetvete pr pranimin e krkess pr lirim me kusht (ndonse krkohet t paktn

tentativa pr t arritur normalizimin), n rastin konkret rezulton se me normalizimi i

marrdhnieve ka ndodhur, ku me deklaratn e dats 20.04.2013 nga Dioqezs s Rrshenit,

murgeshat e dmtuara t ken deklaruar se i dnuari ishte falur prej tyre plotsisht. Pr sa m sipr

21

Kolegjet e Bashkuara e konsiderojn qndrimin e krkuesit Prenga ndaj veprave penale dhe ndaj

personave t dmtuar nga vepra penale si pozitive dhe n favor t lirimit me kusht.

63. N lidhje me kushtet e tjera t parashikuara nga neni 64 i Kodit Penal, rezulton se

krkuesi nuk sht prsrits pr krime t kryera me dashje, si dhe nuk sht dnuar pr kryerjen e

veprave penale t parashikuara n nenet 78/a, 79/a, 79/b, 79/c apo paragrafi i tret i nenit 100 t

Kodit Penal. N vlersimin e Kolegjeve t Bashkuara, kjo rrethan konsiderohet si neutrale.

64. Gjendja fizike e krkuesit, sipas raportit t autoriteteve t IEVP-s rezulton e mir.

N vlersimin e Kolegjeve t Bashkuara, kjo rrethan konsiderohet si neutrale.

65. Sipas akteve rezulton gjithashtu se krkuesi ka marrdhnie q nuk kan rn ndesh

me personelin, reciprokisht t mira me bashkvuajtsit, ndrsa me familjen ruan kontaktet dhe

marrdhniet korrekte duke e pasur si burim mbshtetjeje. I dnuari nuk bn pjes n listn e t

punsuarve, nuk sht pjes e programeve t arsimimit profesional, por merr pjes n programet

terapeutike duke pranuar kshillat, bisedn, punn n grup si dhe ka aktivizim t mir e korrekt n

veprimtarit kulturore dhe sportive. N vlersimin e Kolegjeve t Bashkuara, dinamika e sjelljes

s krkuesit Prenga gjat vuajtjes s dnimit duhet t konsiderohet si pozitive.

66. N vlersimin trsor t krkesave ligjore dhe n baz t akteve t administruara,

Kolegjet e Bashkuara vlersojn se Gjykata e Apelit Shkodr me t drejt e ka konsideruar

pozitivisht raportin e prpiluar nga autoritetet e IEVP-s Lezh, duke e cilsuar si arritur qllimin

e riedukimit t krkuesit Aleksandr Prenga.

67. N lidhje me perspektivn e riintegrimit n shoqri t krkuesit, Gjykata e Apelit

me t drejt ka konstatuar se punonjsi i Shrbimit t Provs ka deformuar faktet duke referuar se i

dnuari nuk ka sjellje t mir me personelin, ndrkoh q nga vlersimet e sjelljes pr t dnuarin

ka rezultuar e kundrta. E njjta gj ka ndodhur edhe me referimin e uljes s pjesshme t dnimit

kur punonjsi i shrbimit t provs i referohet nj ulje t dnimit 45 ditore t dhn n vitin 2008,

periudh e cila nuk prfshihet n periudhn e fundit tre vjeare t sjelljes dhe i referohet nj

vendimi t gjykats t dhn n vitin 2013, me t cilin sht aplikuar ulje e pjesshme, pr shkak se

ulja sht dhn pr nj periudh m t vogl se nj vit t plot t vuajtjes s dnimit dhe jo pr

shkak t problemeve t sjelljes s t dnuarit.

68. Kolegjet e Bashkuara vlersojn se kushtet e rnduara ekonomike t familjarve t

krkuesit nuk duhet t konsiderohen si element negativ n pranimin e krkess pr lirim me kusht.

Pr sa i prket gjendjes shndetsore t tij dhe familjarve t tij, Gjykata e Apelit ka pranuar se

vet krkuesi vuan nga nj smundje e till si migrena me aure, si dhe nga ana tjetr nna e tij

vuan nga smundje kronike prek dy vitesh. N vlersimin e Kolegjeve t Bashkuara, ky element

konsiderohet n favor t pranimi t krkess pr lirim me kusht.

