38
Vergi Ödevi

Vergi Ödevi

  • Upload
    kylar

  • View
    119

  • Download
    0

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Vergi Ödevi. Vergi Ehliyeti Kavramı. Vergi ehliyeti, vergi kanunlarına göre mükellef veya sorumlu olabilmeyi ifade eder. - PowerPoint PPT Presentation

Citation preview

Page 1: Vergi Ödevi

Vergi Ödevi

Page 2: Vergi Ödevi

Vergi Ehliyeti Kavramı• Vergi ehliyeti, vergi kanunlarına göre mükellef veya sorumlu

olabilmeyi ifade eder. • Bir kimsenin vergi mükellefi veya sorumlusu olabilmesi için

kanuni ehliyet şart değildir. Küçük ve kısıtlılar gibi, medeni hakları kullanma ehliyeti olmayan kimseler de vergi mükellefi olabilirler veya sorumlu olabilirler.

• Vergi hukukunda ehliyetin temeli; ödeme gücüdür.

Page 3: Vergi Ödevi

VERGİ MÜKELLEFİYETİ

Page 4: Vergi Ödevi

Tanım Vergi kanunlarına göre kendisine vergi borcu düşen gerçek

veya tüzel kişilerdir. Vergi ehliyetine sahip her şahıs vergi mükellefidir. Vergi yükümlüsünün başlıca belirleyici nitelikleri;

Vergi doğuran olayı kendi kişiliğinde gerçekleştirmiş bulunması ve,

Mal varlığından vergi borcunu ödemek zorunda olmasıdır.

Page 5: Vergi Ödevi

Maddi ve Biçimsel Vergi Mükellefiyeti

• Maddi Vergi Yükümlüsü; vergi borcunu ödeyen mükelleftir.• Biçimsel Vergi Yükümlüsü; kendisine vergi borcunu ödemek

dışında bir kısım biçimsel ve usule ilişkin ödevler düşen mükelleftir. Bunlar;

» Defter tutmak, onaylamak. » İşe başlama ve bitirmeyi bildirmek.» Beyanname vermek.» Defter ve belgeleri saklamak vb.

Page 6: Vergi Ödevi

Kimler Vergi Yükümlüsü Olabilir?

Vergi ehliyetine sahip her şahıs vergi mükellefidir. Örneğin;

Gerçek şahıslarTüzel şahıslarTüzel kişiliği olmayan iş ortaklıklarıKamu kurumlarıYabancı şahıs ve kurumlar

Page 7: Vergi Ödevi

Yasal Mükellef-Vergi Taşıyıcı• Kanuni Vergi Mükellefi; Kendisine vergi borcu yüklenen ve

vergi kanunlarında hükme bağlanan ödevleri yerine getiren kişidir.

• Vergi Yüklenicisi-Taşıyıcısı (İktisadi-fiili vergi yükümlüsü); Yansıma sonucunda, vergi yükünü gerçekten üzerine almaya mahkum olan kişidir.

Page 8: Vergi Ödevi

Yükümlülükle İlgili Diğer Hususlar Yükümlülük yasadan doğan hukuki bir durumdur. Sözleşme ile

yasaya aykırı olarak değiştirilemez. Vergiyi doğuran olayın yasalarla yasaklanmış olması

yükümlülüğün doğumuna engel değildir. Yasaklanan olayın verginin konusuna girmesi gerekir. Örneğin, kumar kazancı

GV’ nin konusuna girmediğinden GV’ ne tabi değildir. Ancak kumar oynatmak, ticari bir faaliyettir. Kumar oynatmak suretiyle gelir sağlayan kimse, GV mükellefi olur.

Yükümlü, vergi borcunun ödenmesinden tüm mal varlılığı ile ve kişisel olarak sorumludur. İstisnai olarak ayni sorumluluk da söz konusu olabilir.

Page 9: Vergi Ödevi

VERGİ SORUMLULUĞU

Page 10: Vergi Ödevi

Tanım Vergiyi doğuran ilişkisi olmayan 3. kişilerin (ne yükümlü ne de

vergi alacaklısı);

- Yasalarla, vergiye ilişkin maddi veya şekli ödevlerini yerine getirilmesi bakımından vergi dairesine muhatap tutulmalarını,

- Bazı koşullarda ise vergi borçlusu ile birlikte veya onun yerine geçerek vergiyi kendi varlıklarından ödemelerini ifade eder.

