Έτος 1934

Κοινότης Πραιτωρίας

Χορευτικά Τσάγια,

Ωραία κοσμική συγκέντρωσις που θα συγκεντρώση τον εκλεκτό ωραιόκοσμο της Παροικίας Πραιτωρίας και πολλάς από τας οικογενείας της πόλεώς μας και των περιχώρων θα λάβη χώραν την 3 ην Ιουνίου ημέραν Κυριακήν εις την μεγάλην και ωραίαν αίθουσαν χορού του χοροδιδασκαλείου του γνωστού έλληνος χοροδιδασκάσλου κ. Σκουλάκη.

Το χορευτικόν τούτον τέϊον δίδεται τη πρωτοβουλία των καλλιτεχνών κ. και κας Σκουλάκη οίτινες ουδέποτε ηρνήθησαν να συνδράμουν εις την επιτυχίαν των Ελληνικών συγκεντρώσεων.

Η διάρκεια της της συγκεντρώσεως θα είναι από τας 3 μ. μ. και προμηνύεται ένα ωραίο Ελληνικό απόγευμα.

Το πρόγραμμα καθ’ ως έχομεν πληροφορίς θα ποικίλον, καλλιτεχνικά κατηρτισμένον και θα παρουσιάση ευχαρίστους εκπλήξεις. Επίσης καταβάλλονται προσπάθειες προς εξασφάλισιν της Ελληνικής ορχήστρας Σαμιωτάκη δια μίαν καθ’ όλα Ελληνικήν απογευματινή.

Ως αντίτιμον του εισιτηρίου ωρίσθη 3 σελλίνια δια τους μεγάλους και 1 δια τα παιδιά.

Αυτή ήταν η διαφήμιση, από μέρος των διοργανωτών. Είναι η πρώτη φορά που γίνεται τέτοιου είδους εκδήλωση με σκοπό τη διασκέδαση στην Πραιτώρια. Συνήθως γίνονταν διάφορες εκδηλώσεις, ευθύνη της Κοινότητος. Αν κρίνομε ότι αυτού του είδους εκδηλώσεις γίνονταν και σε άλλες περιοχές, της Ν. Αφρική, όπου υπήρχαν αρκετοί έλληνες ομογενείς, οπδηγούμαστε στο συμπέρασμα ότι οι έλληνες ομογενείς ευμερούσαν αυτό το χρόνο.

Τα αποτελέματα από αυτή την Ελληνική συγκέντρωση υπέροχα. Η συμμετοχή ήταν με μικρό εισιτήριο, η μουσική εμένδυση από την ορχήστρα της οικιγένεις Σαμιωτάκη, το ζεύγος Μιχάλαρου και του Κιτύλη. Από της 3. μ. μ προσέρχονταν οι ομογενείς εκ Πραιτωρίας. Εκ των πρώτων όλη η οικογένεια Κακούρη. Η ορχήστρα άρχισε να παίζει και Κιτύλης με τα αθάνατα Ελληνική τραγούδια αποσπά τα χειροκροτήματα των παρεσταμένων.

Κατά το μικρό διάλειμμα της ρχήστρα ο μικρός Τότης γυιός του Βουτσά βγήκε και απαγγέλει, με δύναμη, το

ποτάμι. Από περιγραφή της βραδυάς διαβάζομε:

Εξακολουθούν τα τα μαγευτικά Ελληνικά τραγούδια του κυρίου Κιτύλη, τα οποία τόσον απήλαυσον οι παρευρεθέντες. Μετά μερικά Fox, Trots, και βαλσάκια δίδεται ένας χαριτωμένος ναυτικός χορός τον οποίον διαδέχεται αμέσως ένας Ρωσσικός, χορευθείς από δυο μικράς χαριτωμένας μαθητρίας χορού και αι οποίαι απέσπασαν τον θαυμασμόν πάντων, δια την τάχνην και χάριν των.

Εξακολουθεί η ορχήστρα σκορπίζουσα Ελληνικούς ρυθμούς και τον καλαματιανόν διαδέχεται ο Ολανδός τενόρος κ. Πρινκόν του οποίου η τέχνη εξετιμήθη από πάντας. Υπό τους ήχους της ορχήστρας, πάντοτε σερβήρεται το τσάι με όλα τα « παραφερνάλια του ».

Τώρα ο δεύτερος υιός του Βουτσά, Φίλης, γνωστός πλέον δια το ταλέντο του, πετιέτει και μαστιγώνει αλύπητα την υποκρισίαν με το σαρυρικό του «ο κόσμος» μα το βρήκε αλήθει; Και γεμίζει σε φράσι την αίθουσα με γέλιοο και χιούμουρ. Ο κ. Κισόγλου σε ένα διάλειμμα πάλι, εκτελεί με το βιολί του μία σπουδή στην ανατολίκην κλίμακα και εξακολουθεί ακατάπαυστα να διαδέχωνται τα τραγούδια, ελληνικοί και ευρωπαϊκοί χοροί οι οποίοι έκαναν να λάβουν μέρος και να περάσουν ευτυχισμένες ελληνικές ώρες.

Η κ. Σκουλάκη κομψή, πρόθυμη, περιποιητική κινείται διαρκώς προσπαθούσα διαρκώς να ευχαριστήση πάντας βοηθουμένη και παρά της σεβαστής μητρός της κυρίας Κισόγλου και του Συμπαθούς Σκουλάκη. Η ώρα περνά και η όρεξις, η ευθυμίακαι η χαρά ζωγραφισμένη σε όλα τα πρόσωπα ξεχειλίζει, ενώ η μουσική εκτελεί επιτέλους τον Εθνικό μας Ύμνο τον οποίον τραγουδούν πάντες δοακρινομένην την φωνή του κ. Κιτύλη.

Ο Πρόεδρος της Κοινότητος Πραιτωρίας και οι λοιποί ομογενείς συγχαίρουν την Καν Σκουλάκη δια την πρωτοβουλίαν της και την τελείαν διοργάνωσιν της όλης εορτής, και αναχωρούν πάντες ενθουσιασμένοι, ευχόμενοι όπως σύντομα τους δώσει την ευκαιρίαν να εντρυφήσουν και πάλιν εις μίαν ευχάριστον συγκέντρωσιν.

Παρευρέθησαν: Ο κ. Βουλγαρέλης, πρόεδρος της Κοινότητος Πραιτωρίας, μετά της συμπαθούς αδελφής του Δος Άννης. Ο αντιπρόεδρος Σ. Λυμπέρης μετά της κυρίας του, ο κ. Γκολφινόπουλος, ο κ. και κα Βουτσά, οι νεόνυμφοι κ. και κα Μεϊκλή, εκ Τζοχάννεσμπουργκ αι οικογένειες Σκαμαγιάννη, Μυλωνά, Σοφ Μιχαήλ, Α. Καλυβίτου, Χριστοδούλου Πανάγου, η περσβυτέρα Κα Σκανδαλίδη, η Κα του πρώην προέδρου Παιτωρίας Κ. κακούρη, η δις Ξένη Μιχαήλμετά του εξ Τζοχάννεσμποθργκ μνηστήρος της Κου Κ. Μπενίνου, ο κος και η δις Τσόλα, η Κα Κουμέτου, ο ψάλτης Πριτωρίας Β. Παπαγεωργίου, ο κ. και κα Τζέϊμς , ο κ. και η κα Βλησμά, οι κ. κ. Μεληδώνης, Καπάτος, Μπούρδος, Νικορέντζος, Φηφιανός, Γλωσσότης και πολλοί άλοι των οποίων τα ονόματα μας διαφεύγουν. Πραιτώρια 5.6.34

Η Κοινότητα Πραιτωρίας διεοργάνωσε εσπερίδα, άγνωστο σε πιο μέρος, αυτή η εσπερίδα είχε μεγάλη επιτυχία, προς τούτο συνέβαλλε η παρουσία του ποδοσφαιρικού ομίλου και η προσέλευση αρκετών ομογενών από το Τζοχάννεσμπουγ. Η όλη εκδήλωση εμπλοτίστηκε με πολλή μουσική, ποιήματα και χορούς. Την μεγαλύτερη απόλαυση είχαν οι παραβρισκόμενοι από την ταχυδακτυλοργία του του Ιωάννου Βουλγαρέλη, προέδρου της Κοινότητος. Τούτος εξαφάνησε ένα περιστέρι και το ανέσυρε σώον μέσα από φλόγες. Ο ίδιος μετά προσέφερε στην Κοινότητα 10 λίρες, πουλώντας κάποιο αντικείμενο το οποίο είχε δωρήσει. Οι επιδείξεις χορού από την μιράν Σαμιωτάκη και την Κανέλλα Τσόκα προκάλεσε ευχάριστον εντύπωση στο κοινό. Παίχτηκε και μία κωμωδία «ζητέει υπηρέτης» υπό των ερασιτεχνών Κική Δασκαλοπούλου, της μητέρας της Κας Δασκαλοπούλου, Κώστα Λιβανού και Ι. Δεσύλλα.

Το πρόγραμμα άνοιξε με τον Εθνικό Ύμνο, ακολούθησε ποίημα «εις την Ελλάδα» από τον μικρό Απ. Βουτσά, κατόπιν ο Κιτύλης τραγούδησε το «Στα ξένα τρέχω», και άλλο πίημα από τον Γ. Βουτσά. Η ήβη Ευαγγελίδου εξετέλεσε με απαράμιλλη δεξιοτεχνία και απαλότητα το Βοημικής εμνεύσεως τεμάχιον « Σαραξατε». Αυτή ύστερα από παρατεταμένα χειροκροτήματα και αίτημα των παευρισκομένων, εξετέλεσε και Ραψωδίαν με την αυτήν δεξιοτεχνίαν και καλλιτεχνικότητα. Και ξανά επί της σκηνής ο Γ. Βουτσάς με το πάημα του Χότζα, άφησε άριστες εντυπώσεις.

Η κοινότητα την Κυριακή 11ης Νοεμβρίου 1934 τέλεσε μνημόσυνο υπέρ αναπαύσεως της ψυχής των θανόντων ευεργετών και μελών της κοινότηος. Αυτό το μνημόσυνον το επαναλαμβάνει κάθε χρόνο η Κοινότης Πρατωρίας.

Την 16 Νοεμβρίου 1934 κ κινότητα προσέλαβε νέο ιερέα.

Στις 20 Οκτωβρίου 1934 η Κοινότητα έλαβε απάντηση δια το τηλεγράφημα που είχε στείλει επ’ ευκαιρία των αρραβώνων της Πριγγηπίσσης Μαρίνας ματά του Πρίγγηπος γεωργίου. Είναι αυτό εδώ:

Βουλγαρέλην, Πρόεδρον Ελληνικής Κοινότητος Πραιτωρίας « Ευγνώμοναι ευχαριστίαι δια το ευγενές σας τηλεγράφημα. Γεώργιος.

Ακόμη ένα τηλεγράφημα, αυτή τη φορά από τον Πρίγγηπα της Ελλλάδος πατήρ της Πριγγηπίσσης Μαρίνας. Επ’ ευκαιρία των αρραβώνων της Πριγγηπίσης Μαρίνας μετά του Πρίγγηπος Γεωργίου της Αγγλίας, οι ιθύνοντες της παροικίας Πραιτωρίας είχαν στείλη συγχαρητήτιο τηλεγράφημα και τώρα έλαβαον την εξής απάντηση:

Palmoral Castle 21 Septembr;ioy 1934

Φίλοι Κύριοι

Το τόσον εγκάρδιον υμών τηλεγράφημα, ληφθέν σήμερον, το περιέχον τόσον ειλικρινή εκδήλωσιν των υπέρ της οικογενείας μου ευγςνών αισθημάτων και τας ενθέρμους ευχάς υμών δια την ευτυχίαν της προσφιλούς μας θυγατρός επί τω αγγέλματι των αρραβώνων αυτής με συνεκίνησε βαθύτατα και επιθυμών δια των γραμμών αυτών να εκφράσω υμίν τας ολοψύχους μου ευχαριστίας. ΝΙΚΟΛΑΟΣ

Αυτός ο Πρίγγηψ Νικόλαος ήταν αδελφός του τέως Βασιλέως Κωνσταντίνου. Ελάχιστοι Έλληνες και δη του εξωτερικού γνώριζαν την ύπαρξη τόσων πριγγήπων και πριγγηπισσών. Οι αρραβώνες αυτής της πριγγηπίσσης Μαρίνας με τον πρίγγηπα Γεώργιο της Αγγλίας ήταν αιτία να κινητοποιηθούν οι Έλληνες ομογενείς. Αυτές οι ενέργειες είχαν το σκοπό τους. Η Νότιος Αφρική, τότε, ήταν υπό Αγγλική διοιήκηση και οι Έλληνες ομογενείς ήταν υπήκοοι αυτής της χώρας, ως εκ τούτου έπρεπε και αυτοί να συμβάλουν εις την ευτυχία των πριγγήπων.

Τα τηλεγραφήματα ήταν επ’ εθκαιρία αρραβώνων και γάμων ήταν τυπικά πράγματα προστά στις εκδηλώσεις που ακολουθούν:

Οι εκδηλώσεις για το χαρμόσυνο γεγονός δίνουν και παίρνουν αυτή την εποχή. Ας δούμε μία από αυτές τις εκδηλώσις που έλαβε χώρα στο σπίτι του Προέδρου, περγράφεται ως εξής:

Εξαιρετικώς ωραία υπήρξε βραδυνή συγκέντρωσις «τενανσαν» την οποίαν έδωσε ο δραστήριος και ενεργητικός πρόεδρος της Κοινότητος Πραιτωρίας εις την οικίαν του. Η συγκέντρωσις εγένετο επ’ ευκαιρία των γάμων της Πριγγηπίσσης Μαρίνας μετά του πρίγγηπος Γεωργίου. Παρήσαν δε εις αυτήν πλείστοι ομογενείς.

ΤΟ ΤΗΛΕΓΡΑΦΗΜΑ

Επόσης η Ελληνική Κοινότης Πραιρωρίας μία των αρχαιοτέρων της Νοτίου Αφρικής με ιστορικήν δράσιν, δια του προέδρου της, απάστειλε εις το πριγγηπικό ζεύγος το κάτωθι τηλεγράφημα:

Εκ μέρους της Ελληνικής Κοινότητος Πραιτωρίας σας αποστέλλω εγκάρδια συγχαρητήρια και αρίστους ευχάς δια την μέλλουσαν ευημερίαν και ευτυχίανσας. Ι. Βουλγαρέλης – Πρόεδρος

Ετούτος πήρε την εξής απάντησιη από το ευτυχές ζεύγος:

Ι. Βουλγαρέλην, πρόσδρον Ελληνικής Κοινότητος Πραιτωρίας – Ο Δούξ και η Δούκησα του Κεντ υπεευχαριστούν υμάς και τα μέλη σας δια τας ωραίας ευχάς επ’ ευκαιρία των γάμων μας.

Η ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΙΣ

Η δεσποινίς Άννα Βουλγαρέλη εβοήθησε τον αδελφόν της εις την περιποίησιν των προσκεκλημένων μεταξύ των οποίων ήσαν πλείστα εκλεκτά μέλη της παροικίας. Η οικία ήταν στολισμένη με σημαίας διαφόρων κρατών, η ομήγυρις δε με ενθουσιαμόν εόρτασε το ευτυχές γεγονός. Πολλοί ήσαν οι Έλληνες οι φιλοξενηθέντες εν τη οικία του Προέδρου κατά την εορταστικήν Ελληνικήν συγκέντρωσιν.

Και μία ακόμη συγκέντρωση Ελλήνων δια την Μαρίνα ή μάλλον εν ονόματι της Μαρίνας, για τον Πρίγγηπα Γεώργιο. Αυτή η συγκέντωση είχε το όνομα:

ΓΕΥΜΑ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΟΥ ΡΑΝΤ – ΟΙ ΠΑΡΕΥΡΕΘΕΝΤΕΣ

Ωραία υπήρξε η συγκέντρωσις εις το επίσημον γεύμα των Ελλήνων του Ήστ Ραντ, το οποίον εδώθη προς τιμήν των γάμων των δύο πριγγήπων.

Η αίθουσα του αριστοκρατικού Σέσιλ Οτέλ ήτο καταλλήλος διακοσμησμένη με τα Εθνικά Ελληνικά και Αγγλικά χρώματα και σημαίας των δύο χωρών.

Η οργανωτική επιτροπή του γεύματος απηρτίθη υπό των κ. κ. Δημητρίου Σαγιάγκα, Ανδρέα Παΐζη, Γεράσιμου Παΐζη, Αργύρη Μαρκαντώνη, Γεωργίου Σκληρού, Αγγέλου Δευτεραίου, Ιωάννη Δευτεραίου, Αθανασίου Παπαθανασοπούλου, γεωργίου Τσιρίτη και Ευστρατίου Καραμάνου.

Πολλοί ξένοι προσήλθον εις το γεύμα, προσκληθέντες υπό των διοργανωτών, μεταξύ δε αυτών υπήρξεν ο Δήμαρχος Μπόξμπουργκ κ. Μαλάν, Μπράκπαν κ. Ι. Μίτσελ, Μπενίνι κ. Γκέυμπι, ο κ. Ματελυ βουλευτής, ο Δήμαρχος Σπρίγκς κ. Σάττερ, ο αρχηγός της Καλεντόνιαν κ. Κάμπελ, πάντες μετά των κυριών των. Επίσης ο κ. Μζιρύουν , δικαστής Μπόξμπουργκμετά της κυρίας τουκαι άλλοι.

Εκ των Ελλήνων παρευρέθησαν κ. και κα Γ. Μανάκου, κ. και κα Λιόντου, κ. και κα Ν. Τσουρουνάκη, κ. και κα Μπίνου, κ. και κα Καραμάνπου, κ. και κα Νογράτη, κ. και κα Γ. Τσιρίδη, Παπαγγελούτσος κ. και κα Μωραΐτη, κ. και κα Πάπα. Επίσης ο Χρ. Κώστας, δις Ζυνομέστ, κ. Κώστας Ζωνομένος, κ. και κα Ε. Καλλίνικου, κ. και κα Ν. Βρετού, κ. και κα Σ. Αντύπα, κ. και κα Τσαλαβούτα, οι κ. κ. Ανδρ. Γιαννίτσαρος, Ι. Πάπας , Ι. Θεοδωράκης, Ι. Παυλάκης, Α. Δάλμας, Δρακόπουλος Βασιλάκης, Χαραλ. Κωνσταντινίδης, Γ. Σταθάκης, Κ. Περιβολάρης, Α. Παπαδολαμπάκης, Δ. Βιλιώτης και άλλοι.

Οι αρραβώνες και ο γάμος των πτιγγήπων έδωσε την ευκαιρία στις διάδορες ομογενειακές οργανώσεις να προβούν στη διοργάνωση διαφόρων μορφών εκδηλώσεων, φαινομενικά προς διασκέδαση και συνδιασκέδαση με το πριγγηπικό ζεύγος, ουσιαστικά και παρασκηνιακώς εξυπηρετούσαν και άλλους σκοπούς. Πρώτα πρώτα ήταν η αυτοπροβολή των διοργανωτών και πρωτοστατούντων σε αυτές τις περιπτώσεις. Και άλλοι φανεροί και μη σκοποί. Ο Ι. Βουλγαρέλης από την Πραιτώρια π. χ. στην συγκέντρωσε Ελλήνων που έκανε στην οικία του, βοηθήτο από την αδελφή του, ανύπνδρη κοπέλλα ήταν και ως εκ τούτου ιδού η ευκαρία να δείξει τά κάλη της.

Αλλά ας συνεχίσουμε, παρακολουθούντες, αυτή τη συγκέντρωση του Ήστ Ράντ:

ΟΙ ΧΟΡΟΙ

Μετά τις εκφωνήσεις και ευχάς δια την υγείαν του πριγγηπικού ζεύγος, επικολούθησαν διάφορα τραγούδια υπό του Ι. Κιτύλη και του Σ. Αντύπα με κιθάραν.

Επίσης επέρασε ωραίους εθνικούς χορούς η ομάς των Ελληνίδων και Ελλήνων που έλαβον μέρος

και εις εις χοροεσπερίδα. Κοινότης Τζοχάννεσμπουργκ

Αυτό το έτος βρήσκει την Ελληνική Παροικία αγωνιζώμενη, όπως και τα προηγούμενα χρόνια. Αγώνας στην καθημερινή τους ζωή δια την επιβίωση, αγώνας για τα σχολεία, αγώνας για την περισυλλογή χρημάτων προς κάλυψη αναγκών, των διαφόρων σωματείων αλλά και προς ενίσχυση της Ελλάδος, όταν τους το ζητούσαν. Δηλαδή έρανοι χωρίς τελειωμό.

Ο πρώτος έρανος αυτής της χρονιάς είναι της Φιλοπτώχου Αδελφότητος. Εδώ βλέπουμε τα ονόματα αυτών που προσέφερον: Κώστας Φοιτίδης και οικογένειαΛ. 0.10.6, Χαράλαμπος Σάββας Φοιτίδης Λ. 0. 10. 6, Οικογένεια Β. Κάτσικου Λ. 0. 10. 0, οικογ. Εμμαν. Γαβριήλ Λ. 0. 10. 0, οικογ. Γ. ΚαρντάσηΛ. 1. 0. 0, οικογ. Ε. Καλλίνικου Λ. 1. 10. 0, οικογ. Αγγελοπούλου Λ. 1. 0. 0, Δ. μαρινάκης Λ. 1. 10. 0, Π. Μαρκέτος, Σώλσμπερυ, Λ. 1. 0. 0, Αδελφοί Φοιτίδου Λ. 1. 0. 0, Ν. Δ. Χριστέλη Λ. 0. 10. 6.

Η κοινότης εισέπραξε τα εξής ποσά στην κηδεία του αποθανόντος Κανδιώτου:

Οικογένεια Κωστάκη Λ. 1. 1. 0, Γ. Σταύρου Λ. 0.10. 0, Ν. Χριστέλης Λ. 0.10.6, οικογ. Ε. Πάντα Λ. 1. 0. 0, οικογ. Τρισεύεγευτου Λ. 1. 10. 0, Οικγ. Γ. Καραντάση Λ. 1. 10. 6, Π. Κομνηνός Λ 1. 1. 0, οικογ. Α. Μανώλα Λ. 1. 0. 0, οικογ. Σκορδίλη Λ. 1. 0. 0 και εις μνήμην Παυλοπούλου οικογ. Γ. Καραντάση Λ. 0. 10 0.

Η κοινότης Τζοχάννεσμπουργκ στις 11 Ιανουαρίου 1934 δημοσίευσε ένα άρθρο, παράκληση δια την σωτηρία του σχολείου το οποίον ήταν βυθυσμάνο στα χρέη.

ΔΙΑ ΝΑ ΕΛΑΦΡΩΣΗ ΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΧΡΕΟΣ - ΑΣ ΣΥΜΒΑΛΩΜΕΝ ΟΛΟΙ ΕΙΣ ΤΗΝ ΥΣΤΑΤΗΝ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΤΩΝ ΚΟΙΝΟΤΙΚΩΝ.

Αφ’ αρχής ιδρύθη η Ελληνική Κοινότης Ιωανουπόλεως και περιχώρων και δια θυσιών δυσαναλόγων προς την τότε μικράν αριθμιτικήν της δύναμιν κατώρθωσε να ανεγείρη την Ορθόδοξον Ελληνικήν Εκκλησίαν της πόλεώς μας έπλασε και διαφύλαξε δια μέσον τόσων περιπετειών, εν όνειρον και μίαν φιλοδοξίαν, την ανάγερσιν ενός ελληνικού σχολείου. Προς τον σκοπόν τούτον συνεκέντρωσεν από ετών προσπαθείας της και πέριξ αυτών περιστράφει η φιλοδωρία και η άμιλλα των ομογενώ, όχι μόνον της περιφερείας μας αλλά απανταχού της Ν. Αφρικής.

Το όνειρον τούτον εφαίνετον κατ’ αρχάς τοσούτον φιλόδοξον και τοσούτον απομεμακρυσμένον ώστε πολλοί εξ ημών εδίστασον να πιστέψουν ότι ήτο κατωρθωτέον εντός του χρονικού διαστήματος της ζωής της παρούσης γεναιάς και το επώθησαν ως τι ανώτερον φιλοδόξημα του μέλλοντος. Η αποφασισμενη όμως πεποίθησις μερικών μελών της Κοινότητος και η παράφορος πίστις των εις την δυνατότητα της αμέσου λειτουργίας του ώθησε πάντας εις μίαν επίμονον προσπάθειαν, αποτέλεσμα της οποίας υπήλθεν η πρω τριών ετών ανέγερσις και απαρχή του σχολικού ιδρύματος του λόφου του Κένσιγκτον.

Η προσπάθεια αύτη δεν εξήρκεσεν όπως η τότε ολιγάριθμος κοινότης μας μαστιζομένη έκτοτε και υπό της δεινής οικονομικής κρίσεως οικοδομηθή ίδρυμα οικονομικώς ανεξάρτητον και ηναγκάσθη να υποβληθή εις χρέος ου οι τόκοι εξακολουθούν εισέτι να αποροφούν τους μηνιαίους πόρους μας.

Πάντες γνωρίζομεν ότι το σχολικόν μας ζήτημα του οποίου την σοβαρότητα ουδείς θα δυνηθή να διαμφισβητήση, δεν ελύθη εισέτι ως το επιθυμούμεν δια της προσπαθείας τα΄υτης. Οι πόθοι μας και οι σκοποί μας αποβλέπουν εις

μεγαλύτερα ειλικρινέτερα και πλησιότερα αποτελέσματα, τα οποία όχι μόνον να ικανοποιούν τας απαιτήσεις της διαβιώσεως του Ελληνισμού ως στοιχείον πολιτισμού και προόδου μεταξύ των ξένων, των οποίων ζώμεν αλλά και να καθιστώσι την διαβίωσιν ταύτην δυνατήν και εις τας μελλούσας γεναιάς άνευ της απώλειας της διακριτικής εθνικής και θρησκευτικής των υποστάσεως. Προς τον απότερον τούτον σκοπόν η πλήτης συνεργασίας εκκλησίας και σχολείου η οποία άνευ οικονομικής βλάβης των επερχομένων γεναιών ηα διατηρήση τα διακριτικά ταύτα γνωρίσματα της φυλετικής μας αναπτύξεως. Την συνεργασίαν ταύτην, την επόμονον και ευσεινήδητον θα προάξωμεν και θα τελειωποιήσωμεν συν το χρόνω. Δια αυτής δε και μόνης θα κατωρθώσωμεν εν τω μέλλοντι να λύσωμεν το πρόβλημα τούτον το σοβαρώτατον.

Προ ταύτης όμως οφείλομεν να απαλλάξωμεν την Κοινότητα εκ του οικονομικοί βάρους του σημερινού σχολικού μας χρέους. Και ιδού ότι το σημερινόν διοικητικόν Συμβούλιον επιθυμεί να συγκαλεσθή την αρωγήν πάντων των ομογενών εις μίαν έντονον προσπάθειαν προς απόσβεσιν του χρέους τούτο. Εις άλλην σελίδαν δημοσιεύομεν πρόσκλησιν της Κοινότητος απευθυνομένην προς πάντας τους ομογενείς είτε μέλη της Κοινότητος τυγχάνουσι ούτοι είτε μη, όπως προσερχόμενοι από κοινού συσκευθώσι προς εξεύρεσιν τρόπου δια του οποίου θα κατωρθωθή η απόσβεσις ταύτη. Η Κοινότης επισταμένως επιθυμεί να συμβουλευθή πάντας δεδομένου ότι το ζήτημα τούτο αφορά πάντας τους Έλληνας της περιφερείας μας και ότι από κοινού δέον να εξευρεθή ο καταλληλότερος τρόπος, η προσφοτέρα μέθοδος, εκείνη ήτις θα τύχη της μεγαλυτέρας και ή δυνατόν ομοφώνου καθολικής υποστηρίξεως πάντων προς εξυπηρέτησιν του εθνοφελούς τούτου σκοπού.

Ας αναφέρωμεν ότι ερρίφθησαν ήδη διάφοροι τρόποι απαλλαγής του κοινοτικού χρέους προς συζήτησιν και ότι πρόκειται η γενική συνέλευσις, μεταξύ άλλων να αποφανθή περί του καταλληλοτέρου τπόπου. Μία πολυάριθμος επομένως συνεδρίασις θα δυνηθή να λάβη την καταλληλοτ’εραν απόφασιν. Ομογενείς μόνον το ειλικρινές και πραγματικόν ενδιαφέρον σας θα δυνηθή να φέρη εις αίσιον πέρας το σχολικόν μας πρόβλημα. Η σκέψις και μόνον ότι το ενδιαφέρον τούτο απαιτεί η φροντίς και το μέλλον των τέκνων σας, αρκεί να σας πείση περί του απαραιτήτου της εκπληρώσεως του καθήκοντος τούτου.

Συγχρόνως με την ανάπτυξιν του θέματος για το σχολείον έκαναν και έκκλησιν προς πάντας τους Έλληνας της πόλεως του Τζοχάννεσμπούργκ και περιχώρων είτε μέλη της κοινότητος είτε ουχί εις γενικήν συνέλευσιν, όπως από κοινού συσκευθούνπρος εξεύρεσιν του καταλλήλου τρόπου απόσβεσις του σχολικού χρέους.

Ο συνήθεις τρόπος συλλογής χρημάτων ήταν όπως πάντα ο έρανος. Από την 1 ην Μαΐου άρχισαν τις προσπάθειες και από ένα έρανο που έκαναν οι εξής προσέφερον τα κάτωθι ποσά:

Π. Κωτσάκης Λ. 25, Σπύρος Πλωμαρίτης Λ. 10, Γ. Ραυτόπουλος Λ 5, Γ. ΠουλίνοςΠ. Μαιτζεμπέργ Λ. 1, Κ. Συαθάκης Λ. 5, Δ. Παπαδόπουλος Λ. 2, Δ. Καρύπης Λ. 5, Παναγιώτης Αμάραντος Λ. 5, Δ. Π. Μενώφ Λ. 5, Γ. Πατίκιος Λ. 5, Γ. Χρίστης ( Γκρουγκερσντόρπ ) Λ. 10, Αδελφοί Γ. και Ε. Παπαδάκης Λ. 10.

Από έναν ακόμη έρανο που διηνεργήθηκε το μήνα Ιούνιο, αποκομίσθηκαν τα εξής ποσά από τους εξής συνησφέροντες: Κ. γαλάτης Λ. 10.10.0, Α. Γαλάτης Λ. 5.50.0, αυτός από το Heilbron, Από το Fronsforst O. f. State: Ανώνυμος Λ. 1. 0. 0, Ν. Παΐζης Λ. 13. 0. 0. Το ολικό ποσό για αυτό το σκοπό έφθασε προς το παρόν στις 2005.7.6 λίρες.

Βρησκόμαστε στη μέση το μήνα Ιούλη και ο σχολικός έρανος συνεχίζεται, αυτή τη φορά με τη μεγάλη ερανική Επιτροπή αποτελουμένη από τον Αρχ. Αθ. Νικολόπουλο, τον κοινοτικό σύμβουλο Χρ. Σουρή βοηθούμενον και από τον Παύλο Νεστορίδη, ο οποίος τελευταίως αφήχθη εξ Ελλάδος. Αυτοί απευθύνθηκαν στους ομογενείς εκτός Τρανσβάλ. Και συνεισφέροντες είναι οι:

Στο VREDE ο Διονύσης Γαλάτης Λ. 10. 0. 0, Harrysmith Βυσσαρίων Καλυβάς Λ. 5. 5. 0, Χ. Σπυρίδωνος Λ. 6. 0. 0, Bethlehem Κώστας Δευτεραίος Λ. 2. 0. 0, Αδελφοί Κουβαρά Λ. 5. 0. 0, Α. Κομνηνός Λ 10. 0. 0, Γ. Φράγγος Λ. 10. 0. 0, Ρειτζ: Γεράσιμος Κομνηνός Λ. 10. 0. 0, Lindley Βασίλειος Δούκας Λ. 5. 5. 0, Senekal: Αδελφοί Λ. και Δ. Παξινός Λ. 10. 0.

0, Marquast: Ν. Σακαλλαρίδης Λ. 5. 5. 0, Clocoland: Παναγ. Μαγιστρέλης Λ. 5. 5. 0, Fiksburg: Γεώργιος Καλυβάς Λ. 5. 5. 0.

Ο σχολικός έρανος δεν σώνεται, εκτός Τζοχάννεσμπουργκ και περιχώρων διενεργούμενος υπό εφημερίου της κοινότητος του Αρχ. Αθ. Νικολοπούλου προς απόσβεση του Σχολικού χρέους. Αυτή η επιτροπή υπό τον Αρχ. Αθ. Νικολόπουλον είχε επί του παρόντος, εκ προηγουμένων δωρεών Λ 2. 520. 11. 6. Από την επίσκεψη στις ακόλουθες πόλεις εισέπραξε τα αναφερόμενα κατωτέρω ποσά:

Grahamstown E. P. Ευστάθιος Καλογερόπουλος Λ. 5. 5. 0, Δημ. Ε. Καλογερόπουλος Λ. 10. 10. 0, Fort Geaufort E. P. M. Kaloger;opoylow L. 2. 2. 0. Alisp C. P. Ge;vrgiow Ntel;hw L. 2. 2. 0. King Williamstown: Γ. Ν. Κωνσταντινίδης Λ. 10. 10. 0, Χαράλαμπος Μεσσίδης Λ. 1. 0. 0. East Lonton:Κος και Κα Γκανσλέρ Λ. οικογ. Αλβέρτου Λ. 10. 10. 0, Γρέ¨Γρόσμπυ του Αλβέρτου Λ. 5. 0. 0, Ν. Χαρνουπίδης Λ. 2. 2. 0, Δ. Μπάστον Λ. 1. 10. 0, Ο. Θωμαΐδης Λ. 1. 10. 0, Δ. Χατζηδάκης Λ. 5. 0. 0, Δημήτριος Λάντης Λ. 0. 10. 0, Ν. Μπαγούκας Λ. 1. 0. 0, Θεμιστοκλής Μπαφούρης Λ. 1. 0. 0. Stutterhein C.p: Α. Τσινάκης Λ. 2. 2. 0, Αντώνιος Αντωνιάδης Λ. 1. 0. 0. Cathcat C. P.: Κ. Ζάχος Λ. 2. 2. 0. Queestown C. P.: Κώστας Κοκοβαίος Λ. 2. 2. 0, Β. Χ. Αρσενίου Λ. 1. 0. 0, Οι ίδιοι απέστελαν εκ Κουίν Τάουν ως και «τέκνα Ελλήνων»προ δύο περίπου μηνών Λ. 5. 5. 0. Burgersdorp C. P.: Σπυρ. Θεφάν. Καλλίνικος Λ. 10. 10.0. Aliwal North: Εμμ. Δ. Χατζηδάκης Λ. 3. 3. 0. Zastron O. F. S.: Απόστολος Π. Αποστολίδης Λ. 10.10. 0. Bloemfontein: Α. Αμπουντ (Σύριος) Λ. 1. 10. 0, Μ. Λούτς (Σύριος) Λ. 5. 5. 0, Μ. Λιάντυ (Σύριος) Λ. 5. 5. 0, Shapito’s Wholsal: Λ. 5. 5. 0. Εδώ βλέπουμε πως και ξένου εισέφερον δια το Ελληνικό σχολείο, αυτοί ήταν Ορθόδοξοι Χριστιανοί και από σεβασμό προς τον Αρχ. Αθ. Νικολόπουλο συνέσφεραν προς τον επιδιωκόμενο σκοπό του ιερέως. Paulpietesbur: Α. Κρητικός Λ 5. 5. 0. Johannesburg: Φ. Χαϊδάς Λ. 6. 0. 0. Εν όλω Λ. 2674. 3. 6.

Δια των άνωθεν δημοσιευομένων δωρητών τελειώνει ο κατάλογος των ονομάτων των ομογενών εν Νατάλ, φρη-Στέιτ,

Κίμπερλευ, Πόρτ-Ελίζαμπεθ, Ήστ-Λόντον και των διαμέσων πόλεων και κωμοπόλεων όσας ηδυνήθη να επισκευθώ

κατά την 35ήμερο περιοδείαν μου. Αυτό δήλωσε άμα τη επιστροφή του εις το Τζοχάννεσμπουργκ, ο Αρχ. Αθ. Νικολόπουλος.

Μαζί με τους εράνους η επιτροπή έκανε και μία ακόμη κίνηση, ΕΚΚΛΗΣΙ, προς τους απανταχού της Νοτίου Αφρικής ομογενείς τους δυναμένους και προαιρυμένους να συνεσφέρουν εις την τελικήν απόσβεσιν του σχολικού χρέους των λιρών 900 ήδη εκ των 12. 000 – όσας μέχρι σήμερον στοιχίζει το σχολείον μετά του οικοπέδου δια να δυνηθή η κοινότητης μετά την ολοκληροτικήν απόσβεσιν του χρέους να προβή εις την ίδρυσιν του απαραιτήτου συμπληρώματος του σχολείου δηλαδή του οικοτροφείου επί του μεγάλου και περιόπτου λόφου του οικοπέδου των 52. 850 τετραγωνικών μέτρων μακράν πάσης «τύρβης» της πόλεως,μακράν πάσης απειροκαλλίας, των αγοραίων ανθρώπων, ως συνβουλεύει εκ των αρχαίων και αθανάτων προγόνων μας, ο Ξενοφών, εις εκ των μαθητών του Σωκράτους και εις των αιωνίων διδασκάλων της ανθρωπότητος του οποίου την συμβουλήν εν τω θέμα τούτω της εκλογής του τόπου της ιδρύσεως των σχολείων ακολουθεί ολόκληρος ο πεπολιτισμένος κόσμος και κατ’ εξοχήν η χώρα εν τη οποία ζώμεν όπως δύναται κάθε ΄Ελλην να πεισθή εάν παρατηρήση τα μακράν της πόλεως με απεριόριστον γύρω των χόρον διεθνή σχολεία και του οποίου την συμβουλή ακολουθεί και η Ελληνική Κοινότης η οποία εξέλεξε τον παρόν λόφον δια να ανεγείρη το σχολείον με σχέδιον επεκτάσεως όσης αι ανάγκαι του μέλλοντος απαιτήσουν και όπου θα ιδρύσωμεν τα γυμναστήρια και το οικοτροφείον.

Εμπρός γενναιώδωροι και φιλότιμοι πατριώται βοηθήσατε τους εν Τζοχάννεσμπεργκ και περιχώρων ομογενελις Σας, οι οποίοι εκ του ιδρώτος της πολυώρου εργασίας των κατέβαλλον ήδη το στργγυλόν ποσόν των 11,000 Λιρών, όπως αναλελυμένως σδημοσιεύθησαν εις την «Νέαν Ελλάδα» της 31ης λήξαντος. Εμπρός βοηθήσατε και η ευγνωμοσύνη μας ατομική και εθνική θα είνε αΐδιος και βαθειά και η ιδική σας ευχαρίστησις και έπαινος της συνειδήσεώς σας και των εθνικής σας φιλοτιμίας θα είνε επίσης αΐδιος και βαθειά.

Ο σχολικός έρανος συνεχίζεται με διάσφορες μορφές. Τον Ιούλιο μήνα η κοινότης Γοχάννεσμπουργκ και περιχώρων σχημάτισαν επιτροπή με σκοπό την περισυλλογή χρημάτων,

συμπεριλαμβανομένου του Μητροπολίτου. Η επιτροπή υπό τον Αρχ. Αθ. Νικολόπουλο αναχώρησε την 2αν Ιουλίου 1934 δια το Νατάαλ και Φρήη Στέϊτ με σκοπό να επισκευθεί τους εκεί διαμένοντας ομογενείς. Ο Αρχ. Λειτούργησε στο Ντούρμπαν την 8ην Ιουλίου, εις Μπέργ την 15ην και εις Μπλουμφοντέιν την 22αν Ιουλίου. Ύστερα επέστρεψε στο Τζοχάννεσμπουργκ. Αυτό το ταξίδι απέβη καρποφόρο καθ’ όσον εισέπραξαν 68 λίρες.

Από το Μπλουμφοντέιν προσέφερον: Χρήστος Δημητριάδης Λ. 5. 5. 0, Γεώργιος Ταρνάνης Λ. 5. 5. 0, Γρηγόριος Περιβολάρης Λ. 5. 5. 0, Νικόλαος Κασιμάτης Λ. 5. 5. 0, Παναγιώτης Ρηπάνης Λ. 5. 5. 0, Ξενωοφών Σάββας Λ. 10. 0. 0, Χαράλαμπος Δημητριάδης Λ 2. 2. 0, Αδελφοί Λούπου Λ. 1. 0. 0, Κ. Βεντούρας και Κ. Γιαννούτσος Λ. 5. 5. 0, Φίλιππος Κωνσταντίνου Λ. 1. 0. 0, Χαράλαμπος Τρούπος Λ. 2. 2. 0, Δημ. Τρισεύγεστος Λ. 2. 2. 0, Winburg: Γεώργιος Γρίβας Λ. 10.

10. 0. Ventersburg: Κα Βας. Λούκας Λ. 0. 10. 0, Κρουνστάντ: Νικόλαος Τσαχούρας Λ. 2. 0. 0, Γεώργιος Κασιμάτης Λ. 3. 3. 0, Χαράλαμπος Τρισεύγεστος Λ. 3. 0. 0, Γεώργιος Πάλλος Λ. 3. 0. 0.

Ο έρανος για το σχολείο του Μάλβερν επεκτάθηκε και στις γειτονικές χώρες, όπου ζούσαν Έλληνες ομογενείς. Σε έναν κατάλογο από τη Ρωδαισία βλέπουμε αυτούς που συνέσφεραν για αυτό το σκοπό: Αρχίζομε από το Μπουλάγεβο: Κυριακόπουλος Δ. Λ. 125. 0. 0, Αδελφοί Λούι . 125. 0. 0. Από τον έρανο που διενεργούσε ο ιερέας Η. Μπερτόλης : ΕΙΡΗΝΗ ν. Αγγελάκη Λ. 5. 5. 0, Μαρία Ν. Αγγελάκη Λ. 5. 5. 0, Ηλίας Ανδρουλάκης Λ. 5. 5. 0, Νικόλαος Ι. Αγγελάκης Λ. 5. 5. 0, Κώστας Ανδρουλάκης Λ. 2. 2. 0, Σταμάτης Μαύρος Λ. 10. 0. 0

SELUKWE: Δημήτριος Ληλείδης Λ. 3. 0. 0, Άγγελος Σπυρόπουλος Λ. 3. 3. 0, Βασίλειος Παπαδόπουλος Λ. 0. 10. 0, Ιωάννης Πετράκης Λ. 3. 3. 0, Ζεπάτος Κωνσταντίνος Λ. 0. 10. 0, Ιωάννης Πετράκης Λ. 1. 0. 0, Θεμιστοκλής Μηνιώτης Λ, 0. 10. 0, Δημήτριος Κουτουβίδης Λ. 1. 0. 0, Δημήτριος Πετράκης Λ. 1. 0. 0, Κώστας Ευσταθιάδης Λ. 0. 10. 0, Ιωάννης Αθανασίου Λ. 1. 0. 0, Βασίλειος Γαλίτης λ. 1. 0. 0, Ηλίας Υψηλάντης Λ. 0. 10. 0, Νικόλαος Μαντόπουλος Λ. 0. 10. 0, Μποτενάρ Μπράδερς Λ. 0. 50. 0, Νικόλαος Ανούπας Λ. 0. 5. 0. i

Gwelo: Αριστομένης Κωνσταντάτος Λ. 0. 10. 0, Ιωάννης Αντωνιάδης Λ. 10. 10. 0, Αδελφοί ΠηλείδηΛ. 5. 5. 0, Ηλίας Αντιμηστάρης Λ 1. 0. 0, Αντώνιος Μηχαλόπουλος Λ. 1. 0. 0, Γωτης Χριστιδουλίδης Λ. 1. 10. 0, Σωκράτης Κατνιάς Λ. 2. 0. 0, Μηνάς Παπαδόπουλος Λ. 0. 10. 0, Ιωάννης Αντωνιάδης Λ. 0. 5. 0, Γεώργιος Μπαρίτας Λ. 0. 10. 0.

Zimutu: Άγγελος καραγιάννης Λ. 1. 0. 0. Fort Victoria: Αδελφοί Τάϊκου Λ. 1. 10. 0, Τριαντάφυλλος Βαφέας Λ. 0. 3. 2, Ευάγγελος Αυγουστάτος Λ. 1. 0. 0. Cutu: Παντελής Βαφέας Λ. 10. 10. 0. Chats North: Νικόλαος Ψαραδέλης Λ. 0. 10. 0. Umvuma: Κώστας Καραντχής Λ. 5. 6. 0, Κώστας Ραυτόπουλος Λ. 2. 2. 0, Μηνάς Μαντόπουλος Λ. 0. 10. 0.

Αυτή η έκκληση συνετάχθηκε από τον Αρχ. Αθ. Νικοπόπουλον όστις και εις το παρελθόν είχε γράψει πολλά και διάφορα για αυτό το περιβόητο σχολείο του Μάλβερν, το οποίο όπως θα δούμε, τα επόμενα χρόνια το έκλεισαν οι προεδροπαράγοντες της κοινότητος Τζοχάννεσμπουργκ.

Η σχολική Επιτροπή καλεί τα μέλη του σχολικού εράνου, στην εκκλησία των Αγ. Κωνσταντίνου και Ελένης, στις 20 Νοεμβρίου 1934 4. 30 μ.μ. προς ενημέρωση του αποτελέματος του διενεργουμένου εράνου. Αυτή η σύσκεψη που προανήγγελαν, έγιν την 21ην Νοεμβρίου και από την ανακοίνωση που έκαναν τα εξής:

Ολικό ποσό εγγραφών εις τον έρανο Λ. 3. 161. 14. 6. Εισπραχθέντα μέχρι σήμερον Λ. 2.694. 14. 6. Υπόλοιπον προς είσπραξιν Λ. 467. 0. 1. Πληρωθέν έναντι Χρέους Λ. 2300. 0. 0. Θεωρήσασα τον έρανο λήξαντα και στεφθέντα υπό μεγίστης επιτυχίας η επιτροπή εξέδωσε το εξής ανακοινωθέν: « Περατωθείσης της αποστολής μας κατθέτωμεν τα αποτελέσματα και απευθύνομεν προς πάντας τους εν Νοτίω Αφρική Έλληνας τας θερμάς μας ευχαριστίας δια την τόσον έμπρακτον απόδειξιν της φιλοπατρίας των. – Εκ της Επιτοπής.

