SSAKI

W ŚWIECIE ZWIERZĄT

SSAKI

Systematyka

Domena : eukarionty

Królestwo : zwierzęta

Podkrólestwo: tkankowce

Typ: strunowce

Podtyp: kręgowce

Nadgromada: czworonogie

Gromada: ssaki

Ssaki (Mammalia) – przedstawiciele królestwa zwierząt, najliczniejsza

grupa spośród kręgowców, a jednocześnie najwyżej zorganizowana

gromada strunowców. Na świecie występuje ponad 8 tysięcy

gatunków ssaków. Ssaki to zwierzęta, które karmią młode mlekiem –

odżywczą wydzieliną wytwarzaną w organiźmie matki.

ŚRODOWISKO ŻYCIA

Ssaki mają bardzo szeroki zasięg występowania i zasiedlają

wszystkie środowiska na Ziemi.

Podział ssaków ze względu na przystosowanie do warunków

środowiskowych:

•ssaki naziemne ( konie, skoczek pustynny)

•ssaki nadrzewne (kuny, wiewiórki, małpy)

•ssaki żyjące pod ziemią (ślepce, krety)

•ssaki latające (nietoperze, lotopałanki)

•ssaki wodne (bobry, wydry, kaszaloty)

Cechy ssaków

•Ssaki są stałocieplnymi kręgowcami. Zwierzę stałocieplne to

zwierzę, którego temperatura jest względnie stała i w znacznym

stopniu niezależna od temperatury otoczenia. Stałocieplność

ssaków pozwala im zamieszkiwać wszystkie ekosystemy Ziemi,

od gorących pustyń, przez lasy tropikalne, aż po obszary

okołobiegunowe i Antarktydę.

•Ciało ssaków pokryte jest naskórkiem, którego wytworami są:

włosy, pazury, kopyta, łuski i rogi. Pod naskórkiem znajduje się

skóra właściwa, zawierająca gruczoły potowe, łojowe. Niektóre

ssaki (piżmowiec, skunks) posiadają również gruczoły wonne

służące do obrony, znakowania terytorium lub wabienia partnera.

•Ciała większości ssaków pokryte są włosami wyrastającymi ze

skóry. Pełnią one funkcję izolacji termicznej – zatrzymują ciepło

wytworzone w organiźmie. U wielu ssaków występują też

wibrysy – włosy czuciowe, potocznie zwane „wąsami”, które

pozwalają dotykiem orientować się nawet w ciemności.

•Ssaki mają dwa rodzaje zębów: u młodych to zęby mleczne,

które są stopniowo wymieniane na uzębienie stałe. Zęby różnią

się budową i pełnionymi funkcjami. Niektóre są szczególnie

narażone na ścieranie. Siekacze gryzoni nie mają korzeni

i dzięki temu rosną przez całe życie zwierzęcia. Gryzonie oraz

niektóre ssaki roślinożerne, jak krowa, nie mają kłów. Czasami

kły występują w formie szczątkowej, jak u konia, albo są krótkie,

jak u człowieka. Zęby przedtrzonowe i trzonowe występują

u większości ssaków.

•Odbieranie bodźców płynących ze środowiska umożliwiają

ssakom bardzo dobrze rozwinięte narządy zmysłów, głównie

słuchu, wzroku i węchu. Ssaki są też jedynymi kręgowcami,

u których występuje małżowina uszna ułatwiająca wychwytywanie

fal dźwiękowych i kierowanie ich do przewodu słuchowego.

•Prawie wszystkie ssaki mają 7 kręgów szyjnych ( wyjątkiem są

leniwce 6, 8 lub 9 kręgów, syreny 6, a łuskowce 8 kręgów)

•W zależności od środowiska i trybu życia, kości kończyn

różnych ssaków bywają skrócone bądź wydłużone, czasem

niektóre z nich nie występują lub są silnie zredukowane.

Kończyny przednie wszystkich ssaków są zbudowane według

tego samego planu: kość ramieniowa łączy się z 2 kośćmi

przedramienia, za nimi leży kilka drobnych kości nadgarstka, na

których opiera się zwykle 5 kości śródręcza. Ich przedłużeniem są

kości tworzące człony palców.

•Ssaki mają płuca pęcherzykowate, o bardzo dużej powierzchni

wymiany gazowej. Pęcherzyki płucne to cienkościenne

banieczki oplecione siecią naczyń krwionośnych. Jest ich

300-500 milionów. Dzięki nim powierzchnia oddechowa płuc

ssaków (w stosunku do ich masy ciała) jest większa niż

powierzchnie oddechowe innych kręgowców.

•Przepona to główny mięsień oddechowy występujący u

ssaków należy do mięśni poprzecznie prążkowanych płaskich.

