20
A .389 Vit 6 An. Korrik - 1902 - Juillet Num.6ft' ;~ 1tJLt1B1t:ftIK , E perkoheshme shcip Del muaj per muaj. , U-themelua me t 896. Revue albanaise. Pa- rait tous 'es mois. Fondee en t 896. ~ ..".- 7~Te mbabet e te ritet Kombesia.Te lerohet e te zbu- kurohet Ghuha ~e ' Ghuha eshte she- nimi i Kombesise, te permiresohet ghendja ~ Popul- - lit, se, knr esht i pasur Populli, Kombesia mba- bet e terfJ. e forte e e lire. 1ft 1tf * ..; ;!tViershfl. Kenge ' te Popullit. Ghu- hesie. Historie. Shkentse. Te Ra. ., ;!t Conservation et deve]oppement de l'Individualite na- tionale. Culture de la Langue, qui est l'expression de cette individua- lite. Amelioration des conditions economiques qui permettent a l'in- dividualite natio- nale de se mainte- nil' entiere, forte et libre. '* '* * .. m Litterature,Fol- klore, Linguisti- que, Histoire et Nouvelles.* ** L"f~TRA,NDIHMA, PAJTIl\n~, DERGOHEN NE KETE DRECTIM: To the EDITOR OF THE "ALBANIAN REVIEW" . ' Oakley Crescent, City Road, E.C., LONDON. ~-

Vit6An. Korrik -1902 Juillet 1tJLt1B1t:ftIKbiblio.plisi.org/revista/albania/1902/06.pdf · A.389 Vit6An. Korrik -1902-Juillet Num.6ft' 1tJLt1B1t:ftIK, Eperkoheshme shcip Delmuaj permuaj.,

  • Upload
    others

  • View
    5

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Vit6An. Korrik -1902 Juillet 1tJLt1B1t:ftIKbiblio.plisi.org/revista/albania/1902/06.pdf · A.389 Vit6An. Korrik -1902-Juillet Num.6ft' 1tJLt1B1t:ftIK, Eperkoheshme shcip Delmuaj permuaj.,

A .389

Vit 6 An. Korrik - 1902 - Juillet Num.6ft';~

1tJLt1B1t:ftIK,

E perkoheshme shcipDel muaj per muaj.

,

U-themelua me t 896.

Revue albanaise. Pa-rait tous '�es mois.Fondee en t 896. ~

..".-

7~Te mbabet e teritet Kombesia.Telerohet e te zbu-kurohet Ghuha ~e 'Ghuha eshte she-nimi i Kombesise,te permiresohetghendja ~ Popul- -lit, se, knr esht ipasur Populli,Kombesia mba-bet e terfJ. e fortee e lire. 1ft 1tf

*

..;

;!tViershfl. Kenge'

te Popullit. Ghu-hesie. Historie.Shkentse. Te Ra.

.,

;!t Conservation etdeve]oppement de

l'Individualite na-tionale. Culture dela Langue, qui estl'expression decette individua-lite. Ameliorationdes conditionseconomiques quipermettent a l'in-dividualite natio-nale de se mainte-

nil' entiere, forteet libre. '* '* *

..

mLitterature,Fol-klore, Linguisti-que, Histoire etNouvelles.* * *

L"f~TRA,NDIHMA, PAJTIl\n~, DERGOHEN NE KETE DRECTIM:

To the EDITOR OF THE "ALBANIAN REVIEW". 'Oakley Crescent, City Road, E.C.,LONDON.

~-

Page 2: Vit6An. Korrik -1902 Juillet 1tJLt1B1t:ftIKbiblio.plisi.org/revista/albania/1902/06.pdf · A.389 Vit6An. Korrik -1902-Juillet Num.6ft' 1tJLt1B1t:ftIK, Eperkoheshme shcip Delmuaj permuaj.,

ALBANIAOrgane des interets albanais.

E. porkoheshme shcip (toskerisht e gegnisht), frenghist e turcisht. Mpronte drectat e Kombit shcipetar.

-.:.

UN NUMERO SEP AXE 0 fl'. i5'-'\.i\I~ NUlUER I VECHANT 3 grosl1

l:TN ADONNEMENT WUN AN (pollr tOllS }IIlJS) 10 fr.

-.:-.:

PAJTDII PEH Nt: Y[T 10 f'r(~II:ra

Pour tous les livres concernant la lan~ue albanaise, on peut ,,'aaresser i'oit n la renactionde 1'" ALBANIA" soit n la LIBRAIRIESPIRGATIS,~3, Marienstrasse, Leipzig, qui reyoit egalemen\des abonnements it notre revue.

.,On trouve I' "Albania" - " Albania" ndadhet :

a LEIPZIG, Librairie SPIRGATIS, 28, Marienstra:;se.

it LONDRES, Librairie TRtiBN~;R& Co. 59, Ludgate Hill.

a PARIS, Librairie ERNEST LEROUX,80, rue Bonaparte.

it ~IENN~ibrairie WILm;LM~~h."lli!lQf'n' -- ~._~-'"-a TRIESTE, Librairie JULIUS DASE.

it VENISE, Librairie Mti:-;STER.

it ATHENES. Librairie BIWK.

it PHILIPPOPLE, Librairie CRAVAREFFFRltRES.

au CAIRE, Librairie BARBIER.

a ALEXANDRIE, Librairie VITA CO~:N.

-

..Paste e Vogel.

Shcipetarit ne Plb.;lie, ne cofte se i bie ne dore kio flete, i lutemi te nashkruaj perseri. Ato ce na kerkoj s' i a derguam dot se emcr'i edhe drectirni i ti)s' ishin te shkruar kulluar. - llIirditasit ne Bejnd : :Me ghithe zemre, pro s' my.ntdot tAsh per tash. - R... r/ Erbasan : Ato para i mora, po ku diall te t' i choj 1:eshkretat? :Me shkrua fie flale.

.-.:

Historia e Shcypniis, prej N. D. N., ] liber 412 facesh, kushton 2 fiorina t' Austries.Karta dheshkrimtare e dheut t' one, 1 metro e 20 e ghate, me i nghyra, kushton '2 frone

Shciperie, 5 fro e ghysme ghetke.

Page 3: Vit6An. Korrik -1902 Juillet 1tJLt1B1t:ftIKbiblio.plisi.org/revista/albania/1902/06.pdf · A.389 Vit6An. Korrik -1902-Juillet Num.6ft' 1tJLt1B1t:ftIK, Eperkoheshme shcip Delmuaj permuaj.,

Vit 6 An'/'~KCNum.6

~

Korrik. - 1902 -- J uillet.

1tJU'tJ1tmI1=tj;'--

] P2 8

-r B D4 II5 M6 M'j Efi P9 8

pOD]I III:.! 1\113 l\I14 E

-r If) PI() S

1- 17 D18 H19 M20 M21 E22 P23 8

t 24 D2f, II26 l\I27 1\128 l~29 8no p

t 31 D

G USHTI

Dita shknrtolHJt 1 h. 14 m.

T' lidhmit e. 8h. Pietrit.8h. Alfonz Liguori.T' ghetunit e-Korpit. Sh. Shtiefnit. ij)Sh. Deda, Rr.Zoja « e-Hors >.T' Shnnrrnemit e-J. Krishtit.8h. Gaetani, Rr.Sh. Ciriaku, Dsh.8h. Romani, Dsh.8h. Lorpnzi, Dsh.:::Jht. 8uzana. Vir.Sht. Kiara, Vir.8ht.- ,/"ilomena, Yir. Falmiri

~'"Ghooi(I):

8h. Eusehi, 1'1'. (Jli'iille).T' Nitnnit e-7:ojos n' Ceel!.Sh. Rolm, HI'.Sh. A nastasi, Ip.Sht. Lena, 1\Ih.Sh. Joakini. haha i-Zois.Sh. Bel'11ardi, Ah. Dj.Sht. Joana e Shant;tI.Sh. Timoteu, Dsh.Sh. Filip Benizi.8h. Balto. Ap.Zemmra e-Zojes. Sh. Ludovikn, Ds}).8h. ZMerini, Pp. Dsh. r[Sh. Jozef KaJasanzi.Sh. AO'ostini, Ip. Dj.8h. Ghon Kryepreemi.8ht. Drano nga Lima.Sh. Raimondi, Rr.

(1) Shcyptar. Kic n' Fratnii t' 8h. Frances-kut. Ddic n' Trail (Dalmazia) n' viet 13B.l.

......

SHENIM

Ditet e mbedha te fese per l\fuhame-danet e per Ort.hodhokset nnk i vume,se ketu, ne balle t' Europes, s' ditme t'i' ghejme me kohe. Atdhetaret 1e te nandiejne fajin; motin cevien do t' a 1ajmekete gabim.

