Влада на Република Македонија

Влада на Република Македонија

© Влада на Република Македонија, 2001

P R E D G O V O R – A k c i o n e n p l a n z a i m p l e m e n t a c i j a n a Сp o g o d b a t a z a s t a b i l i z a c i j a i a s o c i j a c i j a

Predgovor

Polnopravnoto ~lenstvo na Republika Makedonija vo Evropskata unija pretstavuva jasno i nedvosmisleno izrazen strate{ki interes i prioritetna cel vo politikata na Vladata na Republika Makedonija.

Vo funkcija na ostvaruvaweto strate{ka cel za zabrzana evropska integracija na zemjite od Јugoisto~na Evropa kako i pridones kon nivnite napori za obezbeduvawe traen mir, stabilnost i ekonomski podem usvoen e Paktot za stabilnost kako inicijativa na EU na Ministerskata konferencija na 10 juni vo Keln.

Poddr{kata na Paktot za stabilnost i aktivniot pristap vo realizacijata na negovite celi se potvrdeni so Rezolucijata za odnosot i ulogata na Republika Makedonija vo aktivnostite na Paktot za stabilnost, ednoglasno usvoena od Sobranieto na Republika Makedonija vo fevruari 2000 godina so {to be{e potvrdena poddr{kata na site politi~ki subjekti za realizacija na ovaa inicijativa. So otpo~nuvaweto na Procesot za stabilizacija i asocijacija se aktiviraat dvata klu~ni instrumenta za poddr{ka na zemjite od Jugoisto~na Evropa za integracija vo EU, i toa novata Spogodba za stabilizacija i asocijacija za regulirawe na dogovornite odnosi i noviot finansiski instrument KARDS. EU se javuva kako najgolem finansier na proektite {to se realiziraat vo ramkite na Paktot za stabilnost.

Procesot za stabilizacija i asocijacija nudi silni stimulacii za navedenite 5 zemji, no isto taka pred niv postavuva zna~ajni politi~ki i ekonomski uslovi. Posebno se akcentira potrebata za zajaknuvawe i intenzivirawe na Regionalnata sorabotka.

Za da se ostvarat pobliski odnosi so EU, 5-te zemji }e moraat da go usmerat nivniot politi~ki, ekonomski i institucionalen razvoj kon vrednostite i modelite na EU, {to zna~at demokratija, po~ituvawe na ~ovekovite prava i pazarna ekonomija.

Sodrìnata na ovoj nov proces, kako kombinacija na postojnite nadgradeni instrumenti i novite inicijativi, e:

• razvoj na Spogodbata za stabilizacija i asocijacija, kako nov vid dogovorni odnosi, zemajki ja predvid individualnata sostojba na sekoja zemja, so perspektiva za ~lenstvo vo Evropskata unija vrz osnova na Amsterdamskiot dogovor, se razbira koga }e se ispolnat Kopenhagenskite kriteriumi,

• razvoj na postojnite ekonomski i trgovski odnosi so i vnatre vo regionot; • razvoj i delumna reorientacija na postojnata ekonomska i finansiska

pomo{; • zgolemena pomo{ za demokratizacija, gra|ansko op{testvo, obrazovanie i

nadgradba na instituciite;


• koristewe novi mo`nosti za sorabotka na razli~ni poliwa, vklu~uvaj}i gi pravdata i vnatre{nite raboti (osobeno po stapuvaweto vo sila na Amsterdamskiot dogovor), kako i

• razvoj na politi~kiot dijalog, pro{iruvajki go i na regionalno nivo.

Od isklu~itelno zna~ewe i kruna za dosega{niot razvoj na odnosite pome|u Republika Makedonija i EU e sklu~uvaweto na Spogodbata za stabilizacija i asocijacija. Ovoj kompleksen pravno-obvrzuva~ki akt na politi~ki plan }e ja stavi Republika Makedonija vo redot na potencijalnite ~lenki na EU i ~initel vo kreiraweto na idna Evropa, op{testvo so site atributi na najvisoki demokratski vrednosti, sigurnost za nejzinite gra|ani i socijalna pravda. Na ekonomski plan so Spogodbata se otvora vrata na eden od najgolemite i finansiski eden od najmo}nite pazari na svetot. Toa }e bide pottik za zabrzuvawe na prestrukturiraweto na stopanstvoto na Republika Makedonija i prisposobuvawe kon novite uslovi. ]e se otvori mo`nost za zabrzuvawe na socijalniot i ekonomski razvoj na Makedonija, kako i razvoj i vtemeluvawe na politi~kite i ekonomskite vrski so zemjite-~lenki na EU, kako i promovirawe na identitetot na Makedonija kako miroqubiva zemja orientirana kon procesot na evropska integracija.

Pregovorite za Spogodbata za stabilizacija i asocijacija se realiziraa vo zna~itelen kus period april-noemvri 2000 godina niz 3 rundi glavni pregovori i 5 sredbi na ekspertsko nivo, odnosno tehni~ki pregovori. Spogodbata se parafira{e na Samitot vo Zagreb na 24 noemvri 2000 godina, se potpi{a na 9 april vo Luksemburg, i otpo~na procesot na ratifikacija so ratifikacijata na 12 april vo Sobranieto na Republika Makedonija. Taka, Republika Makedonija stana prva od zemjite opfateni so Procesot za stabilizacija i asocijacija koja sklu~i vakva spogodba so EU, {to pretstavuva osnova za sozdavawe nova klima za pobrz ekonomski, politi~ki i demokratski razvoj na Republika Makedonija.

Spogodbata za stabilizacija i asocijacija, kako preferencijalna spogodba, treba da pridonese kon ekonomskata i politi~kata stabilnost na zemjata i regionot, kako i vospostavuvawe na asocijacija me|u Republika Makedonija i EU.

Pokonkretni celi na Spogodbata za stabilizacija i asocijacija se: • da se pribliì poblisku regionot do celosna integracija vo strukturite

na Evropskata unija; • da se poddrì konsolidacijata na demokratijata, vladeeweto na pravoto,

ekonomskiot razvoj i reformite, soodvetnata administrativna struktura i regionalnata sorabotka;

• da se vospostavi formalizirana ramka za politi~ki dijalog, na bilateralno i regionalno nivo;

• da se promoviraat ekonomskite odnosi, trgovijata, investiciite, politikata na pretprijatijata, transportot i razvoj i sorabotka vo oblasta na carinata, so perspektiva za pobliska integracija vo svetskiot trgovski sistem, vklu~uvaj}i ja i mo`nosta za vospostavuvawe slobodna trgovska zona ili zoni, otkako }e bide postignat progres vo ekonomskite reformi;


• da se obezbedi osnova za sorabotka vo oblasta na pravdata i vnatre{nite raboti;

• da se obezbedi osnova za ekonomska, socijalna, gra|anska, obrazovna, nau~na, tehnolo{ka, energetska i kulturna sorabotka kako i sorabotka vo oblasta na ìvotnata sredina, poddràna so programite za pomo{ vo aproksimacijata na zakonodavstvoto so ona na Evropskata unija.

- Akcioniot plan za implementacija na Spogodbata za stabilizacija i

asocijacija e plod na akademska rabota na profesori od Pravniot i Ekonomskiot fakultet vo Skopje i prilozi od strana na site relevantni ministerstva, nadle`ni institucii i Sektorot za evropska integracija pri Vladata na Republika Makedonija. Akcioniot plan ima golemo zna~ewe bidej}i gi opredeluva obvrskite i zada~ite za nadle`nite ministerstva i institucii kako izvr{iteli, ja opredeluva dinamikata za izvr{uvawe, a gi poso~uva i izvorite i instrumentite za poddr{ka na realizacijata na SSA.

Aktivnostite za podgotovka na Akcioniot plan zapo~naa kon krajot na fevruari ovaa godina i do juni bea izraboteni pove}e verzii kako rezultat na postojanite kontribucii od nadle`nite ministerstva, institucii i agencii. Planot be{e razgledan i od Rabotniot komitet za evropska integracija i usvoen od Komitetot za evro-atlantska integracija.

Kon Akcioniot plan za implementacija na SSA, Sektorot za evropska integracija pri Vladata na Republika Makedonija podgotvi dva dokumenta koi kako obvrska proizleguvaat od Glava 6, ~len 68 i toa:

- Programa za pribliùvawe na nacionalnoto zakonodavstvo kon

zakonodavstvoto na Evropskata unija kako pregled na relevantnoto evropsko zakonodavstvo koe prioritetno treba da se transponira vo doma{noto zakonodavstvo, so utvrdena dinamika i nositeli na obvrskata. Pri utvrduvaweto na prioritetite se imaa predvid SSA, Belata kniga za vlez vo Vnatre{niot pazar na EU za zemjite so asocijativen status i oddelni prioriteti od nacionalen interes za ekonomijata na Republika Makedonija izrazeni vo makroekonomskata politika za 2001 i Ramkata za razvoj 2001-2003 godina.

- Matrica za sledewe na implementacijata na SSA e dokument izgotven so osnovna cel - da im pomogne na site onie koi rabotat i }e rabotat na implementacijata na SSA pregledno da imaat uvid vo site obvrski {to proizleguvaat od SSA i navreme da pristapuvaat kon nivna realizacija.

Влада на Република Македонија

Акционен план за имплементација на Спогодбата за стабилизација и асоцијација меѓу Европските заедници и нејзините земји-членки и Република Македонија

Јуни, 2001

S O D R @ I N A - A k c i o n e n p l a n z a i m p l e m e n t a c i j a n a S p o g o d b a t a z a s t a b i l i z a c i j a i a s o c i j a c i j a

СОДРЖИНА Predgovor i Lista na kratenki 1. Voved 1 2. Celi 2 3. Principi 2 4. Kratkoro~ni i srednoro~ni aktivnosti 3

4.1. Kus rok 4 Glava I - Op{ti principi 4

Glava II - Politi~ki dijalog 4 Glava III - Regionalna sorabotka 4 Glava IV - Slobodno dvièwe na stoki 5

Poglavje I - Industriski proizvodi 5 Poglavje II - Zemjodelstvo i ribarstvo 6

Zemjodelski proizvodi 6 Proizvodi od riba 7 Poglavje III - Op{ti odredbi 7 Zastoj 7 Zabrana na fiskalna diskriminacija 7

Carinska unija, slobodni trgovski zoni, prekugrani~ni aran`mani 8

Damping 8 Op{ta za{titna klauzula 8 Klauzula za nedostatok 8 Dràvni monopoli 8 Dozvoleni ograni~uvawa 9

Glava V - Dvièwe na rabotnici, osnovawe pretprijatija, davawe uslugi, kapital 9

Poglavje IV - Tekovni pla}awa i dvièwe na kapital 9 Poglavje V - Op{ti odredbi 9

Glava VI - Pribliùvawe na zakonodavstvoto i sproveduvawe na zakonite 9 Konkurencija i drugi ekonomski odredbi 10 Glava VII - Pravda i vnatre{ni raboti 10 Jaknewe na instituciite i vladeewe na pravoto 10 Vizi, grani~na kontrola, azil i migracija 10 Prevencija i kontrola na ilegalna imigracija;

readmisija 11 Borba protiv pereweto pari 11 Spre~uvawe i borba protiv kriminalot i drugi ilegalni aktivnosti 12 Sorabotka vo vrska so ilegalnite drogi 13

Glava VIII - Politiki na sorabotka 13 Bankarstvo, osiguruvawe i drugi finansiski

uslugi 13 Industriska sorabotka 13 Mali i sredni pretprijatija 13 Turizam 13

Carini 13 Obrazovanie i nauka 14 Kulturna sorabotka 14 Informirawe i komunikacija 15

Glava IX - Finansiska sorabotka 15 Glava X - Institucionalni, op{ti i zavr{ni odredbi 16

4.2. Sreden rok Glava III - Regionalna sorabotka 16 Glava IV - Slobodno dvièwe na stoki 16

Poglavje I - Industriski proizvodi 16 Poglavje II - Zemjodelstvo i ribarstvo 17

Zemjodelski proizvodi 17 Poglavje III - Op{ti odredbi 17

Dràvni monopoli 17 Glava V - Dvièwe na rabotnici, osnovawe pretprijatija, davawe uslugi, kapital 17

