1

WANG DALAM POLITIK: Sebab-sebab pembiayaan Kewangan Politik di Malaysia memerlukan pengubahsuaian

Risalah ini bertujuan untuk memberi penerangan mengenai bagaimana sumbangan wang politik berlaku di Malaysia (Apa), sebab-sebab mengapa ia bukan cara yang terbaik (Sebab) serta memberi cadangan supaya pengubahsuaian itu dapat memperbaiki tanggungjawab dan ketelusan (Bagaimana).

Apa ertinya Terma Utama yang dipanggil “Pembiayaan Kewangan Politik”?

“Pembiayaan Kewangan Politik” yang juga dikenali sebagai “Dana Politik” merujuk kepada sumber serta perbelanjaan kewangan bagi tujuan menjalankan aktiviti semasa pilihan raya atau pada masa lain.

Bagaimana Ahli Parlimen atau Ahli Dewan Undangan Negeri (ADUN) dapat mengumpulkan dana yang diperlukan untuk membiayai kempen pilihan raya dan dilantik?

Mengapa sesetengah ahli politik atau parti politik dapat menjana kempen yang lebih besar dan mantap? Apakah tuah atau nasib yang membantu seorang ahli politik lebih berjaya daripada yang lain?

Kemungkinan adanya bisnes atau syarikat bisnes yang berkaitan dengan saya memberi sumbangan kepada parti politik yang berkuasa. Oleh demikian, berjayakah syarikat tersebut mendapat faedah daripada kontrak kerajaan?

RM2.6 billion dalam Perhatian Apabila RM2.6 billion telah dimasukkan di dalam akaun peribadi Perdana Menteri Malaysia Datuk Seri Najib Razak, kita difahamkan bahawa ia adalah pendermaan daripada Timur Tengah. Najib yang juga presiden UMNO menegaskan bahawa “dana kewangan awam tidak digunakan untuk kepentingan peribadi.” Isu ini membangkitkan beberapa persoalan mengenai penggunaan wang bagi tujuan mempengaruhi proses pilihan raya dan mengakibatkan saranan Najib supaya diadakan pengubahsuaian untuk menangani hal berkaitan pembiayaan dana politik. Pengubahsuaian tersebut adalah keperluan utama, oleh sebab insiden tersebut, telah mendedahkan kelemahan dari segi kaedah pemerhatian atas soal pembiayaan kewangan politik di Malaysia. Ia juga telah menjurus kepada dua isu yang dipertikaikan sekian lama mengenai sistem politik kini. Pertama, ia mengesahkan kewujudan dana tabung untuk tujuan kurang sihat (slush funds) yang dikawali oleh individu tertentu atau pemegang amanah (trustee) parti politik. Kedua, ia memberi kepastian bahawa parti-parti politik di negara ini dibiayai oleh sumber asing daripada luar negara.

Bagaimana Ahli Parlimen atau Ahli Dewan Undangan Negeri (ADUN) dapat mengumpulkan dana yang diperlukan untuk membiayai kempen pilihan raya dan dilantik?

Mengapa sesetengah ahli politik atau parti politik dapat menjana kempen yang lebih besar dan mantap? Apakah tuah atau nasib yang membantu seorang ahli politik lebih berjaya daripada yang lain?

Kemungkinan adanya bisnes atau syarikat bisnes yang berkaitan dengan saya memberi sumbangan kepada parti politik yang berkuasa. Oleh demikian, berjayakah syarikat tersebut mendapat faedah daripada kontrak kerajaan?

RM2.6 billion dalam Perhatian Apabila RM2.6 billion telah dimasukkan di dalam akaun peribadi Perdana Menteri Malaysia Datuk Seri Najib Razak, kita difahamkan bahawa ia adalah pendermaan daripada Timur Tengah. Najib yang juga presiden UMNO menegaskan bahawa “dana kewangan awam tidak digunakan untuk kepentingan peribadi.” Isu ini membangkitkan beberapa persoalan mengenai penggunaan wang bagi tujuan mempengaruhi proses pilihan raya dan mengakibatkan saranan Najib supaya diadakan pengubahsuaian untuk menangani hal berkaitan pembiayaan dana politik. Pengubahsuaian tersebut adalah keperluan utama, oleh sebab insiden tersebut, telah mendedahkan kelemahan dari segi kaedah pemerhatian atas soal pembiayaan kewangan politik di Malaysia. Ia juga telah menjurus kepada dua isu yang dipertikaikan sekian lama mengenai sistem politik kini. Pertama, ia mengesahkan kewujudan dana tabung untuk tujuan kurang sihat (slush funds) yang dikawali oleh individu tertentu atau pemegang amanah (trustee) parti politik. Kedua, ia memberi kepastian bahawa parti-parti politik di negara ini dibiayai oleh sumber asing daripada luar negara.

Wang dalam Politik.indd 1 28/12/2015 12:55:54 AM

2

Kewangan politik atau dikenali sebagai dana politik adalah pada hakikatnya wang yang digunakan bagi kempen pilihan raya.

Bagaimanakah Malaysia melaksanakan Pembiayaan Kewangan Politik?

Di Malaysia tiada ketelusan dan tanggungjawab yang wujud dari segi siapa pemberi dan siapa penerima dana politik tersebut. Hal ini berlaku di dalam kedua-dua pihak politik yang bertentangan. Kita memerlukan kaedah pemerhatian atas soal sumbangan kepada parti-parti politik supaya maruah sistem pilihan raya di Malaysia dapat dikembalikan untuk menjamin adanya pilihan raya yang bebas dan adil.

Oleh yang demikian, pengubahsuaian perundangan segera yang relevan serta institusi yang berkenaan wajib diadakan supaya kita semua dapat makluman mengenai siapa yang harus diberi sokongan kewangan di antara parti politik serta bagaimana sokongan kewangan tersebut digunakan.

