54 καὶ ἡμέρα ἦν παρασκευῆς καὶ σάββατον ἐπέφωσκεν.

55 Κατακολουθήσασαι δὲ αἱ γυναῖκες,

αἵτινες ἦσαν συνεληλυθυῖαι ἐκ τῆς Γαλιλαίας αὐτῷ,

ἐθεάσαντο τὸ μνημεῖον καὶ ὡς ἐτέθη τὸ σῶμα αὐτοῦ,

56 ὑποστρέψασαι δὲ ἡτοίμασαν ἀρώματα καὶ μύρα.

καὶ τὸ μὲν σάββατον ἡσύχασαν κατὰ τὴν ἐντολήν.

24:1 Τῇ δὲ μιᾷ τῶν σαββάτων ὄρθρου βαθέως

ἐπὶ τὸ μνῆμα ἦλθον, φέρουσαι ἃ ἡτοίμασαν ἀρώματα.

2 εὗρον δὲ τὸν λίθον ἀποκεκυλισμένον ἀπὸ τοῦ μνημείου,

3 εἰσελθοῦσαι δὲ οὐχ εὗρον τὸ σῶμα τοῦ κυρίου Ἰησοῦ.

4 καὶ ἐγένετο ἐν τῷ ἀπορεῖσθαι αὐτὰς περὶ τούτου

καὶ ἰδοὺ ἄνδρες δύο ἐπέστησαν αὐταῖς ἐν ἐσθῆτι ἀστραπτούσῃ.

5 Ἐμφόβων δὲ γενομένων αὐτῶν καὶ κλινουσῶν τὰ πρόσωπα εἰς τὴν γῆν

εἶπαν πρὸς αὐτάς·

τί ζητεῖτε τὸν ζῶντα μετὰ τῶν νεκρῶν?·

6 Oὐκ ἔστιν ὧδε, ἀλλὰ ἠγέρθη!!!

μνήσθητε ὡς ἐλάλησεν ὑμῖν ἔτι ὢν ἐν τῇ Γαλιλαίᾳ

7 λέγων τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου ὅτι

δεῖ παραδοθῆναι εἰς χεῖρας ἀνθρώπων ἁμαρτωλῶν

καὶ σταυρωθῆναι

καὶ τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ ἀναστῆναι!

8 καὶ ἐμνήσθησαν τῶν ῥημάτων αὐτοῦ.

9 Καὶ ὑποστρέψασαι ἀπὸ τοῦ μνημείου

ἀπήγγειλαν ταῦτα πάντα τοῖς ἕνδεκα καὶ πᾶσιν τοῖς λοιποῖς.

10 Ὴσαν δὲ (α) ἡ Μαγδαληνὴ Μαρία καὶ (Β) Ἰωάννα καὶ (γ) Μαρία ἡ Ἰακώβου (Δ) καὶ αἱ λοιπαὶ σὺν αὐταῖς.

Ἔλεγον πρὸς τοὺς ἀποστόλους ταῦτα,

11 καὶ ἐφάνησαν ἐνώπιον αὐτῶν ὡσεὶ λῆρος τὰ ῥήματα ταῦτα,

καὶ ἠπίστουν αὐταῖς.

12 Ὁ δὲ Πέτρος ἀναστὰς, ἔδραμεν ἐπὶ τὸ μνημεῖον

καὶ παρακύψας βλέπει τὰ ὀθόνια μόνα,

καὶ ἀπῆλθεν πρὸς ἑαυτὸν θαυμάζων τὸ γεγονός.

(ΟΧΙ ΑΓΓΕΛΟΣ – OXI ΜΑΡΤΥΡΙΑ!)

13 Καὶ ἰδοὺ δύο ἐξ αὐτῶν ἐν αὐτῇ τῇ ἡμέρᾳ

ἦσαν πορευόμενοι εἰς κώμην

ἀπέχουσαν σταδίους ἑξήκοντα ἀπὸ Ἰερουσαλήμ,

ᾗ ὄνομα Ἐμμαοῦς,

14 καὶ αὐτοὶ ὡμίλουν πρὸς ἀλλήλους

περὶ πάντων τῶν συμ+βεβηκότων τούτων.

15 καὶ ἐγένετο ἐν τῷ ὁμιλεῖν αὐτοὺς καὶ συ+ζητεῖν

καὶ αὐτὸς Ἰησοῦς ἐγγίσας, συν+επορεύετο αὐτοῖς,

16 οἱ δὲ ὀφθαλμοὶ αὐτῶν ἐκρατοῦντο τοῦ μὴ ἐπιγνῶναι αὐτόν.

7 εἶπεν δὲ πρὸς αὐτούς·

τίνες οἱ λόγοι οὗτοι οὓς ἀντι+βάλλετε πρὸς ἀλλήλους

περιπατοῦντες;

καὶ ἐστάθησαν σκυθρωποί! !!!

18 Ἀποκριθεὶς δὲ εἷς ὀνόματι Κλεοπᾶς, εἶπεν πρὸς αὐτόν·

σὺ μόνος παροικεῖς Ἰερουσαλὴμ

καὶ οὐκ ἔγνως τὰ γενόμενα ἐν αὐτῇ

ἐν ταῖς ἡμέραις ταύταις;

19 καὶ εἶπεν αὐτοῖς·

ποῖα;

οἱ δὲ εἶπαν αὐτῷ·

τὰ περὶ Ἰησοῦ τοῦ Ναζαρηνοῦ,

ὃς ἐγένετο ἀνὴρ προφήτης

δυνατὸς ἐν ἔργῳ καὶ λόγῳ

ἐναντίον τοῦ θεοῦ καὶ παντὸς τοῦ λαοῦ,

20 ὅπως τε παρέδωκαν αὐτὸν οἱ ἀρχιερεῖς καὶ οἱ ἄρχοντες ἡμῶν (+ ΗΡΩΔΗΣ)

εἰς κρίμα θανάτου καὶ ἐσταύρωσαν αὐτόν.

21Ἥμεῖς δὲ ἠλπίζομεν (Praeteritum)

ὅτι αὐτός ἐστιν ὁ μέλλων λυτροῦσθαι τὸν Ἰσραήλ·

ἀλλά γε καὶ σὺν πᾶσιν τούτοις τρίτην ταύτην ἡμέραν ἄγει

ἀφ᾽ οὗ ταῦτα ἐγένετο.

22 Ἀλλὰ καὶ γυναῖκές τινες ἐξ ἡμῶν

ἐξέστησαν ἡμᾶς,

γενόμεναι ὀρθριναὶ ἐπὶ τὸ μνημεῖον,

23 καὶ μὴ εὑροῦσαι τὸ σῶμα αὐτοῦ,

ἦλθον λέγουσαι καὶ ὀπτασίαν ἀγγέλων ἑωρακέναι,

οἳ λέγουσιν αὐτὸν ζῆν.

24 καὶ ἀπῆλθόν τινες τῶν σὺν ἡμῖν ἐπὶ τὸ μνημεῖον

καὶ εὗρον οὕτως, καθὼς καὶ αἱ γυναῖκες εἶπον,

αὐτὸν δὲ οὐκ εἶδον!

25 καὶ αὐτὸς εἶπεν πρὸς αὐτούς·

ὦ ἀνόητοι καὶ βραδεῖς τῇ καρδίᾳ

τοῦ πιστεύειν ἐπὶ πᾶσιν οἷς ἐλάλησαν οἱ προφῆται·

26 οὐχὶ ταῦτα ἔδει παθεῖν τὸν χριστὸν

καὶ εἰσελθεῖν εἰς τὴν δόξαν αὐτοῦ;

27 καὶ ἀρξάμενος ἀπὸ Μωϋσέως

καὶ ἀπὸ πάντων τῶν προφητῶν

διερμήνευσεν αὐτοῖς ἐν πάσαις ταῖς γραφαῖς

τὰ περὶ ἑαυτοῦ.

28 Καὶ ἤγγισαν εἰς τὴν κώμην οὗ ἐπορεύοντο,

καὶ αὐτὸς προσεποιήσατο πορρώτερον πορεύεσθαι.

29 καὶ παρεβιάσαντο αὐτὸν λέγοντες·

μεῖνον μεθ᾽ ἡμῶν,

ὅτι πρὸς ἑσπέραν ἐστὶν

καὶ κέκλικεν ἤδη ἡ ἡμέρα.

καὶ εἰσῆλθεν τοῦ μεῖναι σὺν αὐτοῖς.

30 καὶ ἐγένετο ἐν τῷ κατακλιθῆναι αὐτὸν μετ᾽ αὐτῶν

λαβὼν τὸν ἄρτον εὐλόγησεν καὶ κλάσας ἐπεδίδου αὐτοῖς,

31 αὐτῶν δὲ διηνοίχθησαν οἱ ὀφθαλμοὶ

καὶ ἐπέγνωσαν αὐτόν·

καὶ αὐτὸς ἄφαντος ἐγένετο ἀπ᾽ αὐτῶν.

32 καὶ εἶπαν πρὸς ἀλλήλους·

οὐχὶ ἡ καρδία ἡμῶν καιομένη ἦν [ἐν ἡμῖν]

ὡς ἐλάλει ἡμῖν ἐν τῇ ὁδῷ,

ὡς διήνοιγεν ἡμῖν τὰς γραφάς;

33 Καὶ ἀναστάντες αὐτῇ τῇ ὥρᾳ ὑπέστρεψαν εἰς Ἰερουσαλὴμ

καὶ εὗρον ἠθροισμένους τοὺς ἕνδεκα καὶ τοὺς σὺν αὐτοῖς,

34 λέγοντας ὅτι

Ὄντως ἠγέρθη ὁ κύριος καὶ ὤφθη Σίμωνι!

35 καὶ αὐτοὶ ἐξηγοῦντο τὰ ἐν τῇ ὁδῷ

καὶ ὡς ἐγνώσθη αὐτοῖς ἐν τῇ κλάσει τοῦ ἄρτου.

36 Ταῦτα δὲ αὐτῶν λαλούντων

αὐτὸς ἔστη ἐν μέσῳ αὐτῶν καὶ λέγει αὐτοῖς·

εἰρήνη ὑμῖν. (Σαλόμ)

37 πτοηθέντες δὲ καὶ ἔμφοβοι γενόμενοι ἐδόκουν πνεῦμα θεωρεῖν.

38 καὶ εἶπεν αὐτοῖς·

τί τεταραγμένοι ἐστὲ

καὶ διὰ τί διαλογισμοὶ ἀναβαίνουσιν ἐν τῇ καρδίᾳ ὑμῶν;

39 Ἴδετε! τὰς χεῖράς μου καὶ τοὺς πόδας μου

ὅτι ἐγώ εἰμι αὐτός·

ψηλαφήσατέ με καὶ ἴδετε !,

ὅτι πνεῦμα σάρκα καὶ ὀστέα οὐκ ἔχει

καθὼς ἐμὲ θεωρεῖτε ἔχοντα.

40 καὶ τοῦτο εἰπὼν, ἔδειξεν αὐτοῖς τὰς χεῖρας καὶ τοὺς πόδας.

41 ἔτι δὲ ἀπιστούντων αὐτῶν ἀπὸ τῆς χαρᾶς καὶ θαυμαζόντων εἶπεν αὐτοῖς·

ἔχετέ τι βρώσιμον ἐνθάδε;

42 οἱ δὲ ἐπέδωκαν αὐτῷ ἰχθύος ὀπτοῦ μέρος·

43 καὶ λαβὼν ἐνώπιον αὐτῶν ἔφαγεν.

