Upload
trantu
View
217
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
wmida grigol dioloRosi
dialoRoni
saubrebi
italieli mamebis cxovrebisa
da
sulis ukvdavebis Sesaxeb
Tbilisi
2006
2
daibeWda
baTumisa da sxalTis
mTavarepiskopos dimitris (SiolaSvili)
locva-kurTxeviT
Targmna Tamar erisTavma
redaqtori: nino kvantaliani
mxatvrebi: mariam CxaiZe, nino mkervaliZe
Targmani Sesrulebulia wignidan:
Святого отца нашего Григория Двоеслова епископа Римского "Собеседования о жизни италийских отцов
и о безсмертии души". М. 1996 gamoyenebulia agreTve wm. efTvime aToneliseuli
Targmani
gamomcemeli: asociacia `kviriake~
3
S i n a arsi
wmida grigol didi, dioloRosi..................................................................9
wigni pirveli .......................................................................................11
T a v i pirveli. honorati, fundis monastris iRumeni.......................... 15
T a v i meore. libertini, imave monastris ekonomosi............................ 17
T a v i mesame. monazoni, romelic imave monasterSi mebaRe iyo ........... 22
T a v i meoTxe. ekvici, romelic monastris winamZRvari iyo
valeriis olqSi............................................................................................ 24
T a v i mexuTe. konstantine, wmida stefanes taZris mnaTe .................... 33
T a v i meeqvse. ankonis episkoposi marcelini..........................................36
T a v i meSvide. nonozi, saraqtis mTis monastris ekonomosi ...............37
T a v i merve. anastasi _ supentonis monastris winamZRvari ...............39
T a v i mecxre. bonifaci, Terentis episkoposi ...................................... 42
T a v i meaTe. tudertis episkoposi fortunate .....................................50
T a v i meTerTmete. valeriis olqis mkvidri monazoni martiri .........58
T a v i meTormete. imave olqis presviteri severosi ............................58
wigni meore ............................................................................................62 T a v i pirveli. saswauli, romelic wmida benediqtem
gatexil sacerze aRasrula ........................................................................63
T a v i meore. Zleuli xorcieli aRZvris Sesaxeb ..................................66
T a v i mesame. minis WurWeli, romelic jvris gamosaxviT
daimsxvra ........................................................................................................68
T a v i meoTxe. gonebagafantuli monazoni, romelic
cxonebis gzas daubrunda.............................................................................73
T a v i mexuTe. wmida benediqtes locviT mTis mwvervalze,
kldeSi aRmocenebuli wyaro...................................................................... 74
T a v i meeqvse. celi, romelic wylis siRrmidan tars daubrunda......75
T a v i meSvide. wmida benediqtes mowafe mavri,
romelmac wyaldawyal ise iara, rom TviTon ar icoda .........................75
T a v i merve. rogor waiRo yvavma Sxamiani puri .....................................76
T a v i mecxre. wmindanis locviT aziduli qva ........................................ 81
T a v i meaTe. warmosaxviTi xanZari ........................................................... 81
T a v i meTerTmete. monazoni, romelic Camoqceulma kedelma
moiyola da wmida benediqtes locviT daubrunda sicocxle................82
T a v i meTormete. monazvnebi, romelTac senakis gareT
miiRes sazrdeli ........................................................................................... 83
T a v i mecamete. wmida mosagrem Seicno, rom monazon
valentinianes Zmam gzaSi saWmeli miiRo...................................................84
T a v i meToTxmete. mefe totilas TvalTmaqcoba, romelic
wmindanma amxila............................................................................................85
4
T a v i meTxuTmete. winaswarmetyveleba, romelic igive
mefe totilas da qalaq kanuziumis episkoposis
mimarT gamoiTqva ...........................................................................................86
T a v i meTeqvsmete. demonisagan droebiT gankurnebuli
klerikosi ......................................................................................................87
T a v i meCvidmete. winaswarmetyveleba monastris dangrevis
Sesaxeb, romelic wmida mamam gamoTqva ..................................................... 91
T a v i meTvramete. gadamaluli WurWeli, romlis Sesaxeb
wmida mamam suliT Seicno ............................................................................92
T a v i mecxramete. damaluli xelsaxocebi, romelTa
Sesaxeb wmida benediqtem Seityo ................................................................92
T a v i meoce. monazonis ampartavnuli gulisTqma, romelic
wmida mamam Seicno .........................................................................................93
T a v i ocdameerTe. orasi sawyao fqvili, romelic
SimSilobis dros wmida mosagris senakTan aRmoaCines ......................... 94
T a v i ocdameore. teracinis monastris aSeneba, rogorc
amis Sesaxeb xilvaSi emcno wmida benediqtes...........................................95
T a v i ocdamesame. ori monazoni, romlebic wmida benediqtes
mier evqaristiaze aRvlenili locviT sikvdilis Semdgom
eklesiis wiaRSi iqnen dabrunebulni ...................................................... 97
T a v i ocdameoTxe. yrma monazoni, romelsac dakrZalvis
Semdeg miwa ganagdebda................................................................................ 100
T a v i ocdamexuTe. monazoni, romelsac monastridan
gasvlis Semdeg urCxuli Sexvda .............................................................. 100
T a v i ocdameeqvse. keTrisgan gankurnebuli yrma................................ 101
T a v i ocdameSvide. oqros monetebi, romlebic movalem
saswaulebrivad aRmoaCina ......................................................................... 101
T a v i ocdamerve. minis WurWeli, romelic qvaze daenarcxa
da ar daimsxvra ........................................................................................... 102
T a v i ocdamecxre. zeTiT avsebuli carieli kasri ............................ 103
T a v i ocdameaTe. demonisgan daxsnili monazoni .................................104
T a v i ocdameTerTmete. glexi, romelic wmindanis
SexedviT Rvedebisagan gaTavisuflda...................................................... 106
T a v i ocdameTormete. micvalebulis mkvdreTiT aRdgena ................. 108
T a v i ocdamecamete. saswauli, romelic wmida benediqtes
dam, sqolastikam, aRasrula..................................................................... 109
T a v i ocdameToTxmete. dis suli, romelic wmida
benediqtem sxeulidan gansvlis Jams ixila ............................................ 111
T a v i ocdameTxuTmete. mTeli qveyniereba, romelic
wmindans Tvalwin warmoudga; qalaq kapuis episkopos
germanes sulis Sesaxeb ...............................................................................112
T a v i ocdameTeqvsmete. wmida benediqtes mier
monazonTaTvis dawerili ganweseba.......................................................... 114
5
T a v i ocdameCvidmete. wmida benediqtes aRsasruli,
romelic Zmebis winaSe TviTon iwinaswarmetyvela................................115
T a v i ocdameTvramete. gondakarguli dedakaci, romelic
mRvimeSi ganikurna .......................................................................................116
wigni mesame T a v i pirveli. polanis episkoposi pavlini ..........................................118
T a v i meore. wmida papi ioane................................................................... 122
T a v i mesame. wmida papi aRapite .............................................................. 123
T a v i meoTxe. mediolanis episkoposi daci ...........................................124
T a v i mexuTe. kanuzis episkoposi sabini................................................ 125
T a v i meeqvse. narnis episkoposi kasi ..................................................... 127
T a v i meSvide. fundis episkoposi andria.............................................. 128
T a v i merve. akviniumis episkoposi konstanci.......................................131
T a v i mecxre. lukis episkoposi frigdiane .......................................... 132
T a v i meaTe. qalaq piaCencas episkoposi sabini..................................... 132
T a v i meTerTmete. populenis episkoposi qerboni .............................. 133
T a v i meTormete. utrikulas episkoposi fulgenci .......................... 136
T a v i mecamete. peruzis episkoposi herkulani ................................... 137
T a v i meToTxmete. RmrTis mona isaaki ................................................... 138
T a v i meTxuTmete. RmrTis monani _ evtiqi da florenci..................144
T a v i meTeqvsmete. marsis mTis monazoni martini ............................... 150
T a v i meCvidmete. argentaris mTis monazoni,
romelmac micvalebuli mkvdreTiT aRadgina......................................... 153
T a v i meTvramete. monazoni benediqte ................................................... 157
T a v i mecxramete. veronel mRvdelmowame zenonis taZari................ 158
T a v i meoce. stefane, valeriis olqis presviteri ............................ 159
T a v i ocdameerTe. enkratisi, romelmac erTi sityviT
ixsna adamiani boroti sulisgan .............................................................. 160
T a v i ocdameore. valeriis olqis presviteri, romelmac
qurdi SeaCera Tavis samaresTan ............................................................... 162
T a v i ocdamesame. prenestis mTis winamZRvari da misi
presviteri ................................................................................................... 163
T a v i ocdameoTxe. mnaTe Teodore, romelic romSi, wmida
mociqul petres taZarSi msaxurobda..................................................... 165
T a v i ocdamexuTe. akonci, wmida mociqul petres imave
taZris paramonari ...................................................................................... 166
T a v i ocdameeqvse. gandegili mina .......................................................... 167