Mengapakah parti-parti politik memerlukan kewangan?

Bagaimanakah dana kewangan tersebut dibelanjakan?

Wang diperlukan untuk membiayai kos menjana parti termasuk:

Bagaimana dan dari manakah ahli politik atau parti politik memperolehi dana?

Secara amnya, pembiayaan kewangan politik boleh dibahagikan kepada dua kategori iaitu sumber peribadi dan sumber awam. Di Malaysia, pembiayaan wang politik adalah menerusi sumber peribadi.

Secara amnya, pembiayaan kewangan politik boleh dibahagikan kepada dua kategori iaitu sumber peribadi dan sumber awam. Di Malaysia, pembiayaan wang politik adalah menerusi sumber peribadi.

Apa Sebenarnya Masalah tersebut?

Tugasan fungsi sistem politik di Malaysia mengalami masalah kelemahan mendalam iaitu politik wang. Ia menjurus kepada beli undi dalam pilihan raya umum atau pilihan dalaman parti. Ia juga merujuk kepada ahli politik atau parti politik berkecimpung dalam bisnes, dengan cara langsung (menerusi pemilikan

Membiayai Pejabat Tetap Menjalankan Kajian Dasar dan PolisiPendidikan Politik dan

Kempen

Menjalankan Kempen Pengiklanan Polisi Pergerakan Pengundi Membayar Pekerja Parti

Pembiayaan daripada Sumber Awam

Pembiayaan secara tidak langsung

daripada sumber awam Pembiayaan secara

langsung daripada sumber awam

• Pengecualian

daripada cukai • Peluang subsidi

untuk periklanan media, tempat mesyuarat dan lain-lain.

• Subsidi tunai • Pemindahan wang

kepada parti atau calon

Pembiayaan daripada Kewangan Peribadi

Sumbangan Bayaran Keahlian Kekayaan Peribadi

Pemilikan Bisnes

Sumbangan wang atau barang daripada penyokong

Daripada ahli Membiayai aktiviti parti Daripada keuntungan syarikat

Memperoleh kewangan secara sah iaitu tidak melibatkan pemindahan sumber kerajaan untuk kegunaan mereka sendiri atau penderma mereka.

Pemindahan secara langsung atau tidak langsung sumber kewangan daripada kerajaan termasuk peruntukan bajet

nasional dan dana sumber cukai.

Wang dalam Politik.indd 2 28/12/2015 12:55:54 AM

3

syarikat) atau tidak langsung (melalui pemegang amanah atau wakil proksi), yang mengakibatkan persaingan tidak sihat dalam sektor korporat.

Masalah yang dihadapi ialah kaedah bagaimana dana yang diperolehi dibelanjakan.

Adalah mustahil untuk memisahkan hal politik dengan hal pembiayaan dana. Individu-individu kaya serta bisnes-bisnes cuba merapatkan talian dengan parti-parti politik dengan tujuan mempengaruhi keputusan polisi atau dapat menceburi dalam projek-projek. Tidak boleh dinafikan bahawa individu-individu tersebut berhak menyokong mana-mana parti pilihan mereka. Namun tetapi, pembiayaan dan pendermaan politik di Malaysia kerap dikaitkan dengan isu kroni (kuncu), pilih kasih oleh kerajaan dan rasuah.

Membiayai Pejabat Tetap Menjalankan Kajian Dasar dan PolisiPendidikan Politik dan

Kempen

Menjalankan Kempen Pengiklanan Polisi Pergerakan Pengundi Membayar Pekerja Parti

Pembiayaan daripada Sumber Awam

Pembiayaan secara tidak langsung

daripada sumber awam Pembiayaan secara

langsung daripada sumber awam

• Pengecualian

daripada cukai • Peluang subsidi

untuk periklanan media, tempat mesyuarat dan lain-lain.

• Subsidi tunai • Pemindahan wang

kepada parti atau calon

Pembiayaan daripada Kewangan Peribadi

Sumbangan Bayaran Keahlian Kekayaan Peribadi

Pemilikan Bisnes

Sumbangan wang atau barang daripada penyokong

Daripada ahli Membiayai aktiviti parti Daripada keuntungan syarikat

Memperoleh kewangan secara sah iaitu tidak melibatkan pemindahan sumber kerajaan untuk kegunaan mereka sendiri atau penderma mereka.

Pemindahan secara langsung atau tidak langsung sumber kewangan daripada kerajaan termasuk peruntukan bajet

nasional dan dana sumber cukai.

Isu Pembiayaan Dana Politik : Dua Masalah Utama

Bagaimana dana pembiayaan diperolehi

Kegunaan dana oleh Sumber dana kepada

Parti Politik / Calon

1

Bagaimana dana dibelanjakan 2

Wang dalam Politik.indd 3 28/12/2015 12:55:55 AM

4

Peranan kewangan dalam politik merosakkan ekonomi serta menyumbang kepada tuduhan rasuah yang serius. Oleh yang demikian, keputusan politik bukan lagi di tangan rakyat namun dikuasai oleh segelintir individu-individu yang berpengaruh.

Bagaimana Politik Wang memberi kesan kepada saya?

Apabila politik bergantung kepada kewangan, ia tidak lagi bertunjang kepada ideologi, polisi, perkhidmatan kepada rakyat, kepentingan nasional atau kepimpinan negara. Seterusnya, politik hanya berkaitan dengan siapa yang lebih dapat mengumpul pembiayaan serta memberi sumbangan untuk memperolehi sokongan. Dalam parti pula, kewangan politik akan menjurus kepada perbentukan puak-puak. Objektif puak-puak ini ialah untuk mencari jalan memperkayakan diri.

