1

Energjia është një vlerë që nuk na është dhënë pa kufi . Edhe pse si vend kemi shumë burime ujore të afta të nxjerrin energji, energjinë e prodhojmë me sasi të kufi zuar dhe me kosto jo të vogël. Dhe për këto arësye, duhet ta ruajmë dhe të mos e shpërdorojmë. Sidomos në ditët e vështira që na presin, me një krizë të eurozonës gjithnjë në përkeqësim dhe me çmimin botëror të energjisë që do të jetë gjithnjë në rritje. Energjinë e ruajnë dhe e kursejnë vendet më të zhvilluara, si Hollanda, Norvegjia, etj. Për shembull, në këto vende llampat inkandeshente nuk ekzistojne më. Energjia kursehet deri në kilovat-sekondën e fundit. Por tek ne, sikur ta kishim energjinë njëlloj sikurse e kanë naftën vendet arabe, ndodh e kundërta. E shpërdorojmë pa kufi dhe pa zemër. Duke e shndërruar këtë shkalafi tje

Editorial

nga Fatos ÇOÇOLI

Në këtë numër: Faqe

Mosrespekti ndaj energjisë, një nga plagët tona… 11

“Ndërhyrje ligjore për energjinë”,intervistë me Gjergj Buxhukun 11

Kush vjedh energji? 13

ENERGJIA QË DUAM

1

2

3

Buletin Informativ, Numër 1, Shtator 2011

“Energjia që duam” është numri i parë i një buletini informativ mujor që kërkon të të informojë për sistemin tonë energjitik. Fatura e energjisë që një familje e thjeshtë shqiptare paguan çdo muaj është sa një e dhjeta apo e dymbëdhjeta e të ardhurave të saj mujore. Për këtë arësye, ia vlen me të tepërt ta kursejmë energjinë, të dimë si ta përdorim atë me sa më shumë nikoqirllëk.

Në këtë buletin do të gjesh raportime për mënyrën se si funksionon sistemi ynë energjitik, sa prodhojmë, si shpërndahet energjia, si mund ta kursejmë atë, si dhe cilat janë rrugët për të ulur shpërdorimet dhe vjedhjet ndaj saj.

Do të gjesh po ashtu opinione nga specialistë të energjisë, shqiptarë e të huaj, intervista nga drejtues të enteve shtetërore e private që e prodhojnë, shpërndajnë apo e mbikqyrin energjinë tek ne.

Sistemi ynë energjitik ka nevojë për një reformë të thellë e të vazhdueshme dhe pjesëmarrja jote në njohjen dhe diskutimin e kësaj reforme është jetike.

Ne që përgatisim këtë buletin jemi një grup gazetarësh për ekonominë, që e konsiderojmë energjinë që prodhohet e shpërndahet tek ne si pasuri kombëtare dhe që duhet kuptuar, ruajtur e zhvilluar. Mirëpresim vërejtjet dhe sugjerimet e tua në adresën: unecem@gmail.com

Me respekt,Qendra Shqiptare për Emancipimin

Ekonomik të Medias

në një plagë tonën shoqërore, të thellë e të rrezikshme...Nuk na dhimbset energjia, pse e paguajmë atë vetëm një pjesë. Dhe e shpërdorojmë duke mos e paguar, por edhe kur e paguajmë, mbase pa e ditur. E shpërdorojmë duke mbajtur drita ndezur gjatë gjithë natës, ose kondicionerë për ftohje apo ngrohje. Në shumë zyra pune ose dhoma e shtëpi rurale, mbajmë edhe ngrohës elektrikë që harxhojnë energji një djall e gjysëm. Dhe të gjitha këto, vetëm pse kemi manipuluar sahatin elektrik ose e marrim energjinë duke e paguar aforfe si privatë. Ose pse është energji që paguhet nga një institucion shtetëror. Po ashtu, e vjedhim energjinë në mënyrë të përbindshme. Shpikim gjithshka, ndërhyrje në sahatet që kemi në

(vijon në faqen 2)

(vijon në faqen 2)

I dashur lexues,

Z. Buxhuku, cili është qëndrimi i anëtarëve sipërmarrës të organizatës suaj ndaj problemeve të sotme të sistemit energjitik shqiptar?

Konfi ndustria, mbështetur në shqetë-simet në shtim të ardhura pranë saj nga industri të rëndësishme të vendit për cilësinë e furnizimit me energji elektrike,

gjykon se ka ardhur çasti i duhur i rishikimit të domosdoshëm edhe të marrëdhënieve ligjore të dyanshme për furnizimin me energji elektrike CEZ Shpërndarje-Biznes. Përmirësimi i kontratës duhet detyrimisht të shkojë në mbartjen e detyrueshme të kostove fi nanciare shtesë të krijuara për industritë/bizneset nga dëmet, për shkak të cilësisë së furnizimit me energji elektrike. Problemet me energjinë elektrike kanë shkaktuar rreth 28 milion euro dëme vetëm në disa sektorë të industrisë. Ne i kemi kërkuar qeverisë që të merren masa të menjëhershme dhe të miratohet kontrata, e cila duhet të mbrojë interesat e publikut.

