VERGILIUS AENEIS 4.672-705

8/6/2019 VERGILIUS AENEIS 4.672-705

1/18

Dido en Anna


2/18

675 Hoc illud, germana, fuit? Me fraude petebas?Hoc rogus iste mihi, hoc ignes araeque parabant?

Was dat het, zus? Wendde jij je tot mij met bedrog?

Dit [bereidde] voor mij die brandstapel, dit bereidden het

vuur en het altaar voor?

675 Wat wordt er bedoeld met hocen illud?

hoc = Didos zelfmoord (ook in 676)

illud = het oprichten van een brandstapel

675Het woord hocwordt herhaald: anafoor

675 petebas verklaar het gebruik van het impf inhet algemeen en hier

impf algemeen = duratiefn hier (Anna werd de

iteratief hele tijd bedrogen)

conatief

676 ignes, arae poetisch meervoud

675-679: diverse retorische vragen


3/18

677 Quid primum deserta querar? Comitemne sororem

sprevisti moriens? Eadem me ad fata vocasses,

idem ambas ferro doloratque eadem hora tulisset.

Wat als eerste moet ik, nu ik verlaten ben, bejammeren?Heb jij je zus als metgezel versmaad, toen je stierf?

Had je mij maar tot hetzelfde lot geroepen, had hetzelfde

verdriet en hetzelfde uur ons beiden maar met het zwaard

weggenomen.

677 querar en 678/9 vocasses, tulisses verklaar de modus 3x

coni dubitativus en irrealis (2x)

677 comitem = praedicatiefd.w.z. vertalen met als .

677 Wat bedoelde Anna met comitem, gezien het vervolg?

Een metgezel in de dood, dus dat ze samen met Dido wilsterven.

678 sprevisti: welke vorm van welke ww?

pf van spernere

678 eadem fata eufemisme voor ?

de dood


4/18

680 His etiam struxi manibus patriosque vocavi

voce deos, sic te ut posita, crudelis, abessem?

Exstinxti te meque, soror, populumque patresque

Sidonios urbemque tuam.

Heb ik zelfs met deze handen [de brandstapel] opgericht enmet mijn stem de voorvaderlijke goden aangeroepen, om,

wrede, afwezig te zijn terwijl jij [hier] zo lag? Je hebt jezelf

vernietigd en mij, zus, en het volk en de Sidonische vaderen

en je (eigen) stad.

680 his manibus hyperbaton Noem nog een vb!

patrios deos

680 patrios Vergilius is dol op bijzondere woordkeuze,

bv een possesief bnw. ipv. een genitivus. Zoals hier:

vaderlijke goden ipv de goden van je (voor)vaders681 Let op wat bij elkaar hoort: te posita (abl abs) en bij ut hoort de coni

abessem.

682 te meque populumque patresque: voegwoord tussen alle delen vd

opsomming = polysyndeton

682-3 populum, patres, urbem - trikolon


5/18

Sidon ligt in het

huidige Libanon

683 Sidonios lett. afkomstig uit Sidon. Hier kwamen de Carthagers oorspr.

vandaan.

Historie

Carthago stamt af van de Phoenicirs, een handelsvolk uit het oosten van het

Middellandse Zeegebied. Voor de handel stichtten de Phoenicirs diverse

kolonien, waaronderCarthago.

Mythologie

Dido was in Tyrus getrouwd met een rijk man, Sychaeus. Haar broer Pygmalion

was jaloers op de rijkdom van haar man en liet hem vermoorden. Gelukkig had hij

zn rijkdom verstopt en Dido verteld waar. Zij is met de rijkdom gevlucht en kwam

op de kust van Noord-Afrika terecht. Daar mocht ze van koning Iarbas net zoveel

land hebben als ze met de huid van een os kon afmeten en die sneed ze in

kleine reepjes. Dit werd Carthago.