Dengan kewujudan pembiayaan politik di Malaysia dijalankan secara tersembunyi iaitu tiada kewujudan pengisytiharan mandatori yang dikenakan kepada penderma kewangan peribadi ke gelanggang politik. Dalam situasi ini “pembiayaan politik oleh badan korporat” tidak boleh dikenali sebagai “sifat kedermawanan” atau “perkhidmatan nasional”. Bisnes mendapat keuntungan daripada pembiayaan kepada ahli atau parti politik.

Setiap tahun, berbilion Ringgit telah hilang disebabkan ketirisan dalam perbelanjaan kerajaan. Ada kekurangan yang serius mengenai ketiadaan sifat tanggungjawab dan pentadbiran sumber nasional dan dana cukai serta lesen dan anugerah konsensi. Oleh yang demikian, cadangan projek yang besar kepada kerajaan menawarkan perkhidmatan terbaik dengan kos terendah tidak dipilih. Hal ini mungkin disebabkan perjanjian yang telah wujud antara bisnes dan parti. Kesudahannya, kerajaan terpaksa membayar kos yang tinggi untuk projek yang dibawah taraf.

Semua ini akan mengakibatkan dua kesan kepada kita:

1. Sebagai pembayar cukai, secara langsung kita akan dibebani dengan kos tinggi projek yang mahal.

2. Sebagai warganegara, kita menderita oleh kerana perlaksanaan kemudahan awam yang kurang cekap dan menjurus kepada kos penyelenggaraan yang lebih tinggi.

Sebagai pembayar cukai atau warganegara, tidakkah kita ingin tahu ke mana dana cukai disalurkan, bagaimana ia diuruskan dan adakah ia diuruskan dengan penuh bertanggungjawab? Apa lagi, kita berhak mengetahui semuanya.

Akibat politik wang meliputi pelbagai bidang. Ia melemahkan kepercayaan awam terhadap ahli politik dan cara pentadbirannya diuruskan. Malah ia akan menjurus kepada Malaysia menjadi kekurangan daya saing dalam arena antarabangsa kerana kos membuat bisnes akan meningkat.

Oleh yang demikian, apa yang harus dilakukan?

Kita akan bertanya “Adakah jalan keluar?” Soalan ini sah kerana perundangan serta institusi yang sedia ada bagi tujuan mengawasi kegiatan pilihan raya, tidak berkemampuan mengawal pembiayaan dana politik dengan adil.

Politik ialah caturan: lebih banyak diperolehi, lebih baik – iaitu undi atau wang. Oleh kerana itu, ahli atau parti politik tidak boleh dibenarkan mengawasi kegiatan sendiri. Hak pengawalan wajib diletakkan kepada institusi bebas, yang akan memperkuatkuasakan undang-undang serta panduan mengenai cara dana boleh diperolehi atau dibelanjakan. Parti politik seharusnya mendedahkan atau memberi maklumat mengenai sumber kewangan serta pembelanjaan mereka.

Wang dalam Politik.indd 4 28/12/2015 12:55:55 AM

5

Apa yang Patut Dipulihkan?

Di Malaysia, kita terpaksa bermula daripada dasar pertama untuk menuntut pengubahsuaian.

Tunjukkan Pecahan Isu-Isu di Malaysia

Secara ringkas, enam isu utama yang melanda Malaysia hari ini ialah:

Secara ringkas, enam isu utama yang melanda Malaysia hari ini ialah:

Pendekatan tiga penjuru diperlukan untuk memperkukuhkan ketelusan serta akauntabiliti dalam pembiayaan dana politik supaya pemimpin-pemimpin berkemampuan muncul dan mengadakan suasana adil sewaktu pilihan raya.

1. Kajian semula perundangan 2. Pemulihan institusi 3. Pemantauan pilihan raya dalaman parti

Fokus: Perlembagaan Persekutuan, Akta Kesalahan Pilihan Raya 1954, Akta Pertubuhan 1966

Tujuan: Perundangan

berkaitan harus dikaji semula untuk memastikan kawalan yang lebih mantap atas pembiayaan kewangan politik supaya perjalanan demokrasi terjamin

Fokus: Suruhanjaya Pilihan Raya (SPR) dan Pendaftar Pertubuhan

Tujuan: Institusi-institusi

mengawal parti-parti dalam sistem pilihan raya harus ada autonomi untuk mengawasi serta menguatkuasakan perundangan mengenai pembimbingan kewangan politik

Fokus: Semua parti politik yang berdaftar

Tujuan: Berusaha mengawasi pemilihan dalam parti bagi mengawal pembelian undi serta sifat penaungan kuasa

Pengubahsuaian undang-undang harus berdepan dengan isu had atau batas mengenai pendermaan dan perbelanjaan serta sumber dana tersebut dan pendedahan pembiayaan kewangan politik

Wang dalam Politik.indd 5 28/12/2015 12:55:55 AM

6

Berikut adalah situasi semasa di Malaysia dan pengubahsuaian atau pemulihan yang dicadangkan secara terperinci:

1. Kajian Semula Perundangan

Pindaan atas perundangan yang ada serta undang-undang baru harus dicipta bagi memantapkan ketelusan dan akauntabiliti pembiayaan kewangan politik.

Perundangan Kelemahan Sedia Ada Cadangan Untuk Memperbaikinya

Perlembagaan Persekutuan Perdana Menteri berpengaruh tinggi atas pelantikan ahli jemaah Suruhanjaya Pilihan Raya (SPR). Ini tentu akan menjejas autonomi SPR dan kesaksamaannya.

Pindaan Perlembagaan Persekutuan mesti memelihara kebebasan dan kesaksamaan SPR.

Akta Kesalahan Pilihan Raya (Election Offences Act 1954)

Tiada undang-undang yang menghadkan jumlah yang boleh diterima parti daripada individu, badan korporat dan penderma ketiga yang ada kaitan politik.