44 Εἶπεν δὲ πρὸς αὐτούς·

οὗτοι οἱ λόγοι μου οὓς ἐλάλησα πρὸς ὑμᾶς ἔτι ὢν σὺν ὑμῖν,

ὅτι δεῖ πληρωθῆναι πάντα τὰ γεγραμμένα

ἐν τῷ νόμῳ Μωϋσέως

καὶ τοῖς προφήταις καὶ ψαλμοῖς περὶ ἐμοῦ.

45 τότε διήνοιξεν αὐτῶν τὸν νοῦν τοῦ συνιέναι τὰς γραφάς·

46 καὶ εἶπεν αὐτοῖς ὅτι

οὕτως γέγραπται παθεῖν τὸν χριστὸν καὶ ἀναστῆναι ἐκ νεκρῶν τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ,

47 καὶ κηρυχθῆναι ἐπὶ τῷ ὀνόματι αὐτοῦ μετάνοιαν

εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν εἰς πάντα τὰ ἔθνη.

ἀρξάμενοι ἀπὸ Ἰερουσαλὴμ

48 ὑμεῖς μάρτυρες τούτων.

49 καὶ [ἰδοὺ] ἐγὼ ἀποστέλλω τὴν ἐπαγγελίαν τοῦ πατρός μου ἐφ᾽ ὑμᾶς·

ὑμεῖς δὲ καθίσατε ἐν τῇ πόλει ἕως οὗ ἐνδύσησθε ἐξ ὕψους δύναμιν.

50 Ἐξήγαγεν δὲ αὐτοὺς [ἔξω] ἕως πρὸς Βηθανίαν,

καὶ ἐπάρας τὰς χεῖρας αὐτοῦ εὐλόγησεν αὐτούς.

51 καὶ ἐγένετο ἐν τῷ εὐλογεῖν αὐτὸν αὐτοὺς διέστη ἀπ᾽ αὐτῶν

καὶ ἀνεφέρετο εἰς τὸν οὐρανόν.

52 Καὶ αὐτοὶ προσκυνήσαντες αὐτὸν ὑπέστρεψαν εἰς Ἰερουσαλὴμ μετὰ χαρᾶς μεγάλης

53 καὶ ἦσαν διὰ παντὸς ἐν τῷ ἱερῷ εὐλογοῦντες τὸν θεόν.

BGT Acts 1:1 Τὸν μὲν πρῶτον λόγον ἐποιησάμην περὶ πάντων, ὦ Θεόφιλε,

ὧν ἤρξατο ὁ Ἰησοῦς ποιεῖν τε καὶ διδάσκειν,

2 ἄχρι ἧς ἡμέρας ἐντειλάμενος τοῖς ἀποστόλοις διὰ πνεύματος ἁγίου οὓς ἐξελέξατο, ἀνελήμφθη.

3 οἷς καὶ παρέστησεν ἑαυτὸν ζῶντα μετὰ τὸ παθεῖν αὐτὸν ἐν πολλοῖς τεκμηρίοις,

δι᾽ ἡμερῶν τεσσεράκοντα ὀπτανόμενος αὐτοῖς καὶ λέγων τὰ περὶ τῆς βασιλείας τοῦ θεοῦ·

4 καὶ συναλιζόμενος, παρήγγειλεν αὐτοῖς

ἀπὸ Ἱεροσολύμων μὴ χωρίζεσθαι

ἀλλὰ περιμένειν τὴν ἐπαγγελίαν τοῦ πατρὸς ἣν ἠκούσατέ μου,

5 ὅτι Ἰωάννης μὲν ἐβάπτισεν ὕδατι,

ὑμεῖς δὲ ἐν πνεύματι βαπτισθήσεσθε ἁγίῳ οὐ μετὰ πολλὰς ταύτας ἡμέρας

Der Erste Tag (= 40 Tagen komprimiert)

Osterbekenntnis - Gemeindekatechese

Die Grabesgeschichte

(24,1-12)

„Dunkel“

Die Emmausgeschichte

(24,13-35)

„Licht“

Die Geschichte von der Erscheinung am Osterabend (24,36-53)

„Dunkel“

24,1-3: Drei benannte Frauen entdecken den leeren Grab außerhalb von Jerusalem

24,13-14: Zwei unbekannte Jünger auf dem Weg von Jerusalem nach Emmaus

24, 32-35: Noch in derselben Stunde brachen sie auf und kehrten nach Jerusalem zurück, und sie fanden die Elf und die anderen Jünger versammelt.

Exegese der Exegese

24, 4-7: Auskunft der beiden Boten in leuchtenden Gewändern

24, 5-6: Was sucht ihr den Lebenden bei den Toten? 6Er ist nicht hier, sondern er ist auferstanden. Erinnert euch an das, was er euch gesagt hat, als er noch in Galiläa war:

24, 15-16: Begegnung mit den „ unbekannten“ (Jesus)

24, 36-43: „Parusie“ des Auferstandenen:

24, 39: Ich bin es selbst. Faßt mich doch an, und begreift: Kein Geist hat Fleisch und Knochen, wie ihr es bei mir seht.

5 ἐμφόβων δὲ γενομένων αὐτῶν καὶ κλινουσῶν τὰ πρόσωπα εἰς τὴν γῆν [ …] 8 καὶ ἐμνήσθησαν τῶν ῥημάτων αὐτοῦ.

καὶ ἐστάθησαν σκυθρωποί [ …] 21ἡμεῖς δὲ ἠλπίζομεν

24,8-11: Erkenntnis der Frauen und Zeugnis (= Nachricht an die Jünger)

Weggespräch in drei Etappen (17-21a, 21b-24; 25-27)

24,44-49: Worte des Auferstandenen

„Exegese“ = Prophetie des irdischen Jesu über die Passion (Leidensweissagung)

„Exegese“ = Propheten + Moses

(vgl. 1 Kor. 15,5: gemäß der Schriften

„Exegese“ = Propheten + Moses + Psalmen

+

24:47-48 und in seinem Namen wird man allen Völkern, angefangen in Jerusalem, verkünden, sie sollen umkehren, damit ihre Sünden vergeben werden.Ihr seid Zeugen dafür.

24,12: Besichtigung des Grabes durch Petrus

καὶ ἀπῆλθεν πρὸς ἑαυτὸν θαυμάζων τὸ γεγονός

24,28-32: Erkennen Jesu beim Brotbrechen [ …] καὶ αὐτὸς ἄφαντος ἐγένετο ἀπ᾽ αὐτῶν.

24,50-53: Ende der Erscheinung - Himmelfahrt

Oeffnen (Erschlossen) -

Große Freude

Codex aureus Echternach (Luxenburg 1031- 16 Bildseiten) Nuernberg

Herber Fendrich, Der Glaube macht Beine Bibel Heute 41 (2005 Weg Erfahrungen) 17-20

Ohne Gehen kein Sehen

G. Miller / F.W. Niehl (Hg.): Von Babel bis Emmaus. Biblische Texte spannend ausgelegt, München

Bei der Emmausgeschichte schließt sich Lk 24,13 (»zwei von ihnen«) unmittelbar an Lk 24,9-11 an (»und allen übrigen«). Doch der Schluss mit dem Hinweis auf die Erscheinung vor Simon (24,34) zeigt, daß die ganze Perikope in ihrer Aussage sich als Fortführung von 24,12 versteht (IVinis am Grab). In der zweiten Etappe des Weggesprächs (24,21b-24) ist der Hinweis auf die Nachricht von den Frauen (24,22) mit dem vorausgehenden Abschnitt aus der Grabesgeschichte verknüpft (24,8-11). Der letzte Abschnitt des Lukas, die Geschichte von der Erscheinung am Osterabend (24,36-53) schließt mit der Schilderung der Erscheinung des Auferstandenen vor den Aposteln und Jüngern direkt an das »OstenBekenntnis der Gemeinde« und die Ostererfahrung der beiden Jünger im (24,34-35). Mit den Auftragsworten und dem Abschied des Auferstandenen (24,44-53) endet das Lukasevangelium. Diese kurze Skizzierung des Zusammenhangs zeigt, wie kunstvoll Lukas seinen Schlußteil aufbaut (so wie man es aus dem ganzen Evangelium gewohnt ist).

Gemeindekatechese - entfaltetes Osterbekenntnis

Lk 24 »Brotbrechen« (Eucharistie)

Apg 8 Taufe

· Wer Jesus nachfolgen will, muß sich auf einen Weg begeben:

Lk 24,13: Die Jünger auf dem Weg von Jerusalem nach Emmaus.

Apg 8,28-28: Der Kämmerer auf dem Weg von Jerusalem nach Gaza.

· Der Jünger muß sich mit den Taten Gottes auseinandersetzen:

Lk 24,4: Die beiden Jünger reden über das, was mit Jesus geschehen ist.

Apg 28b: Der Kämmerer liest im Buch des Propheten Jesaja.

· Um Gottes Taten zu verstehen, braucht es einen, der kompetent ist, sie zu deuten:

Lk 24,15-17: Jesus (dessen Autorität nicht legitimiert werden muß!) gesellt sich zu den Jüngern und fragt.

Apg 8,29-30: Vom Geist Gottes getrieben, gesellt sich Philippus zum Kämmerer und fragt.

· Zur rechten Unterweisung des Jüngers gehört es, daß er nicht einfach zuhört, sondern selber seine Fragen formuliert.

Lk 24,18-24: Die Jünger erzählen von den unverständlichen Vorgängen in Jerusalem.

Apg 8,31-34: Der Kämmerer bittet um Erklärung des Textes, den er nicht versteht.

· Echtes Verstehen dessen, was Gott tut, wächst aus dem Hören auf Gottes Wort:

Lk 24,25-27: Jesus erklärt, was geschehen ist, aus der Schrift.

Apg 8,35: Philippus deutet die Schrift.

· Zürn Leben als Jünger gehören Wort und Sakrament:

Lk 24,28-29: Die Jünger bitten Jesus um seine Gegenwart.

Apg 8,36-37: Der Kämmerer bittet um die Taufe.

· Wirkmächtige Zeichen im Leben des Jüngers begründen dessen Selbständigkeit:

Lk 24,30-31: Indem Jesus das Brot bricht, erkennen die Jünger ihn. Er entschwindet ihren Augen.

Apg 8,38-39a: Philippus tauft den Kämmerer. Darauf entschwindet er.

· Der Christ kann selbständig seinen Weg gehen, von Wort und Sakrament gestärkt:

Lk 24,32-33: Die Jünger sind vom Erfahrenen überwältigt. Sie kehren nach Jerusalem zurück.

Apg 8,39b: Der Kämmerer ist von Freude erfüllt. Er setzt seinen Weg fort.

