Wiedza o społeczeństwie

Temat: Polska w strukturach międzynarodowych

Mimo, że Polska nie brała udziału w konferencji założycielskiej ONZ w San Francisco , to ze względu na wkład w zwycięstwo nad faszyzmem należy do grona założycieli organizacji. Polska, od chwili powstania organizacji jest najaktywniejszym z jej członków.

Polska w ONZ

Od początku lat 70 – tych polskie jednostki wojskowe uczestniczą w operacjach pokojowych ONZ. Obecnie pełnią służbę m.in. na Wzgórzach Golan i w południowym Libanie. Od 1992 roku w operacjach pokojowych bierze udział także polska policja (np. w Kosowie). Dotychczas w operacjach pokojowych wzięło udział ok. 50 tys. Polaków. Przez wiele lat Polska była jednym z krajów najbardziej zaangażowanych w operacje pokojowe.

Obecnie w związku z wejściem do NATO i udziałem w organizowanych przez nie misjach udział Polaków znacznie się zmniejszył.

Wzgórza Golan

Polska w ONZ

Obok operacji pokojowych drugim obszarem aktywności Polski na forum ONZ było rozbrojenie i kontrola zbrojeń. Od 1959 roku Polska uczestniczyła w pracach Komitetu Rozbrojeniowego (od 1984 roku pod nazwą Konferencji Rozbrojeniowej) oraz wyszła z wieloma inicjatywami.

Kolejnym obszarem aktywności Polski w ONZ jest ochrona praw człowieka na terenie byłej Jugosławii.

Polska uczestniczyła w pracach głównych organów ONZ, w latach 1946 – 1947; 1970 – 1971; 1982 – 1983; 1996 – 1967 była niestałym członkiem Rady Bezpieczeństwa, a w latach 1992 – 2000 członkiem Rady Społeczno – Gospodarczej.

1993 – UNOMIG – Misja Obserwacyjna ONZ w Gruzji – 134 (7 Polaków), 1999 – UNMIK – Misja Tymczasowej Administracji ONZ w Kosowie – 1965 (101 Polaków),

1974 – UNDOF – Siły ONZ ds. Nadzoru Rozdzielenia Wojsk na Wzgórzach Golan – 1046 (353 Polaków),

1978 – UNIFIL – Tymczasowe Siły ONZ w Libanie – 1990 (214 Polaków),

1991 – MINURSO – Misja ONZ na rzecz Referendum w Saharze Zachodniej – 213 (1 Polak), 1999 – MONUC – Misja ONZ w Demokratycznej Republice Konga – 17 692 (3 Polaków),2000 – UNMEE – Misja ONZ w Etiopii i Erytrei – 3369 (6 Polaków),2003 – UNMIL – Misja ONZ w Liberii – 15 825 (5 Polaków),2004 – UNOCI – Operacja ONZ na Wybrzeżu Kości Słoniowej – 7621 (2 Polaków),2005 – UNMIS – Misja ONZ w Sudanie – 10 224 (2 Polaków).

Polska w ONZ

Siły pokojowe ONZ jest to część sił zbrojnych państw oddanych do dyspozycji ONZ w celu przeprowadzenia konkretnych operacji pokojowych. Siły te powoływane są w trybie doraźnym przez Zgromadzenie Ogólne lub Radę Bezpieczeństwa ONZ, zgodnie z Kartą Narodów Zjednoczonych. W założeniach ONZ, siły pokojowe stanowią – dla państw w nich uczestniczących – nieprzymusowy instrument kontroli konfliktów zbrojnych. Wybrane misje pokojowe z udziałem Polaków:

Polska w ONZDo najważniejszych inicjatyw Polski na forum ONZ należy: • propozycja utworzenia Europejskiej Komisji Gospodarczej - 1946,• plan Rapackiego, który dotyczył utworzenia w Europie Środkowej strefy bezatomowej – 1957,• Deklaracja praw dziecka – 1959,• plan Gomułki będący propozycją zamrożenia zbrojeń w Europie Środkowej – 1964,• konwencja o nieprzedawnianiu zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludzkości – 1968,• Konwencja praw dziecka – 1990,• ogłoszenie Międzynarodowego Roku Rodziny – 1994,• Konwencja o zwalczaniu międzynarodowej przestępczości zorganizowanej – 1996.

