Wat gaan we doen?

• Introductie hormonen• Uitleg klieren• Opdracht boek klieren & hormonen• Uitleg hormonale regeling man & vrouw• Opdracht slide & opdrachten boek (5,6,7,8 en

13 van Thema 2)

Ratbot

• Electrode stimuleert de hypothalamus

Hormonale regeling van de voortplanting

Klier en hormoonklier

“Secretie”

Bijvoorbeeld:zweetklieren

Opdracht Boek

• Noteer: klieren uit de plaatjes in het boek en het bijbehorende hormoon. (bijv. in een tabel)

• Welke hormonen zijn geslachts-gebonden, welke niet? (d.w.z. Welke hormonen zitten bij de man in een hogere concentratie in het bloed heeft en welke bij de vrouw? )

Hypothalamus

• Hypothalamus reageert op hormonen in het bloed en wordt bestuurd door de hersenen

• Hypothalamus geeft bijvoorbeeld hormonen af wanneer de hersenen aan seks denken

• Deze hormonen hebben invloed op een belangrijke hormoonklier: de hypofyse

Hypofyse (EN: Pituary gland)

Zie ook Bannink, Biodata, Informatieboek biologie havo vwo 2e druk

LH-RH= Luteinizing-hormone-releasing hormone

“negatieve terugkoppeling”

Primaire en secundaire geslachtskenmerken man

Sertolicellen en cellen van Leydig

Primaire en secundaire geslachtskenmerken

Baard in de keelBaardgroeiHaargroei (geslachtsorganen, oksels, soms op borst)

BorstontwikkelingBekkenverwijdingOpbouw vetlaagHaargroei (geslachtsorganen, oksels)

Secundaire geslachtskenmerken vrouw

hypofyse

FSH LH

Oestrogenen:OestradiolOestron

+

-

+

+

Follikelstimulerend hormoon +

“positieve terugkoppeling”

hypofyse

FSH LH

(corpus luteum)Luteïniserend hormoon

+

Oestrogenen+Progesteron

voedingsstoffen

+

-

“negatieve terugkoppeling”

hypofyse

FSH LH

(corpus luteum)Luteïniserend hormoon

voedingsstoffen

-

“negatieve terugkoppeling”

Gele lichaam sterft door gebrek aan LH(~11 dagen na ovulatie)

Oestrogenen+Progesteron

++

Menstruatie

Primaire en secundaire geslachtskenmerken

Baard in de keelBaardgroeiHaargroei (geslachtsorganen, oksels, soms op borst)

BorstontwikkelingBekkenverwijdingOpbouw vetlaagHaargroei (geslachtsorganen, oksels)

HCG= Humaan Chorion-Gonatropine

Huiswerk

• Welke hormonen zitten er in de pil en op welke vrouwelijke geslachtshormonen lijken deze? (gebruik Afb.7 bij opdracht 13 van de hand-out)

• Alle deelvragen van vraag 13• Alle vragen over Basisstof 3: 5,6,7 en 8