The Alphabet1

Aa Bb Cc Dd Ee Ff Gg

Hh Ii Jj Kk Ll Mm Nn

Oo Pp Qq Rr Ss Tt Uu

Vv Ww Xx Yy Zz

a, e, i, o, u- -ձայնավորներ

y-ը համարվում է ձայնավոր, երբ բառի մեջ չկան մյուս ձայնավորները:

Numbers2

0 zero, o1 one2 two3 three4 four5 five6 six7 seven8 eight9 nine10 ten11eleven12 twelve13 thirteen14 fourteen15fifteen16 sixteen17seventeen18eighteen19 nineteen20 twenty21 twenty-one25 twenty-five28 twenty-eight30 thirty35 thirty-five39 thirty-nine40 fourty50 fifty60 sixty70 seventy80 eighty90 ninety100 one/a hundred110 one/a hundred and ten 125 one/a hundred and twenty-five133 one/a hundred and thirty three150 one/a hundred and fifty200 two hundred250 two hundred and fifty248 two hundred and fourty eight263 two hundred and sixty three300 three hundred400 four hundred500 five hundred600 six hundred

700 seven hundred800 eight hundred900 nine hundred1000 one/a thousand1150 one/a thousand one/a hundred and fifty1200 one/a thousand and two hundred1700 ane/a thousand and seven hundred2000 two thousand2500 two thousand and five hundred2600 two thousand and six hundred2490 two thousand four hundred and ninety3000 three thousand4000 four thousand5000 five thousand6000 six thousand7000 seven thousand8000 eight thousand9000 nine thousand 10,000 ten thousand20,000 twenty thousand30,000 thirty thousand40,000 fourty thousand50,000 fifty thousand60,000 sixty thousand70,000 seventy thousand80,000 eighty thousand90,000 ninety thousand100,000 one/a hundred thousand200,000 two hundred thousand300,000 three hundred thousand400,000 four hundred thousand500,000 five hundred thousand600,000 six hundred thousand700,000 seven hundred thousand800,000 eight hundred thousand900,000 nine hundred thousand1,000,000 one/a million 1,510,655 one/a million five hundred ten thousand six hundred and fifty five2,362,888 two million three hundred sixty two thousand eight hundred and eighty eight5,200,000 five million and two hundred thousand

Ordinal Numbers

3

1st – the first2nd – the second3rd- the third4th- the fourth 5 th – the fifth6 th – the sixth7 th – the seventh8 th- the eighth9 th- the ninth10 th- the tenth20 th- the twentieth21st- the twenty- first22nd- the twenty-second23rd- the twenty-third24 th- the twenty-fourth30 th- the thirtieth40 th-the fourtieth50 th-the fiftieth60 th-the sixtieth70 th- the seventieth80 th-the eightieth90 th-nintieth100 th-one/a hundredth200 th-two hundredth1000 th- one/a thousandth1000000 th- one/a millionth

Telling Time

What time is it?4

Past-անցTo-պակաս1. minute-րոպե2. hour-ժամ11:10 ten minutes past eleven

12:30 half past twelve

02:50 ten minutes to three

07:45 fifteen to eight a.m.-մինչ կեսօրp.m.-կեսօրն անց

The Noun-Գոյական

Առարկա ցույց տվող բառը կոչվում է գոյական անուն:

Note5

1.Այն գոյականները, որոնք ցույց են տալիս երկու միանման մասերից

բաղկացած առարկա (գործիք կամ հագուստ), միշտ հոգնակի են գրվում

օրինակ` scissors, glasses, trousers, shorts և այլն:

2. Որոշ խաղերի անուններ. օրինակ` billiards, cards, dominoes, draughts

3.Այլ տարբեր գոյականներ. օրինակ` clothes, troops, goods

Հոգնակի բառերըTrousers, shorts, socks, gloves, clothes, shoes, boots, slippers, belongings, contents,

congratulations, scissors, troops, arms, greens(կանաչեղեն), spirits, people, eye-glasses,

spectacles, police, goods, pagamas, scales(կշեռք), savings(խնայողություն), regards,

thanks.

Միշտ եզակի գոյականներ-Singular nouns

Weather-եղանակmoney- փողknowledge – գիտելիքnews- նորությունhair- մազերglass- ապակիspace- տիեզերքlightning-կայծակthunder-ամպրոպadvice- խորհուրդinformation- տեղեկությունflora- բուսական աշխարհfauna- կենդանական աշխարհprogress- հաջողությունpermition- թույլտվությունpollution- աղտոտումbehaviour- վարքագիծtrouble-անհանգստությունtime- ժամանակ

furniture- կահույքluggage- ուղեբեռequipment -հարմարությունrubbish- աղբlitter- մեծ քանակությամբ աղբmusic- երաժշտությունgold – ոսկիnature- բնությունcharacter- բնավորությունaccomodation- հարմարությունtraffic- եթևեկությունfish- ձուկfood- սնունդhell- դժոխքparadise- դրախտeden-դրախտwork- աշխատանքpaper- թուղթ

6

Մեծ թվով գոյականներ հոգնակի են դառնում, երբ վերջում ավելացնում ենք s կամ es տառերը. s-ը դրվում է, երբ գոյականը վերջանում է բաղաձայնով, իսկ es-ը, երբ գոյականը վերջանում է ձայնավորով:

e.g.

snake-snakes

pen-pens

frame-frames

napkin-napkins

tomato-tomatoes

potato-potatoes

Այն գոյականները որոնք վերջանում են s, ss, sh, x, ch, h, տառերով

հոգնակիի դեպքում ստանում են es վերջավորությունը:

e.g. witch- witches, watch-watches, box-boxes, dress-dresses etc.