Η Ελληνική κοινότητα του Γιοχάννεσμπουργκ ναι μέν αγωνίζονταν δια την θεραπεία των όποιων αναγκών της αλλά είχε να αντιμετωπίσει και όσους κατέκριναν τις ενέργειες του Δ. Συμβουλίου. Όχι βέβαια πως οι κατακριτές τους είχαν άδικο αλλά, ότι αυτό το Συμβούλιο αποφάσιζε ήταν το άριστο και δεν δέχονταν να τους αμφισβητούν. Αυτός ήταν ο λόγος δια τον οποίον έρχονταν σε προστριβές τακτικά με τους άλλους τους «κακούς». Για πολλά χρόνια ο κακός ήταν ο Απόστολος Καψόπουλος. Ας δούμε μία διαμμάχη που ξέσπασε την πρώτη εβδομάδα τον Ιανουάριον 1934, μεταξύ του Καψοπούλου και της εφημερίδος «Νέα Ελλάς»:

Για να κατατοπίσω, επί του παρόντος, το έτος 1918 ο Απόστολος Καψόπουλος είχε ιδρύσει την εφημερίδα «Αφρικανίς» η οποία δεν γνώρισε μεγάλη επιτυχία. Τότε τα έβαλλε με όλους και δια όλα. Αντιμέτωπος ήταν κυρίως η άλλη Ελληνική εφημερίδα «Νέα Ελλάς» η οποία τον πολέμησε πολύ άσχημα. Αποτέλεσμα; Απέκτησε πολλά αρνητικά κοσμιτικά επίθετα, όπως εγωιστής, υποκριτής, ψεύτης και δε συμμαζέυεται. Αυτός ύστερα από λίγα χρόνια εξαφανίστηκε από το χάρτη της Ν. Αφρικής και αίφνις εμφανίστηκε ξανά στο προσκήνιο αυτό το χρόνο, επαναεκδίδοντας την «Αφρικανίδα». Με όργανο την εφημερίδα ή τη φυλλάδα όπως υποτιμητικά την αποκαλούσαν οι αντίπαλοι, άρχισε αγώνα εναντίον όλων. Ήθελε να διορθώει όλα τα στρβά και ανάποδα των Ελλήνων ομογενών της Νοτίου Αφρικής. Την πρώτη εβδομάδα του πρώτου μηνός του νέου έτους έγραψε κάποιο άρθρο το οπόιο δεν ήταν από τα καλλίτερα. Οι ιθύνοντες της «Νέας Ελλάδος» συν πολλών οπαδών, άρχισαν να βάζουν εναντίον του ομαδόν ομοβροντίες. ένα άρθρο της «Νέας Ελλάδος» την 4ην Ιανουαρίου 1934:

Νέος δικτάκτωρ ανέτειλεν εις το στερέωμα της της Νοτίου Αφρικής, ο οποίος προεξοφλών τας επιθυμίας και τα πολιτικά φρονήματα απόντων των Ελλήνων της χώρας αναλαμβάνει μηδενός ζητών την γνώμην να στέλνη τηλεγραφήματα προς τας αρχάς και να δημοσιεύη εις το φύλλον του τας απαντήσεις τας οποίας τυχόν λαμβάνει. Και αυτός μεν τι σκοπό και τι επιδιώκει, ιδιοποιούμενος ιδιότητας μη κεκτημένας και ψευδόμενος προς τους ανωτάτους άρχοντας της χώρας, είνε γνωστόν και ευνόητον. Τι όμως άραγε να σκέπτωνται ουχί πλέον τα κοινά μέλη των Ελληνικών παροικιών εκ μέρος των οποίων ομιλεί άνευ εντολής, αλλά οι πραγματικοί εκπρόσωποι, τους οποίους δια μιάς μονοκονδυλιάς παραμερίζει και εις των οποίων τα πρόσωπα αναμφιβόλως φλογίζει ακόμη ο κόλαφος τον οποίον τόσον αγενώς και απερισκέπτως τους προσάπτει.

Οποία θα είναι η στάσις του Θρησκευτιού μας Αρχηγού, δια το μάθημα το οποίον ο ευγενάστατος αυτός άνθρωπος τόσον επιπολέως νομίζει ότι δύναται ατιμωριτεί να του δώση; Οποία η θέσις των Ελλήνων προξένων των οποίων τα καθήκοντα υπαιξερεί; Οποία η αμηχανία των κοινοτικών μας Συμβουλίων, τους οποίους αγνοεί και υπέρ τους οποίους εγείρει το ανάστημά του;

Ιδού με τίνα τρόπον εννοεί να πραγματοποιήση εμπράκτως υην ένωσιν μεταξύ μας ο ρέκτης διευθυντής της Αφρικανίδος, ιδού που τίνουν αι προσπάθειαί του και τίνα πραγματικόν σκοπόν θεραπεύουν τα άρθρα του. Θαυμάστε τα αποτελέσματα και επικροτήσατε τα μέσα τα οποία μετέρχεται, διατί τόσον ολίγον εννοεί την θέσιν του και την δυνότητα του παρπτώματός του, ώστε σεμύεται δια τας περγαμενάς τας οποίας κατόρθωσε να αποσπάση εκ των επισήμων της χώρας.

Και πόσον οι αρμόδιοι γνωρίζουν αναμφιβόλως με ποίον τρόπον θα υπεραπίσουν τα παραβιασθάντα δικαιώματά των, ημείς όμως ερωτώμεν οποία θα είνε η θέσις του Ελληνισμού αν επιτραπεί εις τον πρώτον τυχόντα μεγαλομανή να ομιλή και να φράφη ανεξελέγκτως εκ μέρους του και να διασύρη την θέσιν του ενώπιον των αρχών; Και ου αύριον η φυλλάδα του σβύνει και ο διευθυντής αόρων τον κράββατόν του απέλθει της χώρας, ανα την Νότιον ή Βόρειον

Αμερικήν και αλλαχού, ως συνέβη και άλλοτε, οποία θα είναι η εντύπωσις των ξένων και των επισήμων δι’ ημάς; Αγαπητοί ομογενείς ας μην παίζωμεν εν ου παικτοίς.

Το χρονογράφημα γράφηκε από την «Νέα Ελάδα» η οποία πολεμούσε την «Αφρικανίδα» όχι τόσον επειδή ο Καψόπουλος αυτά που έγραφε δεν ήταν καθώς πρέπει αλλά επειδή έχανε τους πελάτες, συνδρομητάς και διαφημίσει, εκεί το πρόβλημα. Για το χρήμα ο πόλεμος. Ήξεραν πολύ καλά οι υπεύθυνοι της «Νέας Ελλάδος» ότι ο Καψόπουλος είχε με το μέρος του πολλούς οι οποίοι θεωρούνταν λαϊκιστές, ήταν οι εν τοις καφενείοις συναθροιζομένοι οι οποίοι βάδιζαν στο περιθώριο του σωστού δρόμου. Κάτι τέτοιες εκφράσεις χρησιμοποιούσαν οι του κατεστημένου, δια τους μη αρεστούς προς αυτούς. Να μη ξεχνάμε ότι ο Απόστλος Καψόπουλος το έτος 1912 διετέλεσε Πρόεδρος της Κοινότητος Γιοχάννεσμπουγκ, και με τη σύσταση της κοινότητος δια πρώτη φορά στο Γιοχάννεσμπουργκ, μεσολάβησε ώδστε να αγοραστεί το οικόπεδο της εκκλησίας. Δεν ήταν αρνητικό στοιχείο αλλά φαίνεται πως αργότερα εναντιώθηκε σε πολλούς, δια διαφόρους λόγους, και εκείνοι συνασπισμένοι καθώς ήταν! Μασόνοι, Λεγεωνάριοι κ.λ.π, τον τοποθέτησαν στην αντίπερα όχθη και του πετούν τα βέλη με την παραμικρή αφορμή.

Η αντιπαράθεση μεταξύ των δύο εντύπων ποτέ δεν έπαψε, ασχέτως αν ιδιοκτήτες ήταν ο Καψόπουλος και οι αδελφοί Θεοχαρίδη. Αργότερα άλλαξαν τα αφεντικά αλλά ο πόλεμος συνεχίζεται και μάλιστα με μεγαλύτερη ένταση. Δεν ήταν πόνο οι δυευθύνοντες των εφημερίδων που σκοτώνονταν δια το τίποτε, πολλές φορές στον πάλη λάμβαναν μέρος και άλλοι ομογνείς, πότε από τη μία παράταξη και πότε από την άλλη.

Είδαμε τους Έλληνες ομογενείς από τα πρώτα χρόνια που εγκαταστάθηκαν σ’ αυτόν τον τόπο, να μαλώνουν είτε στις κοινοτικές υποθέσεις είτε στις κοινωνικές συναστροφές.Τα αίτια; Εγωισμός, πείσμα, υπεροψία. Δια του λόγου του αληθές μεταφέρω εδώ ένα ακόμη από τα τόσα συμβάντα μεταξύ αυτών των ανθρώπων:

Είναι ένα άρθρο της «Νέας Ελλάδος» την 31ην Μαΐου 1934, φαίνεται κατά κάποιο τρόπο το κοινονικό ποιόν των ομογενών αυτής της εποχής. Η σε αυτό το άρθρο «Νέα Ελλάς» καταφέρεται εναντίον της «Αφρικανίδος» του Καψοπούλου και οπαδ΄ων αυτής. Αιτία; Κάτι λέξεις της «Νέας Ελλάδος» για κάτι μικρομαλώματα στο χορό των Ιθακησίων. Προτίμησα αυτό το άρθρο της «Νέα Ελλάδος» επειδή είναι κατά κάποιο τρόπο αντικειμενικό και αμερόληπτο. Αυτό έχει ως εξής:

ΑΝΑΓΚΑΖΟΜΕΘΑ και πάλιν να αποσχολήσωμεν τους αναγνώστας μας και να πραγματευθώμεν το αηδές πλέον κατάπτηστον ζήτημα του επισοδίου της χοροεσπερίδος των Ιθακησίων και να προσπαθήσωμεν να θέσωμεν τα πράγματα εις την θέσιν των. Και προς μεν τον Ελληνισμόν απανταχού της Νοτίου Αφρικής επιθυμούμεν να καταγγέλωμεν τας μεθόδους του ιδιοκτήτου, συντάκτου και διευθυντού της μεγαλοσχήμου φυλλάς, η οποία από τινος εκδίδεται μεταξύ μας, προς δε τους αδελφούς Ιθακησίους ιδιαιτέρως να καταγγείλωμεν την πολιτικήν, την αβουλίαν, την έλλειψιν κρίσεως και την καταστρεπτικήν δράσιν των ανθρώπων οι οποίοι αποτελουν το συμβούλιοντου Σωματείου των. ΚΑΙ ΕΝ πρώτοις θα ασχολιθώμεν με τον διευθυντήν της φυλλάδας ο οποίος νομίζει ότι είναι δυνατόν άνευ ελέγχου να παραπλανά τους αναγνώστας του. Ως εισαγωγήν εις το πραξικόπημα του των Ιθακησίων γράφει ότι «κατόπιν της μέχρι σήμερον τηρηθείσης στάσεώς μας εσκευθηκεν κατά πόσον θα έπρεπε να φιλοξενίσωμεν εις τας στήλας της Αφρικανίδος τόσον την διαμαρτυρίαν ταύτην ως και την εις 4ην σελίδα δημοσιευμένην διαμαρτυρίαν εκ μέρος Ελλήνων του Λορένζο Μάρκες. Εις την περίστασιν όμως αυτήν δεν πρόκειται περί απλών ατόμων ούτε δε δια τω λόγω δημοσιεύσεων να εξυπηρετηθούν πάθ προσωπικά. Πρόκειται περί αναγνωρισμένων Ελληνικών Σωματείων και ομάδων αι καθ’όλον το παρελθόν ενέργειαι των οποίων απέβλεψαν εις εξυπηρέτησιν πατριωτικών και κοινωφελών

σκοπών και η αξιοπρέπεια των οποίων εθίγη με τινα δημοσιεύματα και με τον οικτρότερον τρόπον εσφαγιάσθη η αλήθεια.

ΘΕΛΕΙ εμομένως ο απλοϊκός αυτός άνθρωπος να πιστευθή ότι τα δημοδιεύματα αυτά τα καταχωρεί εις την φυλλάδαν του δισταγμόν και σχεδόν παρά τη θέλησή του απλώς δια να εξυπηρετήση και πάλιν εθνικά συμφέροντα και ουχί το ατομικό του συμφέρον. Θυσιάζεται βλέπεται ο άνθρωπος αυτός δια κάθε τι το εθνικόν και επομένως και εσείς οι Έλληνες οφείλεται να του αποστείλεται τα χρήματά σας ενωρίς δια να εξακολουθήση το έργον του, έργον του οποίου αι καταστρεπτικαί συνέπειαι δεν θα αργήσουν να παρουσιασθούν. Δεν δύναται να εννοήση ότι οιοσδήποτε αναγνώσησκων τα γραφόμμενά του θαμειδιάση δια την προσποίησιν και την υποκρισίαν αυτήν δια της οποίας προσπαθεί να καλύψη τους προγματικούς του σκοπούς.

ΜΗΠΩΣ δεν είνε γνωστότατα τα όσα εγράφησαν δια το πρόσωπόν του και την πολιτικήν του από της στήλης ταύτης και ότι, ως συνήθως αντί να προσέλθη ανδρικώς και να αμυνθή μεταχειρίζεται τρόπους δια να βλάψη πλαγίως τους προσβάλλοντάς του; Πράγματι περί των όσων εγράφαμεν ουδεί λέξι απαντά ούτος ίσως επειδή παραδέχεται ότι δια αυτών δεν θίγεται η αξιοπρέπειά του προσάγν αι καθ’ όλον το παρελθόν ενέργειαί του οπόταν απέβλεψαν εις την εξυπηρέτησιν πατριωτικών και κοινωφελών σκοπόν και δεν εσφαγιάσθει η αλήθεια. Δια να μην όμως δύναται να υπάρξη αμφιβολία περί των προθέσεών του θάλωμεν να του υποβάλλωμεν τα εξής ερωτήματα.

ΕΙΝΑΙ ΑΛΗΘΕΣ ότι ομιλών κάπου την παρελθούσαν εβδομάδα προ της κυκλοφορίας της φυλλάδας του μετά στόμφου εδήλωσε ότι «θα μας πληρώση και πολύ προσεχώς»; Και εάν είναι αληθές δεν ήθελεν δια αυτών να υπαινηχθή την μέλλουσαν τότε να κυκλοφορήση την φυλλάδα του με τας διαμαρτυρίας αυτής και άραγε τι σημαίνει η φράις αυτή, λύπην και δισταγμόν δια το πραξικόπημα τούτο ή πνεύμα εκδικήσεως και ραδιουργίας; Και όταν ένας άνθρωπος ελέγχεται χωρίς αρχάς και χωρίς συνέιδησιν εις την ιδιωτικήν του ζωήνείναι δυνατόν ο άνθρωπος αυτός να παρουσιάση αρχάς και ειλικρίνιαν εις τας δημοσιογραφικάς του προσπαθείας; Δύναται επί πλέον να διαψεύση ότι όχι μόνον το πνεύμα ενέπνευσε της διαατρυρίας ταύτης των Συμβούλων α΄΄α και παραγράφους ολοκλήρους συνέταξεν ο ίδιος κατά τας ασφαλείς μας πληροφορίας;

ΥΠΟΚΡΙΤΗΣ λοιπόν ελέγχεται ο αντίπαλος αυτός, υποκριτής ο οποίος επιθυμεί να παρουσιάση ότι πράττει προς το ίδιον συμφέρον ως υπαγορευόμενον υπό εθνικών λόγων και σκοπών. Και τον άνθρωπον αυτόν ακολουθούν ως πρόβατα αγόμενα επί σφαγήν τα επτά μέλη του συμβουλίου των Ιθακησίων και ανίκανα να κρίνουν και να εκτιμήσουν την σημασίαν και την βαρύτητα πραγμάτων και δημοσιεύσεων άγονται και φέρονται εκθέτοντες και εαυτούς και το τίμιον και κοινωφελές σωματείον τον Ιθακησίωνεις κατακρίσεις και διασπασμού. Θέλομεν να ερωτήσωμεν τους

ομογενείς Ιθακησίους, είτε μεν του συνδεέσμου είτε μη αν είναι ευχαριστημένοιμε την διαγωγή των συμβούλων αυτών και αν τους εξέλρεξαν δια υπογράφον έγγραφα τοιούτου είδους και τιαύτης φύσεωςκαι να λαμβάνουν μέρος εις έριδας μεταξύ άλλων εκ των οποίων ώφειλον ασφαλώς να απέχουσι; Και τάρα θαυμάσατε τους συμβούλους σας και τα έγγραφά των και υπερασπισθήτε, αν δύνασθε, δια τα διαβήματά των και τους ανθρώπους εις τους οποίους ανέθεσαν την διαξαγωγή της υποθέσεώς των.

ΙΔΟΥ ΤΟ δημοσίευμα το οποίον επροκάλεσε όλον αυτόν τον ανόητο θόρυβο.

ΠΕΡΑΣΕ κι’ ο χορός των Ιθακησίων. Τα νεαρά ζευγάρια των Ελλήνων ηύραν πάλιν την ευκαιρία να στριφογυρίσουν εύθυμα στο δάπεδο της μεγάλης αιθούσης του Σίτυ Χώλλ, να τα πούνε λιγάκι, να τιτιβίζουν, χαριτωμένα και έχει ο Θεός. Σε λίγο θα ακούσωμεν νέους ευοιώνους. Εντούτοις όμως και τα σκανταλάκια δεν έλειψαν,- Γνωστή εις τα χορευτικά χρονικά δεσποινίς, εθεάθη χαριέντως χορεύουσα μετ’ επίσης γνωστού και φερέλπιδος νέου. Αλλά εις ένα «μη» της ορχήστρας κάποιον εγχώριον δεσποινίδιον έλαβεν εις τον χορόν ως παρτενέρ του φερέλπιδος παρεισέδυσεν εις το μέσον και με μεγάλην ευγένειαν χωρίσσασα τους χορεύοντες παρεκάλεσεν την γνωστήν δεσποινίδα να την παρακολουθήση στο Κλόουκ ρούμ. Μερικαί φράσεις αντιλλάγησαν και η συεννόησις δεν άργησε απέλθη. Ο θρούς των τραβογμένων μαλλιών εκυριάρχισε κατά τα πέντε επόμενα λεπτά.

Κάθε ίχνος όμως της τρικυμίας που επηκολούθησε εξηφανίσθη εντός ολίγου έμπροσθεν του παρακειμένου καθρέπτου. Και εμείς μεν εσπεύσαμε να απομακρυνθώμεν της κλειδαρότρυπας, ο δε χορός εσυνεχίθη αισίως μέχρι πρωίας.

Είναι δυνατόν άνθρωπος σοβαρολογών να προσβληθή από μίαν τοιαύτην αστειολογίαν; Αι φράσεις, το πνεύμα, η κλειδαρότρυπα, δεν αποδεικνύουν αναντιρήτως ότι επρόκειτο περί αστειότητως; Εν τοσούτω ημείς τι επράξαμεν; Μόλις τη παρευμβάση τρίτου εδημιουργήθη θόρυβος αποδείξαμεν την καλήν μας πίστην δημοσιεύοντες εις την ερχομένην έκδοσιν της Νέας Ελλάδο επιξήξγησιν των πραγμάτων αναιρούντες το αστειολόγιον εκείνο και τούτο παρά το γεγονός προηγουμένοως ελάβαμεν επιστολήν απειλιτηκήν ήκιστα φιλόφρονα υπογεγραμμένην παρά δύο μελών του συμβουλίου και υπογεγραμμένην δια χειρός τίνος νομίζετε; Του Νικολή Μαρνώφ (Νικόλαος Μαρούδας)και την επιστολήν ταύτην γέμουσαν ασυναρτησίες και φληναφφήματα είχον την ανέδειαν δυστυχώς οι άνθρωποι αυτοί να απαιτούν να την δημοσιεύσωμεν. Ναμίζουν άραγε οι άνθρωποι αυτοί ότι διατάσουν τους υπηρέτες των; Ως ήτο επόμενον τους δώσαμεν την μόνην απάντησιν την οποίαν δυνάμεθα να τους δώσουμεν. Εσιγήσαμεν. Εκτός όμως της δημοσιεύσεως ταύτης περί ης γράφομεν ανωτέρω ο αδελφός του ημετέρου διευθυντού, ομολογούμεν παρά την θέλησίν μας, εθεώρησεν καλόν να μεταβή εις το συνεδριάζων συμβούλιον του σωματείου δια να τους δώση προσωπικώς εξηγήση και να τους διβεβαιώση ότι η εφημερίς μας ουδεμίαν πρόθεσιν έτρεφε κατά των Ιθακησίων. Και τούτο ουχί εκ δουλοπρεπείας ως υπέθεσαν αυτοί αλλά απλώς εξ ευγενείας και νομίζων επρόκειτο περί ανθρώπων εχόντων τον κοινόν νούν. Ως εκ των υστέρων όμως αποδεικνύεται ηπατήθη ούτος οικτρώς.

ΕΡΩΤΟΜΕΝ, Τι άλλο ηδύνατο μία εφημερίς σεβομένη εαυτήν να πράξη και ποίος είναι υπεύθυνος δια τα επακόλουθα και την διαίρεσιν η οποία αφεύκτος θα επακολουθήση εις την παροικίαν μας ένεκεν του ζητήματος τούτου; Διότι ας μη φαντάζονται οι απλοϊκοί οι οποίοι δημιουργούν τον θόρυβον αυτόν ότι θα παρέλθη ούτος αβλαβής χωρίς να επιφέρη βαθείαν διαίρεσιν ιδίως αν οι ομογενείς Ιθακήσιοι φανούν τόσον εύπιστοι ώστε να ακολουθήσουν το συμβούλιόν των.

ΑΝ ΕΠΟΜΕΝΩΣ οι άνθρωποι αυτοί του συμβουλίου ήσαν λογικοί και άνευ προκαταλήψεως τα πράγματα θα έληγαν μέχρι του σημείου αυτού. Παρεξετράπηκαν ήδη αρκούντως και θα ώφειλον να αντιληφθούν ότι το ζήτημα έδει να λήξη. Αλλά ουτί μωραίνει γάρ κύριος βούλεται απωλέση. Μετά τινας ημέρας λαμβάνομεν επιστολήν την φοράν ταύτην υπογεγραμμένην Αγγλιστί από τον ίδιο τον Νικολή Μαρνώφ, ο οποίος παρουσιάζεται εις όλην την λαμπρότητά του. Αρκεί να αναφέρωμεν ότι είναι δύσκολον να φαντασθή τις πλέον ακαταλόγιστον, μωράν και αναιδή συγχρόνως επιστολήν και εις την οποίαν εν τέλει απήτει να υποβάλλωμεν εις την έγκρισίν του ότι μας εξητεί να δημοσιεύσωμεν προς ικανοποίησή του. Αναγεγνώσκοντες την επιστολήν αυτήν διερωτόμεθα αν ο άνθρωπος αυτός έχει σώας τας φρένας και αν αντιλαμβάνεται τι γράφειν. Παρήλθομεν και την επιστολήν ταύτην εν σιγή διότι είναι κατωτέρα και της σιγής ακόμη. Και εδώ πλέον η κατακλείς του όλου ζητήματος. Χωρίς να υπολογίσουν τι πράττουν, ασυναισθέτως και ελαφροφρόνως υπαγορεύουν και αποστέλλουν εις την φυλλάδαν μίαν διαμαρτυρίαν σκοπός της οποίας είναι να μας υβρίσουν με τον χυδαιότερον τρόπον να μας αμφισβητήσουν οιοδήποτε αίσθημα εντροπής και να τεθούν αυτοί κριταί περί δημοσιογραφίας, οι οποίο μόνον μακρόθεν εγνώρισαν γράμματα και επιστήμας. Ημείς μέχρι σήμερον εξητήσαμεν να αποφύγωμεν τας διαφωνίας και επράξαμεν ότι εθεωρήσαμεν ότι απήτει το καθήκον μας. Τώρα όμως είμεθα υποχρεωμένοι να απαντήσωμεν, εις την διαμαρτυρίαν σας, διότι δεν είμεθα Καψόπουλοι επιτρέποντες να μας υβρίζουν δημοσίως χωρίς να δώσωμεν την δέουσαν απάντησιν.

ΚΑΙ ΕΝ ΠΡΩΤΟΙΣ δεν είναι αληθές ότι στον χορόν των Ιθακησίων δεν έλαβε χώραν ουδέν επεισόδιον, και οι υπογράφοντες την διαμαρτυρίαν όταν ότι «Το τοιούτον ως γνωστόν είναι ανήκουστον και ανεδαίστατον ψεύδος» γνωρίζουν καλά ότι δεν γράφουν την αλήθειαν και ότι αυτοί οι ίδιοι ψεύδονται. Ημείς ηναγκάσθημεν έκτοτε παρά τη θέλησίν μαςνα εξακριβώσωμεν τα πράγματα και είμεθα εις θέσιν να δώσωμεν και ονόματα και συμβάντακαι αν τολμούν οι υπεύθυνοι να επιμένουν δυνάμεθα να τους προσφέρουνε τας δεούσας αποδείξεις. Δεν πράττομεν όμως τούτον σήμερον διότι δεν επιθυμούμεν δια τας ελαφρότητας άλλων να επιδεινώσωμεν τα πράγματα και να αναμίξωμεν πρόσωπα τα οποία ουδέποτε δινοήθημεν να θίξωμεν. Των επισοδείων τούτων διετελώμεν εν παντελη αγνοία προηγουμένως, αλλά και όταν τα εγνωρίζαμεν είμεθα διατεθιμένοι νασιγήσωμεν και να δημοσιεύσωμεν την αναίρεσιν εκείνην την οποίαν εδημοσιεύσαμενκαι τούτο διότι ποτέ δεν διενοήθημεν να θέσωμεν σκάνδαλα εις κυκλοφορίαν. Κρίνοντες λοιπόν ομογενείς Ιθακησίων σεις οι ίδιοι το συμβούλιόν σας και συγκρίνατε την αξιοπρεπή,

τηνευγενή, την συμφιλιοτικήν στάσιν της εφημερίδος αυτής, η οποία πάντοτε εζήτησε να πράξη το καθήκον της και την παράλογον, την νευρικήν και την υπεροπτικήν στάσιν των συμβούλων σας.

ΠΟΙΟΙ ώστε πρέπει να ονομαστούν σφαγιασταί και διεστεβλωταί της αληθείας, κύριοι διαμαρτυρόμενοι; Και ποιοί προσβάλλουν και διασύρουν την αξιοπρέπειαντου χορού, το γόητρον του Συνδέσμουκαι του Ιθακησιανού ονόματος σεις οι οποίοι κατέσχεσθε εις τοιύτον αγώνα και δημιουργείτε θόρυβον ο οποίος οφείλετε να γνωρίζετε ότι δεν θα σας βοηθήση, σεις οι οποίοι ελαφρώς και άνευ ελέγχου ακολουθήτε τας υποδείξεις και συμβουλάς ανθρώπων των οποίων η κρίσις και η λογική δεν είναι υπεύθυνος; Και διαστρεβλώνεται την αλήθαιαν ή όχι όταν δίδεται εις όλον τον κόσμον να εννοήση ότι ο διευθυντής της Νέας Ελλάδος, ήτοι ο γράφων τας γραμμάς ταύτας, ήλθεν εις την συνεδρίασίν σας και θρηνωδώς σας εξελίπαρεν όως τον συγχορήσετε; Γνωρίζετε λοιπόν ότι ο διευθυντής της εφημερίδος ταύτης ούτε εκλιπαρεί ούτε θρηνεί αλλά μάχεται θαρραλέως υπέρ των γνωμών και των δικαίων του. ΚΑΙ ΤΩΡΑ κατόπιν όλων αυτών των γεγονότων ποία είναι η θέσις σας κύριοι σύμβουλοι;Νομίζετε άραγε ότι ακόμη δύνασθε να θεωρηθήτε ως αντιπροσωπεύουσαν την γνώμην των Ιθακησίων και ότι εξασκήτε επ’ αυτών οιανδήποτε επιρροήν; Επράξατε κύριοι σύμβουλοι το καθήκον σας όταν ελαφρώς και ανεξελέγκτως προέβητε εις το διάβημα της δημοσιεύσεως της διαμαρτυρρίας αυτής; Ερωτήσατε τη συνείδησίν σας και απαντήσατε εις εαυτούς.Σας αφήνομεν εις την κρίσιν σας. Με τον κ. Μώ θα ασχολιθούμε εις το προσεχές.

Μέσα από αυτές τις γραμμές, βλέπουμε εκτός της πάλη μεταξύ των δύο και μοναδικών εντύπων στη Ν. Αφρική και τα διάφορα κουσούρια των Ελλήνων ομογενών. Η διαμμάχη μεταξύ Ν. Ελλάδος και Αφρικανίδος άρχισε το 1918 και τελείωσε το 1984 οπότε έπαψε να εκδίδεται η Ν. Ελλάς. Το 1918 ο Απόστολος Καψόπουλος ίδρυσε την φυλλάδα του, όπως την αποκαλούσαν αυτοί από την Ν. Ελλάδα. Στην αρχή η αντιπαράθεση ήταν άτονος και τούτο ωφείλονταν στην στάση του εκδότου της Ν. Ελλάδος Κ. Γ. Γεωργιάδη, διακόπτεται δια 12 χρόνια. Σε αυτό το διάστημα ο Α. Καψόπουλος, έφυγε, πήγε στην Αμερική και σε πολλά άλλα μέρη, σύμφωνα με δική του ομολογία. Πάντως στην Αμερική σύγουρα πήγε και μάλιστα αναμίχυηκε με τη ΓΚΑΠΑ όστις δεν άφησε καλές εντυπώσεις. Με την επιστροφή του εις Ν. Αφρική έχομε την επανέναρξη του πολέμου με τον πρώην εχθρόν του τη Ν. Ελλάδα. Η διμμάχη ήταν για το τίποτε και για όλα. Δες εδώ και κρίνε: Στις 7 Ιουνίου 1934 η Αφρικανίς γράφει σε δικό της άρθρο: Η δημοσιογραφία είνε η δυσκολοτέρα και η λεπτοτέρα επιστήμη, είνε όμως και συνάμα και ζήτημα πείρας, ζήτημα γνώσεων, ζήτημα καλής ανατροφής. Δεν άργησε να έλθει η απάντηση από τη Ν. Ελλάδα, κάπως έτσι:. Και που απέκτησες την πείραν δυστυχισμένε άνθρωπε: Μήπως εις την Αμερικήν, από την οποίαν μας επέστρεψες απένταρος: ή εις την δεκαπενθήμερον Σπάρτην την οποίαν τόσον επιτυχώς καθογ΄γησες εις την αιώνιαν στιγμήν. Ή μήπως συλλέγοντας συνδρομάς της παρά σου τόσον διαφημισμένης Γκάπα και και περιοδεύον εις βάρος του ταμείου της προς ίδρυσιν νέων στοών:Ή μήπως νομίζεις ότι οι αναγνώστες σου αρκεττοί τουλάχιστον εξ αυτών αν όχι όλοι, δεν είναι εις θέσιν άνευ της δικήσου βοηθείας να κρίνουσι παρακολουθούντες τα γραφόμενά σου ….

Εδώ υπάρχει ατέρμον πάλη. Αυτοί άφησαν την δημοσιογραφία και άρχισαν την κοκορομμαχία. Αιτία ο συναγωνισμός δια τις διφημίσεις, αγγειλίες κ. λ. π. που έπερναν από του ομογενείς. Ήταν αμφότεροι κοντόφθαλμοι. Δεν μπορούσαν να δούν πέρα από τη μύτη τους. Στη πράξη υπήρχε πολύ ψωμί και για τους δυό αν επεκτείνονταν εις τον κλάδον τους. Μπορούσαν να ασχολιθούν με εκτυπωτικές εργασίες αντί να αναλίσκον το χρόνο τους με πικρόχολα άρθρα.

Εν πάσει περιπτώση, μετά από αυτά τα σχόλια της Ν. Ελλάδος, οι διάφορες αντίπαλες παρατάξεις ανασυντάσσονται και νέος συσχετισμός δυνάμεων δημιουργείται. Ας δούμε έδρασαν:

Οι Ιθακήσιοι έκαναν συνελεύσεις, διβουλεύσεις, συζητήσεις κατ’ ιδίαν και πήραν αποφάσεις. Έστειλαν δε στην Ν. Ελλάδα ΨΗΦΙΣΜΑ και αυτή με τη σειρά της έγραψε:

Ελάβομεν και δημοσιεύομεν κατωτέρω επιστολήν του Γραμματέως του Συνδένου των Ιθακησίων μετά του επσυναπτομένου ψηφίσματος. Μολονότι το ψήφισμα τούτο υποστηρίζει αντιθέτους απόψεις, η διεύθυνσις δια να θέση τέρμα εις τας συζητήσεις και τους διχασμούς παραθέτει αμφότερα δωρεάν και άνευ περιταίρω παρατηρήσεων.

Προς τον Διευθυντήν της «Νέας Ελλάδος»Αξιότιμε Κύριε Διευθυντά, Εξουσιοδοτήθην παρά της Γενικής Συνελεύσεως των μελών του ημετερου Συνδέσμου, όπως σας αποστείλω το εσώκλειστον ψήφισμα με την παράκλησιν όπως το δημοσιεύσετε εις την εφημερίδα σας επί πληρωμή-

ΨΗΦΙΣΜΑ

Σήμερον την10ην Ιουνίου ημέραν Κυριακήν, συνελθόντες των μελών του Συνδέσμου των Ιθακησίων εν τη υπ’ αριθμόν 13 Πρίτσιαρτ Στρήητ Αιθούση, και ούσης απαρτίας συμφώνως προς το καταστατικόν η συνέλευσις ψηφίζει παμψηφεί:

Επιδοκιμάζει εν γένει αξιοπρεπή στάση του διοικητικού συμβουλίου και εκφράζει δι’ ακόμη μίαν φοράν αμέριστον την εμπιστοσύνην της εις αυτό.

Εκ της Γενικής Συνελεύσεως

Παράλληλα οι Ιθακήσιοι αυτό το ψήφισμα το έστειλαν και στην Αφρικανίδα του Καψοπούλου. Φαίνεται όμως πως κάτι πήγε στραβά με τη δημοσίευση, από τον Καψόπουλο και αυτό πλήγωσε το φιλότιμο των Ιθακησίων και ένα μέλος αυτών αντέδρασε και έστειλε την κάτωθι επιστολή στην αντίπαλη εφημερίδα «Νέα Ελλάδα»

Προς τον αξιότιμον Διευθυντήν της «Νέας Ελλάδος»

Αξιότιμε Κύριε Διευθυντά ,

Θα σας παρακαλέσω όπως ει δυνατόν καταχωρίσετε εις τας στήλας της «Νέας Ελλάδος» την εσώκλειστον ανοικτήν επιστολήν δι’ ο θα σας μένω λίαν υπόχρεος.

Διατελώ μεθ’ υπολήψεως

Γεώργιος Καλλίνικος-

Προς τον κύριον Διευθυντήν Αφρικανίδος Ενταύθα,

Παρά πάσν προσδοκίαν είδον εις την παρελθούσαν έκδοσιν της Αφρικανίδος το ψήφισμα του Συνδέμου των Ιθακησίων ο είχε αποστείλει ο ημέτερος Σύνδεσμος εις τον τύπον προς δημοσίευσιν επί πληρωμή, να το μεταχειρίζεται ο κ. Διευθυντής της Αφρικανίδος προς εξυπηρέτησιν ιδίων σκοπών. Ποιος ο σκοπός κ. Καψόπουλε των μεγάλων επικεφαλίδων και που αποβλέπει άρα γε ο διατυμπανισμός των συγχαρητηρίων σας προς τους Ιθακησίους; Βεβαίως όχι προς τον σκοπόν εις ον αποβλέπουν όλοι οι Ιθακήσιοι και τον σκοπόν και τον ιερόν σκοπόν του Συνδέμου των Ιθακησίων, είτε την ειλικρινή αγάπη και ομόνοιαν μεταξύ όλων των ενταύθα Ελλήνων.

Πλανάσθε κ. Καψόπουλε εάν νομίζεται τους Ιθακησίους τόσον αφελείς ώστε να πιστεύεται ότι θα δυνηθήτε δι’ αυτών να ενσπείρετε έριδας εις την ενταύθα παροικίαν, προς εξυπηρέτησιν ίσως ατομικών σας συμφερόντων.

Σας διαβεβαιώ κ. Καψόπουλε ότι όλοι ανεξαιρέτως οι Ιθακήσιοι είναι πρώτον Έλληνες και κατόπιν Ιθακήσιοι, και ως Έλληνες έχουν πλήρη συναίσθησιν του καθήκοντός των και προς απόδειξιν τούτου είναι ότι παντού και πάντοτε οι

Ιθακήσιοι ουδέποτε εδίστασαν να υποστηρίζουν ομαδικώς και κατά μονάδας παν το Ελληνικόν και παν ό,τι διεπνέετο υπό Ελληνικώ ιδεών.

Εν τέλει θέλω να σας είπω δι’ ακόμη μίαν φοράν ότι ο σκοπός των ενταύθα Ιθακησίων είναι όπως συμβάλλουν μετά των άλλων Ελλήνων με ειλικρινή αγάπη και ομόνοιαν και όχι να φίνουν όργανα έριδων προς εξυπηρέτησιν ατομικών σκοπών.

Διατελώ- Γεώργιος Καλλίνικος

Η συνέλευσις ήταν να γίνη την 21ην Ιανουαρίου 1934, ημέρα Κυριακή στην εκκλησία κατά τις 3.30 μ. μ.

Η κοινότητα, μάλλον οι ομογενείς της παροικίας της περιοχής Γιοχάννεσμπουργκ γιόρτασαν την κοπή της Βασιλόπιτας εις το ΚΡΑΪΤΕΡΙΟΝ ξενοδοχείον του Γ. Πετούση. Διεσώθηκε η περιγραφή αυτής της εκδήλωσης και είναι η κάτωθι:

Μία ωραία βραδυά υπήρξε η εορτή της Βασιλόπητας την παρελθούσαν εβδομάδα, δηλαδή την 7ην Ιανουαρίου 1934.

Η αίθουσα του Κραϊτερίου ήτο και πάλιν πλήρης από φίλους των Ελληνικών συγκεντρώσεωνκαι της Ελληνικής παρέας. Και όλοι ικανοποιήθηκα. Από τις 8μ. μ. οι ομογενείς ήρχισαν να προσέρχονται. Όταν η αίθουσα ήτο πλήρης ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ιωαννουπόλεως κ. Ισίδωρος ευλόγησε την Βασιλόπητα, ειπών και την ιστορίαν της καθιερώσεως του πατροπαράδοτου τούτο εθίμου.

- Ο Αγιος Βασίλειος, είπεν ο Σεβασμιώτατος, ήτο φιλάνθρωπος. Εκάστην πρώτην του έτους έκαμνε μικρά ψωμάκια μέσα εις τα οποία έθεται διάφορα νομίσματα. Τα ψωμάκια δε αυτά αποστέλοντο εις διαφόρους πρωχάς οικογενείας αι οποίαι ούτω εβοηθούντο χωρίς να γνωρίζουν τον ευεργέτην των. Αργότερα το γεγονός τούτο εγένετο γνωστόν και έκτοτε καθιερώθη το έθιμο της Βασιλόπητας.

Κατά την διανομήν των τεμαχίων της βασιλόπητας τυχερός της βραδυάς ανεδείχθη ο γνωστός Ν. Μαρούδας (Μαρνώφ), ευρών το εις το τεμάχιόν του το χρυσόν δεκασέλλινον κέρμα. Ο κ. Μαρούδας ακολούθως προσέφερεν μίαν κινέαν (λ. 1. 10.0) εις την Φιλόπτωχον .

Μετά ταύτα ηκολούθησεν χορός με την Ελληνικήν ορχίστρα Σαμιωτάκη, διαρκέσας μέχρι της 1 ης πρωινής. Η Ελληνική παροικία της πόλεώς μας και των περιχώρων αντιπροσωπεύθη ευρέως εις την ωραίαν ταύτην συγκέντρωσιν και είμεθα βέβαιοι, ότι οι κοινοτικοί μας θα εξακολουθήσουν την τέλεσιν του ωραίου τούτου εθίμου και κατά τα επόμενα χρόνια ούτως ώστε ο εορτασμός της Βασιλόπητας με τον εορτασμό του δένδρου των Χριστουγέννων να αποτελέσουν ωραίας ελληνικάς συγκεντρώσεις προς από κοινού εορτασμόν των χαρμοσύμων τούτων ημερών.

Την 1ην Μαΐου 1934, γιορτάστηκε η μνήμη των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης, η θεία λειτουργία στις 9-11 π. μ. Η δε πανήγυρης έγινε μετ΄αρτοκλασίας την Κυριακή 27ης Μαΐου.

Η κοινότης Τζοχάννοσμπουργκ προγραμμάτισε εσπερίδα δια την 5ην Αυγούστου 1934. Φαίνεται πως δια διαφόρους λόγους, κυρίως δεν είχαν αρκετά εισιτήρια, παρεκτράπηκαν του προγράμματος και τελικά η εσπερίδα έλαβε χώρα την Τρίτην 14ης Αυγούστου 1934 στο Σέλμπορν Χώλ του Δημαρχείου της πόλεως. Σ’ αυτό το χορό προσήλθον πολλοί ομογενείς, ανδρες και γυναίκες και αρκετοί ξένοι. Από ενωρίς άρχισαν προσερχόμενοι και γρήγορα η αίθουσα γέμισε. Τα μέλη του Δ. Συμβουλίου οργάνωσαν αρκετά καλά αυτή την εκδήλωση. Εις τας χοροεσπερίδας αυτάς εκδηλώνεται η συνοχή και ο εορτασμός των παροικιών. Εις αυτάς ενθυμούνται τον ιδιαίτερόν των εθνισμόν και αισθάνονται τον ιδιαίτερον κρίκον ο οποίος τους ενώνει. Αν έλειπαν και οι συναθροίσεις αυτού του είδους τότε πράγματι οι Έλληνες ομογενείς θα αποτελούσαν σποραδικάς μονάδας αι οποίοι άνευ συνοχής και ομαδικού συναισθήματος θα χάνωνταν εντελώς μέσα στο ξένο περιβάλλον που ζούσαν.

Από ενωρίς άρχισε να παίζει η μουσική και ο ένας χορός διαδέχετο τον άλλον και έτσι η ευχάριστος διασκέδαση κράτησε μέχρι αργά το βράδυ.

Κατά την εσπερίδα αυτή οι ομογενείς πληροφορήθηκαν δια την πορεία του σχολικού εράνου, από τον ταμίας της Κοινότητος Πέτρο Περγιουδάκη.

Ο σχολικός έρανος δια την απόσβεση του εκ 3.000 λιρών σχολικού χρέους, αρξάμενος από του Ιανουαρίου 1934 έχει ανέλθη μέχρι σήμερον, με τας δωρεάς οι οποίες δημοσιεύθηκαν από τιε Ελληνικές εφημερίδες της πόλεως Τζοχάννεσμπουργ, την τρίτην εβδομάδα του Αυγούστου, στο ποσόν των 2674. 2. 6. Λίρες.

Εδώ δεν πρόκειται απλώς για μία απλή αναφορά σχετικώς μ’ αυτόν τον έρανο, αλλά πραγματική λογοδοσία του κοινοτικού συμβουλίου. Συνεχίζω την περιγραφή όπως ακριβώς τη βρήκα:

Περί εράνου ο λόγος! Εις το ποσόν τούτον πρέπει να προστεθώσι και 163. 0. 0. Όσαι μέχρι τούδε προσεφέρθησαν εκ των εμπορικών οίκων της πόλεώς μας, μεθ’ ων αι Ελληνικαί εργασίαι συναλλάσσονται, αι οποόιαι θα δημοσιευθώσιν, όταν συμπληρωθή ο κατάλογος ομοίων προσφορών όστις εξακολουθεί περιφερόμενος. Επομένως τα δύο ποσά ανέρχονται εις λίρας 2837.3. 6. Εκ των Ελληνικών δωρεών δηλ. των λιρών 2674. 3. 6. – αι λίραι 2. 055. 15. 6 προέρχονται εκ των μελών της παροικίας Τζοχάννεσμπουργκ και περιχώρων, ολίγαοι εξ άλλων μερών εν Τρανσβάαλ, και έτι ολιγότεροι εκ πλέον μακρινών μερών, όπως εκάστοτε εδημοσιεύθησαν και ετηρήθη ακριβώς κατάλογος προσώπων εις τα βιβλία της Κοινότητος.

Το υπόλοιπον εκ λιρών 616. 8. 0 προέρχεται εκ δύο περιοδιών γενομένων, 1ον υπό του εφημερίου της κοινότητος κ. Αθ. Π. Νικολοπούλου και μέλους της επιτροπής δια την απόσβεσιν του σχολικού χρέους, και του Χρ. Σουρή, μέλους του Δ. Συμβουλίου, και της επιτροπής εν Φρή-Στέιτ, από της 1ης μέχρι της 9ης π. Ιουνίου, με ποσόν δωρεών εκ λιρών 188. 7. 0, ων οι δωρηταί εδημοσιεύθησαν εν καιρώ ονομαστικώς, και της 2ας, γενομένης υπό υπό της 1 ης

λήξαντος Ιουλίουμέχρι της 4ης τρέχοντος, εις Νατάαλ, Φρή Στέιτ ( πάλι εις συμπλήρωσιν των κενών της ιης περιοδείας), Κύμπερλευ, Πόρτ-Ελίζαμπεθ , Ήστ Λόντον, και όλας τας διμεσούσας πόλεις και κωμωπόλεις υπό του αυτού εφημερίου μας συνοδευομένου, τη εγκρίση του Δ. Συμβουλίου, υπό του υιού του κ. Θεοδώρου Μέντη Δήμου προσφερθέντος δωρεάν να βοηθήση το σχολικόν έργον επί 35 ημέρας.

Η σημασία των δύο περιοδειών δεν έγκειται εις τας συλλεγεθείσας δωρεάς των λιρών 618. 8. 0, αλλά εις το γεγονός ότι τα ρηθέντα μέλη (επιτροπής) κατά μεν την 1ην περιοδείαν διανύσαντα εντός 6 ημερών περί τα 1000 μίια (περί τα 1600 χιλιόμετρα περίπου). Επισκεύθησαν 16 πόλεις και κωμοπόλεις έλαβον τας δωρεάς 36 Αδελφών Ελλήνων.

Με άλλους λόγους σαφεστέρους: η έννοια του Ελληνικού Σχολείου, η έννοια του Εθνικού μας σκοπού δηλαδή ιδρύσεως εντεύθεν του Ισημερινού εν Αφρική, μετά του απαραιτήτου συμπληρώματος, Οικοτροφείου το οποίον ελπίζομεν ότι θα είναι έτοιμον πολύ ενωρίς, η έννοια αύτη περιήλθεν δια των δύο περιοδιών 51 πόλεις και κωμοπόλεις και ετυπώθη εις τας ψυχάς και εσφραφίσθη εις τας καρδίας 1201 αδελφών μας Ελλήνων.

Η έννοια αύτη του Ελληνικού μας Σχολείου έχει την μεγάλην σημασίαν, διότι οι αδελφοί μας εκείνοι Έλληνες ουδέποτε θα λησμονήσουν το σχολείον τούτο και ζώντες και μετά θάνατον.

Επί πλέον το Δ. Συμβούλιον δράττεται της ευκαιρίας της κοινότικής μας Εσπερίδος να πλροφορήση το κοινόν ότι η Δημαρχεία της πόλεώς μας ήρχισε προ μηνών ήδη και εργάζεται αλματοδώς δια την διασκευήν του σχολικού εδάφους δια τα ποδοσφαιρικά και λοιπά σχολικά αγωνίσματα – Ώστε ολίγου ο ωραίος ποδοσφαιρικός μας όμιλος, θα κερδίζη τα νίκας του και θα δρέπη τας δφάφνας επί του περίοπτου Ελληνικού χώρου. Ούτω δε η ελπίς ην ανεκοίνου το Δ. Συμβούλιον προς το κοινόν, κατά την εσπερίδα της περασμένης Εθνικής μας Εορτής, είναι τώρα γεγονός.

Δράττεται επίσης της ευκαιρίας να ευχαριστήση θερμώς πάντας τους δωρητάς υπύρ του Εθνικού μας έργου, τους μακράν και τους πλησίον ευρισκομένους.

Να ευχαριστήσω πάντα τα μέλη, της Μεγάλης Επιτροπής προς απόσβεσιν του σχολικού χρέους, ων τα ονόματα επανελημμένως εδημοσιεύθησαν κατά σύστασιν της Επιτροπής, και τα οποία υπό την επίτιμον προεδρίαν του του Σεβ. Μητροπολίτου, δια της αίγλης και του όγκου του ονόματός του, και δια της προσωπικής του συνδρομής συνετέλεσαν εις την λαμράν επιτυχίαν του Σχολικού Εράνου, δια του οποίου σχεδόν θα αποσβεσθή το χρέος. Εντός δε, μετά την ανά την Ρωδαισίαν αναγγελθήσαν ήδη περιοδείαν του Σεβασμιωτάτου, το Δ. Συμβούλιον θα καλέση την Επιτροπήν ενώπιον της οποίας θα εκθέση την εκκαθάρισιν του Σχολικού Εράνου.

