VI MEĐUNARODNA KONFERENCIJA „KRAJINA-KRAJOBRAZ-PEJZAŽ“

"Svi pejzaži važe!" LJUBLJANA, OKTOBAR, 2019

PEJZAŽI PREDGRAĐAPREDGRAĐA BEOGRADA – IZGUBLJENA PRILIKA

M.Sc.Ljiljana Tubić, dipl. ing. pejz. arh.

Beograd zauzima izuzetnu poziciju na ušću reke Save u Dunav.

Južni deo grada koji leži na šumadiskoj gredi je brdovit, sa izraženim reljefom, gde dominiraju planine Avala (511m) i Kosmaj (628m).

Severno od Save i Dunava, na Panonskom delu, zemljište je ravno i sastoji se od aluvijalnih ravnica i lezijskih platoa.

Banat

Srem

Šumadija

Izražen reljef, hidrološko bogatstvo i urbane, suburbane i ruralne izgrađene strukture odražavaju različitost predela područja Beograda.

Rubno područje Beograda je spoj abiotičkih (izgrađenih struktura) i biotičkih sistema kao što su zelene površine, poljoprivredno zemljište i drugi prirodi bliski ekosistemi.

1. energetika (rudnici lignita i termoelektrane)Činioci koji su najviše uticali na formiranje rubnih predela:

TE „NIKOLA TESLA“ Obrenovac160 ha pepelišta

površinski kopovi „Kolubara“Lazarevaczauzimaju površinu oko 600 km²

Rudarski basen „Kolubara” leži oko 50 km jugozapadno od Beograda i proteze se donjimtokom reke Kolubare od Lajkovca do njenog ušća u Savu. Ukupna površina ovog basena se procenjujena oko 1500 km², tj. smatra se da ugljene naslage u ovom basenu imaju navedeno prostranstvo. Basenje tokom reke podeljen na dva dela: istočni izapadni. Istočni deo je skoro potpuno istražen i u ovom delu basena nalazi se skoro 1.0 mijarda tonalignita.

2. poljoprivreda

POLJOPRIVREDNI KOMBINAT BEOGRAD

Beograd 36.000ha PKB 30.000 ha

3. društveno-ekonomski faktori koji prate razvoj grada (naročito u periodu tranzicije)

Kompleks ne može da bude manji od 10 hektara. Dozvoljeno je da se najviše 30 odsto zemljišta iskoristi za gradnju objekata. Za zelene i sportsko-rekreativne i vodene površine budući investitori moraće da odvoje najmanje 50 % placa. Preostalih 20 % površine biće rezervisano za saobraćajnice i parkinge. Visina objekata ograničena je na 16 metara za zgrade u proizvodnim, naučnim i istraživačkim centrima, ili prizemlje i šest spratova za poslovne zgrade.

Parcele uz autoputeve i nove obilaznice,površine oko hiljadu hektara, biće pretvoreneu privredne parkove;Zamišljeni su kao moderni kompleksi zaproizvodnju koja ne zagađuje okolinu. Privredniparkovi su planirani sa idejom da se privukudomaće i strane investicije i otvore novaradna mesta.

4. promene geopolitičkog karaktera na prostoru bivše Jugoslavije

Grmovac

Grmovac

Busije

Busije

5. bespravna gradnja

Kaluđerica 9.32 km2 najveće divlje naselje na Balkanu

Krnjača Naselje Padina

Nakon izvršenog popisa nezakonito izgrađenih objekata 2015. godine, formirana je jedinstvena baza koja sadrži 2.041.936 nezakonito izgrađenih objekata, od kojih se oko 50% odnosi na stambene objekte i oko 48% se odnosi na pomoćne i ekonomske objekte.Do 1. januara 2019. godine se uspostavila evidencija objekata koji nisu upisani u katastar nepokretnosti, koja će biti dostupna na digitalnoj platformi nacionalne infrastrukture geoprostornih podataka.

OČUVANI RUBNI PREDELI

Predeo izuzetnih odlika Avala (511m) Selo Ripanj se nalazi 15 kilometara južno od Beograda u podnožju planine Avale

Grocka

Reva--istočni kubici duž Ovčanske ade (IBA područje Ušće Save u Dunav)Izvor: https://ebird.org/view/checklist?subID=S29759997

OČUVANI RUBNI PREDELI

Beljarica136 vrsta ptica zabeleženih samo tokom poslednjih godina, od toga 108 strogo zaštićenih 3-4 gnezdeća para belorepana, najvećeg orla Evrope. vidra, divlja mačka, kuna zlatica i belica, i drugeugrožene divlje vrsteBara Reva

...izostala je blagovremena priprema planova sa merama zaštite prostora, tako da je izgubljena prilika da se obezbedi održivo korišćenje prirodoh resursa, kao i raznolikost, jedinstvenost i vizuelni identitet prigradskih pejzaža, sa malim izuzecima zaštićenih područja, koja su i dalje ugrožena.

Uticaj razvoja i novih društveno-ekonomskih faktora na širenje Beograda injegovog predgrađa rezultirao je brzom urbanizacijom, prekomernompotrošnjom zemljišta, fragmentacijom staništa biljaka i životinja, gubitkomidentiteta predela, smanjenjem autohtonih vrsta i poremećajem funkcijeekosistema.

ZAKLJUČAK