69. N lidhje me planet konkrete t krkuesit pr t mundsuar riintegrimin e plot t

tij pas lirimit, nga gjykatat sht administruar edhe oferta e punsimit e shoqris Kopi sh.p.k e

cila sipas Gjykats s Apelit Shkodr, megjithse sht raportuar nga krkuesi nuk sht analizuar

dhe vlersuar nga shrbimi i provs. Si u cilsua edhe m lart,14

planet pr t punuar apo

sigurimi i nj kontrat pune duhen konsideruar si nj element mjaft i rndsishm q shkon n

favor t krkuesit. Megjithat ky plan duhet t jet realist dhe i kontrollueshm. Pr kt arsye,

Kolegjet e Bashkuara e gjejn me vend urdhrimin e detyrimit t krkuesit pr t mbajtur kontakte

me Shrbimin e Provs dhe zbatimin nga ana e tij t kushtit t parashikuar nga neni 60, paragrafi I,

pika 1 e Kodit Penal n lidhje me ushtrimin nga ana e tij t nj veprimtarie profesionale, sipas

kontrats s puns t paraqitur n krkesn pr lirim me kusht. N vlersimin e Kolegjeve t

Bashkuara, plotsimi i ktij detyrimi, pra ushtrimi i nj aktiviteti profesional, prbn nj faktor me

rndsi n uljen e rrezikut t recidivizmit dhe riintegrimin e krkuesit n shoqri nprmjet puns.

14

Supra, para. 42.

22

VII. N lidhje me zgjidhjen e shtjes

70. Kolegjet e Bashkuara t Gjykats s Lart vlersojn se vendimi i ankimuar sht i

mbshtetur n prova dhe n ligj dhe si i till, do t lihet n fuqi, me arsyetim pjesrisht ndryshe,

me plotsim ngarkimin e krkuesit Prenga si detyrim t zbatimit t nenit 60 paragrafi I, pika 1 t

Kodit Penal, pr sa i prket ushtrimit t veprimtaris profesionale.

PR KTO ARSYE

Kolegjet e Bashkuara t Gjykats s Lart, mbshtetur n nenin 438 dhe 441/a t Kodit t

Procedurs Penale,

V E N D O S N

Lnien n fuqi t vendimit nr.121 dat 18.09.2014 t Gjykats s Apelit Shkodr me kt

plotsim:

Detyrimin e t dnuarit Aleksandr Prenga pr t mbajtur kontakte me Shrbimin e Provs,

duke i ngarkuar si detyrim zbatimin e nenit 60 paragrafi I, pika 1 e Kodit Penal, prsa i prket

ushtrimit t veprimtaris profesionale, sipas kontrats s puns t paraqitur n krkesn me objekt:

Lirim me kusht

Ky vendim sht unifikues, njehson praktikn gjyqsore dhe drgohet pr botim n

Fletoren Zyrtare.

Tiran, m 25.05.2015

23

MENDIM PAKICE

Un gjyqtari Medi Bici jam kundr vendimit unifikues nr.02, dat 25.05.2015 t Kolegjeve

t Bashkuara t Gjykats s Lart, q i prket krkuesit Aleksandr Prenga, me objekt lirim para

kohe me kusht, parashikuar nga neni 64 i Kodit Penal, prandaj n prputhje me krkesat e nenit

112/5 t K.Pr.Penale, prpiloj kt procesverbal prmbledhs me motivet e kundrshtimit t

vendimit.

Nga shqyrtimi gjyqsor i shtjes ka rezultuar si m posht:

Krkuesi Aleksandr Prenga, ka vuajtur n Institucionin e Ekzekutimit t Vendimeve

Penale Shnkoll, Lezh dnimin e dhn me vendimin nr.25, dat 02.05.2006 t Gjykats s

Rrethit Gjyqsor Mirdit. Ai sht deklaruar fajtor dhe dnuar nga kjo gjykat me 12

(dymbdhjet) vjet burgim pr kryerjen e veprave penale t vjedhjes me arm, e kryer n

bashkpunim, plagosjes s rnd me dashje, e kryer n bashkpunim dhe mbajtjes pa leje t

armve luftarake, t parashikuara nga nenet 140-25, 88/2-25 dhe 278/2 t Kodit Penal, vendim i

cili sht ln n fuqi nga Gjykata e Apelit Tiran me vendimin nr.824, dat 17.11.2006.

Nga aktet e ndodhura n dosje rezulton q krkuesi sht arrestuar me dat 02.12.2005.

Duke pretenduar se plotson kushtet e nenit 64 t Kodit Penal, ai i sht drejtuar Gjykats s

Rrethit Gjyqsor Lezh, me krkesn pr lirimin e tij me kusht.