T a v i ocdameSvide. ormoci glexi, romlebic longobardebma
imis gamo daxoces, rom nakerpavis Wamaze Tqves uari .......................... 170
T a v i ocdamerve. mravali tyve, romlebmac Txis Tavs
ar sces Tayvani da amoxoces...................................................................... 170
T a v i ocdamecxre. dabrmavebuli ariozeli episkoposi .................... 172
6
T a v i ocdameaTe. ariozelTa taZari,
romelic marTlmadidebelTaTvis ikurTxa............................................ 173
T a v i ocdameTerTmete. vestguTebis mefe liuvihildis Ze,
mefe herminihildi, romelic mamam kaTolike (sayovelTao,
anu marTlmadidebluri) sarwmunoebis gamo mokla ............................. 175
T a v i ocdameTormete. afrikeli episkoposebi,
romlebic Tavisuflad laparakobdnen miuxedavad imisa,
rom barbarosma ariozelebma enebi amokveTes maT kaTolike
sarwmunoebis dacvisaTvis ......................................................................... 178
T a v i ocdamecamete. RmrTis mona elefTeri ........................................ 179
T a v i ocdameToTxmete. ramdeni saxis gulSemusvrileba
arsebobs? ...................................................................................................... 182
T a v i ocdameTxuTmete. amanci, tusciis olqis presviteri ............. 184
T a v i ocdameTeqvsmete. sirakuzis episkoposi maqsimiane .................. 185
T a v i ocdameCvidmete. sanktula, nursiis olqis presviteri.......... 187
T a v i ocdameTvramete. ferentis episkopos redemptis xilva.......... 194
wigni meoTxe T a v i pirveli. xorciel adamianebs maradiuli da sulieri ar
swamT, imitom, rom gamocdilebiT ar ician sulieris Sesaxeb........... 196
T a v i meore. rwmena urwmunosac aqvs..................................................... 198
T a v i mesame. sicocxlis samgvari sulis Seqmnis Sesaxeb .................. 199
T a v i meoTxe. solomonis sityvebi: kacis da pirutyvis
xvedri (aRsasruli) erTia ...................................................................... 200
T a v i mexuTe. arsebobs Tu ara suli, Tuki sxeulidan gasvlis
Jams misi xilva SeuZlebelia ................................................................... 204
T a v i meeqvse. rogorc sxeulSi myofi sulis sicocxle
Seicnoba asoTa moZraobiT, aseve wmindanis sxeulis sikvdilis
Semdeg sulis sicocxle saswaulTa aRsrulebiT Seicnoba ................205
T a v i meSvide. sulis sxeulidan gasvlis Sesaxeb ...............................208
T a v i merve. monazon speciozis sulis gasvla .................................... 209
T a v i mecxre. erTi tusaRis sulis Sesaxeb......................................... 209
T a v i meaTe. winamZRvar spesis sulis gantevebis Sesaxeb .................. 210
T a v i meTerTmete. nursieli presviteris sulis gantevebis
Sesaxeb........................................................................................................... 212
T a v i meTormete. qalaq reaTis episkopos probis sulis Sesaxeb ...... 213
T a v i mecamete. RmrTismsaxur galas aRsasruli................................214
T a v i meToTxmete. dambladacemul servulas aRsasruli ................. 216
T a v i meTxuTmete. RmrTismsaxur romulas aRsasruli..................... 217
T a v i meTeqvsmete. monazon Tarsilas aRsasruli.............................. 220
T a v i meCvidmete. yrma muzas aRsasruli............................................... 221
T a v i meTvramete. zogierT yrmas mSoblebi cudi aRzrdiT
uketaven caTa sasufevlis kars; RmrTismgmobi yrmis Sesaxeb........... 222
7
T a v i mecxramete. RmrTismosavi mosagris, stefanes, aRsasruli .....223
T a v i meoce. sulis damsaxureba zogjer cxadad gamoCndeba
ara aRsasrulis Jams, aramed _ sikvdilis Semdeg................................225
T a v i ocdameerTe. winamZRvar valentis ori monazoni ......................225
T a v i ocdameore. iRumen suranis aRsasruli ......................................226
T a v i ocdamesame. marsiis eklesiis diakvnis aRsasruli ..................226
T a v i ocdameoTxe. beTilSi gagzavnili wmida mosagris
aRsasruli................................................................................................... 227
T a v i ocdamexuTe. miiRebian Tu ara zecaSi marTalTa
sulebi sxeulTa mkvdreTiT aRdgomamde? ...............................................228
T a v i ocdameeqvse. rogor winaswarmetyveleben momakvdavi
adamianebi? monazvnebi _ geronti da meleti da yrma armentari.......229
T a v i ocdameSvide. mmarTvel feliqsis aRsasruli ........................... 233
T a v i ocdamerve. gvmarTebs virwmunoT, rom rogorc
srulyofilTa sulebi mkvidroben zecaSi, aseve codvilTa
sulebi sxeulTan gayris Semdeg jojoxeTSi mkvidrdebian ................235
T a v i ocdamecxre. rogor warmovidginoT, rom usxeulo
sulebi Semwyvdeulni arian nivTier cecxlSi?.....................................236
T a v i ocdameaTe. ariozeli mefe Teodorikes aRsasruli.................238
T a v i ocdameTerTmete. reparatis aRsasruli....................................239
T a v i ocdameTormete. kurialis aRsasruli, romlis
saflavic daiwva ......................................................................................... 240
T a v i ocdamecamete. Seicnoben Tu ara keTili adamianebi
erTmaneTs caTa sasufevelSi da borotebi _
borotebs jojoxeTSi? ............................................................................... 242
T a v i ocdameToTxmete. RmrTismosavi mosagre, romelmac
sikvdilis Jams winaswarmetyvelebi ixila ........................................... 244
T a v i ocdameTxuTmete. erTmaneTisTvis ucnob adamianTa sulebi,
romelTac erTnairi sasjeli miiRes codvebisTvis an
erTnairi jildo _ saTnoebebisTvis, cnoben erTmaneTs sikvdilis
Jams; ioanesa da ursis, evmorfisa da stefanes aRsasruli.................. 245
T a v i ocdameTeqvsmete. sulebis Sesaxeb, romlebic, TiTqos
mxolod moCvenebiTad gadian sxeulidan; monazon
petres gardacvaleba da gacocxleba; stefanes sikvdili
da mkvdreTiT aRdgoma; erTi meomris xilva ......................................... 249
T a v i ocdameCvidmete. ras niSnavs saxlis ageba mSvenier
adgilze? deusdediti, romlis saxli, xilvis Tanaxmad,
mxolod SabaTobiT Sendeboda. sodomelTa sasjelis Sesaxeb ............253
T a v i ocdameTvramete. jer kidev sxeulSi myofi sulebi
nawilobriv xedaven momaval sasjels; yrma Teodores
Sesaxeb; qrisaorisa da ikonieli monazvnis aRsasruli ......................255
T a v i ocdamecxramete ..............................................................................259
T a v i meormoce. diakvan pasxazis sulis Sesaxeb ................................ 260
8
T a v i ormocdameerTe. ratom gvecxadeba bolo dros
sulebis Sesaxeb bevri ram, rac aqamde ar iyo cnobili? ..................... 261
T a v i ormocdameore. sad unda vigulisxmoT jojoxeTi?..................263
T a v i ormocdamesame. jojoxeTis cecxli erTia
Tu _ sxvadasxvagvari?............................................................................... 264
T a v i ormocdameoTxe. maradiulad daiwvebian cecxlovan
geeniaSi Cagdebuli codvilebi?................................................................265
T a v i ormocdamexuTe. ratom ewodeba suls ukvdavi,
rodesac cnobilia, rom mas sikvdili aqvs misjili? ...........................268
T a v i ormocdameeqvse. wmida mosagre, romelic Zrwoda
sikvdilis Jams .............................................................................................269
T a v i ormocdameSvide. zogierTs sikvdilis SiSis
dasaZlevad gamocxadebani ganamtkicebs; monazonTa _
antonis, merulasa da ioanes Sesaxeb.......................................................269
T a v i ormocdamerve. Tvalyuri unda vadevnoT Tu ara
sizmreul Cvenebebs da ramdengvaria sizmreuli Cveneba?.................... 271
T a v i ormocdamecxre. adamiani, romelsac ZilSi
xangrZlivi sicocxle aRuTqves, magram mokle xanSi aResrula........273
T a v i ormocdameaTe. sasargebloa Tu ara sulisTvis
sxeulis taZarSi dakrZalva?....................................................................273
T a v i ormocdameTerTmete. wmida lavrentis taZarSi
dakrZaluli enkratisi, romelic taZris mcvels
gamocxadebaSi naxevrad damwvari sxeuliT eCvena ............................... 274
T a v i ormocdameTormete. patric valerianes dakrZalva ................275
T a v i ormocdamecamete. valentinis sxeulis Sesaxeb,
romelic dakrZalvis Semdeg gamotanil iqna taZridan .......................275
T a v i ormocdameToTxmete. taZarSi dakrZaluli mRebavis
sxeuli iq ver naxes ....................................................................................276
T a v i ormocdameTxuTmete. ram SeiZleba moutanos
sargebloba micvalebulTa sulebs? centumceleli
presviterisa da monazon iustis sulis Sesaxeb...................................277
T a v i ormocdameTeqvsmete. narnis episkopos kasis
cxovreba da aRsasruli ............................................................................. 281
T a v i ormocdameCvidmete. mtrebis mier datyvevebuli
kaci, romelsac misTvis aRsrulebuli msxverplSewirvis
Semdeg borkilebi dascvivda .....................................................................282
T a v i ormocdameTvramete. macxovnebeli msxverplis Zala
da saidumlo.................................................................................................284
T a v i ormocdamecxramete. gulis SemusvrilebisaTvis
wmida saidumlos Sewirvis Jams da gonebis
sifxizlisaTvis ziarebis Semdgom...........................................................285
T a v i mesamoce. sxvaTa codvebis mitevebisTvis, raTa Cvenc
Segvendos Cveni codvebi .............................................................................285
9
wmida grigol didi, dioloRosi
wmida grigoli, romis episkoposi, dioloRosad wo-
debuli, VI s-is II naxevarSi cxovrobda. is warCinebul
romaelTa Camomavali iyo, Sinaganad asketur cxovrebas
eswrafoda, ukve adreul asakSi datova qoneba da amqvey-
niuri pativi, monazvnad Sedga da male daimkvidra mkac-
ri moRvawis saxeli. monazvnuri cxovrebis TiTqmis oci
wlis manZilze wmida grigoli sxvadasxva monasters wi-
namZRvrobda da romis samRvdelo dasSi sxva didi saek-
lesio Tanamdebobebic ekava. bolos, 590 wels, mrevlisa
da samRvdelo krebulis daJinebuli da erTsulovani
TxovniT, aRyvanil iqna romis saepiskoposo kaTedraze.