6/18

683 Date, vulnera lymphis

abluam et, extremus si quis superhalitus errat,ore legam.

Sta toe dat ik met water je wonden was en dat ik, als er nog

een laatste ademtocht over [is en] naar buiten zweeft, die

opvang met mijn mond.

683 date imper mv van dare

684 extremus quis halitus hyperbaton

684 quis = aliquis; na si, nisi, num en ne gaat ali- niet met quisje mee!

(ali)quis is hier bijvoeglijk bij extremus halitus

aliquis = 1. iemand aliquid = 1 iets zelfst2. een (of andere) 2. een (of andere) bijv

684-5 abluam, legam beide coniunctivi

zijn afhankelijk van date (ut)..

685 ore abl van os, oris - mond


7/18

Anna vangt de laatste adem van Dido op


8/18

685 Sic fata gradus evaserat altos,

semianimemque sinu germanam amplexa fovebat

cum gemitu atque atros siccabat veste cruores.Zo sprekend had ze de hoge treden beklommen, en terwijl

ze haar halfdode zus omarmde, koesterde ze haar aan

haar borst met gezucht en ze droogde het donkere bloed

af met haar kleed.

685 fata ppp van fari spreken; typisch Vergilius-woord!!Vergilius gebruikt fari heel vaak ipv dicere. Vaste uitdrukking: sic fata (of

tus) = zo gesproken hebbend / zo sprekend (mag ook gelijktijdig; is

ppp van deponens)

685 evaserat wat geeft het pqpf aan?

de snelheid waarmee het gebeurt; als ze het heeft gezegd, is ze alboven

686 semianimem germanam hyperbaton

687 atros cruores hyperbaton

cruores dicht. mv


9/18

688 Illa graves oculos conata attollere rursusdeficit; infixum stridit sub pectore vulnus.

Zij, pogend haar zware ogen eveneens op te slaan, had

er de kracht niet [meer] voor; vastgehecht onder in haar

borst schrijnde de wond.

688 Wie wordt bedoeld met illa?

illa = Dido

688 conata ppp van conari (deponens)

689 deficit, stridit welke tijd en waarom?

praes historicum (dramaticum)deficit enjambement (nog net n woord op

volgende regel). Krijgt zo extra nadruk:

ondanks alle pogingen mislukt het.

stridit sub alliteratie (meerdere woorden met dezelfde beginletter)


10/18

690 Ter sese attollens cubitoque annixa levavit,

ter revoluta toro est oculisque errantibus alto

quaesivit caelo lucem ingemuitque reperta.Driemaal zich opheffend en steunend op haar elleboog

richtte ze zich op, driemaal viel ze terug op het bed en

met haar dwalende ogen zocht ze aan de hoge hemel

het licht en toen ze het vond slaakte ze een zucht.

690-1 ter, ter anafoor

levavit, ter adversatief asyndeton

asyndeton = geen voegwoord

adversatief = geeft tegenstelling aan

dus: in plaats van het ontbrekende voeg-woord kun je het voegwoord maar denken

691-2 alto caelo - hyperbaton


11/18

Iris, boodschapper van de goden. Als zij kwam

was er een regenboog te zien.


12/18

693 Tum Iuno omnipotens longum miserata dolorem

difficilesque obitus Irim demisit Olympo

quae luctantem animam nexosque resolveret artus.Toen kreeg de almachtige Juno medelijden (medelijden

krijgend) met het lange verdriet en de moeilijke dood en

ze zond Iris van de Olympus omlaag om de worstelende

ziel en de [ermee] verknoopte ledematen los te maken.

693 Iuno wat had Iuno met de situatie te maken?


13/18

Iuno en Aeneas

Andere reden:

Er was voorspeld dat het latere Rome n van haar lievelingssteden

Argos zou verwoesten. Dus werkt ze Aeneas tegen. Venus werkte

mee, want Dido was machtig; zou Venus zoon Aeneas kunnen doden.