Tiada tuntutan mandatori untuk mengisytiharkan identiti penderma tanpa nama.

Had yang wujud mengenai pembelanjaan oleh parti dalam pilihan raya hanyalah sewaktu jadual rasmi tempoh pilihan raya sahaja.

Tiada had bagi pembelanjaan di luar waktu rasmi pilihan raya.

Undang-undang baru mesti merangkumi peraturan mengenai peruntukan dana bagi kempen serta had pembelanjaan setiap parti. Ia juga termasuk kewajipan memberi maklumat serta laporan mengenai sumber dan pembelanjaannya.

Undang-undang ini akan memantapkan ke-upayaan penguat-kuasaan dan kemampuan SPR.

Undang-undang tersebut harus menghadkan jumlah yang boleh didermakan kepada parti-parti. Ia melibatkan pendermaan berbentuk pinjaman tunai atau barangan seperti tuan sponsor barangan, tempat dan perkhidmatan. Ia merangkumi kesemua jenis penderma iaitu individu, syarikat dan badan ketiga yang ada kaitan politik dengan parti.

Penderma tidak bernama harus diharamkan untuk mengelakkan pembiayaan tersembunyi.

Akta Pertubuhan 1996 Isu utama yang memerlukan pengubahsuaian atau pemulihan ialah mengenai pendedahan peruntukan. Keperluan pelaporan dan pendedahan awam atas pembiayaan kewangan politik dan pembelanjaan adalah minima.

Calon dikehendaki memberi laporan teliti atas sumber kewangan dan perbelanjaan sewaktu tempoh pilihan raya tetapi ia dikecualikan di luar tempoh berkempen.

Peruntukan mengenai membuat laporan yang sedia ada sangat asas (basic) dan tiada dikenakan penyeliaan yang sempurna. Oleh yang demikian, peruntukan membuat pendedahan umum adalah lemah.

Kini parti politik yang berdaftar mengikut Akta Pertubuhan 1996 adalah di bawah skop Pendaftar Pertubuhan. Akta ini harus dipinda untuk memantapkan kebebasan serta kesaksamaan Pendaftar Pertubuhan.

Undang-undang baru diperlukan bagi mengawasi tingkah laku penderma kewangan. Ia termasuk pembiayaan pemilihan dalaman parti politik dan bukan hanya untuk pilihan raya persekutuan atau negeri.

Parti-parti serta calon-calon harus diwajibkan memberi laporan terperinci mengenai sumbangan dan perbelanjaan. Kekerapan laporan mesti lebih tinggi sewaktu tempoh pilihan raya dan kurang di luar tempoh tersebut.

Pengubahsuaian atau pemulihan ini mesti berupaya memberi segala maklumat yang kemaskini kepada pengetahuan umum. Ahli atau orang umum harus dapat memperolehi maklumat tersebut dengan senang.

Wang dalam Politik.indd 6 28/12/2015 12:55:55 AM

7

2. Pemulihan Institusi-institusi

Institusi awam yang berperanan mengawasi sistem pilihan raya harus diberi peningkatan atas aspek kebebasan serta kesaksamaan supaya mereka dapat menjalankan tugas tanpa takut atau pilih kasih.

3. Pengawasan Pilihan Raya Dalaman Parti

Perlaksanaan yang relevan untuk mengawasi pilihan raya dalaman parti amat diperlukan.

Institusi-institusi Kelemahan kini Cadangan untuk memperbaikinya

Suruhanjaya Pilihan Raya (SPR)

SPR dan Pendaftar Pertubuhan kini kurang berkuasa bagi mengambil tindakan secara bebas terhadap parti-parti yang melanggar peraturan pilihan raya. Hal ini berlaku kerana Pendaftar Pertubuhan jatuh di bawah naungan Kementerian Dalam Negeri dan mengakibatkan ianya di bawah penunjuk pihak eksekutif. Kedua, institusi tersebut tiada keupayaan penuh bagi menentukan pematuhan kepada peraturan-peraturan pembiayaan kewangan politik yang sedia ada. Hal ini disebabkan mereka tidak berkuasa menjalankan siasatan dengan bebas atau membuat audit.

Pengubahsuaian atau pemulihan harus memantapkan kebebasan dan juga saksamaan mengenai perlantikan ahli dan membuat laporan serta keupayaan pengawasan dan penguatkuasaan. Kebebasan dan kesaksamaan SPR harus dilindungi dan diberi peranan mendaftar serta mengawasi parti-parti politik.

Pendaftar Pertubuhan Pemulihan harus menambahbaikan kebebasan serta kesaksamaan kedua-dua badan tersebut. Ini termasuk kaedah penerimaan laporan serta perlaksanaan tugas-tugas. Parti-parti seharusnya berdaftar dan diletak di bawah naungan SPR dan bukan di bawah naungan Pendaftar Pertubuhan.

Kelemahan kini Cadangan untuk memperbaikinya

Semua parti politik yang berdaftar

Pilihan raya dalaman parti adalah di bawah kuasa dan pentadbiran perlembagaan parti itu sendiri. Hampir tiada pengawasan mengenai perbelanjaan dan pembiayaan wujud. Pemantauan atas pilihan raya dalam parti adalah penting bagi mengawal pembiayaan kewangan politik. Ini kerana jumlah yang disalurkan sewaktu pilihan raya parti kadangkala melebihi apa yang digunakan sewaktu pilihan raya umum. Kegiatan ini lumrah seperti membeli undi, dengan cara jamuan makan, pemberian buah tangan, pemberian wang tunai dan konsesi ekonomik. Ini menjurus kepada pengwujudan puak-puak di mana kebolehan pemberian kontrak lebih penting daripada unsur kebolehan kepemimpinan.