wmida grigoli 14 wlis manZilze emsaxureboda am maRal
wodebas. is mudam dauRalavad iRvwoda ara marto Tavi-
si, aramed kaTolike (sayovelTao) eklesiis keTildRe-
obisaTvis. amis dasturad gamodgeba: brZnuli moqmedeba,
romliTac dasavleTSi V msoflio saeklesio krebis ga-
dawyvetilebebTan dakavSirebuli dava Caacxro; dona-
tistebis mwvaleblobis aRmosafxvrelad miRebuli
mkacri da gonivruli zomebi; dauRalavi zrunva saekle-
sio msaxurebis keTilganwesebisaTvis; qristianuli
rwmenis ganvrcobisaTvis gaweuli Rvawli inglisSi, ra-
mac wmida grigols am qveyanaSi mociqulisa da ganmanaT-
leblis saxeli daumkvidra. qristianuli eklesiis wi-
naSe am mRvdelmTavris damsaxureba imdenad mniSvnelo-
vani da mravalferovania, rom kaTolike eklesiam igi
wmindanad Seracxa, xolo miukerZoebelma istoriam sa-
xelad _ didi daumkvidra.
10
wmida grigolis damsaxureba kaTolike eklesiis wi-
naSe aris agreTve misi mravalricxovani da mravalfe-
rovani nawerebi, romlebSic ganmartebulia wmida weri-
li, mocemulia swavlebebi qristianuli WeSmaritebebis
Sesaxeb, aRwerilia mamaTa cxovrebani da saswaulebi,
ganxilulia eklesiaSi im dros mimdinare movlenebi.
winamdebare wignSi gTavazobT wmida grigol diolo-
Rosis saubars petre diakvanTan, italiel mamaTa cxov-
rebasa da saswaulebze. es wigni mudam sargeblobda ek-
lesiis yuradRebiTa da pativiscemiT, rac aisaxa Tavad
wmida grigolis zedwodebaze. mas am wignis gamo ewoda
dioloRosi. saubrebSi sisadaviTa da bunebriobiT aris
gadmocemuli italiel wmindanTa cxovrebani. igi TiTo-
euli qristianisTvis Zvirfasi SenaZenia. garda amisa,
wigni romis imperiis daSlis periodSi eklesiis isto-
riis saintereso masalebs Seicavs. rogorc Tavad wmin-
dani aRniSnavs, is am cnobebs Rirseul da sando adamian-
Tagan, xSir SemTxvevaSi movlenaTa TviTmxilvelTagan
krebda.
wigni saubris saxiT aris warmodgenili, raTa misi
kiTxva advili da sasiamovno iyos. diakvani petre, ro-
melsac avtori esaubreba, ar aris gamogonili piri,
mas, rogorc wignidan Cans, mRvdelmTavari wmindanTa
cxovrebebze marTlac xSirad esaubreboda.
11
wig n i p irv eli
erTxel, erT myudro, Svebis momgvrel adgilas gan-
vmartovdi amqveyniuri saqmeebiT damZimebuli, romle-
bic arcTu iSviaTad gvaiZuleben mivatovoT sulieri
saqme, rac yovlad dauSvebelia. iq, TavisuflebaSi, Se-
meZlo ukeT gavrkveuliyavi damamZimebel, usiamovno
STabeWdilebebSi da zedmiwevniT ganmexila yovelive,
rac naRvels mgvrida. rodesac danaRvlianebulma mar-
toobaSi sakmao xani gavatare, usayvarlesma Svilma, di-
akvanma petrem mominaxula. Cven adreuli siyrmidan
mtkice megobroba gvakavSirebda, erTad vuRrmavdebo-
diT RmrTis sityvas. rodesac petrem esoden guldamZi-
mebuli mixila, mkiTxa: raime axali xom ar SegemTxva,
rad damwuxrebulxar Cveulebrivze metad? _ ara, say-
12
varelo petre, _ vupasuxe, _ mwuxareba, romelsac yo-
veldRiurad viTmen, CemTvis mudam Zvelia, imitom, rom
Cveulia, da mudam axalia, imitom, rom mzardia. amJamad
suli wuxs imis gamo, rom Cemze dakisrebuli usiamovno
saqmeebi masSi Cemi Zveli samonastro cxovrebis mogone-
bebs aRZravs. im dros Cems suls SeeZlo yovel SemTxve-
viTobas gamklaveboda, mswraflwarmavalze amaRlebu-
liyo, radgan misi yoveli zraxva zecisaken iyo mimar-
Tuli. maSin TviT xorcis sakrvelebi ar abrkolebda mas
damtkbariyo mWvretelobiTi cxovrebiT, radgan TviT
sikvdili, romelic TiTqmis yovel adamians aSinebs da
Zrwolas gvris, misTvis sanukvari iyo, rogorc gardas-
vla cxovrebaSi, rogorc misagebeli RvawlisaTvis. ax-
la ki, samwyemso msaxurebis gamo, valdebuli var saero
saqmeebs mivdio. davtove Zveli, mSvenieri da uSfoTve-
li cxovreba da suli miwieri sazrunavebiT unda Sevi-
bilwo, radgan, rogorc ki sulis yuradReba sxvebis mi-
marT SemwynareblobiT gareSe sagnebze gaifanteba, ma-
Sin, ueWvelia, sulieri sagnebisadmi Zlieri ltolvac
mouZlurdeba. amitom ganvsji, ra SeviZine da ra davkar-
ge da danakargis mixedviT vxedav, rom davkarge imaze
meti, rac maqvs. amJamad zRvis talRebi maSfoTeben da
Cemi gonebis xomalds Zlieri qariSxali aryevs; xolo
rodesac Cems Zvel cxovrebas vigoneb da mzeras vap-
yrob, TiTqos napirs vxedav da sulTviTqvam. Zlieri
Relvis gamo ZlivsRa vxedav Cem mier datovebul navsa-
yudels, radgan Cvens suls amgvari ram sCvevia: rode-
sac kargavs im sikeTes, romelic hqonda, pirvelad ax-
sovs danakargi, magram droTa ganmavlobaSi aviwydeba da
13
amgvarad, xsovnac ki ar rCeba imisi, rac uwin hqonda.
amitom, rogorc vTqvi, ganvagrZobT curvas da mxedve-
lobis aridan srulebiT gvekargeba uSfoTveli navsayu-
deli. zogjer, Cemda samwuxarod, magondebian adamiane-
bi, romlebic suliT sruliad ganeSornen am sofels.
maTi angelozTa msgavsi cxovrebis mxolod gaxsenebac
miCvenebs, rogor davknindi. am wmida mosagreTa umrav-
lesoba am soflisagan farulad emsaxureboda Tavis Se-
moqmeds. yovlisSemZle RmerTs ar surda, rom maTi ga-
naxlebuli suli adamianur saqmeebs moeuZlurebina da
maT yovelgvar miwier sazrunavs acilebda.
ukeT rom gadmovce is, rac erTmaneTSi visaubreT, mas
kiTxva-pasuxis saxes mivcem da Cveni saxelebiT aRvniS-
nav.
petre: TiTqmis araferi vici im mamaTa Rvawlis Sesa-
xeb, romlebmac wmida cxovrebiT gaiTqves saxeli ita-
liaSi. amitom ver vxvdebi, vis Sesaxeb saubrob aseTi
aRmafreniT da vis cxovrebas adareb Sens cxovrebas. ra
Tqma unda, ar meeWveba, rom italiaSi marTlac iyvnen
wmida moRvaweebi, magram maTi saTnoebani da saswaulebi
an sruliad ucnobia CemTvis, an maT Sesaxeb imdenad co-
taa naTqvami, rom am dumilma SesaZloa eWvi aRZras.
grigoli: sayvarelo petre, maT Sesaxeb mxolod is
cnobebi rom gadmogce, romlebic me, ubadrukma, sando
mowmeebisgan Sevityve, vfiqrob, amisTvis dro ar meyo-
fa.