Si duhet të jetë kjo kontratë e re?Duhet ndërhyrë sa më shpejt në

përmirësimin e të paktën 3 ligjeve dhe

Ndërhyrje ligjore për energjinë- Intervistë me z. Gjergj Buxhuku, Administrator i Përgjithshëm i Konfi ndustrias (Konfederata e Industrive të Shqipërisë) -

Shtator 2011 ENERGJIA QË DUAM

nga Fatos ÇOÇOLI

Lexim elektronik në vend të çantës së faturistit 15

A duhet ta rrisim çmimin e energjisë në 2012-en? - debat 155

Internet në vend të rradhëve të gjata 166

Rezultatet e investimeve të huaja nëshpërndarjen e energjisë në Shqipëri 16

7

4

Përse zgjodha sistemin energjitik?,një bisedë me Lorens Hoxha 17

Ku mund të ankohem? 189

8

2

shtëpitë tona apo në sipërmarrjet, lidhim linja abuzive. Si dhe vjedhim gjithshka të sistemit tonë energjitik: transformatorë, kabllo bakri transmetimi energjie, sahate, e me rradhë(vetëm gjatë muajit qershor 2011 kemi vjedhur 14 transformatorë dhe secili prej tyre, kur është “zhdukur” ka lënë pa energji elektrike me qindra familje). Familje të tëra që e vjedhin energjinë ose pajisje të saj nuk ndërshkohen dhe vjedhja kthehet në aktivitet normal në shumë zona të vendit. Është pa dyshim edhe rrjedhim i periudhës së gjatë nën komunizëm, kur ndërhynim me një fi ll teli nëpër sahatet e atëhershëm dhe, edhe pse me frikë në zemër, mendonim se kështu bënim mirë, pse ishte shteti dhe partia që na kishin lënë të varfër. Por tani gjendja ka ndryshuar kryekëput dhe nuk kemi asnjë justifi kim moral për të vjedhur apo shpërdoruar energjinë. Parlamenti ynë që është shumë i ndjeshëm ndaj mjaft dukurive shoqërore dhe shpesh reagon, ndaj vjedhjes dhe shpërdorimit të energjisë, kësaj pasurie tonë thelbësore kombëtare, ka reaguar shumë pak. Më

shumë e ka bërë deri tani njërin sy qorr e njërin vesh të shurdhër. Të paktën të nxirrte një rezolutë ku të nxiste strukturat tona të kontrollit të harxhimit të energjisë, për më shumë përgjegjësi dhe dënime shëmbullore. Ndoshta dhe legjislacioni për krimin ekonomik të vjedhjes apo shpërdorimit të energjisë duhet riparë, për t’u bërë i ashpër aq sa të shkurajojë çdo familjar, sipërmarrës apo hajdut ordiner që vjedh ose shpërdoron këtë pasuri kombëtare. Vetëm në këtë mënyrë do të mund t’i vëmë një stop të fortë shpërdorimit apo vjedhjes (të etiketuar me atë term aq të ftohtë:”humbje jo-teknike në rrjet”) që shkon mbi 60-70 milionë euro në vit. Dhe nuk është thjesht se kësisoj i japim dorë një investuesi serioz(që është kompania çeke që ra në “kurthin tonë” dhe e hëngri atë patate të përvëluar të shpërndarjes së energjisë tek ne) që të mbijetojë në tregun tonë konfuz dhe të rritet me ne. Duke respektuar energjinë, kryepasurinë tonë kombëtare, respektojmë në rradhë të parë veten tonë dhe nisim të ndërtojmë atë shtet që duam ta kemi, shtet të së drejtës dhe të mirëqënies.

(vijon nga faqja 1)

akteve nënligjore në fuqi për situatën e energjisë elektrike. Duhet ndryshuar gjendja monopol e vendosur de facto në kontrollin e aparatëve matës, në tarifat e kontrollit dhe në monopolin e caktuar me ligj të Postës Shqiptare në shpërndarjen e faturave për konsumatorët biznes dhe ata familjarë. Në rast të moskryerjes së ndërhyrjeve në legjislacionin bazë të fushës, gjykojmë se edhe Kontrata e re do të ishte e pazbatueshme, në dëm të dyanshëm të interesave të publikut dhe furnizuesit. Prandaj duhen përmirësuar nenet e kontratës për të dhënë mundësinë e hyrjes në fuqi me faza të disa detyrimeve ndaj furnizuesit, të caktimit të detyrimit të shpërblimit automatik për ndërprerje të mëdha për rrjetin 220KV dhe për masën e tolerancës së luhatjes së tensionit në shtrirje gjeografi ke. Eshtë e domosdoshme që në Kontratën e re te furnizmit me energji elektrike të arrihet një optimizim mes interesave të publikut dhe interesave e furnizuesit. Kjo Kontrate është pa dyshim nje akt ligjor i rëndësishëm për ndryshimin e gjendjes së sotme të papranueshme, qartësisht në dëm të konsumatorëve dhe larg standarteve të BE-së.