Υπεράνω δε όλων θέλει το Δ. Συμβούλιον να ευχαριστήση τους κ. κ. Διευθυντάς των δύο Ελληνικών εφημερίδων της πόλεώς μας, οι οποίοι κατά το 8μηνον σχεδόν διάστημα καθ’ ο διενερείται ο Έρανος δημοσιεύουν δωρεάν

όλα τα αποτελέσματα του Εράνου, πάσαν έκκλησιν ή άλλην διατριβήν της Επιτροπής , και έγραψαν πολλάκις και αναλόγους εκάτερος του πατριωτικού του Εθνισμού, και των εμνεύσεων και υπαγορεύσεως της καρδιάς των, ιδιαίτερα άρθρα και προτροπάς δια των οποίων μετέδιδον και ήναπτον την φλόγα του ενθουσιασμού εις τας καρδίας όλων των αδελφών Ελλήνων εντός και εκτός του Τζοχάννεσμπεργκ και των περιχώρων, εν Νατάαλ, Φρή-Στέϊτ και Κολωνία, όθεν ήρχοντο αι δωριαί (Κολωνία αποκαλείτο η περιοχή του Λέιπ-Τάουν).Επίσης θέλει ευχαριστήση και τον εφημέριον της Κοινότητός μας, όστις, παρ’ όλα τα άλλα πολλαπλά του καθήκοντα τα οποία με τόσης ακριβίας εκτελεί, όπως όλοι γνωρίζομεν δεν έλειψε ουδέ μίαν ημέραν από την κωπιώδη ενέργειαν του Εράνου, εντός της πόλεως και των περιχώρων της, των άλλων μερών του Τρανσβάαλ, φρή-Στέϊτ, Νατάαλ και μέρος της Κολωνίας όπου κατά την δευτέραν περιοδείαν του εκινδύνευσε και η ζωή του όπου δια της ανατροπής του μικρού του αυτοκινήτου, τη 17 π. Ιουλίου, ως είναι δε γνωστόν. Και τώρα τέλος έκαστοε και όλοι ομού, ας έχουν την ευλογίαν της Εκκλησίας και της Πατρίδος των δύο τούτων αδιαιρέτως και αχώριστων εννοιών δια κάθε Έλληνα και δια κάθε άνθρωπον, συναισθανόμενον τον προορισμόν του και τα καθήκοντά του εν τω κόσμω τούτω και ας έχει τον έπαινον της συνειδήσεώς του, όστις είναι η αληθηνή και αναφαίρετος αξία και δόξα της ανθρωπίνης ψυχής και των πράξεών της, δι’ όσα μικρά ή μεγάλα έκαστος και όλοι ομού εκάμομεν τη προκειμένη ενεργεία.

Αλλά μαζύ με την ενέργειαν ταύτην προκείπτει ενώπιον μας και άλλη ενέργεια κατά πολύ σπουδαιοτέρα.

Πρόκειται το μέλλον της Κοινότητός μας της συμπαγεστέρας, της πολυαριθμοτέρας και κεντρικωτέρας των εντεύθεν του Ισημερινού εν Αφρική Ελληνικών Κοινοτήτων και η περιτέρω εξέλεξις και σταδιοδρομία της.

Είναι γνωστόν ότι η θητεία του παρόντος Δ. Συμβουλίου λήγει εντός ολίγου και πρέπει η Ελληνική Παροικία Τζοχάννεσμπεργκ και Περιχώρων να σκεφθή σοβαρώς περί του διαδόχου Δ. Συμβουλίου.

Η Κοινότης τώρα έχει περιουσία. Η κοινότης μας έχει υψηλά καθήκοντα, ηθική και Εθνικά να επιτελέση, περί των οποίων το διάδοχον Δ. Συμβούλιον έχει να συσκεφθή, να αποφασίση, να ενεργήση.

Πρώτον των καθηκόντων τούτων είναι η επείγουσα ίδρυσις Οικοτροφείου, περί του οποίου από πλησίον και μακράν ακούονται και έρχονται ερωτήσεις και αιτήσεις: έγινε; Πότε θα γίνη; Πότε θα δεχθή οικοτρόφους; Κ.λ.π. Το παρόν Δ. Συμβούλιον νομίζει ότι έπραξε όσα ηδυνήθην. Εύχεται εις το διάδοχον περισσότερα και μεγαλείτερα.

Τζοχάννεσμπεργκ 14 Αυγούστου 1934

Από αυτή την περιγραφή του Αρχ. Αθ. Νικολοπούλου ο καθένας αντιλαμβάνεται με τι συνεχείς κόπους διεξάγονταν οι έρανοι για το σχολείο του Μάλβερν. Βέβαιο είναι ότι μέχρι το τέλος Αυγούστου 1934 είχαν συγκεντρώσει το απαιτούμενο χρηματικό ποσό για την αποπληρωμή του σχολείου , από δάνειο που είχαν συνάψει από κάποια Τράπεζα. ΄Οσο για το οικοτροφείο; Έμεινε άπιαστο όνειρο και με την μεγάλη πικρία του Αρχ. Αθ. Νικολοπούλου ο οποίος δεν είδε επί των ημερών του να γίνη πραγματικότητα αυτό που είχε βάλει σαν στόχο, από τις πρώτες ημέρες στις σταδιοδρομίας του εις την Νότιο Αφρική.

Το μήνα Ιούνιο 1934 ό έρανος για το σχολείο συνεχίζεται, στις γειτονικές ομγενειακές παροικίες αυτή τη φορά. Οι έλληνες ομογενείς ενδιαφέρονται περισσότερο από αυτούς της Ν. Αφρικής, διότι όπως και αλλού ανέφερα πίστευαν να στείλουν τα παιδιά τους σε αυτό το σχολείο με τα οικοτροφείο.

Από έναν κατάλογο εράνου βλέπουμε τα ονόματα και τα ποσά που έδωσαν: Kallez Stad Transvaal Αδελφοί Λ. και Ε. Νυχά Λ. 25. 0. 0. Bethal Transvaal Δημήτριος Κόγκος Λ. 25. 0. 0, Γεώργιος Καμπούρης Λ. 15. 0. 0. Και οι τρείς αυτές δωρεές συνοδεύονταν από τις εξής επιστολές:

Επιστολή πρώτη

Καφφερ Σταντ ( Μπέθαλ ) Τρίτη 22 Ιουνίου 1934,

Προς την Σχολικήν Επιτροπή Ελληνικού Σχολείου – Τζοχάννεσμπεργκ

Κύριοι Επίτροποι

Όσα εδιαβάσαμεν εις τας πατριωτικάς σας εκκλήσεις εν τη Ν. Ελλάδι δια το Ελληνικόν Σχολείον Τζοχάννεσμπεργκ το οποίον προσπαθήτε να ξεχρεώσητε και έπειτα να το κάμετε μεγάλον «Ελληνικόν Ίδρυμα»όπως γράφους αι εκκλήσεις σας, με οικοτροφείονκ. Λ. π. όλα αυτά μας επιβάλλουν να κάμωμεν το εθνικόν μας καθήκον και περακαλούμεν όπως δεχθήτε να δεχθείτε τον οβολόν μας Λ. 25. 0. 0 και να φροντίσητε το κτίσιμον του Οικοτροφείου όσον το δυνατόν γρηγορώτερον διότι και από ημάς ο ένας είναι οικογενειάρχης ( πατέρας πέντε παιδιών ) και άλλοι εις την ομοίαν με την ιδικήν μας θέσιν έχομεν μεγάλην ανάγκην δια την εθνικήν συνείδησιν των παιδιών μας, τα οποία θα μας διαδεχθούν.

Με πολλήν εκτίμησιν – Δια τους αδελφούς Νυχά – Ε, Νυχάς.

Επιστολή Δευτέρα

Μπέθαλ Transvaal 24. 6. 1934.

Δια το Ελληνικόν Σχολείον. Ταχ Κιβώτ. 4906 Τζοχάννεσμπεργκ. Αγαπιτοί Επίτροποι.

Αι θερμαί πατριωτικαί εκκλήσεις σας προς τους πατριώτας της Ν. Αφρικής και αι δωρεαί των πατριωτών μας άλλων μερών του Τζοχάννεσμπεργ τας οποίας ερί εβδομάδας τώρα βλέπω να δημοσιεύονται εις την Ν Ελλάδα δια το Ελληνικόν σχολείον σ;ς υποχρεώνουν και εμέ να κάνω το καθήκον μου και να αποστείλω την δωρεάν μου Λ. 25. 0. 0.

Είμαι Ηπειρώτης και τους Ηπειρώτες ενδιαφέρουν πολύ τα εθνικά θέματα όπως προσπαθήτε να καμετε το σχολείον σας. Σας εύχομαι επιτυχίαν και μένω με εκτίμησιν Δ. Κόγκος

Επιστολή Τρίτη

Μπέθαλ Τρανσβάαλ

Κύριοι Επίτροποι εδιάβαζα δια πολύν καιρόν τώρα εις την Ν. Ελλάδα Έρανον του Ελληνικού Σχολείου σας και ενόμιζον ότι ήτο υπόθεσις κοινοτική σας. Αλλά τώρα με τας εκκλήσεις σας προς τους πατριώτας της Ν. Αφρικής, και τας δωρεάς των πατριωτών τόσον τόσων άλλων μερών του Free State, βλέπω ότι το ζήτημα είναι πλέον Ελληνικόν, με το μεγάλο πρόγραμμα που έχετε κάμει και παρακαλών να δεχθήτε τον οβολόν μου Λ. 15. 0. 0.

Γ. Καμπούρης.

Τόσον η Επιτροπή όσον και το Δ. Συμβούλιον της Κοινότητος ευχαριστεί τους γενναίους τούτους δωρητάς και παρακαλεί και άλλους να τους μημηθούν. Συνέχεια της έκκλησης: Ας ακουσθή η φωνή μας εις τα ευγενή ώτα των πατριωτών μας οι οποίοι ευρίσκονται αγωνιζόμενοι τον τίμιον αγώνα της ζωής, εκεί όπυ το πόδι κανενός εξ ημών των μελών της Επιτροπής δεν είναι δυνατόν να φθάση. Ας ακουσθή και ας εγγίση και ας θίξη και ας κινήση εις πατριωτικήν ενέργειαν τα ςευγενείς Ελληνικάς χορδάς των μεγάλων Ελληνικών καρδιών.

Η ατμόσφαιρα παντού εν Ν. Αφρική είναι γεμάτη τας ημέρας αυτάς Ερανικού ηλεκτρισμού. Πανταχού ενεργούνται και πανταχού ακούονται και δημοσιεύονται δωρεαί ευσεβών χριστιανών και Γενναίων Πατριωτών, υπέρ εκκλησιών και σχολείων, των εράνων τούτων σημείων της θρησκείας και της γλώσσης τα οποία έσωσαν τον

υπόδουλον επί αιώνας Ελληνισμόν και θα σώσουν και τον απόδημον τον εν διασπορά εις όλας τας Ηπείρους της Υδρογείου σφαίρας Ελληνισμόν «Εμπρός Τέκνα Ελλήνων εντεύθεν του Ισημερινού εν Αφρική»

Εκ της Επιτροπής Ταχ. Κιβώτ. 4906. Τζοχάννεσμπεργκ.

Την 12ην Ιουλιου 1934 κάνει μία ανασκόπηση των δράσεων της Ελληνικής ομογένειας Ν. Αφρικής, αυτή είναι η εξής:

ΔΙΑ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟΝ ΣΧΟΛΕΙΟΝ ΤΗΣ ΠΟΛΕΩΣ ΜΑΣ

Η Κοινότητά μας Τζοχάννεσμπεργκ και περιχώρων ιδρύθηνπρο 20ετίας, ακολούθησε τον γενικόν κανόνα της ανθρωπότητος και του Ελληνισμού προΧριστιανισμου, και έσπευσεν εις την άμεσον θεραπείαν των ατομοκών και κοινοτικών του ανθρώπου θρησκευτικών αναγκών δια της μετακλήσεως θρησκευτικών λειτουργών από το 1907 ων διεδέχθημεν 4 μέχρι τούδε, και της ανεγέρσεως του περικαλούς τούτου Ιερού Ναού από του 1913. Ευθύς δε μετά την ανέγερσιν του Ναού ήρξατο σκεπτομένη και συζητούσα την θεραπείαν της άλλης παρουσιαζομένης συν τω χρόνω ανάγκης της ανεγέρσεως Ελλ. Σχολείου δια την νέαν γενειάν ήτις ήρχισεν παραγομένη ενταύθα.

Αι σκέψεις και συζητήσεις επέδρασαν εις τας ψυχάς των αειμνήστων Νικ. Χατζοπούλου και Αθ. Γκετζαριώτου, οίτινες κατέλιπον δια της διαθήκης των τα γνωστά χρηματικά ποσά υπέρ της ανεγέρσεως Ελληνικού Σχολείου. Τα ποσά ταύτα δια ανατοκιζμού και άλλων τινών προσθηκών ήρκεσαν, ώστε η κοινότης να δυνηθή προ διετίας να αγοράση μέγα έκτασιν και περίοπτον εις θέσιν οικ΄πεδον, αποτελούμενον εκ 5250 τετραγωνικών μέτρων δια την ανέγερσιν του Σχολείου και άλλων απαιτουμένων εγκαταστάσεων δια τας παιδιάς των μαθητών και μαθητριών κατά τους κανόνας της υγιεινής και παιδαγωγικής. Τους ειρημένους ευεργέτας εμημήθη και ο προ τριών μηνών, περίπου αποθανών, αείμνηστος Αριστείδης Ευγενίδης, καταλίπων 500 λίρας δια τον αυτόν σκοπόν.

Η ανέγερσις του Σχολείου εις όλους είναι καταφανής και επαισθητή. Είναι εις όλους επιτακτική και επείγουσα, διότι η Παροικία μας μετά των περιχώρων της αριθμεί τα 700 Ελληνόπουλα, άρρενα και θύλεα, μετά των οποίων οι περισσότεροι γονείς Έλληνες αμφότεροι, δεν δύνανται να συννενοηθούν εις την ιδίαν ημών γλώσσαν.

Η ανέγερσις τουΣχολείου είναι στοιχειώδης υποχρέωσις δια την διδασκαλίαν της Ελληνικής γλώσσης εις την νέαν γενειάν, ήτις δικαιούται της προγονικής της μεγάλης κληρονομίας, της οποίας είμεθα υπεύθυνοι κληρονόμοι. Η διδασκαλία της Ελληνικής γλώσσης, εν ευρυτέρα εννοία είναι υποχρέωσις και καθήκον απέναντι της φιλοξένου χώρας, εν τη οποία ζώμεν απολαύνοντες ισιπολιτείας, και δικαιωμάτων ελευθερίας τελείου πολίτου. Η διδασκαλία και διάδοσις της Ελληνικής είναι επί πλέον και εν ευρυτάτη εννοία καθήκον προς την διανοουμένην ανθρωπότητα.

Ας μη φανή υπερβολή εκ πρώτης όψεως η μεγάλη αυτή αξίωσις. Ας μη θεωρηθή εθνική κενή περιαυτολογία. Ολόκληρος ο πεπολιτίσμένος κόσμος των δύο ημισφαιρίων και ο κόσμος ούτος έχει ανώτερα εκπαιδευτήρια, γυμνάσια και Πανεπιστήμια, εις τα εκπαιδευτήρια ταύτα διδάσκεται, σπουδάζεται και μελετάται η Ελληνική γλώσσα. Είκοσι και πλέον αριθμούνται τα ανώτερα εκπαιδευτήρια εν τη Ενωμένη Ν. Αφρική εις τα οποία διδάσκεται η Ελληνική γλώσσα. Πράττει δε τούτο ο πεπολιτισμένος κόσμος δια την Ελληνικήν μας γλώσσα διότι αναγκάζεται υπό του περιεχουμένου της γλώσσης. Τον αναγκάζει η Ελλην. Φιλοσοφία και η Αγία γραφή, ιδία η Κοινή Διαθήκη. Εν τη Ελληνική φιλοσοφία περιέχεται το απόσταγμα και η καθαρωτέρα παραγωγή της ανθρωπίνης διανοίας εν τη ηθική, ψυχολογία, λογική, ρητορία και ιστοριογραφία. Εν τη Κοινή Διαθήκη περιέχεται πας πόθος και πάσα ελπίς της ανθρωπίνης καρδίας και συνειδήσεως, περιέχεται η διδασκαλία του Θεανθρώπου.

Δια τούτο είναι καθήκον μας να ενισχύσωμεν την διδασκαλίαν και διατήρησιν της Ελληνικής γλώσσης μας εν τω κόσμω χάριν του κόσμου. Είναι ανάγκη να ενισχύσωμεν τας προσπαθείας της φιλοξένου ταύτης χώρας δια της ιδρύσεως του Ελληνικού Σχολείουκαι της διδασκαλίας και διατηρήσεως της Ελληνικής μας γλώσσης, Είναι ανάγκη τέλος του Σχολείου δια τα τέκνα μας.

Όταν η Ελληνική γλώσσα θα διδαχθή υπό Ελλήνων διδασκάλων προς Ελληνόπαιδας, θα διδαχθή τελειότερον υφ’ όλας τας επόψεις, οι δε καρποί θα είναι ανάλογοι του τρόπου διδασκαλίας και των μαθητών προς τους οποίους θα διδάσκωνται οι μαθηταί, Έλληνες εκ καταγωγής και αγωγής είναι διάδοχοι και κληρονόμοι της εμφύτου Ελληνικής ευφυίας. Η Ελληνική ευφυία συνδιαζομένη με τας πλέον ευνοϊκάς και ευεργετικάς συνθήκας της χώρας π. χάριν το ευκρατέστατον κλίμα και υγιέστατον, τον φυσικόν και τεχνικόν πλούτον της εις χρυσόν, αδάμαντας και παντοία πολύτιμα ορυκτά, εις γεωργίαν, κτηνοτροφίαν και βιομήχανίαν. Συνδιαζομένην επίσης με τας αρετάς, ας παράγει και αναπτύσει ο διεθνής πληθυσμός πάσης χώρας, τούτος δε είναι ο πληθυσμός της Ν. Αφρικής. Χωρίς εννοήται να ληφθή ποσώς υπ’ όψιν ο φαινόμενος ήδη φιλιτικός ανταγωνισμός των δύο κυριωτέρων στοιχείων της χώρας των Άγγλων – Μπόερς, διότι ούτος θα παρέλθη ματά γενεάς και των λόγων, οίτινες τον προκαλούσι και πάντες οι κάτοικοι θα λάβωσι την συνείδησιν και το αίσθημα του πολίτου μεγάλης πολιτείας και κράτους ήτις θα μορφωθή εντεύθεν του Ισημερινού εν Αφρική. Η πρόβλεψη αυτή πραγματοποιήθηκε εν μέρει δια της ευνοϊκής λύσεως του ζητήματοα της σημαίας Χώρας. Η Ελληνική λοιπόν ευφυϊα συνδιαζομένη και αναπτυσομένη εντός των συνθηκών και του πλαισίου τούτου θα αναδείξη τας γνησίας Ελληνικάς αρετάς και θα αποχάλη «τα φυλετικά ελαττώματα της διαιρέσεως, άτινα είναι προαιώνια προσόντα της στενής και κατετριημένης γεωγραφικώς πατρίδος μας.

Όταν λοιπόν λάβωμεν έκαστος ημών υπ’ όψιν τας εθνικάς μας υποχρεώσεις απέναντι των μεγάλων μας προγόνων, οίτινες εκληροδότησαν εις ημάς τελειοτάτην πνευματικήν παρακαταθήκην ήν όλοι οι πεπολιτισμένοι λαοί ζηλεύουσιν. Όταν αισθανθώμεν και υπολογίσωμεν το καθήκον μας προς τα τέκνα μας, τα οποία έχωσι τα δικαίωμα να αποκτήσουσι περ΄ημών αλώβητον την εθνικήν των παρακαταθήκην, ως και αι παρωχημέναι γενειαί έπραξαν δι ήμάς τούτο δια μέσου όλων των αιώνων εθνικών αναποφεύκτων, αντιξόων περιστάσεων, συμφορώνκαι σκληράς δουλείας. Και όταν υπολογίσωμεν και αισθανθώμεν την υποχρέωσιν την οποίαν έχομεν προς την θετήν πατρίδα και της διεθνούς εν αυτή κοινωνίας, της οποίας αποτελούμεν μέρος και όταν υπολογίσωμεν την υποχρέωσιν απέναντι της ανθρωπότητος, ως μιάς ανθρωπίνης οικογενείας, ης επίσης αποτελούμεν εκλεκτόν μέλος, τότε, λαβόντες όλα υπ’ όψιν σοβαρώς και ευσυνειδήτως θα προχωρήσωμεν αμέσως και άνευ σισταγμούκαι απωλείας χρόνου εις την επιτέλεσιν του καθήκοντος την ανέγερσιν του Ελληνικού Σχολείου.

Το ολικό ποσό εκ των εράνων ήταν το μήνα Ιούλιο Λ. 2229. 14. 6

Στο τέλος Αυγούστου 1934 διεξάγεται ένας ακόμη έρανος για το σχολείο. Τα ονόματα αυτών που συνέδραμαν είναι τα εξής: Λ. Susman Ltd l Lires 100.0. 0, Feldman Bros L. 50. 0. 0, United Tobacco SA. Ltd. L. 52. 10. 0, African Tobacco L. 15. 15. 0, Χαράλαμπος Κωνσταντινίδης Λ. 12.0. 0, Ι. Π. Οικονόμου Λ. 2. 2. 0.

Εδώ να βάλλω φ. Ισολογισμού της κοινότητος. 30/8/1934

Η Κοινότητα του Γιοχάννεσμπουργκ τέλεσε 40ήμερο μνημόσυνο υπέρ αναπαύσεως της ψυχής του Αρχιμανδρίτου Αθ. Κατσή την 16ην Σεπτεμβρίου 1934. ήταν προγραμματισμένο να γίνει στο τέλος Αυγούστου, αναβλήθη λογω απουσίας του Μητροπολίτου εις Ρωδαισία.

Εδω παραθέτω και κάποια εκδήλωση της Ελληνικής Κοινότητητος Τζοχάννεσμπουργκ, που δεν έχει να κάνει άμεσα με τα των Ελλήνων ομογενών. Την 18ην Οκτωβρίου 1934 έκανε επιμνημόσυνο δέηση υπέρ αναπαύσεως της ψυχής του τέως Βασιλέως της Νοτιοσλαβίας Αλεξάνδρου. Αυτή η δέηση έγινε με την φροντίδα του Προξένου της Νοτίοσλαβίας Strekelz.

Παρ’ ότι είδηση της τελέσεως εγνώσθη πολύ αργά λόγω της επιθυμίας του Προξένου όπως γίνη αυτή την ώρα καθήν θα ελάμβανε χώρα και η κηδεία του Βασιλέως εις το Βελιγράδι, εντούτις παρέστη πολύς κόσμος, ξένοι και Έλληνες, εις την εκκλησία των Αγ. Κωνσταντίνου και Ελένης. Σπανίως είχε η εκκλησία τόσους επισήμους

Της ιερουργίας προΐστατο ο Μητροπολίτης Ισίδωρος, βοηθούμενος υπό του Αρχ. Αθ. Νικολοπούλου .

Μετά το πέρας της επιμνημοσύνου δεήσεως ο Μητροπολίτης , δια ολίγων λέξεων, Αγγλιστί, εξήρε την δράσιν του μεταστάντος Βασιλέως όχι μόνον εις την χώραν του αλλά και εις τον λοιπόν Ευρωπαϊκόν κόσμο., τονίσας ότι ως άνθρωπος της ειρήνης, ειρηνοποιός, ήτο τέκνο του Θεού.

Επρόκειτο δια τον Βασιλέα της Σερβίας, Αλέξανδρο Καραγεώργεβιτς 45 ετών όστις δολοφονήθηκε την 9ην Οκτωβρίου 1934 στη Μασσαλία της Γαλλίας.

Μεταξύ των παρισταμένων ήταν ο Συνταγματάρχης C. M. Hozert- Rathreus, αντιπροσωπεύον τον Γενικόν Διοιηκητήν, ο Γραμματεύς του Υπουργίου Εξωτερικών H. D. J. Bodenstein αντιπροσωπεύον την Νοτιοαφρικανικήν Κυβ΄ρερνησιν, ο Δήμαρχος της πόλεως μετά της κυρίας του, οι πρόξενοι: Νοτιοσλαβίας,Ελλάδος, της Νορβηγίας, του Βελγίου, της Αυστρίας, της Κίνας, της Ιταλίας, της Ισπανίας, της Λιθουανίας, της Πορτογαλίας, της Σουηδίας, των Ηνωμένων Πολιτιών και της Λατβίας.

Στην πολυτάραχη ζωή της Κοινότητος Γιοχάννεσμποουργκ βέπουμε και ενέργειες οι οποίες χαρακτηρίζονταν από σχεδόν όλους τους της περιοχής καλές. Βρισκόμαστε στη δεύτερη εβδομάδα του του Μηνός Οκτωβρίου 1934 και η Νέα Ελλάς γράφει τα εξής επαινετικά ή κατ’ άλλους καλακευτικά:

ΕΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΟΣ

Ματά μαγάλης μας ευχαριστήσεως παρακολουθήσανς επί σεράν εβδομάδων τας αξιολ’ογους και υπερμέτρους θυσίας εις τας οποίας ολόκληρος ο Ελληνισμός της Νοτίου Αφρικής υπεβλήθη εν καιρώ μάλιστα οικονομικής κρίσεως όπως απαλλαγή από το Κοινοτικόν Ταμείον ενός συσαναλόγου βάρους και θέση τα οικονομικά της μικράς αυτής ομάδος των ομογενών μας επί υγειών βάσεων.

Δια της προσπαθείας ταύτης χρέος τριών χιλιάδων και πλέον λιρών πληειάζει σχεδόν να αποσβευσθή εντός ολίγων μόνον μηνών και να ελευθερωθή η Κοινότης από το δυσβάστακτον τούτον βάρος.

Οι συνεισφέροντες τον οβολόν των έπραξαν τούτον αναμένοντες ότι οι σημερινοί και μέλλοντες ιθύνοντες την

πολιτικήν της Κοινότητος, βασιζόμενοι επί των προσπαθειών τούτων θα διερρύθμιζον τα οικονομικά της Κοινότητος εις βαθμόν ώστε να καταστή δυνατή η αυτάρκεια εις τον μέλλον και η δημιουργία μιάς περιουσίας επί της οποίας στηριζομένη αύτη να δυνηθή να προοδεύση.

Χρειάζεται επομένως και είμεθα βέβαιοι ότι εις το σημείον τούτο συμφωνούν μεθ’ ημών πάντες οι σώφρονες ομογενείς- μία περισυλλογή των πόρων της Κοινότητος και αυτερά αποφυγή οιασδήποτς τυχοδιωκτικής και σπατάλου πολιτικής είη θα είνε εις την παρούσαν τουλάχιστον περίστασιν δημιουργίαν νέων θέσεων και νέων εξόδων.

Δυστυχώς υπάρχουν ακόμη μεταξύ μας άνθρωποι, οι οποίοι είνες συνηθισμένοι εις την εύκολον δαπάνην ξένων χρημάτων και οι οποίοι μόλις αντιληυθού ότι παρουσιάζεται οιανδήποτε περίσευμα ή και μόλις η ελπίς τοιούτου περισεύματος είνε έτοιμοίνα προβάλλωσι και υιοθετήσωσι προτάσεις, αι οποίαι θα οδηγήσουν εις την δαπάνην και τα ερήπεια.

Οι άνθρωποι αυτοί μηδέποτε παρουσιάσαντες οιονδήποτε δημιοργηκήν εργασίαν, μηδέποτε κατωρθώσαντες να εξοικονομίσουν οιανδήποτε περιουσίαν παρουσιάζονται σήμερον ως άξιοι ποδηγέται της πολιτικής εις την

Κοινότητα εις την οποίαν επιθυμούν να φορτώσουν υποχρεώσεις και μισθοδοσίας εντελώς περιττάς.

Ανίκανοι οι ίδιοι να δημιουργήσουν και να προβλέψουν δια το μέλλον της Κοινότητος δεν ευχαριστιούνται εις την αφάνειαν και εις την μακρόθεν παρακολούθησεν των ενεργειών των άλλων, αλλά επιθυμούν βασιζόμενοι επί αποτελεσμάτων τα οποία άλλοι κατώρθωσαν να συγκεντρώσουν να ικανοποιήσουν φιλοδοξίας και προσωπικούς σκοπούς.

Το δε περιεργώτερον σε όλην αυτήν την υπόθεσιν δεν είνε ίσως ότι ούτοι φθάνουν εις το σημείον τούτο της τόλμης και της θρασίτητας αλλά ότι κατωρθώνουν να ευρίσκουν και άλλους, όσον ολίγοι και αν είνε ούτοι, οι οποίοι τους υποστηρίζουν εις τους σκοπούς των αυτούς και να τους ανέχωνται εις τα σχέδιά των.

Είνε όμως καιρός οι σωφρομούντες μεταξύ των ομογενών αντιλαμβανόμενοι εγκαίρως τον κίνδυνον τον οποίον μία αδιαφορία θα εδημιούργη δια την Κοινότητα να φροντίσουν δια της προετοιμασίας δημιουργικού προγράμματος και της επιβολής μιάς περισυλλογής των πόρων μας να θέσουν τα οικονομικά της Κοινότητος επί υγειών βάσεων. Είνε καιρός να αντιληφθώμεν ότι η Κοινότης σήμερον διαθέτει μίαμ αξιοζήλευτον περιουσίαν μερικών χιλιάδων λιρών, την οποίαν κατόπιν μεγάλων θυσιών του τιμίου και φιλόπουνο Έλληνος μετανάστου, κατώρθωσαν να συγκεντρώσουν τα διοικητικά συμβούλια των τελευταίων ετών και ότι μόνον δια του ενδιαφέροντος και της υποστηρίξεως πάνταν θα δυνηθή η Κοινότης και τα οικονομικά της να διατηρήση και νέας ευρυτέρας βάσεις να δημιουργήση.

Είνε δυνατόν τας αντιλήψεις μας ταύτας να μη συμμερίζονται πάντες, όσοι εργαστηκαν και υπέστησαν θυσίας και χρ΄νου και χρήματος δια τας Κοινοτικάς μας υποθέσεις, δηλαδή η μεγάλη πλειονότητα των από ετών εις την περιοχήν εγκατεστημένων.

Τούτο το άρθρο και το επόμενο της πρώτης Νοεμβρίου 1934, κάνει λόγο για τις διαδόσεις μεταξύ των ομογενών, για νέεςς θέσεις εργασίας διδασκάλου και ιερέως ή δυνατόν ένα πρόσωπο το οποίο να συνδιάζει και τις δύο ιδιότητες ( Ιεροδιδάσκαλος ), εδώ οι υπεύθυνοι της εφημερίδος μιλούσαν υποθετικά και κάπως με υποννοούμενα ενώ στην πραγματικότητα γνώριζαν περί τίνος επρόκειτο. Ο υποψήφιος δια αυτή τη θάση στην Κοινότητα ( αυτοχρήστηκε υποψήφιος ) ήταν ο Ιερέας Ηλίας Μπερτόλης ο οποίος νόμιζε αν εισβάλει στην Κοινότητα του Γιοχάννεσμπουργκ θα οικονομίσει χρήμα.

Όσο δια όλα αυτά που αραδιάζει εδώ ο αρθρογράφος όπως σεβαστή περιουσία της Κοινότητος κ. λ. π. πρόκειται για έννοιες άνευ περιεχουμένου. Η Κοινότητα διάθεται την εκκλησία και έναν μικρό χώρο για το κοινοτικό σχολείο. Η εκκλησία! Ήταν όχι αυτή που ξέρουμε σήμερα, εκείνη μπορούσε άνετα να χωρέσει στη σημερινή. Πιο συγκεκριμένα: σήμερα στην εκκλησία βλέπουμε τον τρούλο ο οποίος στηρίζεται σε τέσσερες κολώνες, ο χώρος δεξιά και αριστερά μετά τις κολώνες δεν υπήρχε. Τη σημερινή της μορφή την πήρε το έτος 1960 οπότε γιόρτασαν τα 60 της χρόνια αλλά και τότε περιέκοψαν ορισμένα από το σχέδιο. Ήταν με απλά λόγια μία πτωχική εκκλησούλα που σαν αυτή μόνο σε κανένα χωριό της Ελλάδος μπορούσες να βρείς. Βέβαια ο αρθρογράφος κακίζει όλους τους κακούς που ζηλεύουν κλπ κλπ. Τώρα εδώ γενάται το ερώτημα ποιοί οι κακοί και οι καλοί, πήπως οι αυταποκαλούμενοι καλοί, προοδευτικοί, επιτυχυμένοι, εγρατικοί είχαν την ιδιότητα που με τόση χάρη κακοχαρακτήριζαν τους άλλους; Εκείνους τουλάχιστον δεν τους γνωρίσαμε διότι τίποτε δεν παρουσίασαν στα κοινά δρώμενα της παροικίας καθ’ όσον ποτέ δεν τους έδωσαν την ευκαιρία να συμμετάσχουν.

Αυτούς που αυτολιβανίζονταν τους παρακολουθούμε εδώ και 34 χρόνια, έργα ανάξια, πτωχικά.

Προ πολλού καιρού, στην περιοχή του Τζοχάννεσμπουργκ κυκλοφορούσαν διάφορες πληροφορίες για περισσοτέρους υπαλλήλους στην Κοινότητα αλλά συγχεμένα πράγματα. Τελευταία, κατά το μήνα Νοέμβριο ξεκαθάριζαν, κάπως, αυτές οι πληροφορίες και το ζήτημα ήταν ένας βοηθός παπάς. Από ένα δημοσίευμα της εφημερίδος «Νέα Ελλάς» της 1ης

Νοεμβρίου 1934 μαθαίνομε τα εξής:

Οφείλομεν να ομολογήσωμεν ότι αδυνατούμε να εννοήσωμεν τον θόρυβον ο οποίος δημηουργείται τελευταίως περί τον διορισμόν βοηθού ιερέως και διδασκάλου της Κοινότητος, αν δεν προορίζεται ούτος να θεραπεύση ορισμένας ιδιοτελείς σκοπούς και χρησιμεύση ως αμηβή προσφερομένη πρά μερικών προσώπων δια παρελθούσας και μελλοντικάς υπηρεσίας παρεσχεθείσας και ελπιζομένας προς όφελος ωρισμένων επιτηδείων οι οποίοι υπό το πρόσχημα εξυπηρετήσεως γενικών κοινοτικών και πατριωτικών σκοπών είνε συνηθισμένοι να προάγωσικαι να βελτιώσι την θέσιν των.

Για να γενηθή ζήτημα βοηθού ιερέως πρέπει πρώτον να έχωμε εξετάση και να έχωμε εύρη αναπαρκή την σημερινήν εξυπηρέτησιν των ιερατικών και θρησκευτικών μας αναγκών. Αλλά ποιος αμερόληπτος παρατηρητής δύναται να υποθέση ότι παροικία αποτελουμένη μόλις έκ δύο χιλιάδων ψυχών και διαθέτουσα δια τας θρησκευτικάε της ανάγκας ένα Μητροπολίτη και ένα Αρχιμανδρίτη παρουσιάζει έλλειψιν θρησκευτικών λειτουργών και έχει ανάγκη προσλήψεως και τρίτου βοηθού; Εις ποίον μέρος της Ορθοδοξίας δύναται τις να εύρη τόσον ολιγαρίθμους πιστούς με μίαν σχετικώς πολυάριθμον θρησκευτικήν ηγεσίαν ώστε να γενάται ζήτημα ανεπαρκείας των ιερέων μας; Πότε και που εγένετο ανάγκη να θαεραπευθή έστω και η ελαχίστη θρησκευτική ανάγκη οιουδήποτε εκ των μελών της παροικίας μας, ακόμη και ξένων ορθοδόξων Χριστιανών, και επαρουσιάσθη έλλειψις ή αμέλεια των θρησκευτικών μας λειτουργών; Εις ποίαν περίπτωσιν δεν εφάνησαν ούτοι πρόθυμοι να

εξυπηρετήσουν τους Χριστιανούς; Εάν είνε ανάγκη να παρατηρήση τις κάτι, επί της ασχολίας των θρησκευτικών μας πρϊσταμένων νομίζομεν ότι πάντες θα παραδεχθώσι ότι ούτοι τον περισσότερον καιρόν χρόνον έχωσι να κάμωσι πολύ ολίγα πλέον των προσευχών των. Πως λοιπόν γενάται αυτή η μεγάλη ανάγκη βοηθού; Η μήπως η τέλεσις της λειτουργίας εκάστην Κυριακήν προσελκύει εις την πόλιν μας τόσους πολλούς πιστούς ώστε να μας ενθαρρύνη να τας πολλαπλασιάσωμεν; Φαίνεται ότι οι κύριοι αυτοί, οι οποίοι κόπτονται δια την τέλεσιν θείας λειτουργίας εις τα περίχωρα αγνοούν ότι εις το κέντρον, εις την Μητρόπολιν, με αχαιρετικάς λειτουργίας και πλήρη ιεοροτελεσίαςδεν κατωρθώνομεν να συγκεντρώσωμεν εις την εκκλησίαν μας ευαρίθμους εκκλησιαζομένων. Και φαίνεται ακόμη ότι αγνοούν ότι ο λόγος της τοιαύτης καταστάσεως δεν είνε η έλλειψις ιερέων αλλά το είδος των εργασιών εις τας οποίας οι πλείστοι των ομογενών επιδίδονται εις την περιφέρειαν και ότι δια να επιτύχη ο σκοπός των θα πρέπη κατά πρώτον να μεταβάλλωσι την κατάστασι ταύτην.

Και τώρα ας εξετάσωμεν το ζήτημα βοηθού διδασκάλου. Εγράφη ότι ο Ελληνισμός της Νοτίου Αφρικής δεν προσέφερεν τον οβολόν του δια να αγοράση πέτρες και οικόπεδα αν δεν πρόκειται να τα χρησιμοποιήση. Θαυμάσια. Μήπως όμως και εις την περίπτωσιν αυτήν ο διορισμός ενός ιερέως ως βοηθού διδασκάλου θα αυήξηση τον αριθμόν των Ελληνοπαίδων ο οποίος φοιτά εις την σχολήν μας;

Σήμερον δια την πεντακοντάδα των Ελληνοπαίδων ο εις διδάσκαλός μας δια της φιλοπονίας του και της επιμελείας δεν υπάρει αμφιβολία ότι εξαρκεί. Αντί να εγείρωμεν ζήτημα αυξήσεως προσωπικού δεν έπρεπε πρώτα να φροντίσωμεν να αυξήσωμεν τους μαθητάς και ύστερον να σκευθώμεν δια το προσωπικόν; Αντί να φωνάζωμεν ότι χρειάζεται βοηθός δημιουργούντες ούτω ζήτήματα και αμφιβολίας εις τα πνεύματα των ομογενών δεν θα ήτο απείρως καλλίτερον να τους ενθαρρύνωμεν όλους να στείλουν τα τέκνα των εις το σχολείον και τότε αν γεννηθή η ανάγκη βοηθού να ζητήσωμεν να το θεραπεύσωμεν;

Αλλά και αν ετίθετο ζήτημα βοηθού διδασκάλου δεν θα ελύετο τούτο δια της προσλήψεως διδασκαλίσσης μάλλον ή ενός ιερέως βοηθού διδασκάλου, της οποίας η παρουσία θα συνέτεινεν απείρως περισσότερον εις την θεραπείαν των αναγκών των μικρών μαθητών και μαθητριών οι οποίοι φοιτούν εις την σχολή μας;

Εν πάσει περιπτώσει διατί άραγε να θέλουν μερικοί να βιάσουν το Διοικητικό Συμβουλιον της Κοινότητός μας εις την υοθέτησιν των σχεδίων των και δεν αρκούνται εις μόνην την πρότασίν των αλλά επιμένουν να την υποστηρίζουν δια παντός τρόπου εις πείσμα της λογικής και της ευθυκρισίας; Ειμείς δεν έχομεν ει μη να ελπίσωμεν ότι η πλειονότης των μελών της Κοινότητος αναγνωρίζουσα τα αληθή συμφέροντα της ολομελείας θα δώσουν την ψήφον των υπέρ των ορθώς σκεπρωμένων και αμερολίπτως εργαζομένων μεταξύ μας-

Οι ομογενείς της περιοχής Τζοχάννεσμπουργκ, μια ζωή στρεβλά βάδιζαν, άλλωτε από συμφέρον και άλλοτε οδηγούμενοι από τις μπαταλές των ιδέες που κατέβαζαν με αποτέλεσμα να μην κατωρθώσουν να δημιουργήσουν κάτι της προκοπής. Σε αυτή την περίπτωση με τους βοηθούς, Διδασκάλου, ιερέως, άλλα είχαν στο μυαλό τους: το συμέρον, ρουσφετολογικό αυτή τη φορά.

Περί του ιδίου θέματος κάποιος ομογενής έγραψε στην «Νέα Ελλάδα» στις 8 Νοεμβρίου 1934 τα εξής: Ήκουσα να κηρύττουν και να αθρογραφούν υπέρ της προσλήψεως βοηθού ιερέως και διδασκάλου εις την πόλιν μας, Ζυγήσατε τα πράγματα και αντιπαρέλθητε τοιαύτα κηρύγματα. Είνε τα πλέον επιβλαβή που υπάρχουν. Φέρουν εις την επιφάνειαν, φέρουν και μεταξύ μας τον συμφερτόν της ρουσφετολογίας, από τον οποίον μέχρι σήμερον είμεθα καθαροί.

Αποστρέφεσθε τους ανθρώπους οι οποίοι δι’ εθνικών κηρυγμάτων αποσκοπούν απλώς εις την εξασφάλισιν μισθού δι’ έναν φίλον των. Αυτή θυσιάζουν την μεγάλην ιδέαν και ζητούν να την εκμεταλλευθούν δια το συμφέρον των και τας προσωπικάς συμπαθείας. Έχομεν τον εφημέριόν μας, επιρηφανευόμαστε για αυτόν. Και τον κρατούμεν. Έχομεν το σχολείον μας, επιρηφανευόμαστε και γι’ αυτό. Έχομεν τον διδάσκαλόν μας, τα έργα του ομιλούν.

Μία είνε σήμερον η κυριωτέρα έλλειψις: Η έλλειψις Ελλήνων μαθητών. Ας αυξήσωμεν πρώτα τον αριθμό των μαθητών. Τότε ο μεγάλος αριθμός θα απαιτήση την προσληψιν βοηθού.

Τότε θα έχωμε σοβαρά επιχειρήματα να ζητήσωμεν την πρόσληψιν βοηθού. Τότε τέλος ο σκοπός θα αγιάση τα μέσα. Ιδού μεγάλον έργον: Να αυξήσωμεν τον αριθμό των μαθητών.

Με απλά λόγια οι επιτήδειοι της περιοχής Γιοχάννεσμπουργκ ήθελαν, εσκημένως ή εν μωρή αγνοία τους, να φορτώσουν την Κοινότητα με καινούργια προβλήματα.

Η Φιλόπτωχος Αδελφότης την 5ην Μαΐου 1934 δημοσίευσε τον ισολογισμόν της. Εδώ βλέπουμε ότι είχε στην Τράπεζα το ποσόν των 1232 λιρών.. ποσό μεγάλο αν το συγκρίνομεμε τον προηγούμενο χρόνο. Αλλά δεν πρέπει να μας διαφεύγει το γεγονός ότι η αγοραστική αξία της λίρας δεν είναι η ιδία με τα περασμένα χρόνια. Φ. Ν/Ε 3/5/34 σελ 5 DSC 266 8/2/18.

Επ’ ευκαιρία της δημοσιεύσεως του ισολογισμού της η Φιλόπτωχος Αδελφότης ευχαριστεί τον Μητροπολίτη Ισίδωρο και τον Αρχ. Αθ. Νικολόπουλο δια τας προτροπάς και παραινέσεις των προς τους διευθυντάς των δύο ελληνικών εφημερίδων δια τας δωρεάν δημοσιεύσεις και διαφημίσεις, τα μέλη της μεγάλης επιτροπής της διοργανωσάσης υπό την προεδρίαν της Μαρίας Λοράνδου τον τελευταίον χορόνκαι την εορτήν της Βασιλόπητας και πάντας και πάσας

τους οπωσδήποτε βοηθήσαντας και συντελέσαντας εις την προαγωγήν του Φιλανθρωπικού Σωματείου. Η Πρόεδρος Ευτυχία Φασουλάκη, η Ταμίας Κατίνα Ρήτορα, Η Αντιπρόεδρος Όλγα Σακκίδου, αι Σύμβουλοι Αθηνά Ανδριανοπούλου, Μαρία Δάφλου. Η Γραμματεύς Λευκοθέα Μέντη.

Την 15 Νοεμβρίου 1934 η Κοινότητα του Τζοχάννεσμπουργκ βρίσκεται σε μεγάλη κινητικότητα, αιτία και αφορμή οι γάμοι του Πρίγγιπα Γεωργίου της Αγγλίας μετά την Πριγγιπίσσης Μαρίνας της Ελλάδος. Για το γάμο τους που έγινε τηνν29ην Νοεμβρίου 1934 η κοινότητα προγραμμάτησε χοροεσπερίδα. Η Κοινότητα δημοσίευσε στον Ελληνικό τύπο τα εξής:

Την 29ην Νοεμβρίου γίνονται οι γάμοι της πριγγιπίσσης Μαρίνας της Ελλάδος μετά του πρίγγιπος Γεωργίου της Αγγλίας. Ο λαός του Λονδίνου διασκεδάζει.

Την νύκτα της 28ης προς την 29ην, ημέραν Τετάρτην, η Ελληνική παροικία του Τζοχάννεσμπεργκ θα διασκεδάση και αυτή. Διότι επ’ ευκαιρία των γάμων μι΄ας κόρης που είδε πρώτον το φώς εις Αθήνας και ενός πρίγγηπα του ισυροτέρου θρόνου του κόσμου τα φιλοπρόοδα και πατριωτικά Σωματεία της πόλεώς μας, όλα ανεξαιρέτως αποφάσισαν να δώσουν χοροεσπερίδα εκείνο το βράδυ της 28ης εις το Σέλμπορν Χώλλ, το οποίον θα στολιστή καταλλήλος. Τα ονόματα των Σωματείων είνε: Ελληνική Κοινότης, Σύνδεσμος Ιθακησίων, Κυπριακή Αδελφότης, Ποδοσφαιρικός και Φιλόπτωχος Αδελφότης Κυριών.

Η χοροεσπερίδα αύτη θα είνε η πρώτη εις το είδος της, διότι άπαντα τα Σωματεία θα κινηθούν ομού.Η συρροή κόσμου θα είνε μεγίστη.

Τιμή εισιτηρίου ωρίσθη δέκα σελλίνια δια διπλά και 7/6 δια μονά. Οι εισπράηεις θα διατεθούν υπέρ της Φικοπτώχου.

Η μεγάλη και ομαδική αυτή χοροεσπερίς θα διαρκέση από 8-1. Η χοροεσπερίς αυτή θα είνε χοροεσπερίς όλων των Ελλήνων.Ως εκ τούτου πάντες αναμένονται εις το Σέλμπορν Χώλλ την 28ην Νοεμβρίου.

Μέχρι τώρα η ομογένεια δεν έκανε τέτοιου είδους εκδηλώσεις προς τιμήν πριγγίπων και πριγγιπισσών. Αυτή η τιμητική χοροεσπερίδα δια την πριγγίπισσα Μαρίνα είχε το σκοπό της. Οι έλληνες ομογενείς έπρεπε και αυτοί να φαίνονται ότι συμμετάσχουν στις μοναδικές βασιλικές εκδηλώσεις, και να είναι αρεστοί στην Αγγλική Διοίκηση «τότε η Ν. Αφρική ήταν υπό Αγγλική κυριαρχία».

