Embed Size (px)
Citation preview
Beleid en organisatie in het onderwijs: Wie is wie in het Vlaamse onderwijslandschap?Hoofdstuk 1: historisch overzicht en politieke en economische achtergrond
1. Naar een federale staatUnitaire en gecentraliseerde staatsstructuur
- Oprichting Belgische staat – 1830- Grondwet: structuren gecentraliseerde staat vastleggen - Machten
o Wetgevende – uitvoerende – rechterlijkeo Provincies en gemeenten
- 1831: zekere mate van decentralisatie (provincies + veel lokale autoriteiten) MAAR onder controle van centrale overheid dus zien als een gecentraliseerde staat
Federaal systeem
- Aanloop: 6 staatshervormingen o 1e: 1970
3 cultuurgemeenschappen (Ned, Frans, Duits) BEPERKT! 3 economisch gewesten (Vlaams, Waals, Brussels)
o 2e: 1980 Herdefiniëring: cultuurgemeenschappen gemeenschappen (cultuur +
persoonlijk) + eigen raad en regering 2 gewesten: Vlaams en Waals
o 3e: 1988-1989 Oprichting Brussels hoofdstedelijk gewest Gemeenschapen en gewesten meer bevoegdheden (Impact onderwijs!)
o 4e: 1993 Belgische staat = volwaardige federale staat Aanpassing grondwet
o 5e: 2001 Lambermontakkoord: overheveling bevoegdheden naar gemeenschappen en
gewesten + wijzigen werking Brusselse instellingen o 6e: 2011
Institutioneel akkoord 2012: splitsing BHV 2014: overdracht bevoegdheden naar gewesten en gemeenschappen
- Soevereiniteit verdelen over centrale staat en deelstaten (3 gewesten en 3 gemeenschappen)
2. Drie niveaus van besluitvormingAlgemeen: Elke hun eigen wetgevende en uitvoerende organen
1
I. Gemeenschappena. Geen grondgebiedb. Bevoegdheid over corresponderend eentalige taalgebiedc. Cultuur, onderwijs, talen, persoonsgebonden aangelegenheden (gezondheidsbeleid +
hulp aan personen)II. Gewesten
a. Plaatsgebonden aangelegenhedenb. Economie, werkgelegenheid, landbouw, waterbeleid, huisvesting, openbare werken,
energie, vervoer, leefmilieu, ruimtelijke ordening, stedenbouw etcIII. Nationale overheid
3. Wetgevende en uitvoerende machtWetgevend
- Vlaams parlement: het parlement van de Vlaamse Gemeenschap en het Vlaamse Gewest- 124 leden (118: direct verkozen Vlaams Gewest / 6: verkozen Brusselse Gewestraad-- 3 klassieke functies: wetgevend, vorming van regering en controlefunctie
Uitvoerend
- Vlaamse regering- 11 leden (min 1 uit Brussel)- Collegiaal: elke beslissing door volledige regering (tenzij expliciete delegatie aan minister-
4. OnderwijsGrondwet (1831): onderwijs is vrij (geen staatsinterventie)
1842: 1e organieke wet op het lager onderwijs
- Elke gemeente moet school inrichten + kosteloos onderwijs verstrekken
1850: 1e organieke wet op het middelbaar onderwijs
- Rijksmiddelbaar net uitbouwen (ingaan tegen katholiek net)
1879-1881: 2e organieke wet op lager en middelbaar onderwijs
- Gemeente: min. 1 officiële staatsschool- Geen vrije scholen aanvaarden / subsidiëren- Onderwijzers: diploma van de normaalschool- Geen godsdienstonderwijs gedurende klasuren Aanleiding 1e schoolstrijd (tot 1884)
1884: nieuwe wet op het lager onderwijs
- Gemeenten opnieuw vrije scholen aannemen + zelf keuze maken over godsdienstonderwijs + diploma hoeft niet meer
Na WOII: 2e schoolstrijd
- Leo Collard: financiering SO subsidies aan katholieke scholen verminderen - Aanleiding protest katholieken o.a. mars op Brussel in 1955
1959: Schoolpact
2
- Bestaan van 2 grote onderwijsnetten erkennen - Overheidscontrole in ruil voor gedeeltelijke subsidiëring - Basisprincipes in de 3e staatshervorming ingeschreven in Grondwet
o Communautarisering werd ook ingeschreven (van federaal naar gemeenschappen) NIET: vastleggen begin en einde leerplicht, minimumvoorwaarden verlenen
diploma en pensioenstelsel Gevolg: minister van Onderwijs sinds 1989 niet langer inrichtende macht
5. Algemene regelgevingstechniekLegaliteitsbeginsel: elke maatregel die ernstig ingrijpt op de organisatie van het onderwijs moet door de decreetgever worden geregeld
Alle decreten 1 verzameldecreet (elke aparte procedure is zeer omslachtig)
6. Godsdienst en onderwijsGrondwet:
- scheiding kerk en staat subsidiariteitsprincipe- LO en SO: recht op een godsdienstig vak op kosten van de overheid
o Officieel onderwijs: keuze van ouders respecteren, keuze tussen erkende godsdiensten en niet-confessionele zedenleer
o Vrije scholen: geen keuze, bijna altijd katholiek
Regering: leerplannen controleren (niet opstellen)
7. Demografische indicatoren Stijging bevolkingspercentage
- Overwegend geürbaniseerde zones in Vlaanderen Ongeveer de helft van de bevolking
Vergrijzing
- Leeftijdspiramide: zware top, smalle basis- <-> Brusselse gewest
Stijging aantal geboorten in 2016
Kleiner aandeel van buitenlandse bevolking in Vlaanderen
8. Economische toestand van VlaanderenBruto Binnenlands Product
- Sterke economische groei in 2014-2015 (+2%)- Terugval in 2016 (+1,4%)- International Labour Organisation: 3 groepen arbeiders indelen volgens SES
o 72% werkendeno 3,5% werklozeno 24,4% niet-beroepsactieven
3
9. OnderwijsstatistiekenLeerlingen en studenten (Grafiek cursus! Hier: meeste)
- Kleuter: meeste in 2013-2014 (gewoon en buitengewoon)- LO: Gewoon – ’16 / Buitengewoon – ‘11- SO: Gewoon – ’11 / Buitengewoon – ‘14- Hoge school: ‘12- Unief: ‘14
Personeel
- 2016: onderwijsbudget 69,5% zijn lonen- Beleid is belangrijk!- Onderverdeling
o Bestuurs – en onderwijzend personeel Directeur, adjunct-directeur en enkele selectieambten 2005 t.o.v. 2015: Groei op elk onderwijsniveau (behalve Hoge school en SO) 2013 t.o.v. 2015: daling Buitengewoon basisonderwijs en deeltijds
Kunstonderwijso Andere personeelscategorieën
Stijgt continu sinds 2005 maar nu ongeveer stabiel Secundair volwassenonderwijs: enorme toename
o Personeel universiteiten Stijging
10. DISCIMUS voor een vlotte uitwisseling van leerlinggegevens
Agentschap voor Onderwijsdiensten werkt samen met DIMISCUS
- Scholen, centra en Agodi kunnen constant gegevens uitwisselen- Op elk tijdstip leerlinggegevens kunnen bekijken en aanpassen dit wordt dan direct
doorgespeeld/aangepast bij anderen- Optimale dienstverlening
11. Dataloep = interactieve webtoepassing waar directeur en schoolbesturen zelf aan de slag kunnen met statistieken van hun school of schoolbestuur
- Gegevens vergelijken met andere scholen- Ondersteunen van scholen bij uitstippelen van een beleid- Beschikbaar voor BO, SO en hoger onderwijs
4
Hoofdstuk 2: Algemene organisatie van het onderwijssysteem