Adam Rapacki , minister spraw zagranicznych

1956 - 1968

2 października 1957 Adam Rapacki na forum Organizacji Narodów Zjednoczonych przedstawił propozycję utworzenia strefy bezatomowej w Europie Środkowej – tzw. Plan Rapackiego. W 1964 postulował zwołanie Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie KBWE. Wycofał się z życia politycznego w okresie wydarzeń marcowych w 1968 w proteście przeciwko prześladowaniom osób żydowskiego pochodzenia.

Polska w ONZNajważniejsze stanowiska piastowane przez Polaków w ONZ

Popiersie Bohdana Winiarskiego w Łomży

Bohdan Stefan Winiarski, sędzia i przewodniczący Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości w Hadze w latach 1964 – 1967.

prof. dr hab. Manfred Lachs, sędzia Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości w latach 1967 – 1993.

prof. dr hab. Manfred Lachs

Polska w ONZNajważniejsze stanowiska piastowane przez Polaków w ONZ

Bogdan Lewandowski

Bogdan Lewandowski , zastępca Sekretarza Generalnego latach 1972 – 1983.

Eugeniusz Wyzner, zastępca Sekretarza Generalnego latach 1983 – 1993 i od 2002.

Eugeniusz Wyzner

Polska w UE Droga Polski do członkowstwa w Unii Europejskiej

Sierpień 1988 rok – Polska złożyła oficjalny wniosek o ustanowienie stosunków dyplomatycznych z EWG, a miesiąc później te stosunki nawiązała.

Lipiec 1989 rok – Polska otworzyła misję przy wspólnotach Europejskich. Pierwszym akredytowanym przedstawicielem Rzeczypospolitej Polskiej w Brukseli został Jan Kułakowski.

Jan Kułakowski

Wrzesień 1989 rok – Polska i EWG podpisały umowę w sprawie handlu i współpracy gospodarczej.

Maj 1990 rok – Rzeczypospolita Polska złożyła w Komisji Europejskiej w Brukseli oficjalny wniosek o rozpoczęcie negocjacji umowy o stowarzyszeniu ze Wspólnotami Europejskimi.

Grudzień 1991 rok - w Brukseli podpisano Układ Europejski ustanawiający stowarzyszenie między Rzeczypospolitą Polską a Wspólnotą Europejską oraz ich państwami członkowskimi.

Polska w UE

Postanowienia Układu Europejskiego obejmowały:

ustanowienie odpowiednich ram dla dialogu politycznego, który miał umożliwić rozwój bliskich stosunków politycznych między stronami,

popieranie rozwoju handlu i harmonijnych stosunków gospodarczych między stronami, sprzyjających dynamicznemu rozwojowi gospodarki w Polsce,

stworzenie podstaw do pomocy finansowej i technicznej dla Polski,

ustanowienie właściwych ram dla stopniowej integracji Polski ze Wspólnotami,

popieranie współpracy w dziedzinie kultury.

Polska w UECzerwiec 1993 rok - Rada Europejska w Kopenhadze wyraziła wolę przyjęcia do UE krajów stowarzyszonych i sformułowała kryteria tego rozszerzenia adresowane do państw kandydujących, tzw. kryteria kopenhaskie.

Kryteria kopenhaskie obejmowały następujące zagadnienia:

polityczne – osiągnięcie przez państwo kandydujące stabilności instytucji gwarantujących demokrację, praworządność, respektowanie praw człowieka oraz poszanowanie i ochronę praw mniejszości narodowych,

ekonomiczne – istnienie sprawnej gospodarki rynkowej oraz zdolność przeciwstawiania się presji konkurencji i siłom rynkowym działającym wewnątrz Unii,

zdolność wywiązywania się ze zobowiązań wynikających z członkowstwa i wspólnotowego dorobku prawnego, w szczególności podzielanie celów politycznych, gospodarczych i walutowych Unii, a także korzystanie z praw wynikających z członkowstwa,

warunek, że Unia będzie właściwie przygotowana na przyjęcie nowego członka i nie zahamuje to tempa procesu integracji europejskiej.