·

. Die nach Jerusalem zurückkehrenden Jünger müssen in der Runde der Jünger erfahren, daß der Glaube des einzelnen eingeordnet ist in das offizielle Bekenntnis der Gemeinde: »Der Herr ist wirklich auferweckt worden und ist dem Simon erschienen.«

Sabine Pemsel-Maier https://doi.org/10.23768/wirelex.Auferstehung_Jesu.100283

Die Frage, wann Jesus auferstanden ist, ist als Frage nach dem genauen Zeitpunkt genauso wenig beantwortbar wie die Frage, ob die Auferstehung tatsächlich stattgefunden hat. Denn ein Geschehen der göttlichen Wirklichkeit spielt sich nicht auf der irdischen Zeitschiene ab. Datierbar ist nicht die Auferweckung, sondern allenfalls, wann dies offenbar wurde. Wenn davon die Rede ist, dass Jesus „am dritten Tag“ auferweckt wurde, steht dahinter keine Zeitangabe, sondern die im AT grundgelegte Hoffnung auf die göttliche Rettung aus tödlicher Gefahr. Der dritte Tag steht für das Ende einer Zeitspanne, an der sich in aussichtloser Lage die von Gott gewirkte rettende Wende ereignet: Am dritten Tag befreit Joseph seine Brüder aus der Gefangenschaft (Gen 42,18), schließt Gott mit seinem Volk den Bund (), richtet Gott sein Volk wieder auf (Hos 6,2), beginnt Ester ihr Rettungswerk für Israel (Est 5,1), wird Jona aus dem Bauch des Fisches ausgespien (Jon 2,1-11; Mt 12,40).

Die Verse 28-31 weisen auf den Ort hin, wo die Glaubenden erfahren können, daß ihr Herr lebt: die Eucharistie.

ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ

ΠΡΟΣ ΕΜΜΑΟΥΣ

8Η μέρα

3Η μερα

παραλαβὼν Πέτρον καὶ Ἰωάννην καὶ Ἰάκωβον

Ανώνυμοι

Όρος Berg

οδός Weg

προσεύξασθαι – Gebet

Zweifel

αλλοίωση των ρούχων και του είδους του προσωπου

“ Unbekannt” – Nicht Face to Face sondern Mit reisender

Ύπνος – Schlaf

Κινηση - Bewegung

Personifizierte Schriften

0 καὶ ἰδοὺ ἄνδρες δύο συνελάλουν αὐτῷ, οἵτινες ἦσαν Μωϋσῆς καὶ Ἠλίας,31οἳ ὀφθέντες ἐν δόξῃ, ἔλεγον τὴν ἔξοδον αὐτοῦ, ἣν ἤμελλεν πληροῦν ἐν Ἰερουσαλήμ.

ΓΡΑΦΕΣ – Schriften

ΚΑΤΆΒΑΣΗ

Zurueckkehren

2. Der erste Tag der Woche

• Die Grabesgeschichte (24,1-12)

24,1-3: Entdeckung des leeren Grabes

24,4-7: Auskunft der beiden Boten

24,8-11: Erkenntnis der Frauen und Nachricht an die Jünger

24,12: Besichtigung des Grabes durch Petrus

• Die Emmausgeschichte (24,13-35)

24,13-14: Zwei Jünger auf dem Weg

24,15-16: Begegnung mit Jesus

24,17-27: Weggespräch in drei Etappen (17-21a, 21b-24; 25-27)

24,28-32: Erkennen Jesu beim Brotbrechen

24,33-35: Rückkehr nach Jerusalem

• Die Geschichte von der Erscheinung am Osterabend (24,36-53)

24,36-43: Jesus weist sich als Auferstandener aus

24,44-49: Worte des Auferstandenen

24,50-53: Ende der Erscheinung

Bei der Emmausgeschichte schließt sich Lk 24,13 (»zwei von ihnen«) unmittelbar an Lk 24,9-11 an (»und allen übrigen«). Doch der Schluß mil dem Hinweis auf die Erscheinung vor Simon (24,34) zeigt, daß die gan/c Perikope in ihrer Aussage sich als Fortführung von 24,12 versteht (IVinis am Grab). In der zweiten Etappe des Weggesprächs (24,21b-24) ist der Hinweis aiil die Nachricht von den Frauen (24,22) mit dem vorausgehenden Abschnill aus der Grabesgeschichte verknüpft (24,8-11). Der letzte Abschnitt des Lukas, die Geschichte von der Erscheinung am Osterabend (24,36-53) schließt mit der Schilderung der Erscheinung de· Auferstandenen vor den Aposteln und Jüngern direkt an das »Osk-ihr kenntnis der Gemeinde« und die Ostererfahrung der beiden Jünger im (24,34-35). Mit den Auftragsworten und dem Abschied des Auferstand! nen (24,44-53) endet das Lukasevangelium.

Diese kurze Skizzierung des Zusammenhangs zeigt, wie kunstvoll l,iik;r. seinen Schlußteil aufbaut (so wie man es aus dem ganzen Evangelium gewohnt ist).

1. Μία και μόνον ημέρα = 3η (που συμπυκώνει 40)

2. Κίνηση προς Τάφο – Εμμαούς – ΙΕΡΟΥΣΑΛΗΜ

3. Πολλά Πρόσωπα (Γυναίκες, Άνδρες άγνωστοι + γνωστοί)

1. Διάλογος

2. Κενά

3. Μοτίβο άγνοιας + Ειρωνεία (Χριστολογικές)

4.

7. Als Gemeindekatechese verstehen

Unter den Theorien über Form und Gattung der Emmausgeschichte ist eine bestechend. Sie legt das Gewicht auf die Art der Darstellung des Gesprächs, wie die Schrift ausgelegt wird. Außerdem hat die Perikope als zweiten Schwerpunkt den Ritus des Brotbrechens. Schriftauslegung im Gespräch und geheiligter Ritus - diesen Aufbau findet man auch in einem anderen Text des Lukas, nämlich in Apg 8,26-39, in der Erzählung von der Begegnung zwischen Philippus und dem äthiopischen Kämmerer. Vergleicht man die Struktur der beiden Texte, so zeigt sich, daß Höhepunkt der beiden Begebenheiten der Empfang eines der Sakramente ist, die im Leben der Urgemeinde im Vordergrund standen: und. Es geht also um etwas anderes als einen »Bericht«: das Zeugnis wird in Form einer religiösen Unterweisung gegeben.

Gemeindekatechese - entfaltetes Osterbekenntnis

Lk 24 »Brotbrechen« (Eucharistie)

Apg 8 Taufe

· Wer Jesus nachfolgen will, muß sich auf einen Weg begeben:

Lk 24,13: Die Jünger auf dem Weg von Jerusalem nach Emmaus.

Apg 8,28-28: Der Kämmerer auf dem Weg von Jerusalem nach Gaza.

· Der Jünger muß sich mit den Taten Gottes auseinandersetzen:

Lk 24,4: Die beiden Jünger reden über das, was mit Jesus geschehen ist.

Apg 28b: Der Kämmerer liest im Buch des Propheten Jesaja.

· Um Gottes Taten zu verstehen, braucht es einen, der kompetent ist, sie zu deuten:

Lk 24,15-17: Jesus (dessen Autorität nicht legitimiert werden muß!) gesellt sich zu den Jüngern und fragt.

Apg 8,29-30: Vom Geist Gottes getrieben, gesellt sich Philippus zum Kämmerer und fragt.

· Zur rechten Unterweisung des Jüngers gehört es, daß er nicht einfach zuhört, sondern selber seine Fragen formuliert.

Lk 24,18-24: Die Jünger erzählen von den unverständlichen Vorgängen in Jerusalem.

Apg 8,31-34: Der Kämmerer bittet um Erklärung des Textes, den er nicht versteht.

· Echtes Verstehen dessen, was Gott tut, wächst aus dem Hören auf Gottes Wort:

Lk 24,25-27: Jesus erklärt, was geschehen ist, aus der Schrift.

Apg 8,35: Philippus deutet die Schrift.

· Zürn Leben als Jünger gehören Wort und Sakrament:

Lk 24,28-29: Die Jünger bitten Jesus um seine Gegenwart.

Apg 8,36-37: Der Kämmerer bittet um die Taufe.

· Wirkmächtige Zeichen im Leben des Jüngers begründen dessen Selbständigkeit:

Lk 24,30-31: Indem Jesus das Brot bricht, erkennen die Jünger ihn. Er entschwindet ihren Augen.

Apg 8,38-39a: Philippus tauft den Kämmerer. Darauf entschwindet er.

· Der Christ kann selbständig seinen Weg gehen, von Wort und Sakrament gestärkt:

Lk 24,32-33: Die Jünger sind vom Erfahrenen überwältigt. Sie kehren nach Jerusalem zurück.

Apg 8,39b: Der Kämmerer ist von Freude erfüllt. Er setzt seinen Weg fort.

·

. Die nach Jerusalem zurückkehrenden Jünger müssen in der Runde der Jünger erfahren, daß der Glaube des einzelnen eingeordnet ist in das offizielle Bekenntnis der Gemeinde: »Der Herr ist wirklich auferweckt worden und ist dem Simon erschienen.«

Schriften

Philoxenia + Diakonie

Eucharistie

Martyria

Es zeigt sich also: In beiden Geschichten sind Menschen unterwegs. Sie beschäftigen sich mit Fragen, die ihnen durch einen, der sich auf wunderbare Weise zu ihnen gesellt, aus der Schrift interpretiert werden. Auf ihre Bitte hin gewährt er ihnen etwas, was in der Kirche als Sakrament gilt. Am Ende ist die helfende Person verschwunden; die Menschen sind in die Selbständigkeit entlassen. Zweifellos bestehen Unterschiede zwischen den beiden Texten, doch die Grundstruktur ist die gleiche. In beiden Texten soll dem Leser eine kirchliche Unterweisung geboten werden. - Geschichten, die der Gemeindekatechese dienen.

Die Emmausperikope geht gegenüber der »Katechese« in der Apostelgeschichte noch einen entscheidenden Schritt weiter

8. Als entfaltetes Osterbekenntnis begreifen

Vers 34 der Emmausgeschichte formuliert das österliche Urbekenntnis (vgl. l Kor 15,3-5). Das Wort »wirklich« (ontos) kennzeichnet die Erscheinung vor Simon als Bestätigung der Auferstehung - auch gegen alle Zweifler. Der Auferstandene wird der Kyrios genannt (vgl. auch Mk 16,6-7). Für diese Kurzformel des Osterbekenntnisses gibt es in der Apostelgeschichte einige mehr oder weniger entfaltete Beispiele. Das erste steht in der Petruspredigt, Apg 2,22-24 und 32-33; andere etwa Apg 4,10 (in Kurzfassung) oder Apg 10,38-41 (in entfalteterer Form). Was in diesen Osterbekenntnissen gesagt ist, was Lk 24,34 in einen Satz zusammenfaßt, das entfaltet die Emmausperikope in einer Geschichte: ein Bekenntnis in narrativer Form.

Nach einer »Einleitung«, dem Aufbau der Szenerie und der Vorstellung der handelnden Personen (Verse 13-18) wird gesagt, wer Jesus ist (Prophet), wo er herkommt (Nazaret), und es ist von seinem kraftvollen Wirken in Wort und Tat die Rede (Vers 19).Dann wird Prozeß und Kreuzigung erwähnt und die Schuldigen werden genannt (Vers 20). Der nächste Abschnitt spricht von den zerronnenen Hoffnungen und der Unsicherheit der Jüngergruppe (Verse 21-24).

• Daran schließt sich die Schelte der Jünger an; sie klingt so hart wie manche Anklage der Propheten (Vers 25). Aufgrund der Schrift wird der Ratschluß Gottes offenbar (Verse 26-27): der Messias mußte leiden (vgl. Apg, 2,23; 3,18), um in seine Herrlichkeit /u kommen (vgl. Lk 9,32; 21,27). Die Glaubenden erkennen, wer er ist (vgl. Apg 2,36).