..]J

'NOLLNl'l' E HISTORIES TURKE

N' l\IUEJ TE GU8IITIT

fj)

1 - 16G!. Lufta e 8hen-Gothardit e e Ahu-kirit.

4 - 1718. Faresimi i aniEJVe,uftetare te Ve-nedigut, perpara Ulcinit.

8 - 1533.Doria (i VenecIigut)e munt aniesinetnrke.

21 - ]717. 8hulenhurgu u mM ButrintinTurcve.

NE 1\IUEJ 'fE 8HTNfOJU'I'

2 - 1477. Turcte te mundur ne fushe teTh'anes.

4 -lGSS. l\rarkgrafi i Bades munt 'l'urcle neBanjaluka.

20- 1G20.Lufte kundre Venedigut e 'dekj' eGratianit.

25 - 1G87.:Morosini (i Venedigut) shtie nedore Athinen.

30 - IG87. Koonigsmark-u mer Kastclnuo-von.

Page 4: Vit6An. Korrik -1902 Juillet 1tJLt1B1t:ftIKbiblio.plisi.org/revista/albania/1902/06.pdf · A.389 Vit6An. Korrik -1902-Juillet Num.6ft' 1tJLt1B1t:ftIK, Eperkoheshme shcip Delmuaj permuaj.,

\,

162 ALBANIA G

NE FACE HISTORIE, vennsve t' mateshem, Malari do. t' bi1te

n' mnnyre ci ktyne t' u-jiteshin sada-pak ka tl'ii dit are per krye, pase kapsh-tiieve ci kishin afer shpiiave t' veta (1).Edhe kta shtate shpiia' kishin detyreme laa t' dhel~n e t' ghitha fryteve, ekishin lejo me pree drilu e me Imllate

]\'/[AS atyne shpiiave shcyptare ci 01'- berret n' prazhem ci u ishte dhfme

it:1dhne n' vjete 1726 erc1hlle eclh8 Shcyptarve ci kishin ardhe perpara (2).

shtate tjel'a me 71 vete ci preje .Preje dakume.l~tit t' ghashte shifet,

kujc1estarit t' perghithshem Pjetrit c~l~ta sh.tate shpua nuk ngulne n' Barga-Vendramin (172G-1739) lypshin me Enz:w slkuur ata t' parat, par n' Zemu-

ngule n' Dalmatsii. Kta shtate shpiia do. . nik afer takve ci u kieon dhi1nun (3).

t' keen mrrii n' Zader n' vjete 1727 Dakumenti i tridhete shkrue me 23 t'

pse me 30 t' nnannarit t' ktii vjetit i majit n' vjete 179~ na cliftan ci edhe

ishte kene urdhnue fjamurtarit (alfiere) Slwyptaret e Zemunikut nifshin per t'

Oarlo. Malarit me shkue n' katLmn t' pare kapitanill e Barga-Erizzas, e ktu

Zemunikut e me u sMIllie ktyne Shcyp- shifet interesi ci kaa pase at here repu-

tarve t' rii ka ni. dite are pel' krye, per blika me i majte kta dyy kalanii shcyp-

me mielle clrithet. N' vjete 1728 t' zatt tare t' bashkueme nner vedi. .

e ktyne shpiiave i u-lutne ku jdestarit t' Illgheneri Oamazzini c.i kishte nnrece

perghithshem, ci t' u nepte' take per shpiiat e Shcyptarve n' Zemunik, per- /

me mjelle edlle melin. 'l'uj clashte Ven- IIvizoj masannej, sikurse ishte dakja e

dramini ci kta shtate shpi.ia t' kishill Venediksve, shellimill e tal,ve t' daa-

take ghith IIi n' ata ci kishill ardhe me, t/ tsillat u kieen dhfme Shcyptarve'

p('rpara, i urdhnaj fjamurtarit' Oarla me dekret t' shkruem me 12 t' majit

Malarit me shkue n' Zemunik e me u- 1728, t' tsillin dekret e patne lype

shenue ktyne Shcyptarve t' rii ka trii Shcyptaret vete (4). ..

dit are per krye. .l\'talari do. t' u shenateShcyptarve ja take t' pf\nueme, pal' -----

asash ci ishill djerr. Saa kil t' muejte do.

t' u-mullllate me u shenue Shcyptarvetake, ci t' ishin t' ghitha t' bashkueme,e mas t' daamit t' Hyne takve, do. t'bate me die kapitanin a ghyghtarill eZemunikut, oi mas t' delshin ~iale mra-pa. Me u-pase duke nevaja me u dhfmeShcyptarve edhe llllafli tsape take t'

Shcyptaret e Borgo-Erizzos.

Preje prof. Tullio Erber.

III. rr' ARDHUNITE DYTE N'VJE'rE 1727.

~

'r

(1) Dok. 5.(2) Shcyptaret vetem e trashigojne edhe sot

prozhmin ci thirret« Rastovac ». Prozhminci thilTet « Gromnica » e trashigojne bash-karisht me tjere vennes t' Zemuniknt.

(8) «... Questa Carica e concorsa di stabilirleprovisiollalmente coil' assegnamento di trecampi per testa eel Ull sito per costruirviillorodomicilio nella vilJa eli Zemollico. » Dok. G.

(4) Dok. 6.

Page 5: Vit6An. Korrik -1902 Juillet 1tJLt1B1t:ftIKbiblio.plisi.org/revista/albania/1902/06.pdf · A.389 Vit6An. Korrik -1902-Juillet Num.6ft' 1tJLt1B1t:ftIK, Eperkoheshme shcip Delmuaj permuaj.,

'(3 ALBANIA 1Ga

r

'I'oket 0 dhanmo ktyne Shcyptarveishin 11'11,213 ilit-<u~,

Emnat e shtate shpiiave shcyptareci ngulne n' Zemunik jane Ida:

1. Ghon Ghoka (Giovanni di Giovo)vete i dheti.

2. Ghech Nnreu (Gieei d'Anc1rea)vete i shtati.

3. Pjeter lVIarlm (Pietro di l\Iarco)vete i pesti.

4. 8hon Vuka (Giovanni di Vuchia)vete j pesti.

5. Ghon Nika (Giovanni eli Nica) vetei shtatmdheti.

6. Ghon Prechi (Giovanni Prenci)vete i tremdheti.

7. Nikolle Ghoni (Nicolo Giovi) vetei katermdheti.

'I'rii t' mramet e ktyne shtate shpiia-Vf;u- sh9ymne nno i laane toket e veta

~~ ,'cyshe n' vjete 1785, per kater t' paratkurrghfta me t' sakte nuk 111unnena mediit, Sot jfllle liilllenn 35 shpiia shcyp-tare n' )o';emullik, port' shkuemit e tyne

n' at katflllll do t' keet nnollun maavone, at here kuur elisaa shpiia sheyp-t,are u-bajtne preje Borgo~Erizzos, 0shkuene mengule n' Zemunikafer tokve

t' veta.v OlW DUKAGHINL

..ZBULIMI I AMERIKES.

Ii)y fletore te Paris it shnme te llO-

:D hura, e perkoheshmia La Revile desRevues edhe ditetoria Le JOllrnal

des naJats, nisne perseri t' a ltapineheshtien e vieter : kush e ;t,lmloj Ame-riken, Krist,obal Kolombi a po AmerigoVespuehi? As ne ghe tiater me teper sokio nuke refen fortsen e prallave : Botaesht e mesuar ee eindera viet~sh me ketepralle, e, sa do prova te na japin, prapene nuke nc1rojme mendim. 10 vetemAmeriken nuk e zbuloj as Kolombi asVespuehi, po keta te dy anietare vdicnepa ditur se kish l1e Amerike.

:E'orfsa e gabimeve historiake co nangulin ne mendie ne shkollat esht ac' eP1aelh6, sa shpesh diersa e dietareve vetekot. E j:1 ne gabim histol'iak ci esht iprovuar ce me kohe.

1. Dictari i math Aleksandl'i i Rum-bold-it botoj pese dzvllime te trashepermi Kolombin, ne te tsilet provoj, medy e dy bej,ne kater, se te paret Euro-piane ci vane ne Bote-t,e-Re vune kembene elM te saj ee te viti 1,000, e neloftatsa me pare. - 2. Udhetari i [101mI'nePoll te Veriut, Norelenskiolel-i, perktlu\uviers hat evi8tera te Skandinavies (Saga),nga te tsiIat nclodhen i'ic-;t,et e cly elo-reshkrime e te tsilat tl'egojne udhetimete para n' Amerike me 1082 e me 1047.

