Upload
tamal
View
59
Download
0
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Prof. dr. Monique Leyenaar. Versterken van de Democratie: Burgerparticipatie in 2010. In Actie met Burgers / VNG Nijmegen, 23 september 2010. Context: Democratie debat Versterken van de democratie: burgerparticipatie. Wat is het? Waarom? Data m.b.t. participatie Nederland - PowerPoint PPT Presentation
Citation preview
Versterken van de Democratie:Burgerparticipatie in 2010
Prof. dr. Monique Leyenaar
In Actie met Burgers / VNGNijmegen, 23 september 2010
Inhoud
• Context: Democratie debat• Versterken van de democratie:
burgerparticipatie. Wat is het? Waarom?• Data m.b.t. participatie
NederlandEuropa 27 landen(EU27)
• Noodzaak voor aanpassingCriteria voor participatie vormenDeliberatieve democratie
• Uitdaging2
Democratie debat 1Democratieën Wereldwijd(volgens eigen zeggen)
(FREEDOM HOUSE)
Democratie debat 2Democratieën Wereldwijd(Freedom House)
5
Directe Democratie
RepresentatieveDemocratie
Democratie debat 3
Democratie debat 4: trend richting meer directe democratie
6
020406080
100120140160
1910-1930 1930-1950 1950-1970 1970-1990 1990-2010nu
mb
er o
f ref
eren
du
ms
time period
Referendum frequency in the EU
EU-27EU-15EU-12
Wat is burgerparticipatie
Deelname van burgers aan activiteiten gericht op de beïnvloeding van het overheidsbeleid
• Electorale / conventionele / protest
• Directe participatie m.b.t. beleidsvorming
Vragen over burgerparticipatie
1. Moet er sprake zijn van politieke participatie van burgers in een representatieve democratie?
2. Zo ja, hoeveel?• In ieder geval electorale participatie, maar is dat
genoeg?
3. Wat voor soort participatie?• Palet aan participatie instrumenten
4. Wie participeert?
5. Hoe wordt geparticipeerd?• Mate van intensiteit / kwaliteit van de participatie
* vanuit de burgermondiger / meer kennis van zaken (ICT) / politieke interesse (49% -tamelijk- veel belangstelling voor lokale politieke zaken) / bereidheid tot andere vorm van burgerparticipatie / sterke monitorrol
* vanuit de politiekkloof dichten en wens om legitimiteit / draagvlak / inclusiviteit / eigen responsiviteit en effectiviteit beleid te vergroten
* voorbeelden: Lokaal: interactieve beleidsvorming / referendaNationaal: burgerinitiatiefEuropees: verdrag van Lissabon, artikel 11
Op allerlei fronten behoefte aan (meer) burgerparticipatie
Opkomst en Lidmaatschap
10
Opkomst in Nederland
11
Participatie vormen (2007)
12
Nl. Eu-27
Contact met politicus 14 13
(Vrijwilligers) Werk voor een politieke partij 4 4
(Vrijwilligers) Werk voor andere organisatie 24 14
Campagne button dragen 4 7
Petitie ondertekenen 21 26
Meedoen aan wettige demonstratie 3 8
Producten boycotten 10 18
Bron: ESS (2007)
Politieke Belangstelling
13
Veel
Enigszins
Nauwelijks
Helemaal niet
Respons van de Politiek
Aandacht voor problemen van burgers?
Burgers bij politiek betrekken?
Afleggen van verantwoording door politici?
Source: NKO 2006
14
De kloof
15
Burgerparticipatie 2010: ontwikkeling door de tijd
1. Drie generaties– Inspraak (rechten staan centraal)– Samen met burgers (interactieve beleidsvorming)– Initiatieven van burgers (ontwikkelen en beheren)
2. Groter en diverser aanbod van vormen van burgerparticipatie
3. Trend richting participatieve democratie
4. Nog steeds vooral raadpleging, maar wel vaker advisering en co-productie (participatie ladder)
• Versterken interactie burgers en gekozen vertegenwoordigers (burgerinitiatief, politieke markt, jongerengemeenteraad)
• Burgers beheren zelf hun wijk • Burgers beslissen zelf over besteding gelden• Burgers oordelen zelf over politieke issues
(referenda, burgerjury’s)• Lokale politici leggen verantwoording af
(visitatiecommissies, politiek testament)• Burgers praten mee online
Burgerparticipatie 2010: 2e en 3e generatie
o
18
Representatie
Participatie
Info
rmat
ie
Versterken kwaliteit Burgerparticipatie: criteria
Versterken kwaliteit burgerparticipatie 2
• Mate van inclusiviteit (representatie)– Leden van alle groepen burgers die betrokken
zijn nemen deel aan de beleids- / besluitvorming (dwarsdoorsnede van de populatie)
• Niveau van informatie– Burgers dienen gekwalificeerd te zijn.
Beschikken over voldoende informatie (valide, uitgebalanceerde)
• Intensiviteit van participatie– Uitwisselen van argumenten / deliberatie
• Een doorsnede van de lokale bevolking op basis van een a-selecte steekproef uit relevante populatie
• Doet een uitspraak over een lokaal politiek vraagstuk
• Komt een of meerdere dagen samen• Wordt van uitgebalanceerde informatie over dit
vraagstuk voorzien (vooraf schriftelijk en tijdens via het ondervragen van getuigen en deskundigen)
• Overlegt met elkaar in kleine groepen• Geeft een oordeel over het (lokale) vraagstuk in de
vorm van een jury rapport voor het bestuur
Voorbeeld: de burgerjury / burgerforum
Burgerjury’s (BJ) in Nederland
• Den Haag: Burger Advies Kring(2005/6) over Publieke Veiligheid & Leefbaarheid
• Nationaal: Burger Forum (2006) over Electorale Systemen• Flevoland: BJ over Water Management (2004)• Provincie Flevoland: (2006)• Amsterdam: BJ over Verbetering van de Luchtkwaliteit (2006)• (Inter)Nationaal: BJ – “Wat kan de EU doen om onze economische
en sociale toekomst in een geglobaliseerde wereld vorm te geven?”
• Oude IJsselstreek: BJ over verdeling van middelen en diensten over 15 kernen (2010)
21
Uitdagingen
• Lokale democratie in Nederland geconfronteerd met uitdagingen:
– Afnemend vertrouwen in – traditionele - politieke partijen en politici
– Lagere opkomst bij verkiezingen– Partijfragmentatie
• Draagvlak nog belangrijker
• Burger mondiger, beter geïnformeerd
• Andere participatie instrumenten nodig om burgers actiever bij politiek te betrekken met focus op:
Inclusiviteit / Informatie / Intensieve participatie
• Inbreng burgers positief waarderen 22