Vlaamse Stichting Verkeerskunde

Louizastraat 40, 2800 Mechelen

Tel 015 44 65 50

Fax 015 44 65 59

info@verkeerskunde.be

www.verkeerskunde.be

5jaar Verkeersouders in actie

Colofon

Redactie:Frie Verstockt, Geert Rutsaert, Ann Hoebeke, Christa Jacobs, Ludgard Verschueren, Daisy Van de Velde, Philip Aernouts, Mariëlle Kuypers, Ingrid Mols, Dominiek Bracke, Ariane Coppens, Gino Bruggeman, Machteld Bruggen, Erik Maes, Kurt Thierens, Edith Bleyen, Sylvie van Rooijen, Bruneel, Mieke Ryckoort, Cony Dhondt, Adelheit Van den Brande, Hilde Ingels, Paul Van Lierop, Hilde Baeke, Ann Bartholomeeussen

Samenstelling en eindredactie:Inneke Goyvaerts, Stijn Dergent en Tini De Smedt

Foto’s en afbeeldingen:Frie Verstockt, Geert Rutsaert, Ann Hoebeke, Christa Jacobs, Ludgard Verschueren, Daisy Van de Velde, Philip Aernouts, Mariëlle Kuypers, Ingrid Mols, Dominiek Bracke, Ariane Coppens, Gino Bruggeman, Machteld Bruggen, Erik Maes, Kurt Thierens, Edith Bleyen, Sylvie van Rooijen, Bruneel, Mieke Ryckoort, Cony Dhondt, Adelheit Van den Brande, Hilde Ingels, Paul Van Lierop, Hilde Baeke, Ann Bartholomeeussen, Annie De Brue

Lay-out: FBD

Verantwoordelijke uitgever:Jan Peumans, Louizastraat 40, 2800 MechelenOktober 2010

Wettelijk depot: D/2010/8258/15

Kostprijs: 8,50 euro

Niets uit deze uitgave mag, op welke wijze dan ook, worden overgenomen

zonder de uitdrukkelijke schriftelijke toestemming van de uitgever.

1Beste,

Vijf jaar geleden lanceerde de Vlaamse Stichting Verkeerskunde (VSV) het project Verkeersouders. Met als doel mensen die zich vrijwillig inzetten om scholen bij te staan in verkeersveiligheid en verkeerseducatie te ondersteunen. Dat er nood is aan een platform en ondersteuning bewijst het succes van het project. Inmiddels zijn al meer dan 2000 verkeersouders bij de VSV geregistreerd.

We willen de verkeersouders dan ook uitdrukkelijk feliciteren en bedanken voor hun enthousiaste inzet en de mooie projecten die ze in samenwerking met scholen realiseerden. Verkeersouders zijn en blijven een onmisbare schakel voor verkeersactieve scholen!

De voorbije jaren ondersteunde de VSV verkeersouders met een startpakket, nieuwsbrieven, een website, informatieavonden en de jaarlijkse Dag van de Verkeersouder. Ook in de toekomst hebben we de ambitie om dat te blijven doen en om nieuwe initiatieven op maat van deze doelgroep te ontwikkelen! De VSV streeft ernaar om 5000 verkeersouders actief te ondersteunen.

Speciaal voor de vijfde verjaardag van het project Verkeersouders bundelen wij voor u in deze publicatie twintig voorbeeldprojecten. De projecten werden door de verkeersouders zelf ingediend en door een jury geselecteerd. We willen u hiermee inspireren en prikkelen om zelf verder aan de slag te gaan. Met deze selectie van voorbeeldprojecten presenteren we u het boek Vijf jaar verkeersouders in actie.

Hilde Crevits Jan PeumansVlaams minister van Mobiliteit en Openbare Werken Voorzitter VSV

Woord vooraf

2

Inhoud

Poolen Leuk weerzien en goede start! ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 4.

Vijf jaar voetpool .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 6

Praktijkles verkeer Fietsexamen derde kleuterklas ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 10

Fietsexamen voor het zesde leerjaar ................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 12

Fietsexamen in het verkeer ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 14.

Verkeersbordendoolhof ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 16

Busevacuatie ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 18

Zichtbaarheid en fietshelm Zien en gezien worden ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 22

Lichtjesactie ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 24.

Jouw kind mag gezien worden .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 26

Sensibilisatie parkeerdruk Babs (Bewust Autorijden bij Scholen) ............................................................................................................................................................................................................................................................................................ 30

Kiss & Ride: een zaak van iedereen! ................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 32

Met de fiets naar de ‘Prinses Elisabethbasis’ op Antarctica ................................................................................................................................................................................................................. 34.

Verboden op het gras te parkeren ......................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 36

Als ik niet fout parkeer, verdien ik een pluim in het verkeer ............................................................................................................................................................................................................. 38

Campagnes Harry Vlotter ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 4.2

Zonder struikelen naar school ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 4.4.

Fietsweek ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 4.6

Streepje de zebra ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 4.8

In vijf stappen naar een gouden fiets ............................................................................................................................................................................................................................................................................................ 50

1

2

3

4

5

Poolen

4.

Leuk weerzien en goede start!Dagelijks rijden op onze school vier fietspoolgroepen van en naar de school. Om deze fietsers te belonen, organiseren we met de fietspoolouders tegen het einde van de grote vakantie een uitstapje (met de fiets natuurlijk!) naar bv. een speeltuin, een minigolf,…

Verkeersouder

Frie Verstockt

School

Heilig Hartschool,

Schoolstraat 10, Koningshooikt

5

Extra tips!

Verloop We zorgen voor een versnapering en een drankje en eindigen onze tocht traditiegetrouw ieder jaar bij een fiets- poolmama die een zwembad heeft. Tegen het afgesproken uur komen de ouders de fietspoolkids daar ophalen.

Waarom? Het is een beloning voor onze fietsers en op die manier bezorgen we hen ook een leuk weerzien na de vakantie. De fietspoolouders krijgen de kans om eens met elkaar te babbelen, plannen en afspraken te maken voor het komende schooljaar, de fietspools te evalueren. De ideale gelegenheid om iedereen in een ontspannen sfeer klaar te stomen voor het nieuwe school-jaar. Het is ook een mooie kans om met de ouders van de fietspoolkinderen een babbel te slaan en afspraken te maken (bv. adreswijziging, gsm-nummers doorgeven, afspreken welke dagen de kinderen zullen meerijden).

DoelFietspoolers en begeleiders belonen én de fietspoolwerking evalueren. In een rustige en ongedwongen sfeer afspraken maken voor het nieuwe schooljaar.

Doelgroep Fietspoolers, begeleiders en ouders van de fietspool- kinderen

Voorwaarden

geen

Voordelen

l Het is een uitstekende motivatie voor onze fietspool- kinderen om weer met volle moed van start te gaan. l Een goede voorbereiding voor de heropstart van de fiets- poolgroepen.

In onze school nemen de leerlingen van het vijfde en zesde leerjaar meestal niet deel aan de fietspools. Onze oudste leerlingen mogen (als ze toestemming van hun ouders hebben) een vijftal minuutjes voor de pools vertrekken. Ze fietsen dus voorop langs dezelfde route, met de zekerheid dat er kort achter hen een volwas-sen begeleider aankomt. Op die manier kunnen de pools plaats maken voor jonge leerlingen die we intensief kunnen begeleiden en voorbereiden om zelfstandig naar school te fietsen.

Verder hebben we op de vaste trajecten ook enkele adressen waar we terecht kunnen indien nodig (voor een defect aan een fiets dat we niet onmiddellijk kunnen herstellen of voor een kleine wondverzorging als er iemand zou vallen). Voor de begeleiders en voor de ouders van de fietsers betekent dat een extra geruststelling.

NadelenSoms is het niet mogelijk dat iedereen aanwezig is.

Uitvoering

Voorbereiding Een half uur

Uitvoering Een dag

Frequentie Een keer per jaar

Impactperiode Hele schooljaar

Kostprijs 5 euro per fietspoolouder

EvaluatieZowel de fietspoolouders, de ouders van de kinderen als de kinderen zelf vinden dit een heel leuk initiatief.

6

Vijf jaar voetpool

Elke ochtend organiseren we met de verkeersou-ders een voetpool/begeleide rij naar de school vanaf een grote parking aan het gemeentehuis, op minder dan 250 meter van de school. ’s Avonds is er een begeleide schoolrij in omgekeerde richting. We hebben een team van veer-tien vaste voetpoolbegeleiders en drie reservebegeleiders. Elke ochtend staan volgens een beurtrol twee van hen paraat.

Waarom? De autodrukte aan onze schoolomgeving verliep zo chaotisch dat de verkeersouders samen met de school en het gemeentebestuur naar een gestructureerde oplossing hebben gezocht. De oplossing was vrij eenvoudig, door-dat er op 200m van de school een grote parking is die de ouders mogen gebruiken. We hebben ouders en groot-ouders er met de voetpool van kunnen overtuigen om hun kinderen daar af te zetten en op te halen.

DoelWe willen een autoluwe schoolomgeving creëren door zoveel mogelijk begeleide rijen van en naar de school te organiseren. De voetpool is daar een onderdeel van. De leerkrachten begeleiden iedere avond vier voetgangers- rijen en drie fietsrijen. Dagelijks komen er vijf fietspool-groepen van en naar school. Een bijkomend doel is om kinderen vaardiger en weerbaarder te maken in hun rol als voetganger in het verkeer.

Doelgroep Voetpoolers, begeleiders en ouders

VoorwaardenHet gemeentebestuur en de schooldirectie moeten het initiatief actief blijven ondersteunen. De gemeente organiseert elk jaar, samen met de politie, een cursus gemachtigde opzichter voor nieuwe poolbegeleiders. Ze betaalt de uitrusting voor onze voetpoolbegeleiders en zorgt voor een verzekering voor onze vrijwilligers.

Verloop Ouders kunnen hun kinderen naar de parking brengen. ’s Morgens is er vanaf 8.00u zeker een begeleider aanwe-zig. De kinderen verzamelen op een veilige plaats op de parking. Stipt om 8.10u vertrekt onze rij naar de school. Om 8.20u zijn alle voetpoolkinderen op school. ’s Avonds brengen leerkrachten de kinderen terug naar de parking

Verkeersouder

Geert Rutsaert, Ann Hoebeke

School

Basisschool Emmaüs,

Europalaan 2, Aalter

7

Extra tips!

Voordelenl Sinds we vijf jaar geleden de voetpool opstartten, is onze schoolomgeving nog een stuk autoluwer geworden. l Ouders kunnen op de parkings rustig de tijd nemen om afscheid te nemen van hun kinderen. l Ouders kunnen de parkings ook gebruiken om zelfstandig met hun kind het laatste eindje te voet naar school te gaan. l De schoolomgeving is heel wat aangenamer en veiliger geworden voor onze fietsers.

Nadelenl Omdat het een dagelijkse actie is, vraagt het toch wel wat energie en inzet van de verkeersouders en leer- krachten om de permanentie te verzekeren.

Kinderen die ’s avonds niet op tijd worden afgehaald op de parking, gaan terug mee naar de school en blijven in de naschoolse opvang. Kinderen blijven nooit alleen achter op de parking!