Երբ գոյականը վերջանում է y տառով և դրանից առաջ բաղաձայն է,

ապա հոգնակի դարձնելու ժամանակ y տառը փոխվում է ies-ի:

e.g.

baby = babies

city-cities

gallery

reality

Իսկ եթե y տառից առաջ ձայնավոր է, ապա ավելացնում ենք s տառը.

e.g.

toy-toys

key-keys

Երբ գոյականը վերջանում է  f կամ fe  տառերով, ապա հոգնակիի դեպքում

f –ը կամ fe-ն փոխվում են ves –ի

e.g.

7

leaf = leaves

thief-thieves

hoof = hooves

wife-wives

Բացառություններ

dwarf = dwarfs

roof = roofs

cliff-cliffs

hankerchief-handkerchiefs

Կան գոյականներ որոնք հոգնակի դարձնելու դեպքում արմատապես

փոխվում են.

e.g. mouse-mice

goose-geese

foot-feet

tooth-teeth

child-children

ox-oxen

man-men

woman-women

8

Remember

sheep-sheep

deer-deer

swine-swine

Pronouns Դերանուններ

I ես You դու9

He նա (արական)She նա (իգական)

We մենքYou դուք They նրանք

It սա

Me ինձYou քեզHim նրանHer նրան

Us մեզYou ձեզThem նրանց

It դրան

My իմ Your քոHis նրաHer նրա

Our մերYour ձերTheir նրանց

Its դրա

Mine իմըYours քոնըHis նրանըHers նրանը

Ours մերըYours ձերըTheirs նրանցը

Its դրանը10

Myself ինքսYourself ինքդHimself նա ինքըHerself նա ինքըItself ինքնին

Ourselves ինքներսYourselves ինքներդThemselves նրանք իրենք

To be-լինել | բայը խոնարհված ներկա ժամանակումՀաստատական

I am-ես եմ We are-մենք ենք You are-դու ես You are-դուք եք

He is-նա է They are-նրանք են

She is-նա է

It is- սա է11

Հարցական

Am I ?-ե՞ս եմ Are we?-մե՞նք ենք

Are you?-դու՞ ես Are you?-դու՞ք եք

Is he?-նա՞ է Are they?-նրա՞նք են

Is she?-նա՞ է

Is it?-սա՞ է

Ժխտական

I am not-ես չեմ We are not-մենք չենք

You are not-դու չես You are not-դուք չեք

He is not-նա չէ They are not-նրանք չեն

She is not-նա չէIt is not-սա չէ

Short forms: is not=isn't

are not= aren't

THERE IS THERE ARE

There is-կա

There is one table in the classroom.

There's a good song on the radio.

Is there?-կա՞

Is there a dog in the supermarket? - No, there isn't.

Is there any ice-cream in the freezer? - Yes, there is.12

There is not (isn't)-չկաThere is not a horse in the field.

There is not a tree in the garden.

There are-կան

There are three chairs in the classroom.

There are many people at the bus stop.

Are there?-կա՞նAre there any dogs in the park? - Yes, there are.

Are there any polar bears in Antarctica? - No, there aren't.

There are not (aren't)-չկան

There are not two elephants in the zoo.

There are not eight children in the school.

Adjectives-Ածական անուն

Ածական են կոչվում առարկայի որպիսություն կամ վերաբերություն ցույց տվող բառերը

Ածականներն ունեն համեմատական և բաղդատական աստիճան1.Միավանկ ածականների և -y, -ow, -er, le վերջածանց ունեցող երկվանկ ածականների բաղդատական աստիճանը կազմվում է բառի հիմքին -er,

իսկ գերադրական աստիճանը` -est վերջավորությունն ավելացնելով.

long- longer-longest

simple- simpler- simplest

high-higher-higest13

Նույն եղանակով են կազմվում այն երկվանկ ածականների համեմատությամ աստիճանները, որոնց երկրորդ վանկի վրա է ընկնում բառի շեշտը.

polite- politer- politest

                                    ՈՒղղագրական որոշ կանոններԿան որոշակի կանոններ, որոնց կիրառումն անհրաժեշտ է: Ահա

դրանք.

