18
Γ β ¥ « V. :ιο Do VIRTUTE MO- R AL I IN G EN Ε RE, Deo DuceC In Regia Acadernia Ubialienü ex fuffragio veneran« dx facultatis Philofophicai. Sub Directiono. M. ISACI ISTHMENII Phyficae Profefforis Pub. Sc Ord. Praecepto- xis acfautoris fui reverenter colendi. Liberalis exercitij grata» public* venti¬ lation! fubmittio. NICOLAUS ANDREI ZENIUS Su- dermannus S. R. M. Stipend. In Audiforio Vtteri ad dkm 7. Junij Anuo 16 #jt horit antepommdiauü conjuetx. llßSA L I JP, Imprimebat £schi iivsMätthi«.

VIRTUTE MO-1322157/FULLTEXT01.pdf4»fé#éΦ^ΦΦ**φφφφφίβφ^φΐιιφέριΐρ VenerandaPietate,Dodrinas&. ReligionisChrjftiafeiinceritate> morumqjin^ iegritateVirishonorandjs

  • Upload
    others

  • View
    13

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Γ β "® ¥ «

V.:ιο

Do

VIRTUTE MO-RAL I IN G EN Ε RE,

Deo DuceCIn Regia Acadernia Ubialienü ex fuffragio veneran«

dx facultatis Philofophicai.

Sub Directiono.M. ISACI ISTHMENII

Phyficae Profefforis Pub. Sc Ord. Praecepto-xis acfautoris fui reverenter

colendi.Liberalis exercitij grata» public* venti¬

lation! fubmittio.

NICOLAUS ANDREI ZENIUS Su-dermannus S. R. M. Stipend.

In Audiforio Vtteri ad dkm 7. Junij Anuo 16#jthorit antepommdiauü conjuetx.

llßSA L I JP,

Imprimebat £schi iivsMätthi«.

π ~

·

ν- ζ»-- 1r&jsjb* >...·■-

Υ'Υ' :; ' Χ -

^ #

pi®

t ^*vLv - · - -'.

• ' - 4 f ~ . i-W Ί: ■■· ' YxY n/

- ■ · · · · ■'·'»*•

ir; ' ; .

· "ίΧ'-γ .,·■ :if·.'■ -γ — ®"{ * · >;·Ί·'·· ■ ' y· ' ' iV· i \.· ''· ■ - ΐ ;-

· ' ' ' -- - - :. .·■■■■■ ■· *

_ . _ w. ■■

·- · S - X- - v.Y

-Λ — - ^

V

■ » ./"% . r- ·. -· ■·· ./.·· * ' - £ ^ Λ

-

: -Ä: Bas&aare.r- - -<· - r — *g

I .-^Py§■- " :

. · ,Y- -ft-χΧΥί ~■■■■>r~™_.¥ ..

? - , ·■ · . . >?* ' - · -» ■ χ .- - .-· · - ■ / . ■ -.· ■»>--■ ,rf?.vX

' "ν'- -

- - atz

mm

• ~". »v .... .: i.®K " ■ / " 1■

:.:Υν":··.χν; Χ χ'

m>-m■NÄS§Ä

-

- j Sil.

,

J 1 '-_ .

^ippp|i3'

-

. C -Χ " ' .- - > - ν - . · ·- · · · Λ · ;.

" ? . γ|^ ' {

4»fé#éΦ^ΦΦ**φφφφφίβφ^φΐιιφέριΐρ

Veneranda Pietate,Dodrinas&.Religionis Chrjftiafe iinceritate > morumqj in^iegritate Virishonorandjs, praeftantiffirois ae huma-niiliaiis > Prsepofito Torfilienfi , Paftoribus δζcoraininiftfis Ecclefiarura accoiatus ejus·dem vigilantiflums, Patronis, fauto·ribus, atqj amicisj multis ηomi¬

nibus officiofé colendis,

Salutem & benedi&ionem divinam-*:

Nfigniter meniorabilem , intef cor¬poris & animibona , comparationem in·^litoit Saluitius, ubi Divitiarum ξ$forma,glo·siarnfluxam at/^ fragilem ailerit, l^irlutem ve'ro claram aternam^ haberi ; Hic divitiarum

vanicatem > ot form« fragiiitatera pnevirtutis fplendoreac eminentiå arguté taxat,· Quodenim hominumgenus, -ropibus cumulandis inhiat» nihil habcat faerum , praeterunum pecuniae lucrum , cui fe totum ceu Deo confecravit,hoc pietatem hoc amicitiam, hoc honeftum hoc famatn,hoc divina pariter & humana ornnia metitur, Exempiahujusfacra iimulac profana paiftm proftanu. Ultra priva-tum pecuniicmodum,fie fortuna provehat, majora tantuexpetere abeå difcesr*· Hinc exclamat divinusvätes/ Eftaffliäio j iub fole peifima_,: dmriae confervatae in malumdomini fut.* generavit lilium quiinlumnaå egeftate erit.

M*«

^agiwm itaqVcft, dmtfarüm contuBermo non coffura-pf, & affluentibus divitsjs» vidorum; fcmitibus animumférvare inconcoüüm S(Divitijsautem optimé utitur ille»qui eå virtute pracditus eß quae circa divitias verfatur»&K«c > libcralitas eß: Formsgloria quamßtfragile bonum> ra¬da & experientiaquotidiana fatis evincunt; Fallax gratia& vana pulchritudo 3:inquit fapiensr". Breve donura cßpulchritndc» & exigui temporis-& veloxxeieriterlabiturQuid pulchriusTerr« virefcentis facie» hoc praecipuéAn-nli tempore* quo omnia quafi ridént» germinant » flores»gemmas&£rudus protruduntuberrimosynunccerte for-mofiflimus annus! Sed didum fadum_a: Denafcuntur ?

£äcccicunt, exficcantur, monuotur: färtm fola clara, in~wncuffa & aterm manet; qua horoini å dijs immortalibusnihil meliusdatumefleaitTulliuSi Quonomine fdutorestfhenefaftoresfufpiciendi, operx pretium me exißimavi fadu*rum > fi aliquid temporis & laboris virtutis contemplatio»ni (plus tamenboneßatis adioni:) impenderem»virtu-tem enim cirea. veßra Fortuna? bona » n&hi liberaliter de-cläraßis» eaq; ßudia mea^romovißisv virtutis atqj meiofficij partem eo gratusagnofcov hoc qualccunqj inge—nij mei fpecimen* velut frudum »ex tam facundofoIo;natura vobis acceptum fcrre vefirßq; viciflim nomini-bus & honoribus im debitx gratitudinis τηκμη&η infcri-bcre&dicarc, quem 6c vobis officiofé ofFéro» obnixé ro*gans, ut fronteferenå ac manu placidå eumaceipiatis ,mciludiaqj jnea vobis quam commendätiflinia, nunc & decetero habeatis. Vosomnes ac finguios procultudcve-lerans 5 divins tutelae devote commendoe.

Honorihm veftrüaddittißimwAuthi & Refpo ·

Thcfis I.lim ägimusfiujns mundi Tragaediam^vi quädäm naturs ad Beatitudincm civj«lem tendimus, verum idrmcdiantew/y*tis txercitio\ cul· veluti fcals infiftentes > inarcem ejusdem afeendimns. Unde Scältg,<

Exeroif#» virtutem nomiriAt viam ad beatiiudinenLs„II;

Cum accurata & folidir rerüm cxplieatio j ywborumiuxuriem & dicendiornatum refpuat, nos fimplici ftuden·tes veritats > iine omni verborum anfraäu, breviter& per«fpicuc > quantum å nobis fieri poifit » VirtutisMorAlis natu«ram, perquatuor mamfera, quseam fatis illuftrare viden«-fur; Definitionemfciltcet, CaujiUyJffethonesi DivifionemtCHÖvdare decrivimus;-

Membrum LDe>°·

Virtütis Moralis Definitioneni\\h

N· Nominalr> ubi confid, a. Etymologie I. yirtutiti Ctf*jus nomen vfdetur iecundum luam primam impofitio-nem, quändäm violentiam importare , quia per aliquampotentiam praedbminatur, ur agat Si non patiatur, & öctalis potentia wtU4 vocatur Armand, de beäoutju T. z. c, 71*$um 21f·- I

Alias å viro VirtuUni alij communiter diåam voluntsA 5; eö

J

eoquod virum maxime, deeeat Lib. i. Tufc. Und«diciturdiiponercaliquam potentiara utpoilk in iuam po-tiusfciliceta&ionem quod fit bona & honeitaimaximumcnim quod poteft potentia, eil bené agero.