• Beim Brotbrechen wird die Nähe des Herrn offenbar; die Jünger begreifen, daß er lebt (Verse 28-31).Sie eilen mit dieser Botschaft zur Gemeinschaft der Jünger und bekennen mit ihr: Der Herr ist auferweckt und hat sich sehen lassen (Verse 33-35). Das entfaltete (erzählte) Bekenntnis enthält zwei »Einschübe«, die die Gemeindesituation angesichts des Osterbekenntnisses mit einbeziehen: Die Verse 21-25 bringen die Unsicherheit und den ständig lauernden Zweifel der Gemeinde angesichts der Botschaft vom auferstandenen Herrn, samt der Kritik an dieser Haltung.

18 Καὶ ἐγένετο ἐν τῷ εἶναι αὐτὸν προσευχόμενον κατὰ μόνας συνῆσαν αὐτῷ οἱ μαθηταί,

καὶ ἐπηρώτησεν αὐτοὺς λέγων· τίνα με λέγουσιν οἱ ὄχλοι εἶναι;

19 οἱ δὲ ἀποκριθέντες εἶπαν· Ἰωάννην τὸν βαπτιστήν, ἄλλοι δὲ Ἠλίαν,

ἄλλοι δὲ ὅτι προφήτης τις τῶν ἀρχαίων ἀνέστη.

20 εἶπεν δὲ αὐτοῖς· ὑμεῖς δὲ τίνα με λέγετε εἶναι; Πέτρος δὲ ἀποκριθεὶς εἶπεν· τὸν χριστὸν τοῦ θεοῦ.

21 ὁ δὲ ἐπιτιμήσας αὐτοῖς παρήγγειλεν μηδενὶ λέγειν τοῦτο

22 εἰπὼν ὅτι δεῖ τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου πολλὰ παθεῖν

καὶ ἀποδοκιμασθῆναι ἀπὸ τῶν πρεσβυτέρων καὶ ἀρχιερέων καὶ γραμματέων

καὶ ἀποκτανθῆναι καὶ τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ ἐγερθῆναι.

23 Ἔλεγεν δὲ πρὸς πάντας· εἴ τις θέλει ὀπίσω μου ἔρχεσθαι,

ἀρνησάσθω ἑαυτὸν καὶ ἀράτω τὸν σταυρὸν αὐτοῦ καθ᾽ ἡμέραν καὶ ἀκολουθείτω μοι.

24 ὃς γὰρ ἂν θέλῃ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ σῶσαι ἀπολέσει αὐτήν·

ὃς δ᾽ ἂν ἀπολέσῃ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ ἕνεκεν ἐμοῦ οὗτος σώσει αὐτήν.

25 τί γὰρ ὠφελεῖται ἄνθρωπος κερδήσας τὸν κόσμον ὅλον ἑαυτὸν δὲ ἀπολέσας ἢ ζημιωθείς;

26 ὃς γὰρ ἂν ἐπαισχυνθῇ με καὶ τοὺς ἐμοὺς λόγους, τοῦτον ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐπαισχυνθήσεται,

ὅταν ἔλθῃ ἐν τῇ δόξῃ αὐτοῦ καὶ τοῦ πατρὸς καὶ τῶν ἁγίων ἀγγέλων.

28 Ἐγένετο δὲ μετὰ τοὺς λόγους τούτους ὡσεὶ ἡμέραι ὀκτὼ

[καὶ] παραλαβὼν Πέτρον καὶ Ἰωάννην καὶ Ἰάκωβον ἀνέβη εἰς τὸ ὄρος.

29 καὶ ἐγένετο ἐν τῷ προσεύχεσθαι αὐτὸν

τὸ εἶδος τοῦ προσώπου αὐτοῦ ἕτερον

καὶ ὁ ἱματισμὸς αὐτοῦ λευκὸς ἐξαστράπτων.

30 καὶ ἰδοὺ ἄνδρες δύο συνελάλουν αὐτῷ, οἵτινες ἦσαν Μωϋσῆς καὶ Ἠλίας,31 οἳ ὀφθέντες ἐν δόξῃ, ἔλεγον τὴν ἔξοδον αὐτοῦ, ἣν ἤμελλεν πληροῦν ἐν Ἰερουσαλήμ.

32 ὁ δὲ Πέτρος καὶ οἱ σὺν αὐτῷ ἦσαν βεβαρημένοι ὕπνῳ·

διαγρηγορήσαντες δὲ εἶδον τὴν δόξαν αὐτοῦ καὶ τοὺς δύο ἄνδρας τοὺς συνεστῶτας αὐτῷ.

33 καὶ ἐγένετο ἐν τῷ διαχωρίζεσθαι αὐτοὺς ἀπ᾽ αὐτοῦ εἶπεν ὁ Πέτρος πρὸς τὸν Ἰησοῦν·

ἐπιστάτα, καλόν ἐστιν ἡμᾶς ὧδε εἶναι,

καὶ ποιήσωμεν σκηνὰς τρεῖς, μίαν σοὶ καὶ μίαν Μωϋσεῖ καὶ μίαν Ἠλίᾳ,

μὴ εἰδὼς ὃ λέγει.

34 ταῦτα δὲ αὐτοῦ λέγοντος ἐγένετο νεφέλη καὶ ἐπεσκίαζεν αὐτούς·

ἐφοβήθησαν δὲ ἐν τῷ εἰσελθεῖν αὐτοὺς εἰς τὴν νεφέλην.

35 καὶ φωνὴ ἐγένετο ἐκ τῆς νεφέλης λέγουσα·

οὗτός ἐστιν ὁ υἱός μου ὁ ἐκλελεγμένος, αὐτοῦ ἀκούετε.

36 καὶ ἐν τῷ γενέσθαι τὴν φωνὴν εὑρέθη Ἰησοῦς μόνος.

καὶ αὐτοὶ ἐσίγησαν καὶ οὐδενὶ ἀπήγγειλαν ἐν ἐκείναις ταῖς ἡμέραις οὐδὲν ὧν ἑώρακαν.

37 Ἐγένετο δὲ τῇ ἑξῆς ἡμέρᾳ κατελθόντων αὐτῶν ἀπὸ τοῦ ὄρους συνήντησεν αὐτῷ ὄχλος πολύς.

(Luk 9:28-37 BGT)

13 Am gleichen Tag waren zwei von den Jüngern

auf dem Weg in ein Dorf namens Emmaus,

das sechzig Stadien von Jerusalem entfernt ist.

14 Sie sprachen miteinander über all das, was sich ereignet hatte.

15 Während sie redeten und ihre Gedanken austauschten,

kam Jesus hinzu und ging mit ihnen.

16 Doch sie waren wie mit Blindheit geschlagen,

so daß sie ihn nicht erkannten.

17 Er fragte sie:

Was sind das für Dinge, über die ihr auf eurem Weg miteinander redet?

Da blieben sie traurig stehen,

18 und der eine von ihnen - er hieß Kleopas - antwortete ihm:

Bist du so fremd in Jerusalem,

daß du als einziger nicht weißt,

was in diesen Tagen dort geschehen ist?

19 Er fragte sie:

Was denn?

Sie antworteten ihm:

Das mit Jesus aus Nazaret.

Er war ein Prophet, mächtig in Wort und Tat

vor Gott und dem ganzen Volk.

20 Doch unsere Hohenpriester und Führer haben ihn zum Tod verurteilen

und ans Kreuz schlagen lassen.

21 Wir aber hatten gehofft,

daß er der sei, der Israel erlösen werde.

Und dazu ist heute schon der dritte Tag,

seitdem das alles geschehen ist.

22 Aber nicht nur das:

Auch einige Frauen aus unserem Kreis haben uns in große Aufregung versetzt.

Sie waren in der Frühe beim Grab,

23 fanden aber seinen Leichnam nicht.

Als sie zurückkamen, erzählten sie,

es seien ihnen Engel erschienen

und hätten gesagt,

er lebe.

24 Einige von uns gingen dann zum Grab und fanden alles so,

wie die Frauen gesagt hatten;

ihn selbst aber sahen sie nicht.

25 Da sagte er zu ihnen:

Begreift ihr denn nicht?

Wie schwer fällt es euch, alles zu glauben,

was die Propheten gesagt haben.

26 Mußte nicht der Messias all das erleiden,

um so in seine Herrlichkeit zu gelangen?

27 Und er legte ihnen dar, ausgehend von Mose und allen Propheten,

was in der gesamten Schrift über ihn geschrieben steht.

28 So erreichten sie das Dorf, zu dem sie unterwegs waren.

Jesus tat, als wolle er weitergehen,

29 aber sie drängten ihn und sagten:

Bleib doch bei uns;

denn es wird bald Abend,

der Tag hat sich schon geneigt.

Da ging er mit hinein, um bei ihnen zu bleiben.

30 Und als er mit ihnen bei Tisch war,

nahm er das Brot, sprach den Lobpreis, brach das Brot

und gab es ihnen.

31 Da gingen ihnen die Augen auf,

und sie erkannten ihn;

dann sahen sie ihn nicht mehr.

32 Und sie sagten zueinander:

Brannte uns nicht das Herz in der Brust,

als er unterwegs mit uns redete

und uns den Sinn der Schrift erschloß?

33 Noch in derselben Stunde brachen sie auf

und kehrten nach Jerusalem zurück,

und sie fanden die Elf und die anderen Jünger versammelt.

34 Diese sagten:

Der Herr ist wirklich auferstanden und ist dem Simon erschienen.

35 Da erzählten auch sie, was sie unterwegs erlebt

und wie sie ihn erkannt hatten, als er das Brot brach.

36 Während sie noch darüber redeten,

trat er selbst in ihre Mitte und sagte zu ihnen: Friede sei mit euch!

37 Sie erschraken und hatten große Angst,

denn sie meinten, einen Geist zu sehen.

38 Da sagte er zu ihnen:

Was seid ihr so bestürzt? Warum laßt ihr in eurem Herzen solche Zweifel aufkommen?

39 Seht meine Hände und meine Füße an: Ich bin es selbst.

Faßt mich doch an, und begreift: Kein Geist hat Fleisch und Knochen, wie ihr es bei mir seht.