- 3. Karelinal Strozzi refeu se me 1300(d. m. tho 11' a 200 viet para uelhetimitte pare te Kolombit!) Nonnanclet edheSkandinavet e venclosurn' Amerike pa-guaj in riogullisht denal'in e Shen-Pie-trit. - 4. Arceologet amerilmne 0 kanembushur museun e "\Vashingtonit mearme, me gure te skalisur e me monedhate fabrikesual'[1 n' Europe sh11me mepare Kolombit e te gl1etura ne kerkime

Page 6: Vit6An. Korrik -1902 Juillet 1tJLt1B1t:ftIKbiblio.plisi.org/revista/albania/1902/06.pdf · A.389 Vit6An. Korrik -1902-Juillet Num.6ft' 1tJLt1B1t:ftIK, Eperkoheshme shcip Delmuaj permuaj.,

164 \ ALBANIA G

nene toke ne Kanada, ne Floride e nePotomak.

Po te ghitha keto pl'ova Jane kot perkrye te gazetareve e te mesofiesve t' Eu-ropes, per te tsilet kio pralle ka me te-per fucie se historia. POl' Amerikanetka kohe ce taUen me kete pa-dije teBotes-se- Vieter. Pcr 'ta, si edhe per Eu-ropianet ci Jane munduar t' a chkocitinkete cheshtie, nuke ka dyshim. E dinese i pari kryetar i fie tok Europianeshte vaitur n' Amerike, eshte N ormandi, .----.Leif, i bir i Erikut-te-Kuc, i tsili zuridM "atie me 1000; e perandaj i kanengrehur fie statut te bukur ne Boston,

n' ate vent 1m ghetne armet edhe kots-kat e tija tsa kohe me pare. Ghithe botane Sht8te-te-Bashkuara - ce nga die-taret e gher te dielmt' e shkollave -dine se Kolombi, kur u-nis, nuke kishtiater cellim pervech se te gheje fie rugete re per te vaitur ne Chine nga Peren-dimi.

Kolombi dinte se, pese-cint viet paratij, Leif-i edhe shoket e tij kishin vaitur

n' Islande, e, neper anet e Groenland-it,gher ne Kanada; andej, kishin zbriturdrect juges, e kishin arrijtur ne viset ku

..

eshte ngrehur sot cyteti i New-York-ut.Rumbulli dhetar (fr. globe terrestre) iMartinit te Bohemos eshte prova me emire. Kio Karte, e ngrehur 20 viet paraudhetimit te pare te Kolombit (ndodhetsot ne Libertore Kombetare te Parisit esitsilido munt t' a shohe), refen po thuafare mire rethin e Kanadase, te Shtete-ve.:re-Bashkuara te sotme, te Brezilit, teDheut tOeZiarit e te grykes se Magella-

nit. Vetem centri i Amerikes nuke ndo-dhet : Kolombi thosh pra me aresye seaty do te ndodhej vent i hapur e pra fieruge e re per Chinen. E kerkoj kete

ruge, nuk e gheti e u-kthye n' Espafwsi pa vise te fiohura ce 500 viet!

.~

~e ),OC(\),ri)le : - Dy Shcipetare gege,mic te forte, i mbarojin ghithe letrat etyre me iialen « po t' mar' n' gryk' ».N e dite, neri, i zemeruar per fie pun' aper ne tiater, e mbaroj letren keshtu :« Po t' mar' n' gryk' toslmisht ». -(P. S. Po te mar ne gTyke d. m. tho geg.po te peTcat'oj, tosk. po te mbys.)

.. ..

Page 7: Vit6An. Korrik -1902 Juillet 1tJLt1B1t:ftIKbiblio.plisi.org/revista/albania/1902/06.pdf · A.389 Vit6An. Korrik -1902-Juillet Num.6ft' 1tJLt1B1t:ftIK, Eperkoheshme shcip Delmuaj permuaj.,

jG ALBANIA 165

HISTORIA E SHCYPENIIS

ch' me fillese e deri me kohe kur ra ne dore te Turkut.

Pmh ZOTITN.D. N.

(Bryksel, 1902.)

,~ ORSI d.1elli,ci tui davarit terrin e-nates, nmit e ga;zmon at pies te dheut deri

:B ku kaloin rrezet e-shkelcyshme te tiat, Historia, edhe a.1o,tui thye erresirenCO) e-kohvet, sblon e ghallon at pies te botes deri kfl. mmrr~jn kalzlmet e-

nmitshme te sajat. POl', me:ili drit te vechme, ci d.1elli nuk kaa, Historia cet neshesh nnollimet e-vietra, ethrrCt, perpara :ilerzevet sotshem, nerzit e-motshem, memadhenin e-tyne, me lumnin e-tyne, me miresin e me veset e-tyne.

« Historia e Shcypeniis » praa, e-Zotit N. D. N., ci doli ne drit ne Bryksel, asht,'per nee Shcypetaret, :ililibel' me sham rannesii. Shkruesi i Nmitshem, porsi bletaci kerkon m.1alten lule ne lule, kaa mmledh annei e kennei, prei shkro:iletorvet mate shennosht te botes, nnollimet e-vietra te Atdheut t' on. Pa kmsye as munn asdurim, na kaa sblue ato kohet e-motshme, ne te tsilet, birt e-Shcypes kan cen tepermennun per atdhe-dashtenii, per bashkim, per fucii e per ghith ch' asht e-nevoishme me naJtesue, me rrit e me nnerue :iii komm. Rrethue me ni Lfmmii, .ciporsi d.1elli, shkelcen sa t' jen bota, na kaa cit perpara synsh« Baben e-kommit»te Pa-ddekunin Skander Begun, at :ileri te madh ci me Emnin e-Tii mmflshteboten, ci me zanin e-Tii nnezte ne burrnii te tan ushtart e 'vet, ci me to dukunine-'1'ii trazote e shUte frigen ushtrivet ma te mdhaja t'anmicvet vet: at N eri cii8hte ne ziarm te luftes «Rrfe.1a e-Perennis ». - Na i kaa cit perpara syvet t' onsterghyshat e-nneruem t' onet, me urtin e-tyne,me gudzimi~e-tyne, me begatine-zemmers tyne. Na kaa diftue ditet e-shkelcyshme te lumnis tyne e ditet e-murrgta te mjerimit tyne ; heren ne te tsilen Shcypenia ashi, cen e-drashtun dh'e-nnerume, e heren eiky dheenisi me u- shkretnue per me ra ne harrim !

Vlereia ma e-madhe e-kesai Historie asht, mnyl'a me te tsilen Shkruesi i Nmit-shem fiet : :ilerzit e-atyne kohvet,mepunt, zakonet, veprat e burrnin e-tyne, ziarmii mnershem i luftavet, hovi i rrept iushtarvet, zaui i tmeruem i veglave luftare,ghama e-t' v1trrumvet ci rrzohen sipri t' ddekunvet t' perghakun e ddesin siprityne, t' tan perzihen pa pshtiellim e shdrivillohen perpara syvet t' on ne :ili mnyr,ci ai ci e kennon ket Historie, munnet me thau se tui kennue i shM ata nnollimeme sy te vet.

N e coft se per kommet tiere Historia Kommetare kaa Ili vlere te vechante, pernee Shcypetaret «Historia e-Shcypeniis» kaa :ili rannesii ma te madhe: asht

Page 8: Vit6An. Korrik -1902 Juillet 1tJLt1B1t:ftIKbiblio.plisi.org/revista/albania/1902/06.pdf · A.389 Vit6An. Korrik -1902-Juillet Num.6ft' 1tJLt1B1t:ftIK, Eperkoheshme shcip Delmuaj permuaj.,

lGG ALBANIA G

flaka ci flaa11Atc1he-dashtenin, asht anTIa mfl e-fucishme per me i cinnru<~ anmic-vot t' on, ne ket koh kace te rre~ikshme per A tdhOn t' on ; se-pse, ky libel', tui tennoz ne burl'llii te bfm me caa !... Loti ci pikon prei synit fierit, kesai here, nukshkon dam: ai del prci ~emmret, c zemmra kul' caan per Atdh~n covet ntik ligsh-tohet par helmohet, e ne h~lmimin e-saj regh at mi'tllfta t' rrept, ci me duhmene-prronit e me trimenin e-luanit shberthen kurdo-here per mi te huejt ci lakmoinili dit me i-ddaa kto venne te shentenueme me ghakull e-t' pa-ddekunve ghysha~vet t' on !

Asht nevoi, pm, ei « Historia e Shcypeniis» te ghinllet e te kennohet nnershtepia t' ona, t' i nepet ne dol' £emivet t' on, 0, me ket arem te rrepshme te arma~tiset ~emmra e-cljeimenis s' on, per me iu ftue trimenisht kfmnra dheiperis t' allJIlic-vet atdheut t' on. Asht nevoi te kennoim Historien e-kommit t' on per me fitueAtdhedashtenin ace te dobishme nner rrezice te mdhaja. Asht nevoi, oh po ! flsM

.novoi te msoim me i clishmue, bashkenisht, botes se Shcyperia m"1kasht (si-kur e-pat diftue .l\1mledhiae-BerJinit) fli venn « res nullius» prei te tsilit ghith kushml"1nnet mt) shkye at tsop ci lakmon !...

