Upload
others
View
2
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
International Law Firm | Amsterdam · Brussels · London · Luxembourg · New York · Rotterdam
Dirk Van Gerven
28 maart 2017
Vertegenwoordiging
Overzicht
1. Orgaan - Lastgeving
2. Vertegenwoordiging in contracten en andere rechtshandelingen
3. Bevoegdheidsverdeling
4. Tegenwerpelijkheid
5. Vertegenwoordiging in rechte
2
1. Orgaan - Lastgeving
• Vennootschap-Rechtspersoon • Rechts- en handelingsbekwaam
• Organen = ledematen • vereenzelviging met rechtspersoon
• te onderscheiden van rechtspersoon: contract; geldig samengesteld orgaan
• bv. contract intuitu personae
• Toerekening • Rechtshandelingen
• Feitelijke handelingen • innerlijke feiten en gesteldheden
• kwade trouw of bedrog, schuld, opzet
• morele onmogelijkheid
• schijn
• Onrechtmatige daden
3
• Statuut is wettelijk geregeld
• Raad van bestuur; directiecomité; dagelijks bestuur
• Zaakvoerders; college van zaakvoerders
• Vennootschappen met onbeperkte aansprakelijkeid: besturende vennoten en bestuurders die bestuur op zich nemen en vennootschap daarbinnen verbinden
• Niet de andere statutair voorzien organen, of in huishoudelijk reglement
• vooral van belang voor vertegenwoordiging van de vennootschap
• vereist lastgeving
4
• Lastgeving
• Alleen rechtshandelingen
• Volmacht: macht moet worden gegeven (itt orgaan waar macht wordt verondersteld door openbaarmaking)
• Geen openbaarmaking
• niet verplicht
• openbaarmaking heeft niet de gevolgen die gelden voor organen
• Statutair orgaan dat niet wettelijk is voorzien werkt via lastgeving
• Individuele bestuurders buiten statutaire vertegenwoordigingsregeling
• Werknemers en derden die een functie krijgen binnen vennootschap
• Gedelegeerden vanuit groepsvennootschap of holding
5
• Vorm • Niet wettelijk geregeld
• kwestie van bewijs
• kan stilzwijgend
• ‘goed voor volmacht’ is geen geldigheidsvereiste
• handtekening aangewezen, maar kan via email of elektronisch
• deel van arbeidsovereenkomst of taakverdeling binnen bedrijf
• Best in standaarddocument, eventueel in het kader van huishoudelijk reglement of document met delegaties
• bezoldiging of vergoeding in het kader van arbeidsovereenkomst of andere overeenkomst
• Lastgever – mandant = vennootschap
• lastgeving eindigt niet met einde van functie van persoon die volmacht ondertekende
6
• Omvang • Algemeen of bijzonder (art. 1987 BW)
• Algemeen gaat over alle zaken van de lastgever • bv. voor iemand die op reis gaat
• niet gepast in vennootschapszaken
• Cass. 12.10.1896: volmacht ‘bon pour pouvoir’ is algemene volmacht
• Bijzonder is de regel • kan in algemene bewoordingen: “alle fiscale zaken”; “invorderingen”
• algemene clausule is geldig
• in algemene termen, omvat enkel daden van beheer (art. 1988 BW)
• daden van beschikking alleen maar als ze zijn vermeld
• eigendomsoverdracht, hypotheek, pand, ook dading
• interpretatieregel
• bijzonder krachtens de wet
• moet worden gegeven voor die bijzondere handeling
• moet de zaak omschrijven
• Orgaan kan niet al of belangrijk deel van zijn bevoegdheden overdragen
• tenzij krachtens wet
• Strafrecht is niet gebonden door civiel en vennootschapsrecht (delegatie)
7
• Andere vormen van vertegenwoordiging
• Bekrachtiging van handeling gesteld door onbevoegd orgaan of buiten volmacht
• door bevoegd orgaan of volmachtdrager
• eventueel stilzwijgend
• retroactief, onder voorbehoud van verworven rechten van derden te goeder trouw
• niet meer na verstrijken vervaltermijn
• klassiek: vennootschapsvordering
• Zaakwaarneming
• Verrijking zonder oorzaak
• Schijnmandaat • Schijn werd gewekt dat hij of zij die optreedt vennootschap kan
verbinden
• Schijn kan worden toegerekend aan vennootschap
• beoordeling in functie van de omstandigheden: redelijk, vooruitziend en voorzichtig persoon is het criterium
• fout is niet vereist
8
2. Vertegenwoordiging in contracten en andere rechtshandelingen
• Regel: via orgaan • Bevoegd orgaan
• Dagelijks bestuur
• Tweehandtekeningsclausule
• Benoeming volstaat
• Voorleggen van beslissing van bevoegd orgaan
• belang van statutaire vertegenwoordiging
• Volmacht • Geschreven volmacht (door orgaan)
• Kan blijken uit notulen
9
• Persoon die voor vennootschap optreedt moet vermelden in welke hoedanigheid (art. 62 W Venn.)
