Upload
others
View
8
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
VOCABOLARIO PARLANTE
Avvertenza:
E’ gradita la segnalazione di vocaboli dimenticati o di significati più corretti
([email protected]). Saranno inseriti nelle versioni successive.
Manca il vocabolario dall’italiano al dialetto perchè non serve.
Se avete bisogno di sapere come si dice in dialetto una certa parola italiana:
- click su modifica, click su trova (in questa pagina);
- oppure, se avete fretta, Ctrl+f;
- digitate la parola che cercate. Se cè, la troverete, se non c’è provate con un sinonimo.
Abbreviazioni:
agg. aggettivo; avv. avverbio; con. coniugazione; cond. condizionale; cong. congiuntivo;
femm. femminile; fut. futuro; imp. imperfetto; ind. indicativo; inf. infinito. inter.
interiezione; masch. maschile; num. numerale; ord. ordinale; part. pass. participio passato;
pers. persona; plur. plurale; pres. presente; prep. preposizione; pron. pronome; reg. regolare;
sing. singolare; sost. sostantivo.
Come si usa:
Ogni vocabolo, tranne rare eccezioni, possiede un collegamento cliccando sul quale lo
speaker pronuncerà:
per i nomi: il nome stesso e, di seguito, il nome preceduto dall’articolo prima al singolare poi
al plurale (se il vocabolo possiede tali forme);
per gli aggettivi: l’aggettivo stesso al maschile singolare, femminile singolare, maschile
plurale, femminile plurale;
per i verbi: il verbo stesso seguito dalle forme verbali in corsivo, e cioè: participio passato e
1a persona singolare dell’indicativo presente, imperfetto e futuro, del congiuntivo presente e
imperfetto, del condizionale presente;
per i verbi irregolari saranno aggiunte anche le forme irregolari.
Vocabolario
a soggetto obbligatorio 1a pers. sing. 1
a pers. plur. 2
a pers. plur. ei a vag, nun a
andèn, vu a andèd
abastènza avv. - abbastanza
abéd sost. masch., reg. - abete
acénd(a) verbo, 2a con., acés, a acénd, a acendìva, a acendarò, ch’a acénda, ch’a
acendìssa, a acendarìa - accendere
acidént sost. masch., reg. - accidente
adès avv. - adesso
afìt sost. masch., reg. - affitto
afughè verbo, 1a con., afughèd, a afògg, a afughèva, a afugarò, ch’a afòga, ch’a
afugàss, a afugarìa - affogare
agnèl sost. masch., reg. - agnello
ài sost. masch., reg. - aglio
aiùt sost. masch., reg. - aiuto
albérg sost. masch., reg. - albergo, hotel
algàcia sost. femm., reg. - involto (fatto con il fazzoletto da spesa)
alghè verbo, 1a con., alghèd, a légg, a lighèva, a ligarò, ch’a léga, ch’a ligàss, a
ligarìa - legare
alìsg sost. femm., reg. - alice
àlma sost. femm., reg. - anima
altretènt avv. - altrettanto
amènc avv. -almeno
amèr agg., reg. - amaro
amsurè verbo, 1a con., amsurèd, a amsùr, a amsurèva, a amsurarò, ch’a amsùra ch’a
amsuràss, a amsurarìa - misurare
ancòra avv. ancora
àndra sost. femm., reg. - anatra
andè verbo, 1a con., andèd, a vagg, t vè, e va, a andèn, a andèd, i va, a andèva, a
andarò, ch’a vàga, ch’a andàss, a andrìa - andare
angùra sost. femm., reg. - anguria
animèl sost. masch., reg. - animale
àpse sost. masch., reg. - lapis
àqua sost. femm., reg. - acqua
aquadìcc sost. masch., reg. - vinello (ciò che si ottiene da una seconda spremitura delle
raspe dopèo aver aggiunto acqua)
arancèda sost. femm., reg. - aranciata
arbùf avv. - a dispetto, nel senso contrario (quando si maneggia la scopa nel verso
sbagliato)
archét sost. masch., reg. - archetto
arciglì verbo, 3a con., arciglìd, a arcigìsc, a arciglìva, a arciglirò, ch'a arciglìscia, ch'a
arciglìss, a arciglirìa - rinsecchire, raggrinzire
arcnòsc(ia) verbo, 2a con., arcnusciùd, a arcnòsc, a arcnuscìva, a arcnusc-rò, ch’a
arcnòscia, ch’a arcnuscìss, a arcnusc-rìa - riconoscere
arcòi(a) verbo, 2a con., arcòlt, a arcòi, a arcuìva, a arcuirò, ch’a arcòia, ch’a arcuìss, a
arcuirìa - raccogliere
arcòta sost. femm., reg. - ricotta
arcuncè verbo, 1a con., arcuncèd, a arcònc, a arcuncèva, a arconciarò, ch’a arconcia,
ch’a arcunciàss, a arconciarìa - rammendare, conciare
arència sost. femm., reg. - arancia
arfè arfàt, a arfac, a arfèva, a afarò, ch’a arfàcia, ch’a arfàss, a arfarìa - rifare
arisghè verbo, 1a con., arisghèd, a arìsghe, a arisghèva, a arisgarò, ch’a arisga, ch’a
arisgàss, a arisgarìa - arrischiare,
arlògg sost. masch., reg. - orologio
arlùsg verbo, 2a con., manca il participio passato, a arlùsg, a arlusgiva, a arlusg-rò,
ch'a arlusgia, ch'a arlusgìss, a arlusg-rìa - luccicare, rilucere
armàn(a) verbo, 2a con., armàst, a armàngg, a armanìva, a armanrò, ch’a armàna, ch’a
armanìss, a armanrìa - rimanere
armèrie sost. masch., reg. - armadio
armidiè verbo, 1a con., armidièd, a armédie, a armidièva, a armidiarò, ch’a armédia,
ch’a armidiàss, a armidiarìa - rimediare
armisclè verbo, 1a con., armisclèd, a arméscle, a armisclèva, a armesclarò, ch'a
arméscla, ch'a armisclàss, a armisclarìa - mescolare, rimescolare
arpiatè verbo, 1a con., arpiatèd, a arpiàt, a arpiatèva, a arpiatarò, ch’a arpiàta ch’a
arpiatàss, a arpiatarìa - nascondere
artài sost. masch., reg. - ritaglio
aruglè sost. masch., reg. - aruglèd, a arùgle, a aruglèva, a aruglarò, ch’a arùgla, ch’a
aruglàss, a aruglarìa - rotolare
arustì verbo, 3a con., arustìd, a arustìsc, a arustìva, a arustirò, ch’a arustìscia, ch’a
arustissa, a arustirìa - arrostire
arvòra sost. femm., reg. - rovere, quercia
arvultè verbo, 1a con., arvultèd, a arvòlt, a arvultèva, a arvultarò, ch’a arvòlta, ch’a
arvultàss, a arvultarìa - rivoltare
as sost. femm., reg. – asse
asciughè verbo, 1a con., asciughèd, a asciùgg, a asciughèva, a asciugarò, ch’a asciùga,
ch’a asciugàs, a asciugarìa - asciugare
asgéd sost. masch., reg. - aceto
avènti avv. - avanti
avé verbo ausiliare - avere (per la coniugazione vedere il verbo avè)
avèr agg., reg. - avaro
avrì verbo, 3a con., avèrt, a ìvre, t ìvre, l'ìvra, a avrìn, a avrìd, i ìvra, a avrìva, a
avrirò, ch’a ivra, ch’a avrìssa, a avrirìa - aprire
ba sost. masch., reg. - babbo
badurlè verbo, 1a con., badurlèd, a badùrle, a badurlèva, a badurlarò, ch'a badùrla, ch'a
badurlàss, a badurlarìa - divertire, passare il tempo.