Mftit, pm, muit « H istoria e Shcypeniis » me i bashkue ~emmrat t' ona e me innez ne Atdhe-dashtenii !

-.

NI T' PERPIEKUN

~. m se ardhe, 0 zotenie !. ; -. Mil' se t' gheta, 0 i ngrat ! 0

"cish e shkonj etcn ner retlnimet

0 ksaj shkret,ie?

- Si ka permtue i madhi Pele'Rnie !...

- Po t' shoE t' vrasht e t' habitun.- Eh !... jam i habitun tui pft ci

Rusia don me rasun ghif'htin ku nuk iperket. U-bane, po e dzfLm, clisa shpia,n'Elbasan, ](atolik- Unit, 0 ceh kor-tsu11o~i i l\lonastirit i :Rusies munnohetme ghith shpirt me i pritun; pOl' n' emram i u-desht me dredhue dfilme mie-ker, ann(;j e kll1u5jzirkue me valt buket;

GEG POS'rIUPPA.

-. -.

e tesh prap asht tu' u-perzie me Orto-£lost e Durtsit,Kavajese 'I'iranes;e pel'sa do ci jam tuj mennue nuk po mun-nem me e gl}(!tun kronin e arsies.

- Ohu ! arsia ftsht n' patalok,. mon) ingrfLt.

- Pale, eh burr, m' a Iml1zo!- Porsi Austria ka mftr n' dore me i

u dalnn zot, m', an t' fes, 'KatoJikve t'Shcypnies, kshtu edhe Rusia Ortodosve.

- Austria, more nieri, tesh 200 vieti u del zot KatoJikve t' Shcypniis, kuri shM shkelun n' veprat t' fes; e mannejme t' thanun t' dn\iten, Austria 1i:i1izmen me i dalun zot {(5s s' lcshten, kur

'

fLshtshk91un jashta ghighit; e massi t' '

".."

y

Page 9: Vit6An. Korrik -1902 Juillet 1tJLt1B1t:ftIKbiblio.plisi.org/revista/albania/1902/06.pdf · A.389 Vit6An. Korrik -1902-Juillet Num.6ft' 1tJLt1B1t:ftIK, Eperkoheshme shcip Delmuaj permuaj.,

G 167ALBANIA

kshb~n .lan, .10 vech Kat01ikt pOl' edheOrtodost., munnet me i u dalun zot edhektinve, miaft ci t' duen; e t' a dishmannej ci Austria kurr nuk fLsht mun-nue me i nnrue mennen ili Katolikut,ci me vullmles t' vet 1d dashtun me u-b11l\[usu1man a Ortoc1os; e prap po t'tham, ci Austria tesh 200 viet, p11ekputun klur, i kfLdhan 'niim t' kshtenveShcypniis kur i kfLpit shkelun pre.1 Ana-doll vet: e tine a munn?sh me m' kall-zue kohen, ki'1r Rusia e kit pasun at izmeci tine kuiton ?

.- Ha.1, 0 i ngrfLt ! Rusia sod don me

filluo, e nuk ki1 nevoje me bvet ken;pre.1asa.1po dridh8t bota mar, e ti grimtoket po habiM.1!

- :It~wsh e dridh boten ma.r ?-""'Rusia ;po a jo ?

- Po ! Austrien-Dngerien, Gherma-nien, Inglizin e tier, giumi i nates nuk imerr 1mrr, pre.1 frigos Rusies. Shko. ell

"kakot pulash! pse Rusia deri m' sadtrimniin e vet e ka diftue vetem mec1isapopuj ghisa mii, ghisa sogh t' Asies,e .10me tiMer ken.

- Po heren e mrame Rusia a nuke ka bamun uell veten me 'l'urkien ?

- Po miaft ! massi derdlli m' atJufte ghith at ghak prej ushtriis vet, ehoma dn~c nuk ce kurr tu' e mujtun'rurkien t' mas t' i arthke n' 'niim ush-tria e Rumanies.

~ .,... - Oh bCl-bfl!... ti po Ume....- Po bosa, une po t' tham, e po t'

. fol me ghuhe te histories; pOl' tino ke,

fohm per 7/({ua porsi ili nieri i shkun-:. nun mennsh ! :It prej k11.1e ti, 0 fat-kec ?

- Pni.1 Kavajet, e prej Zotit Krishtjam ortodos !

- Mil', mil', besimin e zemres 'maj-esikurse eke, prqj Zotit Krisht ! une per'M nuk po t' byes, porte 1utemi me m'kallzue a je Shciptar a .10?

- Me kom' po; par me mennime;besa .10.

.

- Shka folo? eh besa t' vraft! shkaviell prej gojet ? eh toka c' shkel mos t'ba.1t!

- Sikur se 'nighove.

- I ko rfLmohit atdhes ?- Po, pra sikur se veshtoye !...- Shko, eh ti Zoti t' maroft! per

jashta vennit atdhes eh cen !...

- Zoti Krisht! mos m' shaj se t' idermova brijt me ket'shh:op.

- Ku.1 i a dermon brijt ? mue ? avit- 'u, avit-u, se t' a 'neza lugun 0 satam .

me ket dorzung ziarmit ! Per .1ashta"ehpalavos i kerbulun !...

- Zoti Krisht ! nuk t' a dii emnin seme kien te padis te Rusi.

- A po e kput dzel'kun, more sder-Yen, 0 ne mas t' i gel'mat, kotsat, e man-ne.1shko e thue.1l\liskofit m'i ka dermuebrijt Shciptari i NikopoJit.

_.- Shkova, shkova ! hika, hika !... Ohbu, buu... Oh Zoti Krisht !... Edhe iliher m' a difto emnin, n' kiosh burr!

- Thue.1 l\Iiskofit c' ke mik ci muem' thrasin :

SHCYPTARI I NIKopor,IT.

Sltc!Jpnie, 13 n' Prill 1902.

..

Page 10: Vit6An. Korrik -1902 Juillet 1tJLt1B1t:ftIKbiblio.plisi.org/revista/albania/1902/06.pdf · A.389 Vit6An. Korrik -1902-Juillet Num.6ft' 1tJLt1B1t:ftIK, Eperkoheshme shcip Delmuaj permuaj.,

168 ALBANIA G

-1- Shcypnia e Shcyptarve.

frgH' ne kohe t' mledhunit t' Berlines,

e pre.1e zevennsve t' fuciive t,mdhaa t~ Eurpoes kie paa ne-

voja e madhe ci Shcypnia do t' kishteIli fare sunnimit n' vedi, per me praannermiet t' Balkanve ato traziine t'shumta ci me gliith fare shkaikesh'nollin nnermiet t' sunnuemve e t' atyneci i sunnojne, ~uur kta nuk jane:fii komite:fii ghakut. Rusia at here n'idhnim meTurkii tui kerkue me e kaperdii shcimitat Mretnii me shumitse t' kryecitieve cii kishte nneze per rreth, kishte :fia11eepertrii per 11ne uzdajen e liriis ghithkomeve ci ishin nen dore t' Turkies.Shkasi i pare i ishte dhane Tarkiis e aishkas do t' shkote tui 13lodhe per ditemaa 13 tui e sose n' vehte porsi :fiit'Ingatuem ci dale kadaal ethet 13mshehta13grijn nner eshtna deri t' a'marojnesheimit. Kuvenni i Berlines isMe mledheper me praa trazimet e luftat 13me praaghakun ci ishte tui u-derdhe 13ci muite

m' u-derdhe nner ato kome ei lypshinlirii. POl'S' ishte c1hima e ghakut cic1erdhej ci i kishte shtye ac fort Mret-niit e Europes n' at t' mlec1hun. Ishtemennimi me 13lodhe Turkiin per paa 13lshue shcimit n' dore t' Rusiis!

Ankimet 13t' ghith komeve kiene cite

n' shesh 13ghith saa kiana t' pshtetunpreje Rusiet kiene nnigiue faret. Liri-me, nnreitime, t' lidhuna kiene baa 13shterngue me dare t' zevennsve t' fucivemdhaa. Vaji e ankimet 13ghith' tierve ciishin nen sietu11 t' Rusies kiene nnighue,

13vech ankimet 13Shcyptarve'ci edlle ato:fii herit me t,iere muishin me kerkuelirii kiene cite m' anet preje se nul~kishin :fii dale zotes.t' vene t' fucishem

m' at t' mledhun,Austria, e pshtetun letas preje Fl'a-

tset, difto.1 se si t' i u-epte tierve liriiaper rreth lypej t' i u-epte edhe Shcyp-tarve nen Parsunnim t' Turkiis, par'ktii zanit, me dredhime t' mshehta 13metrathtii t' ho11e i kunnershtoj Rusiiatui u-shtii n' sherrii t' vet sikure t' doteme i 'majte krah 'l'urkiis !