Επί τέλος ήρθε η ώρα της πολυδιαφημιζομένης εσπερίδος δια τους πρίγγιπες, την Τετάρτην 28ης Νοεμβρίου 1934. Η περιγραφή που διεσώθη και δημοσιεύθηκε μία εβδομάδα αργότερα, λέει τα εξής:

Την Τετάρτην της παρελθούσης εβδομάδος έλαβε χώραν εις το Σέλμπορν Ηώλλ, η υπό πάντων των Ελληνικών Σωματείων της πόλεώς μας οργανωθείσα χοροεσπερίς, προς εορτασμόν της ευτυχής ενώσεως της Ελληνίδος Πριγγηπίσσης Μαρίνας μετά του Πρίγγηπος Γεωργίου.

Η κοσμοσυρροή υπήρξεν όντως ογγώδης και υπεράνω των προσδοκιών.

Από της ογδόης η αίθουσα ήτο πλήρης εις τοιούτο βαθμόν ώστε οι αργότερον ελθόντες εδυσκολεύθησαν να εύρουν θέσεις. Διότι κανείς εκ των Ελλήνων δεν ήθελε να λείψη από τον λαμπρόν εορτασμόν του πριγγηπικού γάμου, όστις εύρεν ένθερμον απήχισιν εις πάντας τας Ελληνικάς καρδίας. Οι παρόντες επλησίασαν τους εξακοσίους.

ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΙΣΟΔΟΝ

Νεαραί Ελληνίδες της παροικίας υποδέχιντο τους προσκεκλημένους εις την είσοδον και επωλούσαν εις αυτούς μετάλλινα κομβία με την φωτογραφίαν του πριγγηπικού ζεύγους.

Εις άκρον ικανοποιητικαί υπήρξαν αι εισφοραί εις την είσοδον, ως μας είπον οι επί των πραγμάτων, περισυνέλλεξαν άνω των πεντήκονα λιρών.

ΟΙ ΠΡΟΣΚΕΚΛΗΜΕΝΟΙ

Εις μέσον της δεξιάς πλευράς της αιυούσης ευρίσκετο το τραπέζι των επισήμων προσκεκλημένων.

Εις ταύτην παρακάθησαν ο δήμαρχος της πόλεώς μας κ. Φρήμαν μετά της αξιοτίμου συζύγου του, ο Πρόξενος της Ελλάδος κ. Χάρντυ Φίλιπ, ο Πρόξενος της Γιουγκοσλαβίας κ. Στεκέλτζικαι αξ. Κα Νέλσαν, ο Πρόξενος της Νορβηγίας κ. Λήνκ μετά της αξ. Κυρίας του, ο της Σουηδίας κ. Μωρίτσι μετά της αξ. Κας του, ο της Ιταλίας κ. Μαργκοντίνι, ο της Κίναςκ. Φεγυ ουάγυ, ο Ιταλός ακόλουθος κ. Μαρούτσι και η κυρία του, ο πρών δήμαρχος και νύν δημοτικόε σ΄θμβουλοςκ. Τ. Άλλεν, ο πρόεδρος της εμπορικής ενώσεως ΄. Κ. Περδίκης και η κυρία Περδίκη, ο κ. Γ. Π. Μέντης μετά της κας του, ο αναπληρωτής πρόξενος της Ελλάδος κ. Σκοτ Μπράουν, ο Πρόεδρος της Κυπριακής Αδελφότητος κ. Κ. Φοιτίδης μετά της δεσποινίδος Α. Φοιτίδου, ο Πρόεδρος των Ιθακησίων κ. Γ. Πατρίκιος μετά της αξ. Κας του και ο ημέτερος διευθυντής κ. Ι. Θεοχαρίδης μετά της αξ. Κας του.

Επικεφαλής δε της τραπέζης εκάθητο ο Πρόεδρος κ. Α. Μαρούδας, εκ μέρους της κοινότητος και η αξ. Κα Φασουλάκηεκ μέρους της Φιλοπτώχου.

ΟΙ ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ

Εκ μέρους της Ελλάδος ομίλησεν Αγγλιστί ο Πρόξενος , κ. Φιλίπ. Εγείρας πρόσποσιν υπέρ υγείας του πριγγηπικού ζεύγους.

Εκ μέρους της Ελληνικής παροικίας ωμίλησεν προς τους ξένους επισήμους Αγγλιστί ο κ. Ι. Θεοχαρίδης. Τέλος δε

ωμίλησεν Ελληνιστί ο κ. Απ. Καψόπουλος.

ΚΑΙ ΟΙ ΛΟΙΠΟΙ

Με ευθυμίαν και ακράτητον ενθουσιασμόν επανηγύρησαν το ευτυχές γεγονός οι λοιποί παρευρισκόμενοι.

Υπό τους ήχους της απαραιτήτου πλέον καταστάσεως δια τας Ελληνικάς χοροεσπερίδας και συγκεντρώσεις, Ελληνικής ορχήστρας της φιλομούσου οικογενείας Σαμιωτάκη, απήλαυσαν τους πολλούς χορούς που περιλάμβανε το πρόγραμμα.

ΚΛΑΣΙΚΟΙ ΧΟΡΟΙ

Κατόπιν του πέμπτου χορού εδώθησαν δύο ωραία νούμερα κλασικού χορού υπό της γνωστής χοροδιδασκάλου Δώλφιν Θώμσον και των μαθητριών της, κατεχειροκροτηθέντα. Κατόπιν δε ένας ακόμη χορός επηκολούθησε διάλειμμα κατά το οποίον εδώθησαν αναψυκτικά και γεύμα.

ΕΘΝΙΚΟΙ ΧΟΡΟΙ

Μία ομάς εκλεκτών Ελληνίδων, μετά το διάλειμμα, με γραφικάς ενδυμασίας, εχόρεψεν καλαματιανόν και πεντοζάλην, κατενθουσίασαν τους πάντας.

Επίσης δε και δεσποινίς Φοιτίδου και ο κ. Χαριτάκης εχόρευσαν τον μπάλλον, συρτόν. Την ομάδα αποτέλουν η αξ. Κα. Γ. Πετούση, αι χαριτωμένες δεσποινίδες Α. Φοιτίδου, Μαρούδα, Ειρήνη και Χριστίνα Σίμον, Ε. Σπυροπούλου, Α. Και Ι. Λουκίδου, Σ. Κομνηνού, και οι κ.κ. Κώστας Ζωναμέσης και Χαριτάκης.

Η ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ

Κατά την χοροεπερίδα ο κ. Ρ. Παξινός έθσεν εις πλειοδοσίαν αμερικανικήν, μίαν ωραίαν φωτογραφίαν των πριγγήπων, αγορασθείσα υπό των οργανοτών.

Δια να την κερδίσουν οι Έλληνες προσέφερον αφειδώς. Πρώτον ήρχισεν ο κ. Δευτεραίος δια πέντε λιρώνκαο ηκολούθησαν και άλλοι με το αυτό ποσόν. Η φωτογραφία έφερε Λ. 40. Εκερδίθη δε υπό του φίλου κ. Ν. Φωτεινάκη.

Η πρώτη μεσονύκτιος είχεν ήδη αφιχθή αλλά η ευθυμία ευρίσκετο εις το ζενίθ και ούτω απεφασίσθη να παραταθή η χοροεσπερίς μετά της 2ας.

Προς τον σκοπόν τούτον ο γνωστός Έλλην κ. Χρ. Χριστέλης προσέφερεν πέντε λίρας.

ΤΟ ΤΗΛΕΓΡΑΓΗΜΑ

Περί το τέλος της εσπερίδος ανεγνώσθη το ακόλουθο τηλεγράφημα σταλέν εις την πριγγήπισσαν Μαρίν.» Ελληνική Κοινότης Ραντ επί τω γάμω σας, ωργάνωσε ενθουσιώδη εορτασμόν προν τιμήν σας και ποιούσα κατά την εκφρασθείσαν υμών θέλησιν όσον αφορά τα γαμήλια δώρα, προσέφερεν Λ. 50 εις φιλανθρωπίας. Πάντες ηνωμένοι σας αποστέλλομεν εγκάρδια συγχαριτήρια, ειλικρινείςθερμάς ευχάς δια την ευτυχή υμών ένωσιν.

Κ. Μαρούδας

Πρόεδρος Ελληνικής Κοινότητος

Πλήν τούτων προσεφέρθησαν Λ. 20 εις το Νοσοκομείον, Λ. 10 εις το Στάρ- Σηνάίτ φαντ του Μέϊλ και Λ. 10 εις την εταιρείαν βοήθειας παίδων.

Η όλη εσπερίς άνευ της αφαιρέσως των εξόδων πιστεύεται ότι έφερε άνω των 250 λιρών.

Την 21/11/1934 η κοινότητα κοινοποίησε ότι στην χοροεσπερίδα, επ’ ευκαιρία των γάμων της πριγγηπίσσης Μαρίνας, θα συμμετάσχει και η εμπορική έωση. Επίσης εγκαταλείφθκε η ιδέα αποστολής δώρου προς αυτή.

Αυτή η πριγγήπισσα Μαρίνα ήρθε εις την εποκαιρότητα, λόγω των γάμων της με τον Πρίγγηπα της Αγγλίας Γεώργιο. Ήταν κόρη του πρίγγηπα Νικολάου της Ελλάδος και της μεγάλης Δούκισας Ελένης της Ρωσσίας, γεννήθηκε στην Αθήνα το έτος 1906.

Καλά και ωραία όλα όσα η κοινότητα έκανε δια την ευτυχία του πριγγηπικού ζέυγος, αλλά, όλα τούτα είναι αθρώπινες ενέργεις και κανένας δεν γνωρίζει αν θα επιδρούσαν στην ευτυχία των πριγγήπων, έτσι σκεύτηκαν οι ιθύνοντες της κοινότητος να επικαλεσθούς και τις θεϊκές δυνάμεις, δια το λόγο αυτό, την 29/11/1934 η κοινότης ετέλεσε δοξολογία, κατά την οποίαν παρευρέθη μικρός αριθμός ομογενών.

Κοινότης Κέιπ-Τάουν.

Η κοιοτητα του Κέιπ- Τάουν, έχασε από τα πλέων αξιολάτρευτα μέλη της. Την Τετάρτη 4 ης Ιουλίου άφησε την τελευταία του πνοή ο εφμέριός της Αρχιμανδρίτης Αθανάσιος Κατσής. Από αυτή την απομακρυσμένη κοινότητα διαβάζομε την κα΄τωθι νεκρολογία επί τω θανάτω του Αρχ. Κατσή:

ΝΕΚΡΟΛΟΓΙΑ

Νέον πάλιν δεινόν και ανίατον τραύμα κατήνεγκεν εις την ταλαίπωρον Κοινότητά μας, ο αδυσώπητος θάνατος.

Ποιος ποτέ θα επίστευεν ότι παρά τα 64 έτη ακμαίος και πάντοτε σφριγής Αρχιμανδρίτης μας Αθανάσιος Κατσής, όστις μόλις προ ολίγων ημερών είχεν επιστρέψει ενταύθα εκ της περιοδείας του και ήτο πλήρης ζωής.ότι θα απέθνικε όλως αιφνιδίωςτην 4ην πρωινήν (εννοεί την 4ην Ιουλίου 1934).

Ο απροσδόκητος αληθώς θάνατός του ως ήτο επόμενον εβύθισεν την Παροικίαν μας εις βαθύ πένθος, και εγκατέλειπεν αυτή κενόν δυσαναπλήρωτον και άφατον λύπην. Αλλά τοιούτος είναι ο κλήρος ημών επί της γης, να δοκιμάζωμεν θίψεις και συμφοράς δεχόμενοι τα τροπερά του θανάτου πλήγματα, και ούκ έστιν άλλως γενέσθαι.

Καίτοι όμως ο θάνατος αρπάζει αφ’ ημών τας προσφιλείς μας υπάρξεις και πλήτει τας καρδίας μας πόνου και απελπισίας, δεν δύναται να διαρίξη και την πνευματικήν ενώτητα ήτις διατηρείται και πέραν του τάφου και ήτις συνεσφίγγεται έτι μάλλον δια του ιερού της αγάπης δεσμού όστις συνέχει ημάς μετά των απερχομένων φιλτάτων προσώπων μας. Τοιούτος ιερός και αδιάρρικτος πνευματικός δεσμός συνδέει και ημάς τους εν Κέιπ-Τάουν έλληνες μετά του εκλειπόντος σεβασμίου ανδρός.

Απόδειξις δε τούτου είναι πάντες ησθάνσθημεν την καρδίαν μας πάλλουσαν μέχρι διταράξεως και τους οφθαλμούς μας πληρουμένους δακρύων, όταν την παρελθούσαν Κυριακήν ηκούσαμεν εκφωνούμενον το όνομά του, και συνοδεύσαμεν αυτόν ευλαβώς μέχρι της τελευταίας του κατοικίας.

Αλλά καίτοι η ανάμνησίς του βυθύζει ημάς εις μέγα πένθος και προκαλεί δάκρυα εις τους οφθαλμούς η αναπαράστασις όμως του αγαθού αυτού βίου ενισχύει ημάς εις την αρετήν και την ακριβή εκπλήρωση του καθήκοντος, Διότι εν τω βίω εκείνου διαλάμπουν αι μεγάλαι του καλοκαγάθου και ευσεβούς ιερέως και ακριφνούς πατριώτου αρεταί.

Ναι αι δύο αύται θεμελιώδεις αρεταί ήτο το ιδιάζον γνώρισμα του Αρχιμανδρίτου Αθανασίου Κατσή, τας οποίας προσεπάθει να μεταδώση και σε ημάς.

Ήτο τουούτων ιερών αισθημάτων εμνεώμενος ο αοίδημος Αρχιμανδρίτης μας άριστα εκπλήρωσεν την την εν Νοτίω Αφρική επί 23 εν λόγω συναπτά έτη αποστολήν του, και άριστα κατέλειπεν εις ημάς απελθών παραδείγματα. Ιδίως δε ως γνήσιον των ηρωικών καλαβρήτον τέκνον ουδεμιάς της Πατρίδος περίστασιν υστέρησεν.

Όμοιος δε υπήρξε ολόκληρος ο βίος του, ο οποίος εφάνει ως λειτουργός του Υψίστου ενταύθα και εν Ελλάδι, και εν τω κοινωνικώ βίω, και πιός ετιμήθη δια τας πολλαπλάς αρετάς του, αλλά κάλιον εμού γνωρίσαντες τον άνδρα δύνανται να είπωσιν εκτενέστερον. Εγώ μόνον ως φίλος ευφνώμων χύνω θαλερόν ειλικτινούς φιλίας και απεριορίστου σεβασμού, δάκρυ επί της απωλείας αυτού και εύχομαι εις τον πανάγαθον Θεόν όπως τάξη την αγίαν του ψυχήν και αναπαύση αυτήν, τουθ’ όπερ εύχεται πας θνητός βεβαρυμένος υπό του γήτατος και των πικριών του βίου.

Αυτά τα ολίγα είχον να είπω δια τον εκλειπόντα δια παντός πολύτιμον ανεκτίμητον και πολύκλαυτον Αρχιμανδρίτην Αθανάσιον ως τελευταίον αποχαιρετισμόν και ελάχιστον δείγμα τιμής εξαιρέτου και σεβασμού.

Ε. Οριγώνης.

Επί ευκαιρία του θανάτου του Αρχιμανδρίτη Αθανασίου Κατσή η εφημερίδα «Νέα Ελλάς» έγραψε την:

Την περασμένηΤετάρτη Απέθανεν ο Αρχιμανδρίτης Αθ. Κατσής. Η Ελληνική Παροικία του Κέιπ-Τάουν θα νοιώση την απουσία του. Όσοι τον ήξεραν θα λυπηθούν. Λυπηθήτε και εσείς όλοι οι Έλληνες της Αφρικής που δεν τον γνωρίσατε. Αποκαλυφθήτε και μείνατε σιωπηλοί για λίγο εις μνήμην του.

Σέβεστε και αγαπάτε τους ανθρώπους αυτούς, που αφιερώνουν όλη τους τη ζωή δια το κοινόν καλό. Είναι οι μεγαλύτεροι αλτρωισταί του κόσμου. Ημείς όλοι ζούμεν δια τον εαυτόν μας. Αυτοί ζούν δια τους άλλους, Είνε οι στηλοβάτοι της Εθνικής ιδεολογίας, Ημείς όλοι ήλθαμε στην Αφρική για να πλουτίσουμε. Αυτοί ήλθαν για να διτηρήσουν τις παραδόσεις μας. Εκόπιασαν, εμόχθησαν, εταπεινώθησαν, περιερχόμενοι την Αφρική για να εξυπηρετήσουν την Εθνική μαςυπόσταση. Εις αντάλλαγμα τους δίδομεν τα προς το ζείν. Μεγάλοι οι άνδρες οι οποίοι αντί τεμαχίου άρτου αφιερώνουν όλη τους την ζωήν για το καλό της κοινωνίας.

Από την Ελληνικό τύπο της Ν.Αφρικής βλέπουμε περισσότερς πληροφορες για τον θάνατο του Αρχ. Αθ. Κατσή.

Όλοως αιφνιδίως την παρελθούσαν Τετάρτην 4 Ιουλίου απεβίωσε εκ συμφορήσεως εις την εν Σελρώρυ οικίαν του κ. Μεσσάρη, όπυ διέμεινε, ο Αρχιμανδρίτης μας Αθαν. Κατσής. Αν και δύο ώρας προ του μοιραίου τέλους εξυπνήσαντες εκ του θορύβου που έκαμεν ο χαροπαλεύων ιερεύς, οι εις την αυτήν οικίαν διαμένοντες, έσχωσαν πλησίον του αγιωτάτου, προσκαλόντες ταυτοχρόνως και δύο Άγγλους ιατρούς, ουδεμία ατυχώς ιατρική ή άλλη περίθαλψις ίσχυσεν

δια να αποτραπή ο θάνατος . Και την τετάρτην ακριβώς πρωινήν ο σεβασμιώτατος έκλεισε τους οφθαλμούς του, εγκαταλείψας δια παντός τον μάταιον τούτον κόσμον.

Η θλιβερά είδησις διαδοθείσα αστραπιαίως ανά την πόλιν κατεσυγκίνησεν πάντας τους ομογενείς. Ο αδοιρητος Αρχιμανδρίτης μας ελατρέυετο κυριολεκτικώς παρά πάντων. Το γεγονός αυτό ο Πρόεδρος της Κοινότητός μας κ. Ν. Μαράτος έσπευσε να τελεφωνήση εις όλας τας τας κοινότητας ΄καθώς και εις τον Πανιερώτατον Μητροπολίτην κ. Ισίδωρον, ζητών ταυτοχρόνως παρ’ αυτού οδηγίας περί του ενταφιασμού. Εις το εν λόγω τηλεγράφημα απάντησε ότι έρχεται ο ίδιος εις Κέιπ-Τάουν. Πράγματι δε την 9ην πρωινήν της Παρασκευής αφίχθη ενταύθα. Άμα τη αφίξη του συνεκλήθη παρά ταύτα έκτακτον συμβουλιον, κατά το οποίον εκανονίσθη τα της κηδείας ήτις ωρίσθη δια την Κυριακήν 3 μ. μ. ( Το σωστό εκανονίσθη ολόκληρο το πρόγραμμα της κηδείας ωρίσθη δια την Κυριακήν 3 μ. μ.)

Εν τω μεταξύ άρχισαν να καταφθάνουν αθρόα τηλεγραφήματα εξ όλων των μερών από του Ισημερινού και εντεύθεν, παραγγελείες καταθέσεως στεφάνων, χρηματικά ποσό εις το ταμείον της Φιλοπτώχου εις μνήμην του αποβιώσαντος.

Την 2. 30 μ. μ. της Κυριακής συμφώνως πάντοτε με το υπό του Κοιν. Συμβουλίου καταρτισθέν πρόγραμμα της κηδείας, ο Μητροπολίτης αναχωρήσας επ’ αυτοκινήτου εκ της οικίας του Προέδρου κ. Ν. Μαράτου όπου διέμεινεν και συνοδευόμενος παρά αυτού και της αξιοτίμου κυρίας του μετέβη εις το κατάστημα εργολάβου κηδειών όπου ευρίσκετο ο νεκρός. Έπειτα κατόπιν συντόμου δεήσεως του Μητροπολίτου ετοποθετήθη ο νεκρός επί μιάς πολιτελεστάτης νεκροφόρου και δια των κεντρικωτέρων οδών της πόλεως εις υην Ελλην. Εκκλησίαν του Αγίου Γεωργίου.

Άμα τη αφίξει του νεκρού εις την εκκλησίαν ήρχισεν αμέσως και η λειτουργία. Ο συνοστισμός εντός της εκκλησίας των ξένων και ομογενών ήτο τόσον μεγάλος ώστε οι περισσότεροι ηναγκάσθησαν να παραμείνουν έξω καταλαμβάνοντες ΄λόκληρον τον προ της εκκλησίας χώρον . Τιμητικάς θέσεις εντός της εκκλησίας, είχον καταλάβη εκ των προτέρων ετοιμασθείσας, ο Γεν. Πρόξενος της Ελλάδος, ο Άγγλος επίσκοπος Κέιπ-Τάουν μετ’ άλλων ιερέων, ο ενταύθα παρεπιδημών Γραμματεύς της Κοινωνίας των Εθνών Ρώσσος την καταγωγήν, και πλείσται άλλαι προσωπικότητες. Η νεκρόσιμος ακολουθεία ήτο επιβλητική και πολύ μεγαλυτέρας διαρκείας των συνήθων.

Περί το τέλος ο Μητροπολίτης εξεφώνησεν συγκινηκώτατον λόγον δια του οποίου εξήρεν τας αρετάς του μεταστάντος, την επί 23 συναπτά έτη μετ’ αυταπαρνήσεως ως και ευσυνειδησίας εκτέλεσιν του καθήκοντός του, τους αγώνας υπέρ του Έθνους,καθώς και τα φιλανθρωπικά του αισθήματα. Ο επικήδειος ήτο τόσον συγκινητικός ώστε ο μεν αδελφός ττου Αρχιμανδρίτου, Ιωάννης Κατσής μη δυνάμενος να αντέξη ελυποθύμησεν, οι δε προσεκεκλημένοι δια τον τελευταίον ασπασμόν ήσαν όλοι διαδακρυσμένοι και κατασυγκινημένοι.

Εκ της εκκλησίας ο νεκρός μεταφέρθη εις το νεκροταφείον, μετά πάσης μεγαλοπρεπείας προπερευομένου του Μητροπολιτικού αυτοκινήτου, της νεκροφόρου, των αυτοκινήτων ένθα το Διοικητικόν Συμβούλιον και είποντο περί τα 90 αυτοκίνητα, Εις το νεκροταφείον μετά την επιτάφειον δέησιν ο Γραμματεύς κ. Α. Χαραμής αποχαιρέτησεν τον νεκρόν εκ μέρος της Κοινότητος δι’ ενός υπερόχου λόγου.

Κατά την γενικήν ομολογίαν των παλαιοτέρων ομογενών ουδέποτε μέχρι σήμερον εγένετο μεγαλοπρεπεστέρα και επιβληκωτέρα κηδεία ομογενούς εις Κέιπ-Τάουν.

Η Κοινότητα του Κέιπ-Τάουν δεν συνήθιζε να δίδει χοροεπερίδες, αρκούνταν σε κοινοτικές εκδηλώσεις στην κοινοτική αίθουσα, δίπλα από την εκκλησία του Αγίου Γεωργόυ. Την 8ην

Αυγούστου έγινε η πρώτη, ίσως, εκδήλωση αυτού του είδους. Την ιδέα για χοροεσπερίδα φαίνεται πως την έφερε οδιδάσκαλος Χρ. Σιάντωνας όστις μετακώμισε στο Κάιπ-Τάουν, αφού ύστερα από αρκετές προσπαθειες δεν μπόρεσε να ευδοκημίσει οικονομικώς στο Γιοχάννεσμπουργκ. Σχετικά με αυτή την εκδήλωση ο ίδιος δημοσίευσε στις 30 Αυγούστου την κάτωθι επιστολή.

12 Darling Steet – Kape-Town, 23hw Aygo;ystoy 1934.

Αξιότιμε Κύριε,

Ευαρεστηθήτε να δημοσιεύσεται εις την εφημερίδα σας την κάτωθι ευχαριστήριον.

Ο τόσον αθορύβως διεοργανωθείς και λαβών χώραν την 8ην Αυγούστου ε. ε. χορός εν τη ωραία αιυούση της Κοινότητός μας, είναι η απαρχή μιάς σειράς χορών και εσπερίδων, αι οποίαι θα δίδωνται επί σκοπό της ενισχύσεως του Σχολικού Ταμείου της Κοινότητός μας εις Κέιπ-Τάουν, το οποίον προώρισται να εξυπηρετήση την διαρκή και συνεχή εκπαίδευσιν των Ελληνοπαίδων της Παροικίας μας εις την γλώσσαν και ιστορίαν των πατέρων των.

Ευρικόμεθα δε εις την ευχάριστον θέσιν να προσμαρτυρήσωμεν δημοσία, ότι πάντες οι ομογενείς του Κέιπ-Τάουν και των περιχώρων εφάνηκαν προθυμότατοι εις την αγοράν εισιτηρίων και ενίσχυσιν παντιοτρόπως του ως άνω σκοπού. Δι’ ο και εκφράζομεν δημοσία τας απείρους και ειλικρινείς ευχαριστίας μας προς πάντας τους ομογενείς και ιδιαιτέρως προς όλους εκείνους, οίτινες είχον την ευγενή καλοσύνην να προσφέρουν ότι ηδύναντο δια την επιτυχίαν του χορού είτε εις είδος, είτε εις προσωπικήν εργασίαν. Ποιούμεθα δε ιδιαιτέρας μνείας του ονόματος της κυρίας Μ. Ν. Καρδάση, πολυτίμου μέλους της Παροικίας μας, ήτις δια της προσωπικής της επεμβάσεως συνέτεινεν εις την πώλησιν σεβαστού αριθμού εισιτηρίων ενθαρρύνουσα το έργον μας παντιοτρόπως. Τέλος ελπίζομεν ότι ομόθυμον θα εκδηλωθή και πάλιν το ενδιαφέρον των ομογενών της Παροικίας μας δια την επιτυχίαν των επομένων χοροεσπερίδων, υποσχόμενοι ότι θα πράξωμεν ότι δυνάμεθα δια την καλλυτέραν και αρτιωτέραν διοργάνωσιν και εκτέλεσίν των, ίνα ούτω μείνουν ευχαριστημένοι όχι μόνον οι δικοί μας αλλά και οι ξένοι επισκέπτες των ως άνω διασκεδάσεών μας.

Μετά πολλής εκτιμήσεως

Τα μέλη τη εντολή της Ελληνικής Κοινότητος Κέιπ-Τάουν συσταθείσης Επιτροπής Χοροεσπερίδων.

Ο Πρόεδρος Ν. Κλαϊνος Ο Γραμματεύς Χρ. Σιάντωνας

Εδώ φαίνεται δια ακόμα μία φορά πως οι Κοινότητες Κέιπ-Τάουν όπως και της Πραιτωρίας, εκτιμούσαν το έργο πεπαιδευμένων ανθρώπων. Αν ανατρέξουμε πίσω στα πρώτα χρόνια, η Κοινότητα της Πραιτωρίας αγκάλιασε δύο σπουδαία μυαλά, ήταν ο Αχ. Αθ. Νικολόπουλος και ο Κώστας Γ. Νικολαΐδης, με τη συνδρομή σωστών μελών του Κοινοτικού Συμβουλίου, νοικοκύρεψαν τα κοινοτικά της, καθ’ ον χρόνον οι προεδροπαράγοντες της Κοινότητος Γιοχάννεσμπουργκ σφάζοντανταν τόσον με τα πολιτικά όσον και με το ποιός είσαι εσύ και ποιός εγώ με αποτέλεσμα; Δυσπραγία και ξηρασία. Τώρα βλέπουμε, η Κοινότητα του Κέιπ-Τάουν βρήκε τον διδάσκαλο Χρ.

Σιάντωνα. Αυτός όπως πρέπει να θυμούσαστε, πριν λίγα χρόνια πάλι, η Κοινότητα Γιοχάννεσμπρουγκ είχε φέρει από την Ελλάδα έναν διακεκριμένο παιδαγωγό τον οποίον, μη αναγνωρίζοντες την αξία του τον πέταξαν στο δρόμο. Ο άνθρωπος πήρε των ομματιών του, σκαπέτησε στην εχατιά της Αφρικής, στο Ακρωτήρι της Καλής Ελπίδος.

Η Κοινότητα του Κέιπ-Τάουν, μία μικρή κοινότητα, τον προσέλαβε ως διδάσκαλο για τα παιδιά της και Γραμματέα του Κοινοτικού Συμβουλίου. Αυτοί φαίνεται ότι αναγνώριζαν στο πρόσωπό του τις αξίες του παιδαγωγού και της πνευματικής του ανωτερώτητος. Αλλά και τούτος άρχισε με πρωτοβουλίες που δεν αμφισβητούνται από κανέναν.

Την Κυριακή 11ης Νοεμβρίου η Κοινότης ετέλεσε μνημόσυνον υπέρ αναπάυσεως της ψυχής του αειμνήστου Αρχ. Αθ. Κατσή

Και εδώ στη μικρή κοινότητα του Κέπ-Τάουν έχει πέσει φρενίτις άμα τη ειδέισει των πριγγηπικών αρραβώνων. Οι ομογενείς εδώ εργάστηκαν με περίσσιο ζήλο ώστε να συμβάλλουν και αυτοί στην ευτυχία των πριγγήπων. Ετούτοι είχαν ένα λόγο παραπάνω να φροντίζουν για κάτι τέτοια ζητήματα. Το Κέιπ Τάουν ήταν η έδρα της Αγγλική Διοικήσεως, κυριαρχούσε το Αγγλικό στοιχείο και ως εκ τούτου οι εκεί Έλληνες ομογενείς είχαν πιο τακτικές συναστροφές με τους συγκατοίκους τους. Γνωστού όντως τα ακραία αισθήματα των Άγγλων για τους πρίγγηπες και τα δρώμενα αυτών, δεν πμορούσαν οι ομογενείς μας να μένουν αδιάφοροι. Έτσι έκαναν ότι περνούσε από το χέρι τους δια το ιστορικό γεγονός των πριγγήπων. Το κατωτέρω άρθρο είναι κατατοπιστικώτατο:

29η Νοεμβρίου 1934,

ΤΟ ΔΩΡΟΝ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΚΕΪΠ-ΤΑΟΥΝ ΣΤΗΝ ΠΡΙΓΓΗΠΙΣΣΑΝ ΜΑΡΙΝΑΝ - ΚΑΙ ΕΝ ΑΠΩΛΕΣΘΕΝ ΔΩΡΟΝ.

Ένα θαυμάσιον δώρον απέστειλεν η Ελληνική Κοινότης Κέιπ-Τάουν εις την Πριγγήπισσαν Μαρίναν επ’ ευκαιρία των γάμων της μετά του Πρίγγηπος Γεωργίου της Αγγλίας.

Το δώρον των Ελλήνων του Κέι-Τάουν είναι ένα βαρυτιμότατον ριπίδι ( βεντάλια ) από λευκά πτερά στροθοκαμήλου, εκτάκτου ποιότητος, 18 τον αριθμό, η δε λαβίς του αποτελείται από συντέφι, λεπτότατα επεξεργασμένο. Εις την λαβήν επάνω είχε χαραγμένον με χρυσόν το αρχικόν «Μ»του ονόματος της Ελληνίδος πριγγηπίσσης, άνωθεν δε του στέμματος. Το μήκοκος του ριπιδίου είνε 26 ιντσών το δε πλάτος του όταν μένη ανοικτόν φθάνει τους τείς πόδας ενώ κλειστόν είνε 9 ίτσες. Το δώρον της Ελληνικής Κοινότητος Κέιπ- Ταουν είνε τοποθετιμένο εις ένα πολυτελές κουτί, κατασκευασμένο από δέρμα Νοτιαφρικανικού Πύωνος.

Το δώρον συνοδεύεται από μίαν, όπου μεχρυσά γράμματα αναφέρεται η προεφορά ως εξής:

« Πος την αυτής Βασιλικής υψηλότητος την πριγγήπισαν Μαρίναν, από μέρος της κοινότητος του Κέιπ-Ταουν, επ’ευκαιρία του γάμου της, με τας ευλαβηκάς της ευχάς υπέρ της ευτυχίας της.

Το βαρύτιμον ριπίδι με την ωραίαν θήκην του εξετέθη επί αρκετάς ημέρας εις μίαν αριστοκρατικήν προθήκην της πόλεως του Ακρωτηρίου προκαλέσας τον θαυμασμόν.

Αλλά εκτός της Ελληνικής αυτής προσφοράς, και άλλον αναμνηστικόν δώρον εστάλη εις την πριγγήπισσαν Μαρίναν από το Κέιπ-Ταουν. Όπως έγραφαν αι Αγγλικαί εφημερίδες, ο Γενικός Διοικητής κόμης του Κλάρεντον, έδωσε την άδειαν εις το Άγγλον κοσμηματοπώλην κ. Σπάιτ να στείλη προς την Πριγγήπισσαν Μαρίναν μίαν φωτογραφίαν του πολυτελούς χρυσού κουτιού, το οποίον είχεν επιδώσει προς τον αείμνηστον πάππο της Γεώργιον Α’ της Ελλάδος ο λόρδος δήμαρχος του Λονδίνου, τω 1880, όταν ο Γεώργιος είχεν επισκευθή την Αγγλίαν.

Η φωτογραφία αυτή προσφέρεται ως δώρον εις την πριγγήπισσαν επ’ ευκαιρία των γάμων της. Έχει ιστορίαν την εξής:Το πολυτελές κουτί το οποίον η πόλις του Λονδίνου προσέφεριν δισα του δημάρχου της εις τον Γεώργιον Α’, ήτο ολόκληρον από χρυσόν 18 καρατίων, λεπτότατα επεξεργασμένον. Η επεξεργασία είχε γίνη από τον πατέρα του σημερινού Σπάιτ, ο οποίος ήταν εις την εποχήν του ο κοσμηματοπώλης της ανωτάτης Αγγλικής κοινωνίας.

Το κουτί αυτό απωλέσθη κατά την Ελληνικήν επανάστασιν ( προφανώς 1922 ), όπως γράφους αι Αγγλικαί εφημερίδες του Κέιπ-Ταουν, δεν ευρέθη δε έκτοτε ίχνος του.

Και δι τον λόγον αυτόν, ο κ. Σπάιτ τώρα, φρονεί ότι η φωτογραφία ενός πολυτίμου ενθυμίου του πάππου της, απολεσθέντος πρό καιρού, θα εκτιμηθή δεόντος από την Πριγγήπισσαν Μαρίνα.

Όταν το κουτί προσεφέρθη εις τον αείμνηστον Βασιλέα των Ελλήνων περιείχε και μίαν αφιέρωσιν μα την ευχήν του «καλοσωρίσματος» από μέρος των κατοίκων του Λονδίνου. Επρόκειτο περί αληθούς κομψοτεχνίματος, μήκους 12 ιντσών, εις τας πλευράς του οποίου ήσαν αναγεγραμμένα τα ονόματα των μεγαλυτέρων φιλοσόφων της αρχαίας Ελλάδος. Το στέμμα το οποίον περιείχετο εντός του κουτιού, ήτο ολόκληρον από μαργαριτάρια. Το κουτί όλον εστοίχιζε 1000 λίρας Αγγλίας, η δε εργασία απήτησεν 6 μήνας.

Ο πατήρ του σημερινού δωρητού της φωτογραφίας του απολεσθέντος πολυτίμου κουτιού είχε κατασκευάσει άλλο ένα όμοιο, το οποίον είχε προαφερθή εις τον Τσάρον Αλέξανδρον Β’ κατά το έτος 1874, όταν επισκεύθη το Λονδίνον.

Κυπριακή Αδελφότης

Στα μέσα του μηνός Ιουλίου ένα νέο σωματείο ιδρύεται, η Κυπροακή Αδελφότης. Ας δούμε τα πράγματα με τη σειρά:

Οι Έλληνες ομογενείς εκ Κύπρου καταγόμενοι, εδώ και αρκετό καιρό συσκέπτονται να ιδρύσουν την Κυπριακή Αδελφότητα, προς τούτο είχαν ορίσει προσωρινή επιτροπή. Αυτή η προσωρινή επιτροπή στις 14 Ιουλίου 1934 έκανε την εξής πρόσκληση:

Κατόπιν των προ πολλού ενερδειών της προσωρινής επιτροπής ήτις έδρασε τη προτροπή των πολλών συμπατριωτών μας, παρακαλούμε πάντας τους Κυπρίους όπως προσέλθουν εις Γενικήν Συνέλευσιν εις την αίθουσα του «Ρόμα Οτέλ», ευγενώς προσφερθείσαν υπό του Έλληνος ιδιοκτήτου κ. Ε. Γελαράκη, την μεταπροσεχήν Κυριακήν 24ης τρέχοντος, δια την εκλογήν τακτικού Διοικητικού Συμβουλίου και ψήφισιν του καταστατικού της υπό ίδρυσιν Κυπριακής Αδελφότητος, τα εκ της υπάρξεως της οποίας αγαθά πάντες γνωρίζομεν.

Δεν θεωρούμεν άσκοπον να κάνωμεν θερμήν έκκλησιν εις πάντας τους Κυπρίους του Τζοχάννεσμπεργκ και περιχώρων, όπως προσέλυουν σύσσωμοι, δια την εδρέωσιν ενός τόσον ζωτηκού και κοινωφελούς δια πάντα Κύπριον ζητήματος.

Η προσωρινή Επιτροπή.

Πράγματι η αναγγελθείσα γενική συνέλευσις των Κυπρίων έλαβε χώραν την προκαθορισθείσα ημέρα, ήτοι την Κυριακή 24ης Ιουνίου 1934. Ήταν πρώτη συγκέντρωσις των Κυπρίων προς σύστασιν Κυπριακής Αδελφότητος. Η περιγραφή αυτής της Συγκέντρωσις είναι από εκείνη την ημέρα 24/6/1934:

Η ευρύχωρος αίθουσα του «Ρόμα Οτέλ» του οποίου ο ιδιοκτήτης τυγχάνει ο συμπαθείς ομογενενής κ. Ευάγγελος Γελαράκης, ευγενώς παραχωρηθείσα υπ’ αυτού, όλως αφιλοκερδώς, απετέλεσε χθές τον ευαγή χώρον μέσα εις τον οποίον επέπρωτο να τεθούν αι στερεαί- θέλομεν να το πιστεύωμεν – βάσεις μιάς Αδελφότητος, της οποίας ο

απώτερος ανθρωπιστικός σκοπός μέλλει, εις το εγγύς μέλλον, ν’ αντικαθρεπτισθή τόσων επί των μελών της όσον και επί της σχετικής εκτιμήσεως την οποίαν θα τρέφουν προς αυτήν τα διάφορα σύνοικα σωματεία.

ΠΩΣ ΗΡΧΙΣΕΝ Η ΣΥΝΕΛΕΥΣΙΣ

Αφού οι προσελθόντες θεωρήθησαν ως αρκετοί ώστε να αποτελέσουν, τον πρώτον ούτως ειπείν, πυρήνα πάντες οι παρευρισκόμενοι κατέλαβον θέσεις και ως συμβαίνει εις παρομοίους περιπτώσεις ν’ ανακηρύσεται ένας προσωρινός πρόεδρος – Μετά την υπόδειξιν ταύτην εγείρεται ο κ. Δ. Γεωργιάδης, όστις υποδεικνύει τον κ. Ι. Ηρακλείδη τον οποίον οι παρευρισκόμενοι επιδοκιμάζουν, λόγω του ότι ο κ. Ι. Ηρακλείδης υπήρξεν ένας από τους πρωτεργάτες της ιδέας δια την σύστασιν Κυπριακής Αδελφότητος.

Συγκεκριμένα ο κ. Ηρακλείδης εγείρεται και ευχαριστών πάντας προχωρεί και καταλαμβάνει μίαν των πέριξ της τραπέζης θέσιν, αμέσως προσκαλεί διαδοχικώς τους κ. κ. Κ. Φοιτίδη, Ι. Θεοχαρίδη, Δ. Γεωργιάδη, Σ. Παπαδανιήλ, Β. Κάτσικα και τον γράφοντα. (Τώρα είναι δύσκολο να μαντέψωμε ποιός ήταν ο γράφοντας, αφού πουθενά δεν αναφέρει το όνομά του)

Ακολούθως με προφανή σημεία μόλις συγκρατουμένης συγκινήσεως εγείρεται και πάλιν, και με λόγια απλά και σαφή εκφωνεί επιξηγηματικώς, τρόπον τινά, λόγον του σκοπού της συγκεντρώσεως αυτής, και σε αρδές γραμμές παραθέτει εις τους προσκεκλημένους, τα υλικά και ηθικά ωφέλει τα οποία συνεπάγεται η σύστασις μιάς Κυπριακής Αδελφότητος. Περαίνων την εισήγησίν του ταύτην ο Κύριος Ηρακλείδης, συστήνει όπως την υπό σύστασιν Κυπροακήν Αδελφότητα διαπνέει πάντοτε πνεύμα αγάπης και ομονοίας, διότι μόνον υπό τοιαύτας προυποθέσεις δύναται το έργο της να προχωρήση κανονικώς και ο σκοπός της να στεφθή υπό πολήρους επιτυχίας.

Εγείρεται κατόπιν ο κ. Ι. Θεοχαρίδης εις τον οποίον ανετέθει η εκπόνησις ενός προσχεδίου καταστατικού. Πριν προβεί όμως εις την ανάγνωσιν τούτου, ζητεί από τον κ. Ηρακλείδην όπως υποβληθή το ερώτημα του κατά πόσον όλοι οι προσκεκληθέντες ομοφώνως συνενούν εις την σύστασιν Κυπριακής Αδελφότητος. Ο κ. Ηρακλείδης υποβάλλει τούτο και κατόπιν ομοφώνου καταφατικής απαντήσεως, αρχίζει η ανάγνωσις των άρθρων του καταστατικού, το οποίον υποβάλλεται εις την ψήφισιν των παρευρισκομένων.

Την ανάγνωσιν των άρθρων του καταστατικού διαλογικοί συζητήσεις κατόπιν επωσιωδών τινών επιπρόσθέσεων, άπαντεςε οι παρευρίσκόμενοι εγκρίνουν τούτο ομοφώνως. Από της στιγμής αυτής το καταστατικότης Κυπριακής Αδελφότητος δύναται να θεωρηθή ως επισημοποιηθέν και και ως ισχύον

Η ΕΚΛΟΓΗ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ.

Πριν όμως προβούν εις την εκλογήν των, εθεωρήθη από κάθε απόψεως σκόπιμον η άμεσος καταβολή του εν τω καταστατικώ οφειλομένου υπό τύπον καθαρής προκαταβολής ποσού το οποίον και εγένετο. Αφού καταγράφησαν τα ονόματα όλων, προσεκαλείτο ένας έκαστος ονομαστικώς, ούτος δε προσερχόμενος κατέβαλλε την ορισθείσαν προκαταβολήν και έπερνε το φηφοδέλτιόν του. Την στιγμήν εκείνην εχρίζετο μέλος της κατά το ήμιση πλέον της συσταθείσης Κυπριακής Αδελφότητος.

Πριν αρχίση η ψηφοφορία εζητήθη από τα μέλη η υπόδειξις των δια τας ιεραρχικάς θέσεις της Αδελφότητος υποψηφίων, τούτου δε γενομένου συνεπληρώθη ο κάτωθι κατάλογος: Κ. Φοιτίδη, Κ. Κωμοδίκης, Δ. Γεωργιάδης, Σ.Παπαδανιήλ, Ι. Ηρακλείδης, Α. Σαββίδης, Χ. Κωνσταντινίδης, Β. Κάτσικος, Κ. Περδίκης, Ν. Κυριακίδης, Ε. Γ. Μιχαηλίδης και Ν. Θεοδοσίου.

ΠΟΙΟΙ ΕΞΕΛΕΓΗΣΑΝ

Αφού πάντες κατέθεσαν τα ψήφοδελτιάν των ήρχισεν, αναγινωσκομένων τούτου, υπό του κ. Γεωργιάδου και ελεγχομένων υπό τριών ελεγκτών, η διαλογική καταχώρησις των συγκεντρωμένων φήφων. Η πρώτη αύτη ψηφοφορία απέδωσε τα κάτωθι αποτελέσματα : Ο κ. Κ. Φοιτίδης συγκντρώσας 35 εν όλωψήφους εκ των οποίων οι 33 όντες

καθαροί προεδρικαί κηρύσσεται Πρόεδρος, έπονται δε ι κ. κ. Κ. Κωμοδίκηςμε 37, Σ. Παπαδανιήλ με 36, Δ. Γεωργιάδης με 32, Ι, Ηρακλέιδης με 31, Β. Κάτσικας με 27 και Κ. Περδίκης με 23.

Οι επόμενοι επιλαχόντες συνεκέντρωσαν τους ακολούθους φήφους: Ν. Κυριακίδης και Ε. Γ. Μιχαηλίδης 12, Χ. Κωνσταντινίδης 9 και Ν. Θεοδοσόυ 3.

Ο κ. Κ. Φοιτίδης συγκενιμένος εγείρεται και ζητά όπως του επιτρέψουν να μη αποδεχθή την τιμητικήν ταύτην θέσιν , κάμπτεται όμως προ των επικλήσεων των μελών και μειδιών ευχαριστεί πάντας δια την προς αυτόν επιδεικνυομένην εκτίμησίν των. Ο κ. Ηρακλείδης εγερόμενος ποιεί έκκλησιν προς τα μέλη της αρτιστάτου Κυπριακής Αδελφότητος επικαλούμενος την προαιρετικήν εκάστου επθυμίαν όπως περισσότερον συνδράμει το εμβριωδές ταμείον της Αδελφότητος, η έκκλησίς του δε αύτη απηχήσασα συνεπόδωσε το ποσό των 22. 5. 0. Λιρών, καταμεριζόμενον ως ακολούθως: Κ. Φοιτίδης Λ. 1. 0. 0., Κ. Περδίκης λ. 5. 0. 0, Σ. Χρίστης Λ. 1. 0. 0, Σ. Παπαδανιήλ Λ. 0. 10. 0, Κ. Κωμοδίκης Λ. 1. 0. 0, Χρ. Ταμπούπλας Λ.1. 0. 0, Δ. Γεωργιάδης Λ.1. 0. 0, Χαρ. Σάββας Λ 1. 0. 0, Β. Κάτσικας Λ. 5. 0. 0, Ι Αθανασιάδης Λ. 0. 10. 0, Γ. Τσιρίδης Λ. 1. 0. 0, Χαρ. Κωνσταντινίδης Λ. 3. 0. 0, Γ. Ταμπούρλας Λ. (υιός ) 0. 5. 0. Το ολικόν ποσόν το αποτελεσθέν εκ των προκαταβολών και εκ προαιρετικών καταθέσεων ανέρχεται εις Λ. 22.0. 0.

Και η πρώτη αύτη συγκέντρωσις των Κυπρίων, η θέσασα τας βάσεις μιάς Αδελφότητος μέλλουσα να δράση επωφελώς δι’ άπαντα τα μέλη της και γενικώς τους Κυπρίους έκλεισε δια μιάς ζητωκραυγής υπέρ της Ελλάδος.

Την Δευτέρα 30ης Ιουνίου 1934 έλαβε χώρα συνεδρίαση της Κυοριακής Αδελφότητος κατά την οποίαν κατανέμαν τα δοάφορα αξιώματα:

Κώστας Φοιτίδης Πρόεδρος εκλέγη υπό της Γενικής Συνελεύσεως, Βάγιας Κάτσικας Αντιπρόεδρος, Κώστας Κωμοδίκης Ταμίας, Σάββας Παπαδανιήλ Γραμματεύς και οι σύμβουλοι κ. κ. Ιωάννης Ηρακλείδης, Κώστας Περδίκης, Δημήτριος

Γεωργιάδης. Κατ’ αυτήν την συνεδρίαση αποφασίσθη όπως μέλη του Δ. Συμβουλίου να περοέλθουν το

Τζοχάννεσμποεργκ, τα περίχωρα και την Πραιτώρια προς εγγραφή πάντων των Κυπρίων ως μέλη της Αδελφότητος.

