VERPLEEGKUNDIGE AANDACHTSPUNTEN BIJ HET GEBRUIK …

VERPLEEGKUNDIGE AANDACHTSPUNTEN BIJ HET GEBRUIK VAN PSYCHOFARMACA

Het voorschrijven van geneesmiddelen is

= een proces en niet louter een beslissing van de arts.

Hierbij is een belangrijke taak weggelegd voor

verpleegkundigen met betrekking tot het

medicatiemanagement. De verpleegkundige is

namelijk verantwoordelijk voor het klaarmaken,

controleren en toedienen van geneesmiddelen.

Daarnaast is het ook de taak van de verpleegkundige

om waakzaam te zijn voor gecontra-indiceerde

medicatie, om bijwerkingen te observeren en te

rapporteren, patiënten bepaalde handelingen aan te

leren, de effectiviteit van de behandeling te

monitoren en om voortdurend de eigen kennis bij te

schaven.

Kennen jullie de groepen binnen psychofarmaca?

psychofarmaca en verpleegkundige aandachtspunten

3

Groepen

⟩benzodiazepines

⟩ Anxiolytica (tranquillizers of sedativa)

⟩ Slaapmiddelen (hypnotica)

⟩Antipsychotica (Neuroleptica)

⟩Antidepressiva⟩ Anti-epileptica (niet besproken)

⟩ Pijnsti llende middelen (analgetica) (niet besproken)


4

Benzodiazepinen

⟩ Indicatie: een rustgevende en ontspannende werking.

⟩ Soorten Benzodiazepinen bij slaapproblemen⟩ Kortwerkende benzodiazepinen

Inslaper. Vb Zolpidem

Werken na half uur

Werkingsti jd: 2 tot 6 uur

⟩ langwerkende benzodiazepinen.Doorslaper vb lormetazepam

⟩ Werken na half uur

⟩ Werkingsti jd: 8 tot 12 uur aan.

⟩ Benzodiazepinen bij angst of onrust⟩ werken kalmerend en vlakken emoties af. Vb xanax (alprazolam),

val ium (diazepam)

⟩ Het is advies is om bij angst benzodiazepinen niet langer dan twee maanden te gebruiken en het afbouwen en stoppen met de medicatie in goed overleg met een arts te doen.


5

Wat zijn de bijwerkingen van benzo’s ?


6

Benzodiazepinen

⟩ Bijwerkingen van benzodiazepinen

⟩ meest voorkomend is sufheid en slaperigheid,

verhoogd valrisico

⟩ Risico op afhankelijkheid is hoog

⟩ Plots stoppen kan fysieke en psychische

ontwenning geven.


7

Benzodiazepinen

Verpleegkundige aandachtspunten

Observatie en rapportage

⟩ van de slaap

⟩ sufheid overdag

⟩ Voeding en vocht inname

⟩ Bloeddruk hypotensie

⟩ verwardheid

⟩ uitscheiding : verhoogde kans op obstipatie


8

Antipsychotica

⟩ Indicatie:⟩ psychotische verschijnselen (waaronder wanen,

hallucinaties, stemmen) laten verdwijnen of

verminderen, waardoor patiënt weer beter

contact kan krijgen met zijn/haar omgeving.

⟩ kan tevens angst, opwinding en spanning

verminderen, die bij een psychose kan ontstaan.

⟩ Ook worden deze middelen toegepast om

eventuele nieuwe psychosen te voorkomen.

Wat is een Psychose ? Een psychose is een toestand waarin iemand het contact met de werkelijkheid

verliest


9

AntipsychoticaSoorten:

⟩Klassieke antipsychotica laag gedoseerd

vb dipiperon (pipamperon), vb haldol (haloperidol), Etumine (clotiapine)

⟩Atypische antipsychotica vb zyprexa (olanzapine), risperdal (risperdone), seroquel(Quetiapine), Abilify (aripiprazole)


10

Hebben Antipsychotica veel bijwerkingen?


11

Antipsychotica

Bijwerkingen:⟩ afvlakking

⟩ Sufheid

⟩ Slaapproblemen, ⟩ verlaagde bloeddruk (orthostatisme)

verhoogd valrisico

⟩ Gewichtstoename

⟩ Rusteloosheid in de benen (acathisie)

⟩ Anticholinerge effecten

⟩ Plotselinge spanning of verslapping van spieren

⟩ Parkinson-achtige verschijnselen

⟩ in de war zijn, hallucinaties en onrust

⟩ Late bewegingsstoornissen (tardieve dyskinesie).