40 Bei diesen Worten zeigte er ihnen seine Hände und Füße.

Περισσότερες διαφορές με τους Μάρκο και Ματθαίο παρουσιάζει ο Λουκάς. Σύμφωνα με ορισμένους ερμηνευτές, ο Λουκάς χρησιμοποίησε ως πηγή για την περιγραφή της Μ. όχι μόνον την διήγηση του κατά Μάρκον, αλλά επιπλέον μια δική του ιδιότυπη πηγή. Αυτή η υπόθεση θεωρώ ότι είναι λανθασμένη, διότι αγνοεί τις ομοιότητες των Συνοπτικών όσον αφορά την διήγηση της Μ. και δεν λαμβάνει υπόψιν της την σκοπιμότητα, την οποία υπηρετεί η διήγηση αυτή στο τρίτο κατά σειράν Ευαγγέλιο. Ο Λουκάς σε αντίθεση προς τους δύο άλλους Ευαγγελιστές τοποθετεί χρονικά το γεγονός οκτώ ημέρες μετά τα γεγονότα της Καισάρειας του Φιλίππου (9, 28), περιβάλλοντας έτσι την Μ. με τον πλούσιο συμβολισμό της όγδοης ημέρας. * Ενώ οι Ματθαίος και Μάρκος εξαίρουν την συμμετοχή μόνον των τριών μαθητών στο θαυμαστό γεγονός της Μ. πάνω στο υψηλό όρος, ο Λουκάς δίνει μεγαλύτερη έμφαση στο γεγονός ότι ο σκοπός τής ανόδου του Ιησού εκεί, δεν είναι αυτή η ίδια η αλλαγή τής μορφής του, αλλά η επικοινωνία του με τον Πατέρα. Αυτό το στοιχείο το υπογραμμίζει ο Ευαγγελιστής ιδιαίτερα με την διπλή επανάληψη του ρήματος «προσεύχεσθαι» στους δύο διαδοχικούς στίχους (28, 29), οι οποίοι εισάγουν την διήγηση της Μ.. Με αυτόν τον τρόπο εξαίρει στους αναγνώστες του Ευαγγελίου του την μεταμορφωτική δύναμη της προσευχής. *Ο Λουκάς αποφεύγει να χρησιμοποιήσει τον όρο ‘μεταμορφόω’ για να περιγράψει την αλλοίωση, την οποία υπέστη ο Κύριος κατά την διάρκεια της συχνής στο κατά Λουκάν επικοινωνίας του Ιησού με τον Πατέρα Του, προφανώς για να μην κατατάξει το υπερφυσικό γεγονός της αλλοίωσης του Ιησού στις μεταμορφώσεις θεών και ανθρώπων των ελληνιστικών χρόνων. *Μαζί με τον Ματθαίο ο Λουκάς περιγράφει, εκτός από την αλλαγή της όψης των ιματίων, την αλλοίωση του προσώπου του Ιησού. Αποφεύγει όμως, σε αντίθεση με τον Ματθαίο, να παρομοιάσει το πρόσωπο (ή όπως ο ίδιος προτιμά το «εἶδος» 9, 29[footnoteRef:1]) του Ιησού με τον ιδιαίτερα προσφιλή στα ελληνιστικά χρόνια ειδωλολατρικό θεό ήλιο. Το φως του προσώπου του Ιησού, σύμφωνα με τον Λουκά, είναι κάτι το απερίγραπτο, το «όντως άλλον». Δεν παρουσιάζει καμιά ομοιότητα με επίγεια φαινόμενα. * Μόνος από τους Συνοπτικούς καταγράφει ως αντικείμενο της συνομιλίας του Ιησού με τους Μωυσή και Ηλία την έξοδο στην Ιερουσαλήμ (9, 31). Καλύπτει έτσι ένα χαρακτηριστικό κενό της αφήγησης των δύο άλλων ευαγγελιστών και υπογραμμίζει με ιδιαίτερη έμφαση ότι ακόμη και την στιγμή του μεγαλειώδους δοξασμού του Ιησού, αυτό το οποίο τον απασχολεί είναι το Πάθος. Αυτό το μυστήριο του Πάθους δεν μπορούν να το αντιληφθούν οι μαθητές αφού την στιγμή της συνομιλίας, ο Πέτρος και οι συν αυτοί υπνώττουν (9,32)[footnoteRef:2]. Με την αποσαφήνιση του αντικειμένου της συνομιλίας του Ιησού με τους δύο εκλεκτούς, την επισήμανση της ραθυμίας των μαθητών και την προσθήκη της προσευχής ως γεγονότος-πλαισίου της Μ., ο Λουκάς παραλληλίζει εντονότερα από τους άλλους ευαγγελιστές την θέα της Μ. του Κυρίου με την βίωση της παραμόρφωσής του, κατά την διάρκεια της εξόδου του από τον κόσμο. Στον κήπο της Γεθσημανή λίγο πριν από το Πάθος, κατά την διάρκεια της αγωνιώδους προσευχής του Ιησού, οι μαθητές θα αποκοιμηθούν, για να βιώσουν, πάλι μόνον όταν ξυπνήσουν, την δραματική σύλληψη του Ιησού και την παραμόρφωσή του από τους σταυρωτές Του. [1: Στον Ησαῒα τὸ εἶδος του πάσχοντος δούλου παρουσιάζεται ως ἂτιμον ἐκλεῖπον παρά πάντας ἀνθρώπους (53, 3). Ίσως σκοπίμως ο Λουκάς χρησιμοποιεί τον συγκεκριμένο όρο για το πρόσωπο, προκειμένου να λειτουργήσει στο νου των αναγνωστών ο αντιθετικός παραλληλισμός μεταξύ Μεταμόρφωσης και Πάθους.] [2: Με τον τρόπο αυτό ο Λουκάς αποκλείει την πιθανότητα το γεγονός της Μ. να είναι κάποιο όνειρο ή ψευδαίσθηση των μαθητών. ]

Όπως ήδη επισημάνθηκε, η έξοδος αυτή του Ιησού προς την Ιερουσαλήμ, παρουσιάζει παραλληλότητα προς την πορεία του Μωυσή και του ισραηλιτικού λαού προς τη Γη της Επαγγελίας, όπως καταγράφεται από τον Δευτερονομιστή. Και οι δύο προσωπικότητες στέλνονται σε μια γενιά διεστραμμένη από την αμαρτία για να κηρύξουν την θεία βούληση. Και ο Μωυσής και ο Ιησούς παρουσιάζονται στο Δευτερονόμιο (Δτ.) και στο Λκ. ότι έχουν γεννηθεί για να υποστούν το Πάθος (Δτ. 1, 12-13. 3, 25-28 4, 21-22. 9, 18-21. 25-29. 10, 10. 31, 2. 14. 23. Λκ. 2, 34-35. 4, 16-30). Αυτές οι επισημάνσεις του θανάτου γίνονται και στα δύο κείμενα ανάμεσα σε ενότητες διδασκαλίας. Όπως οι Ισραηλίτες στο όρος Χωρήβ είδαν την δόξα του Θεού (Δτ. 5, 24), έτσι και οι μαθητές, οι οποίοι εκπροσωπούν τους δώδεκα και κατ' επέκτασιν τις δώδεκα φυλές του Ισραήλ, είδαν τη δόξα του Ιησού εφόσον αφυπνίστηκαν όπως σημειώνει μόνος ο Λκ (9, 32). Η τρομερή φωνή του Χωρήβ, η οποία όπως επανειλημμένα τονίζεται στο Δτ. έχει υπαρξιακές συνέπειες (την ζωή, εάν οι άνθρωποι υπακούσουν σε αυτήν και τον θάνατο, εάν ανυπακούσουν), ακούγεται στο όρος της Μεταμορφώσεως -από τη νεφέλη και προσκαλεί όχι μόνον τους μαθητές, αλλά και τους δύο κορυφαίους άνδρες της Π.Δ. να υπακούσουν στον Ιησού. Το όρος, τόσο στον Δευτερονομιστή όσο και στον Λουκά, αντί να συγκλονίσει και να οδηγήσει σε μετάνοια με τα μεγαλεία, τα οποία διαδραματίζονται σε αυτό, σηματοδοτεί την απαρχή μιας κλιμακούμενης αντίδρασης στη φωνή του Θεού και την άρνηση της διδαχής του Μωυσή και Ιησού. Αυτή η άρνηση θα οδηγήσει τελικά τον εκλεκτό λαό του Θεού στην ολοκληρωτική καταστροφή του από τους Βαβυλώνιους και τους Ρωμαίους.

Όπως ο Μωυσής είδε, κατεβαίνοντας από το Χωρήβ, τον λαό του να λατρεύει ένα χρυσό είδωλο, έτσι και ο Ιησούς κατεβαίνοντας από το όρος της Μεταμορφώσεως διαπιστώνει ότι δεν κυριαρχείται μόνον ο όχλος από την απιστία, αλλά και ότι αυτοί οι ίδιοι οι μαθητές του κυριολεκτικά λατρεύουν το είδωλο του εαυτού τους. οι μαθητές, παρά την δύναμη και την εξουσία, την οποία έλαβαν από τον Ιησού λίγο πριν το γεγονός της Μεταμορφώσεως (9, 1-6), παρουσιάζονται από τον Λουκά στο όρος της Μεταμορφώσεως και στην πεδιάδα, όπου δεσπόζει η τραγική φιγούρα του παραμορφωμένου από τον διάβολο νέου να συμμερίζονται την άγνοια (Λκ. 9, 44 Δτ. 32, 28), την απιστία και την σκληροκαρδία του όχλου για το πρόσωπο του Ιησού και τα θαυμαστά έργα, τα οποία Εκείνος επιτελεί (Λκ. 9, 43. Δτ. 11, 2-7). Οι αυθόρμητες αντιδράσεις των Μωυσή και Ιησού μπροστά στο φαινόμενο της κατ’ εξακολούθησιν απιστίας είναι η ίδια (γενεά σκολιὰ και διεστραμμένη Δτ. 32, 30. Λκ. 9, 41). Οι μαθητές παρά τις προρρήσεις για το επικείμενο λυτρωτικό Πάθος του Ιησού, επιμένουν να θέλουν να κατεβάσουν φωτιά από τον ουρανό, έτσι ώστε να υπερασπίσουν το κύρος τους (9, 54. Δτ. 1, 41. 2, 16). Την καινούργια Έξοδο στη Γη της Επαγγελίας θα μπορέσουν, όπως και στο Δτ., τελικά να γευθούν μόνον τα νήπια (οι 72 νήπιοι. 10, 17-24), οι Σαμαρείτες (10, 29-37. 17, 11-19), οι γυναίκες (10, 38-42. 13, 10-17), οι ασθενείς και δαιμονισμένοι (10, 1-12. 17-20. 18, 35-43), οι τελώνες και οι αμαρτωλοί (14, 15-24. 15, 1-7 18, 9-14. 19, 1-10) και όλοι όσοι αποφασίσουν να υπακούσουν τον κατεξοχήν Προφήτη, τον οποίο ανέστησε ο Κύριος (Πρ. 3, 22).