Uitvoering

Voorbereiding Twee maanden. De voorbereiding gebeurde deels door de gemeente die een deel van haar fietsenloods aan de parking vrijmaakte als schuil-plaats voor de poolers, de verzekering voorzag en de eerste begeleiders wierf.

Uitvoering Al vijf jaar

Frequentie Dagelijks

Impactperiode Dagelijks een half uur ’s morgens en een half uur ‘s avonds.

Kostprijs Cursus en uitrusting gemachtigde opzichters (betaald door de gemeen-te), 500 euro aan gadgets die we onze voetpoolers cadeau doen op het einde van het schooljaar.

EvaluatieIeder jaar evalueren we de werking van de voetpool, zowel bij de gebruikers - de ouders van de kinderen - als bij de begeleiders. De reacties zijn altijd zeer positief!

8

Praktijklesverkeer

10

Fietsexamen derde kleuterklas

Kleuters mogen bij ons op school van jongs af veel fietsen in een beschermde omgeving. Ook de jongste kleuters krijgen de kans om met driewielers in de polyvalente zaal te oefenen. Van het begin van het schooljaar tot de herfstvakantie en vanaf de paasvakantie fietsen de kleuters van de 3de kleuterklas iedere donderdag een fietsparcours. Op het eind van het jaar leggen ze een fietsproef af voor ‘de verkeersfee’ (een verkeersouder).

Verloop De kinderen tonen de fee dat ze al zonder zijwieltjes kunnen fietsen. De kleuterleidsters zorgen voor een fiets-behendigheidsparcours met verschillende moeilijkheden. De verkeersfee helpt bij het afnemen van het fietsexamen en overhandigt de kleuters een diploma.

VerkeersouderChrista Jacobs en Ludgard Verschueren (verkeersverantwoordelijke school)School

Vrije basisschool Putte, Waverlei 22, Putte

Waarom? Kinderen mogen veel fietsen, dat stimuleert hun motoriek en vaardigheden. We streven ernaar dat alle kleuters tegen het einde van de derde kleuterklas zonder steunwieltjes kunnen rijden. Kinderen zijn gestimuleerd om ook thuis te oefenen met hun ouders, want ze weten dat ze een di-ploma krijgen als ze zonder zijwieltjes kunnen fietsen.

11

Extra tips!Ouders die niet met hun kind naar school kunnen fietsen, mogen de fietsen op school laten staan, zodat we ze in de zomerperiode wekelijks op donderdag ter beschikking hebben.

Uitvoering

Voorbereiding Het fietsexamen zelf beginnen we voor te bereiden vanaf eind mei.

Uitvoering Het examen nemen we op twee tijdstippen af: net voor de herfst-vakantie en eind juni. Zo kunnen de kinderen op verschillende momenten hun diploma behalen.

Frequentie Het initiatief wordt jaarlijks herhaald.

Impactperiode Gedurende het hele schooljaar leren de kinderen bij en worden ze vaardiger.

Kostprijs Gratis

EvaluatieDankzij intensieve fietsvaardigheidstraining in de kleuter-school, zijn de kinderen een stuk vaardiger in de lagere school!

DoelKleuters aansporen om te leren fietsen zonder zijwieltjes.

Doelgroep Kleuters van de derde kleuterklas en hun ouders.

VoorwaardenDe kleuters moeten over een fiets beschikken om wekelijks te kunnen oefenen.

VoordelenHoe jonger kinderen fietsen, hoe vaardiger ze worden. Het vergroot hun zelfstandigheid als de leerlingen al vanaf het eerste leerjaar van de lagere school kunnen fietsen. In de lagere school kunnen dan ook al de eerste schooluitstap-pen met de fiets gebeuren.

NadelenGeen

12

Fietsexamen voor het zesde leerjaar

Waarom? Het is een enorme meerwaarde om op het einde van het zesde leerjaar niet alleen de fietsvaardigheid van de leerlingen te testen, maar vooral de verkeersvaardigheid. Daarom nemen we een examen af in het echte verkeer. Alleen zo kun je evalueren of leerlingen klaar zijn om alleen naar de grote school te fietsen.

Doell Zo objectief mogelijk de verkeerskennis en het verkeersgedrag van onze jongens en meisjes uit het zesde leerjaar toetsen aan de realiteit. l Ouders bewustmaken van wat hun kinderen wel en niet kunnen in het verkeer.

Doelgroep Leerlingen zesde leerjaar en hun ouders

VoorwaardenVoldoende helpers hebben.

Voordelenl Een heel realistisch verkeersscenario om de proef in af te nemen. l Heel veel resultaat binnen de 3 uren per klas.

Nadelenl Je hebt veel medewerkers nodig op één dag. Voor ons fietsexamen zetten we zestien observatoren in langs het parcours, twee of drie agenten en twee mensen bij het afnemen van de theorietesten. Als je tijdig mensen zoekt, blijkt dit echter nooit een probleem. l Je moet wat geluk hebben met het weer. l Je organiseert iets op de openbare weg. Dat houdt altijd risico’s in. Een goede voorbereiding en genoeg helpers zijn belangrijk.

Verloop l Parcours uitstippelen, medewerkers zoeken, datum vastleggen, steun voor de kosten zoeken, rugnummers voorzien, enzovoort.l Rijd het parcours eens met je eigen kinderen of met een paar proefleerlingen.l Communicatie met ouders: brief met aandachtspunten en vragen om te oefenen. l Voorbereiding leerlingen: integratie in lessenpakket leerkrachten 6de leerjaar. Bij ons komt de politie dan nog eens het parcours toelichten.l Zorg voor helpers op ieder (belangrijk) kruispunt onderweg. Als extraatje voor de moeilijkheidsgraad staat op een van de kruispunten onderweg een politie- agent die het verkeer regelt. l Dankzij een doorschuifsysteem werkt een klas de proef af binnen de drie uur.

VerkeersouderGeert Rutsaert

SchoolBasisschool Emmaüs, Europalaan 2, Aalter

Tijdens de autoluwe week nemen we een fietsexamen af bij een 100-tal leerlingen uit het zesde leerjaar. Het examen bestaat uit tien meerkeuzevragen over verkeerssituaties voor fietsers, een behendigheidsparcours en een examenparcours van 4. km op de openbare weg in de dorpskom.

13

Extra tips!

Uitvoering

Voorbereiding Het eerste jaar hebben we twee maanden intens geïnvesteerd in het uitstippelen van een parcours met veel verschillende verkeerssituaties, het aanmaken van het lesmateriaal, de routebeschrijving, de brieven naar de ouders en het in elkaar puzzelen van de werkschema’s. De daarop volgende jaren draaiden we op routine. Twee voorbereidings- vergaderingen en het bijwerken van de documenten volstaan. De meeste tijd gaat naar het werven van de vrijwilligers.

Uitvoering Een dag + de dag voordien om het parcours uit te stippelen.

Frequentie Eenmaal per jaar

Impactperiode Enkele maanden

Kostprijs Max. 500 euro voor drukwerk, drankje om te bedanken, gadget bij diploma-uitreiking (maak je zo duur als je zelf wilt).

Enthousiaste verkeersouders die van de basisschool doorstroomden naar de middenschool zagen samen met de directie van de middenschool het nut en de mogelijkheid om ook daar het fietsexamen te organiseren. In de middenschool wordt het praktische deel van de proef in het eerste jaar overgedaan (250 scholieren). Dan rijden de leerlingen de proef alleen of per twee.

Evaluatiel Vergeet het bedankje voor de helpers niet! Je hebt ze volgend jaar weer nodig. l Stuur een mooie bedankingsfoto naar alle betrokken partijen.l Organiseer na een week of twee een proclamatie op school. l Bezorg de ouders een brief met de situaties waar veel kinderen in de fout gingen. l Schrijf al je ervaringen goed op en leer eruit voor volgend jaar!

14.

Fietsexamen in het verkeerDe leerlingen van het 6de leerjaar, die voordien al geslaagd waren in een fietsvaardigheidstest, moeten individueel een vooraf meegedeelde route door de stad fietsen. Op elk kruispunt staan observatoren die het gedrag van de leerling evalueren. Het parcours wordt in het begin van het schooljaar op een infoavond voor ouders toegelicht, het examen nemen we af in juni.

Waarom? Met het fietsexamen in het echte verkeer willen we een test afnemen bij onze leerlingen van het zesde leerjaar. We peilen of ze vaardig genoeg zijn om zich zelfstandig als fietser in het verkeer te begeven.

Doel

Kinderen en ouders motiveren om intensief fietsvaar-digheden in het echte verkeer in te oefenen. Kinderen klaarstomen om veilig en alleen naar de secundaire school te fietsen.

Doelgroep Leerlingen zesde leerjaar en hun ouders

VoorwaardenZonder medewerking van de politie lijkt het ons niet haalbaar om een fietsexamen in het echte verkeer te organiseren. Het parcours is het eerste jaar uitgestippeld in samenwerking met de politie, die ook altijd aanwezig is op de infoavond voor de ouders in september. Tijdens het fietsexamen zijn ongeveer de helft van de observatoren politieagenten of stadswachten.

VoordelenZowel de leerlingen als hun ouders worden zich ervan bewust dat alleen in het verkeer fietsen intensieve training vraagt.

NadelenHet examen blijft een momentopname op een parcours dat vooraf ingeoefend is.

Verloop Het is de bedoeling dat leerlingen het parcours voorbereiden samen met hun ouders. Als handleiding voor het oefenen, geven wij de ouders de brochure ‘Veilig fietsen: kinderspel?’ mee (uitgegeven door DVV en gratis te verkrijgen). Kort voor het fietsexamen stappen de leer-lingen het parcours nog eens af met een agent. Wanneer leerlingen op zeven van de tien kruispunten geen fouten maken, krijgen ze een fietsbrevet, anders een oefenkaart. Daarop worden de belangrijkste fouten vermeld als aan-dachtspuntjes voor de toekomst.

Verkeersouder

Daisy Van de Velde

School

Vrije basisschool Heilige Familie,

R. Van Britsomstraat 1, Sint-Niklaas

15

Extra tips!In het vijfde leerjaar organiseren we eerst een fietsvaardigheidstest. Enkel de leerlingen die daarvoor slagen, mogen deelnemen aan het fietsexamen in het zesde leerjaar. Zorg bij het vertrekpunt voor iemand die kleine herstellingen aan de fietsen kan uitvoeren. Zorg voor duidelijke rugnummers die overeenkomen met de klasnummers die de observatoren terugvinden op hun observatielijsten.

Uitvoering

Voorbereiding Enkele maanden

Uitvoering Een dag

Frequentie Wij herhalen het fietsexamen jaarlijks voor de leerlingen van het zesde leerjaar.

Impactperiode Permanent

Kostprijs 60 euro voor een hapje en drankje voor de observatoren

EvaluatieNa het examen zorgen we voor een babbel voor de ob-servatoren bij een hapje en een drankje. Zo blijft iedereen enthousiast en is het nog nooit een probleem geweest om vrijwilligers te vinden.