A keni vepruar ju si shoqatë, në këtë drejtim?

Konfi ndustria për sa më sipër i ka dërguar disa ditë përpara një kërkesë zyrtare Ministrisë së Ekonomisë, Tregtise dhe Energjetikës (METE) dhe Entit Rregullator të Energjisë Elektrike (ERE), si institucionet përgjegjëse të fushës, të ngarkuara me ligj. Bazuar në të dhënat e vazhdueshme që vijnë pranë Konfi ndustrisë del që pavarësisht përmirësimit të ndjeshëm në furnizimin sasior të ndodhur në 3 vitet e fundit, vijojnë problemet me cilësinë e dhënies së furnizimit, nivelin dhe luhatjet e tensionit, ndërprerjet e shpeshta dhe të papritura, etj. Të gjitha sa më sipër ndikojnë drejtpërdrejt si kosto shtesë fi nanciare prej dhjetëra milionë euro në vit për industritë vendore, me pasoja të rënda për aktivitetin e tyre. Gjendja është edhe më shumë e ndjeshme, nëse vlerësojmë se gjithshka më sipër ndodh në kushtet e pasojave të krizës globale ekonomike dhe fi nanciare. Kemi kërkuar pranë METE dhe ERE që kontrata e përmirësuar CEZ Shpërndarje-Biznes të bazohet në të ngjashmet e llojit të saj, që janë në fuqi sot në vendet e Bashkimit Europian, ku të dyja palët marrin përgjegjësitë e tyre fi nanciare, dhe jo si deri më sot, ku klientët sipërmarrës dhe qytetarë janë të vetmit, që mbartin të gjithë pasojat e keqfurnizimit me energji elektrike.

Ju faleminderit!

(vijon nga faqja 1)

Mosrespekti ndaj energjisë, një nga plagët tona…

Ndërhyrje ligjore për energjinë

Shtator 2011ENERGJIA QË DUAM

Shtator 2011 ENERGJIA QË DUAM

Vrojtim

Kush e vjedh energjinë?UNECEM, Qendra Shqiptare për

Emancipimin Ekonomik të Medias ka kryer kohët e fundit një vrojtim me shtëpiake, kryefamiljarë, ekspertë të energjisë, anëtarë të Parlamentit, përfaqësues nga shoqëria civile, si dhe nga Korporta Energjitike Shqiptare (KESH) dhe nga CEZ Shperndarje dhe rezultatet janë të frikshme! Nga një total i rregjistruar prej rreth 432 mijë familjesh në vend, 8.5 përqind e tyre ose më shumë se 36 mijë familje kanë vendosur një linjë të dytë abuzive të furnizimit me energji jashtë sistemit matës. Ato i mbajnë sahatet matës në punë për disa ditë, për hir të faturës së konsumit të energjisë dhe shpenzojnë ndoshta dhjetë ose njëzetë herë më shumë, duke përdorur linjën abuzive dytësore të furnizimit me energji. Nëse llogarisim një mesatare prej 50 eurosh shpenzim energjie të parregjistruar në faturën normale dhe për rrjedhojë, të papaguar dhe e shumëzojmë atë me numrin e familjeve abuzuese, shifra shkon më shumë se 21 milionë euro në vit! Një e ardhur gjigande e humbur për ekonominë shqiptare. Në disa krahina në veri të vendit, kryefamiljarët e intervistuar e quanin normale të merrnin energji pa pagesë. “Jemi të varfër, ne s’mund të paguajmë”, thotë Isuf Neziri, një fshatar nga Kalaja e Dodës, në qarkun e Dibrës.”Shteti duhet ta kuptojë këtë. Shteti duhet të na kuptojë dhe të na mbështesë”. Kur intervistuesi i tha se fatura duhet t’i paguhet një kompanie private që e shet energjinë elektrike, z. Neziri u përgjigj:”Shteti bëri një gabim të madh që ia dha energjinë një privati!”. Ndjesia e përgjithshme mes fshatarëve në zonat e largëta është që energjia që ata konsumojnë duhet t’u jipet falas, pa pagesë, si një lloj asistence sociale. Një tjetër fshatar nga një zonë e thellë pranë Klosit ishte dhe më radikal. Ai e kishte

lidhur shtëpinë e tij drejt e përsëdrejti nga shtylla elektrike dhe deklaroi:”Do të qes pushkë!”, nëse do të shihte dikë që t’ia priste linjën abuzive. Është kaq e vështirë të veprosh përballë këtyre mendësive që ende gjallojnë gjerësisht mes mijëra familjeve rurale, ose atyre familjeve që kanë ardhur në qytet.