Poglavje I - Dvièwe na rabotnici 17 Poglavje II - Osnovawe pretprijatija 18 Poglavje III - Davawe uslugi 19 Poglavje IV - Tekovni pla}awa i dvièwe na kapital 20 Poglavje V - Op{ti odredbi 20

Glava VI - Pribliùvawe na zakonodavstvoto i sproveduvawe na zakonite 21 Konkurencija i drugi ekonomski odredbi 21 Intelektualna, industriska i trgovska sopstvenost 21 Javni dogovori 21 Standardizacija, metrologija, akreditacija i ocenka na usoglasenosta 22 Glava VII - Pravda i vnatre{ni raboti 22 Jaknewe na instituciite i vladeewe na pravoto 22 Vizi, grani~na kontrola, azil i migracija 22 Prevencija i kontrola na ilegalna imigracija;

readmisija 23 Borba protiv pereweto pari 23 Spre~uvawe i borba protiv kriminalot i drugi ilegalni aktivnosti 23 Sorabotka vo vrska so ilegalnite drogi 24

Glava VIII - Politiki na sorabotka 24 Ekonomska politika 24 Sorabotka vo oblasta na statistikata 24

Bankarstvo, osiguruvawe i drugi finansiski uslugi 24 Za{tita i unapreduvawe na investiciite 25

Industriska sorabotka 25 Carini 25 Odano~uvawe 25 Socijalna sorabotka 25 Obrazovanie i nauka 25 Kulturna sorabotka 26

Informirawe i komunikacija 26 Sorabotka na audio-vizuelno pole 26 Infrastruktura za elektronski komunikacii i pridru`ni uslugi 26 Informacisko op{testvo 26 Za{tita na potro{uva~i 26 Soobra}aj 26 Energija 27 Sorabotka vo oblastite na istraùvawe i tehnolo{ki razvoj 27 @ivotna sredina i nuklearna bezbednost 27

Glava X - Institucionalni, op{ti i zavr{ni odredbi 27 5. Naso~uvawe i koordinirawe na aktivnostite 28 6. Angaìrawe i organizacija na resursi 29 7. Sledewe, evaluacija i izvestuvawe 30 8. Informirawe, edukacija i zapoznavawe na javnosta 31

Lista na kratenki

VS - Vremena spogodba GATS - Op{ta spogodba za trgovija i uslugi GATT - Op{ta spogodba za trgovija i carini DZSRM - Dràven zavod za statistika na Republika Makedonija EZ - Evropska zaednica EU - Evropska unija MAKCIS - Makedonski carinski informativen sistem MVR - Ministerstvo za vnatre{ni raboti

ME - Ministerstvo za ekonomija M@SPP - Ministerstvo za ìvotna sredina i prostorno

planirawe MZ - Ministerstvo za zdravstvo MK - Ministerstvo za kultura MNR - Ministerstvo za nadvore{ni raboti MON - Ministerstvo za obrazovanie i nauka MP - Ministerstvo za pravda MTSP - Ministerstvo za trud i socijalna politika MF - Ministerstvo za finansii RTGS - Bruto poramnuvawe vo realno vreme SEI - Sektor za evropska integracija SSA - Spogodba za stabilizacija i asocijacija STO - Svetska trgovska organizacija

A k c i o n e n p l a n z a i m p l e m e n t a c i j a n a Сp o g o d b a t a z a s t a b i l i z a c i j a i a s o c i j a c i j a

1

1. Вовед

Otvoraweto na Procesot za stabilizacija i asocijacija za Makedonija, Hrvatska, SR Jugoslavija, Albanija i Bosna i Hercegovina be{e predloèno od Evropskata komisija na 26 maj 1999 godina. Kako {to "Evropa dogovorite" bea specijalno elaborirani za potrebite na Centralno i Isto~no-evropskite dràvi vo procesot na transformacija, taka noviov vid Spogodba za stabilizacija i asocijacija be{e dizajnirana za da ovozmoì soodvetna ramka za regulirawe i razvoj na odnosite me|u Evropskata unija (vo natamo{niot tekst EU) i gorespomenatite zemji.

Glavnite celi na Spogodbata za stabilizacija i asocijacija (vo

natamo{niot tekst SSA) se:

• Otvorawe jasni perspektivi za celosna EU integracija; • Unapreduvawe na: demokratijata, gra|anskoto op{testvo, vladeewe na

pravoto, ekonomskiot razvoj; • Formalizirawe na politi~kiot dijalog; • Unapreduvawe na regionalnata sorabotka vo ramkite na regionalniot

pristap; • Natamo{na integracija vo Svetskiot trgovski sistem zasnovana vrz

principite na slobodnata trgovija; • Reforma na sudskiot sistem, pravdata i vnatre{nite raboti; • Sozdavawe baza za ekonomska, socijalna, kulturna, nau~na i sorabotka od

oblasta na ìvotnata sredina; • Poddr{ka na programite za usvojuvawe na acquis communautaire

("zaedni~kite pridobivki").

Prvata Spogodba za stabilizacija i asocijacija be{e dogovorena pome|u EU i Republika Makedonija i be{e parafirana na 24 noemvri 2000 godina za vreme na Samitot vo Zagreb, potpi{ana na 9 april vo Luksemburg, i ratifikuvana na 12 april vo Sobranieto na Republika Makedonija. Sklu~uvaweto na SSA za Makedonija zna~e{e priznanie za nejzinata miroqubiva vnatre{na i nadvore{na politika, za nejzinite pazarno orientirani reformi i za demokratizacijata na nejzinite politi~ki procesi. SSA e skroena za potrebite na Makedonija i o~igledno nudi novi perspektivi na nejziniot pat do celosno EU partnerstvo i pristapuvawe.

Potpi{uvaweto i idnata ratifikacija na SSA ne zna~i samo sozdavawe

novi mo`nosti za zabrzuvawe na reformite, za unapreduvawe na ekonomskiot, socijalniot i politi~kiot progres vo Makedonija tuku i za natamo{niot razvoj na nejzinite odnosi so EU. Taa, isto taka, sozdava mnogu precizni i posledovatelni obvrski koi Makedonija mora da gi ispolni na nejziniot pat do celosna integracija vo EU. Za da se napravi realizacijata na SSA {to poefikasna, pokvalitetna i pobrza, Vladata na Republika Makedonija go usvoi ovoj Akcionen plan za implementacija na SSA.


2

2. Цели

Celta na ovoj Akcionen plan za implementacija na SSA e pove}ekratna. • Prvo, na konzistenten na~in gi identifikuva i gi naveduva obvrskite na

makedonskite vlasti {to proizleguvaat od, i se povrzani so SSA; • Vtoro, gi odreduva soodvetnite institucii koi se odgovorni za

koordinacijata i implementacijata na aktivnostite; • Treto, dava precizna vremenska dinamika za nivna realizacija; • êtvrto, ovozmoùva sozdavawe na soodveten sovet, podkomiteti i drugi

tela; • Petto, pomaga da se podobri vertikalnata i horizontalnata koordinacija

na aktivnostite me|u relevantnite ministerstva, institucii i tela; • [esto, sluì kako osnova za zgolemuvawe na javnata svest za

kompleksniot proces na integracijata vo EU, negovata va`nost i negovata cena kako i pridobivkite za zemjata i za nejzinite gra|ani;

• Sedmo, pomaga da se proceni i da se opredeli potrebnata tehni~ka, ekonomska i finanasiska pomo{ za realizacija na glavnite prioriteti;

• Na krajot, sluì kako osnova za kontinuirano opservirawe i evaluacija na procesot na implementacija na SSA, kako od strana na makedonskite vlasti taka i od strana na evropskite partneri.

3. Принципи

Site navedeni i predvideni aktivnosti vo ovoj Akcionen plan za implementacija na SSA se bazirani i naso~eni kon postapno ispolnuvawe na Kopenhagenskite kriteriumi spored koi za da se postigne ~lenstvo vo EU e potrebno:

• Postignuvawe stabilnost na instituciite {to garantiraat demokratija,

vladeewe na pravoto, respektirawe na ~ovekovite prava i po~ituvawe i za{tita na malcinstvata;

• Postoewe na pazarna ekonomija {to funkcionira, kako i kapacitet da se izdrì pritisokot na konkurencijata i pazarnite sili vo ramki na Unijata;

• Sposobnost da se prezemat obvrskite na ~lenstvoto, vklu~uvaj}i i pridrùvawe kon celite za politi~ka, ekonomska i monetarna unija.


3

Osven toa, aktivnostite od Akcioniot plan imaat za cel da gi ostvarat preporakite na Evropskiot sovet, iskaàni respektivno na negovite sostanoci vo Madrid i Luksemburg. Imeno, da se postigne prisposobuvawe na makedonskite administrativni strukturi {to }e obezbedat harmoni~no funkcionirawe na politikite na Zaednicata. Vsu{nost, osnovnata cel ne treba da bide mehani~ko inkorporirawe na acquis communautaire (“zaedni~kite pridobivki”) vo makedonskoto zakonodavstvo, tuku da se obezbedi toa da se primenuva vo sekojdnevnata praktika.

4. Краткорочни и среднорочни активности

Uspe{nata implementacija na edna tolku kompleksna i zna~ajna spogodba, kakva {to e Spogodbata za stabilizacija i asocijacija, prakti~no e nevozmo`na bez jasno identifikuvawe na zada~ite i aktivnostite {to treba sukcesivno da se ostvaruvaat. Imaj}i ja predvid vremenskata dimenzija na obvrskite {to proizleguvaat od SSA, aktivnostite vo ovoj Akcionen plan se prezentirani vo dve grupi: kratkoro~ni i srednoro~ni.

Vo grupata na kratkoro~ni se navedeni onie aktivnosti {to treba da se prezemat ili da se sprovedat vo tekot na dvanaesette meseci od potpi{uvaweto na SSA (09.04.2001).

Sredniot rok korespondira so prvata faza od sproveduvaweto na Spogodbata za stabilizacija i asocijacija. Soglasno ~len 68, akcentot vo prvata godina i vo prvata faza, pokraj konkretnite merki {to proizleguvaat od samata Spogodba, }e bide vrz postapnoto voveduvawe na fundamentalnite elementi na Vnatre{niot pazar, osobeno vrz aproksimacijata na zakonite vo sferata na konkurencijata, intelektualnata, industriskata i trgovskata sopstvenost, javnite nabavki i standardizacijata, metrologijata, akreditiraweto i ocenka na usoglasenosta.

Bidej}i nekoi od predvidenite aktivnosti }e treba da zapo~nat da se ostvaruvaat vedna{, odnosno so stapuvaweto vo sila na Vremenata spogodba (01.06.2001), a }e traat pove}e godini, tie se naveduvaat i kako kratkoro~ni i kako srednoro~ni. Vo vtorata faza, koja se predviduva da trae maksimum pet godini, }e se pristapi kon celosno usvojuvawe na acquis communautaire.

Prezentacijata, kako na kratkoro~nite taka i na srednoro~nite aktivnosti ja sledi strukturata i zaglavjata na samata SSA. Po sekoja aktivnost, vo zagrada, e navedeno ministerstvoto ili institucijata koja e nadle`na i odgovorna za sproveduvawe odnosno koordinacija na aktivnosta i rokot za nejzino izvr{uvawe, kako i ~lenot od SSA ili VS od koja proizleguva.


4

Site aktivnosti i merki {to se vklu~eni vo ovoj Akcionen plan se navedeni na globalno i op{to nivo. Najgolemiot broj od niv se razraboteni na podetalen i pokonkreten na~in vo Akcionite planovi na relevantnite i odgovorni ministerstva, institucii ili tela. Seopfatnite aktivnosti i detalniot rokovnik za aproksimacija i harmonizacija na zakonodavstvoto na RM so ona na EU }e bidat prezentirani vo Programata za pribliùvawe na nacionalnoto zakonodavstvo kon zakonodavstvoto na EU.