1. Historisch overzichtVrijheid van onderwijs = belangrijk concept doorheen de geschiedenis
- Grondwet- Schoolstrijd Schoolpact (= organisatie van onderwijsinrichtingen niet onderworpen
worden aan enige beperkende maatregel)- Actuele discussies (p. 15)
2. De algemene structuur van en beslissingsmomenten in het onderwijs
Vlaamse onderwijssysteem
- Basisonderwijs (kleuter en LO) 2,5 – 12jaar- Secundair onderwijs 12 - 18 jaar
o1e graad: oriënterend Onderscheid leerjaar A en leerjaar B (lln met leerachterstand of al doende
willen leren)o2e graad: keuze 4 onderwijsvormen (ASO, TSO, BSO, KSO)oHervormingen
2013: masterplan SO goedkeuren 2015: enkele maatregelen zijn goedgekeurd 2018: SO stappen in hervorm onderwijsstelsel
oNieuw concept: SE-n-SE opleiding (beroepsgericht [7e specialisatiejaren]) - Hoger onderwijs (HO) Vanaf 18 jaar
3. Fundamentele principes en wetgeving Vrijheid van onderwijs
- Dubbele vrijheido Actief: elke persoon heeft het recht om onderwijs te organisereno Passief: lln en ouders hebben vrije schoolkeuze en inschrijving in school
- Actiefo Inrichtende macht = overheid, natuurlijke persoon, rechtspersoon die
verantwoordelijkheid nemen Schoolbestuur = synoniem
o Rechten Oprichting
- Vrijheid om scholen op te richten- Autonomie om de vorm en inhoud te bepalen
Richting (pedagogische vrijheid)- Grondslagen van het onderwijs zelf bepalen- PV: inrichtende machten zijn in grote mate autonoom (geen
overheidscontrole zolang geen contradictie met wettelijke en statutaire voorschriften)
5
Inrichting- Grondwet verbiedt preventieve maatregelen - Beslissingsmacht van de inrichtende macht mag nooit beknot
worden- Passief (vrijheid van schoolkeuze en inschrijvingsrecht)
o Grondwet: vrije schoolkeuzeo Inschrijvingsrecht (deel v/h gelijke-onderwijskansenbeleid)o Toelatingsvoorwaarden
Chronologisch: eerste komen = eerste ingeschreven Afwijking: voorrangsregeling (4 groepen)
- Kinderen van een zelfde leefentiteit (Broer en zus)- Kinderen van personeelsleden- Nederlandstaligen in Brussel- Campusleerlingen- Indicator- en niet-indicator leerlingen (I en NI lln)
o Dubbele contingentering Schoolbestuur beslist het aandeel van I en NI lln 2 contingenten
vastleggen (samen 100% van alle lln) 1 contingent bereikt is: lln chronologisch ingeschreven als ‘uitgesteld’ Beide contingenten bereikt: alle uitgestelde inschrijvingen omgezet in
weigeringen Na afsluiten voorrangsperiodes start de vrije inschrijvingsperiode
o Aanvaardingsplicht Elke lln die voldoet aan toelatingsvoorwaarden moet toegelaten worden Weigeren wanneer enkele uitzonderingen (p. 24)
o M-decreet: onderscheid tussen inschrijvingsrecht met en zonder een verslag voor de toegang tot Buo
Wettelijke voorzieningen voor erkenning, financiering of subsidiëring van scholen
- Officiële studiebewijzen vereisen een erkenning van de Vlaamse Gemeenschap kwaliteitseisen (anders geen subsidies [gesubsidieerd onderwijs] /financiering [gemeenschapsonderwijs])
Eindtermen en leerplannen
- Ontwikkelingsdoelen (OD): minimumdoelen die wenselijk zijn voor een leerlingpopulatieo KO: OD dus geen vereiste om naar LO te gaan
- Eindtermen (ET): minimumdoelen als noodzakelijk en bereikbaaro LO: leerplicht o Onderscheid:
Leergebiedgebonden: min. doelen bereiken gedurende leerproces Leergebiedoverschrijdend: min. doelen niet specifiek tot een leergebied
- decretaal vastgelegd, middel om aan kwaliteitsbewaking te doen, zeggen wat minimaal kennen maar hoe ligt niet vast (school is vrij)
- Leerplan: document met essentiële gegevens voor concrete onderwijspraktijko Afgestemd op specifieke doelgroepo Algemene en specifieke doelstellingen opsommen voor vakgebieden o Erkennen als school goedgekeurd leerplan bezitten
6
4. LeerplichtHistorisch overzicht
- 1914: introductie leerplicht kinderen 6-12jaar, verhoging tot 13 en daarna 14 jaar- 1919: pas na WOI leerplicht toepassen - 1953: leerplicht tot 15jaar- Jaren ’70: verschillende wetvoorstellen (leerplicht tot 16jaar)
Actuele wetgeving
- 1983: leerplicht periode van 12 jaar, schooljaar waarin het kind 6 jaar wordto Ondergrens nuanceren nl. 5jarige kleuters min. 250 halve dagen aanwezig in
kleuteronderwijs dan toegang tot LOo Opdeling:
Voltijds: 6 – 15/16 jaar Deeltijds: 15/16 - 18 jaar
- Tijdsbesteding van 28 uren / week (leer en werk component)- Persoonlijk ontwikkelingstraject (POT) volgen wanneer bvb multiproblematiek- Leerplicht loopt tot 18jaar- Huisonderwijs
o = onderwijs verstrekken aan leerplichtigen van wie de ouders hebben beslist om hun kinderen niet in te schrijven in een door de Vlaamse, Franse of Duitstalige gemeenschap erkende school
o Individueel VS collectief o Controle van onderwijsinspectie aanvaarden o Regelmatig deelnemen aan examens van de examencommissie v/d Vlaamse
Gemeenschapo Sterke stijging de laatste jaren (privéscholen inschrijven in huisonderwijs
Controle op de leerplicht
- Ouders zijn verantwoordelijk dat hun kinderen voldoen aan de leerplicht - Erkende school zien dat kind niet ongewettigd afwezig is- 2002: departement onderwijs en vorming laat toe om rijksregister nummer te gebruiken ter
controle Langzaam systematisch toegepast o 2007: scholen controleren, ten laatste op 3e schooldag, of alle leerplichtige kinderen
ingeschreven zijn ook effectief aanwezig zijn - 2007: akkoord over gezamenlijke controle op leerplicht (Vlaamse en Franse Gemeenschap)
Controle op afwezigheden
- Problematische afwezigheid: meer dan 30 halve dagen (voltijds) of meer dan 20 halve dagen (deeltijds)
o Basisonderwijs: 0, 40% o Secundair onderwijs: 1,6%
- Relatieve schoolverzuim op lokaal niveau aanpakken (5 halve dagen spijbelen CLB)
7
-
Stimuleringsacties
- 2006: spijbelactieplan (departement onderwijs en vorming)o O.b.v. probleemanalyse een aantal departementale projecten, experimenten en
concrete acties toelichten die bijdragen aan aanpak voor spijbelen en schoolverzuim- 2007 – 2008: schoolverzuim gekoppeld aan schooltoelage
o Gedurende 2 jaar niet ingeschreven en/of hardnekkig spijbelen: toelage verliezen - 2012: actieplan spijbelen en andere vormen van grensoverschrijdend gedrag
o 6 topics - continuümo Kleuterparticipatie: kind en gezin inschakelen
5. Vlaamse kwalificatiestructuur - 2008: Europees referentiekader (kwalificatieraamwerken van landen aan elkaar koppelen)- Kwalificatiestructuur : systematische ordening van alle nationaal erkende kwalificaties o.b.v.