ReagimiPërballë këtyre fakteve, reagimi i shumë

ekspertëve dhe përfaqësuesve të shtresave të ndryshme të shoqërisë shqiptare është i ndryshëm. Milva Ekonomi, drejtoreshë e institutit “Axhenda”, një OJF aktive në fushën e studimeve sociale dhe ekonomike shprehet se “Një kompani e vetme nuk mundet dot ta ndryshojë situatën, nuk mundet dot të sfi dojë me mijëra familje dhe sipërmarrje shqiptare. Ajo mund të presë mijëra linja ilegale energjie. Por çfarë do të ndodhë nëse asnjë nga ata

që i kanë vendosur nuk dënohet? Të nesërmen me mijëra linja të tjera abuzive do të vendosen. Era e ndryshimit duhet të vijë nga mbarë shoqëria jonë. Mendoj se shoqëria civile mund të bëjë shumë. Ne duhet të bashkohemi dhe t’i themi një “Ndal!” të fuqishëm abuzimit, vjedhjes së energjisë. Secili duhet ta marrë këtë përgjegjësi. Unë jam gati të marr pjesën time të përgjegjësisë”.

Sybi Hida, deputet i Parlamentit Shqiptar thotë:”Rritja jonë e qëndrueshme ekonomike do të rrezikohet, nëse ne si ekonomi nuk jemi konkurrues me energjinë që prodhojmë dhe shesim. Prodhimi dhe shpërndarja e energjisë janë funksione thelbësore të ekonomisë sonë. Ndërsa shtimi i prodhimit dhe shitja e energjisë jashtë shtetit janë e ardhmja. Konkurrueshmëria në situatën ku jemi nënkupton që na duhet të mbledhim paranë nga energjia e

3

12

konsumuar në vend në përqindjen më të lartë të mundshme. Mbledhja, arkëtimi i parasë mund të fuqizohet me ndërhyrje legjislative dhe gjyqësore. Ne në Parlament jemi gati të bëjmë tonën dhe të veprojme, nëse na vjen një propozim në këtë drejtim”.

Avokati dhe juristi i njohur Përparim Kalo kujton se: “Më vjen ndërmend

e mospagimit të energjisë do të kalojë atë të pagesës së faturës, familjet në Veri të vendit do të fi llojnë të paguajnë”.

Artan Gjergji, drejtori Fondacionit për Liri Ekonomike ka një përafrim krejt tjetër:”Besoj se liberalizimi i tregut të furnizimit me energji do ta zgjidhë më së fundi këtë problem. Ardhja në treg e

gjendja me trafi kun në Tiranë disa vite më parë, kur qarkullimi kaotik sikurse e kemi edhe sot, ishte rënduar edhe më nga parkimi abuziv në rrjesht të dyfi shtë i automjeteve në pothuajse të gjitha rrugët e kryeqytetit. Gjobat më të forta të vendosura dhe shtimi i karroatreceve i disiplinuan pronarët e makinave. Parkimi i dyfi shtë nuk shihet më aq i shpeshtë sot. Mendoj se i njëjti përafrim mund të zgjidhet me abuzuesit e energjisë. Kompania që na furnizon energjinë duhet të aftësohet nga Ligji për të arkëtuar gjoba më të forta ndaj vjedhësve dhe abuzuesve të energjisë, drejt për së drejti duke prekur rrogën e abuzuesit që ai e merr në bankë. Autoriteti për ta vendosur gjobën duhet të jetë Gjykata Administrative dhe të gjithë ne shpresojmë që kjo gjykatë të miratohet shpejt nga Parlamenti”.

furnizuesve lokalë të energjisë, që e njohin mirë zonën ku veprojnë dhe njerëzit e saj, do të përmirësojë shërbimin e furnizimit dhe do të rrisë arkëtimin e faturave të energjisë”.

Reagimi nga kompania furnizueseProjekti i Humbjeve Jo-Teknike është një

nga projektet më të rëndësishme të CEZ Shpërndarje, që ka për qëllim zvogëlimin e humbjeve joteknike dhe eleminimin e abuzimeve në rrjetin energjitik. Numri mesatar i inspektimeve të këtij projekti në muaj është rreth 12000 në të gjithë territorin e Shqipërisë. Abuzimet ndër më

fl agrantet janë: linjat e dyfi shta, prekja e vulës së morseterisë dhe makinerisë, marrje të energjisë përpara matësit, dëmtimi i matësit, etj.

Rreth 1000 konsumatorë në muaj identifi kohen si abuzues në sistemin matës të energjisë elektrike. Qytetet më problematike janë Tirana me nje mesatare prej 250 raste në muaj, Fieri me 200 raste në muaj dhe Durrësi me rreth 160 raste.

Per çudi keto qytete kane dhe numrin me te madh te ankesave per faturat.

Më problematiket mbeten zonat rurale, sidomos në qytete si Tiranë, Shkodër, Kukës, Fier e Vlorë. Një tjetër shqetësim i rëndësishëm janë ndërhyrjet e drejtpërdrejta në sistemin matës duke prekur vulën e morseterisë apo makinerisë,

ku matësi nuk regjistron të gjithë sasinë e konsumuar të energjisë.

Ekipet e kompanisë furnizuese të energjisë bëjnë fotografi min e vendngjarjes, plotësojnë procesverbalet përkatëse dhe njoftojne abonentin se ndaj tij do të merren të gjitha masat administrative dhe penale ne përputhje me legjislacionin shqiptar.