Penguasaan luaran bagi mengawasi perjalanan pilihan raya dalaman parti diperlukan daripada tahap akar umbi hingga atas kepada tahap pucuk pimpinan. Pada tahap aktiviti dalaman parti, akauntabiliti serta ketelusan mengenai pembiayaan dan perbelanjaan yang dikendalikan untuk perlantikan bagi kedudukan pimpinan parti harus diwujudkan. Ianya harus merangkumi perbelanjaan yang dikendalikan, sebelum, sewaktu dan selepas pemilihan parti.

Wang dalam Politik.indd 7 28/12/2015 12:55:55 AM

8

Tiga tuntutan mengenai inisiatif pemulihan pembiayaan kewangan politik:

Mengubal Akta * Kerajaan telah dahulu mencadangkan undang-undang Parti Politik tersebut tetapi belum lagi dibentangkan dalam Parlimen. * Undang-undang ini mesti mengharamkan wang tersembunyi dan pembiayaan dari sumber asing, menghadkan pendermaan dan perbelanjaan politik, mengadakan laporan untuk pendedahan awam serta pengenalan panduan- panduan bagi kerajaan sementara dan mengharamkan pemilikan bisnes oleh parti.

Memperkuasakan * Autonomi serta kesaksamaan SPR mesti dilindungi. Suruhanjaya Pilihan Raya (SPR) * SPR ditugaskan bagi pendaftaran dan pengawasan parti-parti politik.

Memperkenalkan * Pembiayaan cara baru ini dihasilkan daripada sumber Pembiayaan Awam kewangan awam. Ia diperuntukkan kepada semua parti politik sama ada dalam kerajaan atau pembangkang. * Pembiayaan awam akan banyak mengurangkan bergantung kepada pembiayaan dari sumber persendirian terutama daripada individu yang kaya serta badan korporat yang ada kepentingan. Cara ini akan meningkatkan kesaksamaan antara parti baru dan lama serta calon-calon bebas.

1. Bagaimana pemulihan institusi boleh dilakukan bagi memantapkan Suruhanjaya Pilihan Raya (SPR)?

SPR atau Badan Pengurusan Pilihan Raya (BPPR) ialah institusi utama untuk mengendalikan pengawasan sistem pilihan raya.

Tiga model atau contoh dicadangkan:

Wang dalam Politik.indd 8 28/12/2015 12:55:55 AM

9

1.1 Perlantikan Ahli SPR

Pembentukan Jawatankuasa Perlantikan Suruhanjaya Pilihan Raya (JPSPR)

Perdana Menteri Ketua Pembangkang Kerusi ‘Parliamentary Select Committee for Electoral Matters’ (PSC) Ahli pembangkang Jawatan Tinggi dalam PSC Ketua Hakim Pengerusi ‘Malaysian Human Rights Commission’ (SUHAKAM) Presiden ‘Malaysia Bar Council’ Penambahan seorang wakil daripada kalangan umum yang mempunyai pengetahuan atau

pengalaman mengenai pengurusan pilihan raya. Jawatankuasa pemilihan ini bukan jawatan-kuasa tetap Parlimen. Penambahan wakil ini memerlukan perubahan dalam Parlimen.

Badan Pengurusan Pilihan Raya (Model BPPR)

1. Bebas BPPR sebagai institusi

bersendirian dan bebas daripada pengaruh pihak eksekutif kerajaan.

SPR di Malaysia adalah dibawah eksekutif kerajaan.

2. Cara Kerajaan Pilihan raya

dikendalikan oleh pihak Kementerian (umpamanya, Kementerian Dalam Negeri) dan/atau Majlis Tempatan.

3. Berstruktur Pengawasan polisi

dibawah pemerhatian BPPR dan bebas daripada pengaruh eksekutif kerajaan.

Pengendalian BPPR seperti model kerajaan.

Isu-isu berkaitan

1 2 3 4

Perlantikan Kriteria calon Tempoh keahlian Akauntabiliti Ahli SPR memasuki SPR dalam SPR SPR

Wang dalam Politik.indd 9 28/12/2015 12:55:56 AM

10

1.2 Kriteria Calon Memasuki SPR

1.3 Kelayakan Tempoh Ahli SPR

Proses perlantikan JPSPR akan membuat pengistiharan umum mengenai kekosongan yang timbul. Calon-calon akan menapis kelayakan calon. Perbincangan awam akan diadakan mengenai calon-calon terpilih iaitu sekurang-

kurangnya tiga calon bagi setiap kekosongan. JPSPR akan melaporkan calon yang dipilih ke Parlimen untuk mendapat persetujuan

Dewan dan seterusnya dipersembahkan kepada Yang Di-Pertuan Agong untuk persetujuan.

Seseorang tidak boleh dilantik sebagai ahli SPR jika:

Pembatasan Perundangan

1. Warganegara a Ahli parti b Beliau pegawai atau c Memegang jawatan berdaftar pekerja parti berdaftar atau yang dilantik ahli akaun parti berkenaan

d telah pada bila-bila masa dalam tempoh sepuluh tahun

2. Kesaksamaan i Menjadi pegawai ii Telah memegang iii Telah dinamakan atau pekerja seperti jawatan tersebut sebagai penderma para (b) di atas di dalam daftar penderma-penderma

Pesuruhjaya Pilihan Raya harus dilantik untuk tempoh enam tahun dengan pilihan untuk melanjutkannya sepanjang enam tahun lagi. Ini membolehkan satu kitaran penuh pilihan raya.

Tempoh jawatan 6 Tahun

Umur Bersara 70 Tahun

Wang dalam Politik.indd 10 28/12/2015 12:55:56 AM

11

2. Bagaimana melaksanakan Pengubahsuaian Perundangan serta memperkenalkan undang-undang baharu: Akta Parti Politik (APP)?