1. Եթե ածականը վերջանում է y տառով, որին նախորդում է բաղաաձայն,

y-ն փոխարինում ենք i-ով` մինչ համեմատության վերջավորությունն ավելացնելը.

easy-easier-easiest

2. Եթե y տառին նախորդում է ձայնավոր, y-ն մնում է անփոփոխ3.Բաոավերջի e-ն սղվում է -er, -est վերջավորություններից առաջ

brave- braver-bravest

wise-wiser-wisest

Մեկ բաղաձայնով վերջացող միավանկ ածականների դեպքում, եթե բառավերջի  բաղաձայնին նախորդում է կարճ ձայնավոր, վերջին բաղաձայնը կրկնապատկվում է -er, -est վերջավորություններից առաջ`

փակ վանկը պահպանելու համարbig-bigger-biggest

hot-hotter-hottest

fat-fatter-fattest

2.Բազմավանկ ածականների և երկվանկ ածականների մեծ մասի բաղդատական և գերադրական աստիճանները կազմվում են more (ավելի)

և  most(ամենա-) բառերի օգնությամբcareful- more careful- most careful

interesting-more-interesting-most interesting

14

comfortable-more comfortable-most comfortable

Որոշ ածականներ  ունեն համեմատության անկանոն ձևեր.

good-better-best

bad- worse-worst

little-less-least

much-more-most

far-farther-farthest

To be լինել | բայը խոնարհված անցյալ ժամանակումՀաստատական

I was - ես էի We were-մենք էինք You were-դու էիր You were-դուք էիքHe was-նա էր They were-նրանք էինShe was-նա էրIt was-սա էրՀարցական

Was I?- ե՞ս էի Were we?-մե՞նք էինք

Were you?-դու՞ էիր Were you?-դու՞ք էիք

Was he?-նա՞ էր Were they?-նրա՞նք էին15

Was she?-նա՞ էր

Was it?-սա՞ էր

Ժխտական

I was not - ես չէի We were not-մենք չէինք You were not-դու չէիր You were not-դուք չէիքHe was not-նա չէր They were not-նրանք չէինShe was not-նա չէրIt was not-սա չէր

Short forms: was not=wasn't

were not= weren't

THERE WAS THERE WERE

There was-կար

There was an accident at the train station.

There was a bank.

Was there?-կա՞ր

Was there a park there?

Was there a bag in the sofa?

There was not (wasn't)-չկար

There was not a shop here.

There wasn't a book on the table.

There were –կային16

There were many people in the street.

There were a lot of people at the concert.

Were there?-կայի՞ն

Were there any restaurants?

Were there chairs in that room?

There were not (weren't) –չկային

There were not desks in the classroom.

There weren't any children in the yard.

Article - Հոդ

Հոդը սպասարկու բառ է, որը գործածվում է գոյականի իմասը ճշգրտելու համար:

Անգլերենն ունի անորոշ և որոշյալ հոդ:

Indefinite article-Անորոշ հոդ

A անորոշ հոդն ունի երկու տարբերակ -a, an: Եթե հոդի հաջորդ բառը բաղաձայնով է սկսվում, օգտագործում ենք a տարբերակը (a book):

Ձայնավորից առաջ _an   ( an apple):

1Անորոշ հոդը օգտագործում ենք եզակի գոյականների հետ:

e. g.

I need a pen

This is a house

Որոշյալ հոդը- The definite article

17

Որոշյալ հոդը ցույց է տալիս գոյականի որոշյալ լինելը: Այսինքն գոյականը մեզ ծանոթ է:

e. g.

the book-գիրքըthe man-տղամարդըthe light-լույսը

Երբ խոսում ենք բնության մեջ տվյալ տեսակի միակ, եզակի ներկայացուցչի մասինThe sun, the moon, the earth, the North, the South, the globe…

Ջրային հասկացությունների հետ:

The Pacific Ocean, the Black Sea, the Volga

Բայց լճերի անունների հետ հոդ չի օգտագործվում, բացառությամբ Սևանա լճի- the Sevan

Michigan կամ lake Michigan

Lake Sevan կամ the Sevan

Որոշ երկրների անունների հետThe USA

the USSR

The UK

(Այս կետը կմանրամասնենք <<զրո հոդ>> գրառման մեջ)

Լեռնաշղթաների անունների հետThe Alps

The Urals

Բայց- Mount Ararat

Mount Aragats

Mount Everest

Որոշ ազգանունների հետ օգտագործում ենք the հոդը, երբ խոսվում է ամբողջ ընտանիքի մասինThe Smiths The Browns

Յուրահատուկ շինությունների հետ օգտագործում ենք the հոդը:

The White House

18

The Kremlin

Հոդի բացակայությունը- The zero article

Հոդ չունեն հոգնակի հաշվելի գոյականները, երբ նրանց եզակին կունենար անորոշ հոդ.

Horses are animals. A horse is an animal

Հոդ չի գործածվում նյութ և վերացական հասկացություն ցույց տվող անհաշվելի գոյականների հետ, երբ նրանք արտահայտում են ընդհանուր հասկացություն.

Water is changed into steam by heat

Հատուկ անունները հոդ չունեն, քանի որ բավականին կոնկրետացված են.