baghìn sost. masch., reg. - maiale
bàgia sost. femm. reg. - buon affare
bagn sost. masch., reg. - bagno
baiè verbo, 1a con., baièd, a bài, a baièva, a baiarò, ch’a bàia, ch’a baiàss, a baiarìa
- abbaiare
baiòc sost. masch., reg. - baiocco, soldo, danaro
balùsc agg., reg. - strabico
banèna sost. femm., reg. - banana
baràtle sost. masch., reg. - barattolo
barbét sost. masch., reg. - mento
barcòcla sost. femm., reg. - albicocca
bas agg., reg. - basso
bastòn sost. masch., reg. - bastone
bat(a) verbo, 2a con., batùd, a bat, a batìva, a batrò, ch’a bàta, ch’a batìss, a batrìa
- battere, trebbiare
batlèrda sost. femm., reg. - tagliere (dove si batteva il lardo)
bavòs sost. masch., reg. - bavaglino
bel agg., reg. - bello
ben avv. - bene
bèrca sost. femm., reg. - barca
bèrc sost. masch., reg. - barco (il grande mucchio del grano pronto per essere
trebbiato)
bév(a) verbo, 2a con., bivùd, a bév, a bivìva, a bivrò, ch’a béva, ch’a bivìss, a bivrìa
- bere
bgòncc sost. masch., reg. - bigoncio
bichiér sost. masch., reg. - bicchiere
biènc agg., reg. - bianco
bifèna sost. femm., reg. - befana
bigàt sost. masch., reg. - lombrico, più in generale animale che striscia
bilìn sost. masch., reg. - giocattolo
biònd agg., reg. - biondo
bionda sost. femm., reg. - nome proprio dato tradizionalmente alla mucca di destra
nella coppia che tirava il carro o l'aratro. Chiamandola per nome la si incitava
a tirare con più impegno. Vedi anche bonì, namurè, faicò,
bìra sost. femm., reg. - birra
biscòt sost. masch., reg. - biscotto
bistéca sost. femm., reg. - bistecca
blu agg., invar. - blu
bòca sost. femm., reg. - bocca
bòcia sost. femm., reg. - bottiglia, boccia
bòia sost. masch., reg. - boia
bonaséra inter. - buonasera
bondì inter. - buongiorno
bonì sost. femm., reg. - nome proprio dato tradizionalmente alla mucca di sinistra
nella coppia che tirava il carro o l'aratro. Chiamandola per nome la si incitava
a tirare con più impegno. Vedi anche bionda, namurè, faicò,
bòrsa sost. femm., reg. - borsa
bota sost. femm., reg. - botta, colpo
bòta sost. femm., reg. - botte, recipiente
bov sost. masch., reg. - bue
bracc sost. masch., reg. - braccio
brancòn sost. masch., reg. - ramo
bret sost. masch., reg. - berretto, cappello
brocc sost. masch., reg. - biroccio, carretto
brod sost. masch., reg. - brodo
brùgla sost. femm., reg. - brugola (?) il sangue rappreso sulla superficie di una ferita
brut agg., reg. - brutto
bsè verbo, 1a con., bsèd, a pés. t pés. e pésa, a bsèn, a bsèd, i pésa, a bsèva, a
bsarò, ch’a pésa, ch’a bsàs, a bsarìa - pesare
bsel sost. masch., reg. - pisello
bsogn sost. masch., reg. - bisogno
buchèl sost. masch., reg. - boccale
bughèda sost. femm., reg. - bucato
bur sost. masch., reg. - burro
burdèl sost. masch., reg. - bambino
burdèla sost. femm., reg. - bambina
burèsg-na sost. femm., reg. - boraggine (erba aromatica)
burséta sost. femm., reg. - borsetta
busg sost. masch., reg. - buco
butè verbo, 1a con., bùt, (anche butèd), a bùt, a butèva, a butarò, ch’a bùta, ch’a
butass, a butarìa - buttare, gettare
butéga sost. femm., reg. - bottega
butìglia sost. femm., reg. - bottiglia
caciadòr sost. masch., reg. - cacciatore
caciagiòn sost. femm., solo sing. - cacciagione
caciavìd sost. masch., reg. - cacciavite
cadéna sost. femm., reg. - catena
caghè verbo, 1a con., caghèd, a chègg, a caghèva, a cagarò, ch’a chèga, ch’a cagass,
a cagarìa - cagare, defecare
càgna sost. femm., reg. - cagna
cagnòla sost. femm., reg. - chiave a pappagallo
calcàgn sost. masch., reg. - calcagno
caldér sost. masch., reg. - caldaio, paiolo
calzèt sost. masch., reg. - calza
calzòn sost. masch., solo plur. - calzoni, pantaloni
calzulèr sost. masch., reg. - calzolaio
càmera sost. femm., reg. - camera
camìsgia sost. femm., reg. - camicia
camnè verbo, 1a con., camnèd, a camén, a camnèva, a camnarò, ch’a caména, ch’a
camnàss, a camnarìa - camminare
canòchia sost. femm., reg. - canocchia (crostaceo, detta anche cicala di mare)
cantòn sost. masch., reg. - angolo
cànva sost. femm., solo sing. - canapa
capè verbo, 1a con., capèd, a càp, a capèva, a caparò, ch’a capa, ch’a capàss, a
caparìa - scegliere
capèl sost. masch., reg. - cappello
capòn sost. masch., reg. - cappone
capòt sost. masch., reg. - cappotto
capì verbo, 3a con., capìd, a capìsc, a capìva, a capirò, ch’a capìscia, ch’a capìssa,
a capirìa - capire
caplét sost. masch., reg. - cappelletto, (tipo di pasta)
carabiniér sost. masch., reg. - carabiniere
carbòn sost. masch., reg. - carbone
carghè verbo, 1a con., carghèd, a chèrgg, a carghèva, a cargarò, ch’a chèrga, ch’a
cargàss, a cargaria - caricare, fare sesso
cariòl sost. masch., reg. - girello
cariòla sost. femm., reg. - carriola
caròta sost. femm., reg. - carota
carùgla sost. femm., solo sing. - rucola
càsa sost. femm., reg. - cassa
caschè verbo, 1a con., caschèd, a càscc, a caschèva, a cascarò, ch’a casca, ch’a
cascàss, a cascaria - cascare, cadere
casét sost. masch., reg. - cassetto
cavàl sost. masch., reg. - cavallo
cavàla sost. femm., reg. - cavalla
cavaléta sost. femm., reg. - cavalletta
cavè verbo, 1a con., cavèd, a chèv, a cavèva, a cavarò, ch'a chèva, ch'a cavàss, a
cavarìa - togliere
cavìl sost. masch., reg. - capello
cél sost. masch., reg. - cielo
céna sost. femm., reg. - cena
céndra sost. femm., solo sing. - cenere
cént agg. num. - cento
centésme agg. ord. - centesimo
cérqua sost. femm., reg. - quercia
cért agg., reg. - certo
cest sost. masch., reg. - cesto
che agg. - quello
chèld agg., reg. - - caldo
chèn sost. masch., reg. - cane
chèmp sost. masch., reg. - campo
chèpra sost. femm., reg. - capra
chèrta sost. femm., reg. - carta
chèvle sost. masch., reg. - cavolo
chiarghìn sost. masch., reg. - chierichetto
chièr agg., reg. - chiaro
chièv sost. femm., reg. - chiave
chiìs sost. femm., reg. - chiesa
chiùd(a) verbo, 2a con., chius, a chiùd, a chiudìva, a chiudrò, ch’a chiùda, ch’a
chiudìss, a chiudrìa - chiudere
ciancighè verbo, 1a con., ciancighèd, a ciancìgg, a ciancighèva, a ciancigarò, ch'a
ciancìga, ch'a ciancigàss, a ciancigarìa - masticare
ciarabìgla sost. femm., reg. - insetto notturno molesto, diverso dalla zanzara
ciavàta sost. femm., reg. - ciabatta
cicòria sost. femm., reg. - cicoria
cimaròla sost. femm., reg. - frutto cresciuto all’estremità del ramo, poco saporito
cinc agg. num. cinque
cinc cent agg. num. cinquecento