Lypej per Rusiin me pase ghith here'.:fii venn ngatrresash e zihiesh nnermiet

t' atyne Slavve ci kishMmka:tne veteperme ghete shkaike ghith saa here t' doteme perzie Turkiin. Ghith saa' deshtRusiia u-mkamne fucii t' voglan' Bal-kan. Zevennsit 13Fucii ve mdhaa t' paakuitim 13t' paa fucii mas kunnershtimit

t' Rusiis 13praane zanin 13vet 13ankimete Shcyptarve ci me fii Zadhanie kienechne n' Berline kiene cite m' anet eShcypniia kie lane sikure parannej n'mas m' :fii renn maa t' poshtem 13maa

t' damshem per te e per 'l'urkiin !Rusiia kshtu 13cho.1 n' veun menni-

min 13 vet! Mkami fnciit 13vogla perrreth e 13 la nnermiet Shcypniin t' 10-dhet deri t' shifte kohen me 13shkatrruetui i 'a pshMte piese piese fucii>:e, Sla-vesha veglare t' Rusiis !

Turkiia nuk i' u-kuitue trathtiis n'kuitim se e kishte pshtue Shcypniin per ~vehte, e s' kuitohCt ene se massi kienemkame tieret per rreth tyne lypej t' imkamM edhe Shcyptaret tui i dhane fii "

Page 11: Vit6An. Korrik -1902 Juillet 1tJLt1B1t:ftIKbiblio.plisi.org/revista/albania/1902/06.pdf · A.389 Vit6An. Korrik -1902-Juillet Num.6ft' 1tJLt1B1t:ftIK, Eperkoheshme shcip Delmuaj permuaj.,

G 169ALBANIA

sunnim t' lire me kryepare t' vet, mesn:r;mimt' vet e nen hiie e nen kryepariit' 'rurkiis sikure fuciit tiera t' voglaishin nell kryeparii t' Rusiis. Kshtu ve-tern Shcypniia muite e munnet m' u-mkame m' vedi paa i prishe ghaa 1\1re-tniis t' 'rurkiis e vech tu i idhane t' laa-met e veta mot per mot e tui e iiorteper krye zot n' veturdhnim t' vet.

Liriia e rethtarve e veturdhnimi ityne, mirsinat, msimet, tregtiit, udhat ego,dinat e perditeshme ci shifen perrreth per dite miH!,fort shlmene tui elllleze nner ta at t' dzeet liriiet e vetur-dhnimit ci patne ghith here., Turkiia e paa-fucishme me pertrii n'Shcypnie ato mirsina ci i lypen iii komitkerlwn me rrudhe 11ller ta mennimet e

., veturdhnimit,-B-t'-liriis e kshtu nno paau-kuitue nno n' disprim t' vet tui diit se

, s" mtmnet me e maite ii' ate n' dore t'vet asht tni nneze ziermin n' Shcypniici mshehtas e per kadale saa maa innryem ci duket ac maa i flaket do t'shpertheine. '

Shcyptaret nuk kerkojne me e citeTurkiin faret m' fLnet. Atil. e diin mire

",0:...filEt se kan nevoje per iii fucii t' madhe

) per me e pshtete vehten e ket fucii tnie pase m' ate ci i sunnoj tash katercinnviet e pertej s' kall nevoje t' a kerkojne

. Iieti.r: \ At Gabim ci bani Stamolla n' e pare

tui mos me ,i dhane Shcypniis ch' mekohe t' Berlinit Iii sunnim veturdhni-

I v mit nen hiie e pshtetesii t' Mretniis vetmunnet t' a nnrecin me kohe per paa e

itshterngue Shcypniin m' iii kryecitie t'

\

uilishme ci munnet me pertrii rrenimine Shcypniis e poshtnimin e chretniis.Shcypniia asht shkaiku i ziermit ci Ru-sia desht me lane t' nnezun n' t' 1\11e-hun t' Berlines, e me vegha t' veta ktiiziermit fry en per dite deri t' i apinflake. Kio flake munm\t me e ngreheTurkiin m' Iii lufte t' pcrghakshme cido t' jete rrenimi i plote i saje, Mretriae Turkut asht hutue faret, saa anmict esaje mos t' a lane kerkunn me kuitue as

t' miren ci munnet me i pertrii vedit asrrezikun ci asM tui i chile vedit nenkame. Duhet t' a shofin chiltas se 1\1a-ghedhoniin e Shcypniin s' do t' munnetme e 'majte clot. Shterngimi s' ban tie-tel' '\Tech se me nneze ili zierm maa t'flaket.

Veturdhnimi i Shcypniis munnet mekene pshtimi i Shcypniis e i 'rurkiis iiiherit, pse Shcyptaret at here do t' nisinme vesht~'ue mirsi;n e,vennit vet paa idhane trazime Mretniis 'rlirh:eshe psekaa nevojen t' a kene per krye e t' ipshtetet asaje, e Turkia m' tietren aneshporre vehtiet Iii zierm t' nnezun perdite e i merr vech dobiin Shcyptarve t'tsillet do t' i lajne mot per mot havaje-tin e parsnllnimit tui Iiofte Mretin krye

t' pare e tui u-sunnue n' vehte.N.l\L

-.

Z. JAKIN SHKODRES.FLUTURDL..

Promissio boni viri obligatio est.

Chud...! mram is he n' shtrat tui fjet,(Jsh miesnat, gadi dymdhiet)

Page 12: Vit6An. Korrik -1902 Juillet 1tJLt1B1t:ftIKbiblio.plisi.org/revista/albania/1902/06.pdf · A.389 Vit6An. Korrik -1902-Juillet Num.6ft' 1tJLt1B1t:ftIK, Eperkoheshme shcip Delmuaj permuaj.,

170 GALBANIA

N' anneI' paash, n'anner 0 djal,Se dy krah t'mmdhai m' kishin dal,Dhe si zog tui fluturne~Iftl It' mal mfdshe me kalue !...- Kah to shkoi ? - thach - kit te shkoi ?N' Italii - thach - do t' Imloi ;Kftm iii mik dhe due m' e-paa,Se kaa dit harrue m' kaa,S' po m' gazmolt m:l n' « Albania»Me viersha t' buln-a te tia ! -Te tJ ordha, edhe t' kam g'het'rui thy pennen, tvi e-tret !...-Ch' po ban? - t'thach- pSt\jezemmrue?-M' thee: - Nflk due ma me shkrue !... -At-IIlSr misme me u-perlesh,Por...paitueme pmp, tui cesh ; .

Dhe m' dhee besen me m' gazmueMe Z:ln t'ftnnin tui kenmH3Viersha t' bukra n' « Albania ~Ci me gzim i pret djeJmnia.Pra... nevoi s' i'tsht prep me thfmMe m' mmait besenci m' kee dMtm jSe n' Shcyprii kemi zakonMas m' 13-prishfm fialen t' on:Kshtft, pra, ti, ci t' kam Shkodran11'a mmai besen ci m'dhee mnim !

GEG. POSTRIPPA.

..GREKVET SOTSHEM.

Chud, a Grek !... Shcyprin edhe ju e-Iakmoni,Ci per pshtim t' ujin iii dit ka luftue,]~ me gefll\shtra ghith faresh kerkoni

M' e prish, m'e-hnpnn edhe m' e-tsoptue ?..Chud !... pOl' chud nflk flsht, se ky asht zakoni

I Grekvet... t' mirat me t' kec me i pngue :Nerzit e-poshtem kshtu .iftu... pm punoniE bota t' shohin sa ieni t' poshtnue !

Shcyprilllakmolli? !... pra keni harrumfmKush jem na? 1...:besoni, 0 t' mjer, flalvet miaZogn i Shcypes asht vishtir me u-shtrnmfm!...

Shcyprin ju e-iiihni... e-di mil' GreciaKur Bue Shpata nen shcelm e-pat VfllUllJ1...Ajo prap, 0 trima <!>ajo flsht ShcYPl'ia !

G fx;. POSTRIPPA..

DASHTNIA E AATDHEUT.