Polska w UEDroga Polski do członkowstwa w Unii Europejskiej

Luty 1994 rok – wszedł w życie Układ Europejski w sprawie wykorzystania Polski ze Wspólnotami.

Kwiecień 1994 rok – Minister Spraw Zagranicznych RP (Andrzej Olechowski) złożył w Atenach na ręce prezydencji greckiej oficjalny wniosek o członkowstwo Polski w Unii Europejskiej.

Andrzej Olechowski, minister spraw zagranicznych, 1993 - 1995

Czerwiec 1995 rok – na posiedzeniu Rady Europejskiej w Cannes z udziałem szefów państw i rządów krajów stowarzyszonych z UE przyjęto Białą Księgę w sprawie przygotowania krajów stowarzyszonych do integracji z jednolitym rynkiem UE.

Październik 1996 rok – na mocy ustawy rozpoczął działalność Komitet Integracji Europejskiej pod przewodnictwem premiera Włodzimierza Cimoszewicza. Swoje zadanie KIE wykonywał za pośrednictwem Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej.

Polska w UEDroga Polski do członkowstwa w Unii Europejskiej

Do zadań Komitetu Integracji Europejskiej należało: koordynowanie procesów integracyjnych i adaptacyjnych połączone z inicjowaniem oraz organizowaniem działań kształtujących te procesy, opiniowanie aktów prawnych pod względem ich zgodności z prawem europejskim, przygotowanie procesu integracji pod względem koncepcyjnym, informacyjnym i kadrowym,

współpraca z Komisją Europejską oraz ze strukturami samorządowymi w Polsce umożliwiająca ich udział w działalności różnych instytucji Unii Europejskiej, przedstawianie Radzie Ministrów założeń programów dostosowawczych oraz integracyjnych z UE, projektów rozstrzygnięć w zakresie dysponowania funduszami zagranicznymi, propozycji aktów prawnych dotyczących działań dostosowawczych i procesu integracji, a także sprawozdań z realizacji tych działań. Włodzimierz Cimoszewicz

Polska w UEDroga Polski do członkowstwa w Unii Europejskiej

Styczeń 1997 rok – polski rząd przyjął Narodową Strategię Integracji – pierwszy dokument programowy, w którym określono główne cele i drogi dochodzenia Polski do członkowstwa w UE.

Grudzień 1997 rok – Rada Europejska na sesji w Luksemburgu podjęła decyzję o rozpoczęciu negocjacji akcesyjnych z Cyprem, Czechami, Estonią, Polską, Słowenią i Węgrami oraz ustanowiła program Partnerstwa dla członkowstwa.

Marzec 1998 rok – nastąpiło oficjalne otwarcie dwustronnych negocjacji z 6 państwami kandydującymi (Cyprem, Czechami, Estonią, Polską, Słowenią i Węgrami).

Flaga WęgierFlaga SłoweniiFlaga Polski

Flaga EstoniiFlaga CzechFlaga Cypru

Polska w UEDroga Polski do członkowstwa w Unii Europejskiej

Czerwiec 2001 rok – podczas posiedzenia Rady Europejskiej w Göteborgu przywódcy państw UE potwierdzili wolę zakończenia negocjacji akcesyjnych do końca 2002 roku i poszerzenia UE w terminie, który umożliwi już nowym państwom członkowskim udział w wyborach do Parlamentu Europejskiego w czerwcu 2004 roku.

Listopad 2001 rok – Danuta Hübner została nominowana na stanowisko sekretarza Komitetu Integracji Europejskiej i szefa UKIE oraz sekretarza stanu w MSZ odpowiedzialnego za całość zagadnień związanych z integracją europejską.

Grudzień 2002 rok – podczas szczytu w Kopenhadze Rada Europejska przyjęła wyniki negocjacji akcesyjnych z państwami kandydującymi (Polska negocjowała do ostatniej chwili warunki w strefie finansów, budżetu oraz rolnictwa).