het algemeen geldend Europees raamwerko Kwalificaties en onderlinge verhoudingen transparant maken o Referentiekader
- Onderscheido Beroepskwalificaties: afgeronde en ingeschaalde gehelen van competenties waarmee
een beroep kan worden uitgeoefendo Onderwijskwalificaties: afgeronde en ingeschaalde gehelen van competenties die
noodzakelijk zijn om maatschappelijk te functioneren en te participeren Enkel via onderwijs + erkende instellingen
- 8 niveaus (p. 37)- Kwalificatiebewijs : erkend document door de Vlaamse Gemeenschap - Kwalificatiedatabank : alle erkende onderwijs- en beroepskwalificaties met de daarin vervatte
competenties geregistreerd worden, alsook de wijze waarop deze kwalificaties verworven worden
6. Bekostiging onderwijsFinanciering en subsidiëring door Vlaamse Gemeenschap
2008: verdeling van middelen o.b.v. objectiveerbare verschillen (niet meer o.b.v. onderwijsnet)
- + rekening houden met SES van lln extra ondersteuning aan scholen die moeite doen om kinderen te ondersteunen
8
Scholingskosten in het leerplichtonderwijs
- Kosteloze toegang (grondwet) – Kosten: bepaalde onderwijsactiviteiten en didactisch materiaal
- Basisonderwijso 2007: officiële lijst met noodzakelijke materialen school moet deze voorzieno 2008: ‘scherpe’ maximumfactuur (max. factuur die scholen kunnen doorrekenen aan
ouders)- Lager onderwijs
o Minder scherpe maximumfactuur voor meerdaagse uitstappen (niet: geen reis die buiten schooluren valt)
- Secundaire school o Bijdrage: didactisch materiaal, bepaalde activiteiten, diensten en producteno Geen lijst met kosteloze materialen, geen maximumbedrag voor ouders,…
7. Algemeen beheerAlgemeen beheer op centraal niveau
- Minister van onderwijs en vorming (enkele aspecten zijn federale Belgische materie)
- Minister + beleidsraad: strategisch overleg met de leidende ambtenaren
- Administratie: 4 autonome organisaties
o Agentschap voor Onderwijsdiensten (AGODi)
is verantwoordelijk voor de uitvoering van het onderwijsbeleid van het basis- en secundair onderwijs, de centra voor deeltijdse vorming, het deeltijds kunstonderwijs, de centra voor leerlingenbegeleiding, de inspectie en de pedagogische begeleiding
Gesprekspartner van het beleid bij de totstandkoming en de toepassing van de regelgeving
o Agentschap voor Hoger Onderwijs, Volwassenenonderwijs, Kwalificaties en Studietoelagen (AHOVOKS):
wil een kennis- en informatiecentrum zijn, een essentiële schakel tussen het beleid en de instellingen voor hoger onderwijs, volwassenenonderwijs en de studenten, leerlingen, cursisten en ouders
o Agentschap voor infrastructuur in het onderwijs (AGIOn)79,80
subsidieert en financiert de aankoop, de bouw en de modernisering van schoolgebouwen voor het leerplichtonderwijs en de hogescholen
o Departement onderwijs en vorming- Strategische adviesraad: Vlaamse onderwijsraad- Onderwijsinspectiedienst - Communicatie beleidsdomein en scholen
o Omzendbriefo Klasse: multimediaal communicatieplatformo Website: www.onderwijs.vlaanderen.be Ministerie van onderwijs en vorming
bundelt informatieo Vlaamse Infolijn onderwijso Publicaties
9
o Ronde van Vlaanderen: infosessies over nieuwe regelgeving en beleidsrelevante thema’s
Algemeen beheer op intermediair niveau
Onderwijsnet Onderwijskoepel Toelichting Extra
GO! Onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap(officieel + financiering)
/ Het GO! Wordt niet vertegenwoordigd door een onderwijskoepel maar door de Raad van het GO! die ook de centrale inrichtende macht is van het GO! (ARGO)
Religieuze, filosofische en ideologische overtuigingen van ouders respecterenBestuursstructuur: Centrale niveau: raad GO!
- Centrale inrichtende macht - Bijstand van administratieve
en pedagogische diensten- Leiding: afgevaardigd
bestuurderMesoniveau: scholengroep
- Algemeen directeur- College van directeurs- Raad van bestuur- Algemene vergadering
Lokaal niveau: school- Directeur- Schoolraad- Pedagogische raad- Leerlingenraad- Ouderraad
Officieel gesubsidieerdOnderwijs (= georganiseerd door publieke overheden [provincies en gemeenten])
Onderwijssecretariaat van de Steden en Gemeenten van deVlaamse gemeenschap(OVSG)
Provinciaal Onderwijs Vlaanderen (POV)
Vertegenwoordiging onderwijs van steden en gemeenten
Vertegenwoordiging provinciaal onderwijs
Georganiseerd door gemeenten en provincies + subsisdies Vlaamse GemeenschapOpenstaan voor alle levensbeschouwingen Gemeenteraad = inrichtende macht
Vrij gesubsidieerd onderwijs(= georganiseerd door private instanties + subsidies: Vlaamse Gemeenschap mits voldoen aan bepaalde voorwaarden)
Katholiek Onderwijs Vlaanderen5 thematische diensten
- Dienst bestuur en organisatie
- Dienst personeel- Dienst lerenden - Dienst
curriculum en vorming
- Dienst identiteit en kwaliteit
Vertegenwoordiging katholiek onderwijs. De katholieke scholen vormen de grootste groep binnen het vrij onderwijs= confessionele scholen
Inrichtende macht heeft een complete autonomie qua beleidsvoering naar de school die onder haar verantwoordelijkheid vallen
Scholen obv rationalistische/ humanistische principes= niet-confessionele scholen
Inrichtende macht heeft een complete autonomie qua beleidsvoering naar de school die onder haar verantwoordelijkheid vallen
10
Federatie van onafhankelijkePluralistische Emancipatorische Methodescholen (FOPEM)
Groepering van verschillende methodescholen, bestaande uit freinetscholen, ervaringsgerichte scholen en projectscholen= Onafhankelijke scholen die specifieke onderwijskundige theorieën toepassen
Inrichtende macht heeft een complete autonomie qua beleidsvoering naar de school die onder haar verantwoordelijkheid vallen
- Onderwijs in Brusselo Nederlandstalig onderwijs in Brussel: Vlaamse Gemeenschapscommissie (VGC)
Institutioneel verbonden met politieke organen van het Brussels Hoofdstedelijk gewest
Organen: - Raad van de VGC: beraadslagend orgaan- College van de VGC: uitvoerende orgaan
Rol voor alle scholen uit het Nederlandstalig onderwijs en VGC is de inrichtende overheid van eigen scholen
- Lokaal onderwijsbeleid o Lokaal flankerend onderwijsbeleid
Vertrekken vanuit lokale situatie aanvullend Vlaams onderwijsbeleid- Lokale overheden + lokale actoren
Verankerd in regelgeving Verschillende soorten projecten (gemeenschappelijk element: aandacht voor
kansarme jongeren)o Brede school
Brede ontwikkeling van kinderen door ondersteunen en/of creëren van een brede leer- en leeromgeving op lokaal niveau waarbinnen ze vele ervaringen op kunnen doen
In samenwerking met sectoren die het samen leren/leven van jongeren ondersteunen en vormgeven
- Uitleg: o Onderwijskoepels: Koepels verenigen en representeren verschillende groepen van
inrichtende machten en staan in voor de ondersteuning, belangenbehartiging en representatie in advies- en beleidsorganen van de aangesloten scholen.
Algemeen beheer op lokaal en institutioneel niveau
- De school en directieo School: één of meer vestigingsplaatseno Leiding van de directieo Directeur + leraar onderworpen aan autoriteit inrichtende machto Directeur: selectie personeel, invullen taakinvullingen etc.