4.1. Kus rok

Glava I - Op{ti principi

• Prodolùvawe so/i unapreduvawe na po~ituvaweto na: - demokratskite principi i ~ovekovite prava, proklamirani vo Univerzalnata deklaracija za ~ovekovi prava i definirani vo Helsin{kiot finalen akt i vo Pariskata povelba za Nova Evropa, - principite na me|unarodnoto pravo i vladeewe na pravoto, kako i - principite na pazarnata ekonomija, navedeni vo Dokumentot na OBSE i usvoen na Bonskata konferencija za ekonomska sorabotka. (MNR, 1 juni 2001, natamu kako postojana aktivnost) Soglasno ~len 2, odnosno ~len 1 od Vremenata spogodba;

• Unapreduvawe na me|unarodniot i regionalniot mir i stabilnost i razvivawe na dobrososedski odnosi i sorabotka, soglasno usvoeniot regionalen pristap na EU. (MNR; od 1 juni 2001, natamu kako postojana aktivnost) Soglasno ~lenovite 3 i 4;

• Obezbeduvawe celosna kompatibilnost so relevantnite odredbi od STO, osobeno so ^lenot XXIV od GATT 1994 i ^lenot V od GATS. (ME; od 1 juni 2001 natamu) Soglasno ~len 6.

Glava II - Politi~ki dijalog

• Unapreduvawe i intenzivirawe na politi~kiot dijalog me|u Stranite na ministersko i parlamentarno nivo, niz formite i telata predvideni vo ovaa i vo Glava X od SSA. Politi~kiot dijalog moè da se odviva i vo multilateralni i regionalni ramki. (MNR i Sobranie na RM; od stapuvawe vo sila na SSA) Soglasno ~len 7, 8, 9 i 10.

Glava III - Regionalna sorabotka

• Podgotovki za pregovori za sklu~uvawe konvencija za regionalna sorabotka so drugite zemji opfateni so Procesot na stabilizacija i asocijacija i so zemjite-kandidati za ~lenstvo vo EU. (MNR; od stapuvawe vo sila na SSA) Soglasno ~len 12 i 14.


5

Glava IV - Slobodno dvièwe na stoki

• Podgotovki za postepeno vospostavuvawe slobodna trgovska zona me|u Zaednicata i Republika Makedonija vo tekot na period koj nema da trae pove}e od deset godini od denot na stapuvawe vo sila na Vremenata spogodba (vo natamo{niot tekst VS). (ME; od juni 2001 natamu) Soglasno ~len 15 stav 1, odnosno ~len 2 stav 1 od VS;

• Voveduvawe na Kombiniranata nomenklatura za stoki. (ME i MF; maj 2001) Soglasno ~len 15 stav 2, odnosno ~len 2 stav 2 od VS;

• Podgotovka, testirawe i osposobuvawe za efikasno koristewe na kompjuterskiot sistem MAKCIS na Carinskata uprava. (MF; maj 2001);

• Izgotvuvawe programa na konkretni merki za zgolemuvawe na konkurentnosta na makedonskoto stopanstvo vo celina i posebno na makedonskite stoki i uslugi i otpo~nuvawe so nejzina prakti~na realizacija (ME; kraj na 2001).

Poglavje I - Industriski proizvodi

• Ukinuvawe na carinskite dava~ki vo Republika Makedonija za uvozot na stokite {to poteknuvaat od Zaednicata, osven onie navedeni vo Aneksite I i II so stapuvawe vo sila na VS. (MF; 1 juni 2001) Soglasno ~len 18 stav 1, odnosno ~len 5 stav 1 od VS;

• Progresivno namaluvawe na carinskite dava~ki za uvoz vo Republika

Makedonija na proizvodi {to poteknuvaat od Zaednicata navedeni vo Aneks I, spored utvrdenata vremenska dinamika koja predviduva deka na 1 januari od prvata godina od stapuvaweto vo sila na Vremenata spogodba sekoja carinska dava~ka }e bide namalena na 90 % od osnovnata dava~ka. (MF; 1 januari 2002) Soglasno ~len 18 stav 2, odnosno ~len 5 stav 2 od VS;

• Ukinuvawe na kvantitativnite ograni~uvawa za uvoz vo Makedonija na

proizvodi {to poteknuvaat od Zaednicata i merki koi imaat ekvivalenten efekt, na denot od stapuvaweto vo sila na Vremenata spogodba (MF; 1 juni 2001) Soglasno ~len ~len 18 stav 4, odnosno ~len 5 stav 4 od VS;

• Ukinuvawe na site dava~ki {to imaat ekvivalenten efekt kako carinski

dava~ki na uvoz, na denot od stapuvaweto vo sila na Vremenata spogodba (MF; 1 juni 2001) Soglasno ~len 19, odnosno ~len 6 od VS;

• Ukinuvawe na site carinski dava~ki na izvoz {to imaat ekvivalenten

efekt, na denot od stapuvaweto vo sila na Vremenata spogodba (MF; 1 juni 2001) Soglasno ~len 20 stav 1, odnosno ~len 7 stav 1 od VS;


6

• Ukinuvawe na site kvantitativni ograni~uvawa na izvoz i merki {to imaat ekvivalenten efekt, na denot od stapuvaweto vo sila na Vremenata spogodba (MF; 1 juni 2001) Soglasno ~len 20 stav 2, odnosno ~len 7 stav 2 od VS;

• Namaluvawe na carinskata stapka za tekstilnite proizvodi {to se

uvezuvaat vo Republika Makedonija so poteklo od Zaednicata, na nivo ednakvo na 70 % od osnovnata carinska stapka (ME; 1 januari 2002) Soglasno ~len 22, odnosno ~len 9 od VS;

• Namaluvawe na carinskata stapka za proizvodi od ~elik {to se uvezuvaat

vo Republika Makedonija so poteklo od Zaednicata, na nivo ednakvo na 80% od osnovnata carinska stapka (ME; 1 januari 2002) Soglasno ~len 23, odnosno ~len 10 od VS.

Poglavje II - Zemjodelstvo i ribarstvo

• Zavr{uvawe na podgotovkite za implementacija na aran`manite

specificirani vo Protokol 3 vo vrska so prerabotenite zemjodelski proizvodi navedeni tamu (ME i MZ[V; 1 juni 2001) Soglasno ~len 25, odnosno ~len 12 od VS;

• Ukinuvawe na site kvantitativni ograni~uvawa i merki {to imaat

ekvivalenten efekt za uvoz na zemjodelski proizvodi i proizvodi od riba koi poteknuvaat od Zaednicata, na denot od stapuvawe vo sila na Vremenata spogodba (ME i MZ[V; 1 juni 2001) Soglasno ~len 26, odnosno ~len 13 od VS.

- Zemjodelski proizvodi

• Ukinuvawe na carinskite dava~ki za uvoz na opredeleni zemjodelski proizvodi {to poteknuvaat od Zaednicata, navedeni vo Aneks IV (a). (ME i MZ[V; 1 juni 2001) Soglasno ~len 27 stav 3 (a), odnosno ~len 14 stav 3 (a) od VS;

• Ukinuvawe na carinskite dava~ki za uvoz na opredeleni zemjodelski

proizvodi {to poteknuvaat od Zaednicata, navedeni vo Aneks IV (b) vo granicite na tarifnite kvoti indicirani za sekoj proizvod vo Aneksot. Za koli~inite {to gi nadminuvaat tarifnite kvoti namaluvaweto na carinskite dava~ki }e bide progresivno, soglasno vremenskata dinamika indicirana za sekoj proizvod vo toj Aneks. (ME i MZ[V; od 1 juni 2001 natamu) Soglasno ~len 27 stav 3 (b), odnosno ~len 14 stav 3 (b) od VS;

• Progresivno namaluvawe na carinskite dava~ki za uvoz na opredeleni

zemjodelski proizvodi {to poteknuvaat od Zaednicata, navedeni vo Aneks IV (v) vo granicite na tarifnite kvoti i soglasno vremenskata dinamika indicirana za sekoj prozvod vo toj Aneks (ME i MZ[V; od 1 januari 2002 natamu) Soglasno ~len 27 stav 3 (c), odnosno ~len 14 stav 3 (c) od VS.


7

- Proizvodi od riba

• Ukinuvawe na site dava~ki {to imaat ekvivalenten efekt kako carinskite dava~ki i namaluvawe na carinskite dava~ki za ribi i proizvodi od ribi {to poteknuvaat od Zaednicata, za 50 % od stapkata za najprivilegirana nacija. Ostanatite dava~ki }e bidat namaleni vo period od {est godini i }e bidat celosno eliminirani na krajot od toj period. Proizvodite navedeni vo Aneks V (b) }e bidat predmet na tarifni namaluvawa {to se navedeni vo Aneksot. (ME i MZ[V; od 1 juni 2001 natamu) Soglasno ~len 28 stav 2, odnosno ~len 15 stav 2 od VS;

• Ispituvawe na mo`nostite, proizvod po proizvod i na recipro~na osnova,

za me|usebno dodeluvawe ponatamo{ni koncesii vo pogled na sproveduvawe pogolema liberalizacija na trgovijata na zemjodelski proizvodi i proizvodi od riba. (ME i MZ[V; ne podocna od 1 januari 2003) Soglasno ~len 29, odnosno ~len 16 od VS;

• Postojan monitoring na trgovijata so zemjodelski proizvodi i proizvodi

od riba, so cel vo slu~aj uvozot na proizvodi {to poteknuva od EU da predizvika seriozni naru{uvawa vedna{ da se pristapi kon konsultacii za iznao|awe soodvetno re{enie, a dotoga{ moàt da se prezemat neophodni merki. (ME i MZ[V; od 1 juni 2001 natamu) Soglasno ~len 30, odnosno 17 od VS.

Poglavje III - Op{ti odredbi

• Postojana sorabotka zaradi namaluvawe na mo`nostite za izmami pri primenata na trgovskite odredbi od SSA (ME; od 1 juni 2001 natamu) Soglasno ~len 42, odnosno ~len 29 od VS.

- Zastoj

• Postojan monitoring na slobodata na dvièwe na stoki za da se spre~i nametnuvawe novi carinski dava~ki na uvozot ili izvozot ili dava~ki {to imaat ekvivalenten efekt ili zgolemuvawe na onie koi ve}e se primenuvaat vo momentot od stapuvawe vo sila na Vremenata spogodba. (ME i MZ[VS; od 1 juni 2001 natamu) Soglasno ~len 32 stav 1, odnosno ~len 19 stav 1 od VS;

• Postojan monitoring na slobodata na dvièwe na stoki za da se spre~i

nametnuvawe novi kvantitativni ograni~uvawa na uvozot ili izvozot ili dava~ki i merki {to imaat ekvivalenten efekt, ili onie koi ve}e postojat vo momentot od stapuvawe vo sila na Vremenata spogodba da bidat porestriktivni. (ME; od 1 juni 2001 natamu) Soglasno ~len 32 stav 2, odnosno ~len 19 stav 2 od VS.

- Zabrana na fiskalna diskriminacija

• Vozdrùvawe od i/ili ukinuvawe, onamu kade {to postojat, na merkite i praktikata od vnatre{na fiskalna priroda koi voveduvaaat, direktno


8

ili indirektno, diskriminacija na proizvodite od Makedonija i sli~ni proizvodi so poteklo od Zaednicata. (MF; od 1 juni 2001 natamu) Soglasno ~len 33 stav 1, odnosno ~len 20 stav 1 od VS;

• Spre~uvawe na praktikata proizvodite izvezeni vo Zaednicata da

uìvaat vra}awe na vnatre{noto indirektno odano~uvawe vo povisok iznos od onoj na indirektnoto odano~uvawe {to im bilo nametnato. (MF; od 1 juni 2001 natamu) Soglasno ~len 33 stav 2, odnosno ~len 20 stav 2 od VS.

- Carinska unija, slobodni trgovski zoni, prekugrani~ni aran`mani

• Postojani konsultacii vo ramkite na Sovetot za sorabotka vo vrska so: - odrùvaweto ili voveduvaweto na carinski unii, slobodni trgovski zoni ili dogovori za pograni~na trgovija koi ne gi menuvaat trgovskite aran`mani {to proizleguvaat od SSA; - specifi~nite preferencijalni aran`mani prethodno sklu~eni me|u edna ili pove}e zemji-~lenki i Makedonija ili koi proizleguvaat od bilateralni dogovori na Makedonija i dràvite vklu~eni vo Procesot za stabilizacija i asocijacija. (ME; od 1 juni 2001 natamu) Soglasno ~len 35, odnosno 22 od VS.