14
petre: gevedrebi, uwmideso mamao, Tundac nawili ga-
mande. vfiqrob, ar dabrkoldebi imis gamo, rom maTi
cxovrebis gaxsenebiT sakmaod vrceli monaTxrobi gamo-
va. wmindanTa cxovrebis ganxilviT Cvenc viswavliT,
rogor movipovoT da davicvaT saTnoebani, maTi saswau-
lebi gviCvenebs, Tu rogor idideba mopovebuli da da-
culi saTnoeba. arseboben adamianebi, romelTa sulSi
zeciuri samSoblosadmi siyvarulis cecxls aRanTebs
ara imdenad darigebebi, ramdenadac _ magaliTebi. vinc
wmindanTa cxovrebas gaiazrebs, amiT orgvar sargebels
moipovebs: pirveli, imaTi cxovrebis magaliTebi, rom-
lebmac Cvenze adre ganvles cxonebisken mimavali gza,
CvenSi momavali cxovrebis siyvaruls aRZravs; meore,
Tuki vinme sakuTar TavSi saTnoebebs xedavda, Tavs daim-
dablebs, rodesac Seityobs, rom wmindanebis Rvawli
aRmatebuli iyo.
grigoli: mzad var axlave gadmogce yovelive, rac am
moRvaweTa Sesaxeb RmrTismosav kacTagan msmenia. mivba-
Zav markozisa da lukas wmida da amaRlebul, mzesaviT
manaTobel magaliTs, romelTac TavianTi saxarebebi da-
weres ara nanaxis, aramed mosmenilis safuZvelze. imis-
Tvis, rom momavalSi Cveni mkiTxveli ar daeWvdes, yove-
li movlenis aRwerisas mivuTiTeb wyaros, riTic visar-
geble. mxolod winaswar getyvi, rom zogierT SemTxve-
vaSi me mxolod wyaros azrs gadmovcem, sxva SemTxveveb-
Si ki azrTan erTad Txrobis sizustesac davicav. yve-
laferi zustad rom gadmovce imaTi sityvebiT, vinc es
ambebi mauwya, Cemi monaTxrobi araerTgvarovani gamova
imis gamo, rom zogierTi mTxrobeli Zalian ubralo,
15
martivi eniT gadmomcemda ambebs. unda aRvniSno, rom is,
ris moyolasac SenTvis vapireb, yvelaze sando kacTagan
meuwya.
Tavi pirveli
honorati, fundis monastris iRumeni
erT patrics, saxelad benancis, samniis olqSi mamu-
li hqonda. iqve erTi glexi cxovrobda. mas vaJi hyavda,
saxelad honorati. man siyrmidan Seiyvara TavSekavebu-
li cxovreba, ramac zeciuri mamulisadmi siyvaruli
aRuZra. is amgvarad didxans iRwvoda, yoveli uqmi sit-
yvis warmoTqmas erideboda da sxeuls TavSekavebiT
wvrTnida. erTxel misma mSoblebma lxini gamarTes da
mezoblebi moiwvies. sufrisTvis sxva sanovagesTan er-
Tad xorcic moamzades. honorats, marxvis siyvaruliT,
survilic ar hqonda xorcs gakareboda. mSoblebma da-
cinva dauwyes da uTxres: `Wame, xom ar ggonia, SenTvis
Tevzs daviWerT?~ _ im mxareSi Tevzis Sesaxeb mxolod
gadmocemiT icodnen. rodesac honorats amgvarad das-
cinodnen, wyali SemoakldaT: wyalze myisve msaxuri
gagzavnes xis WurWliT. WurWels wyliT avsebisas Tev-
zi amohyva. saxlSi dabrunebulma msaxurma wyali yve-
las Tvalwin gadmoRvara da uCvena Tevzi, romelic sak-
maod mozrdili iyo da honorats saWmelad mTeli dRe
eyofoda. yvelani gaocdnen. honoratis mSoblebi iZule-
bulni gaxdnen SeewyvitaT dacinva. amgvarad, yrmis Tav-
Sekaveba, romelsac aqamde dascinodnen, pativiscemis
sagani Seiqna da mTaSi daWerilma Tevzma RmrTis kaci
16
RvarZliani dacinvisgan ixsna. rodesac honoratis saT-
no cxovrebis Sesaxeb xma gavrcelda, batonma gaaTavi-
sufla da man fundSi monasteri daaarsa, sadac TiTqmis
oras gandegils xelmZRvanelobda. is yvelasTvis samaga-
liTo, amaRlebuli cxovrebiT cxovrobda.
erTxel mTas, romlis ZirSi monasteri mdebareobda,
uzarmazari lodi moswyda, mTis frialo kalTaze daqan-
da da monastersa da Zmebs danTqmiT emuqreboda. wmida
mamam es rogorc ki SeniSna, myisve macxovris saxels mo-
uwoda, mowyvetil lods, romelic is iyo monasters un-
da dascemoda, jvari gadasaxa da is maSinve SeCerda.
amis Sesaxeb erTi RmrTismosavi kaci, saxelad lavren-
ti momiTxrobda. mTis beqobi, sadac lodi SeCerda, ci-
cabo iyo. amboben, axlac rom Sexedo, mogeCveneba, TiT-
qos lodi mowyvetas apirebso.
petre: wmida mamao, rogor gaxdeboda es sakvirveli
kaci sxvaTa xelmZRvaneli, uwin Tavad rom ar hyoloda
damrigebeli?
grigoli: ar msmenia, rom is vinmes damowafeboda. su-
liwmidis niWebi zogjer adamianebs uCveulo gziT mie-
niWeba. Cveulebriv, xelmZRvaneli ver iqneba is, visac
morCileba ar uswavlia da xelqveiTebs morCilebas ver
aRuZravs is, vinc TviTon ar icis zemdgomTa morCileba.
magram, arseboben adamianebi, romlebic naTldebian su-
liwmidis mier; marTalia isini garegan adamianur xel-
mZRvanelobas moklebulni arian, magram, samagierod,
maT sulTan mudam aris Sinagani damrigebeli _ suliw-
mida. Tumca saTnoebebSi umtkicarma adamianebma wmida
mamaTa cxovrebebSi gamovlenili amgvari zebunebrivi
17
SemTxvevebi magaliTad ar unda daisaxon. winaaRmdeg
SemTxvevaSi, viRacam SeiZleba warmoidginos, rom Tvi-
Tonac aRsavsea suliwmidiT, ugulebelyos adamianuri
darigeba da cdomilebaSi Cavardes. suliwmidiT aRvsil
suls sruliad cxadi niSnebi aqvs, rac aaSkaravebs mis
amgvar mdgomareobas: es aris simdablesTan SeerTebuli
udidesi saTnoeba. Tuki suli am Tvisebebs srulyofi-
lad flobs, es cxadze cxadi niSania masSi suliwmidis
davanebisa. magaliTad, wmida werilSi arsad aris mox-
senebuli, rom wmida ioane naTlismcemels moZRvari
hyoloda; TviT qristes _ Tavad WeSmaritebas, romelic
miwaze xiluli yofnis Jams mociqulebs aswavlida, mo-
wafeTa Soris xiluli saxiT ar Seuracxavs ioane. visac
Sinaganad ganswavlida, mas TiTqos tovebda, rom Tavisi
nebiT ecxovra. aseve, mosesac udabnoSi angelozi winam-
ZRvrobda (gam. 23, 20 da Semdegi), da ara _ adamiani.
saTnoebebSi ganumtkicebeli adamianebisTvis es yoveli-
ve unda iyos ara mibaZvis, aramed _ pativiscemis sagani.
petre: gTxov, miTxari: am wmida mamas, honorats, mo-
wafeTa Soris mimdevari ar darCenia?