Ann, John,England,London

Կոչական բառերը հոդ չունեն.

What’s your name young man?

Տիտղոս, զինվորական աստիճան կամ հասարակական աստիճան ցույց տվող գոյականները հոդ չունենCapitan Brown, doctor Smith

Հոդ չունեն երկրների, երկրամասերի, քաղաքների, գյուղերի անուններըArmenia, France, London

19

To have- ունենալ (ներկա)Հաստատական

I have We have

You have You have

He has They have

She has

It has

e.g I have some news.

She has a nice house.

Հարցական

Have I? Have we?

Have you? Have you?20

Has he? Have they?

Has she?

Has it?

E .g. Have they children?

Has he a sister?

Ժխտական

I have not We have not

You have not You have not

He has not They have not

She has not

It has not

e.g. My sister has not a raincoat.

We have not enough money.

Short forms (haven’t, hasn’t)

21

To have – անցյալում- HAD

ՀաստատականI, you, he, she, it, we, you, they- had

I had a lot of English books.

My father had many flowers in his garden.

Հարցական

Had- I?, you?, he?, she?, it?, we?, you?, they?

Had he a dog?

Had they a house in the center of the city?

Ժխտական

I, you, he, she, it, we, you, they- had not (hadn’t)

He had not enough money to buy a car.

22

They had not time to wait us.

Նախդիրներ-Prepositions (Time)

Անգլերեն Օրինակ

on on Monday

in in August / in winter

in the morning

in 2006

in an hour

at at night

at the weekend

at half past nine

since since 1980

for for 2 years

ago 2 years ago

before before 200423

Անգլերեն Օրինակ

to ten to six (5:50)

past ten past six (6:10)

to / till /until from Monday to/till Friday

till / until He is on holiday until Friday.

by I will be back by 6 o’clock.

By 11 o'clock, I had read five pages.

Prepositions – Place (Position and Direction)

Անգլերեն Օրինակ

in in the kitchen, in London

in the book

in the car, in a taxi

in the picture, in the world

at at the door, at the station

at the table

at a concert, at the party

at the cinema, at school, at work

on the picture on the wall

London lies on the Thames.

on the table

24

Անգլերեն Օրինակ

on the left

on the first floor

on the bus, on a plane

on TV, on the radio

by, next, beside Jane is standing by / next to / beside

the door.

under the bag is under the table

below the fish are below the surface

over put a jacket over your shirt

over 16 years of age

walk over the bridge

climb over the wall

above a path above the lake

across walk across the bridge

swim across the lake

through drive through the tunnel

to go to the cinema

go to London / Ireland

go to bed

into go into the kitchen / the house

towards go 5 steps towards the house

onto jump onto the table

from a flower from the garden

25

Անգլերեն Օրինակ

from a present from Jane

of a page of the book

the picture of a palace

by a book by Mark Twain

on on foot, on horseback

get on the bus

in get in the car

off get off the train

out of get out of the taxi

by prices have risen by 10 percent

by car, by bus

at she learned Russian at 45

about we were talking about you

26

SOME ANY NO

Some – օգտագործում ենք հաստատական նախադասություններում

e.g

She has some friends.

I'm thirsty. I want something to drink.

I can see somebody in the street.

Do it somehow!

ANY-օգտագործում ենք հարցական և ժխտական նախադասություններում

Has she any friends?

Can you do it anyhow?

Do you see anybody in the street?

I haven't got any money.

They don't know anything.

NO- օգտագործում ենք հաստատական նախադասություններում

He has no idea. – Has he any idea?

We can do nothing.-Can we do anything?

27

Adverb-Մակբայ

Մակբայը այն խոսքի մասն է, որը ցույց է տալիս գործողության

հատկանիշ կամ հանգամանք, որով պայմանվորված է գործողությունը:

Մակբայը վերաբերում է բային այն բոլոր դեպքերում, երբ ցույց է տալիս, թե ինչպես, որտեղ, երբ է կատարվում գործողությունը և վերաբերում է

ածականին կամ մեկ այլ մակբայի, երբ ցույց է տալիս դրանց

հատկանիշները: Նախադասություններում մակբայները հանդես են գալիս

առավելապես պարագայական գործառությամբ:

Մակբայները լինում են`

1. Պարզwell - լավmuch - շատvery - շատoften - հաճախ2. Ածանցավոր մակբայները կազմվում են -ly   ածանցի ավելացմամբ`

ա) ածականին`

usual - սովորական, usually - սովորաբար

easy - հեշտ, easily - հեշտորեն

possible - հնարավոր, possibly -հնարավորությամբ

բ) մակբային`

increasing - առավել, increasingly - առավելաբար

marked - նշելի, markedly - նշելիորեն

գ) որոշ գոյականների`

28

week - շաբաթ, weekly   - շաբաթական

part - մաս, partly - մասամբ

դ) որոշ թվականների`

first - առաջին, firstly - նախ և առաջ

3. Բարդ`

sometimes - երբեմնsomewhere - ինչ-որ տեղanywhere - ինչ-որ տեղ (hարցական և ժխտական նախադասություններում)

nowhere - ոչ մի տեղ

4. Բաղադրյալ`

for good - ընդմիշտby no means - ոչ մի դեպքում

5. Ձևով համընկնող`

ա) ածականների հետ`

fast - արագ, արագորենlong - երկար, շատ երկարwide - լայն, լայնորենhard - ամուր, ծանրloud - բարձրearly - վաղ, շուտlate - ուշ, հետո