Akta Parti Politik (APP) ialah perundangan baharu yang akan memberi kesan kepada Perlembagaan Persekutuan dan perundangan-perundangan lain yang berkaitan. Ia akan menjalinkan perangkaan yang lebih komprehensif dan standard bagi mengawasi pembiayaan kewangan politik. Undang-undang baru ini dijangka akan bergabung atau meminda Seksyen-seksyen terpilih dalam Akta Kesalahan Pilihan Raya 1954, Akta Suruhanjaya Pilihan Raya 1958 dan Akta Pertubuhan 1966.

Undang-undang baru ini akan menentang lapan kelemahan asas yang sedia ada.

1.4 Akauntabiliti SPR

Pesuruhjaya Pilihan Raya harus dilantik untuk tempoh enam tahun dengan pilihan untuk melanjutkannya sepanjang enam tahun lagi. Ini membolehkan satu kitaran penuh pilihan raya.

Umur persaraan ialah usia 70 tahun. Perlantikan kepada SPR harus berperingkat untuk

membolehkan kesenambungan memori institusi.

Tempoh jawatan 6 Tahun

Umur Bersara 70 Tahun

Penubuhan ‘Parliamentary Select Committee’ (PSC) Untuk mencerminkan komposisi keahlian Dewan Menerima laporan-laporan tahunan SPR selepas pilihan raya peringkat persekutuan atau negeri Membuat penyelidikan mengenai sistem dan proses pilihan raya berdasarkan input SPR Kesemua perbincangan serta pendapatan dibuka kepada pengetahuan umum

1.Kawalan terhadap parti-parti politik

2. Batasan pendermaan politik

3.Menghadkan pembelanjaan politik 4.Peluang pembiayaan

5.Kehendak mengadakan laporan

6.Kehendak pengetahuan umum

7.Mengawal pembiayaan pilihan

parti

8.Panduan untuk kerajaan sementara

Wang dalam Politik.indd 11 28/12/2015 12:55:56 AM

12

Sila beri maklumat yang lebih lanjut mengenai APP dan bagaimana impaknya kepada kewangan politik?

2.1 Pengawasan atas parti-parti politik

Apakah pembaharuannya?

Perangkaan baru mengenai panduan parti politik akan diwujudkan:

Apakah pembaharuannya?

tertapis parti-parti politik Menguatkuasakan dan

SPR akan mengambil alih tugas pendaftaran dan penguasaan parti-parti politik yang kini di bawah Pendaftar Pertubuhan

Pendaftaran parti politik

Menyelia dan memudahkan hal parti

Menerima, meneliti serta menyimpan dokumen yang disalurkan oleh parti politik

Mengumumkan informasi tertapis parti-parti politik

Menguatkuasakan dan memastikan patuh kepada APP

Fungsi-fungsi:

Yang di-Pertuan Agong (Pelindung)

Pengerusi SPR(Kustodian atau

penjaga)

Urus Setia (Eksekutif)

Parti-parti politik (Eksekutif)

Parlimen(Badan

Pengawasan)

Pesuruhjaya SPR (membuat keputusan)

Wang dalam Politik.indd 12 28/12/2015 12:55:57 AM

13

2.2 Had atau batasan pendermaan politik

APP akan memperkenalkan peraturan bagi menyemai akauntabiliti serta ketelusan pembiayaan kewangan politik. Ia merangkumi pendermaan dalam bentuk tunai atau kebendaan.

2.3 Had atau batasan ke atas belanjawan politik

Batasan jumlah terhad akan dikenakan kepada calon, parti-parti politik dan TPA yang boleh dibelanjakan di dalam tempoh pilihan raya dan di luar tempoh tersebut.

Terma “third-party actors” (TPAs) digunakan untuk menerangkan badan bukan politik atau sesiapa yang meminta pendermaan serta membuat belanjawaan yang berkaitan dengan kempen pilihan raya, contohnya, badan aktiviti politik, dana kempen kesatuan, ‘think tank’, yayasan dan lain-lain.

Parti-parti atau calon-calon individu mesti mengeluarkan resit bagi semua sumbangan

Pendermaan kepada parti politik mesti disalurkan terus ke akaun parti

Meletakkan had RM50,000 setahun daripada penderma ketiga (TPA)

Menghadkan jumlah RM100,000 untuk setiap badan korporat setahun atau RM500,000 daripada kumpulan syarikat-syarikat yang dimiliki majoriti pemilik saham

Menghadkan jumlah RM10,000 untuk setiap penyumbang setahun

Parti-parti serta calon-calon mesti mengumumkan identiti penderma > RM50 dalam satu sumbangan atau berganda

Tubuhkan senarai penderma sah dan tidak sah

Wang dalam Politik.indd 13 28/12/2015 12:55:57 AM

14

2.4 Peluang mendekati pembiayaan awam dan persendirian

Tujuan APP ialah untuk menggalakkan pembiayaan kewangan politik yang berterusan menerusi gabungan pembiayaan awam dan persendirian parti-parti politik. Ia sepatutnya tidak bergantung kesemuanya kepada kedua-dua kaedah tersebut.

Batasan jumlah terhad akan dikenakan kepada calon, parti-parti politik dan TPA yang boleh dibelanjakan di dalam tempoh pilihan raya dan di luar tempoh tersebut.

