VIÊM AMIĐAN CÂP

1.Viêm amiđan câp: viêm nhiêm khuân giơi han ơ A, môt bên hoăc ca 2 bên, do vi khuân hoăc do virus.

• Vi khuân gây bênh chu yêu la liên câu nhom A tan huyêt β (GABS-Groupe A betahemolytic Streptococcus).

• Nhưng vi khuân khac co thê găp, nhưng ty lê rât thâp.

• Virus. Rhinovirus, RSV, Influenzea, Parainfluenzea, Herpers Simplex , Coxsackie virus …

VIÊM AMIĐAN CÂP2. Bênh canh LS điên hinh cua viêm amiđan câp liên câu

Viêm khu tru ơ A, cung co thê tư A viêm lan rông ra NM hong goi la Viêm hong-amiđan câp (Pharyngo-tonsillitis).

Khơi phat đôt ngôt, sôt cao, ret run.Cac triêu chưng thương găp: Đau hong va kho nuôt.

Rôi loan toan thân: Nhưc đâu, mêt moi, đau nhưc cơ khơp.Kham thưc thê: A to, co nhưng đam xuât tiêt (bưa trăng) trên.

NM hong đo va co thê co tư ban (petechiae) trên man hâu mêm.Hach vung cô trươc sưng.

Công thưc mau: Bach câu hat tăng (leukocytosis).

VIÊM AMIĐAN CÂP3.Diên tiên

Viêm A câp liên câu co thê khoi tư nhiên.Khoang 75% bênh nhân hêt sôt sau 3 ngay (72 giơ). Đau hong, cac dâu hiêu thưc thê trên A va hong va sưng hach cô con keo dai it ngay tiêp theo.Biên chưng mưng mu kê cânBiên chưng xa : khơp, tim, thân

VIÊM AMIĐAN CÂP4. Biên chưng• Nhưng biên chưng mưng mu ơ nhưng cơ quan kê

cân: Áp xe quanh A / Viêm mu hach cô (Suppurative cervical adenoitis) / Viêm tai giưa / Viêm xoang.

• Nhưng biên chưng xa: theo 3 cơ chê.Nhiêm khuân mau / Nhiêm đôc / Bênh tư miên

Sôt thâp khơp câp-ARF (Acute Rheumatoid Fever) ngay thư 18 sau đơt viêm hong-A câp liên câu nhom A.Lâm sang: Sôt, VS tăng, đau khơp, viêm đa khơp, viêm cơ tim, keo dai khoang P-R trên ECG ± co mua vơn. Di chưng ơ van tim.

VIÊM AMIĐAN CÂPViêm câu thân câp, la bênh tư miên liên hê đên môt sô serotype

goi la “nephrotogenic” la M1-4, M12, M15, M49, M55, M50, M59-61.Xay ra 1-2 tuân sau đơt viêm hong-amiđan câp liên câu .Lâm sang: Proteine niêu, thiêu niêu đai ra mau va ± phu da.

 5. Điêu tri: Khang sinh đươc sư dung ngay.

Peniciline la khang sinh lưa chonCac thuôc β lactam thay thê Peniciline.Cac thuôc thay thê betalactam.Macrolide: Erythromycin / Azithromycine

Clindamycine

VIÊM AMIĐAN MAN1. Co 2 hinh thai biêu hiên lâm sang● Nhưng đơt viêm A câp tai hôi (recurrent): 4-5 đơt/năm● Viêm man keo dai (persistent): liên tuc nhiêu tuân (≥ 4

tuân).

2. Viêm A tai hôi : Triêu chưng thươngĐau hong tai đi tai lai.Nhưng biêu hiên rôi loan toan thân kem theo:

Sôt nhe, mêt moi, đau moi xương khơp.Hach cô thương to trong nhưng đơt tai phat.Hơi thơ hôi.

VIÊM AMIĐAN MAN3. Viêm A man keo dai : Triêu chưng thương găp cua

Kho nuôt, đau tai, hơi thơ hôi ro rêt. Hach cô to, thương thây sưng hach dươi cơ nhi thân.

 4. Kham thưc thê

A co thê to hoăc không to va điêu nay không qua trong. Dâu hiêu khach quan quan trong: Ân tư phia tru trươc vao thây chât ba đâu hay dich mu chay ra tư cac hôcNhưng nang nho trên bê măt A: ken ba đâu hoăc tui mu.Niêm mac bê măt tru trươc day lên, xung huyêt đo, đâm mau.

VIÊM AMIĐAN MAN5.Điêu tri. Tuy thuôc vao 2 tinh huông:• Viêm amiđan man tai hôi.• Viêm amiđan man keo dai.

Điêu tri nôi khoa tich cưcCăt bo Amiđan khi điêu tri nôi khoa tich cưc thât bai

AMIĐAN QUA PHAT BIT TĂC MAN TINH (CHRONIC OBSTRUCTIVE TONSILLAR HYPERTROPHY)

Sinh ly bênh cua amiđan qua phat ơ tre em Sinh ly bênh cua qua phat A co 2 qua trinh:

Qua phat va bit tăc đương thơ trên (Airway Obstruction).