Doet ze niet als ze verliefd is.

Truc:

Dido en Aeneas verliefd laten worden.

Aeneas blijft dan in Carthago en sticht Rome niet

Argos wordt niet verwoest

Nu: Dido wordt de dupe van het plan en Iuno krijgt medelijden.

Iuno en de Trojaanse oorlog: Iuno had Gouden Appel niet gekregen; boos

op Paris en alle Trojanen

Vocht dus mee tegen Troje

Na Troj. Oorlog nog steeds boos, dus ook op Aeneas


14/18

693 Tum Iuno omnipotens longum miserata dolorem

difficilesque obitus Irim demisit Olympo

quae luctantem animam nexosque resolveret artus.Toen kreeg de almachtige Juno medelijden (medelijden

krijgend) met het lange verdriet en de moeilijke dood en

ze zond Iris van de Olympus omlaag om de worstelende

ziel en de [ermee] verknoopte ledematen los te maken.

693 longum dolorem hyperbaton

694 difficiles obitus acc mv; dichterlijk mv

694 quae resolveret verklaar de coni

coni in betrekkelijke bijzin; finalis (doel)

694 nexos artus acc mv; hyperbaton(Ook) in de oudheid werd gedacht, dat een mens

bestond uit lichaam en ziel. Bij de dood werden ze

gescheiden, maar dat ging niet makkelijk.


15/18

696 Nam quia nec fato merita nec morte peribat,sed misera ante diem subitoque accensa furore,

Want omdat ze niet omkwam door het lot noch door een

verdiende dood, maar ongelukkig voor haar dag (tijd) en

aangestoken door een plotselinge waanzin,

696 nam geeft uitleg bij Irim demisit. omdatDido onverwacht sterft (nl door zelfmoord

en niet omdat het haar lot was) is er nog

geen haarlok aan Pluto (Hades) geofferd

en kan Dido niet sterven. Iris komt Dido uit

haar lijden verlossen.696 merita morte bv. bij een terechtstelling

hyperbaton

peribat onderwerp =Dido

697 subito furore hyperbaton (subito is abl

van het bnw subitus)


16/18

698 nondum illi flavum Proserpina vertice crinemabstulerat Stygioque caput damnaverat Orco.

had Proserpina bij haar nog niet een blonde haarlok van

haar kruin weggenomen en haar hoofd gewijd aan de

Stygische Orcus.

698 illi = Dido

Proserpina = Persefone, vrouw van Pluto (Hades)

flavum crinem hyperbaton

699 Stygio Orco hyperbaton (bedoeld is Pluto/Hades)


17/18

700 Ergo Iris croceis per caelum roscida pennis

mille trahens varios adverso sole colores

devolat et supra caput astitit.Dus Iris, bedekt met dauw, vloog met haar saffraangele

vleugels door de hemel omlaag, duizend verschillende

kleuren meetrekkend met de zon tegenover haar en

bleef zweven boven haar hoofd.

700 croceis pennis hyperbaton

701 mille varios colores hyperbaton

702 caput nl. het hoofd van Dido


18/18

702 Hunc ego Diti

sacrum iussa fero teque isto corpore solvo:

sic ait et dextra crinem secat, omnis et una

dilapsus caloratque in ventos vita recessit.Deze [lok] breng ik op bevel als offer (gewijd) aan Dis en

ik maak je los van dat lichaam: zo sprak zij en met haar

rechterhand sneed ze een haarlok af, en al haar warmte

gleed tegelijk weg en haar leven verdween in de winden.

702 Diti dativ van Dis (=Pluto, Hades)

703 sacrum praedicatief(als )

iussa- ppp (vrouw) van iubre

wat wordt er hiermee bedoeld?

Noem de Latijnse woorden.(695) quae luctantem animam

nexosque resolveret artus.

704 omnis congr met (705) calor hyperbaton

Documents

VERGILIUS AENEIS 4.672-705