V.2m Moralü: Mos å quo moraies virttes denominanturs

duo fignificat, Primo Coniuetudinem ut 4M. c, //. v> /. Nißg'trcum cidaminifecundum Morem legis Moßs non poteyitis fafatβ-tri. Secundo. Inclinationem quandam naturalem » velquafi naturalem inilin£lum ad aliquid agsndum , unde &brutorum animalium mores aliqui efic dicuntur ; ficut2. Maccab. c. ii. v· ii. Dicitur quod Iconum moret trruente/in hoftes proßraverunt eos. Hae duae fignificationes quoadvocem non diftingvuntur apud Latinos; ied apud Gr#-cos ,tf&tg. fignificat naturalem vel quafi naturalem in¬clinationem ad aliquid agendum ,· autem notatconfvetudincm inbono velmalo,

VI.β. Homonymia ; Virtutu vocabulum accipitur vel:Late i. Pro rerum naturalium inanimatarum & animaTtarum efficaciå quådam utili > & fic perfedionem eifenthe& aflentialium proprictatum defignao. Unde Elemen-tis,mmeralibus, herbis& animalibus tribuuntur virtutes%. Denotat efFe&um quemquuncj;, ficvirtus demonilra-tionis eil leientiam parerc. Vel StrtBe prout referturad hominem, & fignificao. i. Ejus infignem ad hoc velillud inclinationem, induitriam,& indoleuL». 2. Habi-tum divinitusinfuium, putalinguarum, fcifntiarum & ar-tium&c. Exod.ji.v.j. 3. Habitum mentiscrebris& honeftis a&ionibus fa?pius iteratis acquifitum»pandemin eligendo, & edendis a&ionibus dirigenterna.&thoc modo å nobis>håc vice confideratur & definitur;

VII. 2 Re·

VfL*3 Reati ι Virtia Moralis eff habitut eteffivus, in mediocrita-te confißens » ea qua eff ad nos ^fiue quam tcffa ratio , vir pru*dera determlnaverit z. Eth. 6.

VII LGenus in Lac definitione ert habit tesiVibi natura üirtutk

morafts communis ad qualitatis Categoriam refertur. Triaenim ponit Philofophus in animå, quaiVirtutis moralürz-fpeöu, agcndi principia dicuntur» ut dffeffus» Puentia*H«£/7#*,quoruro unum Virtutem Moralern debere ciTc ncccf-fario concludit. %. Eth» s.

IX.# .

Kon cft i. Paffio feu affeffust quod Philofophus cita·to loco, quatvor* potjflimum argumentis probat : Quiöpropter affeöus» neqj fumus neq; dicimur boni velmalifNec fimplicitcr Iaudari vel vituperari poflumus. Affeäusitcmfunt fine eleétione &ccrto animi propofito &con-filio» fentenim affeåus fubiti animimotus, quifrequen-ter & crebro fecére morbum, att Senectu: Etiam propter?afFeäus animus dicitur moveri & perturbari. Contra»Virtui Moralis hcminem bonum > laudabilero , conflanteradenominat £. Virtus Moralis non eftaffe&usi

X.Kcc efi -2. Potentia velfacultas; Virtus enimMofalis £

confvctudine; Potentia vero å natura provenit proptercajnutarinon potert,ut reliqua naturalia omnia,quae vel funtplane immutabilia» velaegerrimé mutantur> undeHorattu»eleganter: naturam expellas furcd j tarnen uf<f recurrit. De-inde Potentia eft in choare > & a&iones praecederei Virtutkvcfo perbccre & dirigere, ut graviter in hane fentCntiamdiflcritPhilofophus. Lib.z. Eth. t. Sic in infantibus prafr-eedit potentia loquendi > ambulandi»&c, priusquam ipfi

artua

-artus acceffcrint> in virtutibus veto älia apparet fatio ,abiante habitus generationen! praecedunt .aäioncs honefta?,quibus tandem ipfe habitus produeitur.