- Inrichtende machten o Verantwoordelijk voor de oprichting en het goed functioneren van één of meerdere
scholen
11
o Overheid, natuurlijke persoon, rechtspersoon..o Vrijheid inzake onderwijsmethoden en onderwijsconcept is wettelijk gegarandeerd o Synoniemen
Basisschool: schoolbestuur CLB + volwassenenonderwijs: centrumbestuur “onderwijsverstrekkers”
- Scholengemeenschappeno = samenwerkingsverband van verschillende scholen op eenzelfde onderwijsniveau
binnen een geografische omschrijving o Opzet: schaalvergroting, studieaanbod transparanter maken, beschikbare middelen
zo efficiënt mogelijk aanwendeno Vrijwillige basiso Vereisten
Basisonderwijs: min. 2 scholen, 900 lln, kleuter en lager Secundair: min. 6 leerjaarniveaus, volledige 1e graad, ASO, TSO en BSO!
o Rationele ordening: 44 geografische onderwijszones afgebakend + aantal scholengemeenschapen is gecontingenteerd (max aantal scholengem. Ligt vast)
o Bevoegdheidsverdeling: inrichtende machten van de scholen kiezen zelf welke bevoegdheden overgedragen worden (p. 59-60)
o Administratieve voordelen
Bestuur en management in het basis- en secundair onderwijs
- Schoolhoofd = directeur o Bevoegdheden worden bepaald door inrichtende machten o Kleine scholen: directeur belast met onderwijsopdracht
Aantal lestijden is afhankelijk van het aantal leerlingen o Duobaano Fusie basisscholen: adjunct-directeur
- Personeelsformatieo O.b.v. lestijden, uren en punten (p. 61-62)o Uren-leraar
Overleg en participatie
- Participatie en overleg binnen de schoolo Participatiedecreet
2004: decreet betreffende participatie op school en de Vlaamse Onderwijsraad (globale regeling van inspraak in het schoolbeleid)
Schoolraad in het basis- en secundair onderwijs- = advies en overlegbevoegdheid en informatierecht over de
beslissingen die het schoolleven beïnvloeden- Gesubsidieerd onderwijs- Gelijk aantal (min 2) vertegenwoordigers van ouders, personeel en
lokale gemeenschap (secundair: + lln) / directeur is geen lid maar heeft raadgevende stem
- Problemen: bemiddelingscommissie- Bevoegdheden
o Recht op info o Op eigen initiatief advies geveno Overleg met schoolraad voor bepaalde aspecten
12
De pedagogische raad, de ouderraad en de leerlingenraad op schoolniveau in het basis- en secundair onderwijs
- Oprichten: min 10% personeelsleden, ouders en lln achter vragen- Periode van 4 jaar via verkiezingen - Recht op info- Vertegenwoordigers in schoolraad
Het medezeggenschapscollege op niveau van de scholengemeenschap- Inspraak van ouders, personeelsleden en lln organiseren- Alle schoolraden zetelen hier in- Actie: scholengemeenschap beslissingen op het niveau van de
scholengemeenschap voorbereidt over aangelegenheden die de vertegenwoordigde geledingen aanbelangen
o Andere vormen van overleg Personeelsvergaderingen
- Invulling is schoolafhankelijk (geen strikte regels rond) Klassenraden
- Centrale evalutatieorgaan - 3 functies
o Toelating Beslist of de voorwaarden vervuld zijn Niet alle lkren moeten hierin zitten
o Begeleiden Na een examenreeks of wanneer er een probleem is
met een lln of klasgroep Directeur + lkren
o Delibererend Na examens van juni: bevoegd om te beslissen over
het slagen van een lln Ouders en schoolbestuur kunnen tegen beslissing
ingaan Vakgroepen
- = structureel overleg tussen lkren die verantwoordelijk zijn voor eenzelfde vak(kencluster)
- vakverantwoordelijke- Participatie en overleg tussen de verschillende actoren in het onderwijsveld
o Vlaamse onderwijsraad (Vlor) Vertegenwoordigers uit het hele onderwijslandschap overleggen over het
onderwijsbeleid + advies geven aan Vlaamse minister van Onderwijs en het Vlaamse parlement
Strategische adviesraad: beoordeelt beleidsplannen van de overheid + zelf voorstellen doen (minister is verplicht om advies te volgen)
Overlegforum : verschillende partners wisselen ideeën uit over de organisatie en toekomst van het onderwijs
Onderzoek : wetenschappelijke info nodig (bestaand + zelf onderzoek) Overzicht functies:
13
Vertegenwoordiging gebeurt per geleding- Inrichters van onderwijs (inrichtende macht, instellingshoofd
hoger onderwijs, raad levenslang en levensbreed leren)- Personeel (afgevaardigden onderwijsvakbonden)- Directeurs (rechtstreeks verkozen)- Maatschappij (SE organisaties, Sociaal-culturele organisaties)- Gebruikers (studenten en ouders)
o Drukkingsgroepen = belangen van hun leden verdedigen Onderwijsvakbonden
- ACOD-onderwijs: Algemene Centrale der Openbare Diensten o deel van ABVVo socialistische beweging.
- VSOA-onderwijs: Vrij Syndicaat voor het Openbaar Ambt o deel van het ACLVBo Algemene Centrale der Liberale Vakbonden van België.
- COV: Christelijk Onderwijzersverbond, is de oudste vakbond (° 1870) o verdedigt de belangen van het personeel van het vrij en
officieel gesubsidieerd basisonderwijs, de pedagogische begeleidingsdiensten en de gemeenschapsinspectie
o Deel ACV- COC: Christelijke Onderwijscentrale
o vertegenwoordigt het personeel van het secundair en hoger onderwijs (exclusief de universiteiten), het volwassenenonderwijs, het deeltijds kunstonderwijs, de centra voor leerlingenbegeleiding alsook het basisonderwijs van het gemeenschapsonderwijs.
o Deel ACV Ouderverenigingen
- Vaak schoolgebonden- Doel: communicatie tussen ouders en school bevorderen,- Via de ouderraar onderwijskoepels
o Gemeenschapsonderwijs: GO! Ouderso Katholiek: VCOVo Officieel gesubsidieerd: KOOGOo onderling samenwerken: VLOP
Leerlingen- en studentenkoepelverenigingen - Vlaamse Scholierenkoepel (VSK): vertegenwoordigt alle lln v/h
secundair onderwijs- Vereniging van Vlaamse studenten (VVS): hoger onderwijs en unief
- Overleg en participatie in het Hoger onderwijso Vlaamse Interuniversitaire Raad (VLIR), Vlaamse Hogescholenraad (VLHORA) en
Vlaamse Universiteiten en Hogescholenraad (VLUHR) VLIR = autonoom overlegorgaan, gefinancierd door universiteiten.