բ) կապերի հետ`

after - հետո

29

before - նախքան, մինչsince - այնժամ, երբ

գ) շաղկապների հետ`

when - երբwhere - ուր, որտեղbut - բայց, սակայն

Modal Verbs

Մոդալ բայեր30

Եղանակավորող բայերը ցույց են տալիս գործողություն կատարելու կարողություն, հնարավորություն, հավանականություն, անհրաժեշտություն,

պարտավորություն և այլն:

Եղանակավորող բայերը համարվում են պակասավոր բայեր, որովհետև նրանք.

1.չունեն անդեմ ձևեր` ինֆինիտիվ, ածական դերբայ և գերունդ

2.չեն փոխվում ըստ թվի և դեմքի(ներկա ժամանակում եզակի երրորդ դեմքում

չունեն -s)

Հարցական ձևում եղանակավորող բայը դրվում է ենթակայից առաջ:

Ժխտական ձևում notմասնիկը դրվում է եղանակավորող բայից հետո.

May  

May  բայն ունի երկու ձև` may (ներկա), might( անցյալ): 

May բայն արտահայտում է.

1. Ենթադրություն, անորոշություն.

He may come soon.-Հնարավոր է որ նա գա շուտով

2. Հանգամանքներից բխող հնարավորություն.You may order a taxi.-Կարող ես տաքսի պատվիրել:

3. Թույլտվություն.You may smoke in here.- Կարող եք ծխել այստեղ (in- ցույց է տալիս, որ գործողությունը կատարվում է շինության ներսում)

Հարցական նախադասություններում may ձևի փոխարեն կարող է գործածվել might ձևը` հարցը ավելի քաղաքավարի դարձնելու համար.

May I speak to him now?

31

Might I speak to him now?

Must

Must բայն ունի մեկ ձև:

Ժխտական ձևն է must not: Կրճատ ժխտական ձևն է mustn’t:

I must leave at once.- Ես պետք է գնամ անմիջապես

Must բայն արտահայտում է.

1.Պարտականություն կամ անհրաժեշտություն (խոսողի տեսանկյունից)

You must do it.-Պետք է անեք դա:

2.Արգելում, արգելք

You mustn’t do that.-Չպետք է անեք դա:

Can

Այս բայը մեծ կիրառություն ունի անգլերենում:Ունի երկու ձև` can (ներկա) և could (անցյալ): Կրճատ ժխտական ձևերն են` can’t  և couldn’t .

He can help me.-Նա կարող է օգնել ինձ.

Can բայն արտահայտում է.1. Ֆիզիկական կամ մտավոր կարողություն.I can lift this box.I can speak Russian.

2. Հանգամանքներից բխող հնարավորություն.I could not go to the theatre yesterday because I was busy.

You can sky on the hills (there is enough snow).

32

You can take the book.

3. Իրավունքից բխող հնարավորություն.

You cannot park here.-Դուք չեք կարող կայանել այստեղ:You can stay here.Դու կարող ես այստեղ մնալ:

4. Անհավատալիություն, կասկած, զարմանք.It cannot be true.-Դա չի կարող ճիշտ լինել:

5. Թույլտվություն ստանալու խնդրանք:Գործածվում են can կամ could ձևերը: Could ձևն ավելի պաշտոնական է.

Can (caould) I park here?-Կարո՞ղ եմ ավտոմեքենաս այստեղ կանգնեցնել:

Could I could play tennis when I was young.-Ես կարող էի թենիս խաղալ, երբ երիտասարդ էի:

Can I use your pen?

Could I use your pen? (ավելի քաղաքավարի ձև)-Կարո՞ղ եմ գրել ձեր գրիչով

To have   to To have բայն արտահայտում է հանգամանքներից բխող

պարտականություն կամ անհրաժեշտություն.I have to do it.-Ես ստիպված եմ դա անել:

Children don’t have to go to school on Sundays.-Կիրակի օրերին երեխաները ստիպված չեն դպրոց գնալ:

She has to visit her friend.-Նա ստիպված է այցելել ընկերոջը:

We had to stay there.-Մենք ստիպված էինք մնալ այնտեղ:

Word order

33

1. Ենթակա-subject

2. Ստորոգյալ –predicate

3. Խնդիր-object

4. Լրացում-attribute

5. Պարագա-adverbial modifier

Present simple (Indefinite)

Ներկա պարզ (անորոշ)

34

Ներկա պարզ ժամանակը ցույց է տալիս մշտապես, անփոփոխ, կրկնվող, ամենօրյա գործողություն ներկայում: Այն կազմվում է ենթակա+ստորոգյալ (ներկա)+……:

3-րդ դեմք եզակի թվին բային ավելանում է 's' կամ 'es' մասնիկը: 'S'- ն ավելանում է, երբ բայը վերձանում է բաղաձայնով, իսկ 'es'-ը, երբ այն վերջանում է ձայնաբորով, կամ s,ss,h,x տառերով:

e. g.

to drink-խմել

I drink We drink

You drink You drink

He drinks They drink

She drinks

It drinks

to study-սովորել

I study We study

You study You study

He studies They study

She studies

It studies

Հաստատական նախադասությունը կազմվում է երթակա + ստորոգյալ (ներկա)

1, I play tennis every morning.-Ես ամեն առավոտ թենսի եմ խաղում:

35

2, The children go to school on weekdays.-Երեխաները դպրոց են գնում աշխատանքային օրերին:

3, My mother cooks delicious food. – Մայրս համեղ է պատրաստում:

Հարցական նախադասություն կազմելու համար օգտագործում ենք do /does օժանդակ բայը:

I, you, we, they-do

He, she, it - does

Կազմվում է Do/does + երթակա + ստորոգյալ (ներկա)

1, Do I play tennis every morning?

2, Do the children go to school on weekdays?

3, Does my mother cook delicious food?

Ժխտական նախադասությունը կազմվում է երթակա + do/does + ստորոգյալ (ներկա)

1. I do not play tennis every morning.

2. The children do not go to school on weekdays.

3. My mother does not make delicious food.

Short forms: don't, doesn't

Past simple

Անցյալ պարզ

Անցյալ պարզ ժամանակը ցույց է տալիս մշտապես, անփոփոխ,

կրկնվող, ամենօրյա գործողություն անցյալում: Ինչպես արդեն գիտենք բայերը լինում են կանոնավոր և անկանոն: Կանոնավոր բայերը անցյալում

36

ստանում են ed վերջավորությունը, իսկ անկանոն բայերը փոխվում են արմատապես:

Love-loved, help-helped, work-worked etc.

See-saw, go –went, drink-drank etc.

Հաստատական նախադասությունը կազմվում է ենթակա +

ստորոգյալ (անցյալ)

She lived in Boston for seven years.- Նա վեց տարի ապրել է Բոստոնում:

My father worked at school.- Հայրս աշխատել է դպրոցում:

I saw him yesterday evening.- Ես երեկ երեկոյան տեսա նրան:

Հարցական նախադասություն կազմելու համար օգտագործում ենք did օժանդակ բայը: Կազմվում է did+ ենթակա+ստորոգյալ (ներկա)

Did - I, you, he, she, it, we, they

o Did she live in Boston for seven years?

o Did my father work at school?

o Did I see him yesterday evening?

Ժխտական նախադասությունը կազմվում է ենթակա + did + not + ստորոգյալ (ներկա)

1. She did not live in Boston for seven years

2. My father did not work at school

3. I did not see him yesterday evening.

Անցյալ պարզը հանդիպում է հետևյալ արտահայտություններում.

yesterday-երեկ three weeks ago-3 շաբաթ առաջ last year(week, month )-անցյալ տարի (շաբաթ, ամիս)

in 2002-2002 -ին37

from March to June- մարտից հունիս for a long time-երկար ժամանակ for 6 weeks- 6 շաբաթ in the 1980s- 1980- ականներին in the last century-անցյալ դարում in the past-անցյալում