• Vermelding van naam en functie, naam van vennootschap
• Vaste vertegenwoordiger moet cascade vermelden
• Indien deze persoon niet bevoegd is, en vennootschap niet verbindt, dan is er geen rechtshandeling
• Tenzij derde aantoont dat hij dacht dat hij met de persoon in persoonlijke naam optrad: persoon is gebonden
• Of derde kan pogen aan te tonen dat hij met vennootschap handelde op basis van vertrouwensleer
• contactpersoon die altijd namens de vennootschap optreedt
• vennootschap heeft beslissing genomen
• uitvoering van de rechtshandeling door de vennootschap: betaling
10
3. Bevoegdheidsverdeling
• Wettelijke en statutaire organen • Enkel wettelijke organen kunnen vennootschap via orgaantheorie
verbinden • voordeel geen volmacht voorleggen; (openbaarmaking van) benoeming
volstaat
• Statutaire organen? • auditcomité
• executief comité
• Algemene vergadering • in beginsel geen vertegenwoordiging
• in beginsel residuaire bevoegdheid
• uitz.: NV, BVBA, Comm. VA, SE, SCE met dualistisch stelsel, LV
• Raad van bestuur; één of meerhandtekeningsclausule; directiecomité; dagelijks bestuur
• indien enkel vertegenwoordiging, steeds akkoord van het bestuursorgaan
• Elk orgaan moet zich schikken naar beslissingen hogere en exclusief bevoegde organen, en waar concurrerend samenwerken in vennootschapsbelang
11
• Directiecomité
• Delegatie door raad van bestuur
• Statutaire toelating
• Alle bestuursbevoegdheden behalve
• algemeen beleid
• bijzondere door wet voorbehouden bevoegdheden
• statuten kunnen ook uitzonderingen voorzien
• Raad van bestuur bepaalt omvang
• Vertegenwoordiging
• Exclusief of concurrerend?
• “Overdracht”
• “Toezicht door raad van bestuur”
• Toekomst?
12
• Dagelijks bestuur
• Bestuurder, directeur, executief comité
• Te onderscheiden van directiecomité
• Al dan niet in ondergeschikt verband
• Raad van bestuur kan steeds tussenkomen
• Dagelijks bestuur moet zich schikken naar beslissingen van hogere bestuursorganen
• Omvang
• Cass. 26 feb. 2009
• handelingen nodig voor dagelijkse werking
• handelingen van gering belang die dringend zijn zodat niet kan worden gewacht op raad van bestuur
• Quid belangrijke handelingen die dringend zijn
• termijn die verstrijkt; ontslag om dringende reden
• schriftelijke besluitvorming van raad van bestuur (eenparigheid)
• Toekomst?
13
• Raad van Bestuur
• Taakverdeling
• Delegatie en geen overdracht
• van belang voor strafrechtelijke verantwoordelijkheid
• raad van bestuur kan steeds tussenkomen
• Geen vertegenwoordiging; niet tegenwerpelijk aan derden
14
4. Tegenwerpelijkheid
• Gemeen recht
• Bestaan en gevolgen van rechtshandeling zijn tegenwerpelijk (art. 1165 B.W.)
• Foutief meewerken aan contractbreuk is een onrechtmatige daad
• Dit geldt voor volmacht
• W. Venn.