- Damping

• Postojano sledewe i otkrivawe na damping praktikata so cel da se prezemat adekvatni merki protiv dampingot spored Spogodbata za implementacija na ~len 6 od GATT 1994 i nejzinoto vnatre{no zakonodavstvo. (ME; od 1 juni 2001 natamu) Soglasno ~len 36, odnosno ~len 23 od VS.

- Op{ta za{titna klauzula

• Sledewe dali nekoj proizvod od Zaednicata e uvezen vo Makedonija vo tolku golemi koli~ini i pod takvi uslovi {to moàt da predizvikaat ili da se zakanat da predizvikaat seriozna {teta na doma{nata industrija, ili seriozni naru{uvawa vo koj bilo sektor od ekonomijata ili te{kotii {to moàt da dovedat do seriozni vlo{uvawa na ekonomskata sostojba vo nekoj region, so cel da se prezemat adekvatni merki na za{tita spored odredbite od SSA (ME; od 1 juni 2001 natamu) Soglasno ~len 37, odnosno 24 od VS.

- Klauzula za nedostatok

• Ovlastuvawe na makedonskite vlasti da moàt da prezemaat soodvetni za{titni merki soglasno klauzulata za kusok, definirana vo ~len 38 od SSA (ME; od 1 juni 2001 natamu) Soglasno ~len 38, odnosno 25 od VS.

- Dràvni monopoli

• Progresivno prisposobuvawe na koj bilo dràven monopol od trgovski karakter za da se obezbedi, do krajot na pettata godina od stapuvaweto vo


9

sila na SSA, da nema diskriminacija vo pogled na uslovite pod koi se proizveduvaat i se plasiraat stokite na pazarot, me|u dràvjanite na zemjite-~lenki na Zaednicata i od Makedonija. (ME; vo rok od pet godini po~nuvaj}i od 1 juni 2001) Soglasno ~len 39, odnosno ~len 26 od VS;

• Dosledno po~ituvawe na Protokolot 4, so koj se reguliraat pravilata za

poteklo na stokite vrz koi }e se primenuvaat carinskite preferencijali predvideni so Spogodbata, kako i metodite na administrativna sorabotka spomnati vo ~len 42 od SSA. (ME i MF; 1 juni 2001) Soglasno ~len 40 i 42, odnosno ~len 27 i 29 od VS.

- Dozvoleni ograni~uvawa

• Ako e potrebno Makedonija moè da vovede zabrana ili restrikcii na uvoz, izvoz i tranzit na stoki opravdani vrz osnova na javniot moral, javnata politika ili javnata bezbednost; za{tita na zdravjeto i ìvotot na lu|eto, ìvotnite, rastenijata; za{tita na nacionalnoto bogatstvo od umetni~ko, istorisko i arheolo{ko zna~ewe ili za{tita na intelektualnata, industriskata i trgovskata sopstvenost, ili pravila svrzani so zlatoto i srebroto. (ME; od 1 juni 2001 natamu) Soglasno ~len 41, odnosno 28 od VS.

Glava V - Dvièwe na rabotnici, osnovawe pretprijatija, davawe uslugi, kapital

- Poglavje IV - Tekovni pla}awa i dvièwe na kapital

• Natamo{no obezbeduvawe nepre~eni pla}awa i transferi po tekovnata smetka na platniot bilans vo slobodna konvertibilna valuta, soglasno ^lenot VIII od Statutot na MMF. (MF; 1 Juni 2001) Soglasno ~len 58, odnosno 31 od VS.

- Poglavje V - Op{ti odredbi

• Nasproti generalnoto nastojuvawe za izbegnuvawe na voveduvaweto restriktivni merki, vklu~uvaj}i i merki svrzani so uvozot, poradi platnobilansni celi, primenata na restriktivni merki e dozvolena vo slu~aj na seriozni platnobilansni te{kotii, no vo neophodna merka i ograni~eno vremetraewe. (MF; 1 juni 2001) Soglasno ~len 65, odnosno 32 od VS.

Glava VI - Pribliùvawe na zakonodavstvoto i sproveduvawe na zakonite

• Izgotvuvawe i usvojuvawe Nacionalna programa za aproksimacija na zakonodavstvoto na Republika Makedonija kon ona na EU, so cel postepeno da se obezbedi kompatibilnost na makedonskite zakoni so onie na Zaednicata. (SEI; 1 juni 2001) Soglasno ~len 68.


10

- Konkurencija i drugi ekonomski odredbi

• Kontrola na dogovorite me|u pretprijatijata i nivnata praktika so koi se naru{uva ili se ograni~uva konkurencijata, zloupotrebata na dominantnata pozicija i javnata pomo{ {to ja naru{uva ili se zakanuva da ja naru{i konkurencijata, zaradi spre~uvawe spomenatite aktivnosti da imaat negativno vlijanie na trgovijata me|u EU i RM. (ME; od 1 juni 2001 natamu) Soglasno ~len 69 to~ka 1, odnosno ~len 33 to~ka 1 od VS.

Glava VII - Pravda i vnatre{ni raboti

- Jaknewe na instituciite i vladeewe na pravoto

• Natamo{no zajaknuvawe na nezavisnosta i podobruvawe na efikasnosta na sudstvoto i na ostanatite subjekti od pravosudniot sistem (javno obvinitelstvo, advokatura, itn). (MP) Soglasno ~len 74;

• Doizgradba na izbornoto zakonodavstvo od aspekt na vladeewe na pravoto, fer i demokratski izbori, kontrola vrz finansiraweto na izbornite kampawi i vrz politi~kite partii soglasno relevantnite me|unarodni standardi, eliminirawe na mo`nosta od nasilstva vo izborite i obezbeduvawe ednakvost na polovite vo izborniot proces, preku donesuvawe novi zakoni vo oblasta na parlamentarnite, pretsedatelskite i lokalnite izbori, soglasno soodvetnite delovi od izbornoto pravo na EU. (MP) Soglasno ~len 74;

• Doizgradba i jaknewe na gra|anskoto op{testvo od aspekt na pravoto na referendum, gra|anskata inicijativa i slobodata na zdruùvawe na gra|ani. (MP) Soglasno ~len 74;

• Natamo{en razvoj na soodvetnite institucionalni i strukturalno administrativni kapaciteti na dràvnite organi od oblasta na pravdata, kako i obezbeduvawe razni formi na obuka, seminari i sli~no za personalot angaìran vo relevantnite podra~ja. (MP) Soglasno ~len 74.

- Vizi, grani~na kontrola, azil i migracija

• Razvivawe / usoglasuvawe na doma{noto zakonodavstvo i praktiki vo ovie podra~ja, soglasno zakonodavstvoto na EU i drugite relevantni me|unarodni konvencii, vklu~uvaj}i ja legislativata od oblasta na patnite dokumenti i standardizirawe soglasno relevantnite me|unarodni standardi. (MVR), Soglasno ~len 75;

• Natamo{en razvoj na soodvetnite institucionalni i strukturalno-administrativni kapaciteti na dràvnite organi nadle`ni za pra{awata vo vrska so upravuvaweto na dràvnata granica (vo kontekst na kvalitetno i tehni~ko-materijalno doopremuvawe na grani~nite premini, procesot na formirawe grani~na policija na Republika Makedonija i usoglasuvawe na standardite i metodologijata na obezbeduvawe na


11

"zelenata granica" i "grani~noto podra~je", zaradi ostvaruvawe kompatibilnost so relevantnite standardi na EU), regularnata migracija i promoviraweto na soodvetnata integraciona politika, azilot i drugite sistemi za kontrola na migracijata (harmonizirawe na vizite, utvrduvawe na statusot begalec i postrojkite za priem, smestuvawe i prestoj na baratelite na takov status, soodvetni reìmi za privremena za{tita i dopolnitelni formi na soodvetna za{tita). (MVR) Soglasno ~len 75;

• Zajaknuvawe na me|uresorskata rabota na involviranite dràvni organi zaradi ostvaruvawe na potrebnoto nivo na efikasen menaxment na soodvetnite nadle`nosti. (MVR) Soglasno ~len 75;

• Obezbeduvawe tehni~ka i finansiska pomo{ vo soodvetnite oblasti, osobeno od aspekt na zajaknuvawe na bezbednosta na patnite dokumenti i otkrivawe la`ni dokumenti; postapkite za utvrduvawe status begalec i soodvetnite postrojki za priem, smestuvawe i prestoj na licata vo toj kontekst, vklu~uvaj}i gi i baratelite na azil, kako i obezbeduvawe na razni formi na obuka, seminari i sli~no za personalot angaìran vo relevantnite podra~ja. (MVR) Soglasno ~len 75.

- Prevencija i kontrola na ilegalna imigracija; readmisija

• Doizgradba na doma{noto zakonodavstvo od aspekt na borba protiv krivi~nite dela vo vrska so ilegalnata imigracija, osobeno vo ramkite na po{iroka nacionalna strategija za borba protiv me|unarodniot organiziran kriminal, soglasno zakonodavstvoto na EU. (MVR i MP) Soglasno ~len 76;

• Natamo{en soodveten institucionalen i strukturalno-administrativen razvoj na dràvnite organi nadle`ni za pra{awata vo vrska so upravuvaweto na dràvnite granici, od aspekt na prevencija i borba protiv ilegalnata imigracija, osobeno vo kontekst na borba protiv me|unarodniot organiziran kriminal. (MVR i MP) Soglasno ~len 76;

• Doizgradba i implementacija na nacionalnata strategija za borba protiv ilegalnata imigracija i trgovija so lu|e, a vo taa smisla i zajaknuvawe na soodvetnata bilateralna i regionalna sorabotka vo tie podra~ja, osobeno od aspekt na pra{aweto za readmisija. (MVR i MP) Soglasno ~len 76.

- Borba protiv pereweto pari

• Doizgradba na doma{noto zakonodavstvo vo vrska so finansisko-bankarskiot sistem, od aspekt na neophodnosta od {to poefikasno spre~uvawe na raznovidnite sovremeni oblici i formi na perewe pari, osobeno vo ramkite na po{irokata nacionalna strategija za borba protiv me|unarodniot organiziran kriminal. (MF, MP, MVR) Soglasno ~len 77;


12

• Natamo{en institucionalen i strukturalno-administrativen razvoj na soodvetnite dràvni organi i zajaknuvawe na nivnata me|usebna sorabotka na toj plan. (MF, MVR, MP) Soglasno ~len 77.

- Spre~uvawe i borba protiv kriminalot i drugi ilegalni aktivnosti

• Doizgradba na sistemot za krivi~na pravda vo borba protiv korupcijata, soglasno relevantnite standardi na EU, kako i natamo{en proces na zajaknuvawe na procesot na institucionalen i strukturalno-administrativen razvoj na dràvnite organi nadle`ni za pra{awata vo vrska so borbata protiv korupcijata na razli~ni nivoa i ostvaruvawe na pogolema efikasnost vo toa podra~je. (MP i MVR) Soglasno ~len 78;

• Doizgradba na doma{noto zakonodavstvo od aspekt na neophodnosta od poefikasna borba protiv site sofisticirani oblici i formi na organiziran kriminal i terorizam, odnosno: etablirawe na konkretna ustavna osnova za precizirawe na isklu~ocite i otstapuvawe od na~eloto na tajnosta na pismata i site drugi oblici na komunikacija; legalizacija na specijalnite policiski tehniki vo krivi~nata postapka: posebna za{tita na svedocite i `rtvite na takvite krivi~ni dela; etablirawe na soodvetna sorabotka so Evropol i zajaknuvawe na postojnata me|unarodna sorabotka vo relevantnite podra~ja, soglasno zakonodavstvoto na EU. (MP i MVR) Soglasno ~len 78;

• Doizgradba na doma{noto zakonodavstvo vo oblasta od proizvodstvoto i promet na narkoti~ki drogi i psihotropni supstanci, i prekurzorite, soglasno zakonodavstvoto na EU, kako i (vo taa smisla) zajaknuvawe na soodvetnata bilateralna i me|unarodna sorabotka vo ramkite na relevantnite me|uvladini organizacii / tela. (MP i MVR) Soglasno ~len 78;

• Kontinuirano preispituvawe na eventualnata potreba od soodvetni izmeni i dopolnuvawa na Krivi~niot zakon i Zakonot za krivi~na postapka na Republika Makedonija, vo kontekst na legislativnite reformski zafati indicirani vo ovoj del na Akcioniot plan (MP) Soglasno ~len 78;

• Doizgradba i usoglasuvawe na sistemot na sankcii i prekr{o~noto pravo, soglasno relevantnite evropski standardi. (MP) Soglasno ~len 78;

• Pristapuvawe i/ili ratifikacija na me|unarodni konvencii vo soodvetnite oblasti. (MNR) Soglasno ~len 78;

• Utvrduvawe na na~inite na konsultacija i tesna koordinacija vo vrska so bilateralnata sorabotka so EU vo oblastite opfateni so ovoj ~len i vo ovaa smisla. (MP i MVR) Soglasno ~len 78.


