18 augustus 2015

'STOP DE VERSTENING'

Groen maakt gelukkig en is goed voor de gezondheid, daarvan is tuinontwerper Iverna Zaalberg uit St.Odiliënberg overtuigd. Bovendien draagt minder verstening bij aan een betere waterhuishouding in de eigen tuin en - als iedereen meedoet – in de hele wijk.

Zaalberg constateert een toenemende vraag naar onderhoudsvriendelijke tuinen. “Vaak wordt daarbij gekozen voor zoveel mogelijk bestrating”, legt Zaalberg uit. “Deze verstening heeft nadelige gevolgen voor de leefomgeving van mens en dier. De biodiversiteit neemt af en door een verdicht grondoppervlak wordt regenwater direct geloosd op het riool.” Een onwenselijke ontwikkeling, vindt de tuinontwerper.

Door toename van extreme buien en verstening komt steeds meer relatief schoon water in het riool terecht. De rioolcapaciteit vergroten is een schier onmogelijke en te dure optie. Beter is het het riool te ontzien door regenwater op te vangen op daken en openbare ruimte zo in te richten dat hemelwater tijdelijk opgevangen wordt; zoals gemeente Venray dat doet.

In veel nieuwe woonwijken wordt het regenwater gescheiden afgevoerd, maar in oudere wijken is de hemelwaterafvoer aangesloten op het riool. Regenwater hoort niet in het riool, maar moet kunnen infiltreren in de bodem om het grondwater op peil te houden.

“Niet alleen de overheid moet de waterafvoer beter regelen, ook tuineigenaren kunnen een bijdrage leveren. Iedereen met een tuin kan een steentje bijdragen om dit te voorkomen. Nou ja... niet letterlijk dus”, lacht Zaalberg.

�1

18 augustus 2015

Facebook

Begin 2014 startte ze een actie op Facebook. De pagina 'Stop de verstening!' streeft naar een brede publieke bewustwording van de versteningproblematiek. “Ik hoop verdere verstening van tuinen te voorkomen en eigenaren van een versteende tuin te stimuleren de tuin te verfraaien en zo een bijdrage te leveren aan het woongenot in de wijk.”

Om inzicht te krijgen in wat tuineigenaren zelf de meest nadelige gevolgen van verstening vonden deed ze een klein onderzoek onder de bijna 1.800 volgers van haar Facebook pagina. “De meerderheid (35%) noemde biodiversiteit als belangrijkste argument om de tuin niet te verstenen. Maar

liefst 28% vond een gezonde waterhuishouding zwaar wegend. Gevolgd door 20% die het gewoonweg niet mooi vond.”

Zelf beperkt ze in haar ontwerpen de erfverharding tot het noodzakelijke, zodat er in de tuin zoveel mogelijk ruimte blijft voor ‘een stukje natuur bij huis’. Bestrating vindt ze een noodzakelijk kwaad; het heeft als doel het terrein

toegankelijk te maken. Denk hierbij aan parkeerruimte, paden en terrassen. Haar advies: “Als je dan toch erfverharding toepast, gebruik dan zoveel mogelijk waterdoorlatende materialen, die laten het regenwater in de bodem infiltreren, hoewel ze nog altijd ten koste gaan van biodiversiteit.”

Waterklaar

Een betere optie is de waterklare tuin. “Die voorkomt de kans op wateroverlast en vergroot de biodiversiteit, waardoor de tuin aantrekkelijker wordt. Om te beginnen kun je regenwater bergen op het dak. Het waterbergend vermogen van een groendak is afhankelijk van onder meer de hoeveelheid substraat en het type beplanting. Raadpleeg een specialist. Bijkomend voordeel is de bijdrage aan de biodiversiteit!”

�2

Iverna Zaalberg runt in Sint Odiliënberg haar tuinontwerpbureau Natuur bij Huis.

'Bestrating is een noodzakelijk kwaad'

18 augustus 2015

Het schone regenwater kan ook worden opgevangen in bijvoorbeeld een regenton, om het vervolgens te gebruiken om de planten water te geven in tijden van droogte. Zo wordt schoon leidingwater bespaard.

“Er zijn legio mogelijkheden”, weet Zaalberg. “Er zijn zelfs waterbergende schuttingelementen op de markt, al laten die op esthetisch vlak te wensen over. Een andere, eenvoudige methode is onder de regenafvoer een bocht plaatsen en het water via een gootje naar een laaggelegen deel van de tuin leiden”, vertelt Zaalberg. “Maar natuurlijk niet naar de buren! En denk eraan dat wanneer je water in een plantenborder laat weglopen, dat het belangrijk is planten te kiezen die tegen extreme omstandigheden bestand zijn. Carex morrowii verdraagt bijvoorbeeld zowel nattigheid als droogte.” Infiltratiecapaciteit is overigens afhankelijk van de grondsoort; zandgrond heeft een groter infiltratievermogen dan klei- of veengrond. Humus of compost in de bodem verbeteren de structuur, waardoor het water vasthoudend vermogen verbetert.

De aanleg van een grindkoffer of infiltratiekratten is ook een optie, bij voorkeur onder het terras. “Houd een afstand van 1,5 meter van de gevel aan om vochtproblemen in de woning te voorkomen”, adviseert Zaalberg. “Kies je voor een grindkoffer dan reken je 60 liter grind per vierkante meter dakoppervlak. Bij gebruik van kratten reken je 20 liter inhoud per vierkante meter dakoppervlak. Het is verstandig grind of infiltratiekratten in te pakken met worteldoek om te voorkomen dat de holle ruimte volloopt met zand.”

Zaalberg zelf maakt water liever zichtbaar in de tuin. Regenwater kan namelijk prima als speelelement worden toegepast. Een vijver kan zo worden aangelegd dat de waterspiegel vergroot bij extreme neerslag en afneemt in tijden van droogte. “Een vijver met moerasgedeelte heeft bovendien extra aantrekkingskracht op vogels, kleine zoogdieren en amfibieën.” Zaalberg ziet een stijgende lijn in de populariteit van natuurlijke tuinen. “Daarin is gelukkig ook steeds meer aandacht voor regenwater.”

Meer over tuindesigns vind je op www.natuurbijhuis.nl en www.facebook.com/natuurbijhuis.

�3

Voor en na foto's van een 'versteende' tuin en het waterklare alternatief.