Extra tips!In het vijfde leerjaar organiseren we eerst een fietsvaardigheidstest. Enkel de leerlingen die daarvoor slagen, mogen deelnemen aan het fietsexamen in het zesde leerjaar. Zorg bij het vertrekpunt voor iemand die klei-ne herstellingen aan de fietsen kan uitvoeren. Zorg voor duidelijke rugnummers die overeenkomen met de klasnummers die de observatoren terugvinden op hun observatielijsten.

16

Verkeers- bordendoolhof

Door een levensecht doolhof met verkeersborden te maken, proberen we leerlingen op een speelse manier de kennis van de verkeersborden bij te brengen. Meteen koppelen we er ook de vaardigheid aan om de verkeersborden te interpreteren, anders geraken de kinderen niet uit het doolhof. Maken de leerlingen een verkeerde keuze, dan lopen ze vast in het doolhof. We maken zowel een verkeersbordendoolhof voor voetgangers als voor fietsers. Daardoor ervaren de kinderen ook dat je als voetganger meer tijd hebt om na te denken dan wanneer je je met de fiets in het verkeer begeeft.

VoordelenEen heel prettige werkvorm om de kennis van de verkeers-borden en fietsvaardigheid in te oefenen.

NadelenRelatief veel voorbereiding om de hekken te huren en met plastic te bekleden en het parcours op te stellen.

Uitvoering

Voorbereiding De tijd die nodig is om een doolhof te verzinnen, de benodigde materi-alen te reserveren bij de gemeente en contact op te nemen met politie voor de eventuele transfer tussen de school en de parking. Reserveren van de nodige hekken. Enkele weken om het concept uit te denken en het materiaal te verzamelen.

Uitvoering Een dag

Frequentie Eenmaal per jaar

Impactperiode Tijdelijk

Kostprijs 100 euro voor de huur van de hekken en/of nadarafsluiting

Verloop We tekenen vooraf een grondplan voor een doolhof uit en zetten er verkeersborden bij. Voor het voetgangers- doolhof gebruiken we hekken die we met plastic ondoor-zichtig maakt. Dat maakt de tocht ‘spannender’ voor de kinderen. Voor de fietsers bouwen we een doolhof met nadarhekken die we doorzichtig laten, zo behouden de kinderen een overzicht over het doolhof. Fietsvaardigheid wordt écht op de proef gesteld bij het fietsersdoolhof: traag rijden én nadenken.

Waarom? Praktische verkeerslessen zijn veel doeltreffender en leuker voor de kinderen dan theoretische. Het cliché dat verkeers-borden aanleren in de klas gebeurt, is met dit uitstekende praktijkvoorbeeld ontkracht.

DoelVerkeersborden al doende leren toepassen, leren nadenken in het verkeer, fietsvaardigheid inoefenen

Doelgroep Leerlingen lagere school

VoorwaardenJe hebt een betrekkelijk grote ruimte nodig om je doolhof te kunnen opstellen. Wij maken daarvoor gebruik van een grote parking.

Verkeersouder

Philip Aernouts, Mariëlle Kuypers

School

GLS ’t Blokje,

Kerkblokstraat 16, Loenhout

17Extra tips!

EvaluatieEen fiets- en voetgangersdoolhof zijn superleuke en leer-zame activiteiten, maar vragen toch wel de nodige voor-bereiding en organisatie. Verkeersouders zijn meer dan nodig voor de voorbereiding. Deze actie kun je gerust jaar-lijks herhalen met andere voorbeelden van doolhoven. De kennis van de verkeersborden zal maar tijdelijk bijblijven, herhaling is aan te raden.

Bij het voetgangersdoolhof gaan de kinderen best per twee, zo kunnen ze overleggen en leren ze van elkaar. De eerste graad wordt het best begeleid door een leerkracht of verkeersouder: hier wordt de nadruk gelegd op de vorm van de borden: gebodsborden, verbodsborden, …

In het fietsdoolhof fietsen de kinderen best alleen, zodat ze zich kunnen concentreren op de combinatie van fietsvaardigheid en interpretatie van de borden. Hier zien de leerlingen wel het hele overzicht van het doolhof, de hekken zijn doorzichtig gelaten.

18

Bus- evacuatie

Tijdens een busevacuatie maak je leerlingen en leerkrachten een aantal essentiële zaken duidelijk. Dat doe je met een praktijkoefening. Wij huren regelmatig een bus en doen met alle klassen de evacuatie-oefening enkele keren na elkaar. Je hebt een chronometer nodig om aan te tonen dat oefenen wel degelijk helpt. De eerste keer vraag je iedereen om op een signaal zo snel mogelijk de bus te verlaten. De tweede keer licht je het evacuatiesysteem toe en herhaal je de basisregels nog eens en doe je de oefening opnieuw. Je zult zien dat het veel sneller gaat na een paar keer oefenen. Het basisprincipe is dat je alles in de bus achterlaat: jassen, zwemzakken, boekentassen en de bus verlaat volgens een bepaalde volgorde.

Waarom? Als er brand uitbreekt op een bus, breekt er gewoonlijk te-gelijk paniek en chaos uit. Het vuur verspreidt zich meestal razendsnel. Binnen het kwartier is een volledige bus uit-gebrand. Het komt er dus op aan om bij brand een bus snel en gedisciplineerd te verlaten via een vast systeem. De enige manier om een systeem voor busevacuatie als een automatisme in werking te laten treden, is veelvuldig inoefenen van een busevacuatie.

Doell Op een snelle en veilige manier een bus verlaten in een noodsituatie. Een evacuatie moet binnen de 30 seconden plaatsvinden. Op 30 seconden wordt het tot 60° warm in een brandende bus en is alle zuurstof op. l Leerkrachten laten beseffen dat hun plaats in een bus wel degelijk van belang is: zij moeten verspreid in de bus zitten, zodat zij als laatste de bus verlaten en zo tot op het laatst instructies kunnen geven.

Verloop l Leerlingen die aan de kant van de middengang zitten, staan op en verlaten de bus volgens het ritssysteem, vooraan te beginnen. De leerlingen aan de kant van de ramen schuiven daarna naar de gang toe en gaan klaarstaan, zij wachten. l De leerlingen op de achterbank sluiten aan. l De leerlingen die klaarstaan ritsen verder, maar nu in omgekeerde volgorde. De achtersten volgen de leerlingen van de achterbank en er wordt verder geritst naar voor toe. De laatsten die de bus verlaten, zijn diegenen die vooraan aan de raamkant zaten.l Bij het verlaten van de bus gaat de ene naar links en de andere naar rechts. Spring niet uit de bus. Ga zo ver mogelijk van de bus weg en ga ergens staan waar je veilig bent voor het andere verkeer.

Verkeersouder

Philip Aernouts, Mariëlle Kuypers

School

GLS ‘t Blokje,

Kerkblokstraat 16, Loenhout

19

Extra tips!

Doelgroep Leerlingen en leerkrachten

VoorwaardenZorg dat je over een echte bus beschikt. Een podium met stoelen om een bus te simuleren werkt niet. Het beklem-mende gevoel van een echte bus kun je niet nabootsen. Lange planning op voorhand is nodig om een bus ter plaatse te krijgen.

VoordelenAls de oefening geslaagd is, beseffen ook de leerkrachten dat hun plaats in een bus van belang is. Leerkrachten moe-ten hun plaats strategisch kiezen, zodat bij een noodsitua-tie altijd volwassen begeleiders als laatste de bus verlaten. Zo kunnen zij tot het laatste moment instructies geven in de bus tijdens de evacuatie. Als volwassen begeleiders eerst uit de bus zijn tijdens een noodsituatie, dan blijven de kinderen zonder begeleiding achter in de bus.

NadelenEen busevacuatie is geen gewoonte die je leert door één keer te oefenen. Regelmatig een busevacuatie simuleren is nodig om het systeem onder de knie te krijgen.

Een bus huren kost niet zoveel als je lang genoeg op voorhand reserveert. Als je wekelijks een bus huurt om bv. te gaan zwemmen, maak dan zeker op geregelde tijdstippen gebruik van deze bus om de evacuatieoefening te doen. Je kunt de leerlingen de gewoonte eigen maken om iedere keer als ze van de ‘zwembus’ afstappen het ritssysteem van de evacuatieoefening te gebruiken. Dat kost geen extra tijd, integendeel, en het is een wekelijkse oefening.

Uitvoering

Voorbereiding Twee maanden, bus zoeken en reserveren, locatie zoeken om de oefening te kunnen uitvoeren.

Uitvoering Een dag als je alle klassen aan bod wilt laten komen.

Frequentie Om de twee maand

Impactperiode Enkele weken, indien je regelmatig herhaalt.

Kostprijs Wij konden voor 50 euro een bus huren van een firma die de bus enkel verhuurt voor schoolritten. Deze bus staat tijdens de dag anders gewoon stil. Een chauffeur heb je niet nodig, dat is een stuk goedkoper.

EvaluatieEen busevacuatie-oefening is erg zinvol. Zorg voor een echte bus en zet hem op een veilige plaats.

20

Zichtbaarheiden fietshelm

22

Zien en gezien worden

Vanuit het gemeentelijke verkeersplatform ontstond de actie ‘Zien en gezien worden’. Via een flyer en poster werden scholen in de hele gemeente aangemoedigd om leerlingen te sensibiliseren om goed zichtbaar naar school te komen. Onze verkeerswerkgroep heeft nog een extra actieweek op schoolniveau uitgewerkt.

Waarom? Om de flyer- en posteractie vanuit de gemeente nog meer kracht bij te zetten, hebben we op schoolniveau nog een actieweek uitgewerkt voor onze leerlingen en ouders.

DoelWe willen leerlingen sensibiliseren en laten ervaren hoe belangrijk zichtbaarheid is.

Doelgroep Leerlingen, ouders.

VoorwaardenDe ruimte moet je zeer donker kunnen maken om het maximale effect te verkrijgen. Je hebt verschillende verkeersouders nodig ter ondersteuning, anders kun je de actie niet realiseren.

VoordelenDoordat de leerlingen zelf moeten zoeken naar fluo- materiaal in de donkere tunnel, zijn ze ’s morgens zeer benieuwd naar het effect. De fijne samenwerking tussen ouders en school.

NadelenHet neemt wel wat tijd in beslag, omdat de leerlingen in-dividueel of in groepjes binnenkomen. Je voorziet dus best verschillende ouders voor de begeleiding.

Verloop Aan de voorkant van de school hebben we de inkom aan de poort volledig donker gemaakt met zwarte doeken. Zo hebben we een soort tunnel gecreëerd. Bij aankomst moesten de leerlingen een voor een samen met een verkeersouder door de tunnel. In de donkere tunnel staan verkeersouders in fluo- en reflecterende kledij, voorzien van een zaklampen om zo het effect van fluo- en reflecte-rende kledij te benadrukken.

23

Extra tips!

Uitvoering

Voorbereiding Enkele weken

Uitvoering Een week

Frequentie Jaarlijks

Impactperiode Enkele weken

Kostprijs 100 euro voor fluogadgets

Als je geen inkomhal hebt die je kunt verduisteren, kun je ook een verduisterde tent voor de inkom zetten.

EvaluatieWe stopten wel wat energie in de voorbereiding, maar de tunnel wordt een hele week gebruikt en de leerlingen zijn er zeer enthousiast over! Zeer positieve reacties van de ouders en de leerlingen gekregen. Het gebruik van fluovestjes is toegenomen tegen het einde van de week. We hebben extra aandacht besteed aan de begeleiding van de jongste kleuters, vanwege de donkere ruimte.