13

- Sorabotka vo vrska so ilegalnite drogi

• Doizgradba na doma{noto zakonodavstvo vo oblasta na ilegalnite drogi kako i doizgradba i implementacija na nacionalnata strategija za ova podra~je, zaradi ostvaruvawe na celta na balansiran i integriran pristap sprema drogite. (MP, MVR, MZ) Soglasno ~len 79;

• Implementacija na bilateralnata sorabotka vo ova podra~je, predvidena vo ~lenot. (MP, MVR, MZ) Soglasno ~len 79;

• Etablirawe na soodvetna policiska i carinska sorabotka so Evropol na ovoj plan. (MVR i MF) Soglasno ~len 79.

Glava VIII - Politiki na sorabotka

- Bankarstvo, osiguruvawe i drugi finansiski uslugi

• Unapreduvawe na sistemot na pla}awe so voveduvawe na t.n. RTGS sistem. (MF; juli 2001) Soglasno ~len 83 stav 1;

• Prezemawe merki so cel da se razvie eden efikasen sistem na revizija. (MF; kraj na 2001) Soglasno ~len 84 stav 2.

- Industriska sorabotka

• Izrabotka na programa za industriska sorabotka me|u dvete strani za jaknewe na privatniot sektor i unapreduvawe na transnacionalnoto partnerstvo. (ME; juni 2002) Soglasno ~len 85.

- Mali i sredni pretprijatija

• Izrabotka na programa za razvoj na mali i sredni pretprijatija. (ME; septemvri 2001) Soglasno ~len 86.

- Turizam

• Izrabotka na programa za razvoj na turizmot i pottiknuvawe na turisti~kata sorabotka me|u zemjite-~lenki na EU i RM. (ME; juni 2001) Soglasno ~len 87.

- Carini

• Zaemna pomo{ me|u administrativnite vlasti po carinski pra{awa na Stranite soglasno odredbite od Protokolot 5. (MF; od 1 juni 2001 natamu) Soglasno ~len 88, odnosno 36 od VS.


14

- Obrazovanie i nauka

• Realizacija na Vladinata strategija za razvoj na obrazovanieto. (MON; od stapuvawe vo sila na SSA) Soglasno ~len 91;

• Voveduvawe soodvetni sodrìni za ~ovekovite prava, tolerancijata i vrednostite na gra|anskoto op{testvo vo nastavnite planovi i programi. (MON) Soglasno ~len 91;

• Voveduvawe i izu~uvawe na dva moderni evropski jazici vo obrazovniot sistem. (MON; od stapuvawe vo sila na SSA) Soglasno ~len 91;

• Otvorawe nacionalni i regionalni centri za transfer na edukativni i nau~ni soznanija so koi }e se podigne nivoto na ~lenuvawe na Republika Makedonija vo evropskite obrazovni institucii . (MON; od stapuvawe vo sila na SSA) Soglasno ~len 91;

• Ratifikacija na "Konvencijata za priznavawe na kvalifikaciite od visokoto obrazovanie vo evropskiot region". (MON) soglasno ~len 91.

- Kulturna sorabotka

• Donesuvawe "Nacionalna programa za kulturata za periodot 2001-2005", zaradi potrebata od precizna i jasna programa za kulturnite aktivnosti, a so cel jaknewe na nacionalnite kulturni aktivnosti i me|unarodnata sorabotka osobeno so zemjite na EU. (MK; od stapuvawe vo sila na SSA) Soglasno ~len 92;

• Donesuvawe "Zakon za muzejska dejnost", so cel podobruvawe na postojnata zakonska ramka od ovaa oblast i zaradi negovo usoglasuvawe so relevantnite me|unarodni standardi. (MK) Soglasno ~len 92;

• Donesuvawe "Zakon za bibliote~na dejnost" zaradi potrebata od zajaknuvawe na postojnata zakonska ramka vo ovaa oblast i standardizacija soglasno relevantnata me|unarodna legislativa. (MK) Soglasno ~len 92;

• Usoglasuvawe na nacionalnoto zakonodavstvo so zakonodavstvoto na EU od oblasta na za{tita i koristewe na nedvi`noto i dvi`noto kulturno bogatstvo (MK; od stapuvawe vo sila na SSA) Soglasno ~len 92;

• Izmena i dopolnuvawe na "Zakonot za avtorsko pravo i srodnite prava" zaradi zajaknuvawe na postojnata zakonska ramka vo ovaa oblast i negovo usoglasuvawe so soodvetnite me|unarodni dokumenti. (MK; od stapuvawe vo sila na SSA) Soglasno ~len 92.


15

- Informirawe i komunikacija

• Usoglasuvawe na postojnoto zakonodavstvo so zakonodavstvoto na EU vo oblasta na javnoto informirawe. (Agencija za informirawe, od stapuvawe vo sila na SSA) Soglasno ~len 93;

• Izmenuvawe i dopolnuvawe na "Zakonot za radiodifuzna dejnost". Soglasno ~len 93;

• Izgotvuvawe "Strategija za informirawe na javnosta vo vrska so procesot na integrirawe". Soglasno ~len 93;

• Etablirawe na Me|unaroden pres-centar zaradi zaemna razmena na informacii, a so cel unapreduvawe na relevantnata komunikacija me|u Republika Makedonija i EU. Soglasno ~len 93;

• Etablirawe na Informativen i dokumentacionen centar zaradi soodvetna koordinacija i me|usebno pretstavuvawe na Republika Makedonija i EU. Soglasno ~len 93;

• Etablirawe na "Programa za pretstavuvawe na Republika Makedonija na Internet". (Agencija za informirawe, od stapuvawe vo sila na SSA) Soglasno ~len 93;

• Prodolùvawe na procesot na modernizacija i prestrukturirawe na zemjodelstvoto, agroindustriskiot sektor, vodostopanstvo, kako i postepeno harmonizirawe na veterinarstvoto i fitosanitarnoto zakonodavstvo so standardite na EU. (MZ[VS, so stapuvawe vo sila na SSA), Soglasno ~len 100;

• Zajaknuvawe na prekugrani~nata, trans-nacionalna i me|uregionalna sorabotka preku razmena na informacii i eksperti, a so cel namaluvawe na regionalnata neuramnoteènost. (ME i MLS, so stapuvawe vo sila na SSA), Soglasno ~len 101;

Glava IX - Finansiska sorabotka

• Redovno informirawe na Evropskata komisija za koristeweto finansiska pomo{ vo vid na nepovratni sredstva (SEI; so stapuvawe vo sila na SSA) Soglasno ~len 105;

• Obezbeduvawe efikasna koordinacija na finansiskite resursi od razli~ni izvori zaradi nivna optimalna upotreba. (SEI; postojano) Soglasno ~len 107.


16

Glava X - Institucionalni, op{ti i zavr{ni odredbi

• Sovetot za sorabotka, vospostaven so Spogodbata za sorabotka me|u Republika Makedonija i Evropskata zaednica potpi{ana na 29 april 1997 so razmena na pisma, }e gi izvr{uva obvrskite {to mu se dodeleni so Spogodbata vo soglasnost so istite modaliteti koi se praktikuvani dosega vo kontekst na Spogodbata za sorabotka. (MNR; od 1 juni 2001 natamu) Soglasno ~len 37 od VS;

• Obezbeduvawe sloboden pristap na fizi~kite i pravni lica na Zaednicata bez kakva bilo diskriminacija vo odnos na sopstvenite dràvjani, zaradi odbrana na svoite individualni i sopstveni~ki prava. (MVR; od 1 juni 2001 natamu) Soglasno ~len 115, odnosno ~len 40 od VS.

4.2. Sreden rok

Glava III - Regionalna sorabotka

• Sklu~uvawe konvencii za regionalna sorabotka so drugite zemji koi }e

potpi{at SSA, po istiot redosled po koj }e dogovorat SSA so EU (MNR od 2002 natamu) Soglasno ~len 12.

Glava IV - Slobodno dvièwe na stoki

Poglavje I - Industriski proizvodi

• Progresivno namaluvawe na carinskite dava~ki za uvoz vo Makedonija na

pomalku ~ustvitelni proizvodi {to poteknuvaat od Zaednicata, koi se navedeni vo Aneks I spored dogovoreniot raspored (MF; od 1 juni 2001 vo slednite deset godini) Soglasno ~len 18 stav 2, odnosno ~len 5 stav 2 od VS;


proizvodi {to poteknuvaat od Zaednicata, koi se navedeni vo Aneks II vo vrska so uvoz vo Makedonija na ~uvstvitelni industriski proizvodi {to poteknuvaat od Zaednicata spored rasporedot naveden vo Aneksot predviduvaj}i nivno namaluvawe na 80% od osnovnite dava~ki na 1 januari od tretata godina po stapuvaweto vo sila na Vremenata spogodba. (MF; kraen rok 1 januari 2004) Soglasno ~len 18 stav 3, odnosno ~len 5 stav 3 od VS;


tekstilni proizvodi {to poteknuvaat od Zaednicata, soglasno dinamikata navedena vo Protokol 1. (ME; od 1 januari 2002 vo rok od deset godini) Soglasno ~len 22, odnosno ~len 9 od VS;


17

• Progresivno namaluvawe na carinskite dava~ki za uvoz vo Makedonija na proizvodi od ~elik {to poteknuvaat od Zaednicata, soglasno dinamikata predvidena so Protokol 2. (ME; od 1 januari 2002 vo rok od pet godini) Soglasno ~len 23, odnosno ~len 10 od VS.

Poglavje II - Zemjodelstvo i ribarstvo

- Zemjodelski proizvodi

• Ukinuvawe na carinskite dava~ki za uvoz na opredeleni zemjodelski

proizvodi {to poteknuvaat od Zaednicata, navedeni vo Aneks IV (b) vo granicite na tarifnite kvoti indicirani za sekoj proizvod vo Aneksot. Za koli~inite {to gi nadminuvaat tarifnite kvoti namaluvaweto na carinskite dava~ki }e bide progresivno soglasno vremenskata dinamika indicirana za sekoj proizvod vo toj Aneks. (ME i MZ[V; 1 juni 2001 i natamu) Soglasno ~len 27 stav 3 (b), odnosno ~len 14 stav 3 (b) od VS;

• Progresivno namaluvawe na carinskite dava~ki za uvoz na opredeleni

zemjodelski proizvodi koi poteknuvaat od Zaednicata, navedeni vo Aneks IV (v) vo granicite na tarifnite kvoti i soglasno vremenskata dinamika indicirana za sekoj prozvod vo toj Aneks (ME i MZ[V; kraen rok: 1 juni 2001 i natamu) Soglasno ~len 27 stav 3 (c), odnosno ~len 14 stav 3 (c) od VS.