Αυτός ο σκόπιμος συσχετισμός Μ. και Πάθους στον Λουκά είναι εμφανής και από το γεγονός, ότι στην κορυφαία διακήρυξη της θεϊκής φωνής ο Ιησούς δεν χαρακτηρίζεται ως "Υἱός ἀγαπητός" (όπως στον Ματθαίο και Μάρκο), αλλά ως Εκλελεγμένος (9, 35). Με τον τίτλο αυτό ο Λουκάς παραπέμπει στα άσματα του πάσχοντος Δούλου του Κυρίου (Ησ. 42, 1). O Iησούς είναι εκείνος, ο οποίος έχει προαιώνια εκλεγεί για να σηκώσει τις αμαρτίες του κόσμου στον Σταυρό. Με την μεταμόρφωσή του ο Ιησούς δεν απεμπολεί το Πάθος, ούτε προσπαθεί να δραπετεύσει από την τραγικότητα του θανάτου, όπως επεδίωκαν οι μύστες των ελληνιστικών μυστηρίων και ίσως μαζί τους και οι παραλήπτες του Ευαγγελίου του Λουκά. Ο Ιησούς φανερώνει με την Μ., ότι η μόνη ‘έξοδος’ προς την Ανάσταση, ακόμη και όταν πρόκειται για τον ίδιο τον ενσαρκωμένο Θεό, είναι εκείνη, η οποία περνά από την "Ερυθρά Θάλασσα" του Σταυρού και του Πάθους για χάρη των άλλων. * Ο Πέτρος σύμφωνα με τον Λουκά προτείνει στον Κύριο, τον οποίο δεν προσφωνεί ως ‘ραββί’, ούτε ως ‘κύριο’, αλλά (όπως συνηθίζει ο Λουκάς) ως επιστάτη (9, 33), να στήσουν οι μαθητές τρεις σκηνές, ακριβώς την στιγμή κατά την οποία οι Μωυσής και Ηλίας ήταν έτοιμοι να τον αποχωρισθούν. Έτσι ζωγραφίζεται εντονότερα η αγωνία του κορυφαίου των αποστόλων να μην στερηθεί την μακαριότητα του όρους της Μ., αντίθετα με τον Ιησού, ο οποίος σπεύδει να κατεβεί από το όρος για να συναντήσει τον πληγωμένο από την αμαρτία και τον διάβολο νέο και να σώσει την κυριευμένη από την απιστία ανθρωπότητα. *Ο φόβος των μαθητών δεν προκαλείται ούτε από την θέα του μεταμορφωθέντος Κυρίου (Μκ. 9, 6) ούτε από την θεϊκή φωνή (Μτ. 17, 6), αλλά από την είσοδό τους στη νεφέλη, προτού ακόμα ακουστεί η διακήρυξη της θεότητας του Ιησού (9, 34). Η σιωπή σχετικά με το γεγονός, δεν γίνεται κατόπιν εντολής του Ιησού προς τους μαθητές του, αλλά με πρωτοβουλία των ιδίων των μαθητών (9, 36). * Η συζήτηση των μαθητών σχετικά με την εκ νεκρών ανάσταση και την επανέλευση του Ηλία, απουσιάζει από τον Λουκά, ο οποίος επισυνάπτει στην διήγηση της Μ. την διήγηση της απιστίας του όχλου και της θεραπείας του δαιμονισμένου νέου (9, 37-43). Έτσι παραλληλίζει εντονότερα από τους δύο άλλους Ευαγγελιστές το γεγονός της Μεταμoρφώσεως του Κυρίου προς εκείνο της παραμόρφωσης της ανθρωπότητας και υπογραμμίζει την σκοπιμότητα της κατάβασης του Ιησού από το όρος της θείας μεγαλειότητας.* Τοποθετώντας ο Λουκάς το γεγονός της Μ. ως εισαγωγή στην μοναδική σε αυτόν ενότητα της περιγραφής της πορείας-εξόδου του Ιησού προς το ιστορικό και εθνικό κέντρο, την Ιερουσαλήμ (9, 51-19, 44), διαμορφώνει την αντίστοιχη διήγηση κατά τέτοιο τρόπο, έτσι ώστε έμμεσα να παραπέμψει στο Δευτερονόμιο και τα γεγονότα της Εξόδου του ισραηλιτικού λαού προς τη Γη της Επαγγελίας κάτω από την καθοδήγηση του Μωυσή.

VII. The Way to EMMAUS (Lk 24, 13-32)[footnoteRef:3] [3: The text was translated from Greek by (the) postgraduate student Olympia Pavlopoulou. The English Bible texts are quoted from English Standard Version 2001in Bible-Works 2006, Version 7. ]

Sotirios Despotis, Athens

1. Preface

According to G. Theißen-A.Merz, the appearances of the resurrected Jesus fall into two categories: a) those when his form is directly visible; his appearing is connected to his commanding his disciples to announce the Resurrection to the world, combined with his promising that he will be among them (motif of authorization: Mt 28, 16-20; Lk 24, 36-49; Jn 20, 19-23; 21, 15-22) and (b) those when Jesus appears in “another form” and then, through the interpretation of the Scriptures, a meal and his words, he reveals himself (motif of recognition: Lk 24, 13-32; Jn 20, 14-16; 21, 11-13).[footnoteRef:4] In two instances falling under the first category the motif of doubt occurs along with that of the validation of Jesus’ identity. Both cases deal with a meeting arranged by Jesus, who, after his Resurrection still bears the wounds of the Crucifixion and continues to be present in his church. [4: G. Theißen-A.Merz, Der Historische Jesus. Ein Lehrbuch, Göttingen 32001, S. 423. ]

Both the narrative of the resurrected Jesus’ appearance to two unknown disciples, Cleopas and another anonymous man being on the way to Emmaus (an account only found in Luke), and his appearance to Mary Magdalene as a gardener, belong to the second category.

The Emmaus narrative has the following components:

1. The Encounter (13-16)

2. The Dialogue (17-27)

3. The Dinner (28-32)

4. The “resurrection” of the disciples and the proclamation of the Resurrection (33-35)

According to H. Wansbrough[footnoteRef:5], the pattern of the story, which is parallel to Acts 8, 26-40, follows a chiasmus: [5: H. Wansbrough, Acts of the Apostles, users.ox.ac.uk/~sben0056/actofthe apostles.htm (28/12/2006).]

a journey from Jerusalem (13)

b. unenlightened conversation (14)

c. Jesus comes up (15-16)

d. Disciples declare their ignorance (17-24)

e. Jesus explains the good news (25-27)

d. Enlightenment in the breaking of bread (28-30)

c. Jesus departs (31)

b. Delight of disciples (32)

a. Further spread of the good news (33-35)

In this article I will try to stress the rich symbolism of this passage by placing particular emphasis on the role of the interpretation of the Scriptures in the opening of the people’s spiritual eyes.

2. The first day of the week

Luke places this dramatic event in the centre of a triplet of Easter events, which took place on the first day of the week. As Cleopas emphasizes three days have already passed since the dramatic Passion events, while quietness – the rest of Saturday (23, 56) has intervened. The first event with which the first day of the week begins, is the discovery of the empty tomb and the proclamation to three women, who are mentioned by their names (Mary Magdalene, and Joanna, and Mary the mother of James,) and to other women, by two men who stood in shining garments (ἐν ἐσθῆτι ἀστραπτούσῃ). These good tidings are expressed in the phrase: οὐκ ἔστιν ὧδε, ἀλλὰ ἠγέρθη (He is not here, but has risen). As with the Annunciation to the Mary in Jesus’ Protohistory, so the presence and the tidings of the angel on the first day of the week, first cause fear and then lead to faith.

The way in which fear is recorded in the case of these women, does not stem from the intention of reminding them of the prophecies of the O.T., but from the remembrance of Jesus’ words in Galilee that the Son of Man must be delivered into the hands of sinful men and be crucified and on the third day rise (τὸν υἱὸν τοῦ Ἀνθρώπου ὅτι δεῖ παραδοθῆναι εἰς χεῖρας ἀνθρώπων ἁμαρτωλῶν καὶ σταυρωθῆναι καὶ τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ ἀναστῆναι(,) Lk 24, 7). The use of the verb μιμνήσκομαι in the Scriptures does not only mean the remembrance of a word or an event in the past, but also the true worshipping experience of this event in the present with such a force that the present is transformed (see Lk 1, 54.72; 23, 42; Acts 10, 31; 11, 16)[footnoteRef:6]. [6: O. Michel, μιμνήσκομαι, in: G. Kittel (Hg.), ThWNT IV, Stuttgart 1959, S. 678-687. ]

It should be noted that the first time the prophecy of the Passion and the Resurrection was heard in Galilee, was after the miraculous feeding of 5.000 men with five loaves and two fishes in Bethsaida by Jesus (9, 10-17). However, hearers of this prophecy in 9, 22 were, only his disciples, who after the experience of feeding the crowd, were questioned about the identity of Jesus. After Peter’s answer that Jesus is the Christ of God (9, 20), Jesus prophesized the passion, his rejection by the official representatives of Israel and finally his crucifixion and resurrection. Eight days later the three disciples had the astounding eschatological experience of Jesus’ Transfiguration on the mountain (ὁ ἱματισμὸς αὐτοῦ λευκὸς ἐξαστράπτων) and of the presence of God’s Kingdom not in the distant future, but in the dramatically experienced present (9, 28-36). On this mountain, a glorified Jesus was seen surrounded by Moses and Elias, who (as only Luke notes) appeared in glory and spoke of his departure- exodus-- which he was about to accomplish in Jerusalem (ὀφθέντες ἐν δόξῃ ἔλεγον τὴν ἔξοδον αὐτοῦ ἣν ἤμελλεν πληροῦν ἐν Ἰερουσαλήμ, 9, 31). According to Luke, the Law and the Prophets, represented and symbolized by the two Old Testament personalities who had the overwhelming experience of the theophany at Sinai, do not appear to center their prophecy on the exodus of Israel from the “Egyptian” (Roman) slavery, but the exodus of Jesus from Jerusalem through his passion and resurrection. By rephrasing the Shema the interpretive voice of Yahweh (the Bat Qol) makes it in fact clear that even the two leading personalities of Judaism and the entire world are compelled to listen, not only to God’s word, as it was written down in the Torah (Dtn 6,4), but also to Jesus’ words and especially those regarding his Passion and his Resurrection..

The angels refer back to this word of the Lord when addressing the women bearing the spices. At the same time, the audience of Luke’s gospel correlates the experience of the coming of God’ s Kingdom into History (the Transfiguration) that took place on the eighth day (9, 27) with the men’s good tidings of Jesus’ resurrection on the first day of the week. The fact that Luke loads the “one” day with the symbolism of the eighth is also proved by the motif of calm, which precedes it (23, 56; 24, 21). In this three days’ quiescence, the agony of the disciples grows, preceded according to Jewish belief the creation and will, in eschatological terms, signaling the transition from the old to the new Age (IV Esdr 7, 29)[footnoteRef:7]. In the New Testament this transition to the new Aion takes place in history owing to the passion and the resurrection of Jesus. [7: S. Despotis, Η Επουράνιος Λατρεία στα κεφ. 4-5 της Αποκαλύψεως του Ιωάννη, Wiesbaden 2000, S. 144.]

In Luke this one Easter day reaches its peak (24, 36-49) with the visible presence of Jesus “in the middle” of his disciples, the greeting Shalom (Peace), the confirmation that the resurrected Jesus is not a spirit through eating fish (and honey according to Majority Text), and the ensuing Christocentric universal explanation of the Scriptures. In this way the feelings of fear and agitation first turned into “joy and wonder”, with a sense of underlying disbelief (verse 41), and in the end into “a great joy” (verse 50).

3. Place and People

It is a remarkable event that in Luke the resurrected Jesus does not first reveal himself to Peter (compare I Cor 15, 5), who rose and ran to the tomb (ἀναστὰς ἔδραμε ἐπὶ τῷ μνημείῳ) in order to verify the information of the spice-bearing women, but to two unknown disciples, who were on their way to a geographically unidentified town. the destination of the two disciples has not been adequately determined until today. Emmaus (< chammath = warm – curative spring)[footnoteRef:8], which according to the Gospel is 60 stadia[footnoteRef:9], i.e. equal to 11,1 km (6,9 miles), away from Jerusalem, has been identified with the following places[footnoteRef:10]: [8: D: Ουλαμμαούς.] [9: (Codex) a et al: 160 στάδια.] [10: J. E. Strange, Emmaus, in: D. N. Freedman, The Anchor Bible Dictionary, vol. II, New York u.a. 1992, S. 497-8.]