- Doel: dialoog en samenwerking tussen Vlaamse universiteiten bevorderen
- Gemeenschappelijke standpunten formuleren + beleidsadviezen verstrekt
VLHORA = gelijkaardig orgaan voor Hogescholen VLUHR = vertegenwoordiging van het hoger onderwijs (hogescholen, unief
en coördinerende associaties)
14
- Specifieke decretale taken- Voeren de taken van Vlaamse hoger onderwijsruimte in het
verlengde uit
15
Hoofdstuk 3: Basisonderwijs
1. Organisatie van het basisonderwijsGeografische toegankelijkheid
- Grondwet: recht kiezen tussen een neutrale officiële school of een confessionele school- Geen school beschikbaar binnen 4 km: overheid kosten vervoer regelen - Brussel: capaciteitsproblemen (versoepeling oprichting scholen)
Toelatingsvoorwaarden en schoolkeuze
- Instap KOo Vanaf 2,5 op vaste instapdatao Vanaf 3 op elke dag
- Overgang LOo KO eindigt in juni, jaar waar het kind 6 wordto Ouders keuze: kind LO laten aanvangen of extra jaar in KO
Advies van klassenraad en CLB nodigo Vereiste: 220 halve dagen Nederlandstalig KOo Instap LO: taalscreening (taaltraject opstellen, NA inschrijven kind)
- Overgang SOo Vereiste: leeftijd van het kind
Kind 15jaar mag niet meer naar LO, moet naar SOo Ouders maken de finale beslissing
- Schoolkeuzeo 2002: recht van elke ouder op inschrijving in de gekozen school en vestigingsplaatso Kind 12 jaar: samenspraak ouders en kind
- Schoolreglement en engagementsverklaring o KO EN LO: p. 77o 2010: engagementsverklaring
= wederzijdse afspraken over oudercontact, aanwezigheden, spijbelbeleid, individuele llnbegeleiding en het positieve engagement van de onderwijstaal
Aanmoedigen Nederlands te leren Ondertekenen bij inschrijving
o 2015: vermelden in schoolreglement dat bij een schoolverandering llngegevens overgedragen worden naar nieuwe school tenzij ouders zich hier tegen verzetten
o Coördinatie en controle: lokale overlegplatforms (LOP’s) en commissie inzake leerlingenrechten
Leeftijdsniveaus en leeftijdsgroepen
- Organiseren = vrijheid van het schoolbestuur- KO
o Groepering volgens leeftijd (2,5-3/3-4/4-5/5-6)o Lkr gaat niet met dezelfde klas een jaar hoger mee
- LOo 6 jareno Vaak jaarklassensysteem binnenklasdifferentiatie is mogelijk (vb. bepaalde
leergebieden opsplitsen)o 1 leerkracht alle vakken (Speciale vakken: aparte leerkrachten)
16
Organisatie van de schoolweek en de schooldag
- Autonoom lessenrooster opstellen- Schoolweek: 28 of 29 lestijden van 50 minuten – 5 werkdagen (MA-VRIJ)- Ten vroegste om 8 u / ten vroegste stoppen om 15u, ten laatste 17u
2. Onderwijzen en leren in het basisonderwijsCurriculum, vakken en aantal uren
- KOo Ontwikkelingsdoelen (wenselijke minimumdoelen)o Kerncurriculum: 6 leergebieden (LO, MO, Ned., Mens en maatsch., NAWE en TO,
Wisk)- LO
o Eindtermen (noodzakelijke en bereikbare minimumdoelen)o Leergebiedgebonden VS leergebiedoverschrijdend
Leergebieden: LO, MO, Ned., Frans, Mens en maatsch, Nawe en TO, wisk) Overschrijdend: leren leren, sociale vaardigheden, ICT
o Afwijking: alleen mogelijk indien sterke argumenten strenge procedure, decretale bekrachtiging (vb. Steiner school)
o Leergebieden zijn niet bedoeld om structuur te geven scholen zijn vrij hierin!o Taalonderwijs: onderscheid talensensibilisering, taalinitiatie en formeel
talenonderwijs- Schoolbesturen en onderwijskoepels maken een leerplan op advies van de
onderwijsinspectie door de regering wordt goedgekeurd en door de onderwijsinspectie wordt gecontroleerd
Onderwijsmethoden en didactisch materiaal
- Pedagogische vrijheid: vrijheid van het schoolbestuur van onderwijsmethoden en didactiek- KO
o Activiteiten: thematisch/belangstellingspunt Jaarkalender, onderwerpen van de kleuters zelf,..
o Werkvorm: vaak hoekenwerk - LO
o Werkvorm: Hoekenwerk: elke week een paar uurtjes uitgetrokken om kinderen in
verschillende hoeken van de klas ontdekkingen te laten doen Contractwerk: organisatievorm waarbij voor iedere lln een activiteitenpakket
voor een bepaalde periode wordt vastgelegd o Zelfstandigheid is belangrijk!
3. Beoordelingspraktijken in het KOOvergang KO LO: opgevolgd door CLB (instemming ouders)
LO
- Lkr toetst regelmatig kleine en grote leerstofonderdelen
17
- Schoolrapport: informeren ouders en lln op regelmatige tijdstippen over bereikte resultaten, vooruitgang, leergedrag en persoonlijke ontwikkeling
- Groeiende expertise op vlak van kind- of leerlingvolgsystemen - 2018: einde van basisonderwijs een getuigschrift
o Alle leerplandoelstelling: getuigschrift basisonderwijso Niet alle leerplandoelstellingen: getuigschrift van bereikte doelen
Sinds 2002: peilingen op behalen van de eindtermen
4. Alternatieve organisatievormen en structuren 2006: rijdend kleuterklasje (winterstop: reguliere ankerscholen)
Kunst: deeltijds kunstonderwijs
Ziekte of handicap
- Niet naar school o Ziekenhuisscholen en preventoria (type 5-onderwijs)
Niveau van basis- en/of secundair onderwijs Arts en ziekenhuisschool beoordelen de frequentie en hoeveelheid van
onderwijs dat de jongere aankan Attest secundair onderwijs opleidingsvorm 4
o Kinder- en jeugdpsychiatrische diensten (K-diensten) 13 diensten erkend en gesubsidieerd (obs aantal dag en nachtbedden) Geen diploma of getuigschrift
- School waar ingeschreveno Tijdelijk onderwijs aan huis en synchroon internetonderwijs
TOAH: 4 lestijden aan huis / week SIO: lln op afstand lessen volgen
o Permanent onderwijs aan huis (POAH) Door handicap geen onderwijs kunnen volgen Commissie, in overleg met ouders, duidt BUO school aan die POAH zal
verstrekken 4 lestijden per week
18
Hoofdstuk 4: secundair en post-secundair niet tertiair onderwijs
Gewoon secundair onderwijs
- Voltijds: ASO/TSO/BSO/KSO- Deeltijds beroeps secundair onderwijs: DBSO (stelsel van leren en werken)- Secundair volwassenonderwijs: SE-n-SE
1. Organisatie van het secundair onderwijsSoorten instellingen
- Horizontale indelingo Eerste graad
1e leerjaar (A en B) 2e leerjaar (basisvorming + keuze uit verschillende basisopties /
beroepsvoorbereidend: basisvorming + keuze uit verschillende opleidingen die hier beroepenvelden worden genoemd)
o Tweede graad keuze tussen vier onderwijsvormen: ASO, BSO, KSO, TSO; BSO: experimenteel modulair opgebouwd (georganiseerd per studiegebied)
o Derde graad keuze tussen 4 onderwijsvormen: ASO, BSO, KSO, TSO; ASO en KSO: 3e leerjaar van de 3e graad ingericht onder de vorm van een
voorbereidend jaar op het hoger onderwijs; secundair- na-secundair onderwijs: vroegere 3e leerjaren van de 3e graad
ingericht als specialisatiejaar in KSO en TSO werden vanaf 1 september 2009 ondergebracht in het nieuwe beroepsgerichte Se-n-Se,
BSO: 3e leerjaar van de 3e graad (specialisatiejaar) en een 3e leerjaar niet ingericht onder de vorm van een specialisatiejaar (naamloos 3e leerjaar van de 3e graad, dat voorbereidt op het hoger onderwijs).
