Upload
others
View
9
Download
1
Embed Size (px)
Citation preview
MSc. Fisnik Morina, PhD (c)
FINANCAT E KORPORATAVE
NENTOR 2017
VLERA NË KOHË E PARASË (I)
Kapitulli 3
OBJEKTIVAT 2
Konvertimi i vlerës në kohë të parasë në vijë kohore
Të kuptohet pse 1 euro e pranuar nesër nuk është e barabartë me 1
euro të pranuar sot
Të shpjegohet ndryshimi midis vlerës së tanishme dhe vlerës së
ardhshme si dhe midis akumulimit dhe skontimit (aktualizimit)
Dallimi i përllogaritjes së interesit të një të përvitshmeje dhe interesit
të përbërë
Demonstrimi i përllogaritjes së vlerës së tanishme dhe të ardhshme
të parasë
KUPTIMI DHE RËNDËSIA E VLERËS NË
KOHË TË PARASË 3
Çfarë do të parapëlqeni
10,000 € sot apo
10,000 € pas pesë viteve
Është e qartë se parapëlqeni 10,000 € sot.
Ju tashmë e pranuat, kjo është
VLERA NË KOHË E PARASË !
KUPTIMI DHE RËNDËSIA E VLERËS NË
KOHË TË PARASË 4
Kuptimi i vlerës në kohë të parasë është vendimtar per menaxhimin
efektiv financiar.
Cdo njeri qe ka te beje me parane duhet te kete njohuri te
domosdoshme per vleren ne kohe te parase.
E keta jane: bankieret; financieret; analistet e tregut te letrave me vlere
dhe ai qe per dite ndeshet me probleme financiare.
Pse koha është kaq shumë e rëndësishme në vendimin tonë ?
Koha ju lejon mundësinë për shtyrjen e konsumit dhe fitimin në interes.
KUPTIMI DHE RËNDËSIA E VLERËS NË
KOHË TË PARASË 5
Vlera ne kohe e parase eshtë një nga konceptet bazë të
financës.
Koncepti i vleres ne kohe te parase ka zbatime te shumta:
nga se mundëson shfrytëzimin alternativ më të volitshëm të
kapitalit, në kushtet kur vendimet merren sot e rezultatet
priten në të ardhmen.
Njohja e vleres ne kohe te parase eshte kusht i
domosdoshem per te kuptuar procesin e zgjedhjes së
investimeve afatgjata.
KUPTIMI DHE RËNDËSIA E VLERËS NË
KOHË TË PARASË 6
Vlera e parasë për shumë arsye varet nga koha kur
ndodhë rrjedha e saj. Këto arsye janë:
a. Inflacioni,
b. Risku,
c. Preferencat e konsumit individual dhe
d. Kostoja opurtune (investimi me nji normë interesi).
KUPTIMI DHE RËNDËSIA E VLERËS NË
KOHË TË PARASË 7
INTERESI (KAMATA)
Interesi është kthimi që përfiton çdonjëri që ka hequr dorë nga
konsumi ose mundësitë tjera të investimit alternativ dhe ka
huazuar paranë në marrëdhënie kreditore.
Paraja eshte e vlefshme sot nga se ajo mund te investohet dhe
keshtu te fitohet interesi – perfitimi.
Shuma e parasë së investuar njihet si principal.
KUPTIMI DHE RËNDËSIA E VLERËS NË
KOHË TË PARASË 8
INTERESI
Koha e huasë (t) përfshin kohëzgjatjen në të cilin huamarrësi
do ta shfrytëzoj principalin.
Norma e interesit është përqindja në principal të cilin
huamarrësi do t’ia paguaj huadhënësit për një periudhë të
caktuar, si kompensim për heqje dorë nga mundësitë e tjera të
investimit apo konsumit.
KUPTIMI DHE RËNDËSIA E VLERËS NË
KOHË TË PARASË 9
INTERESI
Interesi i thjeshtë dhe
Interesi i përbërë.