XI.Relinquitur ergo virtutem definiri per;habitumt<cn\

concluiioni, antiquiores Philofophi feré omnes fufFragan-tur, ut illud oftendit Philofophus. 6. Eth cap. ult, vZfπκνης &c. Huic allertioni hare quoq; accedit ratio : imonon ab unå a&ione , fed åvirtute denoroinamur probi.Ideo Virttu Moralis non natura nobis in cife dicitur; fedafluetudine comparari,quo viriuti liaud congmeret niCiVirtusMoralis habitus cfleu.

%ILNota % cum virtutis genus dicitur habitus »sandem fe-

cundum fuam petfe&ionem & ideam accipi, cum omaisars > omnisq; faenltas, id fit quod optimum eft, £>)uo re.fertur iäudPiccol.gr. 4. £> 4/. Dum ,deginere altcujus rei lo-qutmur, debemus femper optimum ^ abfolutum, perfeäum% illiusgeneris rnß>icerc_j>. Et appofité ad rem, fubtijitatum ille ma·gifter: EtiamßnuRuo homo fitjuflut»Urnen juftitia eil habitmanimti dtßribuensfecundum r*ß*mrationem 8xerc.ji.

XI ILDicitur deinde habitus anmi ,· ficut duje potentin? prin*

cipalcs in bomine Inteüeftu* F'oluntas , per iapium pro-toplaftorum, ita funt corruptae, Eph. 4. v.i7*iS. Genv. it. Ut maxime errent circa apprehenfionem veri &boni ac honefti a&ionem , nifi liabitibus dirigantur; u-träq; ergo fuo indiget habitu, quo füblevetur.

XIV.Cum ad omnem virtutis aftionem tria requirantur»

Sctentiaprudentis, quae tenendo clavum, curium in hoc la-boriofo oeceano circumipetté pra:icribit ; Foluntas βzon*

ßan-

ilantia agentis» qua; fequendo nutum prodentiae portu vir-tutis, fponté & perfeveranter acquirit> verba funt ipfiwCafi in Speculo, Qutfi. Moral. Hic dicitur virtus moralishabitus eleBivu*, ratione eleäionis» voluntatis cligcntis &modi operandi«

XV.Genere FirtutlsMoralts invento ; altera pars dcfinitio-ni eirentialis>inveiligandaerit>^»rf^tf hascautem

ertGenerica vel Specifica, ut docent interpretesr\XVI.

Generica,qua; voceeUHionis expriroitur» habetenimvirtus hoc commune cum vitio; utTit in a-nimo non in corpore refidens , emphafin pr&terea ha;cparticula in pluribus habet» ut P/ccol. gr, c.s. El ex eoJacob MJ.i.c.ir Hac enim voce. x. Diftingvitur/^fr/MA/ü-ralü å m ultis alijs in animo habitibus ut Scientiå & artes&c.2. Omnes alia; a&iones, qua; vel naturaliter» vel temere»cafu &fortuito,vel violenter exneceiTjtate quådam abin-vitis fieri foient» excluduntur & å vircutisa&ionibusdi«·icriminantun*. s b

XVII.Quod ut redlius intelligatur» duplicem eile ele£lio-

nem, iciendum eil i alia enim eil Imperfeffa y St å naturaqua; mobilis,infirma & inconftans eil, qualem etiam in pu-cris & lervis confpicimus; alia eftperfefta & ex habitu»certa&eonitans, ubi judicium mends, voluntatis & afFeftio-num propenfio>& inclinatio liberrimé concurrunt.

XVIII.JJualis autem fit mediocritat* fequentibus verbisexpri-mitur, iit enim i. J^uoadnost alia enim eil medictas, quo->ad rem, Arithmetica» modo centriin circulo immutabi-lis, eadem apud omnes. Alia quoad nos» Geometrica, ra«

B tio«

done perfoniP» loci, temporis variabilis, qu# unicuiq; cots»venit» quas neq; nimiuro, neq; parum attendio. , Comvirim morum, iubhoc niediopofterion, qucd p stabile eft»comprebeodätur, non tamen ilatoeodum eß virtotem inhabitu&eilentiå, ied in modö& exiftentiå oiutari» Ha«bitus eoim immtitabilismanet, ageodi vero-modus fecun-dum eundern eft diverfus. Ε G. Juituseft qui pceoara Ér·*rogat, juitus quoqj eft» qui digoitatem confert. In bis*duobus eitidem agendi habitus, led modus variau.