Verkeersouder

Ingrid Mols in samenwerking met de verkeerswerkgroep: Wim Claes, Wouter

Penninckx, Marc Goossens, Hilde Bellekens

School

GVBS ’t Goor en ’t Goortje, P. Mellaertsstraat 32, Heist-op-den-Berg

24.

Lichtjesactie

Al vier jaar lang organiseert onze werkgroep verkeer op een van de donkerste dagen van het jaar een ‘Lichtjesactie’. We roepen leerlingen en ouders op om die dag extra goed verlicht naar school te komen. De eerste keer dat we de actie organiseerden, wilden we in de eerste plaats fietsers sensibiliseren om zich te laten zien in het verkeer. Met een originele schoolpoortactie zetten we hen letterlijk en figuurlijk in de spots.

Waarom? Fietsers die nog niet correct verlicht zijn, voelen zich op een positieve manier aangesproken om bewuster met hun veiligheid in het verkeer om te gaan. De concrete tips hel-pen de fietsers en voetgangers immers om veiliger deel te nemen aan het verkeer.

Doell We willen leerlingen, ouders en hun directe omgeving bewust maken van het belang om goed verlicht en op een veilige manier deel te nemen aan het verkeer. Dat doen we door te benadrukken dat het ook de verantwoordelijkheid van de zwakke weggebruiker is om zich te laten zien in het verkeer. l We willen de leerlingen en ouders aanzetten om hun gedrag te wijzigen.l We belonen leerlingen en ouders die juist verlicht met de fiets of te voet naar school komen.

Doelgroep Na het eerste jaar hebben we onze actie uitgebreid. Nu richten we ons op fietsers én voetgangers. Onze oproep gaat zowel naar de leerlingen als naar de ouders.

VoorwaardenDe weersomstandigheden kunnen de ‘Lichtjesactie’ negatief beïnvloeden, maar tot hiertoe hebben we telkens geluk gehad!

Verloop Na een fietscontrole kregen de leerlingen een fluobandje en een flyer met tips. Daarnaast werden alle leerlingen en ouders gesensibiliseerd via de schoolkrant en de flyer. Onze verlichte schoolpoort trok de aandacht van alle voorbij-gangers en dankzij het jeugdjournaal op Karrewiet haal-den we de nationale pers met onze ‘Lichtjesactie’.

De actie is ondertussen uitgegroeid met een ludieke ver-kleeddag, knutselopdrachten (originele verkeersborden, een maquette van een veilige schoolomgeving,…) en slogans.

Verkeersouder

Dominiek Bracke, Ariane Coppens, Gino

Bruggeman, Machteld Bruggen, Erik Maes

School

Basisschool Sint-Carolus,

Lodewijk De Meesterstraat 1, Sint-Niklaas

25

Extra tips!

VoordelenHet letterlijk verlichten van de schoolpoort en een kort fietsparcours op de speelplaats (met ontelbare kaarsjes en een reuze lichtslang) trekt sterk de aandacht. Iedere fietser en voetganger krijgt op een aangename manier persoon-lijke aandacht. Alle fietsen worden op een speelse manier gecontroleerd op hun verlichting. Concrete en originele tips worden meegegeven.

De actie wordt uitgevoerd door enkele ouders van de ou-derraad en (oud)leerlingen waardoor het een absoluut laagdrempelige actie is.

NadelenHet letterlijk verlichten van de schoolpoort en een kort fietsparcours op de speelplaats (met ontelbare kaarsjes en een reuze lichtslang) trekt sterk de aandacht. Iedere fietser en voetganger krijgt op een aangename manier persoon-lijke aandacht. Alle fietsen worden op een speelse manier gecontroleerd op hun verlichting. Concrete en originele tips worden meegegeven.

De actie wordt uitgevoerd door enkele ouders van de ou-derraad en (oud)leerlingen waardoor het een absoluut laagdrempelige actie is.

Op de opendeurdag organiseerde de ouderraad een verkeersklas waarin al het knappe knutselwerk en de origi-nele slogans nogmaals werden tentoongesteld.

Uitvoering

Voorbereiding Enkele weken vooraf een tweetal ver-gaderingen met de werkgroep verkeer, met duidelijke taakverdeling rond voorbereidend werk. De dag vooraf en de ochtend zelf het praktisch klaar- zetten van verlichting enzovoort.

Uitvoering Een dag

Frequentie Jaarlijkse actie

Impactperiode Enkele weken

Kostprijs Beperkt tot kost kopies voor flyer, max. 100 euro, beloning voor de leerlingen wordt gesponsord.

EvaluatieDe actie wordt jaarlijks hernomen en is een vaste waar-de geworden binnen de school. We merken ook dat een toenemend aantal leerlingen, en dat gedurende de hele herfst- en winterperiode, goed zichtbaar deelneemt aan het verkeer.

26

Jouw kind mag gezien worden

l Ouders sensibiliseren door hun creativiteit aan te wakkeren met een fluomodeshow. De kleuters mochten zich met fluoverf en felle stof uitleven om originele fluohesjes te ontwerpen. Die werden tijdens een mode- show aan de ouders getoond.

Waarom? Het belang van zichtbaarheid tijdens de donkere winter-maanden wordt vaak onderschat. Met onze acties willen we ouders en kinderen actief sensibiliseren om zich zicht-baar in het verkeer te verplaatsen.

Doel

Zichtbaarheid van de zwakke weggebruikers in het verkeer vergroten.

Doelgroep Leerlingen lager onderwijs en hun ouders

Verkeersouder

Kurt Thierens

School

Kindsheid Jesu,

Alice Nahonlei 65, Schoten

De actie die onze werkgroep verkeer opstartte, bestaat uit drie luiken: stimuleren en belonen van leerlingen die een fluohesje dragen om naar school te komen, kinderen het belang van zichtbaarheid laten ervaren in een donkere ruimte en ouders sensibiliseren met een fluomodeshow.

Verloop l Stimuleren en belonen van leerlingen die een fluohesje dragen om naar school te komen. Dat doen we door ’s morgens aan de schoolpoort steekproef- controles te houden. Wie in een fluohesje toekomt aan de schoolpoort mag over de rode loper naar binnen en verdient een stempel. Een volle spaarkaart geeft recht op een verkeersveilige beloning (bv. LED-licht, fluo rugzak- hoes). l Kinderen sensibiliseren door hen het belang van zicht- baarheid te laten ervaren in een donkere ruimte. In de kelder werden een aantal goed en minder goed zicht- bare voorwerpen opgehangen. Door erop te schijnen met zaklantaarns konden de leerlingen ervaren wat het best zichtbaar is en vanop welke afstand iets zichtbaar wordt (donkere kledij, lichte kledij, fluo- reflecterend materiaal).

27

Extra tips!

VoorwaardenJe moet voldoende personen vinden om ‘s ochtends vroeg te komen controleren.

VoordelenDoor op verschillende vlakken te werken bereik je een beter resultaat.

NadelenWe voeren enkel controles uit aan de schoolpoort, niet in het verkeer.

Zorg ervoor dat je zoveel mogelijk kinderen de kans geeft om mee te doen, ook diegenen die met de wagen komen. Meestal moeten zij nog een klein stukje vanaf de parking tot aan de schoolpoort over de openbare weg te voet gaan.

Uitvoering

Voorbereiding Een maand

Uitvoering December tot februari

Frequentie Jaarlijks herhalen

Impactperiode Wintermaanden

Kostprijs Hangt af van de gekozen beloning en het aantal kinderen dat een volle spaarkaart behaalt. Voor onze actie bedroeg dit ongeveer 4.00 euro (100 leerlingen x 4. euro).

EvaluatieDe manier waarop je de boodschap overbrengt is van groot belang. Een originele of ludieke invalshoek heeft vaak een groter effect.

28

Sensibilisatieparkeerdruk

30

Babs (Bewust Autorijden bij Scholen)Onze verkeerswerkgroep bedacht een sensibiliserende actie die aansluit bij de Babsactie van Libelle. Babs staat voor Bewust Autorijden bij Scholen. Door gebruik te maken van de Babs-

figuur willen we onze schoolomgeving autoluw maken. We sensibiliseren ouders om gebruik te maken van drie randparkings. Vanaf de parkings kunnen de ouders met de kleuters te voet of met de fiets naar school komen. Daarnaast hangen we een maandelijkse verkeersslogan aan de schoolpoort.

Doel

Autoluw maken van de smalle doodlopende straat en voorrang geven aan fietsers en voetgangers zijn onze belangrijkste doelen. Daarnaast is de actie een leuke kapstok om in de klassen verkeersopvoeding te geven.

Doelgroep

Kleuters en hun ouders

Voorwaarden

Je moet randparkings kunnen aanbieden waar automobi-listen kunnen parkeren. Het moet voor de kleuters veilig zijn om te voet of met de fiets naar school te komen, zeker voor beginnende fietsertjes.

Voordelen

De herkenbare Babsfiguur is zeer populair bij de kleuters. Het is gemakkelijk om met een mascotte te werken. Door eenzelfde pruik en glitterrok te gebruiken, kunnen verschillende verkeersouders zich als Babs verkleden.

Nadelen

l Het vraagt wel wat tijd om Babs voor te stellen in alle klasjes. l De maandelijkse Babsslogan maakten we telkens bekend met een informatieflyer, wat veel werk vraagt. l Vanaf dit jaar publiceren we de slogan met uitleg op de website.

Verloop

l Onze verkeerswerkgroep van ouders informeerde eerst de leerkrachten over de actie. l Daarna bracht Babs een bezoek aan alle kleuterkassen. l De kleuters kregen een tekening om in te kleuren, deze Babsposter werd nadien opgehangen in de klassen. l De kleuters namen een infobrief mee voor de ouders. l In de klassen werd gewerkt met het voorleesverhaal Jules op de fiets.l Babs deelt aan de schoolpoort ‘dikke-duim-stempels’ uit aan kleuters die met de fiets of te voet komen. Babs heeft een voor de kleuters herkenbare outfit aan en wordt gespeeld door een van de verkeersouders.l Maandelijks hangen we een nieuwe Babsslogan op het Babsbord aan de schoolpoort.

Waarom?

De parkeerdruk aan de schoolpoort is erg groot. We willen ouders ervan bewust maken dat het maar een kleine inspanning is om iets verder op een veilige plaats te parkeren en het laatste stukje naar de school te voet af te leggen.

Verkeersouder

Edith Bleyen

School

‘t Grafiekje,

Abdijstraat 3, Tongerlo

31

Uitvoering

Voorbereiding Enkele weken

Uitvoering Hele schooljaar (met piekmomenten in september en oktober)

Frequentie Wekelijks in september en oktober, nadien sporadisch

Impactperiode Permanent

Kostprijs 50 euro voor de pruik, de rok, en waterbestendige verf voor het Babsbord.

We hadden graag cijfers kunnen voorleggen van de wijziging in de parkeerdrukte aan de schoolpoort, maar hebben geen nulmeting gedaan voor de actie is gestart. Dat zou wel interessant zijn.