PërfundimKompania e furnizimit me energji CEZ

Shpërndarje nuk mundet dot e vetme ta përballojë problemin. Edhe pse po përpiqet ta luftojë dukurinë me të gjitha forcat e saj (vjedhja masive e energjisë e ka bërë

kompaninë të luftojë për mbijetesë në tregun shqiptar, e ka nxjerrë atë për vitin e tretë rradhazi me humbje dhe po rrezikon investimet e kompanisë në të ardhmen), zgjidhja mund të vijë vetëm nga një veprim i koordinuar i të gjithë shoqërisë shqiptare. UNECEM do të nxisë kundërpërgjigjen e shoqërisë sonë ndaj kësaj plage të thellë shoqërore dhe ekonomike në numrat e buletinit të saj në vijim.

Ish-drejtori i KESH, Prof. Farudin Hoxha ka një qëndrim të ndryshëm. Ai thotë se “Të dergosh qindra e mijëra familje që abuzojnë në gjykatë nuk do ta zgjidhë problemin. Unë e shoh zgjidhjen në një përpjekje të orkestruar mirë nga të gjithë aktorët e shoqërisë sonë: Parlamenti, qeveria qëndrore dhe ato lokale, akademikët, shkolla, ju mediat dhe shoqëria civile. Mendoj se kur kosto sociale

4 Shtator 2011ENERGJIA QË DUAM

135

Lexim elektronik në vend të çantës së faturistit

Në muajin korrik 2011, për herë të parë CEZ Shpërndarje arrin të lexojë 100% të të gjithë abonentëve të saj me teknologjinë MyAvis. Lexuesit(faturistat) e kompanisë në të gjithë vendin kanë

Inovacion

kaluar në dy faza trajnimesh në lidhje me përdorimin e kësaj teknologjie të re leximi.

Pasi të dhënat e klientit regjistrohen në pajisjen PDA, informacioni i dërgohet Sistemit të Faturimit. Qëllimi i projektit është matja e saktë e energjisë që ka harxhuar klienti. PDA-ja ndihmon në eliminimin e gabimeve njerëzore apo manipulimin e të dhënave, gjë që bën faturimin e klientit më të saktë. PDA-ja gjithashtu ka luajtur një rol të rëndësishëm edhe në adresimin e drejtë të ankesave që vijnë nga klientët, qytetare apo sipermarres. Shumë shpejt do të fi llojë edhe fotografi mi i matësve me anë të kësaj pajisje, sidomos për klientët që kanë pretendime për pasaktësinë e leximit. MyAvis gjithashtu u ka ardhur shumë për ndihmë punonjësve të CEZ Shpërndarje që lexojnë matësat e klientëve, duke eliminuar çantat e mbushura me blloqet e rënda të shënimeve.

Shtator 2011 ENERGJIA QË DUAM

A duhet ta rrisim çmimin e energjisë në 2012-ën?

Me 1 shtator 2011, kompania e shperndarjes se energjise CEZ Shpërn-darje aplikoi prane Entit Rregullator te Energjise (ERE) per nje rritje mesatarisht 4.5 perqind te çmimit te energjise. Rritja u adresohet konsumatoreve familjare qe shpenzojne me shume se 300 KV/ore ne muaj. Sipas kompanise, aresyet per kete kerkese kane te bejne me nivelin e infl a-cionit ne vend (i cili “udheton”ne nivelin 3.6 perqind ne vit, sipas Bankes se Shqi-perise), me rritjen kostante te çmimit te energjise qe blihet nga jashte dhe me kostot shtese per verifi kimin fi llestar dhe periodik te sahateve mates nga nje lab-orator i çertifi kuar i pavarur, ne baze te ndryshimeve te fundit te legjislacionit ne fuqi. UNECEM u ka kerkuar nese eshte e udhes per ekonomine tone pikerisht tani qe te kemi nje rritje te çmimit te energjise dy nga eksperteve te njohur dhe anal-isteve te ekonomise sone dhe ka marre pergjigjet e tyre:

nderkombetar. Perndryshe, procesi i integrimit mund te rezultoje i demshem per sektoret jo konkurrues te ekonomise. Per shembull, ne rast se duam te eksportojme me shume energji, duhet te terheqim investuesit e huaj me çmime me konkurruese ne tregun e brendshem. Ne kemi shume avantazhe krahasuese ne kete sector, per t’i perdorur ato ne perfi tim te ekonomise dhe te mireqenies se qytetareve. Energjia jone ne 97 perqind te saj eshte energji e paster, e gjelber, teresisht e pranueshme nga tregjet nderkombetare dhe ne kemi burime te shumta te energjise se rinovueshme per ta diversifi kuar prodhimin”.

Z. Ilir Barjaba,ekspert i njohur i ekono-mise dhe editorialist i gazetes “Shqip”

“Çmimi i energjise ne Shqiperi ka qene deri vone i subvencionuar nga shtetit dhe e konsideroj rritjen graduale dhe te bute te çmimit me avantazhe per sektorin energjitik per t’u liberalizuar me shume dhe per te terhequr investime te huaja. Sigurisht, shteti duhet te marre masa qe ne rast se rritja ndodh dhe ajo prek shtresat me te margjinalizuara dhe te varfera te popullsise, keto shtresa te mbrohen.