Όπως είδαμε μέχρι τώρα αρκετές οργανώσεις είχαν ιδρυθεί μεταξύ των 0μογενών της Νοτίου Αρφικής. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα των πολλαπλασιασμό των κοινωνικών εκδηλώσεν. Μέσα σε αυτές τις εκδηλώσεις τώρα συγκαταλέγονται και αυτές της νεοσυσταθείσης Κυπριακής Αδελφότητος. Η πρωτη αυτή εκδήλωση ήταν μία εσπερίς την οπίαν προγραμμάτησε δια την Τετάρτη 31 Οκτωβρίου 1934, βράδυ. Οι τιμές του εισιτηρίου ωρίσθησαν στα 10/6 δια το διπλό και 7/6 δια το απλό. Στο εισιτήριο αυτό περιλαμβάνονταν εκτός του νυκτερινού δείπνου και αναψυκτικά. Τα κέρδη εκ της εσπερίδος προορίζονταν, εξ ημίσεως, υπέρ του ταμείου της Αδλφότητος και του Νοσοκομείου της πόλεως.

Η Κυπριακή Αδελφότης, όπως ήδη είχε αναγγείλη, έδωσε εσπερίδα, Ήταν η πρώτη και έγινε την Τετάρτη 7ης

Νοεμβρίου 1934 εις την αίθουσα Σελμπόρν Χώλλ της Δημαρχίας Γιοχάννςσμπουργκ. Αυτή η εκδήλωση περιγράφεται ως κάτωθι:

Το ΣΕΛΜΠΟΡΝ ΧΩΛΛ, η μαγάλη Δημαρχιακή αίθουσα, εγνώρισε πολλές εσπερίδες. Ασφαλώς όμως μία των καλυτέρων υπήρξεν η εσπερίς, την οποίαν έδωσε την Τετάρτην της παρελθούσης εβδομάδος η Κυπριακή Αδελφότης.

Άνω των τριακοσίων Ελλήνων, παρευρίσκετο εις ταύτην και εν μέσω γενικής ευθυμίας, απόλαυσαν μίαν θαυμασίαν

βραδυάν, την οποίαν μόνον η Ελληνική συγκέντωσις δύναται να χαρίση, ιδίως όταν ο διοργανωτής είνε ένα δημοφιλέστατο σωματείον. Από της 8ης ήρχισαν να προσέρχονταικαθ’ ομάδας αι Ελληνικαί οικογένειαι της περιφερείας μας, εις την αίθουσαν, ο΄που τους υποδέχοντο τα συμπαθή μέλη του Συμβουλίου του ομίλου και αι δεσπονίδες Α. Φοιτίδου, Ε. Κάτσικα, και αι αδελφαί Λουκίδου, ευγενώς προσφέρωσι τας υπηρεσίας των.

Οι χοροί

Οι χοροί ήρχησαν κατά τας 8.30. Ένα ωραίο φοξ της αρίστης πλέον γενομενης Ελληκής ορχήστρας θέτει τα ζεύγοι εις κίνησιν. Όσον παρέρχεται η ώρα η ετθυμία αυξάνεται.

Μόλις έχουν παρέλθη αι 9.

Τα ωραία στην αρχή ζεύγοι τώρα πυκνόνουν, υπεράνω δε όλων στριφογυρίζουν εις τη αίθουσαν και διασκεδάζουν. Πυκνόνουν και αι ευθυμαι παρέαι που κάθονται γύρω εις τα τραπέζια.

Ακόμη λίγο και η αίθουσα είνε πλήρης πλέον μέχρι χωριτηκότος .

Ένα βάλς τώρα έχει σηκώσει όλους. Υπάρχει ζήτησις χώρου. Η πλέον ευρύχωρος αίθουσα φαίνεται προς στιγμήν στενάχωρη, τα ζεύγοι επλήθυναν ακόμη. Φταίει μήπως το βάλς;η η ορχήστρα τόσον ωραία; Ίσως να συμβάινουν και τα δύο. Περισσότερον όμως φταίει η Κυπριακή Αδλφότης, που κατέβαλε τόσες προσπάθειες για να προγματοποιηθή η κοσμοπλημμύρα και το κατώρθωσε.

ΕΞΙΜΠΙΣΙΟΝ

Προ του διαλείμματος εδόθη ένας θαυμάσιος χορός εξιμπίσιον υπό της χαριτωμένης δεσποινίδος Πανωραίας Χριστέλη εκ Τζέρμιστον καταχειροκροτηθείς. Ηκολούθησεν άριστος χορός επιδείξεως υπό της ωραίας διδασκαλίσσης πλαστικών χορών δεσποινίδος Μάντελεκ Τζέρμιστον, που ενθουσίασεν τους πάντας. Κατόπιν όλίγων χορών αι αυταί δεποινίδες έδωσαν πάλιν δύο, διαφόρων των πρώτων, χορούς επιδείξεως χειρακροτηθείσαι.

ΤΟ ΜΗΛΟΝ ΤΗΣ ΕΡΙΔΟΣ

Μήλον της έριδος αποτέλεσεν μία ωραία ζωγραδική, της δεσποινίδος Ε. Κάτσικα, τεθείσα εις αμερικανικόν πληστηριασμόν. Μεγάλα και μικρά ποσά εδόθησαν κατά τον πληστηριασμόν, ο οποίος έφεραι πλέον των εικοσιπέντε λιρών. Ωραία κεντήματα Κυπριακής χεροτεχνίας επίσης εδωρήθησαν υπό του Πέτρου Μαραγκού, εκ Κόγκου παρεπιδημούντος ενταύθα και του οποίου Σινοδώρου περιοδεύοντος εμπόρου τοιούτων ειδών.

ΜΕΤΑ ΤΟ ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ

Περί την 11ην παρετεθη τέιον, γλυκιστικά και αναψυκτικά,τα οποία οι πάντες ετίμησαν επαξίως. Μετά τα ανψυκτικά ήρχισαν και πάλιν οι χοροι. Τα χαρακτιηριστικά της Ελληνικής εσπερίδος έγιναν και πάλιν καταφανή.

Ωραίες κοπέλλες, ωραίες τουαλέτες, ανοιχτικαρδιοσύνη, ευθυμία και μια λεπτή αρωματισμένη ατμόσφαιρα, μία χοροεσπερίς με τη μεγαλύτερη επιτυχία που μπορούσε να ευχεθή. Τέτοια ήταν η βραδυά της περασμένης εβδομάδος που χάσισε στους Έλληνες της περιφερείας μας η τόσον δημοφιλής περ’ ημίν υφισταμένη Κυπριακή Αδελφότης.

Τι κρίμα που έληξε τόσον γρήγορα……..

Διατί η μία μεταμεσονύκτιος έχει ηχήσει.

Η ΠΡΩΤΗ

Η χοροεσπερίς αύτη ήτο η πρώτη της Κυπριακής Αδελφότητος . Διεξήχθη με τόσιν επιτυχίαν που κανείς θα ενόμιζεν ότι το άριστον αυτό Σωματείον υφίστατο επί σειράν ετών. Εις πάντας τους συνδραμώντας και εις το διοικητικόν Συμβούλιον αποτελούμενον εκ των κ. κ. Κ. Φοιτίδη Πρόεδρο, Β,. Κάτσικα αντιπρόεδρο, Σ. Παπαδανιήλ Γραμματέως, Κ. Κωμοδίκη Ταμία, Δ. Γεωργιάδη , Κ. Περδίκη και Ι. Ηρακλείδη μέλη, αρμόζει ένα μεγάλο εύγε.

ΤΑ ΚΕΡΔΗ

Κατά τους ημετέρους ανεπισήμους υπολογισμούς η χοροεσπερίς άφισε καθαρόν κέρδος από 90 έως 100 λίρας. Το κέρδος τούτο θα μοιρασθή εξ ημισείας μεταξύ του ταμείου του Σωματείου και του γενικού Νοσοκομείου.

Σύμφωνα με αυτή την περιγραφή δεν δόθκε δείπνος κατά την χοροεσπερίδα, μάλλον ο περιγράφον ξέχασε, διότι άλλωστε ήταν αδύνοτο να χόρευαν νηστικοί, νηστικό αρκούδι δε χορεύει.

Ένα άλλο που παρατηρήται σε όλες τις περιγραφές των εκδηλώσεν των Ελλήνων στο Σελμπόν Χωλλ, είναι ότι ο αριθμός των ατόμων που χωρούσε, άλλοι κάνουν λόφω για 300 άτομα, μερικοί για χίλια άτομα. Είναι αδύνατο να αυξομειώνονταν η αίθουσα σύμφωνα με τις ανάγκες των Ελλήνων. Πρόκειται για υπερβολές, η αίθουσα αυτή παραμένη αμετάβλητη και σήμερα, έχει χωριτηκότητα περίπου 300 ατόμων.

Η Κυπριακή Αδελφότης επεκτίνεται σε κάθε είδος εκδηλώσεων, έστειλε και αυτή συγχαρητήριον τηλεγράφημα στον πατέρα της πριγγηπίσσης Μαρίνας και έλαβε την εξής απάντηση:

ΑΝΑΚΤΟΡΑ ΜΠΟΥΙΣΚΟ

Νοτιοσλαβία, 4 ιουλίου 1934

Προς τον Πρόεδρον της Κυ[ριακής Αδελφότητος Νοτίου Αφρικής- Johannesburg

Κύριε

ΓΕΝΙΚΑ

Το παρά του Κυπριακού Συνδέσμου της Νοτίου Αφρικής αποσταλέν μοι τηλεγράφημα επί τη ευκαιρία των αρραβώνων της προσφιλο’υς μου θυγατρός Μαρίνας πετά του πρίγγηπος Γεωργίου της Αγγλίας μοι παρήγαγε βαθυτάτην συγκίνησιν και επιθυμώ δια των τούτων να σας παρακαλέσω να δεχθήτε και να διαβιβάσητε εις τα μέλη του υμετέρου Συνδέμου τας εγκαρδίους και διακαείς μου ευχαριστίας – Όλος δικός σας - ΝΙΚΟΛΑΟΣ

Το έτος 1934 είναι πλούσιο σε ενέργειες των Ελλήνων ομογενών της Ν. Αφρικής. Αυτό οφείλεται εις το ότι ο πληθυσμός αυτών αυξήθηκε και εις την καλή τους οικονομική κατάσταση. Η πληθυσμιακή κατάσταση παρουσιάζει ανωδική τάση. Αιτία! Ένας μικρός αριθμός νεοεισελθόντων στη χώρα και οι γεννήσεις από τους ομογενείς πρώτης γενιάς. Η οικονομική εφορεία των Ελλήνων ήταν αρκετά μεγάλη. Σε αυτό συντέλεσε η σταθερή οικονομία που επικρατούσε αυτά τα χρόνια στη χώρα και κυρίως η δραστηριώτητα των εμπόρων. Και όταν μιλάμε δια εμπόρους, όλοι οι ομογενείς ασχολούνταν με το εμπόριο, από τον μικρό τηηρουμτζή μέχρι τον χονδρέμπορα.

Η οικονομική τους ευρωστεία είναι καταφανής σε όλες τους τις εκδηλώσεις, κοινωνικές, αλληλοβοήθειας. Ο πολλαπλασιασμός αυτών, από τις γεννήσεις και νέους έλληνες που εμφανίζονται στη χώρα.

Θα καταγράψω τα διάφορα γεγονότα, όπως πάντα, με χρονολογική τάξη. Πρώτο γεγονός που ανακαλύπτω είναι οι μικτοί γάμοι, δηλαδή ελλήνων- ελληνίδων, με αλλογενείς- αλλοθρήσκους κ. λ. π. Αυτές οι περοπτώσεις μικτών γάμων είναι λίγες και είναι όσες έχουν δηλωθεί στην Ελληνική εκκλησία. Σε αυτές τις περιπτώσεις βλέπουμε ότι τηρούνταν και τα προβλεπόμενα υπό της

Εκκλησίας. Τούτο, κυρίως, οφείλονταν στος κληρικούς μας οι οποίοι φρόντιζαν αναλόγως. Υπήρχαν πολλές γαμήλιες πράξεις μεταξύ των ημετέρων με αλλοεθνείς- αλλοθρήσκους, οι οποίες γίνονταν στο δικαστήριο. Αυτός ήταν ο νόμιμος δρόμος. Το να θέλει κάποιος να βρεί στοιχεία από δικαστικές αρχές, είναι ματαιοπονία. Από τα αποτελέσματα βγάζω σχετικά συμπεράσματα. Παντού βλέπουμε μιγάδες με Ελληνικά ονόματα, υπάρχουν και αυτοί που δεν φέρουν Ελληνικά ονόματα. Από αυτούς που ακολούθησαν τη θρησκευτική διαδικασία παραθέτω εδώ:

Η Ελισάβετ Βούρα ήταν καθολικιά στο θρήσκευμα και με τον Λ. Βούρα είχαν παντρευτεί με πολιτικό γάμο, είχαν αποκτήσει και θύλη τέκνον. Ήρθε η ώρα όμως να δώσουν όνομα στο τέκνο των και εδώ είδαν ότι είχαν πρόβλημα – η βάπτισις της κόρης τους. Προς το σκοπό αυτό απευθύνθηκαν στον Αρχ. Αθ. Νικολόπουλοόστις τους υπέδειξε το σωστό δρόμο και έπραξαν όπως βλέπουμε στη φωτογραφία.

Στην «Νέα Ελλάδα» την 4ην ιανουαρίου είχαν την ευκαιρία να διαβάσουν κάτι σάτιρες, ήταν από τις λίγες που η εφημερίδα δημοσίευε αυτό τον καιρό:

ΠΡΩΤΟΧΤΟΝΙΑΤΙΚΗ ΑΛΛΗΛΟΓΡΑΦΙΑ

ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΗΝ κ. Αθ. Νικολόπουλον.- ¨Εχομεν προσευχεθή να βρέχη τακτικά για να φυτρώνουν ραδίκια. Άραγ γε θα μας ακούση;

Αυτό γιατί ο Αρχιμανδρίτης προτιμούσε πολύ τα ραδίκια.

ΜΙΧΑΗΛ ΨΕΛΛΟΝ.- Έχετε πολύ καιρόν να γράψετι για τους παπάδες. Μήπως κανείς εξ αυτών σας έχει χειροτονίση;

Επειδή αυτός στόλιζε τακτικά τα των παπάδων.

Ν. ΓΙΑΝΝΑΚΗΝ.- Μπορείτε να μας πήτε πως γράφητε την Μαύρην ¨Ηπειρον; Με μαύρο μελάνι ή με κόκκινο; Σας

ερωττώμεν γιατί όλα τα βλέπουμε ….. Μαύρα. Γιατί αυτός έκανε τον σπουδαίο και η ορθογραφία του ήταν κεφάτι.

Σ. ΠΑΠΑΔΑΝΙΗΛ.- Δια τον εφετεινόν χρόνον έχομεν παραγγείλη να σας σταλλούν 10 χιλιάδων τόνοι γραφικής ύλης:

Ελπίζομεν να σας αρκέσουν. Δια παν ενδεχόμενον όμως κάνετε τον λογαριασμόν σας και ειδοποιήστε μας. Επειδή αυτός έγραφε πολλά ποιήματα και πεζογραφήματα και εκεί στην εφημερίδα είχαν κουραστή μαζύ του.

Γ. Π. ΜΕΝΤΗΝ.- Αν νομίζετε ότι θα έπρεπε να ευχαριστούσατε τον τον Ελληνικόν τύπον έστω και για… τον τύπον. Ιδίως όταν το ενδιαφέρον του ήτο τόσον πολύ ώστε και εξ Αμερικής ακόμη να παρακολουθή την ανέργεσιν του σχολείου και

να συμπράττη από μακρυά, Θα θυμώσωμεν και μετά…(;;). Αυτό γιατί ο Μέντης είχε καταντήση κουραστικός και με τις φλιαρίες του, σχετικά με το σχολείο και παραπονούνταν ότι η «Νέα Ελλάς» τον χρέωνε για τα δημοσιεύματά του.

Γ. ΓΚΟΛΦΙΝΟΠΟΥΛΟ.- Με την καθαρεύουσαν …. καθαρίζετε; Επειδή αυτός επόμεινε να γράφη στην καθαρεύουσα

ΧΩΡΙΑΤΗΝ.- Από τούδε και εις το εξής θα σας φωνάζουν Πολίτην. Δέχεσθε; Επειδή αυτός χρησιμοποιούσε το ψευδώνυμον Χωριάτης.

ΜΑΝΩΛΑΝ ΚΑΙ ΟΡΙΓΩΝΗΝ.- Σας είδανε λέει αγκαλιασμένους. Μήπως αυτό συνέβη την 1ην Απρολίου; Επειδή αυτοί δύο τσακώνονταν συνέχεια, με αυτά που έγραφαν, ήταν στα μαχαίρια που λέμε.

ΚΑΨΟΠΟΥΛΟΝ.- Ποία είναι η διαφορά μεταξύ Αμερικής και Αφρικής;- Η πρώτη δεν σας χώρεσε η δεύτερη σας

χορεύει. Επειδή αυτός παινεύονταν ότι γύρισε πολλές χώρες και δη Αμερική και τελικά γύρισε στην Αφρική όπου η «Νέα Ελλάς τον χορεύει με τα άρθρα της.

ΘΕΟΧΑΡΙΔΗΝ.- Αν πήτε αλεύρι ο Καψόπουλος σας γυρεύει. Επειδή ο ένας είχε τον άλλον στο στόμα του όλο το εικοιτετράωρο.

Προς το παρόν δεν δίνω τη συνέχεια με το χωριάτη ο οποίος τόσο πολύ σιασκέδαζε τους Έλληνες ομογενείς, μα τις σάτηρες.

Άμα τη ενάρξει του νέου έτους 1934 τίθεται σε εφαρμογή το νέο ημερολόγιον. Οι γιορτές στις εκκλησίες είναι εναρμοσμένες σύμφωνα με αυτό. Έτσι στις εκκλησίες, την 5ην Ιανουαρίου 1934 ημέρα Παρασκευή, παραμονή των Φώτων εψάλη «αι ώραι της εορτής». Ο Εσπερινός και η θεία λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου και ο Αγιασμός 9-11 πμ. Το Σάββατον 6ην Ιανουαρίου η εορτή των Φώτων με Αρχιερατική Λειτουργία και ο ετήσιος Αγιασμός 9-11 πμ. Την Κυριακήν 7ην

Ιανουαρίου η εορτή του Ιωάννου του προδρόμου 9-30 - 12 πμ.

ΑΘΛΗΤΙΚΑ

Ο Ελληνικός Ποδοσφαιρικός Όμιλος το έτος 1934 είχε την εξής διεύθυνση: Hllenic Football Claub Ταχ. Κιβ. 1834 JHB ΑΘΛΗΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ

Η Ελληνική ομάδα είχε μία συνάντηση με την Xitjigvik. Κάπως έτσι περιγράφεται αυτή η συνάντηση:

Το δυσκολότερο μονοπάτι της ανηφοφοριάς και δίσκολο που φέρει προς το περίζηλο κύπελο το ανέβηκε το παρελθόν Σάββατον η Ελληνική ομάς με τη νίκη της εναντίον της Σάουθερν Πόλυ, που εθεωρείτο ο κυριώτερος εκδικητής του τροπαίου. Το δημοτικό Χελένικ που με το τεχνικό και καθαρό του παιγνίδι και την ωραίαν του εμφάνηση, απόκτησε μία από τας καλλιτέρας θέσεις στο εγχώριο ποδόσφαιρο, επρόσθισε ακόμη δύο βαθμούς κάτω από το όνομά του, στον κατάλογον της ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας. Το κύπελο μόλις άρχισε να ανατέλη στον ορίζοντά του. Απέχει ακόμη μίλλια και σειράν σκληρών αγώνων. Θα το φθάση άρα γε; Ρωτάτε τους ποδοσφαιριστάς μας και του Σύμβούλιό τους. Όταν αυτές οι δύο δυνάμεις θελήσουν εμνευσμένα με το αγνό και αεπηρίαστο ενδιαφέρον δια το καλό του συλλόγου και παραμερίσουν μικροδιαφορές, μικροφιλοδοξίες και προσωπικές συμπάθειες, ο δρόμος είναι ανοιχτός. Τα πράγματα θα

ζυγισθούν στο γήπεδο. Και δια αυτό το Χελένικ με τα στοιχεία που περικλείει κατέχει το μυστικό της επιτυχίας. Σύμνοια του Συμβουλίου είναι απαραίτητος ουσιωδώς. Είμεθα βέβαιοι ότι το Συμβούλιο το γνωρίζει καλά αυτό. Ας πράξουν λοιπόν οι σύμβουλοι σύμφωνα με τη συνείδησή τους.

Η ΟΜΑΣ: Η συνάντησις του παρελθόντος Σαββάτου( να βάλλω εδώ την ημέρα κλπ.) εις τας γενικάς της γραμμάς υπήρξε μία θεαματική και ωραία επίδειξις ποδοσφαίρου. Ταχί, καθαρό και θεαματικό παιγνίδι, υστερούσε μόνον εις το σουτ.

Η υπεροχή κατά το το πρώτον ημιχρόνιον ήταν με τα μέρος των Ελλήνων, ενώ κατά το δεύτερον οι ξένοι υπερεόχον αισθητώς, τόσον ώστε οι Έλληνες θεαταί με πραγματικήν ανακούφισιν ήκουσαν το σφύριγμα της λήξεως του αγώνα. Η ομάς κατήλθεν με την σύνθεσιν: Ματίας, Μπότσης, Χαλαμαντάρης, Φοιτίδης, Ηρακλείδης, Πρώιμος, Φοιτίδης Ι. Δαμουλάκης, Νικολάου, Γρηγοράτος.

Ο Αρβανιτάκης είναι η Δευτέρα φορά που δεν παρουσιάσθη και κανείς δεν φαίνεται να γνωρίζη τον λόγον.

Ο Αρχηγός της ομάδος Μπότσης ευρίσκετο εις εξαιρετικήν φόρμα και μαζύ με τον άριστόν του σύντριφον Χαλαμαντάσρην αποτέλεσαν τα ιδιώδη μπάκς.

Ο Ηρακλείδης φαίνεται ακόμη επηριασμένος από την τελευταίαν του πληγήν, ενώ ο Πώιμος ως χάφ παρά την αστάθειάν του εις το πρώτον ημίχρονον ανάλαβεν εις το δεύτερον και εκράτησε καλά την πλευράν του. Ο Γρηγοράτος με τραύμα εις το πόδι δεν κατέστη δυνατόν να εξυπηρετήση την ομάδα, όπως ο γερός Γρηγοράτος που γνωρίζαμε.

Ο Δαμουλάκης φαίνεται εις εξαιρετικήν καλήν φόρμα, μας παρεκάλεσεν να μην αναφέρομεν τίποτε….για να μη το πάρη απάνω του»( Ε, Στλελλιο;)

Δυστυχός ο άριστος ποδοσφαιριστής Νικολάου δεν θα λάβη μέρος πλέον εις την ομόδα, διότι αναχωρεί την Παρασκευή εις τα οίκαδε. Η παρουσία του νεαρού αυτού ποδοσφαιριστού είχε πραγματικώς ενισχύση την ομάδα και θα ήτο άριστον εάν ήτο δυνατόν ο Ποδοσφαιρικός να τον απαγάγη από το Λορένζο Μάρκες και να τον εγκαταστήση εδώ. « Απαγάγη» διότι πολύ φοβούμεθα ότι οι καλοί μας φόλοι κ. και κα Νικολάου οι γονείς, δεν θα συμφωνούν μαζί μας.

Ο Φοιτίδης Ι. πάλιν έκανε καλήν χρείαν των καλών του προσόντων, οσάκις επαρουσίάσθ η ευκαιρία. Οι άλλες μονάδες της ομάδος απέδωσαν ικανοποιητικά.

Ο ΑΓΩΝ: Παρά τη υπεροχήν των Ελλήνων, το δεύτερο λεπτο ευρίσκει τας ομάδας α΄νευ αποτελέσματος. Οι θεαταί αδιμονούν αναμένοντες και κατά το 28ον λεπτό αφήμουν την χαράν των να ξεχειλίση κατόπιν της πρώτης επιτυχίας δια του Δαμουλάκη, ο οποίος επέρασε τα μπάκς και με σούτ εκ μικράς αποστάσεως έστειλε την σφαίρα εις τα δείκτυα. Ολίγα λεπτά παρέρχονται και σημειώνεται νέο τέρμα δια της δεξιάς πτέρυγοςαπό σουτ του Φοιτίδη. Κατά το 10ον λεπτόν οι όροι αντιστρέφονται και οι ξένοι πήραν την υπεροχήν.

Η άμυνα εργάζεται γερά και αναδεικνύεται εις όλας τας μονόδας. Οι ξένοι πειόρισαν το παιγνίδι στην δική μας περιοχή και κατόπιν επιμόνου πολυορκίας κατωρθώνουν να επιτύχουν το μοναδικόν τπέρ των τέρμα.

Κρισίμους στιγμάς διήλθεν κατά το υπόλοιπον του αγώνος το τέρμα μας. Το αποτέλεμα όμως έμεινε το αυτό, 2-1 υπέρ των Ελλήνων. Ϋστερρα από αυτή τη συνάντησηνπρογραμματίστηκε νέα με την Α’ του Νοργούτ εις το γήπεδον της συνοικίας Νοργούτ.

Βρέθηκε και νέος ποδοσφαιριστής, ο Κωνσταντινίδης από το Κίμπερλευ.

Βλέπουμε πως αυτά τα χρόνια μέρος τον ομογενών διασκέδαζαν με αυτό το άθλημα, το ποδόσφαιρο, η θέαση ήταν προσωπική παρουσία εις τα γήπεδο. Δεν είχαν τηλεόραση όπως σήμερα και ως εκ τούτου δεν είχαν όλοι την πολυτέλεια αυτής της απολαύσεως. Το ποδόσφαιρο το παρακοκουθούσαν ομογενείς σε απομακρυσμένες περιοχές, δηλαδή εκτός Ράντ, φυσικά όταν έπαιζαν διάφορες ομάδες. Οι Έλληνες ομογενείς που ζούσαν στην περιοχή του Γιχάννεσμπουργκ είχαν το προνόμιονα να διασκεδάζουν , λαμβάνοντας μέρος στις διάφορες κοινωνικές εκδηλώσεις, στα θέατρα, στον κινηματογράφω άφωνο φυσικά και σε πολλέ οικογενειακές συναστροφές.

Ο Αθλητικός Όμιλος δεν αρκούνταν στο να ψυχαγωγεί το κοινό με το ποδόσφαιρο, τώρα ωργάνωνε και άλλες εκδηλώσεις όπως αυτή των χοροεσπερίδων, συνηθισμένη υπόθεση. Έτσι προγραμμάτισε χοροεσπερίδα δια την 20ην Ιουνίου 1934 εις την αίθουσα του Σέλμπορν Χώλλ της Δημαρχείας του Γιοχάννεσμπουργκ. Αλλά οι αγώνες , αγώνες δίδει συνέχεια αγώνες, άλλους κερδίζει και άλλους χάνει. Πάντως καθιερώθηκε σαν ένας καλός αθλητικός παράγοντας εις την παροικία. Αυτό το σωματείο είναι πολύ καλά

δραστηριοποιημένο, παίννει μέρος σε πολλές συναντήσεις, παρέχει αρίστη θέα εις το κοινό. Κάνει τους ομογενείς να αισθάνονται υπερήφανοι σαν Έλληνες. Οποδοσφαιρικός σημειώνει επιτυχίες παντού, όπου και αν έλαβε μέρος παρουσιάζει επιτυχίες και μόνον επιτυχίες- την 15ην Σεπτεμβρίου 1934 συτην εφημερίδα Ν. Ελλάδα την εξής επιστολή:

Αξιότιμε Κύριε

Το Διοικητικό Συμβούλιο της ημετέρας Κοινότητος λαβών υπ’ όψιν του τας λαμπράς νίκας ας το Ποδοσφαιρικόν Σωματείον έχει κάθε Σάββατον, καθώς επίσης ότι δια πράξεως ταύτης υποδεικνύει εις την διεθνή κοινωνίαν της Αφρικής τι δύνανται ημείς να πράξωμεν, και δοξάσει το Ελληνικόν όνομα, αποφάσισεν όπως αποστείλει εις το ταμείον του Σωματείου σας εισφοράν εκ λιρών 3. 3. 0. Και εύχεται όπως το Σωματείον σας στέφεται υπό επιτυχίας και προόδου. Εισοκλείστως βρίσκετι τσέκ δια το άνω ποσόν.

Ο Πρόεδρος –Βουλγαρέλης Ο Γραμματεύς Δ. Γεροντής

Ο Ελληνικός Ποδοσφαιρικός όμιλος εκφράζει τας ιδιαιτέρας του ευχαριστίας προς την Κοινότητα Πραιτωρίας.

Ασχέτους του τρόπου συντάξεως, ορθογραφίας και του ποσού προσφοράς αυτής της ενέργειας της Κοινότητος Πραιτωρίας, ήταν ενθάρρυνση και εμψύχωση αυτών των φιλότιμων Ελλήνων νέων.

Την 14ην Οκτωβρίου 1934 έγιναν αι αρχαιρεσίες του Ποδοσφαιρικού Ομίλου. Εξελέγησαν δια την ποδοσφαιρική περίοδο 1934-1935 τα κάτωθι μέλη: Γεράσιμος Μποτίλιας, Γεώργιος Καλλίνικος, Ιωάνν. Καρασάββας, Γεράσιμος Νικολάτος, Νικ. Τζάνος, Δημ. Καβαλλερος, και Ιωάνν. Μαρκαντωνάκης.

Η δε σύνθεση του του νέου Συμβουλίου: Πρόεδρος Γερ. Μποτίλιας, Αντιπρόεδρος Νικ. Τζάνος,Ταμίας Γεώργ. Καλλίνικος Γραμματεύς Ιωάν. Μαρκαντωνάκης.

Ο Ποδοσφαιρικός όμιλος μετά από αυτές τις διεργασίες θεώρησε σωστό να δημοσιεύσει τα αποτελέματα των εκλογών. Προς τούτο έστειλε ανακοινωθέντα και στις δύο Ελληνικέ εφημερίδες προ δημοσίευση. Δυστιχώς ο Απ. Καψόπουλος δεν δημοσίευσε τη σχετική ανακοίνωση. Κατόπιν τούτου ο Παδοσφαιρικός Όμιλος έκανε την εξής δήλωση στην Νέα Ελλάδα, εδώ ο αναγνώτης μπορεί να δει πως ο εκδότης της Αρφικανίδος δικαιολόγησε αυτή την άρνησή του:

ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ

ΔΗΛΩΣΙΣ

Κατόπιν της μη αποδοχής σχετικού ανακοινωθέντος, όσον αφορά την τελευταίαν εκλογήν του Ελληνικού Ποδοσφαιρικού Ομίλου, εκ μέρους του διευθυντού της «Αφρικανίδος» κ. Καψοπούλου, δια μόνον τον λόγον ότι αναφέρεται μεταξύ των εκλεγέντων, το όνομα Μποτίλιας ( μετά του οποίου, ως εδήλωσεν ευρίσκεται εις

διάστασιν ) φέρομεν εις γνώσιν των μελών του ως άνω Ομίλου ότι από τούδε ουδεμία ανακοίνωσις θα παραδίδεται εις την εφημερίδα «Αφρικανίς»και κατά συνέπειαν δύνανται να λαμβάνουν γνώσιν της όλης κινήσεως του Ομόλου από των στηλών της ετέρας εφημερίδος, της «Νέας Ελλάδος»

Ο Πρόεδρος –Γερ. Μποτίλιας, Ο Γραμματεύς Ι. Μαρκαντωνάκης, τα μέλη: Γ. Καλλίνικος, Γερ. Νικολάτος, Ι. Καρασάββας, Δ. Καβαλέρος, Ν. Τζάνος.

Τζοχάννεσμπεργκ 20/10/34

Ο Ποδοσφαιρικός Όμιλος συνεχίζει την προσπάθεια δια την προαγωγή της αθλιτής ιδέας, προς κάθε τομέα. Αυτή τη φορά, τέλος Οκτωβρίοτ 1934 – αρχάς Νοεμβρίου αποφάσισε την ίδρυση παραρτήματος Τένις.

Προς το σκοπό αυτό ενοικίασε τρία θαυμάσια τένις κώρτς(γήπεδα) τα οποία βρίσκονταν εις την περιοχή Μίλνερ Πάρκ. Μέχρι την 1η Νοεμβρίου είχαν δηλώσει συμμετοχή περί τους δεκαπέντε Έλληνες και Ελληνίδες, στην πόλη του Γιοχάννεσμπουργκ.

Υπό του Συμβουλίου του Ποδοσφαιρικού εξελέφει επιτροπή αποτελουμένη εκ των Μαλακού, Χρήστου Κώστα, Νικολάτου, Α. Γοιτίδου, της Μαρίας Συκιώτουκαι των δεσποινίδων Αθηνάς Φοιτίδου, Ζαχαρούλας Ανδριανάτου ήτις θα αναλάμβανε την εγγραγή όσον το δυνατόν περισσοτέρων μελών προς αρτιωτέραν λειτουργίαν του Ομίλου.

Η συνδρομή δια τη συμμετοχή εις το παράρτημα τένις ωρίστηκε στα 5 σελλίνα και 5 πένες. Δια πάσα πληροφορία οι ενδιαφερόμενοι παρακαλούνταν να απευθύνωνται στον Χρήστο Κώστα. Τηλ. 33 5559 ή ταχ. Κιωτιο 125 Τοχάννεσμπεργκ. Ο Ποδοσφαιρικός δια ανακοινώσεως την 20ην Νοεμβρίου 1934, κάνει γνωστό στους ομογενείς ότι αγόρασε ένα κύπελο με σκοπό να το αθλοθετήση κατά τους προσεχούς αγώνας τένις που θα διεξάγωνταν μεταξύ των μελών του παραρτήματος.

Την δεύτερη εβδομάδα Νοεμβρίου άρχισε το τένις παρά τον βροχερό καιρό.

Παραθέτω κατωτέρω ένα δημοσίευμα, από το οποίο μπορόυμε να δούμε το βίο και την συμπεριφορά των τότε Ελλήνων ομογενών στην ιδιωτική τους ζωή.

Εν των αρχαιοτέρων θυμάτων των χρυσορρυχείων υπέκυψεν εις τον θάνατον την 22αν λήγοντος (22/11/1934), εν Καφαιστατ παρά το Μπέθαλτου Τρανσβάαλεν ηλικία 49 ετών, ο Λάμπρος Νύχας. Ούτος εκ του δήμου Βοϊών καταγόμενος ήλθεν εις το Τρανσβάαλ το 1911, όπου ειργάσθη εις τα χρυσορρυχεία μέχρι του 1919 . Έκτοτε προσβληθείς υπό της απαραιτήτου νόσου διέμεινεν εις Τζοχάννεσμπεργκ, Παιτώριαν, Μπόξμπουργκκαι Σπρίγκς και τέλος προ 8ερτίας επιδόθη μετά του αδελφού τουκ. Εμμανουήλ Νυχά εις γεωργικάς εργασίες μεγάλης κλίμακος εις ιδιόκτητον κτήμα εντός του οποίου υπάρχουν πλουσιώτατα στώματα εκλεκτού καρβούνου τα οποία εκμεταλλεύονταο οι ιδιοκτήται αδελφοί. Νυχά.

Ο θάνατος αφήρπασεν ένα των χρησίμων τούτων και πατριωτών επιχειρηματιών, τον γνωστόν και αγαπητόν εις όλους τους συμπολίτας ως και εις όλους τους περιοίκους ξένους και δια τούτο προσήλθον εις την κηδείαν του αειμνήστου Λάμπρου, γενομένην την 23ην λήγοντος υπό του εφημερίου της Κοινότητος κληθέντος επί τούτω Αθ. Νικολοπούλου, παρ’ όλην την απόστασιν των 100 μιλίων σχεδόν

Πολλόι συμπολίται φίλοι και εκτιμηταί εκ της πόλεώς μας και των περιχώρων ως και πολλοί περίοικοι ξένοι, συνόδευσαν τον νεκρόν, όστις ετάφη εντός του ιδιοκτήτου Κοιμητιρίου του μεγάλου κτήματός του καταθέσας πολλούς στεφάνους μεταξύ των οποίων κ. λ. π.

Εδώ δια μία ακόμη φορά, βλέπουμε ότι οι νεοφερμένοι Έλληνες ομογενείς σε αυτή τη χώρα πρώτα ασχολούνταν ως εργάτες ώστε να αποκτήσου κάποιο κεφάλαιο και έπειτα κατπιάνονταν με κάποια άλλη εργασία. Αυτοί που εργάζονταν στα χρυσορρυχεία, ήταν θάμα τύχης, οι περισσότερου αρρώστηναν από τη σκόνη των υπογείων πετρομάτων- φθίση

των πνευμόνων την ήξεραν. Στα προηγούμενα καφάκαια έχω εξηγήσει τι ακριβώς ήταν αυτή η αρρώστεια.

Στην προκειμένη περίπτωση βλέπουμε ότι ο άτυχως Λάμρος είχε και τον αδελφό του Εμμανουήλ και με τις οικονομίες των ασχολήθηκαν με τη γεωργία. Είχα μεγάλη έκταση και μάλιστα βρέθηκαν και στρώματα άνθρακος.

Τώρα το γιατί αυτοί είχαν ιδιωτικό κοιμητήριο στο κτήμα τους είναι άγνωστον, κατά κανόνα δεν συνηθίζονταν ούτε από τους ντόπιους κατοίκους οι οποίοι στην περιοχή τους ήταν Αφρικάανς ( Μπόερς ) να έχουν αυτού του είδους κοιμητήρια.

Τα προηγούμενα χρόνια είχα παραθέσει αρκετές σάτιρες του Χωριάτη. Το όνομα χωριάτης ήαν βέβαια ψευδόνυμο. Δεν γνώριζα το πραγματικό του όνομα και τώρα ήρθε η ώρα να τον γνωρίσομε με το πραγματικό του όνομα. Ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά:

Το πραγματικό του όνομα; Σ. Καβαλεράτος, είναι σχεδόν περιττό να το μάθητε, διότι αντικαταστάθηκε τούτο τελείως υφ’ όλον με το τόσο δημοτικό όνομα που παρουσιάζεται κάτω από το ψευδόνυμο με τα γεμάτα χιούμορ ποιήματά του.

Η πατρίς του;

Σας την λέγει με ένα αφοπλιστικό χαμόγελο. Είναι Κεφαλλονίτης και σ’ αυτό ίσως έγκειται το σπιρτόζο του πνέυμα. Πέρα από αυτά γεμάτος απλότητα τα χαρακτηριστικά του. Συνομιλόντας λίγο μαζύ του καταλαβαίνητε την απλότητά του. Σας το λέγει καθαρά και ξάστερα, τα γράμματά μου δεν είναι πολλά. Ορθογραφία όμως και στίχοι είναι δύο πράγματα χωριστά.

Έχει την εμφυτο κλίση προς το χιούμορ και τα σατιρικά ποήματα Και αυτά όπως το απέδειξε ήταν αρκετά δια να χαρίσουν τους τόσους ωραίους στίχους του χωριάτη που επί πολλάχρόνια παρέλασαν από τις στίλες της εφημερίδος «Ν. Ελλάς»

Αν τον ρωτήσεις να σου πεί ένα ποίημα; Απαντά! Χρειάζεται θέμα, απαντά, και χωρίς γυναίκα δεν γίνεται θέμα. Οι δε γυναίκες μας εγκατέλειψαν. Κατά σύμπτωση εκείνη τη στιγμή πέρασε από κει ένα εγχώριο λευκό μεν ασχημομούρικο θυλικό.

Να λοιπόν το υέμα που ζητούσατε! Και χωριάτης ιδών την αξιότιμον δεσποινίδα απάντησε, Μωρέ θέμα είναι αυτό ή ανάθεμα.

Εντούτοις δεν μας αφήνει παραπονεμένους. Θα σας δώσω για Πρωτοχρινιάτικο μποναμά, μας δίνει το χαρτάκι αυτό, με το κάτωθι αμίμητο ποίημα:

Ο ΠΑΙΚΤΗΣ ΤΗΣ ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑΣ

Συ μπερπάτε, ντε

Φίλε φάντε

Μώχεις κάψει την καρδιά

Κι’ έχω ζάλη

Στο κεφάλι

Απ’ την αναποδιά

Συ με παίρνεις

Και με σέρνεις

Και δαγκώνω τα χαρτιά

Μια μου δίνεις

Τρείς με γδύνεις

Και μ’ ανάβει φωτιά

Όλο χάνω

Και ξεχάνω

Για να πάω να κοιμιθώ

Και κακιώνω

Και ξαπλώνω

Σε όποιο κάθισμα βρεθώ

Ρουχανίζω

Κι’ αρμενίζω

Κ έχω κέρδη τυχερά

Μ’ αν ξυπνήσω

Κι’ ερευνήσω

Μ’ απομένει η χαρά----------------------

Τι τρομάρα

Τι λαχτάρα

Όταν παίζω μπακαρά

Που ποντάρω

Για να πάρω

Του παγκιέρη τον παρά-----------------------------

Η ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΕΝΩΣΗ

Την 18ην Ιανουαρίου 1934 τρία μέλη της ( πρών ) Εμπορικής Ενώσεως έκαναν την εξής δημοσίευση΅

Προς τον κ. Πρόεδρο και το διοικητικόν Συμβούλιον της Ελληνικής Εμπορικής Ενώσεως.

Αξιότιμοι Κύριοι

Επειδή διεδόθησαν ωρισμένα παράπονα κατά της λογιστικής καταστάσεως των βιβλίων της Ενώσεως, κατά την διάρκειαν της παρ’ ημίν διαχειρίσεως των πραγμάτων της Ενώσεως, επιθυμούμεν να σας υποδείξωμεν ότι δεν είαι δίκαιον να μένη το ζήτημα εκκρεμές και ότι καλόν θα ήτο να δημοσιευθή η έκθεσις της εξελεκτικής Επιτροπής, ήτις διωρίσθη κατά την τελευταίαν Γενικήν Συνέλευσιν. Προσετέθη βεβαίως τότε ότι το ταμείον της Ενώσεως ήτο εν τάξει, ίσως όμως να μη εγένετο αντιληπτή παρά πάντων η σημασία του γεγονότος τούτου.

Ευελπιστούμεν ότι το ζήτημα τούτο θα τύχη της δεούσης προσοχής.

Διατελούμεν μεθ’ υπολήψεως. Κ. Κισόγλου, Κ. Περδίκης, Κ. Ελισσαίου.

Οι έρανοι δεν τελείωσαν, συνεχίζονται

Τον Απρίλιο 1934 ένας έρανος ακόμη με σκοπό την ενίσχυση του σχολείου. Κατ’ αυτόν προσέφερον Γ. Χρίστης Λ. 10.0. 0, Ηλίας Μητροθανάσης Λ/ 10. 0. 0, Μ. Νικολάτος Λ. 5. 0. 0, Ευταθ. Γαλίδης Λ. 2. 0. 0, Αδελφοί Κονιδάρη Λ. 2. 0. 0, Φ. Λικατσάς Λ. 2. 0. 0, Ν. Καράντζης Λ. 2. 0. 0, Γ. Νικολάτος Λ. 2. 0. 0, Θ. Δημητρίου Λ. 15. 0. 0, Μ. Μακρής Λ. 5. 0. 0, Θ. Βάρδας Λ. 0. 10. 0, Αδελφοί Ραυτοπούλου Λ. 2. 20. 0.

Η συνήθειες των ιερέων της Ελληνικής ομογένειας να περιοδεύουν εκτός της εφημερίας των, συνεχίζεται εν μέσω του 1934. Όπως γνωρίζομε ιερείς υπήρχαν αρκετοί , όχι όπως παλαιότερα που ήταν μόνο τρείς. Αυτό το χρόνο και συγκεκριμένα στις 19 ιανουαρίου 1934 ο εφημέριος της κοινότητος Πραιτωρίας Νικόλαος Σκανδάλης, πήρε άδεια από το Δ. Συμβούλιο ώστε να περιοδεύσει ανά το Νατάαλ, Φρή Στέιτ ξεκινόντας από το Ντούρμπαν. Η δικαιολογία προς ευλογίαν και αγιασμόν των ορθοδόξων χριστιανών και επιτέλεση των θρησκευτιών αναγκών αυτών. Αυτή ήταν τουλάχιστον η φανερή δικαιολογία, υπήρχε και κρυφή ( σκόπιμη ). Από αυτά τα ταξίδια οι ιερείς αποκόμιζαν καλά κέρδη τόσον δια την κοινότητά τους όσον και δια τους εαυτούς. Ουδέν το πονηρόν.

Κατά τα προηγούμενα χρόνια είδαμς τους Έλληνες ομογενείς, όταν επρόκειτο για τις κοινωνικές εκδηλώσεις, βαπτίσεις, αρραβώνες, γάμοι πάντα έδιδαν τον καλλίτερο εαυτό τους ανάλογα με την οικινομική του δύναμη. Τα τελευταία χρόνια αυτές οι εκδηλώσεις ήταν πλουσιοπάροχες, γενναίες. Παραθέτω εδώ γαμήλιες δεξιώσεις. Η πρώτη του ΣΑΒΒΑ ΠΑΠΑΔΑΝΙΗΛ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΝΔΡΟΝΙΚΗΣ ΧΡΙΣΤΕΛΗ.

Σύνδισμος Ιθακησίων

Το μήνα Απρίλιο ο σύνδεσμος ετοιμάζεται δια την χοροεσπερίδα της χρονιάς. Ας δούμε μερικά από την προετοιμασία:

Εξαιρετικαί είνε αι προσπάθειαι τας οποίας καταβάλλει εφέτος το διοικητικόν Συμβούλιον και η ειδική επιτροπή του Συνδέσμου των Ιθακησίων δια την επιτυχίαν της χοροεσπερίδος του Συνδέσμου της οποίας η κατ’ έτος επανάληψις αποτελεί ένα λαμπρό σημείον εις τα καλλιτεχνικά της παροικίας μας.

Εφέτος μας πληροφορούν οι επί των πραγμάτων, η χοροεσπερίς η οποία ως γνωστόν θα λάβη χώραν την 20ην

Μαΐου εις την μεγάλην αίθουσαν του Σίτυ Χώλλ και θα διαρκέση από τας 8 μμ. έως τας 2 π. μ., θα παρουσιάση πολλά και εξαιρετικά. Πρωτότυπαι ατραξιόν, πρόγραμμα ποικίλον και ψυχαγογικώτατον με την γενικήν καλλιτεχνηκήν διαρρύθμισιν, θα αναβιβάσουν την χοροεσπερίδα αυτήν εις το ύψος το οποίον ελάχισται χοροεσπερίδες έφθασαν προηγουμένως.

Λαμπρόν σημείον της χοροεσπερίδος θα είνε ο άχορδος χορός κλασικός χορός «Το νέκταρ των θεών» ένας συνδιασμός ρυθμικών κινήσεων, μελωδίας και ποιήσεως. Η εκτέλεσις του χορού τούτου με καλλιτεχνίαν προσαρμοσμένην εις το όλον πρόγραμμα, θα αφήση εποχήν.

Εκατοντάδες εισιτήρια δια την χοροεσπερίδαν κατηναλώθησαν ήδη και η ζέσις με την οποίαν εργάζεται το Συμβούλιον και η επιτροπή, είμεθα βέβαιοι ότι θα συγκεντρώσουν το ανώτατον όριον των φίλων των εσπερίδων.