cinquantésme agg. ord. - cinquantesimo
cinquènta agg. num. - cinquanta
cirìgna sost. femm., reg. - canestro a forma di falce di luna (in geometria lunula) che
veniva appeso al ventre quando si raccoglievano le olive senza le reti
citurnèl sost. masch., reg. - cetriolo
ciùcc sost. masch., reg. - ciuccio, succhiotto
cocc sost. masch., reg. - coccio
còcc-la sost. femm., reg. - cocciola
col sost. masch., reg. - collo, colle
cola sost. femm., reg. - grondaia
còla sost. femm., reg. - colla
colp sost. masch., reg. - colpo, accidente
com prep. - come
còscia sost. femm., reg. - coscia
cosg(ia) verbo, 2a con., cot, a cosg, a cusgìva, a cusg-rò, ch’a còsgia, ch’a cusgìss, a
cusg-rìa - cuocere
credénza sost. femm., reg. - credenza
créna sost. femm., reg. - crine, oppure grande cesto sotto quale, capovolto, si
poneva la chioccia coi pulcini
c-résgia sost. femm., reg. - ciliegia
crosg sost. femm., reg. - croce
cuchièr sost. masch., reg. - cucchiaio
cùcma sost. femm., reg. - cuccuma, caffettiera
cuchièra sost. femm., reg. - cucchiaia
cùdga sost. femm., reg. - cotica
cudghìn sost. masch., reg. - cotechino
cudròn sost. masch., reg. - osso scacro
cùfia sost. femm., reg. - cuffia
cul sost. masch., reg. - sedere
culaziòn sost. femm., reg. - colazione
cumò sost. masch., reg. - comò
cumpàgn sost. masch., reg. - compagno
cumprè verbo, 1a con., cumprèd, a còmpre, a cumprèva, a cumprarò, ch'a còmpra, ch'a
cumpràss, a cumprarìa - comperare
cumudén sost. masch., reg. - comodino
cumùn sost. masch., reg. - comune, municipio
cunìi sost. masch., reg. - coniglio
cur(a) verbo, 2a con., curs, a cur, a curìva, a currò, ch’a cùra, ch’a curìss, a currìa -
correre
curidòr sost. masch., reg. - corridoio, corridore
curiéra sost. femm., reg. - corriera, autobus
cùrsa sost. femm., reg. - corsa
curt agg., reg. - corto
curtèl sost. masch., reg. - coltello
curtèla sost. femm., reg. - coltella (coltello grande)
cùrva sost. femm., reg. - curva
cusc pron. - che cosa [è] che, che cosa
cuscìn sost. masch., reg. - cuscino
cusg(ia) verbo, 2a con., cusgìd, a cusg, a cusgìva, a cusg-rò, ch’a cusgia, ch’a cusgìss,
a cusg-rìa - cucire
cusgìn sost. masch., reg. - cugino
cusgìna sost. femm., reg. - cugina
custèda sost. femm., reg. - costata (taglio di carne)
custùm sost. masch., reg. - costume
cuvòn sost. masch., reg. - covone
cvérchj sost. masch., reg. - coperchio
cvérta sost. femm., reg. - coperta
c-vòla sost. femm., reg. - cipolla
daquè verbo, 1a con., daquèd, a dàque, a daquèva, a daquarò, ch’a dàqua, ch’a
daquàss, a daquarìa - innaffiare
davènti avv. - davanti
dè verbo, 1a con., pres. dèd, a dagg, t dè, e dà, a dèn , a dèd, i dà, a dèva, a darò,
ch’a dàga, ch’a dàss, a darìa, - dare
décc-me agg. ord. decimo
déd sost. masch., reg. - dito
dèd sost. masch., reg. - dado
dèstre agg. reg. - destro
dì sost. masch., reg. - giorno
diccèt agg. num. diciassette
diìsg agg. num - dieci
disocupèd agg., reg. - disoccupato
divérs agg., reg. - diverso
dmaténa avv. domattina
dmèn avv. domani
dmenaséra avv. domani sera
dménga sost. femm. - domenica
dodg(e) agg. num. dodici
dolcc agg., reg. - dolce
dòna sost. femm. - donna
dop avv. - dopo
dov avv. - dove
dréd avv. - dietro
drénta avv. - dentro
drit agg. reg. - dritto
du agg. num. (femm. do) - due
duc avv. - dove [è] che, dove
durmì verbo, 3a con., durmìd, a dòrme, a durmìva, a durmirò, ch'a dòrma, ch'a
durmìss, a durmirìa - dormire
dusgént agg. num. - duecento
dvanadòr sost. masch., reg. - dipanatoio (attrezzo che regge la matassa del filo mentre si
fa il gomitolo)
e soggetto obbligatorio 3a pers. sing. masch. lu e va
éi pron. - io
èg sost. masch., reg. - ago
èlbere sost. masch., reg. - albero
èlt agg., reg. - alto
èltre agg. reg. - altro
entrè verbo, 1a con., entrèd, a éntre, a entrèva, a entrarò, ch’a éntra, ch’a entràss, a
entrarìa - entrare
erbéta sost. femm., reg. - prezzemolo
és(a) verbo ausiliare - essere (per la coniugazione vedi il verbo es)
éto sost. masch., reg. - etto
fagg sost. masch., reg. - faggio
faicò sost. femm., reg. - nome proprio dato tradizionalmente al bue di destra nella
coppia che tirava il carro o l'aratro. Chiamandolo per nome lo si incitava a
tirare con più impegno. Vedi anche bionda, bonì, namurè.
fang sost. masch., reg. - fango
faraòna sost. femm., reg. - faraona (un tipo di gallina)
faréna sost. femm., reg. - farina
farmacìa sost. femm., reg. - - farmacia
fasc sost. masch., reg. - fascio
fascìna sost. femm., reg. - fascina
fasgiòl sost. masch., reg. - fagiolo
fazulét sost. masch., reg. - fazzoletto
fè verbo, 1a con., fàt, a fàc, t fè, e fà, a fèn, a fèd, i fà, a fèva, a farò, ch’a fàcia,
ch’a fàssa, a farìa - fare
fécia sost. femm., reg. - feccia
fémna sost. femm., reg. - femmina
fen sost. masch., reg. - fieno
fer sost. masch., reg. - ferro
féta sost. femm., reg. - fetta
fèva sost. femm., reg. - fava
fig sost. masch., reg. - fico
fil sost. masch., reg. - filo
filèt sost. masch., reg. - filetto (taglio di carne)
filòn sost. masch., reg. - filone (formato di pane)
finòra avv. - finora
fiòl sost. masch., reg. - figlio, figliolo
fior sost. masch., reg. - fiore
flòn sost. masch., reg. - filone (di viti, di alberi)
fnèstra sost. femm., reg. - finestra
fòia sost. femm., reg. - foglia
fòla sost. femm., reg. - favola
fnì verbo, 3a con., fnid, a fnisc, a fnìva, a fnirò, ch'a fnìscia, ch'a fnìss, a fnirìa -
finire
font sost. femm., reg. - fonte
fòra avv. fuori
fòrgia sost. femm., reg. - forgia
fòrma sost. femm., reg. - forma; il formaggio parmigiano o reggiano
fòrne sost. masch., reg. - forno
fors avv. forse
fort agg., reg. - forte
fred agg., reg. - freddo
freda sost. femm., reg. - inferriata
frègla sost. femm., reg. - fragola
frènc sost. masch., reg. - franco, lira (non euro)
frèsc agg., reg. - fresco
fròbge sost. femm., solo plur. - forbici
front sost. femm., reg. - fronte
fudréta sost. femm., reg. - federa
furcìna sost. femm., reg. - forchetta
furmài sost. masch., reg. - formaggio
furmantòn sost. masch., reg. - granoturco, frumentone
furmént sost. masch., reg. - lievito, fermento
furminènt sost. masch., reg. - fiammifero
furnèr sost. masch., reg. - fornaio
fusàia sost. femm., singolare collettivo - lupini
gabarè sost. masch., reg. - vassoio
gabinét sost. masch., reg. - gabinetto (di decenza)
gal sost. masch., reg. - gallo
galéna sost. femm., reg. - gallina
galnàc sost. masch., reg. - tacchino
