Dorota Kozieł-WierzbowskaGrażyna Stasińska

Widma optyczne klasycznych radiogalaktyk

Radiogalaktyki typu FRII w przeglądzie SDSS

Radiogalaktyki

Radiogalaktyka - galaktyka, która emituje silne promieniowanie radiowe. •Emisja radiowa to świecenie energetycznych elektronów poruszających sie w polu magnetycznym (promieniowanie synchrotronowe). •Obserwowana struktura radiowa jest zdeterminowana przez oddziaływanie dżetów z ośrodkiem miedzygalaktycznym. •Galaktykami macierzystymi są prawie wyłącznie duże galaktyki eliptyczne.

• Dżety radiowe powstają przez wyrzucenie materii akreującej na supermasywną czarną dziurę.

• Radiogalaktyki są specjalnym typem galaktyk z aktywnym centralnym jądrem.

WIKIPEDIA

Co jest istotne:

Radiogalaktyki typu FRI I FRII

Unifikacja galaktyk aktywnych

Radiogalaktyki FRII w SDSS

• Porównanie katalogów radiowych Cambridge Catalogues of Radio Sources z główną próbką galaktyk z przeglądu SDSS=>2000 galaktyk

• Identyfikacja radiogalaktyk typu FRII=>450 galaktyk

• Sprawdzenie identyfikacji galaktyki optycznej z radioźródłem=>400 galaktyk

• Skompletowanie danych optycznych z projektu STARLIGHT=>M*, natężenia linii etc...

The Sloan Digital Sky Survey

W przeglądzie SDSS używany jest 2.5m teleskop o szerokim polu widzenia znajdujący się w Apache Point Observatory

Widma z przeglądu SDSS: • średnica światłowodu: 3”,• przedział widmowy: 3800-9200 A, • rozdzielczość: R=2000 (65km s-1)

287 millionów obiektów

Zebrano widma dla

926246 galaktyk

Próbka galaktyk w SDSS jest kompletna dla jasności r ≤ 17.77

DR7 pokrycie nieba

Fotometria w filtrach u, g, r, i oraz z

STARLIGHT: narzędzie używane przez grupę SEAGal do analizy światła gwiazd w galaktykach

(Cid Fernandes et al 2005)

Każda galaktyka

jest złożona z

= gwiazd + gazu + pyłu +? ciemnej materii

LgalA(M*) x(ti,Zj) . B (ti,Zj) i,j

Rozkłada kontinuum gwiazdowe galaktyk na kombinację liniową prostych populacji gwiazdowych (o tym samym wieku i metaliczności) uzyskanych kodem Bruzual & Charlot 2003

STARLIGHT

Galaktyki FRII w przeglądzie SDSS

Zależność między jasnością radiową a jasnością linii

• LHa jest lepszą miarą jasności linii emisyjnych niż L[OIII]

Ltot = L Lya + L Ha + L Hb + ... + L [OIII]5007 + L[OIII]4959 + L [OII] + L[NII] + L CIII] + L CIV ... = 8.5 L Ha + 1.3 L [OIII]5007 +...• LHa P∝ 1.2 dla FRII

Zależność między jasnością radiową a jasnością linii

▴ upper limits for unobserved lines

• być może wszystkie radiogalaktyki FRII mają liniie emisyjne

Zależność między optycznym a radiowym Eddingtonowskim tempem akrecji

Masa czarnej dziury wyznaczona jest z zależności Tremaine et al. (2002) między masą BH a dyspersją prędkości w zgrubieniu centralnym: log MBH = 8.13 + 4.02 log(σ /200kms∗ −1)

LHα/“MBH” (P1.4GHz/“MBH”)∝ 1.2

Radiogalaktyki z i bez gorących plam

Radiogalaktyki z gorącymi plamamimają największe P/MBH

★hot spots● no hot spots● undetermined

FRII na diagramach diagnostycznych

Rozmiar zależy od wartości LHα/“MBH” próbka 1000 galaktyk z AGN

•Leżą z dala od ciągu galaktyk formujących gwiazdy (z kilkoma wyjątkami)•Są wśród nich źródła z dużym parametrem jonizacji U

Jaka jest natura galaktyk ●?

galaktyki ”mieszane” gdzie emisja w liniach pochodzi i od AGNu i od regionów HII? czy galaktyki z miększym promieniowaniem jonizującym?

dwie z nich mają podwójne linie emisyjne• Podwójna czarna dziura lub • Dysk akrecyjny obserwowany z boku

•Wskazanie na czysty AGN ze źródłem miękkiego promieniowana jonizującego

FRII versus pozostałe galaktyki SDSSwłasności ogólne

• Masy galaktyk M*

• Masy czarnych dziur MBH • Wieki populacji gwiazdowych na podstawie Dn(4000)

FRII versus galaktyki bez linii

góra: galaktyki FRII; dół: 1000 galaktyk bez linii z SDSS

•Istnieje bardzo ścisła zależność między masą galaktyki a masą czarnej dziury

M* MBH ∝ 1.13

•Taka sama zależność jest dla galaktyk bez linii a FRII •ale masy FRII są wyższe

•Wszystkie galaktyki bez linii mają stare populacje

•Jak większość FRII•Ale kilka FRII ma także młode populacje: Aktywność AGNu oraz formowanie gwiazd jest ze sobą powiązane?

FRII versus galaktyki aktywne

góra: galaktyki FRII ; dół: 1000 galaktyk aktywnych z SDSS

•Galaktyki z AGN są przesunięte do jeszcze

mniejszych M*

•Większość galaktyk z AGN ma młode populacje gwiazdowe

•Wiele galaktyk z AGNem ma MBH poniżej

zależności MBH-M* dla FRII

interpretacja:• galaktyki z AGN ciągle tworzą gwiazdy i nadal budują centralne czarne dziury

bo:• MBH/M* wzrasta z Dn(4000)

Praca na przyszłość z Grażyną Stasińską i Natalią Vale Asari

• Rozwinąć analizę na wszystkie typy radiogalaktyk (FRI, zwarte)

• Włączyć próbkę kwazarów z SDSS (która zawiera galaktyki Seyfert I)

• Wykorzystać bardziej wyszukaną metodę radzenia sobie z "kontinuum kwazarowym"

• Interpretacja?