XJX.Sit etiam 2. definita ratione.· Reda ratio in civil!·

bus, eit Pbilolophis lex natur*: Quae ipfiå definitur, quodfit fumma ratio in natura, docens facienda* prohibensqj !contraria: 2x Cic. tdefin, ρ. m* 62, R, £>. D. JVexionenfis injdhilofrphiaavtlidiip. $ Lex ifta utdivin« pärtlctila? aürarmen iura proximaadicmum civIUum eil saoquam reditu-donaturalis rationis a> -ms Cujus legis jüfla qui·implet, Deo obtemperarc creditur* Sed in lchola Spiri--cus faodi aliquid exadiusagnofceodtim» ut in qua-prrmu,integra» adäquat® adionum ooilrarum regula eii verburaDei patefadum fecundom Legem & Evangelium. VocetAtionis, talis itaq; forma civilis viriutüintelligitur , quäi eilconformitas fubjedse potentia? & aiFeduwms tpfarumq;a>-dionum, cum lege natura:, feu redo judicio mentis, vitio-rum vero difFormitas potentiarum cum lege natura »ieu*immoderatio per exceifutn & defedunw

XXISit 3« dviroprulentedetermimta. Virtus ßne prüden-

tia elTe nulia poteft ί Non coim absq,· eledsone virtus eihNcc reda dedio absq; prudentiå. Virtus igicuriine pru-dentiåpullaeft. Eft quippe prndentia oeuim, qui deipi-dat pro eujusqi ageotis ieu perionae conditione, pro cujus-

<qué paf tlcula ris objedi circumfiätttSs > quid deceat & qu®«rnodo quodq; 'deceat ; rcÖam prfilans accoinmodatio-nem notitia: naturalis infita? ad flßguia aeüoüum objeda*idco prudbntia dux & princeps virtotöm red«1, a lidit. Tan*iumdepnmo memhr.o% mreliquis Ctimiis buvmss*

MembrumILDo

Virtutis moralis caufirvXXI«

Cum vir tu» ex numero bonorum fit optimum) cfH-cientem caufam primam» Deum, Ürcda ratio & tcripturafacra cidcm attribuit: Nulli namq; finc Deo mens eit, abeo tmm owne dommperfeRttrn optimumproficijeiturlJW. i.

, XXII.Caufit verö feeunda principalis eil liberum arbitrium

feu mens retts &honefta cognofeens ac Doluntas Itbert obfequens*Minus prineipalis: Naturalis incliuatio, & bona indoles ;Infirumeotaiis» cujus ope virtus iéducitur ? eil diiciplinaieuboDaedueatiO) cfebraq; adtio (å qua xirtu*woralü nota*fionfem accepit» thef. s, Cujus etiarn ratio imprimis Ethicodiligenter habenda) mediocritati fiudeos. åaideflu call*las lecundasponii tiut, in lib. peculiari„

X XIII.Naturam tarnen quod attinet, eam å nobis millate«

öus eiTe conflat) Ted ex caufa quadam divina ,· fita verö ίαnobis eil natura? vel negledio, vel cujtus, ut ivtapts <pvrtw§vel exoiefcat > vel degenerefc: vel per dodriflam de actio·;nem ad qualemcunqi aüum deducatur«,

B a XXIV«

ΧΧI ν:Materia, cujus nomine indigitatur, Subjedum & Objc^

dum: Subjedum denoroinationis efttotus homo fecun-dum fexurn utrumqi, perfedionis vero anima rationalis,ejusq; facultas appetitiva. Objedum internum funt af-fedus, externum res, circa quas afFedus funt moderandi.

XXV.Forma eft ordo rationis fecundum circumilantias,

per mediocritatem tendens in finem fuum. Quaiis h»cfit mediocritas oilendimus thef.is, quod in ea confiftat vir·tus moralis» Philofophus paillm probao.