Danuta Maria Hübner

Polska w UEDroga Polski do członkowstwa w Unii Europejskiej

Luty 2003 rok – wszedł w życie Traktat nicejski (podpisany w 2001 roku) przygotowujący instytucje Unii do rozszerzenia o nowe państwa.

Kwiecień 2003 rok – Rada Ministrów RP zaakceptowała Traktat akcesyjny i upoważniła premiera i ministra spraw zagranicznych do jego podpisania.

16 kwietnia 2003 rok – w Atenach przedstawiciele 15 państw członkowskich i 10 państw przystępujących do Unii podpisali Traktat akcesyjny.

7-8 czerwca 2003 rok – w referendum akcesyjnym w Polsce (07-08.06) wzięło udział 58,85% spośród uprawnionych obywateli. Z tej grupy 77,45% opowiedziało się za przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej.

1 maja 2004 rok – Traktat akcesyjny wszedł w życie. Polska stała się członkiem Unii Europejskiej.

Zasady reprezentacji Polski w instytucjach UE

Polska w 2002 roku wynegocjowała zasady reprezentacji w strukturach europejskich:

w Parlamencie Europejskim przyznano Polsce 54 spośród 732 miejsc,

w Radzie Unii Europejskiej – od 1 listopada 2004 roku przyznano Polsce 27 głosów z 321,

w Komisji Europejskiej Polska, jak każde państwo członkowskie, ma prawo do jednego przedstawiciela w kolegium (komisarza), zgodnie z obowiązującą procedurą. Obecnie członkiem Komisji jest Danuta ,

w Trybunale Sprawiedliwości uzyskała prawo nominowania jednego sędziego, a w sądzie I instancji – co najmniej jednego,

jeden z członków Trybunału Obrachunkowego będzie obywatelem polskim,

Zasady reprezentacji Polski w instytucjach UE

w Komitecie Ekonomiczno – Społecznym i w Komitecie Regionów otrzymała po 21 miejsc,

w Europejskim Banku Centralnym od dnia akcesji Polska jest reprezentowana w Radzie Ogólnej przez prezesa Narodowego Banku Polskiego, a od wejścia naszego kraju do Unii Gospodarczej i Walutowej – prezes NBP będzie także członkiem Rady Zarządzającej EBC,

od dnia akcesji nasz kraj jest akcjonariuszem w Europejskim Banku Inwestycyjnym i ma swoich reprezentantów w głównych organach Banku: Radzie Dyrektorów (1 przedstawiciel) i Radzie Gubernatorów (1 przedstawiciel),

po uzyskaniu członkowstwa przez Polskę język polski stał się jednym z języków oficjalnych UE.

Szanse wynikające z członkowstwa w Unii

utrwalenie demokratycznych struktur władzy publicznej z uwzględnieniem zasad pomocniczości i solidarności społecznej,

podniesienie konkurencyjności polskiej gospodarki na wspólnym runku i na rynkach trzecich,

rozwój i modernizacja infrastruktury, m.in. na obszarach wiejskich,

więcej inwestorów z zagranicy,

pomoc finansowa na wyrównanie poziomu życia w najuboższych regionach,

dopłaty bezpośrednie dla rolników i modernizacja rolnictwa,

nowe miejsca pracy w kraju i otwarcie rynków pracy w innych krajach,

Szanse wynikające z członkowstwa w Unii

lepsze szanse edukacji i rozwoju dla młodzieży w ramach programów europejskich,

większe możliwości rozwoju zasobów ludzkich z wykorzystaniem funduszy wspólnotowych,

upowszechnianie polskiej kultury oraz osiągnięć naukowych i technicznych,

lepsza ochrona granic Polski (zewnętrznych granic Unii), przy jednoczesnym otwarciu granic wewnątrzunijnych,

zapewnienie bezpieczeństwa zewnętrznego w ramach wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa wspólnej polityki obronnej.