Tavi meore
libertini, imave monastris ekonomosi
grigoli: guTebis mefis, totilas mefobis dros ima-
ve monasterSi ekonomosad iyo RmrTismosavi kaci, saxe-
lad libertini. is cxovrobda da izrdeboda mama hono-
ratis xelmZRvanelobiT. xalxi mraval sarwmuno ambavs
hyveboda misi saTnoebebis Sesaxeb. masze gansakuTrebiT
18
bevrs miambobda ukve xsenebuli RmrTismosavi lavren-
ti, romelic amJamadac cocxalia da daaxloebuli iyo
mama libertinTan. Sevecdebi mokled gadmogce misi naam-
bobi.
erTxel RmrTismosavi libertini samonastro saWi-
roebaTa gamo sadRac gaemgzavra, gzad ukve xsenebuli
samniis olqi unda gaevlo. im dros, imave gzaze, guTebis
erT-erTi mxedarTmTavari dardanic midioda jarTan
erTad. misi mxedrebi RmrTis kacs Tavs daesxnen, miwaze
gadmoagdes da cxeni waarTves. wmindanma danakargi did-
sulovnad daiTmina, avazakebs maTraxic miawoda da uT-
xra: `esec waiReT, rom Cemi cxeni gadenoT~. amis Semdeg
wmindani locvad dadga. dardanis jarma gza ganagrZo da
male mdinare bulturnas miuaxlovda. meore napirze ga-
dasasvlelad mxedrebi cxenebs orolebs scemdnen da
wyalTan agdebdnen; pirutyvs bevri urtyes da tanjes,
magram fexi ver moacvlevines. maT ise eSinodaT wyalSi
Sesvlis, TiTqos frialo kldidan gadaSvebas aiZuleb-
dnen. rodesac pirutyvis cemiT mxedrebic daiRalnen,
erT-erTma Tqva: `imisTvis vitanjebiT, rom gzaSi
RmrTis kaci SeuracxvyaviT~. ramdenime maTgani myisve
dabrunda da libertini imave adgilze, isev locvad
mdgomi ixiles. `adeqi, _ uTxres mas, _ da daibrune
cxeni~. `RmerTma daglocoT, _ miugo wmindanma, _ cxe-
ni ar mWirdeba~. maSin mxedrebi cxenebidan CamoqveiT-
dnen, libertini Tavis cxenze ZaliT Sesves da dauyov-
nebliv gabrundnen. amis Semdeg cxenebma mdinare swra-
fad gadacures, TiTqos iq wyali arc yofiliyos. amgva-
19
rad, RmrTis gangebiT, rogorc ki wmindans cxeni daub-
runes, imaTac daemorCilnen TavianTi cxenebi.
imave xanebSi kampaniis olqSi frankebis jari midio-
da, romelsac bucelini mTavrobda. xma dadioda, rom
honoratis monasteri did ganZeuls flobda. frankebi
taZarSi SeiWrnen da ekonomos libertins dauwyes Zebna.
is im dros miwaze garTxmuli loculobda da hoi, saoc-
rebav, ramdeni eZebes frankebma libertini, magram ver
dainaxes, Tumca mis sxeuls xSirad fexiTac exebodnen.
amgvarad, Tavisive sibrmaviT motyuebulni, monastri-
dan xelcarielni gabrundnen.
sxva dros libertinma winamZRvrisgan (romelic li-
bertinis moZRvris _ honoratis memkvidre iyo) brZane-
ba miiRo, ravenaSi samonastro saqmeze gamgzavrebuli-
yo. wmida honoratisadmi siyvarulis gamo libertins
Cvevad hqonda, sadac miemgzavreboda, Tan misi fexsacme-
li mihqonda. gzad mimavals erTi dedakaci Semoxvda,
romelic xeliT gardacvlil Svils moasvenebda.
RmrTis kaci rom dainaxa, libertinis cxenis lagami mo-
zida da wmindani daafica: `aqedan ver waxval, vidre
Svils ar gamicocxleb~. libertini mixvda, ra uCveulo
saswaulis aRsrulebas iTxovdnen misgan. is ficTan Se-
erTebuli Txovnis mosmenam SeaZrwuna da Seecada ganSo-
reboda dedakacs, magram ver SeZlo. igi orWofobda.
warmoidgine, am dros mis sulSi ra Zlieri brZola
aRiZra. misi simdable ubeduri dedakacis mimarT Tanag-
rZnobas ebrZoda, SiSi uCveulo saswaulis aRsrulebisa
ebrZoda samwuxaro grZnobas, _ uari eTqva Sewevnaze
Svilmkvdari dedisTvis. ukanasknel, sadidebelad
20
RmrTisa, mis uryev simdables Tanalmobam sZlia, uryevs
swored imitom, rom TanalmobiT iZlia, radgan uryevs
ver uwodeb saTnoebas, romelic sxvaTa gansacdelis
xilvisas qeduxreli rCeba. amgvarad, wmindani cxenidan
Camoxda, muxli moidrika da zecisken xelaRpyrobiT
locvis Semdeg micvalebul yrmas mkerdze wmida hono-
ratis fexsacmeli daado. wmindanis locviT micvalebu-
lis suli sxeulSi dabrunda. libertinma gacocxlebu-
li yrma mgloviare dedas gadasca, TviTon ki gza ganag-
rZo.
petre: miTxari, mamao: wmida honoratis saTnoebis Za-
lam aRasrula es saswauli, Tu wmida libertinis loc-
vam?
grigoli: aseTi uCveulo saswaulis aRsasruleblad
SeerTda: dedakacis rwmena da orive wmindanis saTnoe-
bis Zala; vfiqrob, libertinma am saswaulis aRsrule-
ba imitom SeZlo, rom ufro metad moZRvris saTnoeba-
Ta Zalas miendo, vidre _ sakuTars. mas swamda, rom
imisi suli, visi fexsacmelic micvalebuls mkerdze
daado, mis locvas Seismenda. msgavsad imisa, rogorc
elisem ver SeZlo Tavisi moZRvris xalenis mdinareSi
erTxel CagdebiT orad gaepo wyali iordaneSi, magram
rogorc ki warmoTqva: `sada ars ufali RmerTi eliasi
affo?~ (4 mef. 2, 14) da Caagdo ilias xaleni mdinare-
Si, wyali gaipo da gza misca mas. xedav, sayvarelo pet-
re, saswaulis aRsrulebisas simdables rogori Zala
aqvs? maSin SeZlo moZRvris Zalis Tanaswori Zala ga-
moeCina, rodesac mis saxels mouxmo, da misi msgavsi
saqmec aRasrula, radgan mis simdables baZavda.
21
petre: sasiamovnoa Seni saubris mosmena, yovladpa-
tiosano mamao! miTxari, Cvens dasamoZRvrad am mosagris
Sesaxeb msgavsi ram kidev xom ar ici?
grigoli: vici, magram mxolod imisTvis, visac misi
mibaZva surs, radgan mimaCnia, rom simdable yovelgvar
niSsa da saswauls aRemateba. moxda amgvari ram: er-
Txel winamZRvari (romelmac honoratis aRsrulebis
Semdeg is winamZRvris Tanamdebobaze Secvala) imdenad
ganurisxda saTno libertins, rom mzad iyo misTvis da-
ertya. joxi rom versad moixelTa, xeli skams staca da
libertins ise urtya, rom mas Tavi da saxe mTlianad
dausivda da daulurjda. libertinma daiTmina es sas-
tiki cema da mSvidad wavida Tavis senakSi. male samonas-
tro saqmis gamo iZulebuli gaxda sadRac wasuliyo. di-
lis kanoni aRasrula da winamZRvris senakisken gaemar-
Ta, raTa misgan locva-kurTxeva gamoeTxova. winam-
ZRvarma icoda, rom libertins usamarTlod miyenebuli
wyenis Semdeg yvela pativiscemiT da siyvaruliT epyro-
boda. mas egona libertins monastris datoveba surda
da daekiTxa: `saiT gagiwevia?~ _ `monastris gadaude-
bel saqmeTa gamo, _ upasuxa libertinma, _ jer kidev
guSin davpirdi ama da am adgilas wasvlas da msurs wa-
vide~. maSin winamZRvarma sulis siRrmeSi aRiara, rom,
erTi mxriv, sastikad da mkacrad moepyro libertins,
meore mxriv, Seuracxyofili mSvidi da Tavmdabali iyo.
is gamovida senakidan, libertinis ferxTiT davarda da
aRiara, rom mZimed Sescoda, damnaSavea mis winaSe, rom
gakadnierda sastiki Seuracxyofa mieyenebina aseTi saT-
no kacisaTvis. libertinic davarda miwaze winamZRvris
22
ferxTiT da arwmunebda, rom mis mier miyenebuli Seu-
racxyofis mizezi ara winamZRvris gaxeleba iyo, aramed
TviTon iyo amaSi damnaSave. am SemTxvevis Semdeg winam-
ZRvari yvelas didi krZalviT eqceoda. amgvarad, mowa-
fis simdablem gulisxmierebaSi Caagdo TviT maswavle-
beli. rodesac libertini monastris saqmeze wavida,
ramdenime warCinebuli didebuli Sexvda, romlebic mas
udides pativs scemdnen. maT didi gaocebiTa da Tanal-
mobiT gamohkiTxes, ra daemarTa, ratom hqonda saxe da-
siebuli da dalurjebuli? `guSin, gvian saRamos, _
upasuxa libertinma, _ Cemi codvebis gamo skams Seveja-
xe da Zlier davSavdi~. amgvarad, am wmida kacma pasuxSi
WeSmariteba ganacxada, arc winamZRvris saqcieli gaT-
qva da arc tyuili uTqvams.
petre: msurs Sevityo, yovladpatiosano mamao, iseT-
ma RmrTismoSiSma adamianma, rogoric libertini iyo,
romlis Sesaxeb aseT saswaulebs miambob, nuTu ar da-
tova monasterSi Tavisi saTnoebebis mimdevarni?
Tavi mesame
monazoni, romelic imave monasterSi mebaRe iyo
grigoli: SenTvis cnobili feliqsi, romelic arcTu
didi xnis win imave monastris ekonomosi iyo, mraval
sakvirvel ambavs miambobda monastris Zmebis Sesaxeb.
mis monaTxrobs srulad ar gadmogcem, radgan sul sxva
rameze msurs SenTan saubari, magram ar SemiZlia dav-
dumde erTi SemTxvevis Sesaxeb, romelic misgan gavige.
