Karin C Ringsberg, kennari hjá Nordic School of Public Health NHV, hafði yfirumsjón með undirbúningi viðfangsefnisins í

samvinnu við Hrafnhildi Gunnarsdóttur, doktorsnema í Nordic School of Public Health NHV.

VIÐFANGSEFNI IHEILSUEFLANDI LIFNAÐARHÆTTIR

KC Ringsberg

Markmið

Markmið viðfangsefnis I er að auka skilning þátttakenda á samvirkni heilsu og lifnaðarhátta og hjálpa þeim að tengja þetta við lifnaðarhætti þeirra sjálfa, barna þeirra og fjölskyldu.

KC Ringsberg

Viðfangsefni I er skipt niður í fimm umræðuefni

1. Áhrifaþættir heilsu Rætt verður um þá þætti sem stjórna heilsu okkar og lifnaðarháttum.

2. Að vinna á heilsusamlegan hátt : Rætt verður um muninn á heilsusamlegri og fyrirbyggjandi atvinnu.

3. Hvað er heilsusamlegt? Rætt verður um heilsu og algengustu lífsveilurnar hjá börnum og fullorðnum í Norðurlöndum.

4. Heilbrigði – er meira en hjásneiðing sjúkdóma : Rætt verður um heildræna, heilsueflandi, heilsuvekjandi aðferð.

5. Unnið verður með ný verkefni í Fjölskylduvinnuhópnum - Hópurinn býr til nýja áætlun fyrir verðandi samvinnu.

KC Ringsberg

Skýringarmynd 1. Heilsustaðreyndir WHO (2012).

KC Ringsberg

WHO aðgreinir áhrifaþætti heilsu á eftirfarandi hátt:

•Félags- og fjárhagslegir þættir•Þættir sem tengjast veraldlegu umhverfi•Þættir sem tengjast einstaklingsbundnum sérkennum

og hegðun.

Skýringarmynd 2. Heilsustaðreyndir Dahlgren og Whitehead (1991).

KC Ringsberg

Spurningar varðandi umræðuna

• Hvað finnst þér um flokkun heilsustaðreyndanna?

• Hvaða flokka heldurðu að þú getir haft áhrif á?

• Hvernig getur þú haft áhrif á þá?

KC Ringsberg

Skýringarmynd 3. Lifnaðarhættir og samvirkni.

KC Ringsberg

Spurningar varðandi umræðuna

• Hvaða atriði hafa mest að segja um lifnaðarhætti þína og fjölskyldu þinnar?

• Hugsaðu um lifnaðarhætti fjölskyldu þinnar. Má breyta einhverju? Segðu frá reynslu þinni.

• Finnst þér þú hafa næga þekkingu til að geta lifað á heilsusamlegan hátt?

• Ef ekki, hvar getur þú fengið þessa þekkingu og frá hverjum?

KC Ringsberg

Skýringarmynd 4. Skýring WHO á heilsueflingu (health promotion).

KC Ringsberg

”Þetta ferli gerir fólki kleift að hafa betri stjórn á heilsu sinni og eflingu hennar”.

(Ottawa Charter 1986).

Spurningar varðandi umræðuna

• Hvaða þættir hafa áhrif á heilsu og lifnaðarhætti barns þíns og fjölskyldu?

• Hvaða þáttum getur þú breytt til að efla heilsu fjölskyldunnar?

• Ræddu hvað hægt er að gera til að efla heilsu.

• Ræðir þú heilsusamlega lifnaðarhætti við börnin þín, t.d. að viðhalda góðri heilsu með því að borða hollan mat og stunda hreyfingu?

KC Ringsberg

Tafla 1. Börnum í Norðurlöndunum sem ræða heilsu og heilsueflandi athafnir við foreldra sína er skipt í aldurshópana 2-6 ára og 2-17 ára (2011).

KC Ringsberg

Heimildir: NordChild 2011

Skýringarmynd 5. Almenn heilsuþróun á síðustu 10 árum.KC Ringsberg

Spurningar varðandi umræðuna

• Hvað heldur þú að hafi valdið þessari þróun?

• Hvernig getum við unnið saman til að breyta þessari þróun?

KC Ringsberg

Skýringarmynd 6. Heilsusamlegir lifnaðarhættir.

KC Ringsberg

Heilsusamlegir lifnaðarhættir í uppeldi barna

Börn velja heilsusamlega lifnaðarhætti á fullorðinsárunum

Heilsa mun batna og dregið er úr sjúkdómum sem orsakast af

Spurning varðandi umræðuna

Með hvaða hætti er hægt að ná utan um tengslin sem sýnd eru á skýringarmynd 6?

KC Ringsberg

Tafla 2. Hluta heilsugóðra barna í Norðurlöndunum er skipt í aldurshópana 2-6 ára og 2-17 ára.

KC Ringsberg

Heimildir: NordChild 2011

Tafla 3. Hluta barna í Norðurlöndunum með geð-vefrænar veilur er skipt í aldurshópana 2-6 ára og 2-17 ára.

KC Ringsberg

Heimildir: NordChild 2011

Tafla 4. Hluta ofþungra barna í Norðurlöndunum er skipt í aldurshópana 2-6 ára og 2-17 ára.

KC Ringsberg

Heimildir: NordChild 2011

Spurningar varðandi umræðuna

• Hefur barnið þitt kvartað undan magaverki, höfuðverki, svefnleysi eða svipuðum veilum?

• Ef svo er, hvenær kvartaði barnið þitt?

• Hvaða áhrif heldur þú að ofþyngd hafi á börn?

• Finnst þér vera munur á drengjum og stúlkum varðandi heilsu/veikindi?

KC Ringsberg

Skýringarmynd 7. Skilgreining WHO á heilsu

KC Ringsberg

Heilsa er líkamleg, andleg og félagsleg vellíðan en ekki einungis það að vera laus við sjúkdóma eða örorku.

WHO 1948

Spurningar varðandi umræðuna

• Tjáðu þig um skilgreiningu WHO á heilsu.

• Tjáðu þig um merkingu þess að vera við góða heilsu.

• Teldu upp fleiri áhættuþætti og segðu hvernig þeir geta orsakað veikindi.

• Teldu upp fleiri þætti sem leiða til góðrar heilsu og segðu hvernig þessir þættir geta eflt heilsu.

• Segðu hvort þér finnst vera kynjamismunur varðandi heilsu/veikindi.

KC Ringsberg

Skýringarmynd 8. Heilsuuppruni og -þróun.

KC Ringsberg

Skilningur á samhengi (KASAM)

Skýringarmynd 9. Skilningur á samhengi (Antonovsky 1991)

KC Ringsberg

Skýrleiki Að finnastlífið og tilveran vera skiljanleg og fyrirsjáanleg, að skilja það sem gerist í lífi okkar og hvers vegna.

Meðhöndlunargeta Að finnast lífið og tilveran vera viðráðanleg, að geta komist í gegnum erfiðleika hversdagslífsins á uppbyggjandi hátt, að hafa næga möguleika.

Mikilvægi Að finnast lífið hafa tilgang.

Spurningar varðandi umræðuna

• Ræddu hugmyndir Antonovsky varðandi heilsu.

• Getur verið að fólk hafi mismunandi heilsustig?

• Getur fólk verið veikt en við góða heilsu?

• Reyndu að finna raunveruleg dæmi til að ræða um skilning á samhengi (KASAM).

KC Ringsberg

Skýringarmynd 10. Gerendur í umhverfi barnsins.KC Ringsberg

Nýtt viðfangsefni til að vinna með í Fjölskylduvinnuhópnum

KC Ringsberg