Οι επί της εσπερίδος όμως δεν εσταμάτησαν μέχρι του σημείου τούτου. Επιθυμούντε όπως διευκολύνουν πάντας τους επιθυμούντας να προσέλθουν ομογενείς του Ήστ Ράντ ενοικίασαν ιδιαίτερον λεωφορείον, το οποίον την εσπέραν της χοροεσπερίδος θα ευρίσκεται εις έτοιμον προς αναχώρησιν έμπροσθεν της Δημαρχίας εκάστης πόλεως ως εξής: Σπρίγκς 6.45μ.μ, Μπράκπαν 7.10μ.μ, Μπενόνι 7.30 μ. μ. Το δρομολόγιον θα τηρηθή με την μεγαλυτέραν ακρίβειαν. Εκανονίσθη δε ούτω δια να δύναται να φθάσει εις το Σίτυ χώλλ ακριβώς ολίγον προ της ενάρξεως της χοροεσπερίδος. Ως εκ τούτου παρακαλούνται πάντες να ευρίσκονται εις τα εν λόγω κέντρα κατά την ως άνω ώραν.

Μετά την λήξιν της χοροεσπερίδος πάλιν ιδιαίτερον λεωφορείον θα μεταφέρη τους προσκεκλήμένους εις τα δημαρχεία των πόλεων. Συγχαριτήρια οφείλονται εις τον Σύνδεσμον Ιθακησίων δια την υπερπήδησις του προβλήματος της μεταφοράς των κατοίκων των περιχώρων.

Τα έξοδα της μεταφοράς θα πληρώση ο Σύνδεσμος. Δια να καλυφθή όμως μέρος των εξόδων ωρίσθη ιδιαίτερον εισιτήριον μετ’ επιστροφής εις 3 σελλίνα κατ’ άτομον.

Είμεθα βέβαιοι ότι οι ομογενείς του Ράντ θα εκτιμήσουν δεόντος την αξιαίπαινον αυτήν χερορονομίαν του Συνδέσμου των Ιθακησίων.

Πράγματι από άρθρα των εφημερίδων, φαίνεται ότι η χοροεσπερίς είχε μεγάλη επιτυχία. Σε ένα από αυτά τα άρθρα διαβάζουμε: Ο χορός των Ιθακησίων άφησε τις καλλίτερες των εντυπώσεων, είχε μαγάλη επιτυχία. Οι χοροί και άλλες ελληνικές συγκεντρώεις έχουν μεγάλην σημασίαν δια τους ομογενείς από απόψεως κοινωνικής προσφοράς, δεδομένου εκτός της ψυχαγωγηκής ωφελειμότητος επιτυγχάνουν επίσης την αλληλοπροσέγγυσιν και την αλληλογνωριμία των ομογενών. Δια της συχνής επαφής επέρχεται η προσοικίνησς και γενάται το αίσθημα της φιλίας. Οι διαβιούντες μακράν της πατρίδος μεταξύ ξένων λαών έχουν μεγαλυτέραν ανάγκην της μεταξύ των αλληλογνωριμίας και φιλίας δια τω λόγω αυτό τέτοιου είδος εκδηλώσεων είναι ευεργετικές, εκδηλώσεις όπως χοροί, θέατρο, ποδόσφαιρο κ. λ. π.

Από τον χορό των Ιθακησίων, οι παρευρισκόμενοι απεκόμισαν τις καλλίτερες των εντυπώσεων η υπόθεση το «νέκταρ των θεών» με τον Ν. Μαρούδα (Μαρνώφ). Ήταν ένα κομμάτι της αρχαιολογικής μυθολογίας. Ποίηση, χωρίς λόγια, μόνο με ρυθμό μουσικής, πλαστικές κινήσεις, μια οπτική και ακουστική απόλαυση το όλο θέμα.

Έλαβαν μέρος η δεσποινίς Αιμέ Ντε Νέτρ ως η άπιστος φύλαξ θεός. Εις τους λοιπόυς ρόλους η Πανωραία Χριστέλη ως Αφροδίτη και η Σοφία Κομνηνού ως Αθηνά. Ο Ι. Κιτύλης ως Ζεύς και Κ. Χαριτάκης ως Ερμής.

Επίσης χορός από τις μαθήτριες της δ/δος Ντε Νέτρ και αι οποίαι είχαν την καλοσύνην να τραγουδίσουν. Στην επιτυχίαν του χορού συνέτεινε και η Μαντελέν Ζανέ κατά την εκτέλεσιν του έργου, τραγούδησε θαυμάσια.

Αυτό ήταν ένα μέρος από την προετοιμασία της χοροεσπερίδος.

Πολλές εκδηλώσεις δια την τέρψιν και ψυχαγωγία των ομογενών, αυτό τον καιρό, από πολλούς παράγοντες. Ο Σάββας Παπαδανιήλ ετοιμάζει μία θεατρική παράσταση. Η παράσταση απέβλεπε εις την συλλογή χρημάτων δια το σχολείο.

Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΤΥΠΟΣ

Στη Νότιο Αφρική εκδίδονταν δύο εβδομαδιαίες εφημερίδες, Η Νέα Ελλας και η Αφρικανίς. Η Νέα Ελλάδα εκδώθηκε για πρώτη φορά τον …. 1913 από τον Κ. Γ. Νικολαΐδη και η Αφρικανίς τον ….. 1918 από τον Απόστολο Καψόπουλο. Και άλλα δημοσιογραφικά έντυπα εκδώθηαν από διάφορους ομογενείς, η ζωή τους ήταν βραχύβια και χωρίς καμία επιτυχία. Ο εκδότης της Αφρικανίδος για μία περίοδο περίπου 12 χρόνια άφησε τη χώρα. Πάντα μεταξύ των δύο αυτών εντύπων υπήρχε σ αθέμιτος συναγωνισμός. Όσον τη Νέα Ελλάδα διηύθυνε ο Νικολαΐδης τα πράγματα ήταν αρκετά κόσμια μεταξύ των δύο εκδοτών. Με την επιστροφη του Καψοπούλου, όστις ξαναεκτύπωσε την Αφρικανίδα και βρήκε νέα αφεντικά στην Νέα Ελλάδα, Ιων. Και Κώστα Θεοχαρίδη, τα πράγματα αγρίεψαν. Το ποιός φταίει; Και οι δύο με περισσότερη ευθύνη ο Απ. Καψόπουλος. Το να παραθέσω όλη τη διαμμάχη μεταξύ αυτών είναι ανώφελο και απώλεια χρόνου. Θα αναφέρομε σε όσα κατά τη γνώμη μου πρέπει να παρουσιάσω.

Ο Καψόπουλος παρουσιάζονταν σαν ο άρτιος δημοσιογράφος και ότι, κατά τη φαντασία του, έβλεπε λάθη στη Νέα Ελλάδα, τα σχολίαζε και μάλιστα συμβούλευε, προς συμόρφωση τον αντιπάλό του. Βέβαια αυτά ήταν οι αφορμές ενώ τα αίτια ήταν άλλα, το συμφέρον. Άς δούμε λίγα με την εκδήλωση των Ιθακησίων το 1934. Όλα ξεκίνησαν από ένα μικρό σχόλιο της Νέας Ελλάδος, σχετικά με κάποιο ασήμαντο συμβάν στο χορό των Ιθακησίων. Με αφορμή αυτό το γεγονός ο Καψόπουλος επιτίθεται στη Νέα Ελλάδαμε με όχι ευχάριστο τρόπο. Τη σκητάλη την πήρε η Νέα Ελλάς και αρχίζει ως εξής:

ΛΥΠΟΥΜΕΘΑ εγκαρδίως ότι αναγκαζόμεθα άκοντες να επανέλθωμεν και την εβδομάδα ταύτην εις το άτομον του ιδιοκτήτου, διευθυντού και συντάκτου της μεγάλης μεν το σχήμα μικράς δε πνεύμα και την ψυχήν Αφρικανίδος. Συνεχίζει το ψυχριλούσιμο του Καψοπούλου και μία παράγραφος λέει για αυτόν. Πτωχός, πάμτωχος εις εφόδια και δημοσιογραφικήν πείραν εξαντλήται εις πειαυτολογισμούς και ανιαράς περιγραφάς των ταξιδίων τα οποία επιχείρησε προ ετών και ει;ς αναγραφήν των αυτών τετριμμένων φράσεων και ιδεών, παραγεμίζων τα πάντα με υπερβολικούς εθνισμούς, εθνισμούς των οποίων την ένοιαν και σημασίαν ο ίδιος κατά βάθος δεν εννοεί. Τελευταίως όμως δεν ηρκέσθη εις τακτικήν ταύτην αλλά εζήτησε να εκμεταλλευθή καπηλικώτατα και τον Σύνδεσμον των Ιθακησίων και το επέτυχεν δυστυχώς τη συνεργασία προσώπων, τα οποία θα ήταν ανάξια οιασδήποτε μνείας εις τας στήλας οιασδήποτε εφημερίδος – αλλά εις τα οποία, λόγω της κοινής ανεκτικότητος και ημών και άλλων, επιτράπει να επιδεικνύωνται μεταξύ ανθρώπων. Και ο αρθρογράφος. Και αρθρογράφος συνεχίζει κατατροπώνοντας τον Καψόπουλο. Φαίνεται όμως πως αυτός έχει συνηθίση σε τέτοιες κατακρίσεις και ίσως ακόμη να ικανοποιούνταν διότι πίστευε ότι όλα αυτά που γίνονται

εις βάρος του επειδή το ζήλευαν και επειδή δεν μπορούσαν να φθάσουν το ανάστημά του, καταφέρονταν με

τέτοιο τρόπο. Αυτά γράφονταν το μήνα Μάιο 1934.

Μετά το άρθρο της Νέας Ελλάδος, άρχισαν τα παράπονα και από άλλους ομογενείς, ένας από αυτούς και πρώτος ήταν ο Γ. Καλλίνικος. Μετά τούτον ήρθε ο Γεράσιμος Προσαλέντης όστις γράφει;

Διευθυντήν Αφρικανίδος κ. Α. Καψόπουλον

Κύριε

Σοι απεστάλη προς δημοσίευσιν ψήφισμα εκτάκτου Συνελεύσεως του Συνδέμου Ιθακησίων ΕΠΙ ΠΛΗΡΩΜΗ. Συ όμως αντί να δημοσιεύσης αυτό ως ήτο θεώρησες καλόν να προσθέσης μίαν μεγάλην – μεγάλην επικεφαλίδα και υστερόγραφον ως να μην ήξερον οι γράψαντες τούτο να βάλλουν όσα συ προσθέτεις.

Και τώρα σε ερωτώμεν κύριε; Σε, όστις κόπτεσαι δια της εφημερίδα σου δια την Έωσιν του Ελληνισμού, ποιόν σκοπόν είχαν όλα αυτά τα παρά σου προστεθέντα; Μήπως την συμφιλίωσιν; Ή μήπως ενόμισες ότι δια τούτων προεφέρεις υπηρεσίαν προς το Σύνδεσμον και είσαι άξιος εκτιμήσεως και αγάπης; Αλλά κύριε δεν είμεθα τόσον αφελείς όσο νομίζεις δια να πιστεύομεν ότι τούτο έπραξες εκ του προς ημών ενδιαφέρον σου. Ούτε και διε΄φυγε τηε προσοχής μας όταν έγραψες εις προγενιστέραν σου, ότι τη υποκίνησει μας κατεπάτησες τας αρχάς σου και κατήλθες εις το σημείον να δημοσιεύσης όσα εδημοσίευσες. Όχι κύριε τούτο έπραξες προς το ατομικόν σου συμφέρον προσπαθών να διεσπείρης έριδας και οχυρούνενος όπισθεν ημών να διαβάλης τον αντίπαλόν σου.

Αλλά η πράξις αυτή δι’ εσέ τουλάχιστον, όστις ήλθες ούτε λίγο ούτε πολύ δια να μας δώσης μαθήματα καλής συμπεριφοράς και ηθικής είναι πράξις που δεν σε τιμά. Αυτό τουλάχιστον πρέπει να το ξέρης και να μη το λησμονής όταν γράφης. Ωσαύτως δεν πρέπει να λησμονής ότι τινάς εκ των πρώτων Ιθακησίων οίτινες σε υποστήριξαν επότισες αντί μάννα χολήν (πιστεύω εννοούμεθα)

Και τώρα θα σε παρακαλέσω να μη αναμιγνύεσε εις ξένας υποθέσεις και τας κρίσεις φύλαξε δι’ ίδιον λογαριασμόν. Τώρα πάρε και μίαν συμβουλήν από μένα. Όταν έχης και κάτι με οιονδήποτε, να έχης το ανδρικό θάρρος να αντιπαρατάσσεσαι πρόσωπον μα πρόσωπον πράγμα που είναι πιο τιμητικόν από να τηρής σιωπήν ιχθύος, γιτί η σιωπή, σημαίνει ενοχήν εις τας κατηγορίας –

Γεράσιμος Δ. Προσαλέντης ( Μποτίλιας )

Αεί κράτιστον εστί τα αληθή λέγειν εν παντώ καιρώ - Μένανδρος

Βέβαια ο Καψόπουλος δεν εννόησε να λάβει υπ’ όψιν τις συμβουλές του Γ. Προσαλέντη όστις ήταν γνωστός δια την ευθύτητα του χαρακτήρος του και την αγάπην του προς παν πατριωτικόν. Εν πάσει περιπτώση τον Καψόπουλο θα τον συναντήσωμε ξανά στις ιστορικές μου ανασκαφές.

Ο Σύνδεσμος των Ιθακησίων ανακοίωσε ότι διοργανώνει εκδρομή, δια το Πάσχα, στην Ελλάδα. Τα εισιτήριο καθορίστηκε στις 50 λίρες. Αυτή την ανακοίνωση την έκανε ο Σύνδεσμος την 8ην Νοεμβρίου 1934.

Σε όλες τις δράσεις των ομογενών παρατηρείται ποιοτική εξέλεξη. Μέχρι και τα καφφενεία όπου σύχναζαν κάθε λογής άνθρωποι και η ατμόσφαιρα ήταν πνηγερή από το κάπνισμα των θαμόνων, το πιοτό., συντελείται πρόοδος με αποτέλεσμα, ευπρέπεια και κατά το δυνατόν καθαριώτιτα.

Μέχρι τώρα στα καφφενεία χρησιμοποιούσαν τους ναργκιλέδες ( ανατολίτικο κατάλειπο ) και αίφνις από την αρχή του 1934 τους καταργούν. Διαφημίζουν πολλοί ιδιοκτήτες καφφενείων ότι εκμοντερνίζουν τα καταστήματά τους με καινούργια έλιπλα, με άμεμπτο καθαριότητα κ.λ. π. κ. λ. π. απουσία ναργιλέδων. Ιδ. Διαφήμισις του καφφενείου «Ελλάς» ΝΕ 26/1934.

Ο αναγνώστης του παρόντος βιβλίου θα θυμάται τον άνθρωπο ο οποίος υπόσχονταν θεραπεία δια πνευματικών μεθόδων. Αυτός εξαφανίστηκε από τη Ν. Αφρική και τώρα βρίσκονταν στο Λονδίνο όπου διαφημίζονταν ότι θεραπεύει όλες τις αρρώστιες δια «αφής» Επρόκειτο για κάποιο Χατζάκο. Εάν η σταδιοδρομία του στη Ν. Αφρική ήταν βραχύβια, τάρα στο Λονδίνο είναι αλλοιώτικα. Κατάφερε να κάνει τους ανθρώπους ότι θεραπέυει ασθένειες δια επαφής. Την ιδιότητα του θεραπεύειν, την αποδίδει εις την βαθειάν του πίστην στη Χριστιανική θρησκεία. Αυτά συνέβαιναν βέβαι το Μάΐο 1934, δεν αποκλείεται αργότερα να τον συναντήσωμε σε κάποια άλλη χώρα.

Πουθενά δεν θα βρούμε πληροφορίες δια την ζωή των Ελλήνων 0μογενών Νοτίου Αφρικής. Πλούσια συμπεράσματα έρχονται στο φώς από διάφορα δμοσιεύματα στις εφημερίδες. Διαβάζοντας ένα δημοσίευμα της Νέας Ελλάδος την 5ην Ιουλίου 1934, αντλούμε αρκετές γνώσεις δια αυτούς από το έτος 1927 μέχρι 1934 αυτά βέβαια γράφηκαν από τον Αρχιμανδρίτη Αθαν. Νικολόπουλο σχετικά με το Διοικητικό Συμβούλιο του Ποδοσφαιρικού Ομίλου:

Α’. Εθνοποιός υπήρξεν η δράσις του εντεύθεν του Ισημερινού εν Αφρική Ελληνισμού. Ούτος από 30ετίας περίπου εργάζεται εν τη χώρα ταύτη παλαίων εναντίον πολλών εμποδίων, υπέρ της ιδίας του εκάστος ευημερίας, δια την οποίαν και εξεπατρίστη, και προσπαθεί κατά το χρονικόν τούτον διάστημα να συνταχθή εις ωργανωμένας κοινότητας υπέρ της εθνικής του σταδιοδρομίας.

Η προσπάθεις της συμπύξεως Κοινοτήτων έχει εναντίον του σπουδαία κωλύματα, ων προέχουσι κυρίως δύο’ πρώτον το ολιγάριθμον του ομογενούς πληθυσμού του εγκατασπαρμένου εν τη μεγάλη κατ’ έκαστον εντεύθεν του Ισημερινού χώρα και δεύτερον αι μεγάλαι αποστάσεις οίτινες χωρίζουσι τας μικράς έτι πόλεις της χώρας, απεχούσς αλλήλων εκατοντάδας και πολλάκις χιλιάδας μιλίων ή χιλιομέτρων. Ούτω π. χ. το Τζοχάννεσμπεργκ, η μεγαλυτέρα πόλις της Αφρικανικής Ενώσεως απέχει 1.012 μίλια ή 1636 χιλιόμετρα από το Κέι-Ταουν, 712 εκ Πόρτ Ελίζαμπεθ, 665 Ήστ Λόντον, 482 εκ Ντούρμπαν, 394 εκ Λουρέντζο Μάρκες, και 680 εκ Μπουλβάϊον. Το Μπουλαβάϊον η μεγαλυτέρα πόλις εν Ρωδαισία απέχει 1300 μίλια ή 2087 χιλιόμετρα εκ Κέιπ-Τάουν, 1198 μίλια εκ Πόρτ Ελίζαμπεθ, 1215 μίλια από ¨ηστ Λόντον, 1162 μίλια εκ Ντούρμπαν, 1074 εκ Μπέιρας.

Και όμως παρ’ όλα τα εμπόδια ταύτα ωργανώθη ενωρίς εις κοινότητας και εξακολουθεί οργανούμενος εις τας διαφόρους περιφερείας της χώρας, ως εν Κάιπ-Τάουν από της πρώτης στιγμής κατά αρχαιότητα ιδρυείσης Ελλην. Κοινότητος αρχίσωμεν εν Τζοχάννεσμπεργκ, Πραιτώρια, Ρωδαισία, Μπέιρα, Βελ. Κόγκο και τέως Γερμ. Ανατολικής Αφρικής εν Μόσσι. Ανήγειρεν τρείς αξιολόγους Κοινοτικούς Ναούς, εν Κέιπ-Τάουν, ενταύθα και Πραιτωρία, και ένα ιδιωτικόν ιεραποστολικόν εν Μόσσι υπό του κ. Νικοδήμου Σαρίκα Αρχιμανδρίτου και αξιόλογον κοινοτικόν Κτίριον εν Σώλσβερι της Νοτίου Ρωαισίας, Μετεκάλεσε και διατηρεί 4 ιερείς, εν Κέιπ-Τάουν, Πραιτώρια, ενταύθακαι εν Μπέιρα, πλήν του εν Μόσσι αυτοσυντήρητου Ιεραποστόλου κ. Ν. Σαρίκα.

Η προσπάθεια αύτη είναι η εκδήλωσις του εμφύτου θρησκαυτικού αισθήματος, όπερ είναι καθολικόν και αρχαίον, όσον και ο κόσμος. Είναι το αίσθημα εκείνο όπερ μετέβαλε την αρχαίαν μας Ελλάδα εις ένα παμμέγιστον ιερόν και ανήγειρεν τον Παρθενώνα και τον ναόν του Ολυμπίου Διός, της Αρτέμιδος εν Εφέσω, τον ναόν του Σολομώντος εν Ιεροσαλήμ, την Αγίαν Σοφίαν εν Κωνσταντινοπόπλει, του Αγίου Πέτρου εν Ρώμη, την Παναγίαν των Παρισίων, τον Άγιον Παύλον εν Λονδίνω. Είναι το αίσθημα όπερ οδηγεί τους κατοίκους της αρτισυστάτου πόλεως Τζοχάννεσμπεργκπάσης φυλής, γλώσσης και θρησκεύματος εις την ανέργησιν 161 τόπων λατρείας και προσευχής προς τον Ύψιστον. Είναι τέλος το αίσθημα εκείνο όπερ περιγράφει ο σοφός Πλούταρχος ούτω «….. Εύροις δι’ αν επιών και πόλεις ατιχείστους, αγραμμάτους, αβασιλεύτους νομίσματος μη δεομένας, απείρους θεάτρων και γυμνασίων. Ανιέρω δε πόλεως και αθέου μη χρωμένης ευχαίς μηδέ όρκοις μηδέ μαντείαις, ουδέν εστιν, ουδέ έστι γεγονώς θεατής, αλλά πόλεις μάλλον εδάφους χωρίς πολιτείας της περί δόξης θεών δόξης ανερειθείσης παντάπασι σύστασιν λαβείν ή λαβούσα τηράσαι» Πλούταρχος προς

Καλώτην. λα (31)

ΟΑρχιμανδρίτης Αθ. Νικολόπουλος ήταν τύπος ο οποίος ποτέ του δεν ησύχαζε. Όταν δεν ήτσαν απασχολημένος με τα καθήκοντά του έγραφε, έγραφε ασταμάτητα. Τα θέματά του δεν ήταν περιορισμένα σε έναν συγκεκριμένο τομέα. Αυτή τη φορά βρίκομε στοιχείς από στατιστικές της εποχής του, αν σε μερικά πράγματα δεν είναι ακριβής, αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι πολλά από αυτά τα δεδομένα έχουν αλλάξει με την πάροδο του χρόνου, όπως π. χ. ορισμένες χιλιομετρικές αποστάσεις μεταξύ πόλεων.

ΠΡΟΞΕΝΕΙΟ

Ύστερα από τόσα χρόνια ομογένειας Ελλήνων στη Ν. Αφρική, με ξένους προξένους, άρχισαν να κάνουν σκέψεις και συζητούσαν το ζήτημα περί Έλληνος προξένου. Και παλαιότερα ασχολίθηκαν με αυτό το θέμα αλλά ατόνησε μέσα στις πολλές συζητήσεις. Τον Ιούλιο 1934 επανέρχεται κάπως εντονότερο. Το ζήτημα ξεκίνησε από τη Ρωδαισία και επεκτάθηκε στν Ν. Αφρική. Επί του παρόντος μόνο συζητήσεις. Συγκεκριμένα στη Ν. Αφρική αυτό ξεκίνησε από τον Μητροπολίτη Ιαννωπόλεως εν συνεννοήσει με τους ομογενείς. Ο

Μητροπολίτης είχε συνεννοηεί με τον Πατριάρχη Αλεξανδρείας και τον Πρεσβευτή της Ελλάδος στην Αίγυπτο. Η σκέψη του ήταν όπως διορισθεί στη θέση των ξένων προξένων, Έλληνες.

Δεν ήταν μόνο η κίνηση εκ μέρους του Μητροπολίτου Ισιδώρου, δια το προξενικό ζήτημα, αλλά και πολλοί ομογενείς ζητούσαν ήτη δια δημοσιευμάτων ήτη δια ζώσης που εκδήλωναν το ενδιαφέρον των ώστε να δωθεί λύσις σε αυτό το χρονίζον θέμα. Παραθέτω κατωτέρω επιστολή του Θ. Α. Παξινού, την οποίαν επιστολή δημοσίευσε το μήνα Αύγουστο 1934 στη σελίδα 34:

Με ιδιαιτέραν όλως ευχαρίστησιν ελάβομεν γνώσιν του τηλεγραφήματος της «Νέας Ελλάδος»της

παρελθούσης εβδομάδος (εννοεί την Πέμπτην 9ης Αυγούστου 1934 φύλλον Νο 1033).Κατά το οποίον η Ελληνική Κυβέρνησις αποφάσισε τον διορισμό εμμίσθου Έλληνος Προξένου εν Νοτίω Αφρική, και τούτον διότι είμεθα εκ των πρώτων όπου κατά την διαρεύσσασαν δεκαετίαν ποικιλοτρόπως εργάσθημεν και πρωτοβούλως ενεργήσαμεν δια την επίτευξιν ευνοϊκού αποτελέσματος δια τον εθνικώτατον τούτον ζήτημα

το αφορών τον Νοτιοαφρικανικόν Ελληνισμόν. Πολλάκις δια των στηλών του Αθηναϊκού τύπου και δια της «Νέας Ελλάδος» υποδείξαμεν τους λόγους και την άμεσον ανάγκην όπως η Ελληνική Κυβέρνησις επεληφθή του ζητήματος του διορισμού εμμίσθου Έλληνος Προξένου εν Νοτίω Αφρική και κατά την εν Αθήναις διαμονή μας δις συνομιλήσαμεν επί του θέματος αυτού μετά του τότε υπουργού των εξωτερικών κ. Α. Μιχαλοπούλου και ως καλώς ενθυμούμαι αι αντιλήψεις αυτού επί του ζητήματος τούτου ήσαν αρκετά ευμενείς. Επί πλέον ήτο καλώς πληροφοριμένος δια την ζωτικώτητα ως και διά το ευρύ μέλλον του Νοτιοαφρικανικού Ελληνισμού. Ατυχώς κατά την εποχήν εκείνην, το έτος 1924-25 επικρατούσαν εν Ελλάδι μεγάλαι ανωμαλίαι, συνεχείς επαναστάσεις,αστασία Κυβερνήσεων, πολιτικαί οξύτητες εν γένει το Ελληνικό κράτος διήρχετο ημέρας πολύ πονηράς και αι Ελληνικαί Κυβρνήσεις ηδυνάτουν να επιληφθούν ζητημάτων δευτερευούσης σημασίας.

Κατά την διερεύσασαν έκτοτε δεκαετίαν οι λόγοι και αι ανάγκαι του ζωτικού τούτου ζητήματος δια τον Ελληνισμόν της Αφρικής ηυξήθησαν επαισθητώς – Είνε μεν αληθές ότι έγιναν σποραδικώς μερικαί ενέργειαι όπως το έγγραφον της ενταύθα Ελληνικής Κοινότητος προς την Ελληνικήν Κυβέρνησιν εις το οποίον ατυχώς ουδεμία εδόθη απάντησις. Είχομεν την γνώμην από μακρού χρόνου ότι διάφοροι ώφειλον να ήσαν αι ενέργειαι των ιθυνόντων ανά τας εν Νοτίω ΑφρικήΕλληνικάς Κοινότητας, πάντως με την πρωτοβουλίαν και την ενεργόν δράσιν της μεγίστης εν Νοτίω Αφρική Ελληνικής Κοινότητος. Και προς την Ελληνικήν Βουλήν και δια της σχετικής επερωτήσεως το ζήτημα ώφειλεν να ήρχετο, και αναφοραί καλυμέναι δια χιλιάδων

υπογραφών ώφειλον να αποστέλλωνται και πλείστα άλλα μέτρα να ελαμβάνοντο δια την επιτυχίαν του ζητήματος. Εν τούτοις παρ’ όλην την πλημμελή ενέργειάν μας η Ελληνική Κυβέρνησις πατριωβτικότατα σκεπτομένη απεφάσισε να επιδείξη εμπράκτως το πατριωτικός αυτής ενδιαφέρονδια τους Έλληνας της Ν. Αφρικής.

Ακούσαμεν παρ’ ελαχίστων ευτυχώς διαμενόντων ενταύθα δισταγμούς δια την αναγκαιώτητα του διορισμού τούτου, πρώτον διότι δεν θα ευρίσκετο το κατάλληλον πρόσωπον και δεύτερον νε πληρώνει την Ελληνικήν Κυβέρνησιν δια να προβή εις τοιούτον διορισμόν. Διϊστάμεθα απολύτως με τας γνώμας ταύτας και λυπούμεθα ειλικρινώς ότι εκφράζονται μεμψιροίαι δια ζήτημα από το οποίον όλοι ανεξαιρέτως έχομεν να ωφειληθώμεν. Και δια το μέν ζήτημα του καταλλήλου προσώπου είνε εκτός συζητήσεως, διότι το Ελληνικόν Προξενικόν σώμα περιέχει στελέχη τα οποία περιπιούν τιμήν δια το Ελληνικόν όνομα ανώτερα πάσης υποψίας και κατέχοντα όλα εκείνα τα αρμόδια όπως επαξίως αντιπροσωπεύσουν εν τη ξένη τα Ελληνικά

συμφέροντα. Δια δε το έτερον ζήτημα ότι δεν (πληρώνει κ. λ. π) και τούτο κατά την γνώμην μου είνε εκτός συζητήσεως δια τον απλούστατον λόγον ότι « πληρώνει» ή δεν πληρώνει η Ελληνική Κυβέρνησις έχει την άμεσον υποχρέωσιν και επιβεβλημένον καθήκον να επιδείξη το ενδιαφέρον της και την πατριωτικήν αυτάς μέριμνα δια τον εγκατελελειμένον Ελληνισμόν της Ν. Αφρικής.

Και ερωτόμεν δεν είνε άξιος ο Αφρικανικός Ελληνισμός δια να κάμη η Ελληνιή Κυβέρνησις μίαν θυσίαν μερικών εκατοντάδων χιλιάδων λιρών ετησίως; Και τι θέσιν έχει το αναεπαίσθητον αυτό ποσόν εις τον Ελληνικον προυπολογισμόν ο οποίος εμμέσως μεν πάντως όμως εν συγκρίσει, αρκετά ενισχύεται από μεταναστευτκό χρήμα των Ελλήνων της Αφρικανικής Ηπείρου; Επί πλέον έχομεν την γνώμην ότι και αυτό το μικρόν ποσόν θα καλύπτηται περίπου από τα δικαιώματα διαμονής και έτερα προξενικά δικαιώματα. Επί τη υποθέσει όμως ότι θα υπάρχη μία μικρά ζημία τι με τπούτο; Τα έθνη τα οποία αποβλέπουν να ζήσουν με κάποιον προορισμόν εν τω κόαμω τούτω ιδιαιτέρως δε το ημέτερον ένεκεν του μοναδικού εν τω κόσμο εκπολιτιστικού αυτού παρελθόντοςδεν νομίζεται ότι έχει κάποιαν υποχρέωσιν να υποβάλλεται εις μερικάς θυσίας χάριν του Ελληνικού ονόματος και της Ελληνικής ιδεολογίας;

Εις ποίαν περιοπήν θα ανέλθη το Ελληνικόν όνομα μετά τον επιτυχή διορισμόν ενός τοιούτου Έλληνος Προξένου; Πόσον ευμενώς θα υποδεχθούν το διορισμόν τούτου οι σημερινοί κυβερνόντες την χώραν ταύτην και πόσον θα εκτιμήσωσι μίαν τοιαύτην απόφασιν της Ελληνικής Κυβερνήσεως διαβλέποντες εν τη πράξει ταύτη ότι η Ελληνική Κυβέρνησις έλαβεν υπό σοβαράν άποψιν την εκπολιτιστικήν και προοδευτικήν δράσι του νεοπαγούς τούτου κράτους και ευγνωμόνως αναγνωρίζει την φιλοξενίας ην απολαμβάνουν χιλιάδες των

υπηκόων αυτής; Και μήπως δεν έπραξαν τούτο ήδη τα περισσότερα των εθνών μηδέ της Κίνας εξαιρουμένηςδιορίσαντα εμμίσθους προξένους και Πρέσβεις ακόμη;

Έχομεν επίσης αρκετά εκκλησιαστικά και σχολικά κτίρια. Έχομεν Μητροπολιτικήν έδραν, έχομεν περιουσίας Ελλήνων οίτινες υπολογίζονται από του Ισημερινού και εντεύθεν εις αξίαν άνω των τριών εκατομμυρίων, έχομεν ιερείς. Όλα ταύτα δεν είνε αρκετά δια να πείσουν την Ελληνικήν Κυβέρνησιν ότι έχει την

επιβεβλημένην υποχρέωσιν όπως προβή εις τον άμεσον διορισμόν εμμίσθου Προξένου με έδραν το Τζοχάννεσμπεργκκαι την δικαιοδοσίαν του να υπάγεται ο από του Ισημερινού και εντεύθεν όποιος Ελληνισμός;

Παραλείπω έτερα ζητήματα εμπορικής φύσεως ανταλλαγής προϊόντων, εθνικής συνεκτικότητος, παραλείπω εν τέλει να αναφέρω ότι θέλει εκλείψει και το αηδές θέαμα να βλέπουμεν μερικούς ρωμιούς με τόσον ελαφράν συνείδησιν και αναίδιαν ουχί τυχούσαν να εφαρπάζουν δικαιώματα άτινα δεν κατέχουν και δια αυτορεκλαρισμόν να παρουσιάζωνταιώς αντιπρόσωποι μιάς ολοκλήρου εθνικότητος.

Έχομεν και άλλα σοβαρά επιχειρήματα να παρουσιάσωμεν όπως υποστηρίξωμεν την εθνικήν ταύτην υπόθεσιν και υποδείξωμεν την μεγίστην σημασίαν την οποίαν η υπόθεσι αύτη θα έχη δια το μέλλον του Ελληνισμού της Ν. Αφρικής, κολακευόμεθα όμως να πιστεύωμεν ότι η αγγελθείσα τελευταία απόφασις της Ελληνικής Κυβερνήσεως θα πραγματοποιηθή συντόμως επισύρρουσα ούτω την ευγνωμοσύνην των Ελλήνων της Νοτίου Αφρικής. Θ. Α. Παξινός.

ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΕΝΩΣΗ

Οι ομογενείς Γιοχάννεσμπουργκ και περιχώρων τα προηγούμενα χρόνια είχαν καταπιαστεή με κάποια οργάνωση, την εμπορική ένωση, με την πάροδο του χρόνου σχεδόν ξεχάστηκε και τώρα Ιούνιο 1934 την επαναφέρνουν στο προσκήνιο. Την 14ην Ιουλίου έγινε εκκληση προς Γενική Συνέλευση. Αυτή εδώ:

΅ ΠΡΟΣΚΛΗΣΙΣ ΕΚΤΑΚΤΟΥ ΣΥΝΕΛΕΥΣΕΩΣ

Καλούνται πάντα τα μέλη της Ελληνικής Εμπορικής Ενώσεως εις έκτακτον Γενικήν Συνέλευσιν εν τω ιερώ ημών ναώ την 14ην Ιουνίου και ώραν 3. Μ. μ.

ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΔΙΑΤΑΞΙΣ

Παραίτησις του παλαιού και εκλογή νέου διοικητικού Συμβουλίου επί τη βάσει του ψηφισθέντος καταστατικού .

Καθίσταται γνωστόν εις τα αξιότιμα μέλη ότι η παρούσα συνέλευσις θέλει θεωρηθή εν απαρτία, οσοιδήποτε και αν ώσι τα μέλη, συμφώνως προς τις διατάξεις του τροποποιηθέντος καταστατικού περί γενικών συνελεύσεων. Εκ των Γραφείων της Ε. Ε. Α. Ε.

Φαίνεται πως από αυτή τη συνέλευση εξαρτώνταν η περαιτέρω ζωή του σωματείο. Υπήρχαν πολλές διαφορές και διφωνίες μεταξύ των μελών και η όλη κατάσταση είχε ατονίσει. Η Νέα Ελλάδα στο κύριο άρθρο την 14 Ιουνίου 1934 γράφει:

ΤΗΝ ΠΡΟΣΕΧΗν Κυριακήν πρόκειται να λάβη χώραν η συνεδρίασις της Εμπορικής Ενώσεως προς εκλογήν νέου Διοικητικού Συμβουλίου. Το Σωματείον τούτον ιδρύθηκε προ μηνών με τόσας καλάς ελπίδας, με τόσας υποσχέσεις και με τόσην αξιέπαινον ομόνοιαν και προθυμίαν ώστε πάντες και ημείς μεθ’ αυτών ηλπίσαμεν ότι πράγματι ανέτειλεν επί τέλος η ημέρα προς δράσιν και δημιουργίαν. Και είνε μεν σοβαρά η ενέργεια του

σωματείου τούτου μέχρι σήμερον, τις δύναται όμως αν διαμφισβητήση ότι ακόμη περισσότερα θα κατωρθούντο υπό μεγαλυτέρας προθυμίας.

ΔΙΟΤΙ πολλάκις εγράψαμεν τα διοικητικά συμβούλια αδυνατούν να κατωρθώσουν την εφαρμογήν και επιτυχίαν του προγράμματός των αν δεν υποστηρίζονται ομοθύμως και παρά των μελών, τα οποία οφείλουν να δεικνύουν εξακολουθικόν ενδιαφέρον δια τα σωματεία των. Πολύ περισσότερα π. χ θα κατορθωθούν αν εις την έκτακτον ταύτην συνέλευσιν προς εκλογήν νέου διοικητικού συμβουλίου προσέλθουν όσν το δυνατόν περισσότερα μέλη και ψηφίσουν το νέον συμβούλιόν των. Ηννόησαν άρα γε οι ομογενείς ότι εκ του σωματείου τούτου δύναται να προέλθη οργανισμός δυνάμενος να τοις παράσχη πραγματικάς βοηθείας εις την οικονομικήν και βιοποριστικήν των πάλην εις την εγχώριον αγοράν; Δεν αμφιβάλλομεν ότι πάντες το ηννόησαν. Διατί τότε λοιπόν αμελούν και αδιαφορούν

ΑΙ ΔΙΑΦΟΡΑΙ έληξαν η σύμνοια δύναται πολλά να επιτύχη. Η αθρόα προσέλευσις θα έχη την ωφέλιάν της. Προσέλθετε λοιπόν πάντα τα μέλη προς ίδιον εμπορικόν όφελος και πρόοδον.

Την Κυριακήν 18ης Ιουνίου 1934 έγιναν οι εκλογές του νέου διοικητικού συμβουλίου της Εμπορικής Ενώσεως Το νέον πλέον διοικητικόν συμβούλιο εις συνεδρίασιν την 20ην Ιουνίου και εξέλεγξε το προεδρείο ως εξής:Κ. Περδίκης πρόεδρος, Λ. Παΐζης αντιπρόεδρος, Γ. Χάιτας ταμίας, Κ. Κισόγλου γραμματέας, και σύμβουλοι οι κ. κ. Κ. Ελισσαόυ,Ο. Μωραΐτης, Γ. Παΐζης, Π. Αμάραντος, Δ. Διβάρης, δ. Γεωργιάδης και Κ. Αμάραντος.

Από το νέο διοικητικό συμβούλιο εξαρτώνταν η πρόοδος και προκοπή του σωματείου. Προς τούτο παροτρύνονταν και από την εφημερίδα «Νέα Ελλάς», με τα εξής λόγια;

Ως προς την ορθήν κατεύθυνσιν δράσις του νέου Συμβουλίου θα είναι εκείνη η οποία θα κάμη τον Έλληνα βιοπαλαιστήν να αντιληφθή τον μεγάλον ρόλον, τον οποίον θα διαδραματίση εις την μελλοντικήν του ύπαρξιν η περί την Εμπορικήν Ένωσιν συγκέντρωσις των δυνάμεών του, αίτινες μέχρι σήμερον παραγνωρίσθηκαν. Απτά παραδείγματα όθεν της σκοπιμότητος θέλει ο βιοπαλαιστής Έλλην, ας είναι βέβαιοι οι σύμβουλοι ότι όταν του τα περουσιάσουν δεν θα τους αρνηθή την πλήρη υποστήριξίν του.

Είθε η Ένωσις να κατωρθώση να φέρη εις πέρας το μεγάλο έργον.

Την 2αν Αυγούστου 1934 το Συμβούλιο της Εμπορικής Ένωσης, υπό την προδρίαν του Κ. περδίκη, προτίθεται λίαν συντόμως να διοργανώσει και να θέσει εις λειτουργίαν νέα εμπορική εταιρεία πρατήριον εφοδιασμού των ομογενών.

Ο Ελληνικός τύπος έγραφε:

Δεν έχομεν αμφιβολίαν ότι το ζήτημα τούτο θα τύχη της δεούσης προσοχής και μελέτης παρά των ομογενών. Επιτυχής έναρξης και εφαρμογής της από καιρού μεταξύ των ομογενών υποστηριζομένης τούτης ιδέας θα ήτο ευχής έργον. Πολλά τα αγαθά που θα προκύψουν εξ αυτής. Είναι ελπίζομεν περιττόν να υποδείξωμεν μέχρι ποίου σημείον είναι δυνατόν να καταστή ή ωφέλειμον το σωματείον τούτο. Και εις το παρελθόν η χρησιμότης του ανεδείχθη. Αρκεί και μόνον να γίνη μνεία εν παρόδω των ……….. του εις το ζήτημα του γάλακτος εις την πόλιν μας, των αερούχων ποτών εις την γείτονα Γρούγκερσντόρπ και της ιδρύσεως νέων καταστημάτων ευθυνής πωλήσεως εις το προοδευτικό Μπενόνι.

Την 9ην Αυγούστου 1934 η Εμπορική Ένωση δημοσίευσε το καταστατικό το οποίον είχε συντάξει ο Κ. Πρδίκης, αυτό έχει ως εξής:

ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΙ ΤΟ ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟ

Λόγω της σοβαρότητος, όσον και το άκρως εξαιρετικού ενδιαφέροντος το οποίον προκαλεί η σύστασις « Ελληνικής Εμπορικής Ενώσεως» εν Αφρική παραθέτομεν κατωτέρω ολόκληρον του υπό του κ. Κ. Πρδίκη, Προέδρου της ως άνω

Ενώσεως, εκπονηθέν προκαταρτικόν καταστατικόν, ως και την εκφωνηθείσαν προσφώνησιν ίνα πάντες οι ενδιαφερόμενοι και γενικώς όλοι οι ομογενείς λάβωσι γεύσιν αυτών, και εκφράσωσι τας τυχών επί τούτων διαμορφωθείσας γνώμας των.

ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΟΥ

Καθήλον μου θεωρώ, ως Πρόεδρος της Ελληνικής Αφρικανικής Ενώσεως, να υποδείξω το πρόγραμμά μου, και να ζητήσω την υποστήριξιν του υφ’ όλου του εμπορικού κόσμου εν Νοτίω Αφρική, προς τελειοποίησιν και εφαρμογή αυτού.

Λοιοόν αγαπητοί ομογενείς η χώρα εντη οποία ζώμεν εναι νέα και χώρα του μέλλοντος, ακμάζει και θα ακμάζη όπως ήκμασαν αι μεγαλύτεραι εμπορικαί και βιομηχανικαί χώραι του κόσμου. Εάν όμως βαδίζωμεν όπως βαδίζομεν, μετ’

όλίγα έτη, θα ίδωμεν όπως βλέπουμεν τον ξένον εμπορικόν και βιομηχανικόν κόσμον να ακμάζη και να εκμεδινίζη συγχρόνως τας Ελληνικάς εργασίας. Πρέπει λοιπόν να περιμένωμεν; Όχι. Δεν μας μας επιτρέπεται να αφήσωμεν ναμας διαγράψουν ως εμπορευομένους εκ της Νοτιαφρικανικής αγοράς. Πρέπει όλοι να συγκεντρώσωμεν τας υλικάς και ηθικάς μας δυνάμεις δια να δείξωμεν και ημείς εις την χώραν ταύτην ότι το Ελληνικόν εμπορικόν και βιομηχανικόν πνεύμα, δεν έπαυσε να υφίσταται, αλλά υπάρχει ζη και θα ζήση.

Τα νέα ξένα εμπορικά και βιομηχανικά συστήματα θα εκτοπίσουν ολίγον κατ’ ολίγον τας Ελληνικάς εργασίας δια τον λόγον ότι είναι ανώτερα και νεώτερα.

Κατά συνέπεια γιατί και ημείς να μη ακολουθήσωμεν ένα νέο σύστημα όπως γίνεται και από άλλους οι οποίοι προοδεύουν και εκτοπίζουν τα παλαιά συστήματα;

Ιδού το νέο σύστημα το οποίον θα ακολουθήσωμενκατά την αντίληψίν μου.

Έχομεν ανάγκην από μίαν « Μετοχικήν προμηθευτικήν Αποθήκην», η οποία θα αγοράζη χάριν ημών τα εμπορεύματα εις μεγάλην ποσότητα και να τα προμηθεύη, άνευ κέρδους, αφού φυσικά προστεθούν τα απαραίτητα έξοδα. Τα έξοδα ταύτα της αποθήκης θα καλύπτωνται πάλιναπό τα ςιδιαιτέρας εκπτώσεις τας οποίας θα επιτυγχάνη αύτη επί των εξαιρετικώς μεγάλων ποσοτήτων τας οποίας θα αγοράζωνεν. Ούτω το σημαντικόν κέρδος το οποίον πραγματοποιούν οι έμποροι από 15 έως 20 τοις εκατόν θα ωφειλείται εις το μέλλον ο Έλλην καταστηματάρχης. Και τότε ο Έλλην αγοράζων ως αγοράζει μία μεγάλη εταιρεία, θα είναι ασυναγώνιστος δια τον λόγον ότι εργάζεται ο Έλλην πολύ σκληρά και έχει μικρά έξοδα, ο δε ξένος αντιθέτως, Ο Ελλην καταστηματάρχης χάνει σήμερον επί της αγοράς χάνει επίσης και επί της πωλήσεως, μη δυνάμενος να πωλήση με τας τιμάς που πωλούν αι μεγάλαι εταιρείαι.

Τι προβλέπει η ίδρυσις της αποθήκης;

1ον Να στηρίζη τα Ελληνικά τας Ελληνικά εργασίας προμηθεύουσα τα είδη των εις ευθυνοτέρας τιμάς.

2ον Να ιδρύση εργασία προς ιφειλος του Ελληνικού καφαλαίου και του Ελληνισμού εν γένει.

3ον Να εισάγη και διαδίδη τα Ελληνικά προϊόντα εις την χώραν ταύτη.

4ον Να δώση νέας κατευθύσνσεις εμπορικάς και βιοβηχανικάς ίνα εις το μέλλον ο Ελληνισμός εισχωρήση και εις άλλους κλάδους του εμπορίου και της βιομηχανίας της χώρας ταύτης. Και τέλος συντελέση όπως αναπτυσσομένου του Ελληνισμού εμποροβιομηχανικώς, καταστή ούτος και παράγων κοινωνικός και εθνικός.

Θα διερωτάστε ίσως πως θα εφαρμοσθή το το πρόγραμμα ιδρύσεως της αποθήκης και πως θα λειτουργήση; Αυτό δεν πρέπει να μας φοβήζη. Ελληνικά κεφάλαια τόσον υλικά όσον και ηθικά υπάρχουν δια να στηριχθή το έργον. Αρκεί να υπάρχη η και σε μας η θέλησις και αυτππεποίθησις προς το έργον και να μη …………. Και αυτή τη φορά οι αγανακτισμένοι άνθρωποι και πνεύμα αντιλογίας. Παραθέτω το πρωκαταρτικόν και ατελές βεβαίως εν μέρει καταστατικόν, δια να εκφράσητε επ’ αυτού και επί του σκοπού ιδέας δια του τύπου και ούτω υποβληθή εις τον

Διοικητικόν Συμβούλιον προς τελειοποίησιν και ληψιν των σχετικών αποφάσεων προς περαιτέρω καταρτισμόν αυτού δια την ίδρυσιν της Αποθήκης, ως νομίμου και αναγνωρισμένης Εμπορικής Ενώσεως.

Μεθ’ υπολήψεως Κ. Περδίκης.