Qua phat va anh hương sư tăng trương so măt (Craniofacial Growth).

AMIĐAN QUA PHAT BIT TĂC MAN TINH (CHRONIC OBSTRUCTIVE TONSILLAR HYPERTROPHY)Lâm sang va đanh gia amiđan qua phat bit tăc a.Đanh gia mưc đô tăc nghẽn đương thơ trên

Ngu ngay va ngưng thơ luc ngu ơ tre em.Đêm ngu: thơ miêng, ngay, hay thưc giâc.

Giâc ngu không say, đai dâm, ac môngRôi loan phat âm, anh hương đên sư tăng trương cua tre, thanh tich hoc tâp kem.

 b.Đanh gia anh hưỡng sư tăng trương so măt c.Đanh gia mưc đô qua phat amiđan

Dưa vao mưc đô thu hep cua eo hong.

Phân đô qua phat amiđan tư đô I đên đô IVTheo Brodsky, Leove va Stanievich

Phaân ñoä theo Brodsky

Amydal quùa phaùt : (coù 4 ñoä) Ñoä 1: heïp eo hoïng < 25% ÑOÄ 2: heïp eo hoïng 25 – 50 % ÑOÄ 3: heïp eo hoïng 50– 75 % ÑOÄ 4: heïp eo hoïng > 75 %

TT Chi đinh căt A Loai chi đinh

1 A qua phat bit tăc hô hâp trên gây nên: Rôi loan giâc ngu (ngu ngay, ngưng thơ...). Rôi loan nuôt. Bât thương phat âm. Bênh ly tim do phôi (tâm phê). Châm phat triên.

Tuyêt đôi

2 Ap xe quanh amiđan. Tuyêt đôi

3 Viêm A kem theo Sôt thâp khơp, bênh van tim hoăc viêm câu thân câp.

Tuyêt đôi

4 Viêm A tai hôi. ≥4 đơt viêm liên tiêp trong năm. Tương đôi

5 Viêm A man keo dai không đap ưng điêu tri:

Đau hong keo dai . Viêm sưng hach cô keo dai. Hơi thơ hôi.

Tương đôi

6 A qua phat không cân xưng, to môt bên. Tương đôi

7 Bât thương khơp căn va tăng trương so măt đươc chuyên khoa Răng ham măt xac nhân

Tuyêt đôi

TT Chi đinh căt A Loai chi đinh

Cắt amidan bằng thòng lọng

• Duïng cuï - Banh mieâng - Keïp Allis - Caùn vaø löôõi dao soá 15 (löôõi cong)- Boùc taùch 2 ñaàu - Thìa naïo - Thoøng loïng caét cuoáng A (Ance)- Maùy huùt - Chæ coät caàm maùu (cagut chromic 2.0)

Sau cắt amidan 02 ngày

CHÔNG CHI ĐINH CĂT AMIĐANCó 3 chống chỉ định chống cắt amiđan1. Cơ địa chảy máu hoặc bệnh về máu2 Bệnh nội khoa (toàn thân) chưa kiểm soát được.3. Bệnh nhân bị nhiễm khuẩn cấpKhông cắt A khi đang trong vùng có dịch (SXH).

PHẪU THUẬT CẮT AMIĐAN1. Gây mê nội khí quản hoặc gây tê tại chỗ 2. Cắt A bằng Sluder-Ballanger 3. Cắt A phẫu tích và cắt cuống bằng thòng lọng 4. Cắt A bằng các phương tiện kỹ thuật

● Sử dụng điện cao tần trong cắt ADao mổ đơn cựcKẹp đông điện lưỡng cực

● Sử dụng điện tần số Radio với thiết bị Coblator.● Cắt A bằng Laser.● Cắt A bằng dao Siêu âm● Cắt A bằng thiết bị cắt hút Microdebrider

VIÊM VOM MUI HONG1.Bệnh ly ơ tre em – mẫu giáo/nhà tre 2. Mô amiđan noc vòm – Adenoids-

pharyngeal tonsil - vegetation adenoidite 3.Thương đi kem với viêm amiđan khâu

cái 4. Viêm tai giưa ư dịch

VA1. VA – Bệnh ly viêm / Quá phát bít tắc khối mô

Lympho họng mui :Hạnh nhân hầu / Amiđan họng : ơ vòm họngHạnh nhân vòi / Amiđan vòi : ơ hai bên lỗ vòi

 2. Viêm VA câp tính ơ tre em

viêm họng mui câp : Nasopharyngitis 3. Viêm VA mạn / Quá phát bít tắc

xem sách viêm họng, Amiđan và VA trang 137 – 155

Viêm VA man / Qua phat bit tăc

Breathing through the mouth. Irritating cough, particularly upon waking. Snoring. Nasal speech. Repeated ear infections. Frequent bouts of sore throat and tonsillitis. Bad breath.

Viêm VA quá phát

VA điển hình cửa mũi sau