Page 11: Vergi Ödevi

• Sorumluluk, sorumluluğun ilgili olduğu vergiyi doğuran olayın gerçekleşmesi ile doğar. Borcun ödenmesi ile birlikte sorumluluk da sona erer.

• Miktar olarak da sorumluluk asıl borca bağımlıdır, sorumlu olunan miktar asıl borçtan fazla olamaz. Sorumluluğun vergi borçluluğu ile birlikte doğup, borcun edimi ile birlikte ortadan kalkmasına sorumluluğun bağımlılığı ilkesi denir.

Sorumluluğun Bağımlılığı İlkesi

Page 12: Vergi Ödevi

Sorumluluğun Fer'i Olma İlkesi• Sorumlulara ancak, görevlerini yerine getirmedikleri durumda

ve vergi borcu asıl yükümlüden alınamadığı taktirde başvurulması gerekir.

• Borcun asıl yükümlüden istenmedikçe sorumluya başvurulmaması gereğine sorumluluğun fer’iliği ilkesi denir.

• Bu durum VUK’ da yasal temsilciler için öngörülmüş olup vergi hukukumuzda genel bir kural olarak düzenlenmiş değildir.

Page 13: Vergi Ödevi

SORUMLULUK ÇEŞİTLERİ

Page 14: Vergi Ödevi

Vergi Mevzuatında Sorumluluğa İlişkin Hükümler

• Vergi Kesenlerin Sorumluluğu• Kanuni Temsilcilerin Sorumluluğu, Limitet Şirket Ortaklarının

Sorumluluğu• Şahıs Şirketlerinde Ortakların Sorumluluğu• Tasfiye Memurlarının Sorumluluğu• Birleşme, Devir, Bölünme ve Şekil Değiştirmede Sorumluluk• Mirasçıların Sorumluluğu• Karnesiz Hizmet Erbabı Çalıştıranların Sorumluluğu• Emlak Vergisinde Sorumluluk• Diğer Sorumluluk Halleri

Page 15: Vergi Ödevi

VERGİ KESENLERİN SORUMLULUĞU

Page 16: Vergi Ödevi

Vergi Kesmek (Tevkifat, Stopaj)• Gelir veya kurumlar vergisine tabi bir kazanca (+Damga

Vergisi+VİV) ilişkin hasılatın ilgilisine ödenmesi aşamasında, – Ödemeyi yapanlarca, – Yasa ile belirlenmiş oranlar üzerinden istihkakın bir kısmının tutulup, – Hasılatı elde eden adına ve onun peşin vergisi olarak vergi dairesine

yatırılması şeklinde uygulanan vergileme yöntemi ve vergi güvenlik tedbiridir.

Page 17: Vergi Ödevi

Vergi Kesmek Zorunda Olanlar• Kamu idare ve müesseseleri, • İktisadî kamu müesseseleri, • Sair kurumlar, • Ticaret şirketleri, • İş ortaklıkları, • Dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadî işletmeleri, • Kooperatifler, • Yatırım fonu yönetenler, • Gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı,

zirai kazançlarını bilanço veya ziraî işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler,

maddede sayılan ödemeleri (avans olarak ödenenler dahil) nakden veya hesaben yaptıkları sırada, istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmaya mecburdurlar. (GV, 94)

Page 18: Vergi Ödevi

Vergi Kesenlerin Sorumluluğu• Ödemelerden vergi kesmeye mecbur olanlar, bu yükümlülüğe

uymazsa, vergi idaresi, alınmayan vergiyi ve verginin zamanında ödenmemesinden dolayı ortaya çıkan faiz, zam ve cezaları kendisinden alır.

• Sorumlu ödediği vergi için asıl mükellefe rücu edebilir. Vergi cezası, zam ve faizleri ise asıl mükelleften isteyemez. (AATUHK, 22)

Page 19: Vergi Ödevi

KANUNİ TEMSİLCİLERİN SORUMLULUĞU, LİMİTET ŞİRKET ORTAKLARININ SORUMLULUĞU

Page 20: Vergi Ödevi

Gerçek Kişi Kanuni Temsilcilerinin Sorumluluğu

• Kendilerine, küçükler ve kasıtlılar adına medeni hakları kullanma selahiyeti verilen kanun temsilciler, veli, vasi ve kayyımdır.