Irregular verbs

38

Անկանոն բայեր

infinitive past simplepast participle

թարգմանություն

be was/were Been լինել

beat beat Beaten ծեծել

become became Become դառնալ

begin began Begun սկսել

bend bent Bent թեքվել, ոլորան

bet bet Bet գրազ գալ

bite bit Bitten կծել

blow blew Blown փչել

break broke Broken ջարդել

bring brought Brought բերել

build built Built կառուցել

burst burst Burst պոռթկալ

buy bought Bought գնել

catch caught Caught բռնել

choose chose Chosen ընտրել

come came Come գալ

cost cost Cost արժենալ

creep crept Crept սողալ

cut cut Cut կտրել

deal dealt Dealt առնչվել

dig dug Dug փորել

do did Done անել

39

draw drew Drawn նկարել

drink drank Drunk խմել

drive drove Driven վարել

eat ate Eaten ուտել

fall fell Fallen ընկնել

feed fed Fed սնունդ տալ

feel felt Felt զգալ

fight fought Fought կռվել

find found Found գտնել

flee fled Fledփախչել, խուսափել

fly flew Flown թռչել

forbid forbad/forbade Forbidden արգելել

forget forgot Forgotten մոռանալ

forgive forgave Forgiven ներել

freeze froze Frozen սառչել

get got Gotստանալ, հասնել

give gave Given տալ

go went Gone գնալ

grow grew Grown հասնել, աճել

hang hung Hung կախել

have had Had ունենալ

hear heard Heard լսել

hide hid Hidden թաքցնել

hit hit Hit հարվածել

40

hold held Held պահել

hurt hurt Hurtցավեցնել, վիրավորել

keep kept Kept պահել

kneel knelt, kneeledknelt, kneeled ծունկի գալ

know knew Known իմանալ

lay laid Laid դնել

lead led Ledառաջնորդել, տանել

leave left Left լքել, թողնել

lend lent Lent պարտքով տալ

let let Let թույլատրել

lie lay Lain պառկել

light lit Lit լուսավորել

lose lost Lost կորցնել

make made Made անել, ստեղծել

mean meant Meant նշանակել

meet met Met հանդիպել

mistake mistook Mistaken սխալվել

pay paid Paid վճարել

put put Put դնել

read read Read կարդալ

ride rode Ridden վարել, քշել

ring rang Rung զանգահարել

rise rose Risen բարձրանալ

run ran Run վազել41

say said Said ասել

see saw Seen տեսնել

seek sought Sought փնտրել

sell sold Sold վաճառել

send sent Sent ուղարկել

set set Set սահմանել

sew sewed sewn/sewed կարել

shake shook Shakenթափահարել, ցնցել

shine shone Shone շողալ

shoot shot Shot կրակել

show showedshown/showed ցուցադրել

shut shut Shut փակել

sing sang Sung երգել

sink sank Sunkսուզվել,ընկղմվել

sit sat Sat նստել

sleep slept Slept քնել

speak spoke Spoken խոսել

spend spent Spentվատնել, ծախսել

split split Splitպառակտել, ճեղքել

spread spread Spread տարածել

42

spring sprang/sprung Sprung թռչել, ցատկել

stand stood Stood կանգնել

steal stole Stolen գողանալ

stick stuck Stuckդիմանալ;սոսնձել

sting stung Stung այրել, խայթել

strike struckstruck/stricken

հարվածել, խփել

swear swore Sworn երդվել

sweep swept Swept մաքրել

swim swam Swum լողալ

swing swung Swung օրորվել,ճոճվել

take took Taken վերցնել

teach taught Taught սովորեցնել

tear tore Torn պատռել

tell told Told պատմել

think thought Thought մտածել

throw threw Thrown նետել

understand understood Understood հասկանալ

wake woke Woken արթնանալ

wear wore Worn հագնել,կրել

weep wept Wept լաց լինել

win won Won հաղթել

write wrote Written գրել

43

Present continouous/progressive

Ներկա շարունակական

Ներկա շարունակական ժամանակը ցույց է տալիս խոսելու պահին կատարվող գործողություն:

Հաստատական նախադասությունը կազմվում է ենթակա + to be (am, is, are) + ստորոգյալ+ ing

1. It is raining. - Անձրևում է:

2. I am speaking English.- Ես անգլերեն եմ խոսում:

3. The children are playing football now. - Երեխաները ֆուտբոլ են խաղում

Հարցական նախադասությունը կազմվում է to be (am, is, are) + ենթակա + ստորոգյալ+ ing

1. Is it raining?

2. Am I speaking English?

3. Are the children playing football now?

Ժխտական նախադասությունը կազմվում է ենթակա + to be

(am, is, are) + not + ստորոգյալ+ ing

1. It is not raining.

2. I am not speaking English.

3. The children are not playing football now.

Ներկա շարունակական ժամանակը ցույց է տալիս նաև նախապես պլանավորված գործողություն (մոտ ապառնի):

I am meeting her at 6.30. – Ժամը 6.30 հանդիպելու եմ նրան

44

They are not arriving on Tuesday. –Նրանք ուրբաթ չեն ժամանելու:

She is going to London next week.- Հաջորդ շաբաթ նա մեկնում է

Լոնդոն:

NOTE:

Կան բայեր, որոնք շարունակական ձև չունեն.

Դրանք են` to love, to hate, to like, to dislike, to see, to hear, to understand, to know, to believe, to cost, to prefer, to desire, to feel, to forget, to mean, need, to notice, recognize, to refuse, to remember, to seem, to smell, to suppose, to taste etc.

Short forms: isn't, aren't

45

Past continuous/progressive

Անցյալ շարունակական

Անցյալ շարունակական ժամանակը ցույց է տալիս անցյալում խոսելու պահին կատարվող գործողություն:

Հաստատական նախադասույունը կազմվում է ենթակա + to be (was, were) + ստորոգյալ+ ing

1. She was having dinner when David came.- Նա ճաշում էր, երբ Դավիթը եկավ:

2. The pupils were writing a test.- Ուսանողները ստուգողական էին գրում:

3. I was making coffee when the telephone rang.- Ես սուրճ էի պատրաստում, երբ հեռախոսը զանգեց:

Հարցական նախադասությունը կազմվում է to be (was, were) + ենթակա + ստորոգյալ+ ing

1. Was she having dinner when David came?

2. Were the pupils writing a test?

3. Was I making coffee when the telephone rang?

Ժխտական նախադասությունը կազմվում է ենթակա + to be

(was, were) + not + ստորոգյալ+ ing

1. She was not having dinner when David came

2. The pupils were not writing a test

3. I was not making coffee when the telephone rang

Short forms: wasn’t, weren’t

46

Future Indefinite

Ապառնի անորոշ

Ապառնի անորոշ ժամանակը ցույց է տալիս ապագայում կատարվելիք գործողություն, այն կազմվում է shall/ will օժանդակ բայերի օգնությամբ:

I, we-shall

You,he,she.it,they-will

Հաստատական նախադասությունը կազմվում է ենթակա + shall/will + ստորոգյալ

1. I shall (I'll) call you later.- Ես քեզ ավելի ուշ կզանգեմ:2. They will (they'll) visit us.- Նրանք մեզ կայցելեն:

Հարցական նախադասությունը կազմվում է shall/will + ենթակա + ստորոգյալ

1. Shall I call you later?2. Will they visit us?

Ժխտական նախադասությունը կազմվում է ենթակա + shall/will + not + ստորոգյալ

1. I shall not call you later.2. They will not visit us.

Short forms: shan't, won't

47

Present perfect

Ներկա վաղակատար

Ներկա վաղակատարը ցույց է տալիս գործողություն, որը կատարվել է անցյալում, բայց կապ ունի ներկայի հետ (ներկայում տեսնում ենք դրա արդյունքը) առանց նշելու որևէ կոնկրետ ժամանակահատված:

Այն կազմվում է have/has օժանդակ բայի օգնությամբ:

Հաստատական նախադասությունը կազմվում է ենթակա + have/has + բայի 3-րդ ձև

1. I have broken my watch so I don’t know what time it is.- Կոտրել եմ ժամացույցը այդ պատճառով չգիտեմ ժամը քանիսն է:

2. She has finished the work.-Նա ավարտել է աշխատանքը:

Հարցական նախադասությունը կազմվում է have/has +ենթակա + բայի 3-րդ ձև

1. Have I broken my watch?2. Has she finished the work?

Ժխտական նախադասությունը կազմվում է ենթակա + have/has + not + բայի 3-րդ ձև

1. I have not broken my watch.2. She has not finished the work.

Short forms: haven’t, hasn’t

Ներկա վաղակատարը օգտագործվում է այնպիսի նախադասություններում ինչպիսիք են`

Տեսե ՞ լ ես նրան – Have you seen him?

Վերջացրե ՞ լ ես աշխատանքդ- Have you finished your work?

Երբևէ եղե ՞ լ ես Լոնդոնում- Have you ever been in London.48

Նա դեռ չի ավարտել թարգմանությունը-She hasn’t finished the translation yet.

Մենք հենց նոր հանդիպեցինք նրան- We have just met him.

Մայրս արդեն մեկնել է Մոսկվա- My mother has already gone to Moscow.

Past perfect

Անցյալ վաղակատար

Անցյալ վաղակատարը ցույց է տալիս անցյալում կատարված ավարտված գործողություն, առանց նշելու որևէ կոնկրետ ժամանակահատված:

Հաստատական նախադասությունը կազմվում է ենթակա + had + բայի 3-րդ ձև

1. She had known the bad news when she spoke to him.2. He told me they had paid the bill.

Հարցական նախադասությունը կազմվում է had + ենթակա + բայի 3-րդ ձև

1. Had she known the bad news when she spoke to him?2. Had they paid the bill?

Ժխտական նախադասությունը կազմվում է ենթակա + had + not + բայի 3-րդ ձև

1. She had not known the bad news when she spoke to him.2. They had not paid the bill.

Short form: hadn’t

49

Present perfect continuous

Ներկա վաղակատար շարունակական

Ներկա վաղակատար շարունակական ժամանակը ցույց է տալիս գործողություն, որը սկսվել է անցյալում և շարունակվում է մինչև խոսելու պահը:

Կազմվում է ենթակա + have/has + been + բայ + ing

1. I have been learning Spanish for 20 years and I still don't know very much.2. I have been waiting for him for 30 minutes and he still hasn't arrived.

3. He has been telling me about it for days.

4. They have been translating the article from 9 o’clock.

Ներկա վաղակատար շարունակական ժամանակը հաճախ օգտագործվում է 'since', 'for', 'all week', 'for days', 'lately', 'recently', 'over the last few months' հետ:

I've been wanting to do that for ten years. You haven't been getting good results over the last few months.

They haven't been working all week. They're on strike.

He hasn't been talking to me for weeks.

We've been working hard on it for ages.

I've been looking at other options recently.

He's been working here since 2001.

Past perfect continuous

Անցյալ վաղակատար շարունակական

50

Անցյալ վաղակատար շարունակական ժամանակը ցույց է տալիս գործողություն, որը սկսվել է անցյալում և ավարտվել անցյալում (մինչև խոսելու պահը):

Կազմվում է ենթակա + had + been + բայ + ing

1. We had been playing tennis for only a few minutes when it started raining.2. She had been doing her homework from 6 to 9 yesterday.

3. She said she had been trying to call me all day.

51