Evaluatie

l De Babsfiguur slaat enorm aan bij de kleuters. Ze is zeer herkenbaar en geliefd. Door hun enthousiasme trekken de kleuters hun ouders mee in de actie.l Het is nodig om één coördinator onder de verkeers- ouders en één aanspreekpunt onder de leerkrachten aan te duiden voor de Babsactie.

Extra tips!

32

Kiss & Ride: een zaak van iedereen!Door een steeds krimpende groep aan vrijwilligers voor de begeleiding van de Kiss & Ridestrook aan de schoolingang, besliste de ouderraad om elke ouder van de lagere school minstens eenmaal per jaar de werking van de Kiss & Ride te laten verzekeren.

Waarom?

We willen ouders en kinderen stimuleren om de Kiss & Ride te gebruiken en actief te ondersteunen.

Doel

Het is ons doel om de ouders en de kinderen die met de auto komen te sensibiliseren voor het gebruik van de Kiss & Ride. Bijkomend streven we naar een veilige schoolom-geving en een aangename leefomgeving voor de wijkbe-woners.

Doelgroep

Ouders die hun kind met de auto naar school brengen. Kinderen die met de auto worden gebracht.

Voorwaarden

We kunnen alleen slagen in ons opzet als we de volledige medewerking van de ouders hebben. Dat kan alleen als ze het belang ervan inzien. Dat hebben we geprobeerd door een ludiek sensibiliserend filmpje te maken en te tonen.

Voordelen

Door ouders actief in de schakelen, zijn ze zich beter bewust van en meer vertrouwd met de werking en de voordelen van de Kiss & Ridezone. Ouders die nu zelf vrijwilliger zijn, hebben meer respect voor elkaar en voor de vrijwilliger van dienst.

Verloop

Naast een aankondigend schrijven, werd via een filmpje een heuse sensibiliseringsactie opgestart. Het filmpje dat gemaakt werd in samenwerking met de directeur en de zorgjuf, moest in de eerste plaats drempelverlagend en educatief werken. Bij de start van het schooljaar werd het fimpje getoond op de infoavond voor ouders, maar ook alle kinderen kregen het nadien in de klas te zien. Kinderen kregen nuttige tips mee om de werking vlotter te laten verlopen en hun eigen veiligheid te verzekeren.

Klasafgevaardigden krijgen een periode toegewezen waarin ze de ouders van hun klasgenoten moeten aan-spreken voor de bezetting van de Kiss & Ride. De algemene coördinatie gebeurt door een verkeersouder.

33

Extra tips!

Nadelen

l Het vraagt een voortdurende opvolging en evaluatie. l De actie staat en valt met het engagement van de ouders. Als een ouder niet opdaagt en de coördinator de avond voordien niet op de hoogte brengt, kan de werking niet gegarandeerd worden. l Deze actie richt zich alleen tot de autogebruikers.

Je voorziet best een noodoplossing voor als een ouder op het laatste moment verhinderd is of niet komt op-dagen.

Verkeersouder

Sylvie van Rooijen

School

Mater Dei Lagere School,

Luchtvaartlaan 70, Sint-Pieters-Woluwe

Uitvoering

Voorbereiding Drie à vier weken

Uitvoering Gedurende het volledige schooljaar

Frequentie Dagelijks

Impactperiode Permanent

Kostprijs Gratis

Evaluatie

Het sensibiliserende filmpje dat we maakten, was een groot succes: drempelverlagend en ruim opgevat. Ouders én kinderen moeten achter het project staan (dit kan alleen als ze het belang ervan volledig inzien).

34.

Met de fiets naar de ‘Prinses Elisabethbasis’ op Antarctica

We laten aan alle mensen uit de omgeving zien dat onze school in staat is om per fiets naar de gloed- nieuwe basis in Antarctica te rijden. Als individu is dit traject van ongeveer 22.000 kilometer een schijnbaar onmo-gelijke taak. Maar wanneer iedereen elke dag zijn kilometertje bijdraagt, blijkt dit plots een haalbare kaart te worden.

Doel

Het doel is om CO2-uitstoot te verminderen door op een aantrekkelijke manier het stappen en trappen aan te moe-digen. Als inkleding kozen we een actueel thema, de prin-ses Elisabethbasis.

Doelgroep

Het is een actie voor alle voetgangers en fietsers: leerlin-gen en schoolpersoneel. Tegelijk sensibiliseren we de ou-ders.

Voorwaarden

Vooraf moesten we van elke leerling een inschatting ma-ken van hoever de woon-schoolafstand bedraagt.

Verloop

Vanaf de paasvakantie tot het einde van het schooljaar werd dagelijks per klas bijgehouden hoeveel trajecten elke leerling al stappend of trappend tussen zijn woonplaats en de school aflegde. Dit aantal trajecten werd wekelijks ingezameld en met een rekenblad omgerekend naar een aantal kilometer per week en opgeteld voor alle klassen samen. Gedurende de hele periode probeerden we via een route langs bekende en minder bekende steden naar onze eindbestemming te geraken. Wekelijks werd via een powerpointpresentatie in de inkomhal en op de website van de school bekendgemaakt welk resultaat we al bereikt hadden en welke mooie dingen we onderweg waren te-gengekomen. Op een kaart werden de gevolgde route en het afgelegde traject aangeduid. Wanneer de doelstelling bereikt zou worden, werd een beloning in het vooruitzicht gesteld: een spelletjesdag en een ijsje!

Waarom?

Doordat heel wat meer leerlingen al stappend en al fiet-send naar school komen, vermindert het autoverkeer aan-zienlijk in de buurt van de school. Hierdoor komt er meer ruimte voor de zwakke weggebruikers en vallen zij ook beter op in het verkeer.

35

Extra tips!

Voordelen

l De schoolomgeving wordt een stuk veiliger.l De fietsvaardigheid vergroot.l De actie brengt een groot samenhorigheidsgevoel met zich mee, omdat de doelstelling alleen gehaald kan worden als iedereen meedoet.l We verminderen de CO2-uitstoot door ons duurzaam te verplaatsen.l Vanuit de lessen (aardrijkskunde, milieu, verkeer) kan op de actie ingespeeld worden.

Nadelen

Het vergt wel wat werk van zowel de school als de verkeersouders om wekelijks de resultaten te verwerken.

De wekelijkse terugkoppeling naar leerlingen en ouders is belangrijk. Je kunt ieder jaar op een ander actueel thema inspelen om een duurzame afstand af te leggen (bv. de Olympische Spelen)

Uitvoering

Voorbereiding Januari - maart

Uitvoering April - juni

Frequentie Voorlopig eenmalig

Impactperiode Derde trimester

Kostprijs De grootste kostprijs was het geschilderde houten bord voor de schoolpoort, waarop de resultaten werden geafficheerd. Verder was er ook nog de beloningsdag met ijsjes. De overige kosten beperkten zich tot een eenmalige aankoop van een wisselbeker en kopies. Totaal: 150 euro.

Evaluatie

In eerste instantie moesten we van elke leerling een in-schatting maken van hoever de woon-schoolafstand bedraagt. De voornaamste uitdaging was om elke week opnieuw van elke klas de correct ingevulde lijsten te be-komen, zodat de gegevens in het weekend verwerkt konden worden en ‘s maandag konden worden uit-gehangen op het grote bord. Zeker na vakantiedagen of uitstapdagen was dit niet altijd zo vanzelfsprekend. Een bijkomende uitdaging was de klassencompetitie: hoe de klassen tegenover elkaar afwegen? Rekening houdende met een verschillend aantal leerlingen per klas, het internaat, leerlingen die door omstandigheden absoluut niet met de fiets of te voet kunnen komen. Hiervoor werd gewerkt met het resultaat ten opzichte van het potentieel van de klas.

Verkeersouder

Kurt Thierens

School

Kindsheid Jesu, Alice Nahonlei 65, Schoten

36

Verboden op het gras te parkerenDe school ligt midden in het stadscentrum, wat zorgt voor veel parkeerdruk en chaotische situaties. Op enkele plaatsen stonden steeds auto’s geparkeerd die de situatie voor de fietsers van de lagere school ronduit gevaarlijk maakten.

Doel

Zorgen dat hardnekkige foutparkeerders niet meer op hun geliefde ‘foute plaatsje’ gaan parkeren.

Doelgroep

Ouders en grootouders die fout parkeren in de school-omgeving.

Voorwaarden

De toelating van de gemeente/politie is nodig om een maatregel op de openbare weg te kunnen toepassen.

Voordelen

Een parkeeractie met een vrolijk karakter kan toch heel efficiënt zijn. In tegenstelling tot bij onze ‘boze-vinger-acties’ kregen we bij deze actie heel veel positieve reacties (ook van de hardnekkige foutparkeerders)!

Nadelen

Hevige wind doet het grastapijt soms opwaaien. Na een half jaar was het grastapijt ook wel wat vies. We moeten het binnenkort vervangen.

Verkeersouder

Daisy Van de Velde

School

Heilige Familie,

R. Van Britsomstraat 1, Sint-Niklaas

Verloop

Op die plaatsen hebben we in overleg met de politie een kunstgrastapijt, versierd met plastic bloemetjes, gelegd. Deze actie werd ondersteund door affiches met de slogan ‘Verboden op het gras te parkeren’. Dit bleek heel effici-ent! Automobilisten durfden niet op het gras te parkeren, terwijl deze ruimte op straat wel gebruikt kon worden door voetgangers en ouders (fietsers) die hun kinderen aan de schoolpoort komen ophalen.

Waarom?

Enkele hardnekkige foutparkeerders maakten de situatie voor onze voetgangers en fietsers erg gevaarlijk. Met een eenvoudige ingreep wilden we het gedrag van deze mensen veranderen.

37

Extra tips!

Verboden op het gras te parkeren

Op een ludieke manier kun je mensen makkelijker terecht wijzen. Met een eenvoudige maatregel die sociaal door iedereen aanvaard werd, hebben we ons doel bereikt. Onze volgende grasmat zal waarschijnlijk door een bedrijf geschonken worden. Overleg eerst met de politie en vraag toelating. Je mag niet zomaar iets op de openbare weg leggen. Probeer ook toelating te krijgen om de mat te verankeren in de weg (kregen wij niet...).

Uitvoering

Voorbereiding Enkele uren

Uitvoering Een uurtje

Frequentie Eenmalig

Impactperiode Permanent

Kostprijs 60 euro voor de aankoop van de kunstgrasmat.

Evaluatie

Wij kunnen deze parkeeractie positief evalueren. Met weinig moeite hebben wij veel bereikt. De duurzaam-heid van de grasmat is nog een zwak punt dat we in de toekomst nog willen verbeteren. Voor het grastapijt gaan we in de toekomst ook sponsoring zoeken.

38

Als ik niet fout parkeer, verdien ik een pluim

in het verkeerBegin december organiseerden we een parkeeractie in onze school-omgeving. Het geheel konden we mooi vasthangen aan de kapstok van het spandoek dat we van de stad kregen, met de slogan ‘Als ik niet fout parkeer, verdien ik een pluim in het verkeer’. Omdat pluimen ons doen denken aan de muts van zwarte Piet, kaderden we de actie in het Sinterklaasgebeuren. Ons spandoek werd dan ook nog extra versierd met kleurrijke pluimen.