0 Atdhee, 0 Atdhee, 0 Atdhee !Dne sllllm t.' due, e n' ket dashtnii

J shkreli, nuk dii m' u.ngii !Perty me vdekun, n' dach bes'n m'a dzeeNnennjet kl1ychash kish' me liii

Per ty, per ty me u-shkrii !Flamurat 13trimniis, duu m' i ngrehPOI' Zemel' burrniet, nnk shot' It'ghii

1:; Burra a s' ka It' ShcYPltiiCi munnen It'e dachin me i shkrehE emnin e Shcyptarit It'madhnii

11' e chnu, si It' t' paarshmen eyshnii {

Par, i mjeri ! Asii krahsh prennuenE mi Hyr t' e bots ma nuk shifelt ;

Zftnin e vet e rnshit'ellAta, ci 'i her nuk u-friguunLufta trimniet kur i ngrit'en

E sod? AIt, sad s' i IlifenTomar e Poshtrik, pse s' perpiciE pse s' percafi me at uashtltii

Si per her 13pitt nner vetii ?E vennin t' uuj; pse mil's' c ByeiTuj e majt besell me at burrnii

Si V paart j ulan n' porosii ? !

** *Prej Tomorit, vetimat s' u-shuunPrej Poshtrikut, rrfejat sod shkrifen

E Mizort..., s' kan kn mshit'enPerse Shcyptart, t' ghith n' pun u-chnunE zemrat j u rrafn, c' i her u rifen

E pr~j bots :-;oddo iiifenPre) malic t' Tomorit,

19.V-902.

..LKf:!\1 I HASIT.

'0> ~ ~~

KANG LUFTORE

S]1yptaar ehe dllut fl,ei1Jl1l'i

'1" ngasimlle Inft, Shyptaal'Sod Skenderbegu e Buril\Ie i nuiek ~hl't'asitt maar.

Page 13: Vit6An. Korrik -1902 Juillet 1tJLt1B1t:ftIKbiblio.plisi.org/revista/albania/1902/06.pdf · A.389 Vit6An. Korrik -1902-Juillet Num.6ft' 1tJLt1B1t:ftIK, Eperkoheshme shcip Delmuaj permuaj.,

I( , G 171ALBANIA

"

Trimniit, ci t' Shypniis ntiminE chuun mt t' neltin ciill,

'1" pm'in t' zemroin e t' mraminPm-srii Ie t' kene fiill.

Per fusha, e male, brimaE luftes Ie t' ushtoin,Shypn,ijen saa ch' jaan trim a1.j' 13pshtumun 113t' flutroin.

Si n' dM iii ghak ci 13kemi,'1" a keem iii Zemel' t' taan,Ghith iisset vlJazen jemi,Shypniin e kemi naan.

Meruita, Shala e Shoshi,Mishkodra me Zauriim

. Le t' shkunnet 'l'araboshiMe t' madhe bumulliim.

Durtsi, 'l'ivari, UlciniMe ch' hapen t' detit bregut,E Leshia e llutlll, HI hiniPushon i Shenuerbegut,

E Peja m' iii, eGhakova,Gillani me Prishtiin,Me Perzezen Tetova,E Dibra bashk te viin.

E ti per la\'u ghithmoonE larta '.roskenii,Jo kurr ne luft e voon,Jo kurr e dyyt n' trimnii,

Ju burra t' ElbasanitRretluniesa e Shyptariis,'l'iraan, J anine, zanitPergheghni t' kushtrimniis.

Ghith Shyptarija t' mliuhet,Doren me door tui 'f/reek,Burrnit:ht m' iii bees te lidhet']\[e muitun a me deek.

Me muitun a me dekunTe bain Shyptaart L'g-hith bee :Ket bee t' trimniis tui nniekuD,Liriin e 'maim n' ket dhee.

Le t' priin 13bardha KrojaMe t' SkeJ~eut ilemurin,Oi kurr nuk di ch' a droja,Oi s' un i a naal kush turrin.

Rreth e ghashtkrise t' iiesinMartine me singii,Shpaat e tagan Ie t' pres in0 plak n~ kioI't, 0 i rii.

1.1flamiMt del' sod na shkeli

.#

I

Anmiku ch' mot i trumi,E ghaall ne VOlT na' msheli,E Shypeniin e hlUlli,

]\1aa mieft del' sod lIee ghaan,Dielmnijen na 13grabiti,Faz t' mire pa na laanSaa j eten n' neveri ti.

I cheli syyt Shypnija,Mas sodit s' do robnii,Ne shesh po del trimnija,Ci s' do me diit Zotnii.

Kta fusha ghith lulzue,Kto male i doom per yeti,Dil iasht, 0 cen terbue,It kij-e shpiin ti iieti.

N' zallii1a te shkretij esKsollat i kije ngTeeh,Ghytetet e Shypnijes'r tanat i doom per nee.

Dil jasht, se dita mrrini'1" zezat me ghak me i laa,Ne luft Shypnija hini,Shpaten ne door e kaa.

PUSHKA It ]\[lRg.

.

..G hahu i Malesorevet

H ieja e T omorit.

rmtJ K08TANT1N KIU8TOFOIUDHIT

ELBA8AN A 81

(Pttsone).

1IESIlTHONJ, 0 shoke (i thote f181'i tia-

y terit), vesht1'oni sesi cenelm mbu-luare maj' e malit 'romo1'it me

mjegulle e me 1'e! Shih, shih, si shkrepmali dzidza-dzidza, e ndzjer shken-dia t' a1'ta e t' a1'ghenta! Ri Zoti atje,1'i i madhi i jetese atje, ri ,ay ce 1'uanShcipe1'ine e s' na Ie te bieme n' dore t'a1'emicet. I'cofshim fale ati Zoti ! Hiejae Ati na mbulofte, e na ruajte, e nasba1'thte armete nde lufte.

Page 14: Vit6An. Korrik -1902 Juillet 1tJLt1B1t:ftIKbiblio.plisi.org/revista/albania/1902/06.pdf · A.389 Vit6An. Korrik -1902-Juillet Num.6ft' 1tJLt1B1t:ftIK, Eperkoheshme shcip Delmuaj permuaj.,

172 G.

\;ALBANIA

As me thuaj kush i sherben ZotitTomorit? Shcipet e malit i sherbejne,ato jan' enghejt' e Ati : perandaj edheneve na thone Shcipetare sep5e lusemeZotin e shcipevet edhe jemi te forteposi ato, edhe shoket e atyrcv8 tek kanebere folMe shcipete ndeper shkembet endeper shkr6pat te malevet, atje kemi .

ng1'chm"eshtepit' cdhe neve l\Ialesorete.Me te verLete ashtu si thua eshtc.Ma1'k-Sliale-Ghati theret, cendroni

aty, 0 bura Shcipetare, se e harim, riniperdhe, e prehi pakeze here, se tashi pozeme e po ghuajme.

Ghahta1'ete ulene perdhe e p1'ehene.. Mark-Shale-Ghati u-ngre mbi kembe,e tha: Pa deghoni, 0 ghahtare, certhul-loni ate pylle ce keni pm"para, ca1'koni-edendure, mos na shpeto1w ghe e ghallepa vrare : zini pritate (pusite) ghithe-setsili prej jush e cendroni 118 zet-e-pesechapa (hapa) kembesh lark neri p1'ejtjetrit, mos shtini mb' ije se vritni shokushocine, po shtini d1'ejte : leshoni cent'e langofite nde pyll te biene pas erese,e te chojen egersirate nga sht1'ofcete,edhe ku1' te deghoni zen' e trumbetcsepare, asaj trumbetese madhe prej briritkaut ce do t' bie une, atehere sbrasnipushkete te ghithe per ne here, e nder-8eni cente, e kleditlli me ze to holle e meze te trashe ce te tremben' egersimt' epyllit e te dalene jashte, cdlle mbe ch'ane te i a mbajme, epuni zo shoku shocitdyke irene trumbetese. Shkoni pm, izini p1'itate, e mos luani vendit farc,celld1'oni si bum te forte, ghuhani sighahtare te mire, armete mos i ndzini.