o Vierde graad (enkel BSO) de 1e en 2e leerjaren van de 4e graad worden enkel georganiseerd in het
BSO en worden progressief afgebouwd.- Verticale indeling
o Onderwijsvormen ASO BSO KSO TSO
o Studiegebiedeno Studierichtingen
Geografische toegankelijkheid
- Gewoon secundair onderwijs: vrij gelijkmatig verspreid- Ouders hebben het recht om een school te kiezen
19
Toelatingsvoorwaarden en schoolkeuze
- Getuigschrift basisonderwijso Behaald
1e leerjaar A 1e leerjaar B: bepaalde voorwaarden (tekst p. 91)
o Niet behaald 1e leerjaar A: voorwaarde nl. onderling akkoord ouders, klassenraad en CLB 1e leerjaar B
- Volgende jaar: oriënteringsattest A of B (2 uitzonderingen)o Niet voldoen: mogelijkheid tot studieregulatie (examencommissie)
- Rechtstreeks van een niet-Vlaamse onderwijsinstelling: toegelaten indien gunstige beslissing van de klassenraad
- Schoolkeuzeo Vrije schoolkeuzeo Lln moet op voorhand kennis nemen van het pedagogisch project en het
schoolreglement + hiermee instemmen (schoolreglement: p 92) o Engagementsverklaring tekenen (wederzijdse afspraken)
Leeftijdsniveaus en leeftijdsgroepen
- Jaarklassensysteem: groepen lln met dezelfde leeftijd vormen een klas- Onderwijsbevoegdheid van de leerkracht hangt af van zijn bekwaamheidsbewijs
Organisatie van de schooldag en de schoolweek
- Schoolweeko Voltijds secundair onderwijs + BuSo
9 halve dagen van maandag tot en met vrijdag Vrije halve dag mag de school zelf kiezen Vol. Sec. Ond.: lesweek van min. 28 lestijden
o Deeltijds BuSo Maximum 4 halve dagen van maandag tem vrijdag
- Schooldago Ten vroegste 8u en eindigen tussen 15-17u o Middagpauze: max 50 min middagmaal nuttigen (lln mogen indien overleg de
school verlaten)
2. Onderwijzen en leren in het Secundair OnderwijsCurriculum, vakken, aantal uren
- Eindtermen, ontwikkelingsdoelen en beroepskwalificaties o = kwaliteitsbewakingo Basisvorming
Vakgebonden eindtermen: minimum doelen die de onderwijsoverheid noodzakelijk en bereikbaar acht voor een bepaalde leerlingengroep (kennis) [resultaatsverplichting]
Attitudinale eindtermen: minimum aan attitudes die de school nastreeft
20
Vakoverschrijdende eindtermen (VOET): minimumdoelen die niet specifiek behoren tot een vakgebied maar onder meer door middel van meerdere vakken of onderwijsprojecten worden nagestreefd [inspanningsverplichting]
o Basisvorming 1e leerjaar B Ontwikkelingsdoelen: minimumdoelen op vlak van kennis, inzicht,
vaardigheden en attitudes die de onderwijsoverheid wenselijk acht voor een bepaalde leerlingpopulatie en die de school bij haar leerlingen moet nastreven (vakgebonden of vakoverschrijdend)
- Gemeenschappelijke stam met essentiële vaardigheden die generiek worden geformuleerd
- Geconcretiseerd in 7 contexten o 2e leerjaar van de 3e graad ASO, KSO en TSO
Specifieke eindtermen: doelen met betrekking tot vaardigheden, inzichten en attitudes waarover een lln moet beschikken om vervolgonderwijs in het hoger onderwijs aan te vatten
o Onthaalklas anderstalige nieuwkomers (OKAN) Ontwikkelingsdoelen Nederlands voor nieuwkomer
- Basisvormingo 1e leerjaar v/d 1e graad: lessenrooster = vakken van de basisvorming en eventueel
een keuzegedeelte o Overheid: opleggen van een minimumrooster inrichtende machten bepalen
autonoom hoe de rest ingevuld wordt o Kerncurriculum: minimale aantal lestijden
- Experimenteel beroeps secundair onderwijs volgens een modulair stelsel o Probleem: BuSo teveel lln zonder kwalificaties en geen goede afstemming
arbeidsmarkt oplossing: modulair stelsel o Structuur
Studiegebied: reeks opleidingen bundelen- Opleiding: samenhangend geheel van modules
Afwerken module: erkend deelcertificaat Afwerken van alle modules: certificaat
o Curriculum Elke opleiding in voltijds beroepsonderwijs: algemene vorming,
beroepsgerichte vorming en gedifferentieerde onderwijsactiviteiten Elke opleiding in BuSO: algemene vorming & beroepsgerichte vorming
o Beoordeling en studiebewijzen De delibererende klassenraad beslist of er een certificaat wordt toegekend
na het vervullen van een module De delibererende klassenraad beslist over het toekennen van
getuigschrift/diploma/studiegetuigschrift na het beëindigen van een opleiding
- Topsport o = scholen die binnen het voltijds SO één of meer topsportrichtingen aanbieden in het
ASO, BSO en TSOo Ondertekenen van topsportconvenanten o Voorwaarde: selectiecommissie kent topsportstatuut (A of B) toe
Onderwijsmethoden en didactisch materiaal
21
- Keuze: vrijheid van de inrichtende machten (vakgebonden + vakoverschrijdend)- Extramuros activiteiten: lessen in een andere school/vormingsinstelling/werkplekleren OF
binnen- of buitenlandse schooluitstappen - Leerlingenstages: beogen een begeleide participatie van de leerling-stagiair aan de
activiteiten van een reële arbeidspost o Dubbel statuut: leerling en werknemer (geen loon)
3. Beoordelingspraktijken in het secundair onderwijsBeoordeling van leerlingen
- Testen en examens / permanente beoordeling / eindbeoordeling: delibererende klassenraad
Studievoortgang
- Centrale evaluatieorgaan: klassenraad - 3 soorten oriënteringsattesten: A/B/C- Delibereren o.b.v. studieresultaten - Attest betwisten: Max 3 dagen na resultaat beroepscommissie- Individuele aanpassingen aan het lesprogramma zijn mogelijk
Studiebewijzen
- Voltijds secundair onderwijso 1e en 2e graad: getuigschrift o 3e graad ASO, TSO en KSO: diploma secundair onderwijs o 3e leerjaar 3e graad in BSO: studiegetuigschrift
- Specifieke studiebewijzen o Getuigschrift basisonderwijso Getuigschrift gelijkwaardig met het getuigschrift basisonderwijso Studiegetuigschrift van het derde leerjaar van de derde graad BSOo Certificaat van een opleiding secundair-na-secundair (Se-n-Se)o Getuigschrift over de basiskennis van het bedrijfsbeheer
- Modulaire onderwijso Deelcertificaten verzameling kan leiden tot 1 certificaat
- HBO5o Diploma van gegradueerde
- Bv. thuisonderwijso Examencommissie
4. Organisatie van het secundair-na-secundair onderwijs= korte opleidingen binnen 3e graad TSO/KSO waarmee lln zich verder kunnen specialiseren
Soorten instellingen
- Georganiseerd door instellingen voor voltijds secundair onderwijs - Samenwerkingsverbanden = !
Toelatingsvoorwaarden en schoolkeuze
22
- Houders van diploma secundair onderwijs binnen hetzelfde studiegebied- Studiegebiedoverschrijdende stap: beslissing ligt bij de toelatingsklassenraad
23
Hoofdstuk 5: onderwijzend personeel
1. Initiële lerarenopleiding voor onderwijzend personeel in het leerplichtonderwijs
2 soorten
- De geïntegreerde lerarenopleidingen aan hogescholen die exclusief opleiden tot bachelors in het onderwijs
o Preservice training: stagiair de praktijkcomponent van een lerarenopleiding in een school, instelling of centrum zonder een statutaire relatie daarmee.
- De specifieke lerarenopleidingen aan een hogeschool, universiteit of centrum voor volwassenenonderwijs (CVO), die naast of na een vakinhoudelijke basisopleiding en/of beroepservaring worden gevolgd
o Inservicetraining: stagiair de praktijkcomponent van een lerarenopleiding al werkend als tijdelijk personeelslid in een school voor secundair onderwijs, een instelling voor deeltijds kunstonderwijs, een centrum voor volwassenenonderwijs of een centrum voor basiseducatie.