gambarèla sost. femm., reg. - tremolio delle gambe
garàsg sost. masch., reg. - garage
garavlè verbo, 1a con., solo infinito e passato prossimo garavlè, garavlèd - rimediare,
procurarsi
garavòn sost. masch., reg. - calabrone
garbén sost. masch., reg. - garbino
garzòn sost. masch., reg. - garzone
gat(a) sost., reg. - gatto (gatta), al femminile anche sbornia
gazòsa sost. femm., reg. - gazzosa, oggi "Sprite"
gél sost. masch., reg. - gelo
ghìfle sost. masch., reg. - gomitolo
già avv. già
giàca sost. femm., reg. - giacca
giacòn sost. masch., reg. - giaccone
gial agg., reg. - giallo
gilè sost. masch., reg. - gilè
giogg sost. masch., reg. - gioco, giogo
giuclè verbo, 1a con., giuclèd, a giùcle, a giuclèva, a giuclarò, ch'a giùcla, ch'a
giuclàss, a giuclarìa - oscillare, dondolare (di cosa pericolante)
giughè verbo, 1a con., giughèd, a giògg, a giughèva, a giugarò, ch’a giòga, ch’a
giugàss, a giugarìa - giocare
giurnèl sost. masch., reg. - giornale
gg-lòn sost. masch., reg. - gelone (irritazione della pelle dovuta al freddo)
gnénca avv. - nemmeno
gnint pron. - niente
gnòc sost. masch., reg. - gnocco
gg-nochj sost. masch., reg. - ginocchio
god(a) verbo, 2a con., gudùd, a gòd, a gudìva, a gudrò, ch’a gòda, ch’a gudìss, a
gudrìa - godere
goma sost. femm., reg. - gomma
gradèla sost. femm., reg. - graticola
gravàta sost. femm., reg. - cravatta
grisg agg., reg. - acre
gros agg., reg. - grosso
guardè verbo, 1a con., guardèd (anche guèrs), a guèrd, a guardèva, a guardarò, ch’a
guèrda, ch’a guardàss, a guardarìa - guardare
guènt sost. masch., reg. - guanto
guèrdia sost. masch., reg. - guardia, vigile urbano
i soggetto obbligatorio 3a pers. masch. plur. lor i va
ichì avv. - qui
ignurènt agg., reg. - ignorante
ilà avv.- là
imbriaghè verbo, 1a con., imbriaghèd, a imbriègg, a imbriaghèva, a imbriagarò, ch'a
imbrièga, ch'a imbriagàss, a imbriègarìa - ubriacare
imbrièg agg., reg. - ubriaco
inchiavè verbo, 1a con., inchiavèd, a inchièv, a inchiavèva, a inchiavarò, ch’a inchièva,
ch’a inchiavàss, a inchiavarìa - inchiavare
incòrg(ia) verbo, 2a con., riflessivo, incòrt, a m’incòrg, a m’incurgìva, a m’incurgirò,
ch’a m’incòrgia, ch’a m’incurgìss, a m’incurgirìa - accorgersi
incròsg sost. masch., reg. - incrocio
incùgg-na sost. femm., reg. - incudine
indréd avv. - indietro
infilzè verbo, 1a con., infilzèd, a infìlz, a infilzèva, a infilzarò, ch’a infìlza, ch’a
infilzàss, a infilzarìa - infilzare
ingrasè verbo, 1a con., ingrasèd, a ingràs, a ingrasèva, a ingrasarò, ch'a ingràsa, ch'a
ingrasàss, a ingrasarìa - ingrassare
ingùra sost. femm., reg. - anguria, cocomero
inluzì verbo, 3a con., inluzìd, a inluzìsc, a inluzìva, a inluzirò, ch'a inluzìscia, ch'a
inluzìss, a inluzirìa - sporcare (dello sporco corporeo)
insalèda sost. femm., reg. - insalata
insèn avv. insieme
intistardìs verbo, 3a con., riflessivo, intistardìd, a m’intistardìsc, a m’intistardìva, a
m’intistardirò, ch’a m’intirstardìscia, ch’a m’intistardìss, a m’intistardirìa -
intestardire
intupè verbo, 1a con., intupèd, a intòp, a intupèva, a intuparò, ch'a intòpa, ch'a
intupàss, a intuparìa - intoppare, otturare
invurnì verbo, 3a con., invurnìd, a invurnìsc, a invurnìva, a invurnirò, ch’a
invurnìscia, ch’a invurnìss, a invurnirìa - istupidire
iòla sost. femm., reg. - focolare (la base del camino)
iscì avv. - così
iquà avv. - qua
iquagiù avv. - quaggiù
iquasù avv. - quassù
iùsa inter. - esclamazione di rammarico ("povero me! che cosa mi è successo")
la soggetto obbligatorio 3a pers. femm. sing. lea la va
lampiòn sost. masch., reg. - lampione
lasàgna sost. femm., reg. - lasagna
lavadùr sost. masch., reg. - lavatoio
lavè verbo, 1a con., lavèd, a lèv, a lavèva, a lavarò, ch’a lèva, ch’a lavàss, a lavarìa
- lavare
léa pron. lei
léca sost. femm., solo sing. - il fango prodotto dalla polvere molto fina
leg(ia) verbo, 2a con., lét, a lég, a ligìva, a lig-rò, c’a légia, ch’a ligìss, a lig-rìa -
leggere
legn sost. masch., reg. - legno
légna sost. femm., solo sing. - legna
lenzòl sost. masch., reg. - lenzuolo
lèrd sost. masch., reg. - lardo
lèrg agg., reg. - largo
lés sost. masch., reg. - lesso
lèt sost. masch., reg. - letto
lévre sost. masch., reg. - lepre
li soggetto obbligatorio 3a pers. femm. plur. lorie li va
ligér agg., reg. - leggero
lighè verbo, 1a con., lighèd, a légg, a lighèva, a ligarò, ch’a léga, ch’a ligàss, a
ligarìa - legare (vedi anche alghè)
limòn sost. masch., reg. - limone
liscè verbo, 1a con., liscèd, a lìsc, a liscèva, a lisciarò, ch’a lìscia, ch’a lisciàss, a
lisciarìa - lisciare
litghè verbo, 1a con., litghèd, a lìtghe, a litghèva, a litgarò, ch’a lìtga, ch’a litgàss, a
litgarìa – litigare, lottare
long agg., reg. - lungo
lor pron. - loro (maschile)
lòrie pron. - loro (femminile)
loz sost. masch., reg. - sporco (corporeo)
lu pron. lui, egli
lum sost. masch., reg. - lume
lùma sost. femm., plur. lumie - lucerna
lumbèda sost. femm., reg. - lombata
lùna sost. femm., reg. - luna
luntèn agg., reg. - lontano
lusg sost. femm., reg. - luce
lùsgla sost. femm., reg. - lucciola
luv agg., reg. - ghiotto
lùzne sost. masch., reg. - lampo, fulmine
ma prep. - a
sost. femm., reg. - mamma
macheròn sost. masch., reg. - maccherone
màchina sost. femm., reg. - macchina
macc-lèr sost. masch., reg. - macellaio
madòn sost. masch., reg. - mattone
magàri interiezione - magari
magnè verbo, 1a con., magnèd, a màgn, a magnèva, a magnarò, ch’a màgna, ch’a
magnàss, a magnarìa - mangiare
mài avv. - mai
màia sost. femm., reg. - maglia
maiòn sost. masch., reg. - maglione
màmla sost. femm., reg. - mammola
mandè verbo, 1a con., mandèd, a mànd, a mandèva, a mandarò, ch’a mànda, ch’a
mandàss, a mandarìa - mandare
manarvérs sost. masch., reg. - manrovescio
màndga sost. femm., reg. - manica
màndghe sost. masch., reg. - manico
manèda sost. femm., reg. - manata
manìglia sost. femm., reg. - maniglia
manuvèl sost. masch., reg. - manovale
manz sost. masch., reg. - manzo
manzèna sost. femm., reg. - melanzana
maròn agg., invar. - marrone
martèl sost. masch., reg. - martello
màsa sost. femm., solo sing. - mucchio, massa, grande quantità
màsime agg., reg. - massimo
mastèl sost. masch., reg. - mastello
màstice sost. masch., solo sing. - mastice
mat agg., reg. - matto
maténa sost. femm., reg. - mattina
materàz sost. masch., reg. - materasso
màtra sost. femm., reg. - madia