Ty ty ty ! ty ty ty ! ty ty ty ! (bie trum-bet' e bririt), ha ha ha ! ha ha ha ! haha ha! (ndersejne cente), kam kum! 'kam hun! kam kum! (lehene cente)!taf tuf! taf tuf! taf tuf! (kertsejnepushkate). Prit-e, 0 :Mark! Prit.e, 0Gherc ! Prit-e, 0 Ghon! Taf tuf! etj..Ha ha ha ! etj. Ty ty ty! (nga tri here)

- (bie b1'iri i ghahut).Prit-e, 0 Nikolle, se po te vjen ne

deri math ce m' i k~ dhembete fie pel-lembe e ne berdshik ndzjere jashtenofullash ! vere pnshkene mbe sy, she-noj-e mire! Bjer-i mbe Inlet te ballit !A e vrave ? te lumte ! Ha ha ha ! ha haha ! (ndersejene cente), Imm kuni ! kam ~

kum! (lehene cente), taf tuf ! taf tuf!\ke1'tsen pushka), ty ty ty ! ty ty ty!(bie b1'iri). £

P1'it-e, 0 Andre, se te dolli pOl"para :ne ndre me ne pale brire te medhefi! -rtaf! i ra ndreut mb' ije, edhe e depertoj.plumbi tej mb' at ane, ndreu ra mbe .;

glmiie cdhe derdhi lot nga syte ! Ah, 8e

ch' bera une ! (thote ghahtari), me mire "t~ mos e kishiiem vrar' ate ndre : shih,si derth lot nga syte e klan posi neri !Ha ha lia ! ha ha ha ! (lldersejene cente),kam kum! kam kum! (lehene cente),taf tuf! taf tuf! (kertset pushka), ty ty

1ty! ty ty ty! (bie trumbeta). Bjer-i ati. ,

kaprnlli ce po te shkon perane! taf! egouiti me plump. Bjer-i ati ulku' co pote shkon aty drej ti ! 1\[os e vra! mos evra! (thote tjetri), Ie t' i leshojme cente

t' a chjeren' e t' a bejene tsopa tsopa.Ha ha ha! ha ha ha ! (nde1'sejene cente), 'kam kum, kam kum! leshohene cente

1./

Page 15: Vit6An. Korrik -1902 Juillet 1tJLt1B1t:ftIKbiblio.plisi.org/revista/albania/1902/06.pdf · A.389 Vit6An. Korrik -1902-Juillet Num.6ft' 1tJLt1B1t:ftIK, Eperkoheshme shcip Delmuaj permuaj.,

----

ALBANIA 173

se ch' eshte fie tsetserim. - Le te ma-rim 118pe te forte 13Ie t' i lid him te dyanet ne dy goshde : po t' a ngasim ngadale me dore, peri do te u1let, do to tengrihet, e do te kthehet prape ne mesku ish perpara: ajo vaitie dhe ardhieben dy tsetserime.

Po t' a ngasim me teper, peri d~tetsetserojc me shume here, e ne cofte seeshte miaft i shtrenguar sa te beje 32tsetserime ne fie dyttare (fl'. seconde, d.m. tho e 60:ta piese e minutes), ahere dote 'deghojmc zerin me te trashe te shkal-les musikane. Le t' a shtrengojme perine Ie t' a ngasim nga me teper ne me te-per, do te 'deghojme pake nga pakezerin te hollohet e te nghitet gher te zerime i holle i shkalles 1nusilcane i tsili ker-kon 8,448 tsetserime ne fie dyttare. Pote munclim t' a shtrengojme e e a nga-sim me teper perin, do te 'deghojme\':ere ci chpojne, vershellime, gher sa t'arrijme me 73,000 tsetserime per ch' dodyttare : ketu, s' do t' 'deghojme megll'~sendi, se veshi yne nuke ndien meslper.

Le te thomi tani se te mundim (puneci nuke mundet me ne pEl)t' arrijme t'a tsetseroJme 134.000.000.000.000 (134trilione) here per ch' do dyttare, aheresyri do te nisete shohe dritem.

Ja ketu numerii tsetserimeveci duhenper te bere nghyrat :

It kucia behet me 483 trilione perdyttare.

of'~, G..'1..

ayke lehu-ree i hidhene mbi kurist e evene poshte, e kafshojene me dhembe,e i shcerene barkune e me'ta bejenetsopa tsopa! Se ch' mire me i a bete atiullm ce na ha dhente! Ha ha ha! ha haha! (ndersejene cente), kam kum! kam

.l}um! (lehene cente) tat' tuf! taf tut'!(kertsBt pushka), ty ty ty! ty ty ty!(bie briri).

Prit-e, Mark! prit-e, Gherc! prit-e,Ghon ! taf tuf! taf tuf! taf tuf !

~. 'Bjer-i, o~i'ilip asaj dhie t' egere ce po6' ri mb' ate brek mali! eshte trembure

nga cente ! shenoj-e mire! taf! e gocliti~. me plump ije mb' ije! Dhia e egere

posa ndjell plumbine ce e shpoj t6j mb'at ane u-hoth ce nga shkemb' i larte e

: < raposhte mbi dhet pike ghall !

I 're lumte dora, 0 ghahtar i-mire! Ha., ha ha! ha ha ha! (ndersejene cente),

"leam kum ! l{am kum ! (lehene cente), tyty ty ! ty ty ty ! (bie briri), taf tuf! tat'tuf! (keltset pushka).

.\

.> KOSTAN'I'IN KmsToFoRIDHI

(Ka me). ELBASANASr.

..

KOHETORE SHKENTSETARE

ZERET EDHE NGHYRAT

~ HITHE deftimet a fenomenet e na-

? ti tyres behen nga tsetserimet (1).Po m~ pare duhet to kuptojmc

(1) Tsetserim== fro vibration.

E portokalltaE verdhaE ghelbera,.

» 513

» 543

» 576

»

»

»

Page 16: Vit6An. Korrik -1902 Juillet 1tJLt1B1t:ftIKbiblio.plisi.org/revista/albania/1902/06.pdf · A.389 Vit6An. Korrik -1902-Juillet Num.6ft' 1tJLt1B1t:ftIK, Eperkoheshme shcip Delmuaj permuaj.,

174 GALBANIA

:It kalldeta (1) me 630 trilioue perdyttare.

-.NE TSOPE LETRETURE TE HUAJ.

PRENDVERES.

( Willkommen, schmner, Juengling ! )

i1~ mSERDHE, vash' e bukur (2)

.

! ti e;, ) mire e natyres ! 1\1e, shporten

tende plot me lule, mirserdM nefushe !

Ceh! ceh! na erdM prape! edlle je

ac' e hieshme e ac' e dashur ! 8 na gezo-Mt zemera te dalim te te presim..

A e kuitove edM kete Mre te dashu-ren t' ime? Ah, lumia ti, kuito-je pra !atehere me donte 6 dashura, e prflpe medo !

Per te dashureu te kerkoja shumelule, e tani te kerkoj prape e prape pome nep.

.Mirse1'dM, vash' e lmkur ! ti e mire enatyres ! Me shporten tende plot me lule,mirserdhe no fushe !

(Schiller's Gedichte),li'mEDJUCH VONSCHILLER.

(1759-1805)

(1) Jl1avi eshte fiale turcishte.(2) Fruehliny (prendvere) eshte ghermanisht

fiale mashkullore, e perandaj Schiller-i i thote

-.

NE GENESHT,RE.

[ « Toska., ne. numer G ci dolli keto (lite,

\,Joton kete artikull : ] .

JZUR kenduam 'ne fletet eur~piake

1\ lajme~ e chu~iteshme co ,Shoce1'iae ShClpetarve ne Bukuresht ker-

koj nga Italia te mare nene hie Shcyp-nin, se shpejti i shkruam Zit PandeliVanghelit ce te na lajmoiie sa vortetesika ajo lajme; sot chpallim pel'ghighjete atdMtarit flakte, ce pati miresine te ,

na dergone. . I

Bukuresht 8 - 21 - v - 1902.

« I shtreiite memedhetar,« 1\1ora te nderchimen Jetl'e te Z. sate,

dM pa hum bur fare kohe te perghighemper aLo ce me pyet. E kenduam dhe neneper gaze tat e huaja oe « Komitetipolitik i Bukureshtit e. t. j... » s,ii kinikenduare dhe Z. juaj, po neve nukedime ce ngaj dolli kjo fjale, dM u publi-kat me shume fl6tore te medha te Eu-ropes. I::;hooe1'ia nuke ka bere none te /ketille thi1'je permi Em'open. Duket in-teresa te huaja i fabrikatin keto gefiesh- ~

tra. - 'fe falem : Pandeli Evangheli. '»

prend veres« dial i bukur ». Fiala duke cenesheip femenore, jemi te shtrenguar te verne« vash' e bukur » ne pel'kthim,

"-.

Page 17: Vit6An. Korrik -1902 Juillet 1tJLt1B1t:ftIKbiblio.plisi.org/revista/albania/1902/06.pdf · A.389 Vit6An. Korrik -1902-Juillet Num.6ft' 1tJLt1B1t:ftIK, Eperkoheshme shcip Delmuaj permuaj.,

. ,G 175 -ALBANIA

BIBLIOGRAPHI'E

J\'J[OXSIEURIe Dr Michele J\farchiano,

lU. professeur au lycee de Foggiaen Italie, nous annonce la publi-

cation prochaine cl'un livre intituleL' Albdnia e l'opera di Oerolamo de Rada,qui sera eclite par V. Vecchi, it 'l'rani,et mis en vente au prix de 4 lires. L'ou-vrage du professeur 1\Iarchiano aura400 pages et traitera surtout de l'mu vrelitteraire de 1\1.de Rada. Nous en ren-drops compte ici.