Krkuesi Aleksandr Prenga sht arrestuar me dat 02.12.2005 dhe deri me dat

02.12.2013 ka vuajtur 9 (nnt) vjet 8 (tet) muaj e 7 (shtat) dit burgim nga t cilat 5 (pes)

muaj e 22 (njzet e dy) dit i ka fituar me paraburgim, 1 (nj) vit, 2 (dy) muaj e 15

(pesmbdhjet) dit me vendime gjyqsore pr ulje dnimi dhe i kan mbetur pr t vuajtur edhe

2 (dy) vjet 3 (tre) muaj e 23 (njzet e tre) dit. Nga dinamika e vuajtjes s dnimit e hartuar nga

IEVP Lezh, rezulton se krkuesi Aleksandr Prenga deri me dat 19.05.2014 ka shlyer 11

(njmbdhjet) vjet 4 (katr) muaj e 18 (tetmbdhjet) dit burgim dhe i kan mbetur pr t

vuajtur 7 (shtat) muaj e 12 (dymbdhjet) dit burgim. Ai ka prfituar ulje dnimi, prkatsisht

1(nj) vit me ligjin nr.22/2014, dat 10.03.2014 Pr dhnie amnistie dhe 1(nj) vit 5(pes) muaj

e 9 (nnt) dit me vendime gjykate pr ulje dnimi, n zbatim t ligjit Pr t drejtat dhe trajtimin

e t dnuarve me burgim.

Me vendimet nr.288, dat 11.07.2011, nr.295, dat 31.05.2010, nr.150, dat 15.04.2009,

nr.148, dat 17.03.2008, nr.342, dat 27.07.2012, nr.l08, dat 20.02.2013 dhe nr.141, dat

24.04.2014 t Gjykats s Rrethit Gjyqsor Lezh rezulton se t dnuarit Aleksandr Prenga ti

jet ulur dnimi si rezultat i zbatimit t ligjit nr.8328, dat 16.04.1998 Pr t drejtat dhe trajtimin

e t dnuarve me burgim.

Sipas vrtetimit t gjendjes gjyqsore nr.02, dat 03.05.2011, e lshuar nga Drejtoria e

Prgjithshme e Burgjeve Tiran rezulton se i dnuari Aleksandr Prenga sht dnuar vetm nj

her sipas vendimit penal t Gjykats s Rrethit Gjyqsor Mirdit nr.25, dat 02.05.2006 dhe ai

nuk sht recidivist (prsrits) n krim.

Raporti i IEVP Shnkoll nr.10163 prot, dat 27.11.2013 tregon se i dnuari Aleksandr

Prenga sht dnuar me 12 vite burgim pr veprat penale, t parashikuara nga nenet 140-25, 88/2-

25 dhe 278/2 t K.Penal, sht i penduar pr veprn e kryer, nuk ka konsumuar vepr tjetr penale,

paraqitet me gjendje fizike dhe psikologjike t mir, ndrsa sjellja e tij gjat 3(tre) viteve t fundit

ka qen e mir.

Vlersimi i sjelljes nr.10162, dat 27.11.2013 i lshuar nga IEVP Shnkoll, Lezh,

konfirmon se i dnuari Aleksandr Prenga sht vendosur n kt institucion me dat 26.02.2007,

sht beqar, me arsim 8 klas, i penduar pr veprn e kryer pr t ciln shprehet se ka ndodhur pr

shkak t moshs; zbaton krkesat e rregullores, nuk sht i ndshkuar me mas disiplinore pr tre

vitet e fundit, ka marrdhnie q nuk kan rn ndesh me personelin, reciprokisht t mira me

24

bashkvuajtsit, ndrsa me familjen ruan kontaktet dhe marrdhniet korrekte, duke e pasur si

burim mbshtetjeje. I dnuari nuk bn pjes n listn e t punsuarve, nuk sht pjes e

programeve t arsimimit profesional, por merr pjes n programet terapeutike, duke pranuar

kshillat, bisedn, punn n grup si dhe ka aktivizim t mir e korrekt n veprimtarit kulturore

dhe sportive. Si konkluzion komisioni i vlersimit i IEVP Lezh e ka vlersuar pozitivisht

krkuesin pr periudhn 3 vjeare n lidhje me krkesn objekt gjykimi.