23
fundis monasterSi erTi monazoni iyo, mebaRed msa-
xurobda da amaRlebul cxovrebas eweoda. mis bostans
qurdi SeeCvia. is Robeze farulad gadadioda da bos-
tneuls iparavda. mebaRem SeniSna, rom rac daTesa, ima-
ze bevrad naklebi moiwia, rac darCa _ isic gaTelili
da daglejili iyo. man bostani Semoiara da im adgils
miagno, saidanac qurdi ipareboda. rodesac bostanSi
brundeboda, gveli dainaxa da ubrZana: `gamomyevi~. im
adgilze, saidanac qurdi Sedioda, isev ubrZana gvels:
`ieso qristes saxeliT gibrZaneb daicva es Semosasvle-
li da qurds bostanSi Semosvlis neba ar misce~. gveli
maSinve gzis gardigardmo gawva, monazoni ki senakSi
dabrunda. Sua dRes, rodesac monastris Zmebi isveneb-
dnen, qurdi gamoCnda da Robeze gadasvla scada. uecrad
mas gvelma gza gadauRoba. qurdi Zlier SeSinda da ukan
gadavarda, magram fexi Robis wnulSi gaexlarTa da me-
baRis mosvlamde TavdaRma dakidebuli darCa. rodesac
mebaRe movida, dainaxa qurdi Robeze ekida; is gvels mo-
ubrunda da uTxra: `madloba RmerTs, Sen aRasrule
nabrZanebi, axla wadi~. gveli miimala. mebaRem qurds
mimarTa: `Zmao, RmerTma Cems xelSi Cagagdo. rogor ga-
kadnierdi, monazvnis Sromis nayofi migeTvisebina?~
amis Semdeg mebaRem qurds fexi gauTavisufla, Robidan
Camoiyvana, Tavis senakSi miiwvia da sixaruliT misca
bostneuli, romelsac is Cveulebriv iparavda, Semdeg
bostnis karebamde miacila da uTxra: `wadi da amieri-
dan aRar iqurdo; rodesac dagWirdeba, CemTan modi, si-
xaruliT mogcem imas, rasac aqamde codvis gziT iZen-
di~.
24
petre: vxvdebi, aqamde amaod vfiqrobdi, TiTqos ita-
liaSi ar iyvnen saswaulebiT saxelganTqmuli wmindane-
bi.
Tavi meoTxe
ekvici, romelic monastris winamZRvari iyo vale-
riis olqSi
grigoli: axla imas giambob, rac friad Rirseulma
fortunatem miambo, romelic monasters winamZRvrobda
puteolSi. valeriis provinciaSi erTi kaci, saxelad
ekvici, cxovrobda, romelic uCveulod wmida cxovre-
bas imarxavda. mas winamZRvari fortunatec kargad ic-
nobda da misi sulieri Rvawlis mimarT sxvebic krZal-
viT iyvnen gamsWvalulni. ekvici, rogorc didi siwmin-
diT mcxovrebi kaci, im olqSi mraval monasters winam-
ZRvrobda. siyrmeSi mas xorciel gulisTqmebTan brZo-
la tanjavda, magram brZolis simZimem ufro gulmodgi-
ne locvisTvis aRZra. amgvarad, ekvici daucxromeli
locviT yovlisSemZle RmerTisgan Sewevnas gamoiTxov-
da da bolos igrZno, rom xorcieli gulisTqmebi gane-
Sornen da TiTqos usxeulo Seiqna. rodesac RmerTis
SewevniT saTnoebebSi ganmtkicda, ekvici dedaTa monas-
trebis winamZRvaric gaxda, radgan iqamde mxolod mama-
Ta monastrebs winamZRvrobda. Tumca Tavis mowafeebs
mudam Caagonebda, rom mis magaliTs ganusjelad ar ah-
yolodnen da ar moesurvebinaT imis aRsruleba, risi
niWic ar hqondaT.
im dros romSi grZneulebi Seipyres. vinme basili,
romelic yvelaze daxelovnebuli jadoqari iyo, samo-
25
nazvno kabaSi gadacmuli valeriis olqSi gaiqca. is ami-
Ternis episkoposs, Rirs kastors eaxla da Seevedra ek-
vicis monasterSi ganewesebina, Tan hpirdeboda, monas-
ters samkurnalo xelovnebiT Sevewevio. episkoposi
cru monazon basilTan erTad maSinve monastrisken gae-
marTa da RmrTis saTno ekvicis sTxova igi Zmebs Soris
mieRo. wmindanma Sexeda basils da episkoposs uTxra:
`Sen mibrZaneb miviRo ara monazoni, aramed _ eSmaki~. _
`Sen mxolod mizezs eZeb, rom Cemi Txovna ar Seasru-
lo~, _ upasuxa episkoposma winamZRvars. `vambob imas,
rasac masSi vWvret, _ uTxra RmrTis monam, _ magram
Sen rom ar ifiqro, Tavs varideb morCilebas, aRvasru-
leb Sens nebas~. basili monasterSi miiRes. ramdenime
dRis Semdeg RmrTis mona ekvici xangrZlivi droiT mo-
nastridan wavida, raTa sulieri nugeSis maZiebelni
WeSmaritebaSi ganeswavla. wmida ekvicis wasvlis Sem-
deg dedaTa monasterSi, romelsac agreTve is winam-
ZRvrobda, erTi monazoni, romelsac silamaze jer ki-
dev hqonda SerCenili, dasneulda, saSinlad itanjebo-
da da yviriliTa da sulTqmiT imeorebda: `movkvdebi,
Tu monazoni basili ar mova da Tavisi xelovnebiT jan-
mrTelobas ar damibrunebs~. winamZRvris aryofnis
dros verc erTi monazoni dedaTa monasterSi Sesvlas
ver bedavda, miT umetes basili, romelic ZmobaSi axali
miRebuli iyo da aravin icnobda. ekvicisTan macne gag-
zavnes da Seatyobines, esa da es monazoni iTxovs, rom
basilma moinaxulos. amis gagonebaze wmida mamam mware
RimiliT Tqva: `ar vambobdi, rom es adamiani ki ara, de-
26
monia? dabrundiT da is monastridan gaaZeveT, xolo
sneuli dis gamo nu iRelvebT; misi avadmyofoba gaivlis
da is basils aRar mouxmobs~. gagzavnilebi dabrundnen
da Seityves, rom sneuli swored im dros gamokeTda,
rodesac isini RmrTis saTno ekvicis monastrisgan mo-
SorebiT esaubrebodnen. amgvarad, marTalma saswauli
Tavisi moZRvrisa da uflis _ ieso qristes msgavsad
aRasrula; rodesac ufali mefis moxelem Zis gansakur-
neblad moixmo (ioan. 4, 46), man erTi sityviT mianiWa
mas kurneba da saxlSi dabrunebulma mamam Seityo, rom
misi Ze swored im dros ganikurna, rodesac amis Sesaxeb
Tavad WeSmaritebis bageTagan gaigo. monazvnebma winam-
ZRvris brZaneba aRasrules da cru monazoni basili mo-
nastridan gaaZeves. amis Semdeg man aRiara, rom Tavisi
grZneulebiT wmida ekvicis senaki haerSi ahqonda, mag-
ram veraferi avno. male es grZneuli xalxis moSurneo-
biT romSi koconze dawves.
erTxel erTi mxevali RmrTisa imave dedaTa savanidan
monastris bostanSi Sevida. bostneuli rom dainaxa,
xarbad daiwyo Wama, pirjvris gamosaxva ki daaviwyda.
mas uecrad arawmida suli ekveTa da miwaze dasca. ro-
desac is am mdgomareobaSi ixiles, mama ekvicis sTxoves,
locviT ganekurna sneuli. rogorc ki ekvici bostanSi
Sevida, arawmida suli dacemuli mxevlis piriT ayvir-
da, TiTqos Sewyalebas iTxovda: `gana ra Cavidine, gana
ra Cavidine? bostneulSi viyav, aman ki maTTan erTad Ta-
vis wiaRSi mimiRo~. RmrTis kacma arawmida suls ris-
xviT ubrZana, daetovebina monazoni da yovlisSemZle
27
RmerTis mxevalTan aRarasodes dabrunebuliyo. boro-
ti suli myisve ganSorda mas da amis Semdeg masTan miax-
loebas veRar bedavda.
nursiis olqis warCinebulma didebulma feliqsma,
kastoris mamam, romelic amJamad romSi cxovrobs, Se-
ityo, rom RmrTismoSiS ekvicis samRvdelo xarisxi ar
hqonda, amave dros moSurned aswavlida sxvebs sityviT
da erTxel megobrulad daekiTxa: `mamao, rogor kadni-
erdebi, rom qadageb, rodesac arc samRvdelo xarisxi
gaqvs da arc romis mRvdelmTavris nebarTva, romlis
daqvemdebarebaSic xar?~ wmida mosagrem upasuxa: `amis
Sesaxeb mec mifiqria, magram erTxel ZilSi mSvenieri
Wabuki warmomidga, enaze is iaraRi Semaxo, romelsac
eqimebi sisxlis gamosaSvebad iyeneben, Tan miTxra: `aha,
Cems sityvas davdeb Sens bageze, wadi da iqadage~. mas
Semdeg, romc movisurvo, ver davdumdebi, radgan Rmer-
Tis Zala aRmZravs~.
petre: mamao, msurs vicode, rogor moRvaweobda es
wmida kaci, romelsac, rogorc cnobilia, RmerTisgan
aseTi niWebi miemadla.
grigoli: Rvawli, sayvarelo petre, madlismier niW-
zea damokidebuli da ara _ madli Rvawlze; winaaRmdeg
SemTxvevaSi, madli ar iqneba madli. yovel Rvawls win
uZRvis madlismieri niWi, Tumca Semdgom madlismieri
niWebi imdenad mravldeba, ramdenadac izrdeba Rvawli.