-.

LES ALBANAIS CELEBRES

V. AVAZ PACHA.

/

J&

YA~ ~acha et[~it origr~~ir~ d~ V~lona,ne a peu pres en 14/8 ; 11etaIt seu-

" lement guerrier, commandait lesjanissail'(:s, et, de cc poste, il fut HOmmepar Ie sultan Suleiman second vizir, en152,1.Apres l' exccutibrl (1'Ibrahi m Pacha,il lui succeda conllne; grand vizir, enJ53G. Dans la guerre contre les V cni~iens,ell 1537, 10 snltan Mait venu it Valonapour prendre 1'ile de Codou, et Ayaz

\' Pacha commandait Ie siege de la ville,

qu'il fut force de lever apres deux se-maines. Il mourut en 15;39, it Constan-tinople, de la peste.

VI. LOU'fFI P ACHA.

II etait aussi albanais, ,ct se distin- '. guait pal' sa sei'ence. En ]5137, il com-

mandai't l' annee qui en vahit la Pouille

it Otranto, et il ravageait ce pays pen-dant un mois ; de lit il se repdit au siegede Corfon. II devint Beglerbeg de Rou-melie et troisitmw vizir, et, en 1538,deuxieme vizir. Apres la mort de AyazPacha, illui succeda cornme grand vizir;en J541 il fut depose et exile it De-motika, 01\ il ecrivit nn grand nombred'ouvrages, et entr'autres une histoirede l'empire Ottoman.

/'VII. SOULEi"MANP ACHA.,

Ayant subi dans sa jeunesse une mu-

tilation, il est comm sous Ie nom de

Soulei"man Paeha l'Eunuquo. De Beg-

Im'beg de Damas, il devint, en 1524,gouverneur de l'J:~gypte, poste qu'il

occupa pel1l1ant dix ans avec beaucoup

de merite. En 153G, il fut n01lll1le pour

la seconde fois it ces fonctions. En 1538,

il entreprit uno campagne dans'la merRouge contre les Portugais, et con quit

Ie YemCll ponr la 'l'urquie. En! fi4], il

fut nomme grand vizir, mais il fut, de-.pose des 1544. II prit part dans la guerre

contre Ie Chah 'rahmasp de Perse, et

fut nomme Beglerbeg de Bagdad, ou. il'

1ll0urut it l'age avance de 87 ans. '

VIII. AHlIlJW P ACHA.

Ahmed Pacha appartenaita la famillealbanaise Don1mghin. II commandaitCOmme general en chef l'armee turquedans la guerro .contre l'Aukiche en] 552 of conquit 'l'emesvar et sa pro-vince pour la 'l'urq uie; il echoua dansIe siege d'Erlau. En 1553, il fut nommegrand vizir et prit part dans la guerre

Page 18: Vit6An. Korrik -1902 Juillet 1tJLt1B1t:ftIKbiblio.plisi.org/revista/albania/1902/06.pdf · A.389 Vit6An. Korrik -1902-Juillet Num.6ft' 1tJLt1B1t:ftIK, Eperkoheshme shcip Delmuaj permuaj.,

176 ALBANIA G'.

,

eontre Ie Chah Tahmasp de Perse, en]554 et 1555. Ahmed Paeha avait unegrande ennemie dans la sultane Khour-rem qui desirait voir au grand-viziratson gendre Roustem Paeha. Par suitedes ealomnies de la sultane favorite, IeSultan fit trancher la tete it AhmedPacha en 1555. Un parent d'AhmedPacha, Donkaghinzade .Mohammed,eta it, en 1543, sandjakbeg de Smede-revo (Semendria), en Serbie, et en 1553gouverneur d'Egypte.

IX. SINAN P ACHA.

II est ne en Albanie environ en 1510,chretien et fils de paysans. Apres avoirrempli les postes de sandjakbeg del\1alatia, Kastamouni, Gaza, Tripoli etde vali d'Erzeroum, Alep, il fut nom me,en ] 567, gouverneur d'Egypte. n reyutIe commandement en chef de 1'armeecontre I'Yemen et en fit la conquetedans uue campagne victorieuse en 1570.Don Juan d'Autriche ayant pris, apressa victoire de Lepante, 'runis, SinanPacha fut charge de reconquerir cetteplace im portante et y reussit en 1574.En 158O, il devint pour la premiere

fois grand "izir et prit Ie commande-ment de 1'a1'1nee d'expedition contre laPerse. Cette guerre tournant mal il futdestitue en 1582 et exile it .l\Ialgo1"a,pres Rodosto. En 1586 il reyut Ie gou-vernement de la Syrie (Damas), et en1589 il fut nomme pour la seconde foisgrand vizir. Destitue en 1591, il futnomme, en 1593, pour la troisieme fois,grand vizir et dirigea la campagne con-tre l' Autriche, en Hongrie, en 15£13 et1594.

En 1595, il fut mis it la retraite etre-legue it .Malgara. Apres quelques semai-nes il sut rentrer dnns ses anciennesfonctions et prit Ie commandement dela guerre en Valachie. Ayant essuye

.des dMaites dans cette guerre, il dut sedemettre de ses fonctions et retoumer it.l\falgara. Son successeur Lala Moham-med Paeha mourut dix jours apres sanomination et Sinan Pacha fut rappelepour la cinquieme fois au grand-vizirat.II mourut en 1590, age de plus de 80ans, et fut enseveli dans un magnifiquetombeau (turbe) qu'il s'6tait fait con-struire a Stamboul pres de la porte Par-mak-Kapou, dans la rue Sedefdjilar.

~~..J~,

~

,\~y.: - 1)/...

-::: .:::;;;..

Page 19: Vit6An. Korrik -1902 Juillet 1tJLt1B1t:ftIKbiblio.plisi.org/revista/albania/1902/06.pdf · A.389 Vit6An. Korrik -1902-Juillet Num.6ft' 1tJLt1B1t:ftIK, Eperkoheshme shcip Delmuaj permuaj.,

*~:~..I\';" r-jJ\.J.,,""

*

*J.,...) u-"~\ c~ ~\ ********

(:)~:J\ ~ ~JJ\ *

~\ u',J, ,J.,.)\ ...,..J.k\**M** .J.o:,1J\~J\.J J\ ~ ,J...J\ ~\

- (:)..1N>.'r--= Ih\ -

-+*-

\~3 \.),

~~f~)'JL..::'I JJ.~\ 0.;;.,.;;),;. , -=--~I!(:)..I.jl-),J.", 6."J.~ J;L.,., =I!.~

-...- , J;;~ d; o.";l--*,, .6."J." -.::-Jj..l 6\'; ..Ii\;)' ..I)~.' d) 0." :.\\

j'6<;;..1).Ii) ,rJ} ~ )! ~.J...', ).J..\I .l.!.1--, "".\.J.4 ~\.;.,.

)..1 I\:iji> ,,<;;y-; I» , 0."1/;'

0.S::1dl> ~..I\y..J 6J:)} )f'"'' ...;:.I! =11 ,~ /\..1 0.:""0.,)1>~..Iil;),

: ).J..,.~..r" ~>}! ~.J.»)" ,.0. ~)j,\ wT' JJ!.>.)..I.j,3

To the EDITOR OP THE "ALBANIAN REVIEW,"Oakley Crescent, City Road, E.C.,

LONDON.

II

Page 20: Vit6An. Korrik -1902 Juillet 1tJLt1B1t:ftIKbiblio.plisi.org/revista/albania/1902/06.pdf · A.389 Vit6An. Korrik -1902-Juillet Num.6ft' 1tJLt1B1t:ftIK, Eperkoheshme shcip Delmuaj permuaj.,

SHKURTORE ... SOMMAIRE

--........-

~Ka18ndari i Gushti.

Ne face historie : VORF DUKAGHINI.

Zbulimi i amerikes.

Historia e shcypeniis : GEG. POSTRIPPA.

Ni t' perpiekun: SHCYPTARII NIKOPOLIT.

Shcypnia e shcyptarve : N. 1\1.

Z. Jakin Shkodres : GEG. POSTRIPPA.

Grekvet sotshem: GEG. POSTRIPPA.I'

D~shtnia e aatdhe~t :, I:K~ENII HASIT.

Kang luftore : PUSHKA E MIR1<:.

Ghahu i Malesorevet Hieja "'e Tomorit :

KOSTANTIN KRISTOFORIDHI.

Zeret edhe nghyrat.

Prendveres : FRIEDRICH YON SCHILLER.

Ne geneshtre.

-.

Bibliographie.

Les Albanais celebres.

~

Bruxelles. A. Vromant et c,, Imprimeurs.