E kam thene shpesh ne shume raste dhe ne artikujt e mij te shtyp: ne rasts e duam qe ekonomia jone te jete konkurruese dhe nga kjo te perfi tojme te gjithe, duhet te liberalizojme sa te jete e mundur me shume çmimet e brendshme te tregut tone dhe t’i sjellim ato ne nivelin

Z. Ilir Gedeshi, drejtor i Qendres per Studime Ekonomike dhe Sociale

“Nje rritje e vogel e çmimit te energjise, sikurse eshte ajo e kerkuar per vitin 2012, mund te rezultoje me perfi timi, per te rritur tregun e energjise ne Shqiperi she per t’i stimuluar investuesit. Nga ana tjeter, rritja me siguri qe do ta ndihmoje kompanine furnizuese ne treg, qe te konsolidohet dhe te investoje me shume ne te ardhmen, duke ofruar ne kete menyre sherbime dhe performance me te mire ndaj konsumatorit.

Megjithate, nese kjo rritje prek shqiptaret me te varfer, shteti duhet te nderhyje. Per shkak te kufi zimeve te fundit ne te ardhurat ne Buxhetin e Shtetit, qeveria ua hoqi pensionisteve dhe te papuneve rimbursimin e energjise prej 500 Leke te reja ne muaj. Do t’i kerkoja qeverise me shume vemendje kesaj here, qe te mos lejoje me qindra mijera shqiptare te varfer te rrine nen meshiren e rritjes se çmimeve”.

6

E-energi

Fatura elektronike është një shërbim që secili qytetar, përdorues i internetit mund ta realizojë shumë lehtë. Kjo faturë gjendet në faqen në internet të furnizuesit me energji (CEZ Shpërndarje) “www.cez.al” dhe pasi qytetari hyn në këtë shërbim duke dhënë disa elemente identifi kues të tij, sistemi i jep një emër përdoruesi dhe një fjalëkalim të cilët janë unikë për qytetarin dhe të sigurtë për çdo konsumator të energjisë. Elementet identifi kues janë numri i kontratës së qytetarit me kompaninë furnizuese dhe emri i kompanisë. Sipas të dhënave të CEZ Shpërndarje, çdo muaj, që nga koha kur ky shërbim ka hyrë në funksionim në prill të këtij viti, mbi 100,000 vizitorë(pra klientë, qytetarë) shkarkojnë faturat e tyre të energjisë nga interneti.

Internet në vend të rradhëve të gjata

mbanin rradhë me orë të tëra përpara dyqaneve të kompanisë, me qëllim që të merrnin faturat e tyre të printuara dhe pastaj të paguanin. Me shërbimin e ri në internet dhe duke ditur nga interneti shumën për t’u paguar, qytetarët mund ta kryejnë pagesën nëpërmjet Debitit të Drejtpërdrejtë, bankave, fi lialeve të Postës Shqiptare, në dyqanet e arkëtimit të furnizuesit ose në Qendrat e tij të Kujdesit ndaj Konsumatorit.

Nimete Karamani, 78 vjeç, një ish-notere në pension, i tregon gazetarit të UNECEM :”Uf! Më beso, kisha kohë që nuk e merrja faturën e dritave në shtëpi dhe me muaj me rradhe m’u desh të shkoja në dyqanin e CEZ në qendër të Tiranës, prapa ish-Bankës së Shqipërisë. U përpoqa të shkoja

Qytetari po ashtu mund t’i shohë “online” të dhënat e faturës së tij/saj për 6 muajt e fundit. Ky shërbim relativisht i ri po zgjidh pjesërisht problemin që kanë shumë qytetarë që nuk gjejnë faturën të dërguar në shtëpi, në kohën e duhur. Për shkak të të dhënave të pasakta në sistemin e adresave të familjeve shqiptare, shumë konsumatorë nuk e marrin faturën që ju dërgohet me postë në shtëpi. Kështu që njerëzit detyroheshin të

atje në orët e mëngjesit, por gjithnjë e gjeja dyqanin plot me njerëz. Me duhej të prisja me orë të tëra, sa të më vinte rradha ime. Tani , është një shpëtim i vërtetë! Nga shtëpia, nga kompjuteri im mund ta shkarkoj faturën time, ta printoj atë dhe kur të dua unë, kur dal për të bërë gjëra të tjera në bankën time, shkoj dhe e paguaj energjinë. E falenderoj kompaninë CEZ Shpërndarje që ma bëri jetën më të lehtë me faturën elektronike!”.

Rezultatet e investimeve të huaja në shpërndarjen e energjisë në Shqipëri Cilësi e përmirësuar e shpërn-darjes së energjisë dhe siguri e furnizimit me energji

Investime për më shumë se 200 milion Euro në sistemin e shpërndarjes deri në vitin 2015

Efi kasitet i përmirësuar i shpërn-darjes, duke aplikuar praktikat më të mira ndërkombëtare të furnizuesit (performanca, hum-bjet, arkëtimi) do të sjellë tarifa më të ulura në perspektivën afat-mesme

Eksperiencë e përmirësuar në marrëdhëniet me klientin

Tërheqje e investuesve të huaj të tjerë

Shtator 2011ENERGJIA QË DUAM

përbënte një risi në sistemin e menaxhimit të energjisë, duke edukuar drejt abonentët që ta konsiderojnë energjinë si një mall të rëndësishëm, i cili duhet të përdoret në mënyrën e duhur, por që edhe ka një vlerë në treg.