Poglavje III - Op{ti odredbi

- Dràvni monopoli

• Progresivno prisposobuvawe na koj bilo dràven monopol od trgovski

karakter za da se obezbedi, do krajot na pettata godina od stapuvaweto vo sila na SSA, da nema diskriminacija vo pogled na uslovite pod koi se proizveduvaat i se plasiraat stokite na pazarot, me|u dràvjanite na zemjite-~lenki na Zaednicata i od Makedonija. (ME; vo rok od pet godini po~nuvaj}i od 1 juni 2001) Soglasno ~len 39, odnosno ~len 26 od VS.

Glava V - Dvièwe na rabotnici, osnovawe pretprijatija, davawe uslugi, kapital

Poglavje I - Dvièwe na rabotnici

• Prezemawe merki so koi Republika Makedonija na rabotnicite koi se dràvjani na zemja-~lenka na EU i se legalno vraboteni na nejzina teritorija }e im obezbedi otsustvo na sekakva diskriminacija po nacionalna osnova, {to se odnesuva do rabotnite uslovi, nadomestocite ili otpu{taweto, sporedeno so svoite dràvjani. Ednakviot tretman se obezbeduva i na nivnite sopru`nici i deca koi se legalni rezidenti na odnosnata dràva. (MP; so stapuvawe vo sila na SSA) Soglasno ~len 44 stav 2.


18

Poglavje II - Osnovawe pretprijatija

• Usoglasuvawe na zna~eweto i definiraweto na poimite ("kompanija", "supsidijarna kompanija", "podru`nica na kompanija", "osnovawe", "rabotewe", "ekonomski aktivnosti", "finansiski uslugi") vo na{ata legislativa soglasno ona {to e navedeno vo ~lenot 47 od SSA. (ME; so stapuvawe vo sila na SSA) Soglasno ~len 47;

• Obezbeduvawe ednakov tretman za osnovawe i rabota na pretprijatija, supsidijarni pretprijatija ili podru`nici na kompaniite od Zaednicata vo Republika Makedonija kako za doma{nite pretprijatija ili pretprijatija od koja bilo treta zemja, vo zavisnost koj tretman e podobar. (ME; so stapuvawe vo sila na SSA) Soglasno ~len 48 stav 1;

• Spre~uvawe usvojuvawe na nova zakonska regulativa koja bi dovela do diskriminacija na kompaniite od Zaednicata po odnos na osnovawe i rabota na pretprijatija, supsidijarni pretprijatija i podru`nici vo Republika Makedonija vo sporedba so makedonskite pretprijatija. (ME; so stapuvawe vo sila na SSA) Soglasno ~len 48 stav 2;

• Obezbeduvawe mo`nosti i pravo supsidijarnite kompanii i podru`nicite od Zaednicata da koristat i iznajmuvaat nedvi`nosti kako i da steknuvaat i da uìvaat pravo na sopstvenost isto kako kompaniite od Republika Makedonija, a vo odnos na javnite dobra/dobrata od zaedni~ki interes, vklu~uvaj}i gi i prirodnite resursi, zemjodelskoto zemji{te i {umite, da gi imaat istite prava {to gi uìvaat kompaniite od Republika Makedonija, onamu kade {to tie prava se neophodni za realizirawe na ekonomskite aktivnosti za koi se osnovani. (ME; so stapuvawe vo sila na SSA) Soglasno ~len 48 stav 5 (a) i (b);

• Zadrùvawe na pravoto vo sferata na finansiskite uslugi od prezemawe merki usloveni od pretpazlivost, vklu~uvaj}i gi onie za za{tita na investitorite, {teda~ite, nositelite na polisi za osiguruvawe ili licata sprema koi davatelot na finansiska usluga ima finansiska obvrska, ili zaradi obezbeduvawe na integritetot i stabilnosta na finansiskiot sistem. (MF; so stapuvawe vo sila na SSA) Soglasno ~len 49 stav 2;

• Ovozmoùvawe da se vrabotat dràvjani od zemjite-~lenki na Zaednicata vo pretprijatija na Zaednicata, supsidijarni pretprijatija i podru`nici osnovani vo Republika Makedonija koga stanuva zbor za t. n. klu~en personal. (ME; so stapuvawe vo sila na SSA) Soglasno ~len 53;

• Davawe mo`nost Republika Makedonija da voveduva merki vo tekot na prvite ~etiri godini po stapuvawe vo sila na SSA koi gi derogiraat odredbite od ova Poglavje, koi se odnesuvaat na osnovawe kompanii od Zaednicata i na dràvjani od oddelni industrii koi: - minuvaat niz prestrukturirawe ili se soo~uvaat so seriozni te{kotii, osobeno koga


19

toa predizvikuva seriozni socijalni problemi vo Republika Makedonija; - se soo~uvaat so eliminirawe ili drasti~no namaluvawe na vkupnoto pazarno u~estvo na makedonskite kompanii ili dràvjani vo daden industriski sektor vo Republika Makedonija; - stanuva zbor za novi industrii vo niknuvawe vo Republika Makedonija. Sepak, vakvite merki: - ne moàt da traat podolgo od dve godini po zavr{uvaweto na prvata faza od tranzicioniot period, - }e bidat razumni i neophodni za da ja popravat sostojbata i - nema da dovedat do diskriminacija vo pogled na aktivnostite na kompaniite od Zaednicata ili nejzinite dràvjani koi ve}e bile osnovani vo Makedonija vo momentot na prezemaweto na dadenata merka, vo sporedba so kompaniite ili dràvjanite od Republika Makedonija. (ME; vo periodot od 4 godini od stapuvawe na SSA) Soglasno ~len 54.

Poglavje III - Davawe uslugi

• Prezemawe soodvetni merki so cel da se obezbedi progresivno davawe uslugi od kompanii ili dràvjani od Zaednicata vo Republika Makedonija. (ME; so stapuvawe vo sila na SSA) Soglasno ^len 55;

• Spre~uvawe prezemawe merki ili aktivnosti so koi davaweto uslugi bi se napravilo zna~itelno porestriktivno vo odnos na sostojbata {to postoela na denot od stapuvaweto vo sila na SSA. (ME; so stapuvawe vo sila na SSA) Soglasno ^len 56;

• Obezbeduvawe po~ituvawe na: (1) Odredbite od Dogovorot me|u Evropskata zaednica i R. Makedonija od 28 noemvri 1997 koga stanuva zbor za suvozemniot soobra}aj, (2) Principot na neograni~en pristap na pazarot i soobra}ajot na komercijalna osnova, koga stanuva zbor za me|unarodniot pomorski soobra}aj. (MTV; so stapuvawe vo sila na SSA) Soglasno ^len 57 stav 2;

• Sklu~uvawe poseben aran`man so koi bi se regulirale uslovite za zaemen pristap na pazarot vo oblasta na vozdu{niot soobra}aj. (MTV; so stapuvawe vo sila na SSA) Soglasno ~len 57 stav 4;

• Vozdrùvawe od prezemawe merki ili aktivnosti pred sklu~uvawe na posebniot aran`man naveden vo ~len 57 stav 4 koi se porestriktivni ili diskriminatorski vo odnos na sostojbata {to postoela pred stapuvawe vo sila na Spogodbata. (MTV; so stapuvawe vo sila na SSA) Soglasno ~len 57 stav 5;

• Prisposobuvawe na legislativata vo oblasta na vozdu{niot i kopneniot transport, vklu~uvaj}i gi administrativnite, tehni~kite i drugite pravila, na vaè~kata vo Zaednicata dokolku toa obezbeduva liberalizacija i zaemen pristap na pazarite i go potpomaga dvièweto na patnici i na dobra. (MTV; vo tekot na preodniot period) Soglasno ~len 57 stav 6.


20

Poglavje IV - Tekovni pla}awa i dvièwe na kapital

• Obezbeduvawe slobodno dvièwe na kapitalot svrzan so direktnite investicii kako i likvidiraweto i repatrijacijata na takvite investicii i na profitot {to proizleguva od niv. (MF; so stapuvawe vo sila na SSA) Soglasno ~len 59 stav 1;

• Obezbeduvawe slobodno dvièwe na kapitalot povrzano so kreditirawe na komercijalnite transakcii ili so davaweto uslugi kaj koi u~estvuva rezident od edna od Stranite i za finansiski zaemi i krediti so rok na dospevawe podolg od edna godina. (MF; so stapuvawe vo sila na SSA) Soglasno ~len 59 stav 2;

• Obezbeduvawe uslovi, od zapo~nuvaweto na vtorata etapa, za slobodno dvièwe na kapitalot svrzan so portfolio investiciite i finansiskite zaemi i krediti so rok na dospevawe pokus od edna godina. (MF; pred zapo~nuvawe na vtorata etapa od SSA) Soglasno ~len 59 stav 2;

• Vozdrùvawe od voveduvawe kakvi bilo novi ograni~uvawa za dvièweto na kapitalot i tekovnite pla}awa, ili voveduvawe merki so koi postojnite aran`mani bi stanale porestrikitvni. (MF; so stapuvawe vo sila na SSA) Soglasno ~len 59 stav 3;

• Dozvoluvawe vo isklu~itelni situacii koga dvièweto na kapitalot predizvikuva ili moè da predizvika seriozni naru{uvawa vo deviznata i monetarnata politika da se prezemat merki na za{tita vo vremetraewe ne podolgo od {est meseci. (MF; so stapuvawe vo sila na SSA) Soglasno ~len 59 stav 4;

• Prezemawe merki vo tekot na prvata etapa za sozdavawe neophodni uslovi za natamo{na postapna primena na pravilata na Zaednicata za slobodno dvièwe na kapitalot. (MF; prvite ~etiri godini od stapuvawe vo sila na SSA) Soglasno ~len 60.

Poglavje V - Op{ti odredbi

• Dozvoleno izzemawe od tretmanot na najprivilegirana nacija, daden soglasno odredbite od ova Poglavje, vo slu~ai koga stranite davaat ili }e davaat dano~ni privilegii vo idnina vrz osnova na spogodbi za odbegnuvawe dvojno odano~uvawe ili drugi dano~ni aran`mani. (MF; po stapuvawe vo sila na Spogodbata) Soglasno ~len 64 stav 1.


21

Glava VI - Pribliùvawe na zakonodavstvoto i sproveduvawe na zakonite

• Izgotvuvawe i usvojuvawe Nacionalna programa za prifa}awe na "zaedni~kite pridobivki na Zaednicata" (acquis communautaire). (SEI; kraj na 2002) Soglasno ~len 68.

- Konkurencija i drugi ekonomski odredbi

• Obezbeduvawe transparentnost vo oblasta na javnata pomo{, so

podnesuvawe na me|usebni godi{ni izve{tai za vkupnata suma za pomo{. Po barawe na EU, RM }e dostavi informacija za javnata pomo{ i za individualnite slu~ai. (ME; vo period od ~etiri godini po stapuvawe vo sila na SSA) Soglasno ~len 69 stav 3;

• Redovno razmenuvawe informacii za konkurencijata respektiraj}i gi

ograni~uvawata {to gi nametnuva profesionalnata i delovna doverlivost. (ME; po stapuvawe vo sila na SSA) Soglasno ~len 69 stav 6;

• Po~ituvawe na principite od dogovorot za osnovawe na EZ, osobeno na

~lenot 86, vo odnos na javnite pretprijatija ili na pretprijatijata na koi im se dodeleni posebni ili ekskluzivni prava. (ME; po~nuvaj}i od tretata godina od stapuvawe vo sila na VS) Soglasno ~len 70.

- Intelektualna, industriska i trgovska sopstvenost

• Prezemawe neophodni merki za da se garantira, ne podocna od pet godini od stapuvaweto vo sila na ovoj dogovor, nivo na za{tita na industriskite, intelektualnite i komercijalnite sopstveni~ki prava, sli~no na postojnoto vo EU, vklu~uvaj}i gi i efektivnite sredstva za ostvaruvawe na takvite prava. (ME; ne podocna od pet godini od stapuvaweto vo sila na VS) Soglasno ~len 71 stav 2;

• Pristapuvawe i prifa}awe na multilateralnite konvencii za

intelektualna, industriska i komercijalna sopstvenost i prava, navedeni vo Aneks VII. (ME; vo period od pet godini po potpi{uvawe na VS) Soglasno ~len 71 stav 3.