Sztab Generalny WP Wielonarodowy Korpus Północ - Wschód

Centrum Szkolenia Sił Połączonych NATO (JFTC)

Zagrożenia wynikające z członkowstwa w Unii

obciążenia finansowe budżetu jako warunek korzystania ze środków i programów unijnych, a także wysoka składa do budżetu unijnego,

zwiększenie emigracji, zwłaszcza ludzi młodych, zdolnych i wykształconych, w poszukiwaniu lepszych perspektyw życiowych,

zanikanie tradycji narodowych, obyczajowych, kulturowych na rzecz ich unifikacji,

szybszy wzrost kosztów życia przy wolniejszym wzroście dochodów, a więc w konsekwencji większe rozwarstwienie mieszkańców naszego kraju,

frustracja z powodu odległych perspektyw upowszechniania wspólnotowych standardów życia,

kłopoty ze zbytem towarów krajowych wobec wielości towarów wyprodukowanych w innych krajach.

Polska w NATO

Polska przystąpiła do Paktu Północnoatlantyckiego 12 marca 1999 roku. Od tej pory NATO jest traktowane jako fundament bezpieczeństwa.

Polska angażuje się w obszary działalności organizacji, m.in. w proces rozszerzenia, kontrolę zbrojeń i rozbrojenie, walkę z terroryzmem, zarządzanie kryzysowe w wypadku zagrożeń, współpracę NATO z Rosją i Ukrainą, a także współpracę naukową między specjalistami z różnych państw.

Polska uczestniczy w operacjach pokojowych NATO. Polscy żołnierze przebywają w Bośni i Hercegowinie w ramach SFOR, w Kosowie w ramach Kosovo Force oraz w Afganistanie w ramach ISAF (w 2007 roku Polska przejmuje dowództwo nad tymi siłami).

Żołnierze polscy w Afganistanie

Polska w OBWE

Polska od początku była aktywnym uczestnikiem Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, a w konsekwencji Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie.

Przed przystąpieniem do NATO OBWE była dla Polski ważnym gwarantem bezpieczeństwa w Europie.

Obszarem aktywnej działalności Polski w OBWE było rozwiązywanie konfliktów lokalnych. Polscy oficerowie brali udział w misjach w Gruzji, Macedonii, Mołdawii.

W 1998 roku Polska objęła przewodnictwo w OBWE. Funkcję przewodniczącego objął minister spraw zagranicznych Bronisław Geremek. Priorytetami polskiego przewodnictwa było zapobieganie kryzysom i konfliktom w różnych częściach Europy, ochrona praw człowieka, mniejszości narodowych i wolności mediów oraz promocja współpracy gospodarczej.

Bronisław Geremek

Polska w Radzie Europy

Polska przystąpiła do Rady Europy w 1991 roku. Miało to szczególne znaczenie, ponieważ stanowiło potwierdzenie, że Polska jest krajem demokratycznym, przestrzegającym praw człowieka, a także zostało odczytane jako pierwszy krok w kierunku integracji z innymi strukturami zachodnioeuropejskimi (UE i NATO).

Adam Rotfeld

Od 10 listopada 2004 roku do 17 maja 2005 roku Polska przewodniczyła tej organizacji. Przewodniczącym Komitetu Ministrów był minister spraw zagranicznych RP Adam Rotfeld. Do priorytetów Rady Europy w czasie polskiego przewodnictwa należało umacnianie jedności kontynentu po rozszerzeniu UE, umacnianie praw człowieka, rozwijanie demokracji lokalnej i promowanie dialogu międzykulturowego. Zwieńczeniem polskiego przewodnictwa w organizacji był szczyt szefów państw i rządów państw członkowskich Rady Europy, który odbył się 16-17 maja w Warszawie.

Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu www.szkolnictwo.pl

Wszelkie treści i zasoby edukacyjne publikowane na łamach Portalu www.szkolnictwo.pl mogą być wykorzystywane przez jego Użytkowników wyłącznie w zakresie własnego użytku osobistego oraz do użytku w szkołach podczas zajęć dydaktycznych. Kopiowanie, wprowadzanie zmian, przesyłanie, publiczne odtwarzanie i wszelkie wykorzystywanie tych treści do celów komercyjnych jest niedozwolone. Plik można dowolnie modernizować na potrzeby własne oraz do wykorzystania w szkołach podczas zajęć dydaktycznych.