1. Emmaus is the place known from the battles of the Maccabees (I Macc 3, 40. 57; 4, 3). This town, that was later named Nikopolis, once fortified by Bacchides (I Macc 9,50; Josephus, Ant 13.15), was set on fire in 4 B.C. and was later rebuilt (Josephus, Bell 3.3.5). It is also identified with the village Amwas on the road to Joppe. This site, where there was a city and not a town in the Hellenistic period, is about 40 km from Jerusalem, so there arises the question how the disciples covered a distance of more than 80 km from and to Jerusalem in only one day.

2. The Crusaders identified Emmaus with el-Quibeibeh, which is located northwest of Jerusalem and at exactly the same distance as that noted in the Gospel. In 1099 A.D. the Crusaders erected there a fortress and built a church). (However there is no evidence of a town called Emmaus situated in this particular area).

3. Josephus mentions a town called Ammai at a distance of 30 stadia (5 km) from Jerusalem (Josephus, Bell 7.6.6), where Vespasian settled 800 veterans. This site is now called Quloniyeth and is located near Bet Mozah (Jes 18, 26). This is probably the most likely location.

The two disciples who walked to that town are also unknown to us. The name Cleopas is a short form of the name Cleopatros and has no connection to Clopas (Jn 19, 25; Eusebius, Historia Ecclesiastica 3.11). Regarding the other anonymous walker it is assumed that he was either Simon (not Peter but) the son of Clopas (Origen, Contra Celsus 2.62. 68; cod. S; 949), Nathaniel (cod. V; 9th century), the wife of Cleopas or Peter (something impossible as it is proven in 24, 34). The liturgical tradition of the Eastern Orthodox Church has adopted the view that it was Luke, even though the Evangelist himself in the preface of his gospel does not name himself among the eyewitnesses and servants of the Word (1, 1) [footnoteRef:11]. [11: Eothinon V, in: Apostoliki Diakonia (Hg.), Παρακλητική ἤτοι Ὀκτώηχος ἡ Μεγάλη, Athens 21984, S. 399.]

The disclosure of these walkers’ names is surely not so important to the evangelist. More important is their path since they are both presented as walking away not only geographically but metaphorically as well, from Jerusalem, which is the kernel – the centre of the “theological geography” of Luke’s entire work and constitutes the link between the divine Promise and the historical Fulfilment. After the anticipation of three days and the escalation of anxiety it seems that the disappointment due to the tragic end of Jesus of Nazareth and their unfulfilled expectations led them to turn away from the entire plan of divine economy, in which the town of David was a point of reference.

At this moment of existential detachment from the Holy City, Jesus, drawing near, walks with them. Thus, even after his resurrection seems to continue the peregrination he has already begun from Galilee to Jerusalem. If one wants to “narrate” in full the course of the divine economy in Luke’s Gospel, one will first be convinced as there takes place through the Annunciation and Birth, a mysterious descent of the God-Saviour, who is escorted by angels to earth where darkness thrives and the world is sleeping (Lk 2, 8). This descent is obvious only to some unknown and humble persons, the Virgin Mary and the shepherds. After that, the exodus (that is, ascension)[footnoteRef:12] of Jesus from Galilee to the Holy City through Samaria takes place, which ends with his publicly degrading crucifixion by the representatives of the Torah, the Temple and the Roman government. At the outset of that journey, as it has already been noted, there is the description of the ascension of Jesus to the mountain of glory and his Transfiguration, that the disciples (the future pillars of the Church; Gal 2, 9), can understand only if they wake up. Before the description of the ascension of Jesus to heaven at the right side of the Father (Lk 24, 50-53; Acts 1, 6-11; 7, 55-56), in the narration of the way to Emmaus there is a reference to his descent to the dark depths of doubt and disbelief of the two disciples, which leads to their ascension from the tomb of their hopes and expectations to the missionary field of the presence of the God’s Kingdom. It is about ascension before the Ascension! In both cases only after an awakening procedure do the disciples realize that the Law and the Prophets speak of Jesus. In the transfiguration -Metamorphosis[footnoteRef:13], the disciples are invited through the protological and eschatological glory of Jesus and the divine voice to understand and accept the Passion. In the second case, the disciples and the listeners are invited through the Passion to view the glory of the resurrected Messiah. [12: Compare Lk 9, 51: Ἐγένετο δὲ ἐν τῷ συμπληροῦσθαι τὰς ἡμέρας τῆς ἀναλήμψεως αὐτοῦ καὶ αὐτὸς τὸ πρόσωπον ἐστήρισεν τοῦ πορεύεσθαι εἰς Ἰερουσαλὴμ (= When the days drew near for him to be taken up, he set his face to go to Jerusalem).] [13: It is true that, in the case of the way to Emmaus, Jesus is not depicted as taking another form (see Mk. 16, 12-13) as in the occasion of the Transfiguration. The eyes of the disciples were kept from recognizing him (Lk 24, 16. 32). In my opinion, this is due to the fact that Luke, having to deal with an early Gnosticism, does not wish to shed doubt on the fact that the resurrected Jesus not simply seemed to have but really had human flesh. ]

4. The Exodus of the disciples from Jerusalem

At the beginning of the narrative the two disciples appear to talk intensively[footnoteRef:14] to each other about all these things that had happened (πρὸς ἀλλήλους περὶ πάντων τῶν συμβεβηκότων τούτων). It is characteristic that the phrase πρὸς ἀλλήλους has already been used in the Gospel to note the reactions of the shepherds (2, 15), the farmers (20, 14) and other witnesses (4, 36; 6, 11; 8, 25) to the strange person and actions of Jesus. The object of the conversation between the two disciples is not only the discovery of the empty tomb by the spice-bearing women and Peter, as the reader/listener first supposes, but as Cleopas explains in verses 19-20, all the events regarding Jesus of Nazareth, a man who was a prophet mighty in deed and word before God and all the people, and how our chief priests and rulers delivered him up to be condemned to death, and crucified him (ὃς ἐγένετο ἀνὴρ προφήτης δυνατὸς ἐν ἔργῳ καὶ λόγῳ ἐναντίον τοῦ θεοῦ καὶ παντὸς τοῦ λαοῦ, ὅπως τε παρέδωκαν αὐτὸν οἱ ἀρχιερεῖς καὶ οἱ ἄρχοντες ἡμῶν εἰς κρίμα θανάτου καὶ ἐσταύρωσαν αὐτόν). The words of Cleopas, as is proved by their comparison with the words of Peter in Acts (2, 22-24; 10, 38), were part of the sermon and perhaps of the Credo (confession of faith) of the first church. However, “reciting the creed” does not lead to true faith, and has no existential impact if the spiritual eyes and the mind of men do not open[footnoteRef:15]. [14: Ὁμιλεῑν is used in NT only by Luke. ] [15: see R. J. Karris, The Gospel according to Luke, (New Jerome Biblical Commentary), New Jersey 1992, S. 720.]

This is why this exact moment of their common walk and discussion, they are touched by the person, which experience “torments” them. The revelation of the resurrected Jesus of Nazareth is presented through the method of the tragic irony. While the listeners know that the one approaching the two errant disciples is the omniscient Jesus, the disciples do not know that. Furthermore Jesus actually approaches the two disappointed disciples with a question, pretending to know nothing about the events in Jerusalem[footnoteRef:16]. The two co-walkers express their surprise at this encounter with the question Are you the only one who lives in Jerusalem and do not know what happened this day? (Σὺ μόνος παροικεῖς Ἰερουσαλὴμ καὶ οὐκ ἔγνως τὰ γενόμενα ἐν αὐτῇ ἐν ταῖς ἡμέραις ταύταις;) They are compelled (a) to stand sad[footnoteRef:17] and (b) to express the reason of their gloominess. [16: John follows a similar technique especially in the narration of the dialogue between Jesus and the woman from Samaria (Jn. 4).] [17: Instead of “ἐστάθησαν σκυθρωποὶ” W, Θ, Ψ and the Majority Text insert “ἐστέ σκυθρωποί;” in the question of Jesus.]

What is worth noting and proves the literary flair of Luke is the fact that Cleopas with his answer summarizes the entire content of the Gospel in a unique way. Through the phrase ὁ μέλλων λυτροῦσθαι τὸν Ἰσραὴλ (the one about to redeem Israel) the listener remembers the prophecies of the O.T. and those of the Protohistory of Jesus, which were announced by Gabriel, Mary, Zacharias and Simon regarding the person and the works of the newly born Jesus. For three days all these predictions have seemed to be an idle tale (λῆρος). His public actions, which are summarized in ἐγένετο ἀνὴρ προφήτης δυνατὸς ἐν ἔργῳ καὶ λόγῳ ἐναντίον τοῦ θεοῦ καὶ παντὸς τοῦ λαοῦ (24, 19: a man who was a prophet mighty in deed and word before God and all the people; see 4, 16-30; 13, 31-35) gave the impression to the crowd that he is the expected successor of Moses, the Prophet, who will indeed save the people from the tyranny of their oppressors (Romans).

Then there is the reference of Cleopas to the crucifixion, using the same phrases as the ones used by Jesus to prophesy the crucifixion. His answer culminates in the phrase: ἡμεῖς δὲ ἠλπίζομεν ὅτι αὐτός ἐστιν ὁ μέλλων λυτροῦσθαι τὸν Ἰσραήλ· ἀλλά γε καὶ σὺν πᾶσιν τούτοις τρίτην ταύτην ἡμέραν ἄγει ἀφ’ οὗ ταῦτα ἐγένετο (We hoped that it was Him, who would free Israel. However, despite all these, today is the third day, since all of these happened). The phrase with the verb hoped in past tense and especially the ἀλλά γε καὶ σὺν πᾶσιν τούτοις (however, despite all these) expresses the feeling of despair at its peak after three days of futile waiting. The answer ends with a reference to the doubtful information given by the “fanciful” (according to the two disciples) women regarding the vision of angels, who say that he is “alive” (in present tense). This information is verified by “others” and by Peter, as mentioned in 24, 12 (see Jn 20, 2). The answer of Cleopas concludes with the question of the sceptic: αὐτὸν δὲ οὐκ εἶδον (but him they did not see).

5. The explanation of the Scriptures.

The response of Jesus starts with the vocative address: ὦ ἀνόητοι καὶ βραδεῖς τῇ καρδία (O foolish ones, and slow of heart)! This is the characterization of those who considered the gospel of the myrrh-bearing women as a delusion and had been astonished by the report of the empty tomb. These introductory words of Jesus, which correspond to the rhetorical question with which Kleopas started his answer, embarrassing at first sight and then stimulating to the disciples ἐξεγείρων αὐτοὺς διὰ τούτου κατὰ βραχὺ πρὸς τὴν τῆς ἀναστάσεως πίστιν[footnoteRef:18]. After that Jesus, instead of repeating his own predictions regarding the Passion and his Resurrection, as occurred with the myrrh-bringing women, interprets – opens-- ἐν τῇ ὀδῷ (on the way) the Scriptures, which speak of Himself. [18: J.A. Cramer, Catenae Graecorum patrum in Novum Testamentum, vol. 2, Hildesheim 1967, 171.]

As it is proved by the double repetition of the phrase κατὰ τὰς Γραφὰς (according to the Scriptures) in the confession of faith of the early church in Ι Cor. 15, 3-5, the validation of Jesus’ Passion and Resurrection by the Scriptures was a basic concern of the early church. After the Resurrection Jesus himself through his explanation of the Scriptures tries to prove to his companions that the passion and the resurrection of the Messiah were inherent in the divine δεῖ. The speeches of Acts demonstrate the way Jesus explained the Scriptures to his disciples. Jesus Christ himself started his public ministry at the synagogue of his hometown with the following programmatic act (4, 16-30): He read the important messianic prophecy Is. 61 and then declared: Σήμερον πεπλήρωται ἡ Γραφὴ αὕτη ἐν τοῖς ὠσὶν ὑμῶν (4, 21: Today this Scripture has been fulfilled in your hearing).