Raporti i vlersimit i hartuar nga Zyra e Shrbimit t Provs Lezh me nr.30/2 prot, dat

20.01.2014 nga ku rezulton se kjo zyr t ket rekomanduar mospranimin e krkess s t dnuarit

pr shkak se riintegrimi i tij n shoqri sht i vshtir, pasi nga vlersimi i sjelljes, ajo vlersohet

si sjellje q nuk bie ndesh me personelin, dhe jo si sjellje e mir, se ai nuk sht i punsuar n

institucion, se me raste shfaq shenja pendese, apo se vepra sht nj tem q nuk preferon ti

referohet, se kryerja njkohsisht e tre veprave penale tregon rrezikshmri t tij, se ai n intervist

ka shpjeguar se ka qen i pir n kohn e kryerjes s veprs penale, fakt i cili nuk rezulton nga

vendimi gjyqsor, se i dnuari ka nivel arsimor t ult dhe n dy raste nuk ka prfituar ulje t plot

dnimi.

Nga raporti i shrbimit t provs rezulton se familja e krkuesit jeton n Shnkoll Lezh

dhe prbhej nga dy prindrit, dy vllezrit dhe bashkshortja e vllait Arben. Familja e t

dnuarit sipas referencs nr.158, dat 10.04.2013 rezulton t trajtohet me ndihm ekonomike dhe

ajo jeton nga puna sezonale e babait apo vllait t tij. Ajo jeton n kushte t vshtira ekonomike n

nj banes me 4 dhoma. N gjendjen shndetsore t t dnuarit raportohet se ai ka psuar dy

ndrhyrje kirurgjikale, nj pr apendisit dhe tjetrin pr heqjen e bajameve.

Sipas vrtetimit t dats 15.12.2013 t lshuar nga firma Kopi rezulton q kjo firm ka

marr prsipr q t punsoj krkuesin n rast t lirimit me kusht. Nga deklarata e dats

20.04.2013 e Dioqezs s Rrshenit rezulton se pr ngjarjen e dats 29.11.2005 ku ishin vjedhur

me dhun dhe plagosur me arm zjarri n Klos-Fan Mirdit nga t dnuarit Aleksandr Prenga dhe

Robert Lleshi murgeshat e dmtuara t ken deklaruar se i dnuari ishte falur prej tyre plotsisht.

Ato kan konsiderat nga gjykata marrdhniet e tyre kristiane ishin normalizuar krkuar q kjo

deklarat pajtimi t merret n pr lirimin me kusht t t dnuarit.

Vrtetimi i Qendrs Shndetsore Shnkoll i dats 12.12.2013 rezulton se prej dy vitesh,

nna e t dnuarit, shtetasja Dila Prenga vuante nga smundja nodulare me hiperfunksion t

tiroides q sillte si pasoj takikardi, stres dhe gjendje depresive psikotike.

Nga shkresat e IEVP Lezh rezulton q krkuesit Aleksandr Prenga i sht dhn disa

her leje shprblyese pr sjellje t mir dhe n nj rast pr gzim familjar dhe nuk rezulton q ai t

ket thyer kushtet e lejes. Sipas shkress nr 5340 prot, dat 18.06.2014 t IEVP Lezh rezulton se

krkuesi t jet diagnostikuar me Migren me aura (n muajin qershor 2014) dhe trajtohet pr kt

smundje, ndrkoh q nga historiku klinik rezulton t jet ankuar pr rregullime t gjumit,

ndrsa n shkurt 2012 i sht nnshtruar nj ndrhyrjeje kirurgjikale Tonsillectomia.

Gjykata e Rrethit Gjyqsor Lezh, me vendimin nr.36, dat 28.05.2014 ka vendosur:

Rrzimin e krkess s krkuesit Aleksandr Prenga si t pabazuar n prova dhe n ligj.

Gjykata e Apelit Shkodr, me vendimin nr.121, dat 18.09.2014 ka vendosur:

Ndryshimin e vendimit nr.36, dat 28.05.2014 t Gjykats s Rrethit Gjyqsor Lezh, n

kt mnyr:

Pranimin e krkess s krkuesit Aleksandr Prenga.

Urdhrohet lirimi me kusht i t dnuarit Aleksandr Prenga pr pjesn e pavuajtur t dhn

me vendimin nr.25, dat 02.05.2006 t Gjykats s Rrethit Gjyqsor Mirdit, i ln n fuqi me

vendimin nr.824, dat 17.11.2006 t Gjykats s Apelit Tiran, duke urdhruar vnien n prov t

t dnuarit pr nj periudh prej 18 muajsh.

25

Urdhrohet i dnuari t mbaj kontakte me Zyrn Vendore t Shrbimit t Provs Lezh

gjat periudhs s provs.

Urdhrohet lirimi i menjhershm i t dnuarit Aleksandr Prenga nse nuk ka mas

sigurimi Arrest n burg pr llogari t ndonj procedimi tjetr penal ose dnim tjetr me burgim.