Duke qenë tashmë pjesë e kësaj kompanie, sfi dat e mia personale janë mësimi dhe përshtatja me fi lozofi në e re të menaxhimit që ka sjellë kompania ,përkushtimi në realizimin e objektivave të kompanisë dhe ngritja hap pas hap në shkallët e karrierës brënda kësaj kompanie.

Shtator 2011 ENERGJIA QË DUAM

Përse zgjodhët të punoni në energjinë shqiptare ?

Përdorimi i energjisë ka qenë një element bazë per përparimin e njeriut dhe nuk është e habitshme që sa vjen e bëhet më i rëndësishëm. Energjia përshkon çdo aspekt të jetës, duke bërë të mundur realizimin e detyrave të thjeshta të përditshme, formimin e mjedisit që na rrethon, fuqizimin ekonomik. Shqipëria është një vend me burime të mëdha energjitike, si të hidrokarbureve , ujit dhe ka një klimë të përshtatshme për energji të rinovushme.

Duke pasur parasysh faktorët e sipërpërmendur, mendova se angazhimi në sektorin energjitik jo vetëm përputhet me konceptet e mia të zhvillimit modern të shoqërisë, por do të më krijonte dhe një hapësirë të suksesshme të zhvillimit të karrierës sime si në aspektin e formimit dhe në aspektin e realizimit të objektiva të mia

Çfarë mundësish karriere ju ofron CEZ Shpërndarje?

CEZ Group është një kompani e konsoliduar dhe e suksesshme në Europë e më gjerë në menaxhimin e energjisë elektrike.

Në Shqipëri ajo ka sjellë një mentalitet të ri modern në menaxhimin me efi kasitet dhe efektshmëri të shfrytëzimit dhe përdorimit të energjisë. Duke qenë në fazën e ristrukturimit dhe konsolidimit të sistemit energjitik, kam bindjen se kjo është një

- Intervistë me z. Lorens Hoxha, punonjës i porsaemëruar pranë CEZ Shpërndarje-

Intervistë

Përse zgjodha sistemin energjitik?

mundësi shumë e mirë për mua dhe për të gjithë të rinjtë që të rriten profesionalisht dhe të krijojnë një karrierë të pasur profesionale.

Cilat mendoni se janë sfi dat e kompanisë dhe tuajat personale?

Përmirësimi i rrjetit energjitik përbën një sfi dë shumë të madhe për kompaninë, por dhe komunikimi e qëndrimi sa më afër problematikave që kanë abonentët është një element shumë i rëndësishëm në politikat e saj. Hapja e Qendrave të Kujdesit ndaj Klientit në të gjithë Shqipërinë

Si mendoni se duhet reformuar sistemi energjitik tek ne?

Përmbushja e misionit, për të pasur një zhvillim të qëndrueshëm të sektorit energjitik, kërkon domosdoshmërinë për të plotësuar detyrimet e vendit tonë përkundrejt angazhimeve të marra në kuadrin e nismës së krijimit të Tregut Rajonal të Energjisë Elektrike në vendet e Europës Jug-Lindore, për të përmbushur të gjitha detyrimet ndërkombëtarë që kanë të bëjnë me mbrojtjen e mjedisit dhe për të harmonizuar e konvergjuar zhvillimin e sektorit energjitik në përputhje me Direktivat e Bashkimit

Europian, për të bërë të mundur asocimin e Shqipërisë në familjen Europiane.

Për këtë arsye, mendoj se sistemi i ardhshem energjitik duhet të jetë më shumë i orientuar drejt konsumatorit,dhe në këtë aspekt shumë më tepër vemendje duhet t’i kushtohet përdorimit me efi çiencë të energjisë dhe diversifi kimit në drejtim të përdorimit të të gjitha burimeve dhe të gjitha teknologjive të përparuara energjitike.

Ju faleminderit dhe suksese në punën tuaj!

“CEZ Group solli një mendësi të re dhe moderne në menaxhimin me efi kasitet të përdorimit të energjisë”

7

Shtator 2011ENERGJIA QË DUAM

Ku mund të ankohem?Energjia dhe konsumatori

Mbështetja e konsumatorit për ankesa ndaj faturës 0808181Mbështetja e konsumatorit për çështje të lidhura me cilësinë e furnizimit me energji 0808383E-mail: kujdesi_abonentit@cez.al Për të kontaktuar qendrat e shpërndarjes së energjisë:Rajoni Verior (rrethet Shkodër, Burrel, Kukës) 0228 01023 0228 01024 0228 01025 Rajoni Qëndror (rrethet Tiranë, Durrës dhe Laç) 04 2355269 04 2355270 04 2358888 Rajoni JugPerëndimor (rrethet Fier, Gjirokastër dhe Lushnjë) 034 210000 034 210001 034 210002 Rajoni Juglindor (rrethet Elbasan, Korçë, Berat, Skrapar, Kuçovë) 054 221000 054 221001 054 221002

Editor: UNECEM-Qendra Shqiptare per Emancipimin Ekonomik te Medias, Rr. Myslym Shyri, Pall. 44, Shk. 4, Ap. 26, Tirana, Albania, Tel. 042224007; E -mail: unecem@gmail.com; Mob. 0686046352.