• Openbaarmaking vereist
15
• Prokura
• Uitzonderingen op tegenwerpelijkheidsregeling
• Doelomschrijving is niet tegenwerpelijk ook indien openbaar gemaakt
• Handeling buiten doel is enkel vatbaar voor nietigverklaring indien de vennootschap aantoont dat derde daarvan op de hoogte was of, gezien de omstandigheden, niet onkundig kon van zijn
• openbaarmaking is geen voldoende bewijs hiervan
• handelingen zonder winstoogmerk, zijn absoluut nietig
• Geldt enkel voor BVBA, CVBA, NV, Comm. VA, ESV, SE en SCE
• Statutaire beperkingen aan bevoegdheid van bestuurders zijn in de regel niet tegenwerpelijk
• Openbaarmaking maakt geen verschil
• Derde te kwader trouw, met name hij die foutief meewerkt aan de schending van de statutaire beperking wordt niet beschermd
• Behalve één of meerhandtekeningsclausules opgenomen in statuten
• Geldt enkel voor BVBA, NV, (Comm. VA), SE, ESV, LV en SCE
16
• Benoemingen
• Bijzondere regeling (art. 77 W. Venn.)
• Openbaarmaking dekt onregelmatigheid in benoeming
• Kan niet aan derden die met de vennootschap handelen worden tegengeworpen
• Tenzij vennootschap aantoont dat de derde daarvan kennis had
• effectieve kennis is vereist
• zware onzorgvuldigheid
• Geldt tot aan openbaarmaking van de nietigverklaring
• nietigverklaring heeft enkel uitwerking vanaf openbaarmaking
• voordien gestelde handelingen kunnen niet meer in vraag worden gesteld
• Derde mag zelf de schijn van regelmatigheid doorprikken
• Vennoten en bestuurders kunnen de schijn niet in hun voordeel inroepen
• zij kunnen onregelmatigheid zelf opwerpen
• bijv. om aan hoofdelijke bestuursaansprakelijkheid te ontsnappen
• bijv. om geldigheid van volstorting aan te vechten
• rechter moet dan wel nietigverklaring uitspreken
17
• Briefpapier en andere documenten van de vennootschap
• Vermelding van informatie over vennootschap
• Naam, rechtsvorm, zetel, ondernemingsnummer
• website, visitekaartjes, emails
• Niet vermelding: persoonlijke aansprakelijkheid van diegene die aan schending meewerkt
• derde werd misleid, en dus dat hij niet op die wijze met de vennootschap had gehandeld, had hij het geweten
• schadevergoeding in de mate dat vennootschap niet uitvoert
18
5. Vertegenwoordiging in rechte
• In rechte optreden vereist rechtmatig belang (art. 17 Ger. W.)
• dit wordt beoordeeld in het licht van het vennootschapsbelang
• Door middel van organen
• is de vennootschap zelf
• persoonlijke verschijning
• procesakten die niet via lasthebber kunnen
• quid arbitrage?
• Advocaat
• mandaat ad litem
19
• Procesakten die persoonlijk moeten worden getekend
• Verzoekschrift op tegenspraak, tot hoger beroep
• Maar niet fiscaal bezwaarschrift
• Persoonlijk verschijnen
• Bewijs van benoeming
• Indien collegiaal orgaan
• Meerderheid van de leden
• beslissingen worden geldig door de meerderheid genomen
• één bestuurder is niet bevoegd
• Krachtens statutaire handtekeningsclausule
20
• Beslissing om in rechte op te treden • Door bevoegd orgaan
• door wet ingesteld orgaan
• inleiding, verzet, hoger beroep, cassatie
• Quid statutaire vertegenwoordigingsregeling
• Deze bevoegdheid kan worden gedelegeerd • hoofd van juridische zaken
• volmacht blijkt uit beslissing van bevoegd orgaan
• geen publicatie vereist
• Vertegenwoordiging door advocaat, geen beslissing voorleggen
• Indien niet door bevoegd orgaan • Bekrachtiging
• Retroactief onder voorbehoud van verworven rechten van derden te goeder trouw
• zolang geen vervaltermijn is verstreken
21
Bedankt voor uw aandacht
Vragen?
22