Waarom?

Met onze sensibiliserende actie willen we aandacht vragen om juist te parkeren in onze schoolomgeving.

Doel

Met deze ludieke parkeeractie doen we ouders die fout parkeren even stilstaan bij hun gedrag. We willen vooral een positieve actie houden. Daarom kondigen we de actie ook vooraf aan, bieden we tips aan en sommen we al-ternatieve parkeergelegenheden op. Bij ons krijgt iedereen een zakje koekjes.

Doelgroep

Met onze parkeeractie wilden we zowel het schoolperso-neel, de kinderen als de ouders bereiken.

Voorwaarden

Het is nodig dat je vooraf overlegt met de politie als je een actie op straat wilt voeren.

Voordelen

l Door de actie vooraf aan te kondigen, konden we op veel sympathie rekenen. Alle kinderen kregen een blad met tips en een parkeerwijzer mee voor de ouders. Daarop stond een plannetje waar men wel en niet mag parkeren.l De inkleding in het sinterklaasgebeuren en de actieve inzet van de kinderen maakt de actie ludiek en makkelijker te aanvaarden voor de ouders.

Verloop

Twaalf kinderen verkleed als ‘fluo zwarte piet’ deelden samen met de verkeersouders groene en rode kaarten uit aan goed- en foutparkeerders. Alle ouders, te voet, met de fiets of met de auto, zelfs de enkelen die een rode kaart kregen, gaven we een zakje koekjes om hen te sensibilise-ren. We wilden vooral een positieve boodschap uitstralen.

De actie werd vooraf aangekondigd in de nieuwsbrief en een verkeersouder is de actie in alle klassen gaan toelich-ten. Het belang van juist parkeren werd aan de kinderen uitgelegd. Ze kregen allemaal een fiche mee naar huis met enkele praktische tips om juist te parkeren.

“Als ik niet fout parkeer,verdien ik een pluim in het verkeer”

Keerstraat

PARKEREN: WEL op de gelijkgrondse berm

ALTIJD in enkele file ALTIJD rechts van de rijbaan

NIET op minder dan 5 m vóór of na een zijstraat NIET als hierdoor de auto’s minder dan 3 m over hebben om te

rijden

STILSTAAN: NIET op minder dan 5 m vóór of na een zijstraat

“Als ik niet fout parkeer,

verdien ik een pluim in het verkeer”

Sint-Jozefsstraat

PARKEREN:

WEL op de parkeerstroken en parkeerplaatsen

ALTIJD in enkele file

ALTIJD rechts van de rijbaan

NIET op voetpaden

NIET op minder dan 5 m vóór of na een zijstraat

NIET waar gele onderbroken strepen geschilderd zijn

STILSTAAN:

NIET op voetpaden

NIET op minder dan 5 m vóór of na een zijstraat

39

Verkeersouder

Christiane Bruneel, Mieke Ryckoort,

Cony Dhondt

School

Mariaschool Gaverke,

Broekstraat 8, Waregem

Extra tips!

Nadelen

Het effect van een ‘goed/fout-parkeeractie’ is altijd be-perkt in de tijd. Na enkele weken vervaagt het goede par-keergedrag. Dergelijke acties moeten regelmatig herhaald worden.

Uitvoering

Voorbereiding Enkele dagen

Uitvoering Een dag

Frequentie Een maal per jaar

Impactperiode Enkele weken, actie moet meermaals herhaald worden om effect te blijven behouden.

Kostprijs 50 euro (kopies, affiches, pluimpjes, koekjes)

Als je de kinderen vooraf goed informeert en in alle klassen het belang van juist parkeren gaat toelichten, creëer je meer draagkracht en betrokkenheid van de kinderen. Ze werken extra goed mee om hun ouders te motiveren om juist te parkeren.

Evaluatie

Zowel het schoolteam, de kinderen als de ouders werden betrokken. De ouders waren heel tevreden en vonden dit een goed initiatief. Alles verliep vlekkeloos. De enkelen die een rode kaart kregen van een kind, vonden dit eerder pijnlijk, maar een woordje uitleg en een zakje ‘nic-nacjes’ stemde tot nadenken.

De aanwezigheid van de fluo-kinderpieten en begeleiders en de aanwezigheid van de politieagent accentueerde dat het echt wel mogelijk is om het verkeer in de schoolomge-ving rustiger en meer gespreid te laten verlopen.

Voor de ouders die het al goed deden, was dit een echte opsteker! De ouders die fout parkeerden, kregen stof tot nadenken en blijven zich deze actie herinneren.

De kinderen en de ouders die meewerkten, kregen een kaartje met een pluim: “Hartelijk bedankt om mee te wer-ken aan de verkeersactie! Jullie verdienen een pluim!”.

4.0

Campagnes

4.2

Harry Vlotter

Voordelen

Met relatief weinig voorbereiding en financiële middelen, kun je met deze actie toch je doel bereiken en kinderen blijven motiveren.

Nadelen

Geen

Uitvoering

Voorbereiding Wekelijks 30 minuten om een verhaaltje te schrijven

Uitvoering Wekelijks

Frequentie Ieder jaar opnieuw

Impactperiode Het hele schooljaar

Kostprijs Gratis

Evaluatie

De kinderen reageren heel impulsief en enthousiast op de Harry Vlotteraanpak.

Verloop

De klas met de meeste ‘Harry Vlottervrienden’ mag een week lang zijn vlag uithangen. In de verhalen wordt verwezen naar de school. Het gaat dan om leerkrachten, indeling van het schoolgebouw, activiteiten, verkeerswerk-zaamheden in de buurt, gevaarlijke punten, enzovoort.

Waarom?

We wilden op een originele manier wekelijks de aandacht van de kinderen trekken en kinderen en ouders blijven warm maken om op woensdag duurzaam naar school te komen. De verhaaltjes zijn een voltreffer waar de kinderen naar uitkijken. De vlag is een motivatie om het groepsge-voel te versterken.

Doel

De leerlingen sensibiliseren om op woensdag met de fiets of te voet naar school te komen. Wekelijks een verkeers-aandachtspuntje in de kijker zetten.

Doelgroep

De leerlingen en hun ouders.

Voorwaarden

Een goede samenwerking tussen de school en de verkeers-ouders is een absolute must. Iemand met een creatieve pen die de wekelijkse Harry Vlotterverhaaltjes schrijft, is het enige wat je echt nodig hebt.

Verkeersouder

Adelheit Van den Brande

School

Basisschool De Klare Bron,

Jules Vandenbemptlaan 14., Leuven

Elke week verschijnt er een verhaal van Harry Vlotter en zijn vrienden op vrijdag via de schoolnieuwsbrief. Op een ludieke wijze wordt er verteld wat ze zoal meemaken in het verkeer en wordt er sensibiliserend gewerkt. Verder is er wekelijks een Harry Vlotterdag, waarop de kinderen zoveel mogelijk met de fiets of te voet naar school komen.

4.3

Extra tips!Naargelang de ‘hype’ van het moment kun je jaarlijks een andere fantasie-, tekenfilm- of stripfiguur gebruiken om centraal te stellen in de verhaaltjes. Aan de thema’s die in de verhaaltjes voorkomen, knopen we geregeld verkeerslessen en verkeersacties vast.

Harry Vlotter & heks sirkonfleks Het is bijna Halloween en alle kinderen komen op Harry-Vlotter-dag verkleed naar school. Harry, vermomd als één of andere leerling-tovenaar met een bliksem op het voorhoofd, zet net zijn fiets in het rek op de speelplaats, als hij wordt overvallen door een witte schim. ‘BOEOEOEOEOEOEHHHH!’ Harry schrikt zich een halve pompoen. Voor hem staat een afschrikwekkend, maar ook een beetje lachwekkend spook met een fluo hesje aan! ‘Ik ben spook Vertezien,’ spookt de verschijning verder. Harry kan zijn lach nog maar amper inhouden als er vanuit zijn ooghoek een oranje gevaarte komt aangedenderd. ‘WHAAAAAAAAAA!’ klinkt het vanuit een grote pom-poen. ‘Ik ben pompoen Rondgebald!’ Maar in plaats van op tijd te stoppen, knalt de pompoen, die raar maar waar weer eens zonder remblokjes zit, tegen de paal van de fietsenstalling. De pompoen spat in stukken uit elkaar. ‘Oei,’ klinkt het al heel wat stiller vanuit het pompoenwrak. Daar staat Robald met zijn haar vol pompoenmoes en in zijn oren 36 pompoenpitten. ‘Daar gaat mijn zakgeld weer,’ zegt hij beteuterd. Half wenend ziet hij mevrouw Dagmijneschat glunderend de keuken uitrennen. ‘Robald! Mijn schatteke, je komt als geroepen!’. Robald staat nog glibberend op zijn voeten, als mevrouw Dagmijneschat reeds de stukken pompoen in een grote kookpot verzamelt. ‘De tomatensoep die op het menu voor vanmiddag staat is opgeëist door juf Zospreektgeeneen om bloedsporen te maken. Als vampier wil ze de schrik van de school zijn, maar ze is haar bloedzakje thuis vergeten. Maar dankzij jou kan ik nu voor iedereen verse pompoensoep maken.’

Wanneer de schoolbel gaat, weerklinkt in de straat een steeds luidere helse kreet: ‘HIHIHIHIHEHEHEHEHHIHIHIHE!’ gevolgd door een steekvlam, een grote rookwolk en de geur van verbrande bezemsteel. De hele speelplaats wordt muisstil….’KLAAANGBENGBING!!!...of toch niet zo stil want daar gaat de vers gevulde soepketel van mevrouw Dagmijneschat tegen de grond. Terwijl de rook langzaam optrekt zwaait de poort met een mislukte toverflits open ‘SCHRIIIIIIIIIIIIIIK’. Een zwarte gedaante strompelt smeulend de speelplaats op. ‘Ahum,’ kucht ze met rokerige stem. ‘Ik ben Heks Sirkonfleks, ben ik nog op tijd voor het feest? Onderweg ben ik opgehouden door een of andere boer die midden op een kruispunt met een stengel maïs stond te zwaaien naar een badmeester. En hier ben ik in mijn haast dan ook nog tegen gevlogen.’ Vanonder haar hoed haalt ze een groot rechthoekig zone 30 bord.

Harry stormt naar voor met zijn toverstok in de hand en zegt: ‘Mevrouw de Heks ….. ’. ‘Euh, sorry knaapje,’ komt de heks tussen, ‘voor jou is het Heks Sirkonfleks’. Harry, nu nog bozer, roept, ‘Heks de Snelheidsgek, wat heeft dit allemaal te betekenen? Staat het niet in je toverboek dat je aan een school maar 30km/uur mag rijden… of vliegen in jouw geval!? Zie je niet dat je andere mensen op straat in gevaar brengt? Jij bent al net zo erg als veel van die vroemmobielen! Die racen hier ook door onze schoolstraat’ Harry voelt dat zijn vrienden rondom hem komen staan. Aangekeken door 200 boze kinderogen, een spook in een fluo hesje, een belabberde pompoen en een geblutste soepketel, kruipt het schuldgevoel onder Heks Sirkonfleks haar verschroeide kleren. Voor de eerste keer in haar leven, kan ze geen gepaste spreuk meer uit haar hoed toveren. Ze begrijpt dat ze onverantwoord vlieggedrag heeft vertoond: zo snel vliegen met zoveel kinderen in de buurt. ‘Sorry,’ stamelt Heks Sirkonfleks stilletjes, ‘hoe kan ik het voor jullie goedmaken? Ik heb er zoveel spijt van.’