Curriculum, specialisatieniveau en leerresultaten
- Opleidingsprogramma’s o.b.v. vastgelegde basiscompetenties
Lerarenopleiders
- Geen specifieke extra opleidingen naast de vereiste kwalificaties
Kwalificaties, evaluaties en certificaten
- Beroepsprofiel: omvat kennis, vaardigheden etc. in 10 typefuncties o Hieruit basiscompetenties afleiden (p. 107)
2. Voortdurende professionele ontwikkeling voor onderwijzend personeel in het basis- en secundair onderwijs
Organisatie
- Nascholingsmiddelen voor instellingen o Elke school moet verplicht een nascholingsplan aanmaken o Nascholing = principe van de vrije markt
- Nascholing op initiatief van de Vlaamse Regering o Elk jaar bepaalt de regering een aantal prioritaire nascholingsthema’s o Goedgekeurd, gratis en netoverschrijdend aangeboden
- Nascholing op initiatief van de pedagogische begeleidingsdiensten o Jaarlijks aparte budgetten voor organisatie van nascholings- en
begeleidingsactiviteiten voor de netgebonden pedagogische begeleidingsdiensten
24
Hoofdstuk 6: Kwaliteitszorg
1. Bevoegde instanties voor kwaliteitszorgOnderwijsinspectie van de Vlaamse Gemeenschap
- Organisatie van de inspectieo Leiding: inspecteur generaal; 160tal inspecteurs; 8 coördineren o Ruimte voor externen (experts bij een doorlichting)o Permanent overlegorgaan (onderwijsinspectie + pedagogische begeleidingsdiensten)
- Taken van de inspectieo Erkenning van een nieuwe instelling of een structuuronderdeel (advies geven)o Doorlichtingeno Kwaliteitstoezichto Verslago NIET bevoegd voor de invulling van het pedagogisch projecto ! deontologische code voor inspectieleden !
Inspectie en begeleiding van levensbeschouwelijke vakken
- Grondwet: min. 2 lesuren/week moraal- of godsdienstonderwijs
Pedagogische begeleiding van onderwijsinstellingen
- Pedagogische begeleidingsdiensten (PDB) staan in voor pedagogische ondersteuning en begeleiding van scholen en CLB’s in hun zorg voor kwaliteitsonderwijs en kwaliteitsvolle leerlingenbegeleiding
o 1 PDB / koepelo Opdrachten p. 112
Inspectie en begeleidingsdiensten van steden en provincies
- Enkele grotere steden en provincies betalen hun eigen inspectiepersoneel/PDB
Nederlands-Vlaams Accreditatieorgaan (NVAO)
- = instantie in het hoger onderwijs, bevoegd voor kwaliteitszorg- Accreditatie: algemeen = procedure waarbij een derde partij een geschreven garantie geeft
dat een product, proces, dienst of persoon beantwoordt aan specifieke vereisten
2. Aanpak van kwaliteitszorg in het leerplichtonderwijsFunctiebeschrijvingen en evaluatie van personeel
- Principeso Doel evaluatieproces: constructief en positief beleidsinstrument (procesmatig!)o Basis = geïndividualiseerde functiebeschrijving
- Inhoud functiebeschrijving o 3 delen nl. taken, doelstellingen en rechten/plichten
- Procedureso Ieder personeelslid heeft 2 evaluatoren behorende tot dezelfde instelling
25
o Aanduiden van de evaluatoren o Functiebeschrijvingo Functioneringsgespreko Evaluatiegespreko Evaluatieverslag o Conclusie: onvoldoende kan in beroep gaan
Interne evaluatie van scholen
- Internationale trend van zelfevaluatie wettelijk verankerd in het GOK decreet - Decreet betreffende de kwaliteit van het onderwijs: zelfevaluatie uitbreiden naar alle scholen- Beroep op doen veel instrumenten!- Toetsen voor scholen
o Leerlingvolgsysteem : reeks van toetsen vorderingsniveau bepalen o SALTO-toets : schoolse taalvaardigheid van het Nederlands screenen (1e jaar LO)o Paralleltoetsen van peilingen : in welke mate de Vlaamse scholen de eindtermen en
ontwikkelingsdoelen realiseren (vergelijken van scholen is mogelijk!)o Toolkit Breed Evalueren competenties Nederlands: lkren ondersteunen bij het breed
in kaart brengen van de competenties Nederlands van llen o Toolkit gevalideerde toetsen basisonderwijs: gevalideerde toetsen voor
basisonderwijs bundelen
Externe doorlichting van scholen
- Gedifferentieerd doorlichten: doorlichting op maat van de instelling- Inspectie 2.0: nieuw referentiekader voor onderwijskwaliteit (OK)- Elke onderwijsinstelling min. om de 6 jaar doorlichten - Methode
o 2 onderzoeksvragen: In welke mate ontwikkelt de onderwijsinstelling haar eigen kwaliteit, met
bijzondere aandacht voor de aansturing en de kwaliteitsbewaking van de onderwijsleerpraktijk?
In welke mate verstrekt de onderwijsinstelling kwaliteitsvol onderwijs dat tegemoetkomt aan de kwaliteitsverwachtingen uit het OK en respecteert ze de regelgeving?
o 4 onderzoeken Het onderzoek van de kwaliteitsontwikkeling Het onderzoek van één of meerdere kwaliteitsgebieden Het onderzoek van de onderwijsleerpraktijk Het onderzoek van de bewoonbaarheid, veiligheid en hygiëne
o Onderzoeken a.d.h.v. Documentenstudie Observaties van lessen Gesprekken met het schoolteam
o Bundel ontwikkelingsschalen (kwaliteit van de instelling verbeteren) 4 niveaus: beneden/benadert/volgens/overstijgt de verwachting
o Advies bepaalt of de instelling haar erkenning mag behouden Gunstig/ongunstig
- Procedure
26
o Min 14 dagen voor doorlichting een aankondiging van de doorlichting via e-mail o Tijdens de doorlichting: rondleiding door lln/ gesprekken/ observaties/
documentenstudieso (voor)laatste dag: reflectie- en synthesegesprekken o Erna: doorlichtingsverslag
- De onderwijsspiegel: het jaarverslag van de onderwijsinspectie o Onderwijsinspectie: elk jaar een verslag over de toestand van het onderwijs tijdens
het voorgaande schooljaar + beleidsaanbevelingen formuleren
Periodiek peilingonderzoek
- = grootschalige afname van valide en betrouwbare toetsen bij een representatieve steekproef van scholen en leerlingen
- Antwoord op verschillende onderzoeksvragen: eindtermen/ontwikkelingsdoelen bereiken, systematische verschillen tussen scholen, prestatieverschillen op bepaalde kenmerken, presteren leerlingen beter of minder goed bij een herhalingspeiling
- Na deelname: schoolfeedbackrapport
Deelname aan internationaal vergelijkend onderzoek
- PISA (Programme for International Student Assessment / OECD, 2000, 2003, 2006, 2009, 2012190 )
o Kennis en vaardigheden van 15 jarigen (ongeacht het leerjaar waarin ze zich bevinden)
- ESLC (European Survey on Language Competences, 2011)o Beheersing van 2 vreemde talen door de leerlingen in het leerplichtonderwijs op te
volgen - TALIS (Teaching and Learning International Survey / OECD), 2007-2008, 20131
o Internationaal vergelijkingsonderzoek rond leraren en hun schoolleiders - TIMSS (Trends in International Mathematics and Science Study / IEA), 2003, 2011
o Leerlingenprestaties voor wiskunde en wetenschappen
OBPWO-onderzoek
- = onderwijskundig beleids- en praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek - VB, uitvoering, evaluatie en de bijsturing van onderwijsbeleid en praktijk
27
Hoofdstuk 7: Educatieve ondersteuning en begeleiding
1. Zorg in het gewoon onderwijs Zorg in het gewoon onderwijs
- KO: extra instaplestijden toekennen aan scholen (indien niet voldoende kleuteronderwijzers, kunnen ze kinderverzorgers aanstellen)
- Puntenenveloppen: zorgcoördinator aanstellen om kleuterparticipatie te bevorderen - Zorguren: toekennen aan leerlingen die extra aandacht vragen omwille van ontwikkelings- en
leerachterstand of sociaal-emotionele problemen
Expertise uit het buitengewoon onderwijs
- Elke school doorloopt 3 fasen: basiszorg, verhoogde zorg en uitbreiding van zorg o Indien uitbreiding van zorg of een individueel aangepast curriculum nodig is kan een
school voor gewoon onderwijs extra expertise voor de begeleiding van leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften aantrekken
- Organisatie van ondersteuning varieert voor 2 groepen van leerlingen o Samenwerking tussen scholen voor gewoon en buitengewoon onderwijs: leerlingen
met verstandelijke, motorische, visuele en auditieve beperkingo Ondersteuningsnetwerken: type basisaanbod, emotionele- of gedragsstoornis,
spraak- of taalstoornis of een autismespectrumstoornis
2. Buitengewoon onderwijs (BuO)Onderwijstypes en opleidingsvormen
- Typologie o Type basisaanbod: kinderen met specifieke onderwijsbehoeften voor wie het
gemeenschappelijk curriculum met redelijke aanpassingen niet haalbaar is in een school voor gewoon onderwijs. (vroeger: types 1 en 8)
o Type 2: kinderen met verstandelijke beperkingo Type 3: kinderen met emotionele of gedragsstoornis zonder verstandelijke beperkingo Type 4: kinderen met motorische beperkingo Type 5: kinderen in een ziekenhuis, een preventorium of een residentiële settingo Type 6: kinderen met visuele beperkingo Type 7: kinderen met auditieve beperking of een spraak- of taalstoorniso Type 9: jongeren met autismespectrumstoornis zonder verstandelijke beperking.