mazè verbo, 1a con., mazèd, a màz, a mazèva, a mazarò, ch’a màza, ch’a mazàss, a
mazarìa - ammazzare
med(a) verbo, 2a con., midùd, a méd, a midìva, a midrò, ch'a méda, ch'a midìss, a
midrìa - mietere
méda prep. - da
mèl sost. masch., reg. - male
méla sost. femm., reg. - mela
mèlta sost. femm., solo sing. - fango
mèn(a) sost. femm., plur. men - mano
mènc avv. - meno
mèr sost. masch., reg. - mare
mérle sost. masch., reg. - merlo
merlùz sost. masch., reg. - merluzzo
més sost. masch., reg. - mese
mèt(a) verbo, 2a con., més, a mét, a mitìva, a mitrò, ch’a méta, ch’a mitìss, a mitrìa -
mettere
midghè verbo, 1a con., midghèd, a médghe, a midghèva, a midgarò, ch’a médga, ch’a
midgàss, a midgarìa - medicare
midésme agg., reg. - medesimo
midìl sost. masch., reg. - il palo che sostiene il pagliaio
miga avv. - mica (rafforzativo della negazione)
mil agg., num. - mille
mìnime agg., reg. - minimo
misclén sost. masch., reg. - mestolo
mizdì sost. masch., reg. - mezzogiorno
mlòn sost. masch., reg. - melone
mnè verbo, 1a con., mnèd, a mén, a mnèva, a mnarò, ch’a ména, ch’a mnàss, a
mnarìa - menare, picchiare
mnèstra sost. femm., reg. - minestra
mòcle sost. masch., reg. - moccolo
molt agg., reg. - molto
mont sost. masch., reg. - monte
mor agg., reg. - moro
mòsca sost. femm., reg. - mosca
most sost. masch., reg. - mosto
mòv(a) verbo, 2a con., mòs, a mòv, a muvìva, a muvrò, ch’a mòva, ch’a muvìss, a
muvrìa - muovere
mùchia sost. femm., reg. - mucchio
muchiè verbo, 1a con., reg. - muchièd, a mùchie, a muchièva, a muchiarò, ch’a
mùchia, ch’a muchiàss, a muchiarìa - ammucchiare
mudànd sost. femm., reg. - mutande (solo plurale)
muiét sost. femm., solo plur. - pinze
mulìga sost. femm., reg. - mollica
muntè verbo, 1a con., muntèd, a mònt, a muntèva, a muntarò, ch’a mònta, ch’a
muntàss, a muntarìa - montare
muradòr sost. masch., reg. - muratore
murè verbo, 1a con., murèd, a mùr, a murèva, a murarò, ch’a mùra, ch’a muràss, a
murarìa - murare
murì verbo, 3a con., mort, a mor, a murìva, a murrò, ch'a mòra, ch'a murìss, a
murrìa - morire
murtadèla sost. femm., reg. - mortadella
muscòn sost. masch., reg. - moscone
namurè sost. femm., reg. - nome proprio dato tradizionalmente al bue di sinistra nella
coppia che tirava il carro o l'aratro. Chiamandolo per nome lo si incitava a
tirare con più impegno. Vedi anche bionda, bonì, vaicò,
nascòst agg., reg. - nascosto
nér agg., reg. - nero
nès sost. masch., reg. - naso
néspla sost. femm., reg. - nespola
név sost. femm., reg. - neve
nisciùn agg., solo sing. - nessuno
non sost. masch., reg. - nonno
nòna sost. femm., reg. - nonna
nòsg sost. femm., reg. - noce
nòstre agg., reg. - nostro
nòt sost. femm., reg. - notte
nov agg., reg. - nuovo
nov agg., num. - nove
nov-cént agg., num. novecento
nun pron. - noi
nurmèl agg., reg. - normale
nusgèla sost. femm., reg. - caviglia
nustrèn agg., reg. - nostrano
nutèr sost. masch., reg. - notaio
nuvènta agg., num. - novanta
nùvla sost. femm., reg. - nuvola
òca sost. femm., reg. - oca
òchj sost. masch., reg. - occhio
og avv. - oggi
òlie sost. masch., reg. - olio
òlme sost. masch., reg. - olmo
om sost. masch., plur. omne - uomo
òmbra sost. femm., reg. - ombra
ònghia sost. femm., reg. - unghia
orcc sost. masch., reg. - orcio
orc sost. masch., reg. - orco
ot agg., num. otto
ot-cent agg., num. ottocento
pac sost. masch., reg. - pacco
pacénza sost. femm., reg. - pazienza
padèla sost. femm., reg. - padella
paghè verbo, 1a con., paghèd, a pègg, a paghèva, a pagarò, ch'a pèga, ch'a pagàss, a
pagarìa - pagare
pagnòta sost. femm., reg. - pagnotta
paidì verbo, 3a con., paidìd, a paidìsc, a paidìva, a paidirò, ch'a paidìscia, ch'a
paidìss, a paidirìa - digerire
paièr sost. masch., reg. - pagliaio
palòmba sost. femm., reg. - colombaccio (colombo selvatico)
palùz sost. masch., reg. - sonnellino
panén sost. masch., reg. - panino
panér sost. masch., reg. - paniere
papardèla sost. femm., reg. - pappardella, lasagna
paréchj agg., reg. parecchio
parghèr sost. masch., reg. - aratro
pargè verbo, 1a con., pargèd, a parèg, a pargèva, a pargiarò, ch’a parègia, ch’a
pargiàss, a pargiarìa - pereggiare
parlè verbo, 1a con., parlèd, a pèrle, a parlèva, a parlarò, ch’a pèrla, ch’a parlàss, a
parlarìa - parlare
partugàla sost. femm., reg. - arancia
pasadén sost. masch., reg. - passatello (tipo di pasta, solitamente al plurale)
pasè verbo, 1a con., pasèd, a pàs, a pasèva, a pasarò, ch’a pàsa, ch’a pasàss, a
pasarìa - passare
pasta sost. femm., reg. - pasta
pastasciùta sost. femm., reg. - pastasciutta
pastròchj sost. masch., reg. - pastrocchio
pastruchiòn agg., reg. - pasticcione
patàca agg., invar. - patacca, stupidello, vagina
patàca sost. femm., reg. - vagina, macchia
patèda sost. femm., reg. - patata
pcin agg., reg. - piccino, piccolo
pciòn sost. masch., reg. - piccione
pédra sost. femm., reg. - pietra
pèdre sost. masch., reg. - padre
pégra sost. femm., reg. - pecora
pèn sost. masch., reg. - pane
pén sost. masch., reg. - pino
pèna sost. femm., reg. - penna
péna sost. femm., reg. - pena
pend(a) verbo, 2a con., manca il parrticipio passato, a pénd, a pindìva, a pindrò, ch’a
pénda, ch’a pindìss, a pindrìa - pendere
pensiòn sost. femm., reg. - pensione
pènza sost. femm., reg. - pancia
pér sost. masch., reg. - pero
pèra sost. masch., reg. - paio
péra sost. femm., reg. - pera
perchè prep. - perchè
pèsc sost. masch., reg. - pesco
pésg-ga sost. femm., reg. - pesca
pèt sost. masch., reg. - petto
pètne sost. masch., reg. - pettine
pévre sost. masch., reg. - pepe
piadéna sost. femm., reg. - piadina, diminutivo di pièda
piasgér sost. masch., reg. - piacere
piat sost. masch., reg. - piatto
pid sost. masch., reg. - piede
pidgùl sost. masch., reg. - picciòlo (della frutta)
pidriòl sost. masch., reg. - imbuto
pidròn sost. masch., reg. - pietrone
pièda sost. femm., reg. - piada
pièn agg., reg. - piano
pién agg., reg. - pieno
piévla sost. femm., reg. - pialla
pighè verbo, 1a con., pighèd, a piégg, a pighèva, a pigarò, ch’a piéga, ch’a pigàss, a
pigarìa - piegare
pigurèr sost. masch., reg. - pecoraio
pinsè verbo, 1a con., pinsèd, a péns, a pinsèva, a pinsarò, ch'a pénsa, ch'a pinsàss, a
pinsarìa - pensare
pìnza sost. femm., reg. - piada di mais (notare l’analogia con “pizza”), pinza
piòmb sost. masch., reg. – piombo
pischè verbo, 1a con., pischèd, a péscc, a pischèva, a piscarò, ch’a pésca, ch’a