⟩ Ontwenning bij snelle afbouw


12

Ken je de termen EPS en Metabool syndroom?


13

Antipsychotica

Verpleegkundige aandachtspunten:

Observatie en rapportage van parameters:

⟩ Bloeddruk opvolgen⟩ Uitscheidingspatroon⟩ Slaappatroon⟩ monitoring van gewicht, lengte, buikomtrek Metabool syndroom en antipsychotica vbzyprexa kan leiden tot het ontstaan van diabetes type 2, obesitas en verstoringen van de vetstofwisseling bij langdurige inname

⟩ Regelmatige bloedname: De belangrijkste zijn: nuchtere glucose, LDL-, HDL- en totaal cholesterol en triglyceriden (vetten). Best voor starten van de medicatie en dan opvolgen.


14

Antipsychotica

Verpleegkundige aandachtspunten:

Observatie en rapportage van gedrag

⟩ EPS (extra piramidaal syndroom) : Het betreft een bewegingsstoornis als gevolg van een verstoorde aansturing van de skeletspieren.

⟩ onnatuurl i jk aandoende bewegingen zoals spiertrekkingen in het gezicht (rol lende ogen, spiertrekkingen van de tong);

⟩ krampachtige strekking van het l ichaam;⟩ spiersti jfheid⟩ moeizaam op gang komen na sti lstaan of sti lzitten⟩ juist niet in staat zi jn om langdurig sti l te staan of te zitten;⟩ tri l lende vingers en handen;⟩ maskerachtige uitdrukking van het gezicht.

⟩ Parkinson-achtige verschijnselen

⟩ Speekselvloed of droge mond

⟩ in de war zi jn, hallucinaties en onrust

⟩ Gestoorde concentratie


15

Wanneer zie je of anti depressivawerken


16

AntidepressivaIndicatie:

⟩ worden gebruikt om de symptomen van een depressie te verminderen/weg te nemen. Best combineren met ondersteunende psychotherapie.

⟩ soms ingezet bij diverse angststoornissen.

⟩ werken niet meteen na inname. Kan tot enkele weken duren voordat er een positief effect te zien is. verbetering eet en slaappatroon kan je snel zien.

⟩ De bijwerkingen kunnen echter al heel snel voorkomen.

⟩ Soorten: ⟩ Klassieke antidepressiva

⟩ Moderne antidepressiva


17

Antidepressiva

Bijwerking:⟩ orthostatische hypotensie

⟩ hartritmestoornissen

⟩ tricyclische antidepressiva kunnen acute dystonieën veroorzaken

⟩ SSRI’s (selectieve serotonine-heropnameremmers): vaak gastro-intestinale last bij opstart, kunnen ook extrapiramidale (EPS) bijwerkingen geven. VbCipramil (citalopram), Sipralexa (escitalopram), seroxat (Paroxetine), Serlain (Sertral ine)

⟩ SNRI’s (selectieve serotonine-en-noradrenal ine-heropnameremmers ) : Efexor-Exel (venlafaxine) en Cymbalta (Duloxetine)

⟩ Anticholinerge effecten: meer uitgesproken voor de

tr icycl ische antidepress iva (TCA): vb. Redomex (amitrypti l l ine)


18

Antidepressiva

Verpleegkundige aandachtspunten

⟩ Observeren van gedrag en stemming: opletten voor hypomanie, over stimuleren bij suïcidale patiënt. Plots psychose of hallucinaties

⟩ Slaap en eetpatroon (misselijkheid?)

⟩ Bloeddruk opvolgen hypotensie

⟩ Observeren EPS bij SSRI’s

⟩ Uitscheiding opvolgen: sommige AD kunnen urineretentie en obstipatie geven vb. typisch voor Redomex (amitryptiline)

⟩ Bloedname vb bij lithium preparaten


19

Algemeen⟩ Wees voorzichtig en alert bij het gebruik van

psychofarmaca

⟩ Redeneer klinisch vb bekijk samen met de arts of

de dosis aangepast moet worden , of het

toedieningsuur verschoven kan worden, doe dit

aan de hand van dag observaties. Vb wanneer

begint de onrust ?

⟩ Starten met lage dosis

⟩ Probeer monotherapie, geef het product de tijd

om te werken.

⟩ Bouw verantwoord af, stop niet plots

⟩ Vergeet niet dat gebruik van antipsychotica vaak

gelijk is aan chemische fixatie

⟩ Zoek naar alternatieven


20


21

Nog vragen?

Documents

VERPLEEGKUNDIGE AANDACHTSPUNTEN BIJ HET GEBRUIK …