Gjatë vitit të kaluar dhe tetë muajve të parë të këtij viti, ne gazetarët kemi marrë me qindra e madje mijëra ankesa dhe kërkesa të qytetarëve, lidhur me problematikën e faturave të energjisë elektrike. Një kor i unifi kuar njerëzish që dëshmonin se kishin shkuar të takonin punonjësit e kompanisë shpërndarëse të energjisë dhe ata u kishin thënë:”Shkoni në Tiranë, në zyrat qëndrore të kompanisë. Ata do t’jua zgjidhin problemin”.

Në vend të kësaj, kompania furnizuese e energjisë bëri shumë mirë këtë verë që hapi 43 Qëndrat për Kujdesin ndaj Klientit në të gjithë Shqipërinë.Qëndrat kane punonjës të trajnuar që dinë si të punojnë me njerëzit. Bujare Vogli, 65 vjec nga një fshat i largët i rajonit të Durrësit, na tregon:”Edhe unë

nga sa paguaja. Ne jemi njerëz të varfër dhe nuk na del. Vendosa të shkoj në Durrës, se dëgjova që kanë hapur atje një dyqan të tyren që merret me njerëzit. Motra ime më tha: Bela, mos shko! Do të të ofendojnë dhe nuk do të zgjidhësh hallin. Por unë e mblodha mendjen, i thashë vetes s’kam c’humb. Shkova në Durrës në Lagjen 4, një lagje e quajtur “Skënderbeu”. Kërkova se ku është dyqani i CEZ Shpërndarje dhe disa njerëz ma treguan. Ishte një dyqan i mobiluar bukur dhe thashë me vete:”Këta maskarenj! Rregullojnë këto dyqane me paratë që më vjedhin mua e fukarenjve të tjerë!”. Hyra, u përgatita për luftë dhe iu drejtova sekretares së tavolinës përballë derës: ”Shiko, kam ardhur nga larg. Kam udhëtuar 3 orë që të vij tek ju, që më vidhni paratë e mija! Kjo faturë është turpi juaj. Turp të kini!”. Vajza përballë meje vijoi të mbante buzëqeshjen dhe kjo më habiti, se kisha menduar që do më drejtohej me inat. “Ju lutem, nënë, më tregoni si e keni marë këtë faturë, kur?”. U qetësova menjëherë, sidomos nga sytë e saj të ëmbël. Ajo fotokopjoi disa dokumente që kisha marrë me vete dhe një javë më vonë, më dërguan një faturë të korrigjuar, ku duhet të paguaja

afërsisht aq sa paguaja çdo muaj. Që nga ajo ditë e korrikut, sa herë më fl et motra për të pabërat e CEZ Shpërndarje, i them ta mbylle gojën e të më lërë rehat”.

Qendrat për Kujdesin ndaj Klientit ofrojnë një shumëllojshmëri shërbimesh, nga pagesat e faturave tek aplikimet për lidhje të reja apo ndryshime në ato ekzistuese, trajtimi i problemeve me faturimin dhe faturat, problemeve me matësin, marrin denoncime e ankesa të ndryshme etj. Ato i dërgojnë ankesat në departamentet përgjegjëse te kompanise për zgjidhjen e tyre, marrin përgjigjet në kohë reale dhe veprojnë.

Qytetet ku këto qendra janë hapur dhe funksionojnë janë: Tiranë, Durrës, Shijak, Kavajë, Krujë, Fier, Patos, Ballsh, Vlorë, Korçë, Pogradec, Bilisht, Ersekë, Elbasan, Peqin, Gramsh, Librazhd, Berat, Lushnje, Skrapar, Kucovë, Shkodër, Lezhë, Koplik, Pukë, Kukës, Has, Tropojë, Burrel, Peshkopi, Dibër, Bulqizë, Mirditë, Laç, Gjirokastër, Sarandë, Delvinë, Përmet and Tepelenë.

Për të raportuar probleme për cilësinë e furnizimit me energji si dhe për probleme të tjera të lidhura me furnizimin, qytetari mund të kontaktojë në numrat telefonikë si më poshtë:

kisha dëgjuar histori dhe fjalë tronditëse për këtë kompaninë çeke se si e vjedhin popullin dhe për punonjësit e pashpirt të këtij CEZ-it kudo në vendin tonë. Mirëpo më ndodhi që më sollën një faturë të tmerrshme, 150 mijë lekë për këtë korrik! Pesë herë më shumë

CEZ SHPËRNDARJE

Sponsori i Buletinit:

8