• Kanuni temsilci sorumluluğunu yerine getirmezse, • Ödenmeyen vergi önce temsil edilen gerçek kişiden istenir. • Alınamazsa, vergi borçlarından temsilci sorumlu olur. • Ödenmeyen vergiyle ilgili ceza ve faizlerden ise, sadece temsilci

sorumludur. • Temsilci sadece ödediği vergi için mükellefe rücu edebilir.

Page 21: Vergi Ödevi

Tüzel Kişi Kanuni Temsilcilerinin Sorumluluğu• Tüzel kişilerin kanuni temsilcisi, tüzel kişiliğe göre farklılık gösterir;

• Anonim şirketler, yönetim kurulu tarafından, • Kooperatif teşekküller, yönetim kurulu tarafından, • Komandit şirketler, komandite ortak tarafından, • Limited şirketler, müdürleri tarafından, • Dernekler ve tesisler, yönetim kurulu tarafından, • Vakıflar ve cemaatler gibi tüzel kişiliği olmayan teşekküller, mütevellileri

tarafından temsil olunurlar.

• Kanuni temsilci sorumluluğunu yerine getirmezse, • Ödenmeyen vergi, vergi cezası (para cezası) ve faizler önce temsil edilen tüzel

kişiden istenir. • Alınamazsa, vergi borçlarından temsilci sorumlu olur. • Temsilci ödediği vergi borçları (vergi, vergi cezası, faiz ve zam) için mükellefe

rücu edebilir.

Page 22: Vergi Ödevi

Ltd. Şti.lerde Ortakların Sorumluluğu

• Limited şirket ortakları, şirketten tamamen veya kısmen tahsil edilemeyen veya tahsil edilemeyeceği anlaşılan amme alacağından sermaye hisseleri oranında doğrudan doğruya sorumlu olurlar ve bu Kanun hükümleri gereğince takibe tabi tutulurlar. (AATUHK, 35)

Page 23: Vergi Ödevi

ŞAHIS ŞİRKETLERİNDE ORTAKLARIN SORUMLULUĞU

Page 24: Vergi Ödevi

Ortaklık Payına Başvurma ve Teminat İsteme

• Kamu borçlusuna ait mal bulunmadığı veya başvurulan malvarlığının kamu alacağını karşılamaya yetmediği takdirde ortaklık payına başvuru yolu düzenlenmiştir. Böyle bir durumda alacaklı idare, ortaklıktan da teminat talep edebilir. (AATUHK, 34)

Page 25: Vergi Ödevi

Şirketin Feshini İsteme • Borçlu veya ortaklık tarafından teminat gösterilmediği

takdirde, borçlunun sermayesi paylara bölünmüş olmayan şahıs ortaklıklarındaki (kolektif ve adi komandit şirketler) payından kamu alacağının tahsili için alacaklı idare, genel hükümler dairesinde ortaklığın feshini isteyebilir.

• İdarenin fesih talebini yönelteceği yer, şirket merkezinin bulunduğu yerdeki davalara bakmaya yetkili asliye ticaret mahkemesidir. Mahkemece şirketin feshine karar verilmesi hâlinde şirket fesih ve tasfiye olunur. Böyle bir durumda alacaklı idare, borçlu ortağa düşen tasfiye bakiyesine müracaatla alacağını temin etmeye çalışır.

Page 26: Vergi Ödevi

TASFİYE MEMURLARININ SORUMLULUĞU

Page 27: Vergi Ödevi

Tasfiye Memurlarının Sorumluluğu • Kurumların tasfiye dönemi süresince vergilendirmeye ilişkin

ödev ve sorumluluklar, tamamen kanuni temsilci durumunda bulunan tasfiye memurlarına yüklenmektedir. (AATUHK, 32)

• Tasfiye memurları tasfiye edilen kurumun tahakkuk etmiş veya tasfiye beyannamelerine göre hesaplanan vergileri ödemeden veya bu vergilerle ilgili karşılık ayırmadan, imtiyazsız alacaklara ödeme ve ortaklara paylaştırma yapamazlar.

• Aksi taktirde bu vergilerin asıl, zam ve cezalarından tüm malvarlıkları ile şahsen ve müteselsilen sorumlu olurlar.