- Javni dogovori

• Obezbeduvawe nediskriminatorska praktika i reciprocitet vo javnite

dogovori, procedurite za javni nabavki soglasno Evropskoto zakonodavstvo vo odnos na pretprijatijata od EU koi ne se osnovani vo RM. (ME; vo rok ne podolg od pet godini od stapuvaweto vo sila na SSA) Soglasno ~len 72.


22

- Standardizacija, metrologija, akreditacija i ocenka na usoglasenosta

• Prezemawe neophodni merki so cel postepeno da se postigne usoglasenost

so tehni~kite propisi na Zaednicata i so Evropskite proceduri za standardizacija, metrologija, akreditacija i ocenka za usoglasenost. (ME; so stapuvawe vo sila na SSA) Soglasno ~len 73.

Glava VII - Pravda i vnatre{ni raboti

- Jaknewe na instituciite i vladeewe na pravoto

• Natamo{na doizgradba na doma{noto zakonodavstvo vo funkcija na

jaknewe na instituciite i vladeewe na pravoto vo kontekst na procesot na implementacija na doma{noto zakonodavstvo na "Programa za pribliùvawe na nacionalnoto zakonodavstvo so zakonodavstvoto na EU", vklu~uvaj}i kontinuirana aktivna implementacija na ratifikuvanite me|unarodni dokumenti, kako i pristapuvawe i / ili ratifikacija na konvencii na EU, Sovetot na Evropa i OON, {to se vo direktna funkcija na natamo{noto jaknewe na instituciite i vladeewe na pravoto. (MP) Soglasno ~len 74;

• Natamo{no zajaknuvawe na me|unarodnata sudska sorabotka vo gra|anski i

krivi~ni predmeti, soglasno relevantnite standardi na EU. (MP) Soglasno ~len 74;

• Obezbeduvawe natamo{na tehni~ka i finansiska pomo{ vo soodvetnite

oblasti, od aspekt na neophodnosta od kontinuirano zajaknuvawe instituciite i vladeewe na pravoto. (MP) Soglasno ~len 74.

- Vizi, grani~na kontrola, azil i migracija

• Natamo{no harmonizirawe na doma{noto zakonodavstvo i zajaknuvawe na

soodvetnite institucionalni i strukturalno-administrativni kapaciteti na nadle`nite dràvni organi vo soodvetnite podra~ja vo vrska so upravuvaweto na dràvnata granica, soglasno zakonodavstvoto i praktikata na EU. (MVR) Soglasno ~len 75;

• Natamo{no zajaknuvawe na soodvetnite institucionalni i strukturalno-

administrativni kapaciteti na nadle`nite dràvni organi vo navedenite podra~ja vo vrska so upravuvaweto na dràvnata granica, soglasno zakonodavstvoto i praktikata na EU. (MVR) Soglasno ~len 75;

• Zajaknuvawe na me|unarodnata sorabotka zaradi podobra efikasnost i

menaxment na soodvetnite institucii vo ovie podra~ja. (MVR) Soglasno ~len 75.


23

- Prevencija i kontrola na ilegalna imigracija; readmisija

• Natamo{na doizgradba na doma{noto zakonodavstvo vo relevantnite podra~ja i natamo{no zajaknuvawe i implementacija na nacionalnata strategija protiv trgovijata so lu|e i ilegalnata imigracija, vo kontekst na procesot na implementacija na "Programa za pribliùvawe na nacionalnoto zakonodavstvo so zakonodavstvoto na EU". (MVR) Soglasno ~len 76;

• Natamo{no zajaknuvawe na soodvetnite institucionalni i strukturalno

administrativni kapaciteti na nadle`nite dràvni organi vo soodvetnite podra~ja, soglasno zakonodavstvoto i praktikata na EU. (MVR) Soglasno ~len 76;

• Unapreduvawe na relevantnata me|unarodna sorabotka na razli~ni nivoa.

(MVR) Soglasno ~len 76.

- Borba protiv pereweto pari

• Natamo{na doizgradba na doma{noto zakonodavstvo zaradi ostvaruvawe na celta na seopfatna i cvrsta zakonska ramka na strategijata za borba protiv raznite formi na pereweto pari preku izmenuvawe i dopolnuvawe na relevantnite pozitivno-pravni propisi od oblasta na finansisko-bankarskoto rabotewe, {to }e sledi konsekvetno na predloèniot Zakon za spre~uvawe na pereweto pari. (MF) Soglasno ~len 77;

• Pristapuvawe i/ili ratifikacija na me|unarodni konvencii, kako i

implementacija na ve}e ratifikuvanite konvencii na Sovetot na Evropa i OON, kako i na site drugi relevantni me|unarodni dokumenti od oblasta na borbata protiv pereweto pari. (MNR) Soglasno ~len 77;

• Natamo{no zajaknuvawe na soodvetnite institucionalni i strukturalno-

administrativni kapaciteti na nadle`nite dràvni organi vo borbata protiv pereweto pari, soglasno zakonodavstvoto i praktikata na EU. (MF) Soglasno ~len 77;

• Zajaknuvawe na me|unarodnata sorabotka zaradi podobra efikasnost i

menaxment na soodvetnite institucii vo ovie podra~ja. (MF) Soglasno ~len 77.

- Spre~uvawe i borba protiv kriminalot i drugi ilegalni

aktivnosti

• Doizgradba i usoglasuvawe na doma{noto krivi~no-pravno zakonodavstvo od aspekt na neophodnosta od: kvalitetno regulirawe i sproveduvawe na policiskite ovlastuvawa vo pretkrivi~nata postapka; posebna za{tita na decata od razni formi seksualno iskoristuvawe, nasilstvo i zloupotreba; izdvojuvawe i razvoj na "krivi~no pravo vo pogled na maloletnicite" kako posebna soodvetna celina. (MVR) Soglasno ~len 78;


24

• Natamo{no zajaknuvawe na soodvetnite institucionalni i strukturalno-administrativni kapaciteti na nadle`nite dràvni organi vo borbata protiv terorizmot, organiziraniot kriminal, ilegalnata trgovija so droga i ostanatite oblasti indicirani vo ~lenot, soglasno zakonodavstvoto i praktikata na EU. (MP) Soglasno ~len 78;

• Zajaknuvawe na me|unarodnata sorabotka so relevantnite tela i organi na

EU vo oblastite indicirani vo ovoj ~len, osobeno Interpol, zaradi podobra efikasnost i menaxment vo ovie podra~ja. (MP) Soglasno ~len 78.

- Sorabotka vo vrska so ilegalnite drogi

• Natamo{no usoglasuvawe na doma{nite pozitivno pravni propisi od

oblasta na carinata i zajaknuvawe na relevantnata me|unarodna carinska i policiska sorabotka, soglasno relevantnite standardi na EU od oblasta na borbata protiv ilegalnite drogi, kako sostaven del na procesot na implementacija na "Programa za pribliùvawe na nacionalnoto zakonodavstvo so zakonodavstvoto na EU”. (MP) Soglasno ~len 79;

• Natamo{no razvivawe na nacionalnata dolgoro~na i seopfatna

strategija na me|unarodna sorabotka, soglasno strategijata na EU vo borbata protiv ilegalnite drogi. (MP) Soglasno ~len 79.

Glava VIII - Politiki na sorabotka

- Ekonomska politika

• Redovna razmena na informacii so EU za makroekonomskite performansi i proekcii kako i zaedni~ki analizi na ekonomski pra{awa od zaemen interes, vklu~uvaj}i definirawe na ekonomskata politika i instrumentite za nejzino sproveduvawe. (MF; po stapuvawe vo sila na SSA) Soglasno ~len 81 stav 2.

- Sorabotka vo oblasta na statistikata

• Prodolùvawe so usoglasuvaweto i osposobuvaweto na Dràvniot zavod za statistika na Republika Makedonija za optimalno zadovoluvawe na potrebite na korisnicite od dràvnata administracija i od privatniot sektor. Statisti~kiot sistem }e prodolì da se izgraduva so po~ituvawe na osnovnite na~ela na statistikata na ON i odredbite na evropskoto zakonodavstvo vo oblasta na statistikata. (DZSRM; po stapuvawe vo sila na SSA) Soglasno ~len 82.

- Bankarstvo, osiguruvawe i drugi finansiski uslugi

• Izdavawe na dràvni hartii od vrednost zaradi nivno koristewe vo sproveduvaweto politika na otvoren pazar na NBRM. (MF; 2002) Soglasno ~len 83 stav 1.


25

- Za{tita i unapreduvawe na investiciite

• Vospostavuvawe povolna klima za privatni investicii, doma{ni i stranski, so podobruvawe na investicionata za{tita i sklu~uvawe bilateralni spogodbi so zemjite-~lenki za za{tita na investiciite. (MF; po stapuvawe vo sila na SSA) Soglasno ~len 84 stav 1 i 2.

- Industriska sorabotka

• Razvivawe informaciski sistem koj }e obezbedi neposreden pristap na stopanskite subjekti do vladinite bazi na delovni podatoci i informacii. (ME; 2001 do 2003) Soglasno ~len 85.

- Carini

• Prezemawe merki i sorabotka so Zaednicata zaradi pribliùvawe na carinskiot sistem na RM so onoj na Zaednicata i zaradi olesnuvawe na procesot na liberalizacija predviden so Spogodbata. (MF; vo tekot na prvata faza od SSA ) Soglasno ~len 88.

- Odano~uvawe

• Prezemawe merki i sorabotka vo sferata na odano~uvaweto zaradi natamo{na reforma na dano~niot sistem, vklu~uvaj}i i obezbeduvawe na pogolema efikasnost vo naplatata na danocite i spre~uvawe na fiskalnite izmami. (MF; vo tekot na prvata etapa od SSA) Soglasno ~len 89.

- Socijalna sorabotka

• Adaptirawe na sistemot na socijalno osiguruvawe vo Republika Makedonija na novite ekonomski i socijalni barawa, osobeno so koristewe eksperti i organizirawe informacioni i trening aktivnosti. Sorabotkata treba da se prodlabo~i i na poleto na za{tita na rabotnite uslovi i ednakvite mo`nosti za maòt i za ènata, kako i za{tita i bezbednost na rabotnicite, imaj}i go predvid postojnoto nivo na za{tita vo Evropskata unija. (MTSP; po stapuvaweto vo sila na SSA) Soglasno ~len 90 stav 2, 3, i 4.

- Obrazovanie i nauka

• Izrabotka na poseben plan za operacionalizirawe na soodvetnata sorabotka. (MON; so stapuvaweto vo sila na SSA) Soglasno ~lenovite 91, 102 i 103.


26

- Kulturna sorabotka

• Unapreduvawe na kulturnata sorabotka preku razli~ni formi, na na~in i uslovi {to }e se utvrdat so bilateralni dogovori za kulturna sorabotka ili drugi srodni dogovori. (MK; so stapuvaweto vo sila na SSA) Soglasno ~len 92.

- Informirawe i komunikacija

• Izrabotka na poseben plan za stimulirawe na soodvetnata sorabotka. (Agencija za informirawe; so stapuvaweto vo sila na SSA) Soglasno ~len 93.

- Sorabotka na audio-vizuelno pole

• Koordinirawe i po mo`nost harmonizirawe na politikite za regulacija na intelektualnite sopstveni~ki prava na programite za radiodifuzija preku satelit ili kabel, kako i za~lenuvawe vo asocijacijata Evroima` i vo drugi asocijacii i fondovi. (MTV; po stapuvaweto vo sila na Spogodbata) Soglasno ~len 94.

- Infrastruktura za elektronski komunikacii i pridru`ni uslugi

• Zajaknuvawe na sorabotkata vo oblasta na elektronskata komunikacija, vklu~uvaj}i klasi~na telekomunikaciska mreà edna godina po stapuvawe na sila na Spogodbata. Sorabotkata }e se fokusira na razvoj na politikata, zakonskite i regulatornite aspekti, izgradba na institucii za liberalizirano opkruùvawe, sorabotka so Evropskite strukturi za standardizacija. (MON; po stapuvawe vo sila na SSA) Soglasno ~len 95.