Met een echte tovenaarsstem zegt Harry ‘ Vooreerst hang je ons zone 30 bord terug en tover je er maar opvallende lichtjes rond.’ ‘En vlieg nooit meer zo snel langs een school!’ roept de half gare pompoen. ‘Goed gezegd, Robald’ roept Mevrouw Dagmijneschat en ze duwt de heks een oude borstel in haar handen. ‘Als je dan toch iets snel wilt doen met zo’n stok, begin hier dan maar die blaadjes te vegen, want dan glijden mijn schattekes niet uit als het geregend heeft.’ Iedereen barst in lachen uit, zelfs bij Heks Sirkonfleks kan er een glimlachje af.

‘Maar kom eerst maar allemaal binnen, voor een tasje lekkere bloederige tomatensoep eten’ roept een Vampier Zobijtgeeneen vanuit het venster. Zich verwarmend aan een tas warme soep wordt het toch nog een toffe dag voor iedereen. Dus denk erom, al wordt de maïs op straat geoogst en staat de badmeester in de wei, rij nooit te snel een school voorbij.

Tot, woensdag, de volgende Harry-Vlotter-dag

J.A. Bolling

4.4.

Zonder struikelen naar schoolKinderen van het 4.de, 5de en 6de leerjaar hebben in kleine groepjes samen met leerkrachten en ouders de routes van en naar school afgefietst en gestapt. Een groepje bestond uit zes kinderen en een of twee begeleiders. Samen hebben ze de knelpunten op deze routes in kaart gebracht.

Waarom?

Als we ouders willen motiveren om hun kinderen te voet of met de fiets naar school te laten komen, staan we sterker in onze schoenen als we hen kunnen meegeven wat de veilige wegen zijn en waar de gevaarlijke punten zich bevinden.

Door alles in kaart te brengen, is de drempel voor de gemeente lager om de knelpunten aan te pakken. Als school laten we zien dat we zelf ook ons steentje willen bijdragen aan een veilige en bereikbare schoolomgeving.

Doel

Inventariseren van de knelpunten op de woon-school- routes. Gemeente aanzetten om de bestaande knelpunten weg te werken en een schoolroutekaart op te maken.

Doelgroep

Leerlingen, ouders, gemeente

Voorwaarden

Je moet voldoende ouders vinden die de knelpunten-tochten mee willen begeleiden.

Je moet vooraf invulfiches meegeven met de begelei-ders en zorgen dat ze een fototoestel bij hebben om de knelpunten te fotograferen.

Verloop

Op fiches noteerden ze de gevaarlijke oversteekplaat-sen, verbeterpunten, maar ook de veilige plekken. Van de voornaamste knelpunten werden foto’s genomen. De verkeersouders hebben alle informatie nadien verzameld en een lijvig dossier aan de burgemeester overhandigd. Deze informatie heeft Mobiel 21 later gebruikt om een schoolroutekaart op te maken.

Verkeersouder

Hilde Ingels

School

Vrije Basisschool Sancta Maria,

Latemstraat 30, Sint-Martens-Latem

4.5

Extra tips!Wij hebben het boek met de knelpuntenfiches integraal op onze website gezet, zodat de ouders het kunnen downloaden: http://orsanctamaria.wordpress.com/zonder-struikelen-naar-school/.

Voordelen

l Aan de knelpuntentochten is ook een educatief element verbonden. De begeleider bespreekt op bepaalde punten met de kinderen waarom het daar gevaarlijk of veilig is.

l Door alles in kaart te brengen, is de drempel voor de gemeente lager om de knelpunten aan te pakken. Als school laten we zien dat we zelf ook ons steentje willen bijdragen aan een veilige en bereikbare schoolom- geving. De inspanningen van de gemeente zijn hierop gevolgd.

Nadelen

Geen

Uitvoering

Voorbereiding Voorjaar

Uitvoering Een dag

Frequentie Eenmalig

Impactperiode Permanent als de knelpunten worden aangepakt en er een route- kaart wordt gemaakt.

Kostprijs Knelpuntentochten zijn gratis. De opmaak van de schoolroutekaart heeft de gemeente betaald.

Evaluatie

l Op tijd ouders aanspreken, best persoonlijk (bv. ouders die vaak met hun kinderen fietsen). l Begeleiders goed briefen. l Leerlingen en ouders tijdig op de hoogte brengen en sensibiliseren.

4.6

Fietsweek

De kinderen leren in de week voor de fietsweek over luchtvervuiling door uitlaatgassen, geurhinder en beperken van autoverkeer om dit tegen te gaan. Kinderen krijgen een brief mee naar huis om hun ouders te sensibiliseren en op te roepen om de volgende week zo veel mogelijk met de fiets naar school te komen.

Waarom?

We willen de impact van de auto op het milieu aankaarten bij onze leerlingen en ouders. Met deze sensibiliserende actie draagt iedereen zijn steentje bij om duurzaam naar school te komen.

Doel

l We willen de kinderen, en via de kinderen ook de ouders, sensibiliseren om zoveel mogelijk met de fiets en/ of te voet naar school te komen en de auto te laten staan. l Fietshelm en fluohesje promoten.

Doelgroep

Leerlingen en ouders

Voorwaarden

Alle leerkrachten moeten enthousiast meewerken om van de fietsweek een succes te maken.

Voordelen

Onze fietsweek is een kapstok om heel wat verkeersactivi-teiten op de agenda te zetten. Tijdens deze week vindt er ook een busevacuatie, een zichtbaarheidsspel en een fiets-vaardigheidstest plaats.

Nadelen

De organisatie van een hele verkeersweek met verschil-lende activiteiten vraagt wel wat voorbereiding en logis-tieke organisatie.

Verkeersouder

Paul Van Lierop

School

Vrije basisschool WAVO,

Bosstraat 9, Onze-Lieve-Vrouw-Waver

Verloop

De fietsweek wordt ingekleed met een donkere wolk die door de zon verdreven moet worden. De kinderen kunnen door te fietsen ‘zonnestralen’ verdienen. Dagelijks wordt de zon bijgewerkt met de verdiende stralen en gaat ze er vrolijker en mooier uitzien, de donkere wolk verdwijnt daardoor langzamerhand. Fietsers met hesje én helm en voetgangers met een fluohesje kunnen een straaltje ver-dienen.

Op het einde van de fietsweek is er een slotmoment. Er wordt dan berekend hoeveel CO2 er minder geproduceerd werd en hoeveel bomen we daardoor redden.

4.7

Extra tips!

Uitvoering

Voorbereiding Enkele weken

Uitvoering Een week

Frequentie Jaarlijks

Impactperiode Enkele weken

Kostprijs Beperkt

We werken ook met halve straaltjes voor de fietsers die een hesje óf helm dragen en voor de voetgangers die zonder hesje naar school stappen. Zo creëren we een groter draagvlak bij de ouders en kinderen.

Evaluatie

De leerlingen en de ouders hebben de autoluwe week erg enthousiast onthaald. Zij houden ook wel van het startmoment met het toneeltje en het slotmoment. We herhalen dit initiatief daarom jaarlijks!

4.8

Streepje de zebra

Met de ‘geboorte’ van een verkeersmascotte ‘Streepje’ wilden we ouders en kinderen sensibiliseren om het zebrapad voor de school te gebruiken. ‘Streepje’ zal regelmatig opduiken aan het zebrapad en zal briefjes uitdelen met bv. een zebra-puzzel, een zebra-doolhof, enzovoort als beloning voor het oversteken van het zebrapad. De werkgroep verkeer knutselde een zelfgemaakt zebrapak voor de mascotte.

Iedereen volgde Streepje over een groot zelfgemaakt zebrapad, dat ons de weg wees naar het echte zebrapad. Daarna regelde Streepje het verkeer zodat iedereen veilig kon oversteken.

Waarom?

Voor de schoolpoort ligt een zebrapad dat niet altijd wordt gebruikt door de (groot)ouders. Om ons zebrapad in de belangstelling te zetten, organiseerden we de sensibilise-rende actie ‘Streepje de zebra’. De school zet verkeer per-manent op de agenda, daarom is het goed om met een mascotte te werken. Een herkenbaar symbool voor de kleuters en de ouders.

Doel

Kleuters en ouders motiveren om het zebrapad te ge- bruiken en te sensibiliseren voor andere verkeersacties.

Doelgroep

De kleuters en vooral hun ouders

Voorwaarden

Voor de uitvoering heb je een goede samenwerking tussen de directie, de kleuterjuffen, de werkgroep verkeer, de leden van de ouderraad, de schepen van onderwijs, de WOW-verantwoordelijke en de pers nodig.

Voordelen

Streepje wordt op termijn een echte verkeersmascotte. Hij zal ook opduiken bij nevenactiviteiten rond het zebrapad, en ook bij alle andere verkeersactiviteiten bv. uitdelen van folders rond zichtbaarheid, uitdelen van de hesjes, ...

Verloop

Op ‘de grote dag’ telden de kleuters af naar de geboorte en kwam Streepje door een grote papieren muur te voor-schijn gesprongen. Daarna volgde een interview met een kleuterjuf en Streepje en werden de meters voorgesteld: de schepen van onderwijs en de WOW-verantwoordelijke van de school. (WOW: project Wijzer Op Weg, georgani-seerd door de politie). En dan begon het feest!

De kleuters dansen samen met Streepje op de muziek van Zeppe en Zikki. Er werden suikerbonen en zelfgemaakte geboortekaartjes uitgedeeld door de meters aan de uit-gang van de school. “Iedereen mag het horen, Streepje is geboren” staat op het kaartje vermeld.

Verkeersouder

Hilde Baeke

School

Basisschool Veertjesplein,

Veerstraat 10, Lokeren

4.9

Deze sensibiliserende actie hoeft echt niet veel te kosten. We hebben veel gebruik gemaakt van gerecycleerd materiaal. l Het bakje voor de suikerbonen is een gerecycleerd houten bakje geverfd met witte en zwarte verf: gratis. l Het grote zebrapad is zelf gemaakt: gerecycleerde stroken plastic, aan elkaar bevestigd met klemmetjes, waarbij de zwarte stroken zijn geverfd met bordverf. l Stroken, klemmetjes, ½ liter bordverf: gratis. l Het geboortekaartje: ook in gerecycleerd plastic, dus gratis.

Extra tips!

Nadelen

geen

Uitvoering

Voorbereiding Twee maanden (pak maken en draaiboek voor de inhuldiging, taakverdeling)

Uitvoering Een dag

Frequentie Eenmalig, Streepje zal verder wel opduiken bij andere verkeersacties.

Impactperiode Permanent, aangezien Streepje de verkeersmascotte wordt.

Kostprijs De stof voor het zebrapak: 4.0 euro. De bruine en witte (de kleuren van Streepje) suikerbonen (3kg): 30 euro.