L

uar T

empo

h

P

iliha

n Ra

ya

Hadkan belanjawan parti politik berdasarkan pendapatan kewangan yang diterima setiap tahun

Mengenakan tiada perbelanjaan sewaktu “tiada kempen” di antara hari parlimen atau dewan negeri dibubarkan dan hari pencalonan

TPA tidak dibenar membelanjakan wang melebihi 20% dari pendapatan yang diperolehi oleh parti bergabung

Dala

m T

empo

h

Pilih

an R

aya

Menghadkan perbelanjaan parti politik berdasarkan atas jumlah calon-calon yang bertanding dalam pilihan raya

Mengenalkan panduan baru perbelanjaan bagi calon-calon dengan mengambil kira jumlah pengundi serta saiz geografi kawasan pengundian

TPA tidak dibenarkan untuk membelanjakan melebihi 20% daripada kos perbelanjaan yang dihadapi oleh parti bergabung setiap tahun

Rasional bagi mengadakan panduan untuk pembiayaan persendirian

Wang dalam Politik.indd 14 28/12/2015 12:55:57 AM

15

Walau bagaimanapun, semua perundangan mengenai pertimbangan atas hal persendirian mestilah berpatutan dan bertimbang rasa. Jika tidak, ia akan menggalakkan parti-parti membuat kaedah pengiraan akaun ‘kreatif’ yang akan menjurus kepada amalan yang direka untuk mencapai tahap maksimum mengenai had-had yang dikenakan.

Oleh itu, apakah perundangan mengenai pembiayaan kewangan peribadi?

Apa lagi yang diperlukan untuk menggalakkan kesaksamaan?

Peraturan mengenai pembiayaan persendirian akan menjurus kepada menghadkan kebolehan parti-parti atau calon mendapati pembiayaan bebas. Oleh yang demikian, kita harus mengadakan sumber pendapatan alternatif bagi menjana aktiviti politik. Penyelesaiannya ialah bagi memperkenalkan kaedah yang adil dan munasabah bagi membiayai kos menjana parti sewaktu kempen pilihan raya.

Skim pembiayaan yang dicadangkan untuk Malaysia ialah:

Oleh itu, apakah perundangan mengenai pembiayaan kewangan peribadi?

Bisnes-bisnes untuk keuntungan ialah organisasi yang mengharapkan keuntungan daripada operasinya dan hanya mengambil berat tentang kepentingan sendiri. Bisnes-bisnes tidak beruntungan ialah organisasi yang memberi fokus kepada servis awam, dan hanya menitikberatkan wang untuk keperluan aktiviti sendiri.

Perundangan atas Pembiayaan Kewangan Persendirian

Menghalang parti-parti politik daripada memiliki bisnes-bisnes untuk keuntungan

Wakil-wakil yang dipilih dikehendaki membuat pengisytiharan awam mengenai aset-aset sebelum memegang jawatan dan kerap memperbaharuinya selepas itu

Wakil-wakil yang dipilih tidak dibenarkan berkecimpung di dalam bisnes-bisnes yang membuat keuntungan semasa memegang jawatan awam

Skim pembiayaan yang dicadangkan untuk Malaysia ialah :

Hak * Pembiayaan kewangan tahunan ialah berdasarkan jumlah undi popular yang diterima dalam pilihan raya lampau. Parti akan menerima RM4 setahun bagi setiap undi yang diperolehi.

Edaran * Pembiayaan kewangan awam diedarkan setiap setengah tahun dan dibayar kepada parti-parti politik atau terus kepada calon bebas. Laporan * Penerima pembiayaan kewangan awam harus mengemukakan akaun yang diaudit kepada APP. Laporan ini mesti merangkumi ‘balance sheet’. Kegagalan mengemukakan laporan pada waktu yang ditetapkan akan mengakibatkan kehilangan peruntukan.

Pendedahan * SPR akan mengeluarkan laporannya mengenai hal ini dan ia akan didedahkan untuk pengetahuan awam.

Wang dalam Politik.indd 15 28/12/2015 12:55:57 AM

16

Apakah keuntungan yang mungkin diperolehi dan risikonya mengenai Pembiayaan Awam?

2.5 Keperluan Pelaporan

APP akan memantapkan cara laporan yang sedia ada bagi parti-parti dan calon-calon, satu-satunya tindakan utama untuk menambahbaikkan pembiayaan kewangan politik. Perundangan baru ini ialah:

Skim pembiayaan yang dicadangkan untuk Malaysia ialah :

Hak * Pembiayaan kewangan tahunan ialah berdasarkan jumlah undi popular yang diterima dalam pilihan raya lampau. Parti akan menerima RM4 setahun bagi setiap undi yang diperolehi.

Edaran * Pembiayaan kewangan awam diedarkan setiap setengah tahun dan dibayar kepada parti-parti politik atau terus kepada calon bebas. Laporan * Penerima pembiayaan kewangan awam harus mengemukakan akaun yang diaudit kepada APP. Laporan ini mesti merangkumi ‘balance sheet’. Kegagalan mengemukakan laporan pada waktu yang ditetapkan akan mengakibatkan kehilangan peruntukan.

Pendedahan * SPR akan mengeluarkan laporannya mengenai hal ini dan ia akan didedahkan untuk pengetahuan awam.

Hujah menyokong pembiayaan awam Hujah menentang pembiayaan awam

1. Ia semulajadi dan keperluan kos demokrasi. 2. Ia berkemampuan menyekat pengaruh wang

politik dan membendung rasuah. 3. Kerajaan boleh menggalakkan atau mengarah

sesuatu kehendak seperti adakan lebih calon wanita.

4. Ia memantapkan ketelusan mengenai kewangan calon atau parti dan membendung rasuah.

5. Jika calon atau parti hanya bergantung kepada pembiayaan persendirian, ia akan mewujudkan ketidaksamaan politik dalam kerajaan.

6. Parti politik serta calon memerlukan sokongan bagi menghadapi kos kempen yang meningkat.

7. Dalam masyarakat yang rendah pendapatan, orang awam tidak berupaya menyumbang kepada parti politik.

1. Ia menjauhkan lagi jurang di antara kepimpinan elit (pemimpin, calon) dengan warga biasa (ahli parti, penyokong, pengundi).

2. Ia memperkukuhkan status sedia wujud dan calon yang berkuasa.

3. Pembayar cukai terpaksa menyokong parti politik atau calon yang mereka tidak mempersetujui.

4. Pembiayaan untuk parti politik akan memakan peruntukan ke sekolah, hospital serta menyumbang kepada ahli politik yang kaya.