XXVI.Finis univerfalis & irmpiiciter ukimus ei! gloria Dei,

ad quam omnes noftra?adiones & opera fiint dirigeeda,Coli. 3»v. i?. Huic iubordin\itus eilfelidias civilis: ut vitampiam & honeitam in omni tranquiliitate tranfigamusr3,,Ii 2//0. 2: V. 2*,

Membrum III.Do

Virtutis moralis affedHonibus& proprietatibus.XXVII.

Sicut virtus moralis fuas caufas habet produdivas &:confervativas, fic affedionibus fuis non deftituitur, qua-rum i» Interna:, bonitasJcib moralis &mediocritatisUtituko ac

remtßio·XXVIII.

Bonitas moralis eft nihil aliud , quam congruentiacum reda ratione, ieu lege natur» & Dei, tunc autcm re¬da; rationi congruitvita noftra» cum appetitus omnesq;.

rao-

rnotus itacontinentur in oiftcio>ut necinexccifu» nec ϊαdeteäu pecceno.

XXIX.Medioeritatis latitudo ac remiiTio in eo confiftit» quod

more plerarunaq;aliarum qualitatum, in fubjefto exiften-tium, intendatur vel remittatur, prout altiusin animo ho¬minis radicatur, eumq; magis magisq; in propofito bcné a«·gendi informat & confirrnat, tkcol gr. c. 4f.

XXX.2. Externa ut aclto honefta i ejusq, confequens » laas ξ$ a*

mor, tandem uppoßtio. A&io habitum effieiens» quaee*ventu non animo bona cft> hic non intelligitur; fcd cun-dem tanquam efFedlusyiequcns ex animo bona dicitur mo¬raliter, principiom veroin animo agcntisdat omnia&ionimoralrfuam formam i Hsc enim fi deöt: virtus eil futilenomen. Linde Phiiofophus a&ionem virtutis ac ejus u*ium prsitantioremeiTe colligit, ipfå virtutispoiTeflioneach-abitu » i. Sth, Nicomach, ι. ojß. Nlrtutü enim laus omnts in a-föione conßftif.

XXX ί.Άmorem quoqj fibi conciliat vtrtutü aBioetiam apud

hoftes ipfos: quippe virt? per a&iones non poteft non pra-vae hominis naturs refiilere, corruptosq. afFc&us( adeoq:hoftem ipiurn) domare, in quo licet odium fit maximum»id tarnen difcrimen honeftorum & turpium in ipfo tolle¬re nequit, ut jette jjacob.M. in hane loquitur fenlentiam > utCic. hb. i. de nat, Oeorum inquit : Njhil eB lirtute amabilius >

quam qui adeptas erity ttbicunj. erttgentium a nobis diligetur.XXXII,.

Tandem virtuti accidit etiam oppoßtio rvitioruml quaeefttriplex, ii Medii & extremorum» quae medium fupe-rant velabeodem fuperantur» 2. 6th,s* fic non privativé

B 3 folum

folum viftoi extremis opponitur, ut lux tenebris > fed con*trarics quod medium de uno extrerao plus partidpet, quåde allo» ratione aduum. 2. Extremorum vieiorum qu«einterfefortiuspugnantquamcum medio, longius enimåieinvicem diftant, inter ipfa quoq; major diillmilifcudo.3. Extremorum contra medium, å quo intervallo diftantminimé«eqtäali 4 ied quorum uaum magis,alterum minuscidern adveriaturj unde vitia non Tunt ejuidem generis, fedprout eil aninrms agentis, hinc etiam pro vitiis virtus nomi-Xka faepé tulit. Fallit eaim vitium fpecie njirtutis fåHotat«,

Membrum IV,BoJ

Virtutis moralis divi£IonQ>XXXIIL

Cum virtru fpecie non fit una» qua* di^erfa nomina (kl?tern fortiatur, variaobjeéta, & diftinft® circa eadem aOio-nes, contra Stoicos, Plutarcho tefte, fetis evioeuntk Aliisitaqj virtm moralis diltingvi fölet in refpcchi ad graemsinimperfciiam, PerfeBam & Perf^BtjJimam, Aliis refpetiu a-öus & objeöi non inconvenienter difpefcitur, in pietatem·,qu® Deo aiFert vencrationem &c cuitun| * fåprostatem jeuhonefiate?}2> qu® virtus civilis ex quå homo in civiiibus& ho-manis fe redé crga fe ipfiirn U alias geriu0

XXX IV,Ütutaiii aliter fentiant j fandamentum certé omnium

virtutum, totiusq; regpi Poläticis adeoq; iocietatis generisbumani) efie pictatem & reiigioaem · ex facris & propha-nis icriptis veré contra quoidam ftatuimys/ad tenorem

pri*

prim® Sc fecund« tabu?« Decalogi, & tx di&a divifionetnplex obligatio hominis cujusvis ioteiJigitur $ ad Deum}adftipjam, ad altes. Bis fcribus virtutum generibus* tria pec^eatorum feu ^itiorumgenera opponuntuiL,.