• Tasfiye memurları şahsi malvarlıklarından karşıladıkları vergi asılları için tasfiyeden pay alan ortaklara veya paylaştırma yapılmış olmak ve ortak tasfiye payları vergi borcunu karşılamaya yetmemek kaydıyla, söz konusu vergileri için alacaklılara da rücu edebilmektedirler. Ancak, gecikme zammı ve faizler ile vergi cezaları için tasfiye memurlarının rücu hakları yoktur.

Page 28: Vergi Ödevi

BİRLEŞME, DEVİR, BÖLÜNME VE ŞEKİL DEĞİŞTİRME HALLERİNDESORUMLULUK

Page 29: Vergi Ödevi

Sorumluluğun Kapsamı

a) İki veya daha ziyade tüzel şahsın birleşmesi halinde yeni kurulan tüzel şahıs,

b) Devir halinde devir alan tüzel şahıs,c) Bölünme halinde bölünen tüzel şahsın varlıklarını devralan

tüzel şahıslar,d) Şekil değiştirme halinde yeni tüzel şahıs,

birleşen, devir alınan, bölünen veya eski şekildeki tüzel şahıs ve şahısların yerine geçer. Dolayısıyla yeni veya devralan konumundaki tüzel kişi, eskinin veya devralınanın kamu borçlarından da sorumlu olacaktır.

Page 30: Vergi Ödevi

Diğer Sorumluluk Halleri

Page 31: Vergi Ödevi

Karnesiz Hizmet Erbabı Çalıştıranların Sorumluluğu• Kazançları basit usulde tespit edilen ticaret erbabı ile götürü gider

usulünü kabul eden gayrimenkul sermaye iradı sahipleri, yanlarında çalışan hizmet erbabının, kanunun tayin ettiği süre içinde karne almalarını ve karnelerinde yazılı vergilerini ödemelerini temin etmeye mecburdurlar. Bu mecburiyete riayet edilmediği takdirde: – a) Zamanında karne almamış veya vergisini tarh ettirmemiş olan hizmet erbabının vergisi iş veren

kimse adına tarh edilir ve vergi cezası da aynı kimse adına kesilerek ondan tahsil olunur. Karnesiz tespit edilen şahsa karnesi verilir ve vergisinin ödendiği karneye yazılır.

– b) Karnesini zamanında almış ve vergisini tarh ettirmiş olan hizmet erbabının zamanında ödenmemiş olan vergisi ve gecikme zammı, yanında çalıştığı tespit edilen iş verenden tahsil olunur. İş verenler yukarıdaki hükümlere göre ödedikleri vergiler için asıl mükelleflere rücu edebilirler.

Page 32: Vergi Ödevi

Mirasçıların Sorumluluğu• Ölüm halinde mükelleflerin ödevleri mirası reddetmemiş

kanuni mirasçılarına geçer.• Mirasçılardan her biri miras hissesi oranında ölenin vergi

borcundan sorumlu olur.• Vergi cezaları mirasçılara intikal etmezken, gecikme faizi ve

zammı mirasçılara intikal etmektedir.

Page 33: Vergi Ödevi

Emlak Vergisinde Sorumluluk • Devri yapılan bina ve arazinin, devrin yapıldığı yıl ile geçmiş

yıllara ait ödenmemiş Emlak Vergisinin ödenmesinden devreden ve devralan müteselsilen sorumlu tutulurlar. Devralanın mükellefe rücu hakkı saklıdır.

Page 34: Vergi Ödevi

SM, SMM, YMM’ lerin Sorumluluğu • Vergi kayıp ve kaçağının asgari düzeye indirilmesi için, yetkili

meslek mensuplarının, imzaladıkları beyannamelerde veya düzenledikleri tasdik raporlarında yer alan bilgilerin defter kayıtlarına ve bu kayıtların dayanağı olan belgelere uygun olmamasından dolayı ortaya çıkan vergi ziyaına bağlı olarak salınacak vergi, ceza ve gecikme faizlerinden mükellefle birlikte müştereken ve müteselsilen sorumlu tutulacakları öngörülmüştür.

Page 35: Vergi Ödevi

ÖTV’de Sorumluluk

Page 36: Vergi Ödevi

VİV’ de Sorumluluk

Page 37: Vergi Ödevi

İRADİ TEMSİL

Page 38: Vergi Ödevi

İradi Temsil