5. Parti politik dan calon tiada lagi boleh membuat keputusan dan mengumpul dana.

6. Parti politik menghadapi kemungkinan menjadi sebahagian cawangan kerajaan dan bukan lagi sebahagian masyarakat sivil.

Parti-parti terlibat * Parti-parti politik, calon-calon dan TPA dikehendaki melaporkan hal kewangan.

Kekerapan laporan * Luar tempoh pilihan raya: Parti-parti dikehendaki membuat laporan setiap tahun (tidak termasuk calon-calon). * Waktu pilihan raya: Parti-parti dan calon-calon dikehendaki membuat laporan pendek dan komprehensif dalam 14 hari tarikh pencalonan. Laporan informasi * Pengumuman identiti penderma yang menyumbang RM500 atau lebih dalam satu pendermaan atau berganda. Kesahihan laporan * Semua laporan mesti diaudit oleh juru audit bebas sebelum dikemukakan kepada SPR. Dana tabung kurang * Tidak dibenarkan. sihat

Kawalan *Parti-parti politik, calon dan TPA mesti melaporkan kepada SPR.

Wang dalam Politik.indd 16 28/12/2015 12:55:57 AM

17

2.6 Keperluan pengisytiharan (pendedahan) awam

Keperluan pengisytiharan awam berjalan seiring dengan kewajiban membuat laporan mengenai pem-biayaan serta perbelanjaan untuk menjamin ketelusan.

Parti-parti terlibat * Parti-parti politik, calon-calon dan TPA dikehendaki melaporkan hal kewangan.

Kekerapan laporan * Luar tempoh pilihan raya: Parti-parti dikehendaki membuat laporan setiap tahun (tidak termasuk calon-calon). * Waktu pilihan raya: Parti-parti dan calon-calon dikehendaki membuat laporan pendek dan komprehensif dalam 14 hari tarikh pencalonan. Laporan informasi * Pengumuman identiti penderma yang menyumbang RM500 atau lebih dalam satu pendermaan atau berganda. Kesahihan laporan * Semua laporan mesti diaudit oleh juru audit bebas sebelum dikemukakan kepada SPR. Dana tabung kurang * Tidak dibenarkan. sihat

Kawalan *Parti-parti politik, calon dan TPA mesti melaporkan kepada SPR.

Keperluan pengisytiharan awam berjalan seiring dengan kewajiban membuat laporan mengenai pembiayaan serta perbelanjaan untuk menjamin ketelusan.

Pengisytiharan awam akan merangkumi laporan parti-parti politik, calon-calon dan TPA.

SPR bertanggungjawab membuat laporan kewangan untuk kalangan awam.

SPR dikehendaki mengisytiharkan laporan kewangan yang diterima tanpa pengubahsuaian.

Luar tempoh pilihan raya: pengisytiharan tahunan mesti dibuat dalam tempoh 31 hari pada bulan pertama tahun.

Dalam tempoh pilihan raya: SPR dikehendaki mengisytiharkan laporan rumusan pada setiap hari dan komprehensif dalam jangka 31 hari semasa hari pencalonan.

Mengadakan pendaftaran atas talian atau arkib bagi merakamkan pengumuman parti politik.

Adalah kesalahan di sisi undang-undang bagi penjawat awam bersikap tidak adil terhadap penderma parti pembangkang.

Wang dalam Politik.indd 17 28/12/2015 12:55:57 AM

18

2.7 Pembiayaan Pilihan Raya Dalaman Parti

Selain daripada mengawal pembiayaan kewangan parti dan calon, PPA akan berkuasa mengawasi pilihan raya dalaman parti.

Nanti, apa sebab-sebabnya pilihan raya dalaman parti mesti dikawal?

Ini ialah permasalahan genting kerana pemilihan parti diterajui oleh puak-puak yang mengamalkan politik wang, ketuanan kuasa serta pencari-pencari imbuhan. Ia menjurus kepada pembelian undi dan akan menghancurkan integriti parti-parti politik. Perundangan dan pengawalan yang sedia ada tidak langsung menyentuh perkara ini. Secara prinsip, pembiayaan kewangan politik yang dilaksanakan di peringkat nasional harus diadakan untuk pilihan raya dalaman parti juga.

2.8 Panduan mengenai Kerajaan Sementara

Kini tiada panduan atau struktur perangkaan mengenai hal ini. APP yang dicadangkan melarang kerajaan sementara (kerajaan yang sedia ada sementara menunggu pilihan raya) mengisytiharkan imbuhan-imbuhan pilihan raya, rancangan pembangunan dengan menggunakan sumber negara.

Parti-parti mesti mengemukakan laporan audit

peserta kepada SPR

Had pendermaan bagi pilihan parti serupa dengan pilihan raya

nasional

Had belanjawan bagi pilihan parti serupa dengan pilihan raya

nasional

Keperluan laporan (sewaktu dan selepas pilihan raya parti)

serupa dengan pilihan raya nasional

Keperluan pengisytiharan (sewaktu dan selepas pilihan

raya parti) serupa dengan pilihan raya nasional

SPR akan bertanggungjawab sebagai badan bagi mengawasi kerajaan sementara.

Kawalan

Melarang kerajaan sementara melancarkan program-program pembangunan apabila Parlimen/Dewan dibubarkan.

Peranan kerajaan sementara

Wang dalam Politik.indd 18 28/12/2015 12:55:57 AM

19

Senarai Badan-badan Bukan Kerajaan yang Menyokong Cadangan Pemulihan

Wang dalam Politik.indd 19 28/12/2015 12:55:58 AM

20

Wang dalam Politik.indd 20 28/12/2015 12:55:58 AM