XIXV,Tandem virim mertlü dividi fpeciaiius folet /uxta fa-

cultatesappetitus» I/afcentem & CoKcupifceniemy fed brevita-tis& inilituti rätibnem habentesj horum omniuna prolixådeclamione& probatiooe fuperfedemus, quiedam difeur«*fui reitaexigente, refervantcr*.·

Dens unus Sc trinus in feclila benediöus, quidos ad bönum opus in Chrifto Jefu creavit, nosquoq; ab omni vitiorum macüla Sc fuipicione cle*meriter cuftodiat» benediéfionem viresqj nobispa·*terne largiatur,ut hic piam* honeflam ac tranquil*lam in otio Ktgrario tranfigamus vitam & tandemfruamur aeternå· Ipii pro ftudiorum incrementafeliciq; curfu, fit laus, gloria Sc gratiarum a£Ho?>Amf ν »*

J, An numerus pracdicaniénto-rum denariuSi commodé re-tineri posfic ί Äff»

IL An

ΪΙ. An cauße infcientiå univerfa-Ii confiderentur ut affeä:ionesentis latisfime fumpti ? Äff

III. An mineralia proprie finc a-nimata ) Neg.

IV. An vifio fiat per emisfio-nem radiorum» an verö perreceptionem ipecierum frÄff poft.

V. An detur motus iecundus incoelo ί Äff

VI. An Sacerdotes in Repub.civilem magiftratum gereredebeantJ Neg.diff

«?)o(§o»A D

AD

ifumamßirni, doHrindat^ optimaruw ariiut»fludiü erudtti Juuenis >

Dn. NICOLAI ANDRE/EZENII SUD ERM. amici ut certi

Ita ρerchariDodla de virtute morali in genere

Θ Ε Ω Ρ Η'Μ Α Τ Α-

FEiix cenfetur multis cui pondera Gazae,Multa armenta etiam cui rediere domuirL··MultAon fegnis frugum cui jügera campi>

Cui funt Mygdonij fulva metalla Midae.En plebs virtuti praefert ut& artibus aurum-.!

Aurumnonne anceps? omnia mortis erunt.Omnia mortis erunt, fed virtus fbla iuperiler-,

Haec homines notos reddere fola poteft.Pila tenet medium molis, tametynfima rerum-.;

In medio virtus, res ea fumma tamen-i.Quid mens Aufonidum I quid ait i bona quodq;

voluntar*Reddet opus pulcrumycum tarnen ailio abeft·

Phoebus qt in motu conftaes eft orbe fuo i licVirtutis conftans aéiio femper eriu·

C Et

Et quanquam coeptum fudore per ardua töndeo?Ecce tarnen fruéius, finis amoenus erio!

Ergo tuis,Nicolas* piis congratulorauiii0£Pro virtute eilo, maéieq; marte ηονα!Sic vincis populum non armis, fed probitatc?Vitae; te nofeis vincere more pio.Sic te laudis honos, fic munera certa manebunO»Da D ε υ ε ό coeptis yela fecunda! valo^

Mente fixeera, adfeBu^ prohxoφιλίας χάξ/ν ϊ^αφε

Laurentius Nicolai EkiwhsNciic.

Ä L I U D. *

USq*peccatum vitiat medullär,Perdat ut cunftos maculis pudendis,Ni piae mentis miferos recurraoRobur in artus.

Mente dum Zeni folidam req IrlsIndolem morum y Deus adjuvabiLo {v Uf queas ipii fceleris folutu.

Fangere iaucles.Sympatriotä, οlim Prseeeptorimeo fideli 9gratifudinü ergo reliquiMagnus Stigelu Schi^leru*

Söderman»