ΤΟ ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟΝ

ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΦΡΙΚΑΝΙΚΗΣ ΠΡΟΜΕΘΕΥΤΙΚΗΣ ΑΠΟΘΗΚΗΣ

Αρθρον -1ον

Ιδρύεται εν Νοτίω Αφρική με έδραν το Τζοχάννεσμπεργκ μεταξύ των Ελλήνων « ΕΛΛΗΝΙΚΗ Εταιρεία υπό την επωνυμίαν « Ελληνική Αφρικανική Προμηθευτική Αποθήκη»

Άρθρον -2ον

Σκοπός της εταιρείας είναι η αγορά εις μεγάλας ποσότητας ειδών πρώτης ανάγκης δια τα Ελληνικά Καταστήματα άτινα θα διανέμωνται εις τους μετόχους άνευ κέρδους. Προσέτι η εταιρεία θα εμπορεύεται χονδρικώς ή λιανικώς εις τα ακόλουθα είδη: - Εδώδιμα, είδη πολυτελείας, ψιλικά, φαρμακευτικά, είδη αρτοποιϊας, ειδη ζαχαροπλαστικής, ζυμαριά, σιδηρικά υλικά και εργαλεία, άπαντα τα είδη παντοπωλείου, καπνά και σιγαρέττα, όλα τα είδη πωλούμενα εις τα Ελληνικά καταστήματα εν Νοτίω Αφρική.Εις τον ως άνω σκοπόν της εταιρείας συμπεριλαμβάνεται και η ίδρυσις εργοστασίων δια τα ως άνω και δι’ οιαδήποτε άλλα είδη εις α θα δύνανται να κατασκευάζη, μεταποιή, συσκευάζηκαι μεταπωλή πρώτας ύλας ή οιαδήποτε εμπορεύματα εν χρ΄σει εν τη αγορά μας.

Θα έχη δε και το δικαίωμα να ιδρύη κλάδους υποκαταστήματα ή πρακτορεία και αντιπροσωπείας ή να διορίζη αντιπροσώπους και περιοδεύοντας ή μη αντιπροσώπους εις αιανδήποτε πόλιν της Νοτίου Αφρικής.

Άρθρον -3ον

Εν συντόμω ο σκοπός της εταιρείας αποβλέπει κυρίως εις την ολίγον κατ’ ολίγον συστηματικήν αγοράν και πεομήυειαν των κυριωτέρων ειδών εις τα Ελληνικά καταστήματα εις εξαιρετικώς χαμηλάς τιμάς προς αντιμετώπισιν παντώς συναγωνισμού. Δια του συστήματος τούτου ελπίζομεν όχι μόνον η παγίωσις της θέσεως εν τω εμπορίω των Ελληνικών καταστημάτων, αλλά και η δημιουργίανέων και σοβαρών εμπορικών και βιομηχανικών Ελληικών επιχειρήσεων ενταύθα, προς όφειλος των Ελλήνων καφαλαιούχων, ως και των Ελλήνων καταστηματαρχών.

Άρθρον -4ον

Ιδιαιτέρως θέλει μεριμνήση η εταιρεία εις τον προπαγανδισμόν και την διάδοσιν εν τη χώρα ταύτη αφ’ ενός μεν των Ελληνικών προϊόντων αφ’ ετέρου των εγχωρίων τοιούτων προς όφειλος αμφοτέρων των φίλων χωρών, Ελλάδος και Νοτίου Αφρικής.

Άρθρον -5ον

Μέτοχοι της εταιρείας δύνανται να εγγραφώσι πάντα τα μέλη της Ελληνικής Εμπορικής Αφρικανικής Ενώσεως. Ουδείς δύναται να είναι μέτοχος της εταιρείας εάν δεν εγγραφή προηγουμένως. Μέλος της Ενώσεως. Δια να εγγραγφή τις μέτοχος της εταιρείας δέον επιπροσθέτως να συμορφωθή με τους εξής όρους:-

Οφείλει να αγοράση 200 (διακοσσίας) ή 100(εκατόν) ή 50 (πεντήκοντα) μόνον μετοχάς προαιρετικώς, αναλόγως των αγορών τας οποίας προτίθεται κάμνη, εκάστη δε μετοχή αξίας μιάς λίρας θέλει καταβληθή ως εξής:- Εκ του ποσού της εγγραφής εκάστου μετόχου ως ορόσθη ανωτέρω το 10 τοις εκατόν θέλει καταβληθή προκαταβολικώς και το υπόλοιπον θα καταβάλη έκαστος μέτοχος κατά μηνιαίας δόσεις ίσας προς το 2 και ήμισυη τοις εκατόν επί του εγγραφέντος ποσού, ούτως ώστε να συντελεσθή η αποπληρωμή του όλου ποσού των μετοχών εντός τριετίας.

Άρθρον -6ον

Εάν μέτοχος παύση να κανινίζη την εξόφλησιν των μετοχών ας ανέλαβε μηνιαίως παύβη μεν να έχη το δικαίωμα αγοράς εις τας χαμηλάς τιμάςτου κόστους δικαιούται όμως να μεταφέρη εις άλλο πρόσωπον όπερ αναγκαστικώς δέον να είναι μέλος της «Ελληνικής Αφρικανικής ΕμπορικήςΕνώσεως» Άλλως η επιστροφή του καταβληθέντος ήδη ποσού θα εναπόκειται εις τας αποφάσεις της Γενικής Συνελεύσεωςκατά το τέλος της τριετούς περιόδου προς ολοσχερή καταβολή του κεφαλαίου.

Άρθρον -7ον

Η Εταιρεία έχει υποχρέωσιν να προτιμά με τας αυτάς τιμάς και ποιότητος τα είδη των Ελλήνων εμπόρων και παραγωγώ, χάριν της εμπορικής και βιομηχανικής αναπτύξεως αυτών.

Άρθρον -8ον

Η τιμή των υπό της εταιρείας δινεμομένων εις τους μετόχους εμπορευμάτων θέλει απαρεγκλήτως ορίζεται εκάστοτε, επιβαρυμένη με τα σχετικά έξοδα μισθών, ζημιών, φθοράς, ενοικίων, και εν γένει εξόδων λειτουργίας της Εταιρείας.

Άρθρον -9ον

Η ποσότης εκάστου εμπορεύματος θα διανέμεται κατ’ αναλογίαν του αριθμού των μετοχών ας κατέχει έκαστος δικαιούχος μέτοχος της εταιρείας. Εν περιπτώσει δε πλενάσματος τινός το Διοικητικόν Συμβούλιον της εταιρείας θέλει κανονίζη την διάθεσιν του πλεονάζοντος εμπορεύματος.

Άρθρον -10ον

Πάσα προσφορά δέον να επιβάλλεται υπό του επιτετραμένου εις το Διοκ. Συμβούλιον της Εταιρείαςως επίσης και πάσα αίτησις πιστώσεως ως και οιαδήποτε άλλη αίτησις.

Άρθρον -11ον

Μέτοχοι έχντες εγγραφή δια τον αυτόν αριθμών μετοχών έχουν τα αυτά δικαιώματα αδιακρίτως, κατά τας Γενικάς Συνελεύσεις έκαστος μέτοχος θα έχη δικαίωμα ψήφου κατά 50 μετοχάς. Ήτοι οι έχοντες 50(πεντήκοντα) μετοχάς θα έχωσι δικαίωμα μιάς ψήφου, οι έχοντες 100(εκατόν) δύο ψήφους και οι έχοντες 200(διακοσίας) τεσσάρων ψήφων.

Άρθρον -13ον

Προβλεπομένου ότι η εταιρεία δύναται να διαθέση αρκετά κεφάλαια προς ίδρυσιν εργοστασίου το Δ. Συμβούλιον δύναται να αποφασίζη τούτο, υπό τον όρον ότι τα εκ του Εργοστασίου κέρδη θα διανέμωνται εις τους μετόχους της Εταιρείας αναλόγων του αριθμού των μετοχών.

Άρθρον -14ον

Το πρώτον Διοικητικόν Συμβούλιον θα απερτισθή από τους πρώτους ιδρυτάς της Εταιρείας και θα αντικαθίσταται κατ’ ετος υπό της Γενικής Συνελεύσεως. Δια μυστικής ψηφοφορίας των μετόχων.

Άρθρον -15ον

Το Δ. Συμβούλιον αποτελείται εκ 15 μελών και εργάζεται αμισθεί. Ο πρόερδος, ο Αντιπρόεδρος, ο Γραμματεύς και ο Ταμίας εκλέγονται εις την πρώτην συνεδρίασιν του Δ. Συμβουλίου. Οι εκλεγόμενοι ως επιλαχόντες ορίζονται εις 5 τον αριθμον.

Άρθρον -16ον

Το έμμεσθον προσωπικόν το οποίον θα απασχολήται καθημερινώς με τας εργασίας της Εταιρείας θα απαρτίζεται εφ’ όσον υπάρχουν τα κατάλληλα πρόσωπα, εξ Ελλήνων το γένος. Πάντες δε οι έμμεσθοι υπάλληλοι πρέπει να είναι απαραιτήτως και μέλη της Ενώσεως:- Το τοιούτον προσωπικόν θέλει καταρτισθή ωε εξής:

1ον Ο επιτετραμένος δια την λειτουργίαν της Αποθήκης και υπεύθυνος αποθηκάριος δια τας παρακαταθήκας εμπορευμάτων της Εταιρείας θα καταθέση όπως αναλάβη τα καθήκοντά του, εγγύησιν οριζομένην υπό του Δ. Συμβουλίου.

2ον- Ο βοηθός του αποθηκαρίου όστις θα βοηθή εις τα καθήκοντά του και ενεργεί υπό την ευθύνην του προϊσταμένου του.

3ον -Χρέη ταμία εκτελεί ο υπεύθυνος Αποθηκάριος.

4ον- Ο λογιστής και ο επίσημος Γραμματεύς της Εταιρείας θα είναι έμμεσθός της κατέχων τας απαιτουμένας γνώσεις και τας υπό του νόμου επιβαλλομένας απαραιτήτους ιδιώτητας. Τους λοιπούς υπαλλήλους ως και τους μισθούς του προσωπικού και πάντα τα συναφή με τας συναλλαγάς εν γένει της Εταιρείας ζητάματα θα τα κανονίζη και θα τα διευθύνη το Δ. Συμβούλιον.

Άρθρον -17ον

Εν ή περιπτώσει εις των Συμβούλων της Εταιρείας αδυνατεί να καταβάλλη την μηνιαίαν δόσιν έναντι των μετοχών του, έχει όμως καταβάλλη το 10 τοις εκατόν της πρώτης δόσεως, χάνει μεν το δικαίωμα αγοράς εμπορευμάτων έχει το δικαίωμα να εξακολουθή ενεργών ως Διευθύνον Σύμβουλος εν τω Δ. Συμβουλίω της Εταιρείας.

Άρθρον -18ον

Η αλληλογραφία θα παραλαμβάνεται και θα υπογράφεται υπό του Γραμματέως και του Προέδρου ή κωλυομένων υπό του Αντιπροέδρου ή οιουδήποτε άλλου εξουσιοδοτημένου υπό του Δ. Συμβουλίου, εκ των διοικούντων προσώπων.

Άρθρον -19ον

Αι τακτικαί συνεδριιάσεις του Δ. Συμβουλίου θα λάμβάνουν χώραν εκάστην Δευτέραν εβδομαδιαίως εν ανάγκη δε εκτάκτως καιδις της εβδομάδος καθ’ οιανδήποτε ημέραν. Τα πρακτικά συνεδριάσεων τηρούνται υπό του Γραμματέως Ελληνιστί και Αγγλιστί.

Άρθρον -20ον

Εν περιπτώσει παραιτήσεως ή ελείψεως συμβούλου τινός καλείται προς αντικατάστασιν εις εκ των επιλαχόντων αναπληρωματικώς. Παοκειμένου όμως περί παραιτήσεως ομαδικής 8 τουλάχιστον συνβούλων το Δ. Συμβούλιον καλεί Γενικήν Συνέλευσιν εις ην υποβάλλει την παραίτησιν αυτού, ματά ισολογισμού της Εταιρείας συνοδευομένου και υπό της εκθάσεως των εμπειρογνωμόνων εκεγκτών πιτοποιούντων την άμεπτον διαχείρησιν. Και τότε η παραίτησίς τω δεκτή, και ενεργούνται εκλογαί προς ανάδειξιν νέου Διοικητικού Συμβουλίου, κατά τας διατάξεις του επομένου άρθρου.

Άρθρον -21ον

Το Διοικητικόν Συμβούλιον υποχρεούται όπως εις το τέλος εκάστου εξαμήνου από της εκλογής του υποβέλλει εις την Γενικήν Συνέλευσιν τον Ισολογισμόν της Εταιρείας. Επίσης εις το τέλος εκάστου έτους καλεί Γενικήν Συνέλευσιν και αφού προηγουμένως ελεγχθή ένα μήνα προ της Συνελεύσεως υπό δύο εμπειρογνωμόνων ελεγκτών υποβάλλει το πόρισμα του ελέγχου τούτουδεόντως υπογεγραμμένον υπό αυτών μετής λεπτομερούς αυτών εκθέσεως και πορίσματος επί της ληξάσης χρήσεως και απολογείται λεπτομερώς προς απαλλαγήν της ευθύνης επί των πεπραγμένων. Εις εκάστην εκλογήν νέου Διοικητικού Συμβουλίου εκλέγονται και δύο εμπειρογνώμονες ελεγκταί προς έλεγχον των βιβλίων της Εταιρείαςοίτινες δέον να έχωσι πάντα τα υπό του νόμου οριζόμενα προσόντα και ιδιότητας. Το Δ. Συμβούλιον εκλέγεται δια μυστικής ψηφοφορίας των μετόχων κατ’ έτος και αναλαμβάνει υπευθύνως την διαχείρισιν της Εταιρείας. Η παράδοσις της διαχειρίσεως του αναχωρούντος Δ. Συμβουλίου προς το νέον τοιούτον γίνεται δι’ επισήμου πρωτοκόλλου συντασσομένου και υπογεγραμμένου ενόπιον του Νομικού Συμβούλου της Εταιρείας.

Άρθρον -22ον.

Αι γενικαί Συνελεύσεις δύνανται να είναι αι τακτικαί και έκτακται, συγκαλούμενοι υπό του Δ. Συμβουλίου και θεωρούνται εν απαρτία οιοσδήποτε και αν είναι ο αριθμός των παρευθέντων μετόχων.

Άρθρον -23ο

Μετά το πέρας της πρώτης τριετίας από της ενάρξεως των εργασιών της Εταιρείας καλείται υπό του Δ. Συμβουλίου Γενική Συνέλευσις προς ανασκόπησιν του όλου συστήματος και των εξ αυτού πραγματοποιηθέντων αποτελεσμάτων απομένει δε εις την Γενικήν Συνέλευσιν η απόφασις της ακολουθείσης και τελειοποιήσεως του συσήματος τούτου, ή άλλως η διάλυσις της Εταιρείας οπότε θέλουσι τηρηθή αι ακόλουθαι όροι:- 1ον να διατεθώσι της μετριτοίς τα εν τη

Αποθήκη εμπορεύματα και εκκαθαρισθή το ενεργητικόν εν γένει και το καθαρόν προϊόν θα χρησιμοποιηθή ως εξής:-

α)- Θα πληρωθώσι οι τυχόν καθυστεριμένοι μισθοί και τα ενοίκια. Β):- θα πληρωθώσι οι προμηθευταί εμπορευμάτων, και οι αιαδήποτε άλλαι υποχρεώσις της Εταιρείας. Γ):- Το εναπομένον υπόλοιπον κεφαλαίου θα διαιρεθή εις τους μετόχους κατ’ αναλογίαν των εξωφλημένων μετοχώνεκάστου μετόχου.

Άρθρον -24ον

Το Διοικ. Συμβούλιον ευρίσκεται εν απαρτία παρόντων τουλάχιστον εννέα εκ των μελών αυτού. Αι αποφάσει του λαμβάνονται κατά πλειοψηφίαν, εν ισοψηφία δε υπερισχύει η ψήφος του Προέδρου.

Άρθρον -25ον

Παν μη προβλεπόμενον εις το παρόν κατατατικόν, όσον αφορά την διαχείρησιν και λειτουργίαν της Εταιρείας – επαφίεται εις την κρίσιν του Διοικητικού Συμβουλίου, προς διακανονισμόν επί το λαλλίτερον δια τα συμφέροντα της Εταιρείας και των μετόχων αυτής.

ΣΗΜ. Πάντα τα σημεία του ως άνω καταστατικού τα υποκείμενα εις νόμους ή εμπορικής συνηθείας, θέλουσι τροποποιηθεί καταλλήλως υπό ειδικών, ούτως ώστε να εκπληρούσι πάντα τους όρους προς έγκρισιν και αναγνώρισιν της Εταιρείας.

Κ. Περδίκης.

Εδώ σε αυτό το καταστατικό δεν υπάρχει άρθρο 12ον πιθανός δια κάποιο λόγο απαλείφθηκε και δεν έγινε η πρέπουσα διόρθωση.

Την Πέμπτην 4ης Οκτωβρίου 1934 η Ελληνική Αφρικανική Εμπορική Ένωση, δημοσίευσε το κάτωθι ψήφισμα:

Προς την Διεύθυνσιν της Νέας Ελλάδος.

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΦΡΙΚΑΝΙΚΗ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΕΝΩΣΙΣ

Το διοικητικόν Συμβούλιον της Ελληνικής Επμορικής Ενώσεως, λαβών γνώσιν των υπό το τίτλον «Επίκαιρα» και με υποτίτλους: 1ον «το ανοργάνωτον Ελληνικόν Εμπόριον», 2ον «Η ομαδική ενέργεια» και 3ον «Ας αναλάβουν οι κατάλληλοι» δημοσιευθέντων υπό του κ. Α. Καψοπούλου, εν τω υπ’ αυτού εκδιδομένω φύλλω «Αφρικανίς» της 28 ης

Σεπτεμβρίου 1934,

ΔΗΛΟΙ

1ον Ότι ο κ.Α. Καψόπουλος αφ’ ότου αφίχθη ενταύθα, ποτέ δεν ενεθάρρυνεν το έργον του Δ. Συμβουλίου της Ελληνικής Αφρικανικής Εμπορικής Ενώσεως, οιαδήποτε και αν ήσαν τα απαρτιζόμενα αυτό πρόσωπα.

2ον ¨ότι ουδέποτε παρευρέθη εις τας γενικάς Συνελεύσεις των μελών της ενώσεώς μας ούτε καν επισκεύθη τα γραφεία αυτής.

3ον Ότι εξεφράσθη εις κρισίμους περιστάσεις, δυσμενέστατα κατά της Εμπορικής Ενώσεως.

4ον Ότι υπέβαλλε γνώμας ή καταστατικόν ή άλλην τινά ιδέαν, υπόμνημα ή εργασίανδιανοήτικήν, προς βελτίωσιν της τύχης του Σωματείου τούτου.

5ον Ότι πλείστα των κατά καιρούς άρθρων του ηγνόουν σκοπίμως την ύπαρξιν του ευεργετικού Εμπορικού ημών Σωματείου και υποδεικνύων την ίδρυσιν άλλων σωματείων, πότε κατακρίνων τα πρόσωπα και πότε το πατριωτικόν έργον του Δ. Συμβουλίου της Ελληνικής Αφρικανικής Εμπορικής Ενώσεως.

6ον Ότι απήτησε έναντι πληρωμής μόνον να δημοσιεύση επισήμους ανακοινώσεις της ενώσεωςκαι πεοσκλήσεις Γενικών Συνελεύσεων, αντιθέτως προς τας δηλώσεις του ότι έχει ανοικτάς τας στήλας της Αφρικανίδος υπέρ των Ελληνικών Σωματείων.

7ον Ότι και αυτός ο ίδιος αναγνωρίζει ότι η πρωτοβουλία και το έργον ημών είνε ευεργετικόν, και δικαιολογών εαυτόν προσθέτει ότι υπήρξε έμπορος, εις μεγάλην κλίμακα, πριν γίνει δημοσιογράφος, δια να καταστρέψει το έργον τονίζει περαιτέρω, ότι οι αποτελούντες το Δ. Συμβούλιον της Εμπορικής Ενώσεως είνε «ακατάλληλοι».

8ον Ότι ο κ. Καψόπουλος δεν συμπαθεί και δεν είνε θεασώτης του έργου της Ελληνικής Αφρικανικής Εμπορικής Ενώσεως, διότι άλλως, ως δημοσιογράφος με πράγματι καθαράς και Πατριωτικάς προθέσεις ώφειλς να ν’ απαντήση εις το πρόσφατον άρθρον του κ. Προέδρου ημών κ. Κ. Πρδίκη και δώση ιδέας και γνώμας υποδείξεις δε και τα κατά την αντίληψίν του κατάλληλα πρόσωπα εις το Δ. Συμβούλιον της Ενώσεωςπρος συνεργασίαν. Ο κ. πρόεδρος επί τω σκοπώ τούτω και προς ενίσχυσιν και επιτυχίαν του έργου, εδημοσίευσεν κατ’ έγκρισιν του Δ. Συμβουλίου το πρόγραμμά του και το καταστατικόν αφορόν την επικειμένην ίδρυσιν της Εταιείας προς το συμφέροντων Ελλήνων καταστηματαρχών εις τούτο ηδύνατο ο κ. Καψόπουλος να εκφράση τα παρατηρήσεις του, και όχι να ν’ αναμιγνύεται αντιπατριωτικώς και συκοφαντικώς εις τα διοικητικά καθήκοντα των Διοικητικών Συμβουλίων εκλεγμένων επισήμως υπό των μελών, και να μηδημιουργή σκάνδαλα προς διάλυσιν της Ελληνικής Αφρικανικής Εμπορικής Ενώσεως.

Προφανώς λοιπόν ο κ. Καψόπουλος είνε «ακατάλληλος» να αναμιγνύεται εις τα διοικητικά καθήκοντα του Διοικητικού Συμβουλίου της Ενώσεως δι’ ο και το Διοικητικόν Συμβούλιον αυτής, συνεδρίασαν τη 30 η Σεπτεμβρίου 1934 και εν πλήρη απαρτία, αποκυρήτει τα υπό του κ. Καψοπούλου δημοσιεύματα ως μη προερχόμενα εκ καλής πίστεως και εκ της ειλικρινής προθέσεωςπρος υπηρέτησιν των Ελλύνων καταστηματαρχών και κυρύττει την στάσιν αυτού έναντι της Ελληνικής Αφρικανικής Εμπορικής Ενώσεως σκανδαλώδη και αντιπατριωτικήν, αποβλέπουσαν μόνον εις την εξυπηρέτησιν αλλωτρίων σκοπών και ιδίως αυτού φιλοδοξιών και ωφελημάτων.

Εδώ παραθέτω και την πρόσκληση του Κ. Περδίκη προς τους ομογενείς σχετιζομένη με ίδρυση της Εμπορικής Ενώσεως,Σ. Παπαδόπουλον, Παν. Αρχ. Αθ. Νικολόπουλον, HaaY Coll, και Susman δια τας δωρεάς προς το Σωματείον.

Πάντες τους πράγματι ειλικρινείς και ενθουσιώδεις πατριώτας οίτινες μας ετίμησαν και δια της ψήφου των όπως εξακολουθώσι και έχουν απόλυτον πεποίθησιν εις το Δ. Συμβούλιον όπερ ακαταπαύστως αγωνιζόμενον με πατριωτικόν ενδιαφέρον προσπαθεί να εξεύρη λυσετελή τρόπον, προς ουσιώδη και θετικήν εξυπηρέτησιν των Ελληνικών καταστημάτωνν και γενικώς των εν Νιτίω Αφρική Ελληνικών Εμπορικών συμφερόντων.

Επί τη ευκαιρία δε ταύτη παρακαλώ πάντας τους ομογενείς όπως είε έτοιμοι να υποστηρίζωσι το έργον της ιδρύσεως της Μεγάλης Πανελλαδικής Εμπορικής και Βιομηχανικής Εταιρείας του οποίου την έναρξιν θα είμεθα ευτυχείς να αναγγέιλωμεν εντός ολίγων ημερών μόνον.

Το παρόν δημοσιευθήτω εις τας δύο εν Νοτίω Αφρική εκδιδομένας Ελληνικάς εφημερίδας, «Νέα Ελλάς» και «Αφρικανίς»

Κατ’ εντολήν του Δ. Συμβουλίου, - ο Γραμματεύς- Κ. Κισόγλου

Σε προηγούμενη σελίδα είχα αναφερθεί στη συνήθεια των Ελλήνων αλλά και των ξένων που κάπνιζαν πολύ, και, πως αρκετά εργοστάσια καπνού ήταν Ελληνικά. Φαίνεται όμως, η αγορά παρουσίαζε μεγάλη ζήτηση και υπήρχε η δυνατότητα και για άλλα εργοστάσια παρασκευής τσιγάρων. Την ευκαιρία αυτή έσπευσαν να εκμεταλλευθούν Έλληνες ομογενείς. Το μήνα Οκτώβριο 1934 ομάδα ομογενών καταβάλλει προσπάθειες προς ίδρυση μεγάλου καπνοεργοστασίου εις Γιοχάννεσμπουργκ. Το κεφάλαιο της εταιρείας ανέρχονταν στο ποσό των 50.000 λιρών με δικαίωμα αυξήσεως. Εις την εταιρείαν θα προσκαλούνταν να λάβουν μέρος πάντες οι Έλληνες καταστηματάρχες.

Ποσό εκ 3.000 λιρών ήδη είχε συγκεντρωθή από τους πρωτεργάτες αυτής της ιδέας οι οποίοι ανέλαβαν την υποχρέωση να περιοδεύσουν και να εξηγήσουν τις θεμελιώδεις βάσεις της εταιρείας των εις τους ομογενείς.

Η εταιρεία προτίθετο να προσλάβει Ελληνόπαιδες, κατά προτίμηση, εις την υπηρεσίαν της και να τους διδάξει, εν ανάγκη, την τέχνη των, δια ειδικών εμπειρογνωμόνων τεχνικών, τους οποίους θα μετακελούσει από την Ελλάδα.

Οι πρωτεργάτες πίστευαν αν η προσπάθεια αυτή πετύχεναι τα εξ αυτής προκύπτοντα αγαθά, δια τον Ελληνισμόν της χώρας, ο οποίος κατείχε ήδη εις τας χείρας του την λιανική πώληση των ειδών αυτού του είδους.

Παράλληλα με την προσπάθει αυτών που ενεργούσαν δια το καπνοεργοστάσιο, το ζήτημα που απασχολή το σύνολον των ομογενών είναι η Εμπορική Ένωση. Από τον τύπο και ειδικά από την εφημερίδα «Ν. Ελλάς» γίνεται μεγάλη προβολή. Ένα άρθρο που είδαν οι αναγνώστες την 18ην

Οκτωβρίου 1934 είναι τούτο:

ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΕΝΩΣΙΣ ΚΑΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΣ ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ

Μετ’ ευχαριστήσεως πληροφορούμεθα ότι την παρελθούσαν Κυριακήν περί τας 3μμ. έλαβε χώραν εις τα γραφεία της «Ελληνικής Αφρικανικής Εμπορικής Ενώσεως» συνεδρίασις Ελλήνων εμπορευομένων προς τελεκήν σύσκεψιν επί του από τινος την ΄Ενωσιν απασχολούντες ζητήματος της δράσεως Εμπορικής Εταιρείας.

Οι προσελθόντες κατόπιν λεπτομερούς συζητήσεως εξέλεξαν προσωρινήν επιτροπήν εξ 23 αντιπροσώπων, οι οποίοι ανέλαβον να κάμωσι τας πρώτας ενεργείας και να εγγράψωσι μετόχους.

Πάντες οι λαβόντες μέρος θα συηληθώσιν εν καιρώ τω δέοντι εις μίαν γενικήν συνέλευσιν προς σύστασιν της Εταιρείας και εκλογήν του διοικητικού της συμβουλίου.

Πληροφορούμεθα ότι κατά την πρώτην ταύτην συνεδρίασιν ενεγράφησαν ήδη μέτοχοι δια ποσόν πλησιάζον τας 3. 000 λίρας.

Χαιρετίζομεν το γεγονός τούτον μετά πραγματικής ανακουφίσεως, Επί σειράν ετών ήδη εγένοντο προσπάθειαι και αντιλλάσοντο γνώμαι επί του θέματος τούτου δεν κατωρθώθη όμως η πραγματοποίησις του πρότερον.

Ιδού ευτυχώς ότι τίθενται αι πρώται βάσεις. Το Ελληνικόν Εμπόριον αν θελήση να συνδράμη σύσσωμον και να προσφέρη όχι μόνον την υλικήν αλλά και την πείραν και την ηθικήν υποστήριξίν του δεν αμφιβάλομεν ότι θα υπερνικήση τα παρουσιαζόμενα τυχόν εμπόδια.

Ημείς οι οποίοι επί σειράν ετών και εγράψαμε και προφορικώς επροσπαθήσαμεν να στηρίξωμεν υπέρ της πραγματοποιήσεως της ιδέας ταύτης, έχομεν λόγον να είμεθα ιδιαιτέρως ευτυχείς δια την πληροφορίαν την οποίαν μεταδίδομεν σήμερον.

Εις τον κ. Κωνσταντίνον Περδίκην της πόλεώς μας, τον δρατήριον πρόεδρον του Σωματείου θα ωφείλωνται δια παντός χάριτες δια την πραγματοποίησιν της Εμπορικής ταύτης Εταιρείας.

Προσεχώς θα αναγράψωμεν και άλλας πληρεστέρας λεπτομερείας.

Η εφιμερίδα Νέα Ελλάς την 18ην Οκτωβρίου δημοσίευσε εκτενέστατο άρθρο δια αυτή την περιβόητη Εμπορική Ένωση έχων ως ακολούθως:

ΕΛΛΗΝΕΣ ΕΜΠΟΡΕΥΟΜΕΝΟΙ ΓΡΗΓΟΡΕΙΤΕ

Έκαστος Έλληνεντ εύθεν του Ισημερινού, ούτινος η καρδιά εξακολουθεί εισέτι νας πάλλη από αγνά εθνικά ασισθήματα και να δονείται η ψυχή του από φρονήματα αμιγή, παρακολουθεί με αδιάπτωτον ενδιαφέρον τας εκφάνσεις και την κατά καιρούς εκδήλωσεν η «Ελληνική Αφρικανική Εμπορική Ένωση», εν Τζοχάννεσμπεργκ.

Ο νούς του και φαντασία του οιστροιλατούνται και καυκαλίζονται από μίαν καλλιτέραν αύριον και από ένα ευλύμενον μέλλον, τα οποία αφεύκτως θα προκύψουν μέσω της Ενώσεως Ελληνικού Εμπορίου.

Αλλά και διατί η υπέρ του δέον ερανοτριβή αύτη ήτις παρατηρείταιεσχάτως προν μετατροπήν της ωραίας ταύτης και σωστικής ιδέας εις πράξιν; Τις ή κωλύει και εμποδίζει την εφαρμογήν της Ελληνοφελούς προγράμματος της Ενώσεωςς Τις τέλος πάντων τολμά να διχονοή τον Ελληνισμόν εις τους πλέον κρισίμους στιγμάς της εμπορικής σταδιοδρομίας του εν Νοτίω Αφρική; Αρκούντως υπό τον σάλον και τας ενεργείας της Ενώσεως υποκρύπτεται τι, το αποτρόπαιον, το ανελληνικόν, το μίσαρον, το Ελληνοκτόνον, το αχαρακτήριστον, το οποίον παρακωλύει την σώτεραν πρόοδον του άρματος της Ενώσεως.

Άραγε τα βέλη κατά των κοινοφελών σκοπών του Σωματείου προέρχονται εξ οικείων ή εξ αλλοδαπών; Και αν μέν εξ αλλοδαπών προερχόμενα, διεγείρουν την αγανάκτησιν και την αντίδρασιν παντός αντίφρονος Έλληνος, τι πρέπει άρα γε να πράξη ο Ελληνισμός σύσσωμος, όταν ταύτα προέρχωνται εξ οικείων; Είνε πασιφανές αρίδηλον το καθήκον της υγιούς μερίδος του Ελληνισμού εις την προκειμένην περίπτωσιν. Οστιδήποτε και αν είνε εκείνος, όστις προκαλεί αμφιδονήσεις περί τας ενεργείας της Ενώσεωςωφείλει να γνωρίζη εκ των προτέρων ότι είνε άξιος μόνον αποσροφής καο μόνον ως εμπλεύς των βασικοτέρων ερισμάτων του ενταύθα Ελληνισμού δύναται να χαρακτηρισθή.

Το ναδιαφωνεί κανείς επί των λεπτομεριών ενός τόσον ζωτικού ζητήματος, ως η «Εμπορική Ένωσις» δεν είνε διόλου κατακριτέον. Το να αποφεύφη όμως μεθοδικώς και πεισματοδώς να συγκεράση τας ιδέας των άλλων και προπαντός εις την προκειμένην κρίσιμον περίπτωσιν, αποδεικνύει μόνον παρανόησινασξιών και στέρησιν ευγενείας, τίποτε δε περισσότερον.

Το γάρ ευγενές εκφέρεται προς αιδώς, λέγει ο Ευριπίδης εν τη «Αλκηστίνη»

Διατί όμως να ασχολούμεθα και να δαπανούμεν χρόνον περί τους τοιούτους; Το ζήτημα της «Εμπορικής Ενώσεως» των εν Αφρική Ελλήνων επείγει « οι δε καιροί ου μενετοί»

Περιφρονήσατε με όλο το σθένος της ψυχής σας και με όλην την δύναμιν της θελήσεώς σας τους αναξόυς θορυβοποιούς, οίτινες φύονται εν οιονεί ως μήκητες εν μέσω των υψηκαρήνων ιδεών των λαϊκών οργανισμών.

Έλληνες εμπορευόμενοι, χωρήσετε προς τα πρόσω και κατευθενθήτε προς το σημείον, ένθα σας καλεί απαρεγκλήτως το καθήκον σας. Ο αγών τον οποίον καλείσθε να αγωνισθήτε, είνε ιερός και κατά πάντα άξιος των προσπαθειών και κόπων σας. Είνε αγών υπέρ βωμών και εστιών, είνε αγών δια το είνε μας και την οικονομικήν μας υπόσταιν εν τη ξένη ταύτη χώρα. Έχετε κατά νούν αείποτε, ότι είσθε οι πρωτοπόροιτων επερχομένων γενεών και εναπόκειται εις τας χείρας σας να τας οδηγήσετε μεσω ευρέων λεωφόρων και προς κατπρασίνους οάσεις.

Και μη λησμονήτε ούτε προς στιγμήν, ότι αι Ελληνικαί εργασίαι αίτινες εγένοντο αναλώμασιν των καλυτέρων ετών του βίου σας και αφαντάστων κόπων και μόχθω, κινδυνεύουν να συτριβούν από τον βίαιον κλονισμόν τον οποίον υφίστανται από τα πρατήρια ( Μπαζάαρς ) και από τον συναφωνισμόν των ξένων εργασιών.

Έχετε υπ’ όψιν σας, ότι κατέχετε ακόμη τα κυριώτερα πλεονεκτήματα υπέρ των συναγωνιστών σας.

Τα πλεονεκτήματα των στρατηγηκών θέσεων τας οποίας κατέχετε εις τας πόλεις και το πλεονέκτημα της δυναμικότητός σας εις την πολύωρον εργασίαν, Υπό τας σημερινάς όμως συνθήκας του εμπορεύσθαι, τα ανωτέρω πλεονεκτήματα δεν είνε αρκετά προς επόπλωσιν. Είνε θαυμάσια ως σωσίβια. Αλλά οι θαλασσοπόροι δεν διασχίζουσι τας θαλάσσας και τους ωκεανούς ουδέ αερονήχονται οι αεροπόροι εις τους αιθέρας με αλεξίπτωτα. Ιδού διατί είνε αναγκαία η ίδρυσις μιάς εταιρείας εμπορικής εξάπαντως και χωρίς χρονοτριβήν και λογομαχίας.

Εμπρός λοιπόν έκθετε εις την ουσίαν του πράγματος. Ο καιρός των λογομαχιών απέπτη προ πολλού. Ο κίνδυνος της εξαφανήσεως των εργασιών σας κρούει την θύραν σας μεσταθερά και δισοίωνα πλήγματα.

Έλληνες εμπορευόμενοι γρηγορειτε ! Αναρτήσατε την φαρέτραν εις τον ώμον σας και ατενύσθε τον χωράν του τόξου σας η δε καρδία σας ας σκιρτήση από μίαν – τη άφευκτον ίδρυσιν της Εμπορικής Εταιρείας.

Κ. Ι. Μανώλας – Κέϊπτάουν

Και άλλοι ομογενείς έγραψαν διάφορα άρθρα δια την Εμπορική Ένωση, από αυτούς παρουσιάζω μία επιστολή του Ν. Γιαννάκη την οποία δημοσίευσε στην εφημερίδα Ν. Ελλάδα την 15 ην

Νοεμβρίου 1934 και η όποία έχει ως εξής:

ΕΠΙΚΑΙΡΑΙ ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ

Από τότε περάσαν τριάντα τόσα χρόνια ‘ μία στάλα στιν ωκεανό του απείρου. Μόνομ η φαλάκρα μου και το άσπρισμα των όλίγων τριχών που την περικυκλώνουν σαν ορόσημο, είνε τα αψευδή ίχνη, του χρόνου, που μαρτυρούν το πέρασμά του.

Ο Ελληνισμός του Τρανσβάαλ ολίγα τινά έτη μετά τον άγγλο μποερικό πόλεμον ευρίσκετο εις την αρχήν της σταδιοδρομίας του. Η Ελληνική παροικία Τζοχάννεσμπεργκ μόλις άρχισε να συμτύσεται.

Το στάδιον επί των γωνιών Pritcart and Frasser strees, αν δεν με απατά η μνήμη, απέναντι του Great Nothern Hotel, υπό την διεύθυνσιν του Μαστωράκη και Διασύτη ήτο το εντευκτήριον των Ελλήνων.

Εκεί εις την εσωτερικήν του αυλή προσεκλήθμεν και συγκεντρώθημεν εις κοινήν συνεδρίασιν και συγκεντρώθημεν οι ΄΄Ελληνες.

Εκεί την ημέραβ εκείνην ερρίφθη το πρώτον την σήμερον βλαστήσας ο σπόρος της Ελληνικής Αφρικανικής Εμπορικής Ενώσεως.

Τους ενθυμούμε σαν να τους βλέπω αυτήν την στιγμήν εμπρός μου. Το γέρο Μπούρδο, τον Θιακόπουλο, τον Ζαβιτσάνο και τον Νοτάρη, να μας αναπτύσουν ένας έκαστος κατά σειράν το πρόγραμμα της μελετωμένης Εμπορικής Ενώσεως και τα αγαθά και τα οφέλη που θα προσπορίζωνται τα μέλη και μαζί μ’ αυτά και ολόκληρος ο Ελληνισμός.

Αλλά ούτε ο πατριωτισμός του Μπούρδου, ούτε η πειστικώτης του Νοτάρη ίσχυσαν να φέρουςν αποτέλεσμα και να τεθούν τα θεμέλια ενός τοιούτου κοινοφελούς ιδρύματο.

Η δυσπιστία και καχυποψία – τα δύο αυτά ελαττώματα, από τα οποία πάσχους ως επί το πλείστον οι στερούμενοι εμπορικού πνεύματος δια συνετερικήν ενώτητα άνθρωποι- μας εμπόδισαν να ακούσωμεν ευμενώς τα φρόνημα λόγια των ρητόρωνκαι να ενωθώμεν.

Η ευγενής χειρονομία έγινε χωρίς να πιάση τόπον. Ο σπόρος εσπάρη αλλά έπεσε εν μέσω ακανθών και τον έπνιξαν τα ζιζάνια πρωτού δυνηθή να αποφέρη καρπόν.

Οι πρωτουργοί οι έχοντες την ευγενή πρωτοβουλίαν, απέθανον. Και οι τρείς. Αιωνία των η μνήμη. Από τους παρευρεθέντας τότε εις την συνεδρίασιν εκείνην ολίγοι θα παρευρίσκονται σήμερον εις το Τζοχάννεσμπεργκ και να την ενθυμούνται. Ο χρόνος εχαλείφει πρόσωπα και πράγματα. Αι ιδέαι όμως – ιδέαι παντός προοδευτικού ανθρώπου- παραμένουν εσαεί και μεταδίδονται υποσυνειδήτως από γενεάς εις γενεάν

Έκτοτε πολλάκις εγένετο υπό καταλλήλων άλλων προσώπων απόπειραι συστάσεως μιάς τοιαύτης κοινοφελούς εταιρείας και όλα εναυάγησαν την τελευταίαν στιγμήν.

Φαίνεται δεν ήτο καιρός ακόμη να γίνη τότε, ό,τι εγένετο σήμερον. Έφθασε το πλήρωμα του χρόνου και οι σημερινοί εργάται αυτής της ιδέας επέτυχον εις τας προσπαθείας των και επιτελέσθη ο διακαής πόθος των ευ φρονούντων .

Εις αυτούς έλαχε ο κλήρος να φέρουν εις πέρας το ευεργετικόν αυτό δια ημάς τους Έλληνας έργονκαι και να δρέψουν τους καρπούς των κόπων των. Βλέποντες να πραγματοποιηθή η ιδέα των. Ικανοποιήθη το ηθικόν των. Διότι τι άλλο κερδίζουν ή περιμένουν να κερδίσουν οι υπέρ του καλο΄υ των συνανθρώπων των αγωνιζόμενοι από την ικανοποίησιν του ηθικού των.

Τους συνχαίρω με όλην μου την καρδίαν και τους λέγω ένα μεγάλο ΕΥΓΕ.

Δια αυτό ουδέποτε οι ιθύνοντες και οι όντες εις θέσιν και έχοντες τα προσόντα να ιδρύσουν πρέπει να δειλούν και να αποθαρρύνωνται μεθ’ όσα εμπόδια και αν συναντήσουν ενώπιόν των.

Ας είνε βέβαιοι ό,τι μίαν ημέραν αι προσπάθειαί των θα στεφθούν υπό επιτυχίας. Αν δεν είνε αυτοί οι συντελεσται ενός κοινοφελούς έργου, πάντως θα είνε οι πρωτεργάτες μιάς ιδέας. Λικάσι 3/10/1934 Ν. Γιαννάκης.

Στις 22 Νοεμβρίου 1934 ένα ακόμη άρθρο δια την Εμπορική Ένωση από την εφημερίδα Ν. Ελλάδα:

ΑΡΘΡΑ και σημειώσεις εγράφησαναπό τις στήλες της εφημερίδος ταύτης για τον σκοπόν της ενώσεως των οικονομικών δυνάμεων του εν τη Αφρική Ελληνισμού. Παραδείγματα μεγάλων οικονιμικών οργανισμών οφειλομένων εις ενώσεις μικρών καταρχάς κεφαλαιούχων ανεφέρθηκαν.

Κράτη τα οποία έπαιξαν σπουσαίον ρόλον και ήκμασαν βασισθέντα και αυτά εις ενώτητα εθνικήν, πολιτικήν και ωργάνωσαν κρατικήν.

Δεν έλειψε να αναφερθή ούτε αυτή η τετριμμένη και πασίγνωστος παροιμία των ηνωμένων ράβδων του πατρός, ο οποίος ήθελε δια του παραδείγματος τούτου να διδάξη εις τα τέκνα του το αθάνατον ρητόν « εν τη ενώσει η ισχύς»Όλοι λοιπόν οι Έλληνες της Αφρικής έχουν μάθει το τροπάριον της Ενώσεωςμικροί και μεγάλοι απ’ έξω και ανακατωτά, κατά την καλήν έκφρασιν

Όλοι αναγνωρίζουν την ανάγκην της ενώσεως. Όλοι βλέπουν καθαρά και ξάστερα πως υπέστη ο καιρός να χρησιμοποιήσωμεν την τεραστίαν δύναμιν που ετέθη εις τας χείρας μας, εκ της θέσεως μας ως λιανικών εμπόρων, δια να διαδραματίσωμεν τον εις ημείς ανήκοντα ρόλον εις το διεθνές της χώρας ταύτης εμπόριον.Και ιδού παρουσιάζονται τα εθνοπίστολα μιάς Ελληνικής εμπορικής ενώσεως.Η ιδέα λαμβάνει υπόστασιν. Παρεστάμεθα προ μιάς εξελήξεως βραδείας αλλά σταθεράς ενός τοιούτου σωματείου. Βλέπουμεν υπερανθρώπους προσπαθείαςμερικών θεασωτών της ιδέας ταύτης αλλά ακόμη δεν παρατηρείται η αμερόληπτος υποστήριξης της ωραίας ταύτης ιδέας, ο χαρακτηριστικός τρόπος με τον οπίον εθαυματούργησεν πάντοτε ο Έλλην, η αύξησις της θερμότητος του ενθουσιασμούεις βαθμόν παρατηρούμενον μόνον εις Ελληνικάς εξάρσεις, ότι δια της θερμότητος τήκονται όλαι αι μεμψιμοιρίαι και επιφυλάξεις και επέρχεται η ένωσις των ανομοίων θελήσεων και γνωμών εις εν κράμα ρέον ως ένας ποταμός πυρίνης λάβαςπρος τον επιδιωκόμενον σκοπόν.

Ας αναγνωρίσωμεν όμως πιστεύοντες εις την τελειωτικήν επιτυχίαν. Αι ρίζαι της ενώσεως συν τω χρόνω εισχορούν βαθύτερον εις το εύφορον έδαφος των εχόντων πίστην εις την καλλιτέραν αύριον.

Ας αντιπαρέλθωμεν τα επιβλαβή κυρήγματα, των οποίων απώτερος σκοπός είνε η ματαία προσπάθεια να κρατήσουν απαριτήτους κρίκους του Ελληνικού στοιχείου μακράν της ενωτικής αλύσεως. Και λέγομεν ματαίαν προσπάθειαν διότι εις το τέλος θα λάμψη η αλήθεια. Και τότε θα παύση η ιδιοτέλεια να εργάζεται ως ένας τρομερός πυροσβυστικός σταθμός να κατασβέση το πύρ του ενθουσιασμού, ο οποίος εγεννήθη εις τας ψυχάς του Παελληνίο, όταν η ιδέα της ενώσεως ερρίφθη και ήρχισεν να τίθεται εις εφαρμογήν.

Τώρα ας αφήσωμεν την σκέψιν μας ελευθέραν πάσης προκαταλήψεως σχετικής με το εξεταζώμενον θέμα της Ενώσεως και εκμεταλλεύσως όλων των εμπορικών δυνάμεων εις εν συγκρότημα, ας ρίξωμεν ένα βλέμμα γύρο μας, ας ίδωμεν πως ζη και πως εργάζεται ο γύρο μας κόσμος και ας προπαρασκευάσωμεν την θέλησιν μας προς μίαν δράσιν ενώσεως και προόδου και προς μίαν συγκροτιμένην άνοδον του ομογενούς στοιχείου.

Το έτος 1934 η Ελληνική Αφρικανική Εμπορική Ένωση προσπαθεί με κάθε τρόπο να διοργανωθεί και να είναι λητουργήσιμη. Όπως και πρίν ανέφερα καταβάλεται προσπάθεια, από πολλούς 0μογενείς και κυρίως τον τύπο, να ενθαρρύνουν όσον το δυνατό περισσόετρους εμπορευομένους Έλληνες να συμετάσχουν σε αυτή την προσπάθεια. Αλλά και το Δ. Συμβούλιο εργάζεται αόκνως και όπως φαίνεται από τα διάφορα δημοσιεύματα επιτυγχάνει πολλά. Η Ν. Ελλάδα την 25 Οκτωβρίου 1934 επ’ αυτού του ζητήματος έγραψε:

Η ΜΕΓΑΚΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΟΥ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΦΡΙΚ. ΕΜΠΟΡΙΚΗΣ ΕΝΩΣΕΩΣ

Ως γνωστόν από του περελθόντος έτους καταβάλλοντο μεγάλαι προσπάθειαι υπό του Διοικητικού Συμβουλίου της Ελληνικής Αφρικανικής Ενώσεως προς ίδρυσιν μεγάλης εμποροβιομηχανικής Εταιρείας τον σκοπόν της οποίας θα εξηγήσωμεν κατωτέρω.