piscàss, a piscarìa - pescare
piscòla sost. femm., reg. - pozzanghera
pisctè verbo, 1a con., pisctèd, a pìsct, a pisctèva, a pisctarò, ch’a piscta, ch’a
pisctàss, a pisctarìa - pestare
pitròlie sost. masch., solo sing. - petrolio
più avv. - più
pìva sost. femm., reg. - piva
pivaròn sost. masch., reg. - peperone
pìzghe sost. masch., reg. – pizzico
pizghè verbo, 1a con., pizghèd, a pìzghe, a pizghèva, a pizgarò, ch'a pìzga, ch'a
pizgass, a pizgarìa - pizzicare
pnèl sost. masch., reg. - pennello
poc agg., reg. - poco
pont sost. masch., reg. - ponte
pòrta sost. femm., reg. - porta
posta sost. femm., reg. - posta
poz sost. masch., reg. - pozzo
poza sost. femm., reg. - pozza, invaso d’acqua utilizzato come riserva
pranz sost. masch., reg. - pranzo
presapòc avv. - pressapoco
préscia sost. femm., solo sing. - fretta
prest avv. - presto
pret sost. masch., reg. - prete, scaldaletto
prèz sost. masch., reg. - prezzo
prim agg., reg. - primo
prusciùt sost. masch., reg. - prosciutto
pruvè verbo, 1a con., pruvèd, a pròv, a pruvèva, a pruvarò, ch’a pròva, ch’a pruvàss,
a pruvarìa - provare
pscè verbo, 1a con., pscèd, a pìsc, a pscèva, a psciarò, ch’a pìscia, ch’a psciàss, a
psciarìa - pisciare
pu avv. - poi
pudè verbo, 1a con., pudèd, a pòd, a pudèva, a pudarò, ch’a pòda, ch’a pudàss, a
pudarìa - potare
pul sost. masch., reg. - pollo
pùla sost. femm., solo sing. - Polvere del grano quando si trebbia
pulì verbo, 3a con., pulìd, a pulìsc, a pulìva, a pulirò, ch’a pulìscia, ch’a pulìssa, a
pulirìa - pulire
pulizìa sost. femm., reg. - pulizia
pulpèta sost. femm., reg. - polpetta
pumidòr sost. masch., reg. - pomodoro
purén agg., reg. - poverino
pusiòn sost. femm., reg. - podere
putèna sost. femm., reg. - donna di facili costumi
pùza sost. femm., reg. - puzza
puvràcia sost. femm., reg. - vongola
pùzla sost. femm., reg. - puzzola
quài sost. masch., reg. - caglio
quàia sost. femm., reg. - quaglia
quaiòn sost. masch., reg. - coglione
qualcòsa pron., indefinito - qualcosa
qualcùn pron., indefinito - qualcuno
quand avv. - quando
quant avv. - quanto
quarènta agg., num. - quaranta
quatorgg agg., num. quattordici
quàtre agg., num. - quattro
quèdre sost. masch., reg. - quadro
quél agg., reg. - quello
quèrt agg., reg. - quarto
quést pron., - questo
quingg agg., num. - quindici
quint agg., ord. - quinto
rachìdghe agg., reg. - rachitico
radanè verbo, 1a con., radanèd, a radàn, a radanèva, a radanarò, ch’a radàna, ch’a
radanàss, a radanarìa - mettere in ordine, ordinare
ràdga sost. femm., reg. - radice
radìchj sost. masch., reg. - radicchio
radìsg sost. femm., reg. - radice
radisgìn sost. masch., reg. - ravanello
rag sost. masch., reg. - raggio, raggi X
ragàza sost. femm., reg. - ragazza
ragiuniér sost. masch., reg. - ragioniere
rangùscia sost. femm., reg. - irritazione delle prime vie respiratorie.
rapascéd sost. masch., reg. - chiasso, confusione
rasòr sost. masch., reg. - rasoio
rasp sost. masch., reg. - graffio, raspo (malattia degli animali)
raspè verbo, 1a con., raspèd, a rasp, a raspèva, a rasparò, ch'a ràspa, ch'a raspàss, a
rasparìa - graffiare, raspare
rastèl sost. masch., reg. - rastrello
raviòl sost. masch., reg. - raviolo (tipo di pasta)
raz sost. masch., reg. - uccello
red sost. femm., reg. - rete
regipèt sost. masch., reg. - reggiseno
rem sost. masch., solo sing.. - rame; ramo
rèma sost. femm., reg. - ramo, più grande
ricc sost. masch., reg. - riccio
rid(a) verbo, 2a con., rìs, a rìd, a ridìva, a ridrò, ch’a rìda, ch’a ridìss, a ridrìa - ridere
rimpì verbo, 3a con., rimpìd, a rimpìsc, a rimpìva, a rimpirò, ch’a rimpiscia, ch’a
rimpìss, a rimpirìa - riempire
ringhiéra sost. femm., reg. - corrimano
ris sost. masch., reg. - riso, sia il gesto che l’alimento
risòt sost. masch., reg. - risotto
romb sost. masch., reg. - rombo, sia il pesce che il rumore
romp(a) verbo, 2a con., ròt, a ròmp, a rumpìva, a rumpirò, ch’a ròmpa, ch’a rumpìss, a
rumpirìa - rompere
ròs agg., reg. - rosso
rubè verbo, 1a con., rubèd, a rub, a rubèva, a rubarò, ch'a ruba, ch'a rubàss, a
rubarìa - rubare
rubinét sost. masch., reg. - rubinetto
rusghè verbo, 1a con., rusghèd, a ròsghe, a rusghèva, a rusgarò, ch'a ròsga, ch'a
rusgàss, a rusgarìa - rosicchiare
sa prep. - con
avv. - abbastanza (latino satis)
sacòcia sost. femm., reg. - tasca, saccoccia
salcìcia sost. femm., reg. - salsiccia
salèm sost. masch., reg. - salame
sambùg sost. masch., reg. - sambuco
sàngue sost. masch., solo sing. - sangue
sapè verbo, 1a con., sapèd, a sàp, a sapèva, a saparò, ch’a sàpa, ch’a sapàss, a
saparìa - zappare
saraghìna sost. femm., reg. - saraghina (tipo di pesce di bassa qualità, del genere delle
alici)
sardèla sost. femm., reg. - sardella
sarnuchiè verbo, 1a con., sarnuchièd, a sarnòch, a sarnuchièva, a sarnuchiarò, ch’a
sarnochia, ch’a sarnuchias, a sarnuchiarìa - russare
savòn sost. masch., reg. - sapone
sbàngg-la sost. femm., reg. - altalena
sbazufiè verbo, 1a con., sbazufièd, a sbazòfie, a sbazufièva, a sbazufiarò, ch'a sbazòfia,
ch'a sbazufiàss, a sbazufiarìa - farfugliare (?) verbo onomatopeico che imita
un difetto di pronuncia.
sboc sost. masch., reg. - sbocco, fuoruscita
sbudlè verbo, 1a con., sbudlèd, a sbudèl, a sbudlèva, a sbudlarò, ch'a sbudèla, ch'a
sbudlàss, a sbudlarìa - sbudellare
sbudlèd agg., reg. - coi vestiti in disordine, discinto
sburòn agg., reg. - che si dà delle arie (letteralmente che secerne molto sperma).
sbutès verbo, 1a con., riflessivo - sbùt, (anche sbutèd), am sbùt, am sbutèva, am
sbutarò, ch’am sbùta, ch’am sbutass, am sbutarìa - buttar(si), gettar(si)
scadòr sost. masch., reg. - prurito
scàfa sost. femm., reg. - scolapiatti
scaldè verbo, 1a con., reg. scaldèd, a schèld, a scaldèva, a scaldarò, ch’a schèlda,
ch’a scaldàss, a scaldarìa - scaldare, riscaldare
scaldén sost. masch., reg. - scaldino
scalén sost. masch., reg. - scalino
scapè verbo, 1a con., reg. scapèd, a scàp, a scapèva, a scaparò, ch’a scàpa, ch’a
scapàss, a scaparìa - uscire, scappare
scaramàz sost. masch., reg. - chiasso
scaràna sost. femm., reg. - seggiola
scarghè verbo, 1a con., scarghèd, a schèrgg, a scarghèva, a scargarò, ch’a schèrga,
ch’a scargàss, a schargarìa - scaricare
scarmusg-nè verbo, 1a con., scarmusg-nèd, a scarmùsg-ne, a scarmusg-nèva, a scarmusg-
narò, ch'a scarmùsg-na, ch'a scarmusg-nàss, a scarmusg-narìa - rovistare,
grattare.