Tu gsurs utyuari cnobebi Seityo am RmrTis saTno ka-
cis Sesaxeb, mimarTe reaTinis eklesiis episkoposs, al-
bins _ is kargad icnobda wmida ekvicis. magram, rad eZi-
eb mis umetes Rvawls, rodesac ici, rom es kaci ubiwo
28
cxovrebas icavda da imavdroulad moSurned aswavlida
sxvebs. igi udidesi moSurneobiT anTebuli iRvwoda,
ramdenime monasters xelmZRvanelobda da amave dros
mimodioda yvelgan: taZrebSi, qalaqebSi, soflebSi,
qristianTa saxlebSic ki da msmenelTa gulebSi zeciu-
ri mamulisadmi siyvaruls aRvivebda. wmida mamas sru-
liad ubadruki samosi ecva da garegnobac imdenad Tav-
mdabluri hqonda, ucnobi adamiani rom Sexvedroda da
imisTvis Tayvani eca, is Rirsad ar CaTvlida, salmiTve
epasuxa. zogan cxeniT miemgzavreboda, risTvisac monas-
tris cxenebs Soris yvelaze uaress irCevda da lagamis
nacvlad yovelTvis avSaras1 iyenebda, unagiris nacvlad
ki _ cxvris tyavs. tyavis abgiT Tan yovelTvis wmida we-
rilis wignebi mihqonda, raTa ganaRebda ra RmrTis sit-
yvis wyaros, sulier samkalze ewvimebina. xma misi qada-
gebebis Sesaxeb roms miswvda. zogierTi mliqvneli moxe-
le romis saepiskoposos samRvdelo dasidan (romlebic,
rogorc wesi, jer eniT moinadireben, Semdeg ki war-
wymeden msmenelis suls) myisve eaxla mRvdelmTavars
saCivriT: `wmida mamao, romeliRac uswavlelma kacma
qadagebis ufleba miiTvisa, umecarma miitaca movaleoba,
romelic Sens uwmidesobas ekuTvnis. xom ar inebeb mis
moyvanas, raTa Seagono saeklesio ganweseba?~ Cveuleb-
riv, vinc moSurned aRasrulebs Tavis movaleobas, is
advilad emoneba mliqvnelobas, Tuki mas gulis karidan
Tavidanve ar ganiSorebs. romis episkoposi samRvdelo
krebulis Segonebas dahyva da daTanxmda, CamoeyvanaT
1 avSara _ cxenis ulagamo aRviri. _ mTargmn. Sen.
29
romSi wmida ekvici, raTa misTvis Tavisi movaleobani
aexsnaT. Tumca paps ar surda, rom am brZanebas RmrTis
saTno moRvawe raimeTi gaenawyenebina da Tavis moci-
quls, defensor1 iulianes (SemdgomSi sabinis eklesiis
episkoposi) daavala, wmida ekvici romSi sruli Rirse-
bis dacviT Camoeyvana. samRvdelo dasis mier waqezebuli
iuliane, brZaneba swrafad rom aResrulebina, wmida ek-
vicis monasterSi aCqarebiT wavida. iq ramdenime mona-
zoni daxvda, romlebic wignebis gadaweriT iyvnen daka-
vebulni da maT daekiTxa: `sad aris Tqveni winamZRva-
ri?~ `aqvea, monastris mindorSi balaxs Tibavs~, _ upa-
suxes monazvnebma. iulianes Tan msaxuri axlda, rome-
lic imdenad ampartavani da Tavxedi iyo, rom misi mom-
wyemsva TviTonac uWirda. iulianem is gagzavna, rom
swrafad moexmo winamZRvari. msaxuri cqvitad gaemarTa,
swrafad miuaxlovda mindors da mTibavebs utifrad
gasZaxa: `sad aris ekvici?~ mas miuTiTes. rodesac jer
kidev Sors myof winamZRvars mohkra Tvali, msaxuri uC-
veulo SiSma Seipyro: aTrTolebulma da akankalebulma
gza Zlivs ganagrZo, RmrTis kacs ZrwoliT mieaxla, da-
varda mis winaSe, muxlze mdablad emTxvia da Tavisi ba-
tonis mosvla amcno. misalmebis Semdeg RmrTis saTno
kacma uTxra: `aha, aiRe Tiva da Tqvens cxenebs wauRe; me
saqmes davasruleb da male geaxlebiT~. amasobaSi papis
1 defensori (damcveli) _ romis eklesiaSi defensoris ZiriTadi
movaleoba iyo gaWirvebulebze zrunva da eklesiis uflebebis dac-
va. zogjer romis episkoposi defensorebs davalebebiT sxvadasxva
mxareSi agzavnida. (es SeniSvnebi darTuli aqvs am wignis rusul
gamocemas).
30
elCs, defensor iulianes, Zalian ukvirda, misi msaxuri
rom igvianebda. rodesac dainaxa, rom is mindvridan Ti-
vis zviniT brundeboda, ganrisxebulma dauyvira: `es
ras niSnavs? me Sen winamZRvris mosayvanad gaggzavne da
ara Tivis mosatanad~. _ `is axlave mova~, _ upasuxa
msaxurma. am dros RmrTis kaci, Semosili da mxrebze
Tivis koniT, monasterSi dabrunda. rodesac jer kidev
Sors iyo, msaxurma miuTiTa batons, rom swored is iyo,
vis wasayvanadac aq movidnen. iulianem dainaxa Tu ara
ekvici, misi mdabali garegnobis mxilvelma, masTan mkac-
rad da mbrZaneblurad daapira saubari, magram rodesac
RmrTis saTno kaci miuaxlovda, iulianes guls uCveu-
lo SiSi daeufla, sxeuli aukankalda da Zlivs gadasca
wmindans Tavisi Camosvlis mizezi, mdablad davarda mis
ferxTiT, misgan locva gamoiTxova da amcno, rom uwmi-
des paps misi naxva surs. wmida ekvicim yovlisSemZle
RmerTs mTeli guliT Seswira madloba imisTvis, rom
umaRles ierarqs misi mowodeba Caagona. man ramdenime
Zmas ubrZana, cxenebi samgzavrod gaemzadebinaT da daJi-
nebiT moiTxova, dauyovnebliv gamgzavrebuliyvnen. `es
SeuZlebelia, wmida mamao, _ uTxra iulianem, _ Soreu-
li mgzavrobiT daviqanceT da dResve gamgzavreba ar
SegviZlia~. `vwuxvar, Svilo Cemo, _ upasuxa wmida ek-
vicim, _ Tuki dResve ar gavemgzavrebiT, xval miT ume-
tes ver wavalT~. amgvarad, elCis daRlilobis gamo
RmrTis saTno mosagre im RamiT monasterSi darCa. meo-
re dRes, gaTenebisTanave, iulianesTan sxva, axalgazrda
mociquli movida, romlis cxeni siCqarisgan suls Ra-
favda. man iulianes papis werili gadasca, romelSic is
31
ubrZanebda, RmrTis saTno mosagre monastridan gamgzav-
rebiT ar Seewuxebina. rodesac iuliane dainteresda,
ram aiZula papi Seecvala brZaneba, Sikrikma miugo: swo-
red im RamiT, rodesac iuliane monasterSi gamoemgzav-
ra, paps sazarel CvenebaSi sayveduriT uTxres _ ro-
gor gakadnierda, monastridan moexmo RmrTis saTno ka-
ci. iuliane maSinve wmida ekvicisTan wavida, Tavi mis
locvas Sehvedra da acnoba, rom papma brZana ar Seewu-
xebinaT is monastridan gamgzavrebiT. amis gagonebaze
ekvici damwuxrda da Tqva: `guSin xom giTxari, Tu ax-
lave ar gavemgzavrebiT, Semdeg saerTod veRar wavalT-
meTqi~. Semdeg moisurva axalgazrda Sikrikis mimarT
siyvaruli gamoexata, Tavis senakSi waiyvana da gaweuli
SromisTvis gvarianad daajildova, Tumca yrma uarze
iyo da fulis aReba ar surda. gulisxmayav, sayvarelo
petre, ufali rogor ifaravs imaT, vinc am cxovrebaSi
Tavs imdableben, da zecis moqalaqeTa Soris rogor
aRiracxebian isini, vinc adamianTagan ugulebelyofas
ar Takiloben; piriqiT, RmerTis TvalSi ugulebelyo-
filni arian isini, vinc amao didebas eZieben moyvasisa
da sakuTari Tavis winaSe. amitom brZanebs Tavad WeSma-
riteba: `Tquen xarT, romelni ganimarTlebT TavTa
TvisTa winaSe kacTa, xolo RmerTman icnis gulni Tqu-
enni, rameTu kacTa Soris maRali saZagel ars winaSe
RmrTisa~ (luk. 16, 15).
petre: gakvirvebuli var, aseT did adamians papis wi-
naSe rogor daswames cili?
grigoli: ra aris sakvirveli, petre? Cven, yvelani,
rogorc adamianebi, gana codvebs ar vemonebiT? nuTu ar
32
ici, rom daviTma, winaswarmetyvelebis suliT aRvsilma
kacma, ionaTanis Ze monis ciliswamebis Sedegad dasaja?