Oddziela jamę brzuszną od jamy klatki piersiowej i stanowi jej

ścianę dolną. Przepona usprawnia mechanizm napowietrzania

płuc.

•Mózgi ssaków są wyraźnie większe od mózgów rybich i gadzich.

Szczególnie rozwinięta jest część występująca u ssaków w

postaci półkul mózgowych.

Rozmnażanie ssaków 95% ssaków to zwierzęta żyworodne

•Łożyskowce

Większość współczesnych ssaków jest łożyskowcami, co

oznacza, że w ich rozwoju pojawia się narząd zwany łożyskiem.

Powstaje on z błon płodowych zarodka oraz części macicy matki.

Dzięki łożysku zarodek (a później płód) pobiera z krwiobiegu

matki substancje odżywcze i tlen, a oddaje szkodliwe produkty

przemiany materii oraz dwutlenek węgla. Podobnie, jak gady

i ptaki, również ssaki są owodniowcami, czyli otoczone są

błonami płodowymi: kosmówką, owodnią, omocznią. To właśnie

kosmówka bierze udział w powstaniu łożyska.

•Torbacze

Torbacze to grupa ssaków, z których większość żyje w Australii.

Ciąża tych ssaków trwa bardzo krótko (38 dni). Młode rodzą się

w bardzo wczesnym stadium rozwoju i nie są zdolne

do samodzielnego życia. Dalszy ich rozwój odbywa się w torbie

samicy. W torbie przyczepiają się do sutków mamy, odżywiają się

mlekiem i bardzo szybko dojrzewają. Do torbaczów należą:

kangury, koale, dydelfy

•Stekowce

Stekowce to niezwykłe ssaki, ponieważ są jajorodne. Składają

jaja, a następnie je wysiadują (dziobak) lub noszą w kieszeni

(kolczatka). Młode wykluwają się z jaja i wymagają opieki.

Samica nie ma sutków, dlatego małe stekowce zlizują mleko

z jej brzucha. Do stekowców należą: dziobak, który posiada

pyszczek przypominający kaczy dziób oraz kolczatka z

kolcami. Zwierzęta te posiadają wspólne ujście układu

moczowego, płciowego i pokarmowego zwanego stekiem stąd

nazwa stekowce.

Odżywianie ssaków

Różne gatunki ssaków odżywiają się odmiennym pokarmem.

Mogą to być owoce, liście, porosty, gałęzie drzew, ziarno, kości,

mięso, miód, plankton, ryby, padlina, owady, larwy. W związku z

tym możemy wyróżnić:

•Ssaki roślinożerne

•Ssaki drapieżne

•Ssaki padlinożerne

•Ssaki wszystkożerne

•Ssaki filtrujące ( wieloryby fiszbinowe)

Znaczenie ssaków

Pozytywne:

1. Udomowione zwierzęta gospodarskie są dla człowieka

źródłem:

• mięsa (głównie trzoda chlewna i bydło)

• mleka (owce, kozy, wielbłądy)

• skór (cielęta, świnie)

• wełny (owce, wielbłądy, lama, alpaka)

• futra (lisy, króliki, tchórzofretki, nutrie, norki, szynszyle)

• nawozu naturalnego używanego w rolnictwie

2. Ssaki dziki żyjące (dziki, jelenie, lisy, króliki itp.) odgrywają

dużą rolę w łowiectwie – dla wielu myśliwych są dochodowym

źródłem (poławiane dla mięsa, futer, ciosów itp.) Dla innych

głównie trofea są obiektem satysfakcji, a polowania są

rodzajem sposobu spędzania wolnego czasu.

3. Ssaki głównie kopytne (konie, bawoły, osły, muły, jaki,

renifery), ale również psy wykorzystywane są jako siła

pociągowa.

4. Wiele ssaków pełni rolę laboratoryjną (głównie białe myszy,

szczury, chomiki, króliki) – testuje się na nich leki, przeprowadza

różne ekskrementy genetyczne, pozyskuje surowicę.

5. Niektóre ssaki człowiek wykorzystuje do obrony, w

pasterstwie, w polowaniach (psy), do pomocy w walce z

gryzoniami (koty) oraz w znajdywaniu rosnących pod ziemią

trufli (świnie).

6. Liczne ssaki człowiek hoduje się dla towarzystwa i własnej

przyjemności (psy, koty, chomiki, świnki morskie).

7. Ssaki żywiące się owadami ( np. jeż, nietoperz, mrówkojad) są

sprzymierzeńcami człowieka w walce ze szkodnikami owadzimi.

8. Wiele zwierząt wykorzystywane jest przez człowieka w celach

rozrywkowych – w sporcie (konie) i w cyrku (małpy, słonie,

tygrysy i wiele innych).