scarpèl sost. masch., reg. - scalpello
scasè verbo, 1a con., scasèd, a scàs, a scasèva, a scasarò, ch’a scàsa, ch’a scasàss, a
scasarìa - arare, scassare
scélere sost. masch. reg. - sedano
scèp agg., reg. - sciapo, senza sale, scemo
scèrpa sost. femm., reg. - sciarpa
schèla sost. femm., reg. - scala
schèrpa sost. femm., reg. - scarpa
schiadùr sost. masch. reg. - mattarello
schiavè verbo, 1a con., schiavèd, a schièv, a schiavèva, a schiavarò, ch’a schièva, ch’a
schiavàss, a schiavarìa - aprire con la chiave, schiavare
schièr sost. masch., reg. - secchiaio, lavandino
schiumaròla sost. femm., reg. - schiumarola
sciaquè verbo, 1a con., sciaquèd, a sciàque, a sciaquèva, a sciaquarò, ch’a sciàqua,
ch’a sciaquàss, a sciaquarìa - sciacquare
scigùr agg., reg. - sicuro
scìpa sost. femm., reg. - seppia
scipulèn sost. masch., reg. - calamaretto
sciùbte avv. - subito
sciugamèn sost. masch., reg. - asciugamano
sciùr sost. masch., reg. - tappo (sughero)
scmantè verbo, 1a con., scmént, a scmént, a scmantèva, a scmantarò, ch’a scménta,
ch’a scmantàs, a scmentaria - spaventare
scmantòn sost. masch., reg. - spavento (sgomento)
scriv(a) verbo, 2a con., scrìt, a scrìv, a scrivìva, a scrivrò, ch’a scrìva, ch’a scrivìss, a
scrivrìa - scrivere
scudèla sost. femm., reg. - scodella
scupitòn sost. masch., reg. - scopettone, spazzolone
scur agg., reg. - scuro
scur(a) verbo, 2a con., scùrs, a scùr, a scurìva, a scurrò, ch’a scùra, ch’a scurìs, a
scurrìa - discorrere, discutere
scurcèl sost. masch., reg. - roncola, roncetto, strumento da taglio di uso agricolo
scurgè verbo, 1a con., scurgèd, a scurèg, a scurgèva, a scurgiarò, ch’a scurègia, ch’a
scurgiàss, a scurgiarìa - scorreggiare
scurghè verbo, 1a con., scurghèd, a scòrgg, a scurgheva, a scurgarò, ch’a scòrga, ch’a
scurgàss, a scurgarìa - scorticare
scurtadùr sost. masch., reg. - accorciatoia
scurtè verbo, 1a con., scurtèd, a scòrt, a scurtèva, a scurtarò, ch’a scòrta, ch’a
scurtàss, a scurtarìa - accorciare
sdrài sost. masch., reg. - draio, sedia a sdraio
sec agg., reg. - secco
sechj sost. masch., reg. - secchio
séd sost. femm., reg. - sete
sed(a) verbo, 2a con., sidùd (anche dasdèd), a séd, a sidìva, a sidrò, ch’a séda, ch’a
sidìss, a sidrìa - sedere
ségg agg., num. - sedici
segg-la sost. femm., reg. - seggiola
séi agg., num. - sei
sèl sost. masch., reg. - sale
sémpre avv. - sempre
séra sost. femm., reg. - sera
sèrga sost. femm., reg. - giacca
sèst agg., ord. - sesto
sèt agg., num. - sette
sètme agg., num. - settimo
sfòia sost. femm., reg. - sogliola
sfundòn sost. masch., reg. - errore madornale
sgadìcc sost. masch., reg. - segatura
sgònd agg., ord. - secondo
sgònfie agg., reg. - sgonfio
sguilè verbo, 1a con., sguilèd, a sguil, a sguilèva, a sguilarò, ch'a sguìla, ch'a
sguilàss, a sguilarìa - scivolare
sgunfiè verbo, 1a con., sgunfièd (anche sgònfie), a sgònfie, a sgunfièva, a sgunfiarò,
ch'a sgònfia, ch'a sgunfiàss, a sgunfiarìa - sgonfiare
sichè verbo, 1a con., sichèd, a sécc, a sichèva, a sicarò, ch’a sèca, ch’a sicàss, a
sicarìa - seccare
sidiulén sost. masch., reg. - seggiolino
sidiulòn sost. masch., reg. - seggiolone
sinìstre agg., reg. - sinistro
sintì verbo, 3a con., sintìd, a sént, a sintìva, a sintirò, ch’a sénta, ch’a sintìss, a
sintirìa - sentire
slunghè verbo, 1a con., slunghèd, a slòngg, a slunghèva, a slungarò, ch’a slònga, ch’a
slungàss, a slungarìa - allungare
smanè verbo, 1a con., smanèd, a smàn, a smanèva, a smanarò, ch’a smàna, ch’a
smanàss, a smanarìa - gettare all'aria, mettere in disordine
smuntè verbo, 1a con., smuntèd, a smònt, a smuntèva, a smuntarò, ch’a smònta, ch’a
smuntàss, a smuntarìa - smontare
smurè verbo, 1a con., smurèd, a smùr, a smurèva, a smurarò, ch’a smùra, ch’a
smuràss, a smurarìa - smurare
snò avv. - soltanto, altrimenti
sol sost. masch., reg. - sole
sòlite agg., reg. - solito
sòra sost. femm., reg. - braciere, suora
sòra prep. - sopra
sòta prep. - sotto
sotacét sost. masch., solo plur. - sottaceti
spàcc sost. masch., reg. - spaccio, tabaccaio
spaghèt sost. masch., reg. - spaghetto (tipo di pasta, ma anche spavento)
spàla sost. femm., reg. - spalla
spas-gè verbo, 1a con., spas-gèd, a spaség, a spas-gèva, a spas-giarò, ch’a spaségia,
ch’a spas-giàss, a spas-giarìa - passeggiare
spazadrén sost. masch., reg. - scopino
spazadùra sost. femm., reg. - 1) scopa, 2) immondizia
spechj sost. masch., reg. - specchio
spéd sost. masch., reg. - spiedo
spegn(a) verbo, 2a con., spént, a spégn, a spignìva, a spignrò, ch’a spégna, ch’a
spignìss, a spignrìa - spegnere
spen sost. masch., reg. - spino
spés avv. - spesso
spiàgia sost. femm., reg. - spiaggia
spiglè verbo, 1a con., reg. spiglèd, a spìgle, a spiglèva, a spiglarò, ch’a spigla, ch’a
spiglàss, a spiglarìa - spigolare (raccogliere le spighe che rimangono a terra
dopo la mietitura)
splì verbo, 3a con., splìd, a splìsc, a splìva, a splirò, ch'a splìscia, ch'a splìss, a
splirìa - seppellire
sporc agg., reg. - sporco
spòrtla sost. femm., reg. - sporta
sprèsg-na sost. femm., reg. - erba di campagna commestibile, non meglio identificata
spurtèl sost. masch., reg. - sportello
squaquaròn sost. masch., reg. - squacquerone (un formaggio)
s-sènta agg., num. - sessanta
stàla sost. femm., reg. - stalla
stamatèna avv. - stamattina
stànga sost. femm., reg. - stanga, freno del carretto
staséra avv. - stasera
staziòn sost. femm., reg. - stazione
ste agg. dimostrativo - questo
stèla sost. femm., reg. - stella
stend(a) verbo, 2a con., stés, a sténd, a stindìva, a stindarò, ch’a sténda, ch’a stindìss, a
stindarìa - stendere
stènta agg., num. - settanta
stèrna sost. femm., reg. - starna (uccello)
stés agg., reg. - stesso
stiè verbo, 1a con., stièd, a stìi, a stièva, a stiarò, ch’a stìa, ch’a stiàss, a stiarìa -
assottigliare, detto soprattutto della pasta fatta in casa
stirè verbo, 1a con., stirèd, a stìr, a stirèva, a stirarò, ch’a stìra, ch’a stiràss, a
stirarìa - stirare
stirpidòr sost. masch., reg. - erpice
stivèl sost. masch., reg. - stivale
stména sost. femm., reg. - settimana
stracc sost. masch., reg. - straccio
stracèr sost. masch., reg. - rigattiere
strachìn sost. masch., reg. - stracchino