- Informacisko op{testvo

• Izrabotka na plan za prifa}awe na zakonodavstvoto na Unijata vo oblasta na informaciskoto op{testvo. (MON; po stapuvawe vo sila na SSA) Soglasno ~len 96.

- Za{tita na potro{uva~i

• Harmonizacija na zakonodavstvoto za za{tita na potro{uva~ite vo RM so zakonodavstvoto od EU, so cel efektivna za{tita na potro{uva~ite i zgolemuvawe na kvalitetot na potro{uva~kite dobra. (ME; po stapuvawe vo sila na SSA) Soglasno ~len 97.

- Soobra}aj

• Postapno razvivawe na sorabotka me|u EU i RM, so cel da se restruktuira i modernizira patnata infrastruktura, da se podobri za{titata i da se


27

namali zagaduvaweto od soobra}ajot, razvoj na patnata, èlezni~kata i aerodromska infrastruktura vo zaedni~ki interes so trans-evropskite i pan-evropskite vrski. Koordinirawe i prisposobuvawe na transportnite politiki vo RM so onie {to se primenuvaat vo EU. (MTV; Planovite i strategiite treba da se podgotvat do kraj na 2002 godina) Soglasno ~len 98.

- Energija

• Zapo~nuvawe sorabotka so po~ituvawe na principite na pazarnata ekonomija i Evropskata povelba za energija (Energy Charter Treaty), so {to }e se obezbedi postepena integracija vo Evropskiot energetski pazar. Formulirawe i planirawe politika za restruktuirawe na energetskite pretprijatija i sorabotka vo procesot na transformacija na energetskiot sektor. (ME; so stapuvawe vo sila na SSA) Soglasno ~len 99.

- Sorabotka vo oblastite na istraùvawe i tehnolo{ki razvoj

• Promovirawe bilateralna sorabotka vo nau~ni istraùvawa i tehnolo{ki razvoj baziran na zaemna korist. Implementacijata na sorabotkata }e se odviva soglasno aran`mani i proceduri usvoeni od dvete Strani. (MON; po stapuvawe vo sila na SSA) Soglasno ~len 102.

- @ivotna sredina i nuklearna bezbednost

• Zajaknuvawe na sorabotkata vo borbata protiv lokalnoto, regionalnoto i prekugrani~no zagaduvawe na vozduhot, vodata, otpadot i vodata za piewe so vospostavuvawe na efikasen monitoring, edukacija i zgolemuvawe na ekolo{kata svest. Usvojuvawe na zakoni vo RM za nuklearna bezbednost i zajaknuvawe na supervizorskite vlasti, soglasno me|unarodnite konvencii. Obezbeduvawe informacii do Sovetot za stabilizacija i asocijacija za namerite za uvezuvawe i skladirawe radioaktiven otpad. Promovirawe na Spogodbata me|u zemjite-~lenki na EU ili EVROATOM i RM. (M@SPP; kontinuirano po stapuvawe vo sila na SSA) Soglasno ~len 103.

Glava X - Institucionalni, op{ti i zavr{ni odredbi

• Etablirawe Sovet za stabilizacija i asocijacija (so stapuvawe vo sila na SSA) Soglasno ~len 109;

• Formirawe Komitet za stabilizacija i asocijacija (po stapuvawe vo sila na SSA) Soglasno ~len 110;

• Vospostavuvawe Parlamentaren komitet za stabilizacija i asocijacija. (Sobranieto na RM i Evropskiot parlament; po stapuvawe vo sila na spogodbata) Soglasno ~len 114.


28

5. Насочување и координирање на активностите

Procesot na evropska integracija kako isklu~itelno kompleksen pretpostavuva i opredelena cvrsta i dobro sinhronizirana institucionalna infrastruktura za transformirawe na strate{kite politiki vo operativni aktivnosti i koordinirawe na oddelnite institucii.

Spogodbata za stabilizacija i asocijacija i Vremenata spogodba vedna{ po nivnoto stapuvawe vo sila predizvikuvaat obvrski koi treba navreme da se realiziraat. I ne samo toa, site izvr{eni obvrski treba soodvetno institucionalno da bidat kanalizirani i evidentirani. Osnovna pretpostavka za ova e funkcionalna i efikasna mreà od institucii.

Vrz osnova na iskustvata od zemjite koi se ponapred vo procesot na evropska integracija, Vladata na Republika Makedonija go vospostavi Sistemot na upravuvawe i koordinacija na procesot na evropska integracija koj ve}e e operativen i }e ja ima nadle`nosta nad implementacijata na Spogodbata za stabilizacija i asocijacija, i toa:

• Komitet za Evro-atlantski integracii, kako najvisoko politi~ko telo, rakovoden od Pretsedatelot na Vladata na Republika Makedonija, ja ima centralnata uloga vo odlu~uvaweto za politi~kite, strate{kite i osnovnite nasoki vo procesot na evropska integracija;

• Zamenik na pretsedatelot na Vladata, minister zadolèn za upravuvawe i koordinacija so procesot na evropska integracija, direktna vrska pome|u politi~koto i operativno-tehni~koto nivo;

• Raboten komitet za evropska integracija, rakovoden od Zamenikot pretsedatel na Vladata, vo koj ~lenuvaat site zamenici ministri e telo koe gi utvrduva metodite i dinamikata za realizirawe na strate{kite odluki, politi~kite nasoki i prioriteti na Vladata na Republika Makedonija, a vr{i monitoring nad realizacijata na konkretnite zada~i;

• Potkomitet na RKEI za aproksimacija na zakonodavstvoto sostaven od izgotvuva~i na zakonski propisi od site ministerstva koj go naso~uvaat procesot na aproksimacija, gi predlagaat prioritetnite propisi za transpozicija i vr{at monitoring nad celiot proces. Vo ramkite na Potkomitetot rabotat i 29 rabotni grupi od razli~ni oblasti soglasno procesot na pregovarawe za ~lenstvo vo EU, so okolu vo ovoj moment 200 eksperti od ministerstvata i dràvnite institucii, univerzitetite, prakti~ari i sl.;


29

• Sektor za evropska integracija pri Vladata na RM kako servis i poddr{ka na Zamenikot pretsedatel na Vladata na Republika Makedonija i postojan Sekretarijat na Rabotniot komitet za evropska integracija. Sektorot e zadolèn za koordinacija na procesot na harmonizacija na zakonodavstvoto i koordinacija na stranskata pomo{;

• Oddelenija za evropska integracija pri ministerstvata koi spored iskustvata od drugite zemji se moèbi klu~na alka vo ovaa institucionalna infrastruktura. Tie ja imaat istata sodrìna kako i Sektorot za evropska integracija i se vo postojana direktna komunikacija po pra{awata od nivnata nadle`nost;

• Sektorot za Evropska unija pri Ministerstvoto za nadvore{ni raboti ostvaruva komunikacijata so evropskite strukturi preku Misijata vo Brisel, pribira validni i navremeni informacii koi bi vlijaele na integracioniot proces, plasira na{i pozicii vo evropskite strukturi;

• Centar za evropski integracii so osnovna cel sproveduvawe specijalizirani i prioritetni istraùvawa kako podloga za donesuvawe relevantni politi~ki odluki, formirawe dokumentaciona baza za evropski propisi i druga soodvetna literatura i organizirawe trening i obuka pred s# za dràvnite slu`benici, no ne ograni~uvaj}i se samo na niv.

6. Ангажирање и организација на ресурси

Za da se postignat celite na Spogodbata za stabilizacija i asocijacija, Republika Makedonija }e koristi finansiska pomo{ od Evropskata zaednica vo forma na nepovratni sredstva i na zaemi, kako i zaemi od Evropskata investiciona banka.

Finansiskata pomo{ vo forma na nepovratni finansiski sredstva }e se obezbedi preku definirawe pove}egodi{na indikativna ramka vospostavena od strana na Evropskata zaednica po izvr{eni konsultacii so Republika Makedonija. Taa treba da pridonese za demokratski, ekonomski i institucionalni reformi vo Republika Makedonija vo soglasnost so Procesot za stabilizacija i asocijacija. Inaku finansiskata pomo{ }e se koristi za site oblasti na harmonizacija na zakonodavstvoto, politikite na sorabotka, vklu~uvaj}i gi i pravdata i vnatre{nite raboti.


30

Vo nasoka na ispolnuvawe na ovie odredbi od Spogodbata, pokonkretno o~ekuvame definirawe strategija za zemjata koja }e gi definira dolgoro~nite celi (2000-2006 godina), utvrduvawe na pove}egodi{na indikativna programa za period od tri godini, kako i izgotvuvawe godi{ni programi od istiot finansiski instrument - KARDS.

Republika Makedonija }e nastojuva i ponatamo{no vklu~uvawe vo regionalni, pove}ekorisni~ki programi za prekugrani~na sorabotka, kako i postepeno vklu~uvawe vo programite na Zaednicata.

Za realizacija na odredbite od Spogodbata za stabilizacija i asocijacija, na barawe na Republika Makedonija, Zaednicata vo koordinacija so me|unarodnite finansiski institucii moè da obezbedi makro-finansiska pomo{, {to zavisi od opredeleni uslovi, kako i od raspoloìvosta na finansiskite resursi.

7. Следење, евалуација и известување

Sledeweto na blagovremenoto i efikasno sproveduvawe na Akcioniot plan za implemenatacija na SSA }e se odviva kontinuirano i na pove}e nivoa. Oddelenijata za evropska integracija pri ministerstvata kontinuirano }e go sledat izvr{uvaweto na nivniot del od obvrskite. Za site otstapuvawa od dogovorenata dinamika i pote{kotii vo ostvaruvaweto na prezemenite zada~i redovno }e gi izvestuvaat nadle`nite ministri.

Sektorot za evropska integracija pri Vladata na RM, redovno, vrz osnova na izve{taite od Oddelenijata za evropska integracija, vo sorabotka so angaìranite eksperti }e go sogleduva, analizira i ocenuva izvr{uvaweto na Akcioniot plan i }e izgotvuva poseben Izve{taj za napredokot, vo koj me|u drugoto }e predlaga konkretni merki za nadminuvawe na eventualnite pote{kotii i otstapuvawa vo odnos na predvidenata dinamika za ostvaruvawe na predvidenite aktivnosti. Izve{tajot redovno }e se dostavuva do Rabotniot komitet za evropska integracija.


31

8. Информирање, едукација и запознавање на јавноста

Uspe{nosta na procesot na integrirawe na Republika Makedonija vo Evropskata unija vo osnova zavisi od zapoznaenosta i prifatenosta na idejata za evrointegracija od site relevantni subjekti po~nuvaj}i od Vladata, preku administracijata, stopanskite subjekti pa s# do obi~niot gra|anin kako i nivnata direktna vklu~enost vo nego.

Zaradi efikasno i permanentno informirawe i educirawe na site relevantni subjekti }e se izgotvi posebna Strategija za informirawe, edukacija i zapoznavawe na javnosta so Spogodbata za stabilizacija i asocijacija, nejzinata implementacija i voop{to so celinata na procesot na integrirawe na RM vo EU.

Osnovnite celi na Strategijata za informirawe, edukacija i zapoznavawe na javnosta se:

• obezbeduvawe osnovni informacii za Evropskata unija; • informirawe za aktivnostite {to gi prezema Republika Makedonija za

evropskoto integrirawe; • redovno izvestuvawe za razvojot na odnosite me|u RM i EU; • zapoznavawe na javnosta so site mo`nosti i prednosti {to gi ovozmoùva

integriraweto vo EU, no i so soodvetnite tro{oci; • obezbeduvawe permanentna edukacija na site nivoa.

Strategijata za informirawe, edukacija i zapoznavawe na javnosta e naso~ena kon slednive celni grupi:

• ministerstvata i dràvnite institucii • gra|anite na Republika Makedonija • mladata populacija • stopanskite subjekti • zemjodelskoto naselenie • mediumite • politi~kite subjekti • stranskite subjekti i me|unarodnata javnost

Implementacijata na mo{ne zna~ajnata aktivnost za informirawe, educirawe i zapoznavawe na javnosta }e se sproveduva kontinuirano vo koordinacija na pove}e relevantni subjekti.


32

Documents

Влада на Република Македонија