Interesi i thjeshtë është interesi i akumuluar ose fituar i
llogaritur vetëm mbi principalin. Demostrimi me shembull –
në vijim.
Interesi i përbërë nuk paguhet vetëm mbi principalin por
edhe mbi çdo interes të fituar dhe të patërhequr nga
periudhat e mëparshme. Demostrimi me shembull – në
vijim.
KUPTIMI DHE RËNDËSIA E VLERËS NË
KOHË TË PARASË 10
“The greatest mathematical discovery of
all time is compound interest”
“Zbulimi më i madh matematikor i të gjitha
kohërave është kompleksi (përbërja) i
interesit”
Albert Einstein
KUPTIMI DHE RËNDËSIA E VLERËS NË
KOHË TË PARASË 11
Shembull i interesit të thjeshtë.
Arbeni ka huazuar 60,000 Euro me interes vjetor (i) prej 10%.
Sa do të jetë pagesa e parë mujore e interesit?
60,000 Euro - vlera fillestare (PV0 )
10% - interesi (i) , 0.10
1/12 - periudha mujore (n)
I = PV0 x i x n
I = 60,000 x 0.10 x 1/12
I = 500 Euro ne muajin e pare
KUPTIMI DHE RËNDËSIA E VLERËS NË
KOHË TË PARASË 12
Vija kohore
Na ndihmon te shofim vizuelisht për një periudhë të caktuar kohore
angazhimin e parasë me një normë interesi te caktuar.
Koha
Rrjedha e -100€ 5% FV5=?
parasë (dalje/investim)
Pra vija kohore eshte nje nga mjetet shume te rendesishme per kalkulimin
e vleres ne kohe te parase.
VLERA E ARDHSHME E NJË EUROJE
13
Gjetja e vlerës së ardhshme të parasë është proces që fillon
nga vlera e tanishme.
FVn= PV+(PV x i) ose
FVn= PV(1+i)
FV – vlera e ardhshme e parasë
n – numri i viteve.
PV – vlera e tanishme (fillestare) e parasë
i – interesi dhe
Pv x i – është vlera tanishme plus interesi i perllogaritur
VLERA E ARDHSHME E NJË EUROJE
14
Shembull i interesit të përbërë
Afërdita depoziton 1.000 € me 6% interes dhe pas një viti do të përfitoj:
FV1 = 1.000 + (1.000 x 0.06) = 1.060 ose
FV1 = 1.000 x (1 + 0.06) = 1.060
Nëse Afërdita vazhdon të kursej dhe përveq vlerës prej 1.000 depoziton edhe
interesin e akumuluar prej 60, vlera e ardhshme në fund të vitit të dytë do të jetë:
FV2 = FV1(1+i) = 1.060(1+0.06) = 1.123,60 €
Fitimi prej 123,60 € përbëhet prej dy pjesëve:
A. Interesi i thjeshte eshte 120 Euro dhe
B. Interesi mbi interes eshte 3,60 Euro (6 % e 60 € ose 0,06 x 60 € = 3,60 €)
VLERA E ARDHSHME E NJË EUROJE
15
Vlera e ardhshme e 100 € sipas interesit të përbërë.
Relacioni ndërmjet vlerës së ardhshme, norm. inter. dhe kohës.
0
1000
2000
3000
4000
5000
6000
7000
0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30
Numri i viteve
0%
5%
10%
15%
Norma e interesit
VLERA E ARDHSHME E NJË TË PËRVITSHMEJE
16
Pagesat e përvitshme zakonisht bëhen në fund të vitit, por ka edhe raste
të rrala kur bëhen edhe në fillim të vitit. POR kjo nuk është e njejtë në
aspekt të kompenzimit – nivelit të normës së interesit.