•Negatywne:

1. Niektóre ssaki niszczą uprawy (dziki, sarny, jelenie, zające,

gryzonie), młode drzewa (zające, sarny, jelenie) i zgromadzone

plony (głównie gryzonie).

2. Ssaki drapieżne polują na zwierzęta hodowlane (wilki, lisy,

kuny, łasice).

3. Wiele ssaków jest przenosicielami chorób groźnych dla

człowieka (toksoplazmoza, dżuma, wścieklizna, tasiemczyce,

włośnice i innych).

Źródła informacji i obrazów: https://pl.freepikhttps://www.swiatkwiatow.pl/poradnik-ogrodniczy/jak-pozbyc-sie-kreta-id966.html

.com/darmowe-wektory/zielone-tlo geometryczne_6189710.htm

https://www.farmer-pasze.pl/produkty/pasza-dla-koni

https://pl.depositphotos.com/stock-photos/skoczek-pustynny.html

https://www.ekologia.pl/srodowisko/przyroda/kuna-lesna-opis-wystepowanie-i-zdjecia-zwierze-kuna-lesna-

ciekawostki,23662.html

https://gadzetomania.pl/9910,malpa-kontroluje-wirtualna-dlon-za-pomoca-mozgu-wideo

https://tvn24.pl/tvnmeteo/informacje-pogoda/ciekawostki,49/slepce-pomoga-zwalczyc-raka,66096,1,0.html

https://www.rp.pl/Koronawirus-2019-nCoV/301299913-Epidemia-koronawirusa-rozpoczela-sie-od-nietoperzy.html

https://imged.pl/lotopalanka-karlowata-parka-26222004.html

https://www.polsatnews.pl/wiadomosc/2017-01-17/smaczna-i-dobra-konserwa-z-bobra-rusza-produkcja/

http://ekstraordynaryjne.blogspot.com/2015/05/kaszalot-na-bogato.html

https://www.kosmetologa.pl/anatomia/skora-budowa-i-histologia.html

https://dinoanimals.pl/zwierzeta/wibrysy-niezwykle-wasy-zwyklego-kota/

https://pl.erch2014.com/obrazovanie/82427-chto-takoe-vibriss-ih-funkciya-v-zhizni-mlekopitayuschih.html

https://slideplayer.pl/slide/403461/

https://pracowniafizjoteka.pl/5-faktow-na-temat-kregow-szyjnych/

https://pgbooks.ru/archive/researcher/584/

https://sites.google.com/site/biocenozapustyn/fauna/ssaki

https://dinoanimals.pl/zwierzeta/okapi-afrykanski-jednorozec/

https://sites.google.com/site/ssakimorskiepl/gatunki/mors

http://www.arkuszmaturalny.pl/arkusze/arkusz-matura-probna-biologia-oke-poznan-2013-poziom-podstawowy.pdf

https://www.salon24.pl/u/albatros/659606,bitwa-o-anglie-polski-geszeft-z-wielka-brytania,4

https://eszkola.pl/biologia/rozmnazanie-i-rozwoj-ssakow-4053.htm

http://www.sp39.pl/images/dok/PDF_2019-2020/nauczanie_zdalne_-_17_maja/Notatka_6.pdf

https://kafeteria.pl/21986,top-10-osobliwosci-fauny-austra

https://paczka-wiedzy.pl/koala-ciekawostki/

https://epodreczniki.pl/a/ssaki-panuja-na-ladzie/D3CC3kvoG

https://www.geocaching.com/geocache/GC59FVF_dziobak

https://sites.google.com/site/zwierzakiaustralii/home/kolczatka-australijska

https://gadzetomania.pl/57245,6-roslinozernych-zwierzat-ktore-polubily-smak-krwi-drapiezna-owca-i-jelen-jedzacy-

ptaki,all

https://samequizy.pl/czesc-1-jakie-zwierze-wolisz/

https://encyklopedia.interia.pl/biologia-rolnictwo/ssaki/news-drapiezne-ssaki,nId,2017179

https://www.krzysztofturzanski.pl/2018/10/uwaga-lisy-na-osiedlu/

https://www.zwierzosfera.pl/prawdziwe-oblicze-afrykanskich-hien/

https://www.iop.krakow.pl/gatunkiobce/default7d12.html?nazwa=opis&id=118&je=pl

https://www.wprost.pl/kraj/10121928/to-tutaj-zyje-najwiecej-niedzwiedzi-w-polsce-unikaja-ludzi.html

https://www.naukowiec.org/wiedza/biologia/wieloryby_2808.html

https://eszkola.pl/biologia/znaczenie-i-ochrona-ssakow-4054.html

Barbara Klimuszko, Maria Wilczyńska-Wołoszyn Przyroda 6 Wydawnictwo Edukacyjne Zofii Dobkowskiej

https://epodreczniki.pl/a/ssaki/D1CMJfuas