Evaluatie

l Het is een héél leuke activiteit met een grote betrokken- heid van verschillende partijen: school, ouders, politie, overheid en pers. Zo’n zebra valt heel goed op als die aan het zebrapad staat.l Ook de volgende activiteiten zijn een groot succes geweest: de kleuters zijn dolenthousiast als Streepje op bezoek komt in de klas.

l Aandachtspunt: bij peuters opletten om in de klas te komen met de zebra, sommige peuters zijn er bang van.l Je maakt best zelf een persbericht en een pers- uitnodiging die je al op voorhand verstuurt. Ook is het interessant dat iemand tijdens de activiteit de pers en de prominenten te woord kan staan (bv. de directie of de voorzitter van de ouderraad).l Het is een ludieke actie met veel belangstelling van alle kleuters en ouders, maar ook van de pers!l Ook het moment van de actie is goed gekozen: bij het naar buiten gaan van de kinderen staan er veel ouders te wachten, dus een groot bereik.

50

In vijf stappen naar een gouden fietsOver het hele schooljaar verspreid organiseren de verkeersouders samen met de leerkrachten en de directeur vijf activiteiten rond veilig verkeer. Als de meeste leerlingen de activiteiten succesvol uitvoeren, volgt er op het einde van het schooljaar een beloning voor de hele school.

Actie 1: ‘Veilig parkeren en afzetten van kinderen aan de schoolpoort’

Week 4.1: Leerkrachten geven toelichting aan de kinderen. De kinderen knutselen een spie-

gelhanger voor hun ouders met als boodschap “Ik ben een verkeersveilige ouder” of “ Ik toon kinderen hoe het hoort, ik parkeer veilig”. Op vrijdag krijgen de ouders een infor-matiebrief en de spiegelhanger mee.

De spiegelhangers van kinderen die te voet of met de fiets komen, worden in de nabije schoolomgeving met een be-geleidend briefje uitgedeeld aan buurtbewoners, zodat die ook mee betrokken zijn bij de actie.

Week4.2: De ouders hangen het knutselwerkje in hun auto aan hun achteruitkijkspiegel om duidelijk te tonen dat ze meewerken. Politie en leerlingen van de derde graad con-troleren en stoppen een groene (goed/veilig/ kindvriende-lijk geparkeerd) of een rode kaart onder de ruitenwissers.

In de straat van de school controleren ze elke auto. Ook op de naburige parking doen we controle van de auto’s met een spiegelhanger.

Dagelijks wordt een score bijgehouden van het aantal rode en groene kaarten dat uitgedeeld is. Dat wordt op een groot scorebord aan de schoolpoort genoteerd.

Het streefdoel is dat op het einde van de week nog maxi-maal 10% rode kaarten nodig zijn.

Verloop

Als indicatie voor de tussenstand van de activiteiten dient ‘de gouden fiets’. Die hangt centraal op de speelplaats en wordt in zes stukken bij elkaar verdiend: fietskader, voorvork, voorwiel, achterwiel, zadel, stuur. Op het einde van het schooljaar organiseren we als grote beloning een speeldag. De schoolstraat wordt dan een autovrije speelstraat met springkastelen, gekke fietsen, volksspelen, steltlopen, grimestand, dansinitiatie, snoepkraam, enzo-voort.

Waarom?

Aan de schoolomgeving is het vaak een grote chaos. Ver-keersveiligheidsacties kunnen daar iets aan veranderen. Alleen als we allemaal voortdurend ons steentje bijdragen en aandachtig zijn om zelf het goede voorbeeld te geven in het verkeer, zal het veiliger worden. Daarom kiezen we heel bewust voor een jaarcampagne die bestaat uit vijf grote acties.

Verkeersouder

Ann Bartholomeeussen

School

Gemeentelijke Basisschool Het Oogappeltje,

Dasstraat 26, Wommelgem

1

Actie 2: Blink uit, word zichtbaar in de donkerste week van het jaar

In week 4.7 sensibiliseren de leerkrachten de leerlingen rond het thema zichtbaar-

heid in het verkeer. Op het einde van de week krijgen ze fluo- en reflecterend materiaal (hesjes, boekentas hangers, enz.) en een informatiebrief voor de ouders mee naar huis.

Week 4.8: Gedurende een week moeten leerlingen extra zicht-baar naar school komen. Iedere ochtend komen de kinderen de school binnen door een don-kere tunnel waarin leerkrach-ten en verkeersouders met een zaklantaarn controleren of de kinderen voldoende zichtbaar

zijn. Op het scorebord wordt dagelijks bijgehouden hoe-veel kinderen fluo- en reflecterend materiaal dragen.

Streefdoel: op het einde van de week draagt iedere leer-ling fluo- en/of zichtbare kledij.

Actie 3: Week van het duurzame vervoer. Sensibilisatie-actie: kom eens niet met de auto naar school

In week 10 krijgen de leerlingen les over vervoerswijzen en keuzes maken voor een gepast vervoer-middel in verschillende omstandigheden. Aan de ouders wordt een informatiebrief meegegeven.

Week 11: Deze week begint maandag met een autovrije straat als start van de actie. De rest van de week vatten leerlingen van de derde graad samen met een verkeers-ouder of leerkracht post aan de drie invalswegen naar de school. Kinderen die daar te voet of met de fiets passeren, krijgen een stempel op de hand, kinderen die met de auto passeren, blijven stempelloos. In de klassen tellen de leer-krachten de stempels en de dagelijkse score wordt bijge-houden op het scorebord aan de schoolpoort.

Streefdoel: van 4.0% autoverplaatsingen naar 10% auto-verplaatsingen.

Actie 4, deel 1: Veilig en beheerst met de fiets op stap

In de turnlessen wordt een fietsbehendig-heidsparcours opgesteld. Op het scorebord

aan de schoolpoort houden we bij hoeveel leerlingen het parcours al afgelegd hebben.

Het streefdoel is dat elke leerling het behendigheidspar-cours aflegt.

Actie 4, deel 2: Veilig en beheerst met de fiets op stap

Week 19: De leerlingen worden door de leerkrachten ge-sensibiliseerd. De ouders krijgen een informatiebrief.

Week 20: De kinderen kunnen hun fiets ter controle aan-bieden bij de politie die naar de school komt. Een echte fietsenmaker wordt ingeschakeld om samen met de leer-lingen de fietsen in orde te brengen.

De leerlingen van het zesde leerjaar leggen in de gemeen-te een individueel fietsexamen af dat overeenkomt met de OVSG eindtermen. Op elk kruispunt van het parcours staat een ouder die controleert of de leerling de regels respec-teert en zich verkeersveilig gedraagt. Op de gevaarlijkste kruispunten krijgen ouders hulp van een agent. Voor dit project mobiliseren we veertien ouders en drie politie-agenten.

Na de fietsproef maken we met de tweede en derde graad van de lagere school een grote fietstocht die begeleid wordt door de plaatselijke fietsvereniging De Wommeltjes.

Het streefdoel: na twee weken zijn alle fietsen in orde en alle leerlingen slagen voor hun fietsproef (ze hebben recht op één herkansing).

51

2

3

4

52

Actie 5: Verkeersgedragkaart

Iedere leerling krijgt een eigen verkeers-gedragkaart. Iedere keer als de klas zich in het verkeer begeeft (op om het even welke manier en voor om het even welke

uitstap) worden de kinderen beoordeeld op hun gedrag in het verkeer. Bij een positieve beoordeling krijgen ze een stempel op hun kaart.

Het streefdoel: kleuters moeten vijf stempels verzamelen gedurende het schooljaar, lagere school leerlingen moeten tien stempels verzamelen.

Doel

Permanent bereiken en wakker schudden van ouders en kinderen om samen te werken aan een veilig verkeer en een veilige schoolomgeving.

Doelgroep

Met de jaarcampagne willen we alle leerlingen, leerkrach-ten en ouders bereiken.

Voorwaarden

De jaarcampagne en de acties kunnen alleen gedragen worden als er een goede samenwerking is tussen het schoolteam en de verkeersouders.

Voordelen

Een jaarcampagne met verschillende acties, verspreid over verschillende periodes, houdt de vinger aan de pols en zorgt ervoor dat verkeersveiligheid een permanent thema wordt. Op die manier dringt onze permanente aandacht voor een veilige schoolomgeving goed door in de mentali-teit van de school en de ouders.

Nadelen

Een jaarcampagne met verschillende acties, verspreid over verschillende periodes, houdt de vinger aan de pols en zorgt ervoor dat verkeersveiligheid een permanent thema wordt. Op die manier dringt onze permanente aandacht voor een veilige schoolomgeving goed door in de menta-liteit van de school en de ouders.

Uitvoering

Voorbereiding Enkele weken per actie

Uitvoering Jaarlijks

Frequentie Vijf verschillende acties per jaar

Impactperiode Een heel schooljaar, door de spreiding van de acties.

Kostprijs Beperkt, 500 euro per jaar

Evaluatie

We kregen heel veel positieve reacties, ook van andere scholen in onze gemeente.

5

Extra tips!De kracht van het succes zit vooral in de goede samenwerking tussen leerkrachten, ouders en de inspanningen die de kinderen leveren.

Colofon

Redactie:Frie Verstockt, Geert Rutsaert, Ann Hoebeke, Christa Jacobs, Ludgard Verschueren, Daisy Van de Velde, Philip Aernouts, Mariëlle Kuypers, Ingrid Mols, Dominiek Bracke, Ariane Coppens, Gino Bruggeman, Machteld Bruggen, Erik Maes, Kurt Thierens, Edith Bleyen, Sylvie van Rooijen, Bruneel, Mieke Ryckoort, Cony Dhondt, Adelheit Van den Brande, Hilde Ingels, Paul Van Lierop, Hilde Baeke, Ann Bartholomeeussen

Samenstelling en eindredactie:Inneke Goyvaerts, Stijn Dergent en Tini De Smedt

Foto’s en afbeeldingen:Frie Verstockt, Geert Rutsaert, Ann Hoebeke, Christa Jacobs, Ludgard Verschueren, Daisy Van de Velde, Philip Aernouts, Mariëlle Kuypers, Ingrid Mols, Dominiek Bracke, Ariane Coppens, Gino Bruggeman, Machteld Bruggen, Erik Maes, Kurt Thierens, Edith Bleyen, Sylvie van Rooijen, Bruneel, Mieke Ryckoort, Cony Dhondt, Adelheit Van den Brande, Hilde Ingels, Paul Van Lierop, Hilde Baeke, Ann Bartholomeeussen, Annie De Brue

Lay-out: FBD

Verantwoordelijke uitgever:Jan Peumans, Louizastraat 40, 2800 MechelenOktober 2010

Wettelijk depot: D/2010/8258/15

Kostprijs: 8,50 euro

Niets uit deze uitgave mag, op welke wijze dan ook, worden overgenomen

zonder de uitdrukkelijke schriftelijke toestemming van de uitgever.

Vlaamse Stichting Verkeerskunde

Louizastraat 40, 2800 Mechelen

Tel 015 44 65 50

Fax 015 44 65 59

info@verkeerskunde.be

www.verkeerskunde.be

5jaar Verkeersouders in actie