- Opleidingsvormen (niveau secundair onderwijs)o Opleidingsvorm 1: leerlingen voor wie individueel zelfstandig leven niet mogelijk iso Opleidingsvorm 2: kinderen die, beschikkend over een zekere mate aan sociale
zelfredzaamheid, een opleiding kunnen krijgen om hen voor te bereiden op een arbeidsleven in een beschermde arbeids- en leefomgeving
o Opleidingsvorm 3: leerlingen die bekwaam zijn om een beroepsopleiding te volgen die voorbereidt op een betrekking in een normale werkomgeving.
28
o Opleidingsvorm 4: leerlingen van wie de intellectuele capaciteiten voldoende zijn om onderwijsprogramma’s van het gewoon onderwijs te volgen, waarbij onderwijsmethoden en –regelingen aangepast zijn aan hun specifieke handicap
o schoolbestuur beslist over de indeling o Speelleerklas: kinderen met leerproblemen of nog niet rijp, kunnen daar terecht
Toelatingsvoorwaarden en schoolkeuze
- Verslag van CLB nodig o Attest: welk type het meeste geschikt iso Protocol: bundelt alle documenten die de oriëntering van de lln naar het type en de
onderwijsvorm moeten verantwoorden
Curriculum en vakken
- Onderwijsmethoden: sterk geïndividualiseerd in het BuO- Ontwikkelingsdoelen
3. Ondersteuningsmaatregelen voor lerenden in het leerplichtonderwijs
OKAN: taalvaardigheid Nederlands en sociale integratie van anderstalige nieuwkomers
Gelijke onderwijskansen (GOK)
- Uitgebouwd voor kansarme kinderen en jongeren, omvat: o Recht op inschrijvingo Rechtszekerheido Geïntegreerd ondersteuningsaanbod
- Recht op inschrijvingo Recht op inschrijving + voorrangsregelingen vastleggen
- De rechtsbeschermingo Lokale overlegplatforms (LOP’s) : ondersteuning van implementatie GOK beleid op
lokaal niveau o Commissie inzake leerlingenrechten : waken over rechtsbeschermingen van de
leerlingen - Het geïntegreerd ondersteuningsaanbod
o Alle basisscholen: extra zorguren o Gewoon basisonderwijs: geen apart geïntegreerd ondersteuningsaanbod, SES-
lestijden integraal deel uit van de omkadering o Buitengewoon onderwijs: aanvullende lestijden o Secundair onderwijs: extra leraarsuren o Buitengewoon secundair onderwijs o (per puntje verschillende indicatoren p. 134)o Puntenenveloppen: zorgcoördinator aantrekken
Onthaalonderwijs voor anderstalige nieuwkomers (OKAN°
- Basisonderwijs: aanvullende lestijden, geen vooraf vastgestelde lijst- Secundair onderwijs: extra-uren leerkracht, lijst met scholen die dit aanbieden
29
- Bepaalde voorwaarden p. 136
Extra middelen voor scholen met groeiend aantal anderstalige kleuters
- Berekenen op het aantal anderstalige kleuters
Nederlandstalige scholen in Brussel
- Onderwijscentrum Brussel (OCB): instaat voor de vorming en ondersteuning van schoolteams binnen het Nederlandstalig onderwijs in Brussel op het vlak van taal en meertaligheid, ouder- en buurtbetrokkenheid, omgaan met diversiteit en Brede School
4. Begeleiding en advies in het leerplichtonderwijs Centra voor leerlingenbegeleiding (CLB)
- = dienst waarop leerlingen, ouders, leerkrachten en schooldirecties een beroep kunnen doen voor informatie, hulp en begeleiding
- Zorg op 4 domeinen (leren/studeren, schoolloopbaan, sociaal-emotionele ontwikkeling en de preventieve gezondheidszorg)
- Begeleiding = multidisciplinair - In elk CLB beroep doen op hetzelfde basisaanbod
o Vraaggestuurd leerlinggebonden aanbod: ouders en leerlingen begeleiding kunnen krijgen bij emotionele problemen of advies bij leerstoornissen. De begeleiding van de instap in deeltijdse leersystemen krijgt een duidelijke plaats.
o Spijbelen en kleuterparticipatie: ouders, leerlingen als een schoolteam bij het CLB terecht kunnen
o Schoolondersteuning, specifiek voor leraren en schoolteams o Medische onderzoeken en preventie waarbij de lichamelijke ontwikkeling opgevolgd
en beschermd wordt
Time-out projecten
- = methodiek waarbij jongeren die grote moeilijkheden veroorzaken of geheel gedemotiveerd zijn tijdelijk uit het secundair onderwijs worden gehaald
- Doelstellingen: o Re-integratieo Verhoging gekwalificeerde uitstroomo Realisatie van integrale begeleiding
- Flexibel systeem (NAFT: naadloze flexibele trajecten onderwijs-welzijn)o Preventief of curatief
30
BijlagenBestuurspersoneel basis- en (post-)secundair onderwijsDirecteur en adjunct-directeur
- GO! o Proeftijd van 12 maanden (selectie en bevorderingsambten)o Bepaalde voorwaarden p. 140
- Gesubsidieerd onderwijso Geen verplichte proeftijdo Vaste benoeming is mogelijk (enkel in de hoofdambt)
Algemeen directeur (ALDI)
- Gemeenschapsonderwijso Mandaat wordt toegewezen door de raad van bestuur en bekrachtigd door de
algemene vergadering- Gesubsidieerd onderwijs
o Inrichtende macht belast een directeur
Coördinerend directeur (CODI)
- Taken: voor de totaliteit van de instellingen die deel uitmaken van de scholengemeenschap
Directeur-coördinatie scholengemeenschap basisonderwijs
- Uitgeoefend in het onderliggend ambt van directeur - Per scholengemeenschap max 2 halftijdse of 1 voltijdse
Technisch-adviseur-coördinator en technisch adviseur
- Een school kan dit inrichten onder bepaalde voorwaarden
31