Vlera e ardhshme e një të përvitshme varet nga numri i pagesave dhe
norma e interesit. PMT = një e përvitshme
FVA,n=PMT(1+i)n-1+PMT(1+i)n-2+PMT(1+i)n-3+ …PMT(1+i)0
Shembull
Besniku ndan në llogari kursimi nga 1.000 € me 6% interes për tre vite.
VLERA E ARDHSHME E NJË TË
PËRVITSHMEJE 17
Kur pagesa bëhet në fund të vitit
FVA,3=1.000(1+0.06)3-1+1000(1+0.06)3-2+1000(1+0.06)3-3
FVA3=1000(1.124)+1000(1.060)+1000=3.184 €
Kur pagesa bëhet në fillim të vitit
FVAD3=1000(1.06)3+1000(1.06)2+1000(1.06)1
=1.191+1.124+1.060=3.375 €
VLERA E ARDHSHME E NJË TË
PËRVITSHMEJE 18
Kur interesi llogaritet më shumë se një herë në vit përdoret
formula
FVn – vlera e ardhshme e nje te pervitshme
PV – vlera fillestare (tanishme)
m – numri sa herë llogaritet interesi brenda vitit
n – numri i viteve
VLERA E ARDHSHME E NJË TË
PËRVITSHMEJE 19
Për një shumë prej 1.000 € të depozituar me normë kursimi prej 5 %, kur
interesi llogaritet dy herë në vit:
Kur interesi llogaritet për çdo tremujor:
Kur interesi llogaritet në çdo muaj:
VLERA E ARDHSHME E NJË SERIE TË PERZIER
20
Shembull
Një investitor është në dilemë për marrjen e pagesës në fund
të periudhës (vitit të tretë), apo të marrë tri pagesa vjetore në
fund të çdo viti.
Pagesat janë dhënë në pasqyrën në vijim
Fundi i vitit Rrjedha e parasë
1 500
2 700
3 800
Gjithsej 2,000
VLERA E ARDHSHME E NJË SERIE TË PERZIER
21
Shembull (per rrjedhen e parase ne shuma te ndryshme)
Vlera e ardhshme e një pagese të vetme
FV5%,3 vjet=PV(1+0.05)3= 2,000(1.05) 3=2,315.25
Vlera e ardhshme e një serie të përzier (vlera te ndrysh.)
FV3 =CF1 (1+0.05)3-1+ CF2 (1+0.05)3-2 + CF3 (1+0.05)3-3
=551.25+735+800=2,086.25
Ne kete rast rezulton se eshte me e preferueshme te zgjidhet
vlera e nje pagese , karshi vleres se ardhshme te serise se
perzier – shikuar nga kendi INVESTITOR-it.
DETYRA DHE USHTRIME
22
1. Fitimi i pritur për korporaten Enron ishte 15.000 €, ndërsa norma e
kthimit 12%? Sa është vlera e tashme?
2. Investimi fillestar për projektin e korporatës N është 450.000 € (rrjedha
e parave në periudhen zero), ndërsa fitimi i pritur 500.000 € pas një viti.
Nëse norma e kthimit është 12%. Sa do të jetë NVT (neto vlera e
tanishme)?
3. Nga investimi ynë prej 200.000 € në një projekt, varësisht nga gjendja
e ekonomisë do të kemi këto alternativa të fitimit: 180.000 €, 220.000 €
dhe 250.000 €. Nëse mundësitë për paraqitjen e tri gjendjeve janë të
njejta, të llogaritet fitimi nga ky investim?
DETYRA DHE USHTRIME
23
4. Nëse vlera e tashme (VT) e një investimi është 380.000 €, ndërsa investimi i
kërkuar 22.000 €, të llogaritet neto vlera e tashme (NVT)?
5. Nëse të ardhurat nga dividenda janë 210 €, ndërsa fitimi i kapitalit është 350 €,
sa do të jetë kthimi i tërësishem në euro?
PËRFUNDIMI I KAPITULLIT TË III-të