Mašinski fakultet u Kragujevcu 1

Tehničko crtanje IZRADA CRTEŽA SKLOPA

TEHNIČKO CRTANJE TEHNIČKO CRTANJE

Predavanja – Lekcija 8

Mašinski fakultet u Kragujevcu 2

Tehničko crtanje IZRADA CRTEŽA SKLOPA

• Više mašinskih delova povezanih u jednu funkcionalnu i tehnološku celinu definiše se kao sklop

• Skup tehničkih crteža sastavnih delova sklopa (podsklopova i mašinskih delova) predstavljaju njegovu tehničku dokumentaciju

• Za izradu ovih crteža koriste se standardi i principi tehničkog crtanja

OPŠTA RAZMATRANJA

Mašinski fakultet u Kragujevcu 3

Tehničko crtanje IZRADA CRTEŽA SKLOPA

Pre početka izrade crteža sklopa potrebno je ustanoviti:• Kakvu funkciju ima sklop koji se crta• Kakva je uloga pojedinih delova sklopa u toku rada• U kakvoj su međusobnoj vezi pojedini elementi sklopa• Oblik i mere pojedinih elemenata sklopa i materijal od

koga su izrađeni

OPŠTA RAZMATRANJA

Mašinski fakultet u Kragujevcu 4

Tehničko crtanje IZRADA CRTEŽA SKLOPA

• Određivanje potrebnog broja projekcija, preseka i veličina sastavnice, usvajanje razmere u kojoj se crta

• Izbor veličina formata i određivanje rasporeda projekcija i preseka crtanjem osa simetrije ili gabaritnih pravougaonika pojedinih izgleda

• Crtanje sklopa deo po deo, istim redom kao da je reč o sklapanju; u ovoj fazi crta se olovkom bez pojačavanja linija

• Pojačavanje linija, šrafiranje preseka, unošenje gabaritnih i funkcionalnih kota

• Crtanje i popunjavanje zaglavlja i sastavnice• Kontrola crteža

Redosled crtanja sklopa

Mašinski fakultet u Kragujevcu 5

Tehničko crtanje IZRADA CRTEŽA SKLOPA

• Dodeljuju se svakom sastavnom delu sklopa (pojedinačnim detaljima ili kompletnim podsklopovima koji se u sklop ugrađuju kao prethodno formirana celina)

• Povezuju delove prikazane na crtežu sa sadržajem sastavnice

• Na crtež se upisuju u jednom neprekidnom nizu rastućih brojeva po horizontali ili vertikali izvan konture mašinskog dela, a takođe se po rastućem rednom broju upisuju i u sastavnicu koja sadrži odgovarajuće podatke o tim delovima

• Dvostruko su veći od kotnih brojeva, podvlače se kratkom debelom linijom i povezuju se pokaznom linijom sa delovima na koje se odnose; pokazna linija se završava tačkom

POZICIONI BROJEVI

Mašinski fakultet u Kragujevcu 6

Tehničko crtanje IZRADA CRTEŽA SKLOPA

• Dodeljuju se svakom radioničkom crtežu u cilju čuvanja, odlaganja i jednostavnog rukovanja tehničkom dokumentacijom

• Mogu biti sastavljeni od cifara ili kombinovani iz slova i cifara i upisuju se u polje zaglavlja predviđeno za upis broja crteža

• Sadrže oznaku formata papira, tipa i veličine proizvoda, broja sklopa, podsklopa i mašinskog dela međusobno odvojenih tačkom

BROJEVI CRTEŽA

Mašinski fakultet u Kragujevcu 7

Tehničko crtanje IZRADA CRTEŽA SKLOPA

Tehnička dokumentacija sklopa sastoji se od:• crteža sklopa• crteža podsklopova i• radioničkih crteža detalja

Standardizovani delovi se ne crtaju već se prilikom popunjavanja sastavnice samo naznače standardi kojima se oni definišu

RAZRADA CRTEŽA SKLOPA

Mašinski fakultet u Kragujevcu 8

Tehničko crtanje IZRADA CRTEŽA SKLOPA

• Prikazuje sklop celokupnog proizvoda • Daje pojam o njegovoj funkciji• Predstavlja osnovu za pravilno montiranje• Sadrži potreban broj projekcija sa presecima koji

prikazuju sve potrebne detalje• Na crtežu se daju gabaritne mere sklopa• Zaglavlje sadrži sastavnicu sa neophodnim pozicijama i

brojevima crteža podsklopova i detalja

Crtež sklopa

Mašinski fakultet u Kragujevcu 9

Tehničko crtanje IZRADA CRTEŽA SKLOPA

• Prikazuje delove koji se ugrađuju kao prethodno formirana celina

• Sve ono što sadrži crtež sklopa odnosi se i na crtež podsklopa

• Sadrži potreban broj projekcija sa presecima koji prikazuju sve potrebne detalje

• Na crtežu se daju gabaritne mere• Zaglavlje sadrži sastavnicu sa neophodnim pozicijama i

brojevima radioničkih crteža detalja

Crtež podsklopa

Mašinski fakultet u Kragujevcu 10

Tehničko crtanje IZRADA CRTEŽA SKLOPA

• Prikazuju osnovne mašinske delove sa potrebnim brojem projekcija i odgovarajućim presecima

• Sadrže neophodne dimenzije, tolerancije, oznake kvaliteta obrađenih površina i sve ostalo što je potrebno da delovi budu potpuno definisani po obliku, dimenzijama i primenjenim tehnološkim procesima proizvodnje

• Zaglavlje sadrži odgovarajući broj crteža

Radionički crteži delova

Mašinski fakultet u Kragujevcu 11

Tehničko crtanje IZRADA CRTEŽA SKLOPA

CRTEŽ SKLOPA

Mašinski fakultet u Kragujevcu 12

Tehničko crtanje IZRADA CRTEŽA SKLOPA

CRTEŽ PODSKLOPA

Mašinski fakultet u Kragujevcu 13

Tehničko crtanje IZRADA CRTEŽA SKLOPA

SASTAVNICA CRTEŽA SKLOPA

Mašinski fakultet u Kragujevcu 14

Tehničko crtanje IZRADA CRTEŽA SKLOPA

SASTAVNICA CRTEŽA PODSKLOPA