The explanation of the Scriptures by Jesus (as it is proved by the “burning” that is caused in the hearts of his co-walkers), does not intend simply to prove that the way to the glory for the Messiah goes through Passion. The Christological explanation of the Scriptures by Jesus Christ himself is a prophecy and a proclamation (see Ι Cor 12, 10. 30; 14, 5). As it is noted by P. Andriopoulos[footnoteRef:19], by analyzing the Greek term “Hermeneia” (explanation), used in verse 28, “the work of Hermes, the messenger of the will of God, was to explain, clarify and make clear the will of God to humans”. According to Philo, “a prophet is an interpreter, God from within prompting him what he ought to say” (Praem 1:55). [19: P. Andriopoulos, Τὸ Πρόβλημα τοῦ Ἱστορικοῦ Ἰησοῦ ἐν τῇ Συγχρόνῳ Ἑρμηνευτικῇ τῆς Κ.Δ. ὑπὸ τὸ φῶς τῆς Θεολογίας Κυρίλλου τοῦ Ἀλεξανδρέως, Athen 1975, S. 16.]

In the Old Testament the burning, in the hearts of God’s workmen (here caused by the Christological explanation of the Scriptures), is heavily connected with the declaration of the fiery prophetical speech, which in expressing the will of God, creates a crisis in the consciences of people (Jer 20, 9). In the Scriptures it is also connected with the all-powerful Love: κραταιὰ ὡς θάνατος ἀγάπη, σκληρὸς ὡς ᾅδης ζῆλος· περίπτερα αὐτῆς περίπτερα πυρός, φλόγες αὐτῆς· ὕδωρ πολὺ οὐ δυνήσεται σβέσαι τὴν ἀγάπην, καὶ ποταμοὶ οὐ συγκλήσουσιν (Song of Songs 8, 6: for love is strong as death, jealousy is fierce as the grave. Its flashes are flashes of fire, the very flame of the Lord. Many waters cannot quench love, Nor will rivers overflow it). Hence the interpretation of the Scriptures results into the purification of these disciples’ hearts from all the conventional messianic understandings, which had existed before the advent of Jesus and lights up the flames of their first love – the zeal for His Face.

In the Gospel of Luke the burning is the first condition and the first consequence of understanding the Scriptures. Jesus’ next step will be in the following scene, right after eating the fish, to open-up their minds to understand the Scriptures (τοῦ συνιέναι τὰς Γραφὰς verse 45). In this phase, the evangelist will add the understanding of the Gospel’s universal message. This transformation of the disciples’ senses, as it is proven by this vital passage, is necessary for the understanding of the Scriptures and is completed on the day of Pentecost with the coming of the Spirit in the form of cloven tongues like as of fire. That day, Peter will fully acquire the ability to explain the Scriptures by himself. This sermon of Peter will also cause a burning, that is crisis of his listeners’ conscience, repentance and zeal for Jesus, as it happens in the Luke 24 passage under examination to the two disciples (see Acts 11, 5). Right after the afflation of the Holy Spirit in Acts Luke notes the result of the explanation of the Scriptures in the sermon: Ἀκούσαντες δὲ κατενύγησαν τὴν καρδίαν, εἶπόν τε πρὸς τὸν Πέτρον καὶ τοὺς λοιποὺς ἀποστόλους, «Τί ποιήσωμεν, ἄνδρες ἀδελφοί;» Πέτρος δὲ πρὸς αὐτούς, «Μετανοήσατε, καὶ βαπτισθήτω ἕκαστος ὑμῶν ἐπὶ τῷ ὀνόματι Ἰησοῦ Χριστοῦ εἰς ἄφεσιν τῶν ἁμαρτιῶν ὑμῶν, καὶ λήμψεσθε τὴν δωρεὰν τοῦ Ἁγίου πνεύματος· ὑμῖν γάρ ἐστιν ἡ ἐπαγγελία καὶ τοῖς τέκνοις ὑμῶν καὶ πᾶσιν τοῖς εἰς μακρὰν ὅσους ἂν προσκαλέσηται κύριος ὁ θεὸς ἡμῶν». Ἑτέροις τε λόγοις πλείοσιν διεμαρτύρατο, καὶ παρεκάλει αὐτοὺς λέγων, «Σώθητε ἀπὸ τῆς γενεᾶς τῆς σκολιᾶς ταύτης». οἱ μὲν οὖν ἀποδεξάμενοι τὸν λόγον αὐτοῦ ἐβαπτίσθησαν, καὶ προσετέθησαν ἐν τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ ψυχαὶ ὡσεὶ τρισχίλιαι. ἦσαν δὲ προσκαρτεροῦντες τῇ διδαχῇ τῶν ἀποστόλων καὶ τῇ κοινωνίᾳ, τῇ κλάσει τοῦ ἄρτου καὶ ταῖς προσευχαῖς. Ἐγίνετο δὲ πάσῃ ψυχῇ φόβος, πολλά τε τέρατα καὶ σημεῖα διὰ τῶν ἀποστόλων ἐγίνετο (2, 37-43)[footnoteRef:20]. [20: Now when they heard this they were cut to the heart, and said to Peter and the rest of the apostles, “Brothers, what shall we do?” And Peter said to them, “Repent and be baptized every one of you in the name of Jesus Christ for the forgiveness of your sins, and you will receive the gift of the Holy Spirit. For the promise is for you and for your children and for all who are far off, everyone whom the Lord our God calls to himself.” And with many other words he bore witness and continued to exhort them, saying, “Save yourselves from this crooked generation.” So those who received his word were baptized, and there were added that day about three thousand souls. And they devoted themselves to the apostles' teaching and fellowship, to the breaking of bread and the prayers. And awe came upon every soul, and many wonders and signs were being done through the apostles.]

Another element worth noting is that the explanation –proclamation takes place on the way. The entire work of Luke uses the symbol of the way emphatically in order to give every Theophilos (Friend of God), who is overwhelmed by mystery religions and philosophies, the answer to the question: “which is the way to truth and life?” In the works of Luke the same belief is identified as the way of the Lord (18, 25; 19, 9; see 1QS 9, 17 10, 20) and the Christians as (those) of the way (Acts 9, 2). In Acts the “on the way” explanation takes place in the case of the eunuch treasurer of the queen of Ethiopia who bears the title, Candace (Acts 8, 28-35). This narration also occupies an important place in the work of Luke, since it is the first conversion of a Gentile (not an European but an African) to Christianity at a moment when he (just as the two disciples of the Luke 24 passage) is returning –descending-- from Jerusalem obviously disappointed because he was prohibited from entering the Temple beyond the court of the Gentiles and from being fully accepted in the chosen people of Israel because he was a eunuch.

In both cases the revelation contributes to the proclamation, which as a consequence causes the inner shock to its recipients. The difference between the two passages lies in the fact that whereas in the Acts 8 passage the explanation refers to Isa. 53, 7-8 (according to the translation of LXX), in Lk. 24 in all three times when Jesus refers to the explanation of the Scriptures, he uses πᾶς. The intention of this multiple repetition of πᾶς is to emphasize: (a) the fact that during the activity of Jesus in the world all prophecies have been fulfilled and not just those regarding the restoration of the nation of Israel and the coming of the glorious Messiah that the rabbis studied and explained selectively and (b) that the Scripture is a whole entity because its reference point is Jesus-Logos[footnoteRef:21] himself. [21: Compare Lk. 1, 2: καθὼς παρέδοσαν ἡμῖν οἱ ἀπ᾽ ἀρχῆς αὐτόπται καὶ ὑπηρέται γενόμενοι τοῦ λόγου (just as those who from the beginning were eyewitnesses and ministers of the word have delivered them to us).]

6. The appearance of the resurrected Jesus.

The full revelation of the Word does not take place through the explanation of the Scriptures but through the breaking of the bread, as it is emphasized in verse 31[footnoteRef:22]. At that moment διηνοίχθησαν οἱ ὀφθαλμοὶ αὐτῶν καὶ ἐπέγνωσαν αὐτὸν (And their eyes were opened, and they recognized him). Jesus does not reveal himself in a powerful way as it happened in Sinai, but simply through the breaking of the bread and the meal afterwards. He is revealed through a daily act, which presupposes community, forgiveness, sharing, fullness, and joy. The breaking of the bread declares the liturgical gathering, which was the characteristic feature of Christianity (Acts 2, 46). The specific meal, which in a strange way is hosted by Jesus and not by those who forced him to stay with them to eat because the day has passed, does not appear to be Eucharistic or messianic, but recalls both. The listener is reminded of the several dinners Jesus participated in, either as a guest or as a host during his public (ministry. It especially refers to the meal Jesus as a good shepherd offered to the 5.000 in Bethsaida also in the evening (9, 10 – 17; Ps 22 [23], 1), when he thanked God and gave them the bread. Only in Luke is this particular dinner related to the revelation of Jesus as the suffering and resurrected Messiah first made by Peter and then by the Father-God. During the dinner at Emmaus the two disciples also open their eyes and realize the identity of their companion, who however immediately disappears from them. The Fathers explain this act of Jesus as follows: ὅτε λοιπὸν ἐπίστευσαν τοῖς λόγοις αὐτοῦ, τότε καὶ τὴν ὄψιν ἐμφανῆ καθίστησιν αὐτοῖς∙ οὐ μὴν συμπαραμένει∙ αὐτὸς γάρ φησιν, ἄφαντος ἐγένετο ἀπ’ αὐτῶν∙ οὐκέτι γὰρ μετὰ τὴν ἀνάστασιν τὰ τοῦ Κυρίου πρὸς τοὺς μαθητὰς τοιαῦτα οἷα τὰ πρότερον, ὅπως ἐκ τούτου πλειόνως τὸν πόθον ἐπαυξήσωσιν[footnoteRef:23]. [22: R. J. Karris, The Gospel according to Luke, (New Jerome Biblical Commentary), New Jersey 1992, S. 721.] [23: J.A. Cramer, Catenae Graecorum patrum in Novum Testamentum, vol. 2, Hildesheim 1967, S. 172. See Theophlylactus, P.G.123. 1119.]

The way to disappointment in faith and the missionary suffering is completed with the resurrection of the disciples at the same time, their return to the place of Crucifixion and Resurrection and especially the gathering place of all the disciples, Jerusalem, and the conveyance of the joyful message to the rest of the disciples. This return-repentance can be stopped neither by fatigue nor hunger nor by the darkness that had already been spread. Each man tastes the joy of the sight of the resurrected Jesus and feels the need to convey this message to his brothers and to the world (see Lk 1, 26-42).

The entire ingenious passage about the way to Emmaus is surrounded by sayings regarding the

disciples’ capability of a spiritual vision. When Jesus approaches Cleopas and the other disciple, the evangelist notes οἱ δὲ ὀφθαλμοὶ αὐτῶν ἐκρατοῦντο τοῦ μὴ ἐπιγνῶναι αὐτὸν without declaring the cause of the spiritual blindness of the disciples (verse 16), who claim that the witnesses saw his empty tomb but him (the resurrect