Upload
mirthe-verbeek
View
216
Download
1
Embed Size (px)
Citation preview
Wat is de invloed van een hersentumor op het
functioneren van de patiënt?
Dieta Brandsma, neuroloog NKI-AvL
19e AvL symposium
‘Oncologie in perspectief, 100 jaar grensverleggend’
overzicht presentatie
• type hersentumoren
• de verschillende functies van de hersenen
• taal, geheugen en gedrag/emoties
• bijzondere casus
indeling hersentumoren
primaire hersentumoren:
- glioom: 800 /jaar in NL
- meningeoom: 500/jaar in NL
secundaire hersentumoren = hersenmetastasen
- 5000-7000/jaar
- meest voorkomend: longca, mammaca, melanoom
soorten hersentumoren
meningeoomglioom hersenmetastasen
behandeling
hersentumoren
• type hersentumor bepaalt: – behandeling en levensverwachting– de snelheid van ontstaan van neurologische
verschijnselen
• plaats van de hersentumor bepaalt welke neurologische verschijnselen een patiënt krijgt
neurologische verschijnselen
initiatiefplanning(ont-)remmingtaal spierkracht
gevoel lichaam, ruimtelijke oriëntatie
visuele prikkels
coördinatie
gevoel en kracht lichaamoogbewegingen, slikkenademhaling, bloeddruk, hartslag
geheugen/taal
invloed op spierkracht, gevoel lichaam, zien
taal, geheugen en gedrag/emoties
taal
afasie
stoornis in begrijpen en produceren
van gesproken en geschreven taal
( spreken, begrijpen, lezen, schrijven)
Onderzoek afasie
Begrijpen gesproken taal
• gesloten vragen: Kan een olifant vliegen? • opdrachten uitvoeren: voorwerpen aanwijzen, rechter hand naar
linker oor
Begrijpen geschreven taal
• geschreven opdracht• laten lezen en navertellen
onderzoek afasie
Produceren gesproken taal• spontane taal, gesprekje• benoemen• automatische taal (aanvullen /afmaken)
Produceren geschreven taal• eigen naam• spontane zin
afasie
• sterk bemoeilijkte communicatie met grote invloed op – overleg over behandelingen, dagelijkse zorg
in ziekenhuis – relatie/gezin, sociaal leven en werk
adviezen bij afasie
• langzaam praten, korte zinnen, trefwoorden
• aangeven waar het gesprek over gaat (evt. tekening)
• controleer of iemand de boodschap begrepen heeft, evt. herhalen.
• rustige omgeving, tijd nemen
adviezen bij afasie
geheugen
prefrontale cortex: geheugen voor volgorde gebeurtenissen
gedrag
• frontaal kwab: 1/3 van de hersenen
‘uitvoerende functies’: • organiseren/aanpassen van gedrag• maken van plannen• initiatief tonen
veranderd gedrag
Twee typen groepen bij frontaal syndroom:
– veranderingen in persoonlijkheid
– veranderingen in cognitief functioneren
veranderingen in persoonlijkheid
• familie/vrienden vinden patiënt een ander mens:
a) traag, initiatiefloos, onverschillig = apathie
b) kinderlijk gedrag, onnatuurlijk vrolijk, onaangepast gedrag. Impulsief en ontremd
= ontremming
veranderingen in cognitief functioneren
• snel afgeleid• geen overzicht• kan complexere situaties niet overzien of
uitvoeren • leert niet van eerdere ervaringen • heeft vaste routine en wijkt hier niet van af• geen invloed op intelligentie
frontaal syndroomhoe ga je ermee om?
• apathie:• vertellen wat hij/zij moet gaan doen• vaste dagstructuur
• chaotisch gedrag• zet/leg dingen in volgorde• beperkt aantal keuzemogelijkheden
frontaal syndroom: hoe ga je ermee om?
• impulsiviteit/ontremming: • weghalen prikkels waarvoor patiënt gevoelig is• geef kort aan wat je wel/niet van patiënt verwacht
• dwangmatigheid • ga niet met patiënt in discussie• leid patiënt af
conclusie
• hersentumor tast persoonlijkheid aan, welke bepaald wordt door taal, geheugen, gedrag/emoties
• aandacht van ons als zorgverleners voor beperkingen in– communicatie over medische behandelingen en
dagelijkse verzorging– problemen binnen relaties/gezin en werk
• adviezen hoe om te gaan met afasie en gedragsstoornissen