strèda sost. femm., reg. - strada
stret agg., reg. - stretto
strozaprét sost. masch., reg. - strozzapreti (tipo di pasta)
strufinè verbo, 1a con., reg. strufinèd, a strufìn, a strufinèva, a strufinarò, ch’a strufìna,
ch’a strufinàss, a strufinarìa - strofinare
strut sost. masch., reg. - strutto
studiè verbo, 1a con., studièd, a stùdie, a studièva, a studiarò, ch’a stùdia, ch’a
studiàss, a studiarìa - studiare
su prep. - su
sufiè verbo, 1a con., sufièd, a sòfie, a sufièva, a sufiarò, ch’a sòfia, ch’a sufiàss, a
sufiarìa - soffiare
sufìt sost. masch., reg. - soffitto
sufìta sost. femm., reg. - soffitta
sumàr sost. masch., reg. - somaro
sumàra sost. femm., reg. - asina
sunfùrie sost. masch., reg. - odore acre, sulfureo
susén sost. masch., reg. - susino
suséna sost. femm., reg. - susina
sutèna sost. femm., reg. - gonna, sottana
svéglia sost. femm., reg. - sveglia
svuidè verbo, 1a con., svòid, (anche svuidèd), a svòid, a svuidèva, a svuidarò, ch’a
svòida, ch’a svuidass, a suidarìa - vuotare
t soggetto obbligatorio 2a pers. sing. ti t vè
tachè verbo, 1a con., tachèd, a tàcc, a tachèva, a tacarò, ch’a tàca, ch’a tacàss, a
tacarìa - attaccare
tacòn sost. masch., reg. - sporco (uno strato spesso)
taiadèla sost. femm., reg. - tagliatella (tipo di pasta fatta in casa di solito al plurale)
taiè verbo, 1a con., taièd, a tài, a taièva, a taiarò, ch’a tàia, ch’a taiàss, a taiarìa -
tagliare
taiulén sost. masch., reg. - tagliolino (tipo di pasta, usualmente al plurale)
tap sost. masch., reg. - tappo
téghia sost. femm., reg. - teglia
tèl agg., dim. - tale
téla sost. femm., reg. - tela
telegràma sost. femm. - telegramma
ten sost. masch., reg. - tino
ten(a) verbo, 2a con., tnùd, a tengg, t tén, e tén, a tnìn, a tnìd, i tén, a tnìva, a tnirò,
ch’a ténga, ch’a tnìss, a tnirìa - tenere
tènt agg., quantitativo - tanto
tépde agg., reg. - tiepido
teràz sost. masch., reg. - terrazzo
teràza sost. femm., reg. - terrazza
tèrd avv. - tardi
térz agg., ord. - terzo
testa sost. femm., reg. - testa
tet sost. masch., reg. - tetto
teta sost. femm., reg. - tetta (del seno)
tèvla sost. femm., reg. - tavola
ti pron. - tu
tichj agg., reg. - gonfio(?) pieno(?) rafforzativo dell'aggettivo gras (grasso) gras
tich
tirabusgion sost. masch., reg. - cavatappi (dal francese tire-bouchon)
tmon sost. masch., reg. - timone (del biroccio, del carro)
tìrchie agg., reg. - tirchio
tìsghe agg., reg. - tisico
to verbo, 2a con., tòlt, a tògg, t’tò, e tò, a tulìn, a tulìd, i tò, a tulìva, a turrò, ch’a
tòga, ch’a tulìss, a turrìa - 1) prendere, 2) togliere (strano, ma è così. Si
prende e contemporaneamente si toglie a qualcun altro. Dipende dal punto di
vista)
ton sost. masch., reg. - tonno
ton sost. masch., reg. - tuono
tòrchie sost. masch., reg. - torchio
tramuntèna sost. femm., reg. - tramontana
trangg-gùl sost. masch., reg. - torsolo
tràpane sost. masch., reg. - trapano
travasè verbo, 1a con., travasèd, a travès, a travasèva, a travasarò, ch’a travèsa, ch’a
travasàss, a travasarìa - travasare
trédgg agg., num. - tredici
trénta agg., num. - trenta
tri agg., num. - tre
trìda sost. femm., solo sing. - fieno tritato
tridè verbo, 1a con., tridèd, a trìd, a tridèva, a tridarò, ch’a trìda, ch’a tridàss, a
tridarìa - tritare
tridèl sost. masch., reg. - oggetto ridotto in piccoli pezzi
tripìd sost. masch., reg. - treppiede
trisgént agg., num. trecento
tròcle sost. masch., reg. - troccolo, pezzo di pane duro (notare la differenza nella
vocale al plurale
trop agg., reg. troppo
tub sost. masch., reg. - tubo
turchìn agg., reg. - turchino
tut agg., reg. - tutto
tvàia sost. femm., reg. - tovaglia
tvaiòl sost. masch., reg. - tovagliolo
ulìv sost. masch., reg. - olivo
ulìva sost. femm., reg. - oliva
umbrèl sost. masch., reg. - ombrello
umbrilòn sost. masch., reg. - ombrellone
ùmide agg., reg. - umido
umpertùt avv. - dappertutto
un articolo, agg., num. - uno
ung agg., num. - undici
unvèl avv. - in nessun posto
uperaziòn sost. femm., reg. - operazione
uréchia sost. femm., reg. - orecchio
urlè verbo, 1a con., urlèd, a ùrle, a urlèva, a urlarò, ch’a ùrla, ch’a urlàss, a urlarìa -
urlare
usgèl sost. masch., reg. - uccello
uspidèl sost. masch., reg. - ospedale
usterìa sost. femm., reg. - osteria
utènta agg., num. - ottanta
utèv agg., ord. - ottavo
uton sost. masch., reg. - ottone
ùva sost. femm., reg. - uva
vàca sost. femm., reg. - vacca
vanghè verbo, 1a con., vanghèd, a vàngg, a vanghèva, a vangarò, ch’a vànga, ch’a
vangàss, a vangarìa - vangare
vànvera avv. - vanvera
vapòr sost. masch., reg. - vapore
véd(a) verbo, 2a con., vìst, a végg, t véd, e véd, a vidìn, a vidìd, i véd, a vidìva, a
vidrò, ch’a vèga, ch’a vidìss, a vidrìa - vedere
védre sost. masch., reg. - vetro
vèdva sost. femm., reg. - vedova
vèdve sost. masch., reg. - vedovo
vén sost. masch., reg. - vino
vént sost. masch., reg. - vento
ventaròla sost. femm., reg. - arnese per ventilare il fuoco
vérd agg., reg. - verde
verdùra sost. femm., reg. - verdura
vèrgine sost. femm., reg. - vergine
vès sost. masch., reg. - vaso
vicìn agg., reg. - vicino
vidrèda sost. femm., reg. - vetrata
vint agg., num. - venti
vistì verbo, 3a con., vistìd, a vistìsc, a vistìva, a vistirò, ch’a vistìscia, ch’a vistìss, a
vistiria - vestire
vistìd sost. masch., reg. - vestito
vitèl sost. masch., reg. - vitello
v-lè verbo, 2a con., vlùd, a vòi, t vò, e vò, a vlìn, a vlìd, i vò, a vlìva, a v-rò, ch'a
vòia, ch'a vliss, a vrìa - volere
vnì verbo, 3a con., vnùd, a vèngg, t vén, e vén, a vnìn, a vnìd, i vén, a vnìva, a
vnirò, ch’a vènga, ch’a vnìss, a vnirìa - venire
vostre agg., possessivo - vostro
vu pron. - voi
vulè verbo, 1a con., vulèd, a vòl, a vulèva, a vularò, ch’a vòla, ch’a vulàss, a
vularìa - volare
zanzèra sost. femm., reg. - zanzara
zdòt agg., num. - diciotto
zèmpa sost. femm., reg. - zampa
zia sost. femm., - zia
zii sost. masch., reg. - zio
zing sost. masch., reg. - zinco
zìngane sost. masch., reg. - zingaro
znen agg., reg. - piccino
znov agg., num. - diciannove
zòcle sost. masch., reg. - zoccolo
zùca sost. femm., reg. - zucca
zuchìna sost. femm., reg. - zucchina
zùzla sost. femm., reg. - giuggiola