Δια να επέλθη πλήρης συμφωνία, και μελετηθή καταλλήλως το ζήτημα, το Δ. Συμβούλιον της Ελλην. Αφρ. Εμπορ. Ενώσεως προσκάλεσε εις τα γραγεία της επανελελημμένας συσκέψεις των Ελλήνων καταστηματαρχών, ενώ συγχρόνως επέτρεψε εις τον Πρόεδρον κ. Κ. Περδίκη όπως δημοσιεύση το πρόγραμμα και καταστατικόν της εταιρείας, όπως επί συγκεκριμένων βάσεων εκφράση έκαστος την γνώμην του και διαμορφώση ωρισμένας αντιλήψεις των απαιτήσεων των ομογενών και τροποποίηση καταλλήλως τα άρθρα προς τελειωτικήν έγκρισιν και εφαρμογήν.

Εις τας αλλεπαλλήλους ταύτας συσκέψεις, έλαβον μέρος υπέρ τουε 200 ομογενείς καταστηματάρχας. ΕΙς την τελειωτικήν ταύτην ήτις διεξήχθη εν απολύτω καοσμιώτητι, εν μέσου μεγάλου ενθουσιασμού, μετ’ αληθούς πατριωτικού ζήλου, εψηφίσθησαν πάντα τα άρθρα του καταστατικού, και μετά παραδειγματικής προθυμίας υπεγράφησαν υπό των παρόντων τα πρακτικά δια την ληφθέίσαν απόφασιν της ιδρύσεως Πανελληνίου εμπορικής και βιομηχανικής Εταιρείας και ενεγράφησαν οι πρώτοι αυτής μέτοχοι και ιδρυταί. Ταυτοχρόνως διορίσθη και επιτροπή εξ 23 προσώπων, προς εγγραφήν και των λοιπών ομογενών ως μετόχων, προς συμπλήρωσιν του απαιτουμένου καφαλαίου.

Η επιτροπή ήτις τόσον πατριωτικώς ανέλαβεν την εξυπηρέτησιν του ευεργετικού τούτου δια τας Ελληνικάς εργασίας σκοπού αποτελείται εκ των εξής:

Κ. Περδίκης, Λ. Παΐζης, Γ. Χάϊτας, Κ. Κισόγλου, Δ. Γεωργιάδης, Π. Αμάραντος, Δ. Διβάρης, Κ. Ελισσαίου, Γ. Παΐζης, Α. Ανδριανάτος, Μωραΐτης, Θ. Μπότουλας, Γ. Πατρίκιος, ( Πρόεδρος του Συνδέσμου Ιθακησίων ), Σ. Παπαδανιήλ ( Γραμματεύς Αδελφότητος Κυπρίων) Δ. Παπαδόπουλος, Ευάγγελος Παπαδανιήλ, Νίκος Προυλής, Δημ. Συμειωνίδης, Παναγ. Παπαδόπουλος, Ν. Ραυτόπουλος, Χαρ. Κωνσταντινίδης, και χαρ. Παπαδόπουλος.

Η άνω επιτροπή έχει αποκλειστικώς την εντολήν να εγγράψη τα Ελληνικά καταστήματα ως μετόχους, και όταν θεωρήση αρκετόν το ποσόν του κεφαλαίου, να καλέση Συνέλευσιν των μετόχων, οίτινες θα εκλέξουν τα πρόσωπα του

Δ. Συμβουλίου ίνα ενεργήσουην την από της Κυβερνήσεως αναγνώρισιν του καταστατικού, και αναλάβουν την διοίκησιν της Εταιρείας.

Η Εταιρεία έχει σκοπόν την αγοράν μεγάλων ποσοτήτων εμπορευμάτων πρωτίστης ανάγκης δια τα Ελληνικά καταστήματα τα οποία να πωλήσν άνευ κέρδους, επιβαρυνόμενα μόνον με τα ελάχιστα έξοδα αποθήκης και προσωπικού και τα διανένη συνεπώς εις εξαιρετικάς τιμάς εις αυτά προς αντιμετώπισιν παντός συναγωνισμού. Επίσης προβλέπει συν τω χρόνω ίδρυσι εργοστασίων προς ασφαλή τοποθέτηση του Ελληνικού κεφαλαίου και βιοβηχανικήν ανάπρυξιν εν Νοτίω Αφρική. Η αξία εκάστης μετοχής ωρίσθη εις λίραν μίαν. Έκαστον κατάστημα δικαιούται να εγγραφή δια ανώτατον όριον 200 μετοχώμ. Οι αμέσως εγγραφέντες ως μέτοχοι ομογενείς, άπαντες εμπορευόμενοι, υπέγραψαν το σχετικόν έγγραφονκαι έχει ως εξής:

Κ. Περδίκης Μετοχαί 200, Λ. Παΐζης μετοχαί 200, Δ. Παπαδόπουλος μετοχαί 200, Κ. Ανδριανάτος μετοχαί 5, Δ, Συμεωνίδης μετοχαί 50, Ανδ. Γιαννίτσαρος μετοχαί 50, Γεράς. Παΐζης μετοχαί 100, Χαράλ. Παπαδόπουλος μετοχαί 50, Α. Διβάρης μετοχαί 50, Ευάγγ. Παπαδανιήλ μετοχαί 100, Π. Αμάραντοςμετοχαί 1, Γ. Πατρίκιος μετοχαί 200, Γ. Σκούφης μετοχαί 100, Ν. Ραυτόπουλος μετοχαί 100, Ιωάνν. Καλιπολίτης μετοχαί 100, Παν. Παπαδόπουλος μετοχαί 50, Ηλ. Τριλίβας μετοχαί 100, Σπ. Πηλούρης μετοχαί 50, Δ. Καραγιάννης μετοχαί 100, Γερ. Τζερίτης μετοχαί 100, Κ. Βλασόπουλος μετοχαί 100, Χαραλ. Σάββας μετοχαί 100, Τ. Καλλίνικος μετοχαί 100, Κ. Κισόγλου μετοχαί 50, Σωτ. Χριστοφόρου μετοχαί 100, Ι. Αθανασιάδης μετοχαί 100, Ευσρατ. Ρωσσόμυμος μετοχαί 100, Δ. Παπαδόπουλος μετοχαί 100, Ανδρ. Σφυρής μετοχαί 50, Μ. Π. Δευτεραίος μετοχαί 100, Ευριπίδης Γαβριήλ μετοχαί 100, Κ. Κωμοδίκης μετοχαί 100, Αδελφοί Τύμβιου μετοχαί 100, Σ. Χρηστέλης και Σια μετοχαί 100,Κώστας Γιαννίτσος μετοχαί 100, Ν. Δ. Χριστέλης μετοχαί 100, Λάμπρος Δευτεραίος μετοχαί 100, Ιωάννης Πέντζος μετοχαί Νικ. Τζάνος μετοχαί 100, Αριστ. Γρηροράτος μετοχαί 50, Αντ. Αναγνώστου μετοχαί 100, Κυρ. Μπεϊλής μετοχαί 100, Τρύφων Κατακουζηνός μετοχαί 50, Ηλ. Μπεϊλής μετοχαί 50, Γεώργ. Χριστέλης μετοχαί 100, Γεώργ. Κότρας μετοχαί 100, Γ. Μωραΐτης μετοχαί 100, Καλλίνικος Στέφανος μετοχαί 100. Α. Μάκης μετοχαί 100, Ν. Προυλής και Ν. Χαλαμαντάρης μετοχαί 100, Α. Θεοδωράκης μετοχαί 100, Π. Βασίλαρος μετοχαί 100, Αντ. Ρωσόμυλος μετοχαί 100, Μ. Δρακόπουλος μετοχαί 100, Κ. Ζωνομέσης μεταχαί 100.

Στο τέλος του καταλόγου η εφημερίδα αναφέρει:

Αι εγγραφαί ήρχισαν και οι ομογενείς μετά μεγάλου ενδιαφέροντος εξακολουθούν εγγραφόμενοι και υποστηρίζουν τας ενεργείας της επιτροπή.

Συνιστώμεν ιδιαιτέροως εις τους ομογενείς όπως διευκολύνουν την επιτρποήν εις το έργον της, διότι οι εν ι αυτή ομογενείς εγκαταλείπουν τας εργασίας των και δαπανώσι πολύτιμον χρόνον ίνα εξυπηρετήσουν τον ιερόν τούτν σκοπόν και μη λησμονείτε ότι η Έχωσι να επισκευθώσι περί τα 500 Ελληνικά καταστήματα εις μεγάλας αποστάσεις ευρισκόμενα.

Έχονεν ακράδατον πεποίθησιν ότι ουδείς θα αρνηθή να υποστηρίξη τα ίδια αυτού συμφέροντα και εγγραφή μέρτοχος και ευχόμεθα την πλήρη επιτυχία του έργου προς ενίσχυσιν του Ελληνικού Εμπορίου εν Νοτίω Αφρική.

Οι προσπάσθειες του Δ. Συμβουλίου της Έωσης δεν πήγαν εις μάτην. Οι ομογενείς των γειτονικών περιοχών του Γιοχάννεσμπουργκ δεν έμειναν ασυγκίνητοι στις εκκλήσεις του. Από τους πρώτους που έσπευσαν ήταν οι ομογενείς του Σπρίγκς. Αυτοί υποδέχθησαν με ενθουσιασμό τους αντιπροσώπου της Εμπορικής Ένωσης την 3ην Νοεμβρίου 1934 και εγγράφηκαν οι εξής:

Ευάγγελος Παπαδόπουλος, με 100 μετοχές Ηλίας Παπαθανασίου με 100 μετοχές, Κώστας Πάπας με 100 μετοχές, Κουτσουμπός και Βούρας με 100 μετοχές Γεώργιος Μανάκος με 200 μετοχές,Ιωάννης Θωμόπουλος με 100 μετοχές Κώστας Βρανάς με 100 μετοχές Δ. Τσαλαβούτας με 100 μετοχές, Μαυρουδάκης και Καβαλέρος με 200 μετοχές, Γεώργιος Κατεργαράκης με 100 μετοχές, Γεώργιος Τσαλαβούτας με 100 μετοχές, Α, Μιτσούρας με 100 μετοχές, Κ. Ψάλτης με 100

μετοχές, Π. Χρήστης με 100 μετοχές, Ν. Μηνόπετρος με 100 μετοχές, Κ. Περιβολάρης με 100 μετοχές, Κ. Παυλάκης με 100 μετοχές Ι. Μαυρομάτης με 100 μετοχές.

Όσο περνούν τα χρόνια, βλέπουμε τον πληθυσμό των ομογενών να μεγαλώνει, τούτο ωφείλονταν σε δύο παράγοντες, πρώτον από γεννήσεις των ήδη υπαρχόντων σ’ αυτό τον τόπο και δεύτερον από νεοεισερχουμένους εξ Ελλάδος και άλλων χωρών. Αυτό είχε ως επακόλουθο την αύξηση των κοινωνικών αναγκών μεταξύ των Ελλήνων μεταναστών, όπως οι θρησκευτικές ανάγκες. Αυτό φαίνεται από τις πιο συχνές επισκέψεις των ιερέων στις περιοχές όπου ζούσαν Έλληνες ομογενείς. Για αυτό το λόγο βλέπουμε τον Αρχ. Αθ. Νικολόπουλο να επισκέπτεται αυτές τις περιοχές τακτικά. Την Παρασκευή 27ης Ιουλίου 1934 αυτός έφθασε στο Μλουμφοντέιν και αμέσως άρχισε το έργο του. Την Κυριακή 29ης Ιουλίου στον Ιερό Ναό του Αρχαγγέλου Μιχαήλ. Παρευρέθησαν πολλοί Έλληνες και ξένοι ορθόδιξοι. Κατ’ αυτή εψάλη επίσημος επιμνημόσυνος δέησης υπέρ αναπαύσεως της ψυχής του προ δεκαημέρου αποθανόντος Σαλή Λουΐς. Υπήρχαν αρκετοί μη Έλληνες ορθόδοξοι εκεί, όπως Σύριοι, Αιθίοπεις και άλλων χωρών.

Καθώς η Ελληνική ομογένεια μεγάλωνε, αυξάονταν και οι κοιωινικές ανάγκες αυτών. Αυτό δεν έμεινε απαρατήρητο από από τον οξυδερκή Γεώργιο Παναγίδη οποίος άδραξε την ευκαιρία και άνοιξε γραφείο το οποίο παρείχε τις κάτωθι υπηρεσίες:

1ον Μεταναστατευτικό τμήμα: Βοηθούσε όλους όσους επιθυμούσαν να φέρουν από την ιδιαίτερη πατρίδα τους συγκινείς ήφίλους τους εξασφαλίζοντας εις αυτούς τα απαραίτητα έγγραφα.

2ον Εξασφάλιζε την υπηκοότητα σε όσους το ζητούσαν.

3ον Παρείχε ασφάλεια ζωής, πυρός, δυστυχιμάτων, σπασίματα τζαμιών, αυτοκινήτων. Αντιπροσ’ωπευε τις καλλίτερς ασφαλιστικές εταιρείες.

4ον Εξασφάλιζε εργασία σε μαγείρους, μπαρμέν, και οτιδήποτε άλλη εργασία. Ήταν σε επικοινωνία με όλα σχεδόν τα ξενοδοχεία, εις τη Ν. Αφρική, Ρωδαισία, Πορτογαλική Ανατολική Αφρική, καθώς με όλα τα μπάρ, τη-Ρούμς και σε αυτό το γραφείο οι ενδιαφερόμενοι πλήρωναν ένα σελλίνι δια την εγγραφή και όταν αποκτούσαν εργασία και ήταν ευχαριστημένοι την προμήθεια.

5ον Εξασφάλιζε την διερμηνεία στα δικαστήρια της χώρας καθώς και μεταφράσεις. Όσο για τα δικαστήρια της Αστυνομίας (Magistrate Courts and Suprem Court ) αυτός ήταν ο επίσημος διερμηνέας και πληρώνονταν από την Κυβέρνηση.

6ον Αναλάμβανε την εύρεση διευθύνσεων προσώπων που η διαμονή τους ήταν άγνωστος.

Αυτός είχε τις καλλίτερες συστάσεις και διεκπαιρέωνε κάθε εργασία που αναλάμβανε. Έτσι τουλάχιστο διαφίμηζε.

Είχε εργασθή στην Νοτιοαφρικανική Αστυνομία επί 25 ολόκληρα έτη. Δεν ήταν άλλος από το γνωστό μας Παναγίδη από την Κύπρο ( ιδέ προηγούμενες σελίδες, τον είχε φέρι στη Ν. Αφρική ο Στρατηγός Κίτσενερ και τον είχε βοηθό του δια υπόθέσεις Ελλήνων και Κυπρίων )

Η διεύθυνσή του ήταν: South African and foreign. Pravet Investigations.

No 9a Frasser street Johannesburg.

Όλα αυτά τα χρόνια βλέπουμε πως όλοι κάπνιζαν μανιωδώς, μέσα σ’ αυτούς και οι Έλληνες ομογενείς άνδρες και γυναίκες. Όπως και αλλού ανέφερα τα καπνοεργοστάσια ήταν πολλά και την πρωτοπορία την ήχαν οι Έλληνες, ιδιοκτήτες. Στο Κέιπταουν Ελληνικό εργοστάσιο, στο Λολέντζο Μάρκες επίσης, από την Ελλάδα εισαγώμενα είσης με πρωταγωνιστή τον Παπαστράτο. Εκείνο που εντυπωσιάζει τον αναγνώστη είναι ότι από παντού γίνεται προσπάθεια να ωθήσουν το κοινό προς το καπνίζειν σαν και να ήταν αυτή η συνήθεια πανάκεια. Στις εφημερίδες βλέπουμε άπειρες διαφημίσεις των διαφόρων φιρμών, ταμπάκου και τσιγάρων, στους δρόμους; επίσης πάρα πολλές διαφημίσεις. Με άλλα λόγια τοέτος 1934 παρατηρήτιαι πρόοδος παντού. Στο κάπνισμα, στις επιχειρήσεις, στις σιασκεδάσεις παντού.

Οι ομογενείς σαν σύνολο είχαν τις αρετές τους αλλά και άφθονα ελαττώματα. Τα πρωτερήματά τους τα βλέπουμε στις διάφορες κοινωνικές εκδήλωσεις, τα λοιπά στον ημερίσιο τύπο. Αυτό το μέσω ήταν το εργαλείο με το οποίο εξωτερήκευαν όλα όσα αχαμνά είχαν μέσα τους. Είδαμε αρκετές περιπτώσεις να τρώγωνται με τον ένα ή άλλο τρόπο. Ιδού και μία ακόμη περίπτωση: Είναι μία περίπτωση μεταξύ Νέας Ελλάδος και κάποιου ομογενούς με το όνομα Ιωάννης Καμπούρης. Τι γράφει αυτή η εφημερίδα την 9ην Αυγούστου 1934 στην 5η σελίδα έχει ως κάτωθι:

Μετά μεγάλης μας λύπης αναγκαζόμεθα να διαπραγματευθώμεν περί του κ. Ιωάννου Καμπούρη, διότι βλέπουμεν, το

ζήτημα τούτον ζητούν ενδιαφερόμενοι να το εκμεταλλευθούνεις βάρους μας – Ενδιαφερόμενοι εδώ εννοεί το Απ. Καψόπουλο της Αφρικανόδος όστις ψωφούσε δια κάτι τέτοια.

Εξ όσων μέχρι σήμερον γνωρίζομεν, η δήλωσίς μας αύτη δεν θα θέση τέρμα εις τας διαδόσεις και την εκμετάλλευσιν. Όμως ημείς οφείλομεν να πράξωμεν το καθήκον μας, ως ευσυνείδητοι άνθρωποι απέναντι των ευσυνειδήτων αναγνωστών μας και να αδιαφορήσωμενμετέπειτα δια τους λοιπούς.

Εις την πρώτην μας δήλωσιν, η οποία εγράφει, όταν ακόμη είμεθα υπό την εντύπωσιν της αποφάσεως της ανακλήσεως της αντιπροσωπείας, η οποία θέλομεν να διαβεβαιώσωμεν τους αναγνώστας μας, ότι μας είχε στοιχίση πάρα πολύ, εγράφομεν ότι θα αναφέρωμεν λεπτομερείς εις το προσεχές.

Όταν όμως ψυχρότερον εσταθμίσαμεν τα πράγματα, είδομεν.ότι δεν ήτο πρέπον να επιβαρύνωμεν τους αναγνώστας μας με ζητήματα ανιαρά και ήκιστα επικοδομητικά και απεφασίσαμεν, ένεκα τούτου, να παραλείψωμεν λεπτομερείας. Ηθελήσαμεν όμως να επαναλάβωμεν την δήλωσιν της παύσεως άνευ της τελευταίας παραγράφου της υποσχεμένης περαιτέρου λεπτομερείας εις το προσεχές. Δυστυχώς ο απόνιος τυπογράφος της Νέας Ελλάδος επενέβη και την φοράν ταύτην εις βάρους μας και εκ παραδρομής παρημέλησε την περί ης ο λόγος παράγραφον. Φερόμεθα επομένως υποσχόμενοι εκ δευτέραν παρά τη θάλησίν μας λεπτομερείας, τας οποίας δεν εδώσαμεν.

Σήμερον τα πράγματα μας πείθουν ότι είνε ανάγκη να εξηγήσωμεν την πράξιν μας και αναγκαζόμεθα να το πράξωμεν.

Ο κ. Καμπούρης επαύθη από περιοδεύων αντιπρόσωπός μας και έπαυσε πάσα σχέση αυτού μετά της εφημερίδος μας και ημών δια τους εξής σοβαρούς λόγους:

1. Όταν ανεχώρησεν είχεν οδηγίας, γραπτάς και προφορικάς να αποστείλη εις την διεύθυνσιν της εφημερίδος μας καθ’ εκάστην εβδομάδαν, οιασδήποτε χρήματα είχε εισπράξη είτε δια της Νέας Ελλάδος είτε δια το περιοδικόν. Μέχρι σήμερον ούτε μίαν πενναν ελάβομεν από τα εισπραχθέντα ενερχόμενα μετά των εξόδων αναχωρήσεως εις λίρας 75 περίπου. Και τούτον κατόπιν ρητώς προς τούτο απαιτήσεων δι’ επιστολών και τηλεγραφημάτων.

2. Εκ των λογαριασμών του, των εισπράξεων και των εξόδων αποδεικνύεται, ότι ο κ. Καμπούρης δεν έκανε το καθήκον του συμφώνως με τας οδηγίας μας και τας υποσχέσεις του. Η γνώμη αύτη επιβεβαιούται και εκ των πληροφοριών τας οποίας εν τω μεταξύ ελάβομεν περί αυτού. Εν τοσούτω ημείς χωρίς να χάσωμεν την ψυχραιμίαν μας, επροσπαθήσαμεν δια λεπτομερών επιστολών να του δώσωμεν οδηγίας προς βελτίωσιν της καταστάσεως. Άλλως η περιοδεία του θα απέβαινεν εις οικτράν αποτυχίαν. Αι συμβουλαί μας δυστυχώς υπήρξαν εις μάτην.

3. Απεστάλη εις περιοδείαν αφού του εδηλώθη ότι εν καιρώ θα προσλαμβάνετο ως συνεταίρος εις το περιοδικόν, διότι μόνον εις ενδιαφερόμενον ηδυνάμεθα να εμπιστευθώμεν αποστολήν τοιούτης φύσεως. Διότι θέλομεν να παρατηρήσωμεν ότι δεν επρόκειτο μόνον περί εισπράξεως χρημάτων, αλλά διεοργανώσεως συνδρομιτών νέας δημοσιεύσεως, μελέτης των ζητημάτων των ομογενών, αποστολής ανταποκρίσεων, διορισμό νέων ανταποκριτώνκ. Κ. λ. π.

Έκαστος δύναται ευκόλως να εννοήση, ότι είμεθα τελείως εις την διάκρισιν του και ότι μόνον αν ενδιαφέρετο και αυτός εις το αποτέλεσμα των ενεργειών του θα είμεθα διατιθεμένοι να εξακολουθήσωμεν την εμπιστοσύνην μας. Όταν λοιπόν μας αποδείχθη εμπράκτως ότι ο κ. Καμπούρης ήτο διατεθιμένος να ενδιαφερθή εις άλλην επιχείρησιν πως ήτο δυνατόν πλέον εις ημάς να εξακολουθήσωμεν ατιπροσωπευόμενοι παρ’ αυτού; Διατί να προσπαθήση να αναπτύξη τας σχέσεις και την διάδοσιν εφημερίδων και περιοδικού τα οποία θα εγκατέλειπε και μετά τινών ίσως θα συναγωνίζετο;

Επώθη λοιπόν ο κ. Καμπούρης ουχί διότι επρόκειτο να ενδιαφερθή εις τον Φάρον, εις τον οποίον ευχόμεθα κάθε επιτυχίαν, αλλά διότι έπαυσεν να ενδιαφέρεται δια την Νέαν Ελλάδα και το Πάνθεον. Προς Θεού, άνθρωποι λογικοί δεν είναι δυνατόν να μη αντιλαμβάνονται περί τίνος πρόκειται! Η στάσις μας θα ήτο και η αυτή αν επρόκειτο να συνεργαστή με το Ελεύθερο Βήμα με το οποίον ουδέποτε ήλθομεν εις συναγωνισμόν. Είνε δυνατόν να υπάρξουν σοβαρότεροι και σπουδαιότεροι λόγοι της παύσεώς του; Η Νέα Ελλάδα φυσικώ τω λόγω είνε υποχρεωμένη να αναλάβη την ευθύνην των όσων απολέσθησαν δια αυτήν και το περιοδικόν. Επίσης θα πράξη το αυτό. Κατηγορήθημεν επίσης ότι ημείς ενεργήσαμεν να συλληφθή ο κ. Καμπούρης ως τούτο συνέβηειε το Ούμτάλι, ως κομμουνιστής. Μεγαλυτέρα αννοησία δεν είνε δυνατόν να φαντασθή κανείς. Αγνοούντες κατά τον καιρόν εκείνον που ευρίσκετο θα μας ήτο φυσικώς τελείως αδύνατον να επιτύχωμεν την σύλληψίν του τόσον συντόμως και επί κατηγορία τόσον αισχρή.

Τον Καμπούρην ερώτησαν εις την αστυνομίαν, κατά τας επιστολάς εις την διεύθυνσίν μας και τα εξής περίεργα, ως λέγει ο ίδιος. «Ποιαί είνε αι αρχαί και η πολιτική της Νέας Ελλάδος;» «Ποία είνε η θέσις των οικονομικών της Νέας Ελλάδος;»

Τα αυτά ερωτήματα υποβλήθηκαν και εις τον κ. Κωνσταντίνον Θεοχαρίδη εις Μπουλεβάιο, υπό των αρχών μεταναστεύσεως ο οποίος εν αγανακτήσει ηρνήθη να δώση απαντήσεις.

Διατί η αστυνομία Ουμτάλι και οι μεταναστευτικές αρχαι ενδιαφέρονται περί της πολιτής και των οικονομικών της Νέας Ελλάδος; Μήπως φοβούνται ότι είμεθα και ημείς κομμουνισταί; Ως ενόμισαν ότι είνε ο τότε αντιπρόσωπός μας; Και μήπως φοβούνται ότι η Νέα Ελλάς ευρίσκεται εις τα πρόθυρα πτωχεύσεως και ότι επομένως ο περιοδεύων αντιπρόσωπός μας πρόκειται να εισπράξη χρήματα δια περιοδικόν, το οποίον δεν θα εκδοθή και επομένως αι αρχαί οφείλουν να να λάβουν τα μέτρα τους δια να εμποδίσουν τους αντιπροσώπους μας να εξαπατήσουν τον κόσμο;

Αλλά ποιός ανέλαβε τας σκέψεις αυτάς εις την Ρωδαισιανάς αρχάς εις τον εγκέφαλον των οποίων κατά φυσικόν λόγον δεν εβλάστισαν αυθορμήτως; Ποιος είχε την σατανικήν σκέψιν δια του τρόπου τούτου να φέρη εμπόδια στην περιοδείαν της Νέας Ελλάδος; Ποιος έχει τόσον συμφέρον ώστε να τολμά να κατέρχεται μέχρι του ούτου ποταπού σημείου και να εμποδίση δια ψευδών κατηγοριών να βλάψη την εφημερίδα μας και τους αντιπροσώπους της;

Εις απάντησιν ημείς περιοριζόμεθα να είπωμεν ότι πολύ προσεχώς προβαίνομεν εις επλουτισμόν των τυπογραφείων μας. Ιδού η απάντησίς μας εις εκείνους οι οποίοι περιμένουν να χαθώμεν ημείς δια να δυνηθούν να ζήσουν αυτοί. Τότε οι συκοφάνται, οι ενδιαφερόμενοι και οι ραδιουργοί θα αναγκασθούν να σιγάσουν και να κρύβωνται εις τα σκότοι εις τα οποία ανήκουν.

Με τέτοιες υποθέσεις ασχολούνταν οι δύο Ελληνικές εφημερίδες τον Αύγουστο του έτους 1934. Όπως και άλλοτε έγραψα, ήταν πόλεμος φθοράς δια αμφοτέρους τους αντιπάλους και τούτο είχε κατασρεπτικά αντανακλαστικά και σε όλους τους Έλληες ομογενείς τόσον εντός της Ν. Αφρικής όσον και στις γειτονικές Αφρικανικές χώρες καθ’ όσον αυτές οι εφημερίδες και τα περιοδικά τους κατέληγαν στα χέρια των ομογενών όπου κι’ αν ευβρίσκονταν ανά την Αφρική.

Ετος 1935

Γενικά

Η αρχή του έτος 1935 βρίσκει την Ελληνική κοινότητα του Τζοχάννεσμπουργκ σε πόλεμο με τον Απ. Καψόπουλο, εκδότη της εφημερίδος «Αφρικανίς» Αιτία; Ή μάλλον αφορμή, διότι αιτία ήταν πάντα η ύπαρξη της «Αφρικανίδος» σύμφωνα με τις σκέψεις των ιθυνόντων της «Νέας Ελλάδος» αυτή η αντίπαλος εφημερίδα, τη φυλλάδα όπως την αποκαλούσαν, δεν έπρεπε να υπάρχει, ήταν επιζήμια δια τα κοινοτικά και πατριωτικά συμφέροντα της παροικίας, στην ουσία τα δικά τους οικονομικά συμφέροντα. Η αφορμή δια αυτή την φρέτσκια διαμμάχη στάθηκε η επιστολή που δημοσίευσε ένα μέλος της κοινότητος Τζοχάννεσμπουργκ. Είναι η εξής:

Αξιότιμε κ. Διευθυντά

Δεν γνωρίζω ποιοι λόγοι ωθούν τον υμέτερον συνάδελφον και διευθυντήν του ετέρου δημοσιογραφικού οργάνου της πόλελεώς μας «Αφρικανίς» να καταφέρεται εσχάτως πολύ κατά του Διοικητικού Συμβουλίου της Κονότητός μας και τα βλέπη όλα ανάποδα.

Πολλοί λένε ότι έχει και αυτός τον σκοπόν το. Ημείς δεν τον γνωρίζομεν προς το παρόν. Ελπίζομεν εις το μέλλον να μας τον φανερώση.

Εν πάσει περιπτώσει εις το τελευταίο φύλλον της 14ης Δεκεμβρίου και εις την στήλην «επίκαιρα» ανέφερεν τα αποτελέσματα των τελευταίων κοινοτικών εκλογών, μεταξύ άλλων, κατακρίνει το τέως Διοικητικόν Συμβούλιον ότι ενήργησε τας εκλογάς εν στενώ οικογενειακώ κύκλω. Φαίνεται βεβαίως ότι ο κύριος αυτός λησνμονεί τας επανηλεμένας προσκλήσεις, τας τύπου γενομένας, και την εν γένει καθορισμένην διαφήμισιν των εκλογών.

Επίσης λέγει ότι ο λόγος που ολίγοι μόνον εις την συνεδρίασιν είνε το γεγονός ότι συνδρομή της κοινότητος ωρίσθη εις το τεράστιον και απρόσιτον των δύο λιρών ετησίως.

Και του διαφεύγει το γεγονός ότι η συνδρομή της κοινότητος δεν καθωρίσθη τώρα τελευταίως αλλά υφίσταται από ετών. Ας γνωρίζει όμως ο φίλος κύριος επίσης, ότι ο Έλλην πάντοτε το απέδειξαν περιτράνως ότι το χρηματικόν ποσόν ποτέ δεν αποτέλεσεν κώλυμα εις αυτού, όταν απεφάσιζαν να συνδράμουν τα κοινά. απολογήτως απέδειξαν κατά την

γενναιώδορον εισφοράν εις τον τελευταίον σχολικόν έρανον και το αποδεικνύουν πάντοτε εις τας Ελληνικάς συγκεντρώσεις, οπότε προσφέρουν αφειδώς. Το ολιγομελές των γενικών συνελεύσεων δεν είνε τι το νέον, Όσον ενθυμούμε ουδέποτε υπήρξεν αθρόα προσέλευσις ούτε όταν η συνδρομή της κοινότητος ήτο χαμηλοτέρα.

Είνε από τα χαρακτηριστικά μας το γεγονός τούτο, της μη αθρόας προσελεύσεώς μας εις συνελεύσεις. Και όσοι θεωρούν το τοιούτον ως κακόν, άριστον θα ήτο όχι να κατακρίνωμεν το συμβούλιον, προς το οποίον δεν διάκεινται φιλικώς, παρεμποδίζοντες ούτω την εργασίαν του κομματίζοντες και καταστρέφοντες, αλλά δι’ αρθρογραφίας να κινήσωμεν το ενδιαφέρον των μη προσερχομένων δια τον εθνικόν σκοπόν που εξυπηρετεί κάθε κοινότης.

Αλλά πάλιν τι παράπονον δύνανται οι Έλληνες να έχουν, το οποίον τόσα επιτέλεσε: Και το συμβούλιον δύναται να έχη παράπονον από τους Έλληνας οι οποίοι πάντοτε το συνέδραμον εις τους εράνουςτου; Όχι βεβαίως.

Δια το καταστατικόν ευχής έργον είνε όπου η τελευταία Γενική Συνέλευσις εψήφισεν την αναθεώρησιν αυτού και εξέλεγξεν κατάλληλον επιτροπήν δια τον καταρτισμόν νέου τοιούτου.

Εις την Επιτροπήν αυτήν και την επομένην Συνέλευσιν της επικυρώσεως του νέου καταστατικού ωφείλονται πολλά. Η πρόοδος, η ευημερία και εν γένει η διατήρησις των κοινοτικών μας έργων. Δια τούτο αιτία τυχάνει η απαραίτητος συνεργασία Μητροπόλεως και κοινότητος διότι αφ’ ότου οι ιερείς ή άλλοι κληρικοί εξαρτώνται από την κεφαλην της εκκλησίας, και Σεβασμιώτατον Επίσκοπον, τυγχάνουν δε συνάμα υπάλληλοι της Κοινότητος, θα είνε γελοίον ν’

αντενεργή η μία υπηρεσία προς τηνάλλην. Άρα μία ειλικρινής συνεργασία θα είνε τα παοτελεσματικώτερον. Δια το καταστατικόν θα ήτο καλόν η επιτροπή να μελετήση και άλλα καταστατικά μεγάλων Ελληνικών και ξένων Κοινοτήτων. Μεγάλην εντύπωσιν μου ενεποίησεν ένα άρθρο που ανέγνωσα κάποτε εις καταστατικόν κατά πολύ πλουσιωτέρας της ημετέρας.

Κατά τούτο ενεγράφοντο πάντες οι ομοεθνείς συνδρομιταί εις την κοινότητα. Αι εκκλησιαστικαί δε αρχαί αρνούντο να επιτελέσουν οιανδήποτε μυστήριον η υπηρεσίαν προς όσους δεν ευρίσκονταν εν τάξει με την κοινότητα. Του άρθρου τούτου εξαιρούντο μόνον οι άποροι.

Θα ηδύνατο άραγε παρόμοιον άρθρον να συμπεριληφθή εις το καταστικόν μας; Ας εξετάσουν και ας αποφασίσουν οι εν τη επιτροπή. Αυτά προς το παρόν.

Δια τα επίλοιπα ο κ. Καψόπουλος ας παρουσιασθή εις την επομένην Γενικήν Συνέλευσιν, να τα διατυπώση καλύτερον, Μετ’ εκτιμήσεως, Μέλος του Δ. Συμβουλίου της κοινότητος Τζοχάννεσμπουργκ.

Η Φιλόπτωχος. Ανοιχτόκαρδη και ωραία υπήρξεν η εορτή την οποίαν έδωσεν η Φιλόπτωχος, χθες Τετάρτην εις το Κραϊτέριον. Δηλαδή 3ην Ιανουαρίου 1935. Εις αυτήν προσήλθον αρκετά μέλη της παροικίας μας, διελθόντες μίαν

αρίστην Ελληνικήν βραδυάν.

Η ΒΑΣΙΛΟΠΙΤΑ

Περί τας 8.30 με την αίθουσα πλήρη ήρχισε η εορτή. Κατά τας αρχάς ο Μητροπολίτης μετά του Αρχιμανδρίτου κ. Νικολοπούλου και τον αιδ.κ. Μπερτόλη ηυλόγισαν την Βασιλόπιτα ο δε Μητροπολίτης εξήγησεν δι’ ολίγων την ιστορίαν του εθύμου και την ζωής του Μεγάλου Βασιλείου.Μετά ταύτα ομάς εξ Ελληνίδων και Ελλήνων με όργανα πειήλθον την αίθουσα άδουσα τον «Αης Βασίλης» και συναθροίζουσα δωρεάς υπέρ της Φιλοπτώχου.

Ακολούθως την ομήγυρην έτερψεν δια της φωνής του ο γνωστός Κιτύλης, συνοδευόμενος δια κιθάρας υπό του Αντύπα και μαντολίνου υπό του κ. Σ. Μιχάλαρου.

ΟΙ ΧΟΡΟΙ

Κατόπιν τούτου με τέχνη η χαριτωμένη και ωραία νεαρά θυγατέρα των κ. και κας Ρήτορα έδωσε δύο εξιμπίσιονς ταπ ντάνσιν και ένα Ρωσσικόν, χειροκροτηθείσα.

Εν τω μεταξύ των χορών τούτων ο κ. Αντύπας έπαιξε ένα ωραίο θαυμάσιο ισπανικό κομμάτι, σόλο επί της κιθάρας, με αρίστην απόδοσιν.

Τέλος δε υπό τους ήχους της ορχήστρας της φιλομούσου οικογενείας Σαμιωτάκη ήρχισαν οι χοροί. Πολλοί Ευρωπαϊκοί και Ελληνικοί εχορεύθησαν η δε Ελληνική ομήγυρις διήλθεν μίαν εξαίσιαν βραδυάν, ανταξίαν του ωραίου γεγονότος που εόρτασε.

Συγχαρητήρια οφείλονται εις την Φιλόπτωχον και την Κοινότητα δια την ωραίαν αυτήν βραδυάν.

Εδώ βλέπουμε το εξής στρεβλό, ενώ οι ιθύνοντες της Ελληνικής παροικίας διατυμπανίζουν, σε κάθε ευκαιρία ότι αγωνίζονται για την διατήρηση της Ελληνικής γλώσσας, τα ήθη και έθιμα και γενικά τον Ελληνικό εθνισμό, οι ίδιοι δε παραμορφώνουν την γλώσσα τους με ξένα στοιχεία όπως «εξιμπίσιον, ταπ, ντάνσιν και ένα σωρό άλλα».

Όπως πολύ καλά γνωρίζομεν, από τις σελίδες αυτού του ιστορήματος, η Κοινότητα του Τζοχάννεσμπουργκ προσπαθούσε επί πολλά χρόνια να δημιουργήσει Ελληνικό σχολείο δια τους Ελληνόπαιδες. Το σχολείο πράγματι έγινε και λειτουργεί από το έτος 1930. Είχε χρέος. Με πολλούς κόπους συγκέντρωσε το απαιτούμενο χρήμα και αποπλήρωσε αυτό το χρέος.

Αλλά, άλλο προβλημα προκύπτει, το πρόβλημα, που θα βρούμε τα παιδιά; δια να φοιτήσουν στο σχολείο. Το πρόβλημα με τα παιδιά φαίνεται δύσκολο αν όχι άλυτο. Άρχισαν οι εγγραφές αυτού του έτους και η κοινότητα έκανε την εξής έκκληση:

Καθίσταται γνωστόν, ότι αι εγγραφαί των μαθητάν εις το Ελληνικόν Σχολείον άρχισαν την 16ην Ιανουαρίου 1935. Παρακαλούνται όθεν οι αξιότιμοι γονείς των Ελληνοπαίδων όπως σπεύσουσι και εγγράψωσι τα τέκνα αυτών εγκαίρως καθ’ όσον ο αριθμός των μελλόντων να φοιτήσωσι μαθητών ορίσθη παρά του Υπουργείου Παιδείας.

Πρέπει να κατανοηθή υπό των ενδιαφερομένων ότι το σχολείον μας κατέχει επίζηλον θέσιν μεταξύ των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων της πόλεώς μας, τούτο δε καταφαίνεται εκ της αθρόας αιτήσεως εγγραφών μαθητών προερχομένων εκ εξ άλλων σχολείων. Είνε αρκετά λυπηρόν τα Ελληνόπαιδα να φοιτούν εις ξένα Εκπαιδευτήρια τα οποία στερούνται των πλεοκτημάτων του ημιτέρου.

Η Σχολική Εφορεία φρονεί, ότι αι διάφοραι προβαλλόμενοαι αιτίαι δεν δικαιολογούν την αδιαφορίαν την επιδειχθείσαν υπό της ομογενείας, ήτις αφού δημιουργήθηκε μετά μεγάλων κόπων και θυσιών το ίδρυμα τούτο, όλίγον ενδιαφέρεται για τους καρπούς τους οποίους θέλει αποδόσει. Έχει δε την γνώμην ότι μόνο τότε η παροικία θέλαι ικανοποιηθή και ο αντικειμενικός σκοπός θέλει επιτύχει αν ολόκληρος η σπουδάζουσα Ελληνική νεολέα φοιτά εις την εθνικήν μας στέγην.

Η σχολική εφορεία και το Κοινοτικό Συμβούλιον προσπαθούν να εξεύρουν τρόπον ικινοποιούντα τας ήδη υπαρχούσας συγκοινινιακάς δυσκολίας. Υπόσχονται δε ότι λύσις θέλει εξευρεθή και η διδαχή των Ελληνικών σπουδών θέλει γίνει πληρεστέρα, εάν οι γονείς σπεύσουν και εγγράφουν τα τάκνα των εγκαίρως.

Πρόεδρος Σχολικής Εφορείας

Ιωαννουπόλεως Ισίδωρος. Ο Γραμματεύς Γ. Παπαδάκης.

Η Κοινότητα σε συνεργασία με την Σχολική Εφορεία οργάνωσε την εορτή των Τριών Ιεραρχών. Η σχετική ανακοίνωση γράφει τα εξής:

Η ΕΟΡΤΗ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΙΕΡΑΡΧΩΝ

ΤΟ ΜΝΗΜΟΣΥΝΟΝ ΤΩΝ ΔΩΡΗΤΩΝ ΚΑΙ ΕΥΕΡΓΕΤΩΝ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ

Την προσεχήν Κυριακήν 3ην Φεβρουαρίου, θα εορτασθή, κατά μετάθεσιν η μνήμη των Τριών Ιεραρχών, ήν η εορτάζει η Εκκλησία ημών την 30ην Ιανουαρίου, και καθ’ ήν, ως γνωστόν, πάντα τα Σχολεία του Ελληνισμού εν Ελλάδι και το εξωτερικόν, ανώτερα και κατώτερα, άγουσι την επέτειον αυτών σχολική εορτήν.

Την εορτήν ταύτην θα εορτάση και το ημέτερον ελληνικόν σχολείον, ως από της ιδρύσεώς του καθιερώθη, δια αρχιερατικής λειτουργίας και μνημόσυνον υπέρ της ψυχής πάντων των ευεργετών και δωρητών της ημετέρας κοινότητος. Τα ονόματα των αειμνήστων είνε: ΜΙΧΑΗΛ ΣΑΒΒΑ, ΧΡΗΣΤΟΥ ΤΣΑΒΕΛΑΤΟΥ, ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΚΑΣΣΙΜΑΤΗ, ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΧΑΤΖΠΟΥΛΟΥ, ΑΡΙΣΤΕΙΔΟΥ ΕΥΕΝΙΔΟΥ, ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΓΚΙΨΑΡΙΩΤΟΥ, και μπάρμπα ΣΤΑΜΑΤΗ ΜΕΘΑΜΤΗ.

Την τελευταία εβδομάδα του Φεβρουαρίου 1935 , το κοινοτικό Συμβούλιο της Κοινότητος Γιοχάννεσμπουργκ συνήλθε εις σύσκεψη και συζήτησαν σχετικώς, αιτία ήταν τα δημοσιεύματα των Αθηναϊκών εφημερίδων, ότι θα οργανωθή Συνέδριο Αποδήμου Ελληνισμού.

Κατά την σύσκεψη αυτή συζητήθηκαν οι ανάγκες του Ελληνισμού της Νοτίου Αφρικής και η πιθανή θεραπεία των δια της αρωγής της Ελληνικής Κυβερνήσεως. Επί όλων αυτών των ζητημάτωνν και της αντιπροσωπείας του Ελληνισμού της Ν. Αφρικής εις το Συνέδριον του προσεχούς έτους, δηλαδη 1936, αποφασίσθη όπως ζητηθεί η γνώμη και των υπολοίπων κοινοτήτων της Αφρικής.

Προς το σκοπό αυτό απεστάλησαν επιστολαί, από το Συμβούλιον προς τα Συμβούλια των υπολοίπων Κοινοτήτων και όταν λάβουν τις σχετικές αποφάσεις, εισηγήσεις κ. λ. π να συγκληθή παναφρικανικόν συνέδριον των κοινοτήτων και από κοινού να αποφασίσουν επί του πρκταίου δια αυτό το συνέδριο που θα λάβη χώρα στην ΑΘΗΝΑ ΤΟ 1936.

Την 22αν Φεβρουαρίου οι αναγνώστες των δύο Ελληνικών εφημερίδων, διάβασαν μία ΓΝΩΣΤΟΠΟΙΗΣΗ κάπως αστεία. Η γνωστοποίηση έγραφε:

Καθίσταται γνωστόν ότι η Εκκλησιαστική Εφορεία απεφάσισε τον σχηματισμόν χορωδίας δια τον Ιερόν ημών ναόν, τη ευγενή φροντίδι και μερίμνη του ομογενούς φιλομούσου κ. Κυτίλη.

Παρακαλούμεν όθεν τους κυρίους και αξιοτίμους κυρίας και δεσποινίδαςτας επιθυμούσας να λάβουν μέρος, όπως απευθυνθούν εις τον κ. Κιτύλην, όστις μετά των μετ’ αυτού συνεργαζομένων θέλει διδάξη και προπαρασκευάση την χορωδίαν επί τη βάσει μουσικοσυνθέσως εκκλησιαστικών ύμνων του γνωστού μουσικοσυνθέτου Σακελλαρίου.

Ο Πρόεδρος Γ. Π. Μέντης, ο Γραμματεύς Γ. Παπαδάκης.

Που έγκειται το αστείο; Δεν υπήχε εκκλησιαστική Εφορεία στην Κοινότητα του Τζοχάννεσμπουργκ. Υπήρχε υποτυπώδης εκκλησιαστική επιτροπή, όπως άλλωστε προέβλεπε και το καταστατικό. Όπως η γνωστοποιήση λέει, πρόεδρος της Εφορείας! Ο Γ. Π. Μέντης, όστις επί πολλά χρόνια διετέλεσε παράγον της κοινότητος, με εκείνα τα ευτράπελα έργα του στην κοινότητα. Αυτός είχε ταξιδεύση στην Ευρώπη τον Απρίλιο του 1934 αποχαιρετώντας γνωστούς και φίλους. Τώρα νάτος επέστρεψε πάλιν και ποιός ξέρει τι πράξεις ετοιμάζει, το μέλλον θα το δείξει.

Αυτό για την κοιν. Γιοχ. Να το μεταφέρω στο 1934

Η Κοινότητα Τζοχάννεσμπουργκ έκανε τον ετήσιο χορό της την Τρίτην 14ης Αυγούστου στο Σέλμπορν Χώλ του Δημαρχείου της πόλεως. Σ΄αυτό το χορό προσήλθαν πολλοί ομογενείς, άνδρες και γυναίκες και αρκετοί ξένοι. Από ενωρίς άρχησαν προσερχόμενοι και γρήγορα η αίθουσα γέμισε. Τα μέλη του Δ. Συμβουλίου οργάνωσαν πολύ καλά αυτή την εκδήλωση. Στις χοροεσπερίδες αυτού του είδος, εκδηλώνεται η συνοχή και ο εθνισμός των ομογενών και συμβάλλειστην περιτέρω σύσφιξη των φιλικών και κοινωνικών σχέσεων. Εις αυτάς ενθυμούνται τον ιδιαίτερο κρίκο ο οποίος τους ενώνει. Αν έλλειπαν οι συναθροίσεις αυτού του είδους τότε πράγματι οι έλληνες ομογενείς θα αποτελούσαν σποραδικάς μονάδας αι οποίαι άνευ συνοχής και ομαδικού συναισθήματος θα χάντωνταν εντελώς μέσα στο ξένο περιβάλλον που ζούσαν.

Στην παρούσα χοροεπερίδα, από ενωρίς άρχισε η μουσική να παίζει και ο ένας χορός διαδέχετο τον άλλον και η ευχάριστος διασκέδαση κράτησε μέχρι αργά το βράδυ.

τα κοινοτικά της, καθ’ ον χρόνον οι προεδροπαράγοντες της Κοινότητος Γιοχάννεσμπουργκ σφάζονταν τόσον με τα πολιτικά όσον και με το ποιός είσαι εσύ και ποιός εγώ με αποτέλεσμα; Δυσπραγία και ξηρασία. Τώρα βλέπουμε, η Κοινότητα του Κέιπ-Τάουν βρήκε τον διδάσκαλο Χρ. Σιάντωνα. Αυτός όπως πρέπει να θυμούσαστε, πριν λίγα χρόνια πάλι, η Κοινότητα Γιοχάννεσμπρουγκ είχε φέρει από την Ελλάδα έναν διακεκριμένο παιδαγωγό τον οποίον, μη

i