Me rekurs t Prokuroris s Apelit Shkodr shtja ka ardhur pr shqyrtim n Gjykatn e

Lart dhe Kolegji Penal i Gjykats s Lart me vendimin e dats 22.01.2015 e ka sjell at pr

unifikimin e praktiks gjyqsore, duke parashtruar para Kolegjeve t Bashkuara t Gjykats s

Lart pyetjet e mposhtme:

N munges t nj prkufizimi n Kodin Penal, far do t kuptohet me shprehjen arsye t

veanta, t parashikuar n nenin 64 t Kodit Penal, n procesin penal me objekt lirimin para

kohe me kusht?

N rastin kur pranon krkesn e t dnuarit pr lirim para kohe me kusht, a duhet gjykata

t caktoj gjithashtu nj periudh kohe ku i dnuari t mbaj kontakte me shrbimin e provs dhe

t vihet n prov? Nse po, sa duhet t jet ky afat i mbajtjes n prov?

Kolegjet e Bashkuara t Gjykats s Lart me vendimin unifikues nr.02, dat 25.05.2015

kan vendosur:

Lnien n fuqi t vendimit nr.121, dat 18.09.2014 t Gjykats s Apelit Shkodr me kt

plotsim:

Detyrimin e t dnuarit Aleksandr Prenga pr t mbajtur kontakte me Shrbimin e Provs,

duke i ngarkuar si detyrim zbatimin e nenit 60 paragrafi I, pika 1 t Kodit Penal, prsa i prket

ushtrimit t veprimtaris profesionale, sipas kontrats s puns t paraqitur n krkesn me objekt:

Lirim me kusht.

Ky vendim sht unifikues, njson praktikn gjyqsore dhe drgohet pr botim n Fletoren

Zyrtare.

Pakica vlerson se vendimi unifikues nr.02, dat 25.05.2015 i Kolegjeve t Bashkuara t

Gjykats s Lart sht marr n kundrshtim me ligjin material penal, si prsa i prket unifikimit

t praktiks gjyqsore, ashtu edhe prsa i prket zgjidhjes s shtjes konkrete.

Prsa i prket piks s par t unifikimit, shumica ka arritur n prfundimin q arsyet e

veanta, t parashikuara nga neni 64/1 i Kodit Penal duhet t lidhen me edukimin e t dnuarit

dhe se arsyet e veanta nuk duhet t merren si rrethana t jashtme (t veuara).

Ky prfundim q ka arritur shumica sht n kundrshtim me parashikimet e nenit 64/1 t

Kodit Penal, sepse arsyet e veanta dhe edukimi i t dnuarit mund t jen krejtsisht t

pavarura nga njra-tjetra. Vlersimi im sht se, shumica nuk ka arritur t kuptoj si duhet

qllimin e ligjvnsit n astin e ndryshimit t ksaj dispozite ligjore, duke e shkrir arsyen e

veant me edukimin e t dnuarit.

Pr ta br m t qart kt moment, duhet t kthehemi pas n kohn e ndryshimit t nenit

64/1 t Kodit Penal me ligjin nr.8733/2001. Ky ndryshim i ligjit erdhi pas kontrollit t

Inspektoratit t Kshillit t Lart t Drejtsis n disa gjykata t vendit dhe sidomos n Gjykatn e

Rrethit Gjyqsor Tiran n vitin 2000. Nga kto kontrolle rezultoi q nga gjykatat instituti i lirimit

para kohe me kusht ishte kthyer n nj mjet t zakonshm pr lirimin e t dnuarve menjher

sapo ato mbushnin gjysmn e dnimit t dhn nga gjykata, pa marr parasysh asnj lloj kriteri

tjetr, duke u konsideruar gjith t dnuarit t edukuar.

Duke u ndodhur n kto rrethana, ligjvnsi jo vetm rriti pjesn e vuajtjes fizike deri n

e dnimit, por tha q instituti i lirimit me kusht mund t zbatohet nga gjykatat vetm pr arsye t

veanta, q do t thot se, nj i dnuar q krkon t lirohet para kohe me kusht jo vetm q duhet

t rezultoj me nj sjellje shembullore n burg, duke treguar qartsisht se me dnimin e vuajtur i

sht arritur qllimit pr edukimin e tij, por ai duhet t provonte para gjykats se ekzistonte t

paktn edhe nj arsye e veant, n mnyr q ai t ket t drejt q t prfitonte nga instituti i

26

lirimit p