(2 mef. 16, 3-4). Cven gvwams, rom mefe daviTis gankargu-
leba, CvenTvis miuwvdomeli saRmrTo gangebulebiT, sa-
marTliani iyo, magram amave dros ar viciT, adamianuri
gagebiT rogor SevuTavsoT es qmedeba samarTlianobas.
gana sakvirvelia amis Semdeg, rom Cven, vinc winaswar-
metyvelni ara varT, zogjer uflebas vaZlevT cilis-
mwamebelTa enas, codvaSi Cagvagdos? miT umetes ar aris
sakvirveli, Tuki amgvari brZola romelime umaRles ie-
rarqs SeemTxveva, romelsac uamravi sazrunavi aqvs.
rodesac yuradReba mraval saganze ifanteba, is erT-
erT maTganze naklebad Cerdeba da rac ufro mraval sa-
gans swvdeba Cveni goneba, erT-erTi maTganiT miT ufro
advilad tyuvdeba.
petre: mamao, sruliad marTebulia Seni sityvebi.
grigoli: ar SemiZlia ar gadmogce, Tu ra Sevityve am
winamZRvris Sesaxeb Rirsi valentinisgan. misi TqmiT,
wmida ekvicis sxeuli dakrZales wmida mowame lavren-
tis taZarSi. erTxel mis saflavze erTma glexma Wur-
WliT puri dado. man ar icoda, vin ganisvenebda iq, arc
gamoukiTxavs da misTvis arc Tayvani ucia. uecrad Zli-
eri qari amovarda, taZarSi yvelaferi ucvlelad iyo
Tavis adgilze, mxolod saflavze moTavsebuli WurWe-
li gadatyorcna Sors. amdenad, yvelasTvis cxadi gax-
da, ra didi wmindani ganisvenebda im adgilze.
agreTve mogaxseneb imas, rac gadmomca adre xsene-
bulma fortunatem, romelsac did pativs vcem rogorc
asakis, aseve _ sulieri Rvawlisa da ubraloebis gamo.
33
valeriis olqs Tavs daesxnen longobardebi (erT-erTi
goTuri tomi); maSin wmida ekvicis monastris monaz-
vnebma xsenebul monasters Seafares Tavi. rodesac gaS-
magebuli longobardebi taZarSi SeiWrnen da monazvnebi
gareT garekes, raTa ewamebinaT da amoexocaT, erT-er-
Tma Zmam sulTqmiTa da mwuxarebiT SesZaxa: `hoi, wmidao
ekvici! nuTu inebeb da mtarvalTa xelSi dagvtoveb?~ am
locvis Semdeg gacofebul longobardebs arawmida su-
li ekveTa, miwaze dasca da iqamde awamebda, vidre amis
Sesaxeb taZris gareT myofi longobardebi Seityobdnen.
amis Semdeg arc erTi maTgani aRar gakadnierebula ase-
Ti siSmagiT dasxmoda Tavs wmida adgils. amgvarad daic-
va wmida ekvicim Tavisi mowafeebi da amis Semdegac mra-
valT Seeweoda, vinc mis saflavs locva-vedrebiT mieax-
leboda.
Tavi mexuTe
konstantine, wmida stefanes taZris mnaTe
grigoli: axla imas giambob, rac erT nacnob episko-
posTan saubrisas Sevityve. is mravali wlis manZilze
monazoni iyo qalaq ankonSi da RmrTismoSiSebiT cxov-
robda. mis naambobs imave qalaqis sxva, xnieri moqalaqe-
ebic adastureben. qalaq ankonis siaxloves wmida mowame
stefanes taZari mdebareobda, sadac mnaTis movaleobas
pativsacemi kaci, konstantine asrulebda. misi ubiwo
cxovrebis Sesaxeb xma Sors gavrcelda, radgan am ada-
mianma yovelive amqveyniuri sruliad moiZula da su-
liT mxolod zeciurs eswrafoda. erTxel taZarSi ze-
34
Ti SemoakldaT da RmrTis mona konstantines aRaraferi
hqonda, rom kandelebi aenTo. man sruliad uSfoTve-
lad, kandelebSi wyali Caasxa da patruqic CauSva. ro-
desac patruqs cecxli moukida, wyali ise iwvoda, TiT-
qos kandelebSi zeTi esxa. dafiqrdi, sayvarelo petre,
Tu ra didi mosagre iyo konstantine, romelsac gaWir-
vebisas stiqiaTa Tvisebebis Secvla SeeZlo.
petre: WeSmaritad, sakvirvelia Seni monaTxrobi, ma-
mao, magram msurs vicode, es adamiani, aseT uCveulo ga-
regan saqmeebs rom aRasrulebda, Sinagani Tavmdablobis
romel safexurze idga?
grigoli: kargia, rom saswaulmoqmedebaSi adamianis
sulieri mdgomareobis gamoZiebas cdilob, radgan gare-
gani saswaulmoqmedeba suls Zlier gansacdelSi agdebs.
magram rogori simdabliT iyo mosili wmida konstanti-
ne, maSinve mixvdebi, rogorc ki misi erT-erTi saqmis
Sesaxeb giambob.
petre: aseTi didi saswaulis Semdeg isRa dagrCenia,
misi sulieri simdablis Sesaxeb miambo.
grigoli: rodesac konstantines siwmidis ambavi
Sors gavrcelda, uamravma xalxma iwyo mosvla dauoke-
beli surviliT, rom enaxaT igi. erTxel Soreuli qvey-
nidan mis sanaxavad erTi glexi Camovida. im dros wmida
konstantine xis skamze idga da kandelebs asworebda. is
tandabali, gamxdari da Seuxedavi iyo. mis sanaxavad Ca-
mosuli kaci yvelas ekiTxeboda, sad SeiZleboda wminda-
nis naxva da sTxovda eCvenebinaT igi. vinc wmindans ic-
nobda, misi wadili aRasrules. umecari adamianebi xSi-
rad sulier saTnoebebze garegnuli saxiT msjeloben.
35
am kacmac, rodesac tandabali da Seuxedavi adamiani da-
inaxa, gaifiqra, rom es wmindani ar iqneboda. mas moeCve-
na, rom rac gaego wmindanis Sesaxeb, TvaliT nanaxs ar
Seesabameboda. SeuZlebelia, fiqrobda is, ase saxelgan-
Tqmuli adamiani aseTi Seuxedavi iyos. rodesac mraval-
ma daudastura, rom is swored saxelganTqmuli wminda-
ni iyo, man upativcemulod da dacinviT Tqva: `vfiqrob-
di Rirseul kacs vnaxavdi, es ki adamiansac ar hgavs~.
gaigo Tu ara es sityvebi konstantinem, maSinve miatova
saqme, glexs gaxarebuli mieWra, gulSi Caikra, uCveu-
lo siyvaruliT eambora da mTeli guliT madlobda,
rom amgvarad moixsenia igi: `Sen erTaderTma Tqvi Cem
Sesaxeb simarTle~, _ ambobda wmindani. aqedan SeiZleba
davaskvnaT, ra didi iyo wmindanis simdable, mis Sesaxeb
uxeiro naTqvamis miuxedavad, glexis mimarT aseTi siy-
varuli rom gamoxata. adamianis sulieri xarisxi yve-
laze ukeT imiT Seicnoba, Tu rogor iTmens sxvebisgan
Seuracxyofas. ramdenadac ampartavanT sxvebisgan pati-
vis migeba uyvarT, imdenad Tavmdabalni maTi damdable-
biT xaroben. isini simSvides maSinac inarCuneben, rode-
sac sxvebi Seuracxyofen, radgan xedaven, rom sakuTar
Tavze maTi Sexeduleba sxvaTa mier dasturdeba.
petre: vxedav, rom es wmindani didi iyo saswaulmoq-
medebiT, magram ufro didi iyo simdabliT.
36
Tavi meeqvse
ankonis episkoposi marcelini
imave qalaq ankonSi episkoposad iyo vinme marcelini,
romelic mkacrad moRvaweobda. mas fexebi dauavadda da
siaruli aRar SeeZlo. amitom, rodesac sadme gamgzav-
reba uxdeboda, msaxurebs sakaciT mihyavdaT. erTxel,
viRacis daudevrobiT, ankonSi xanZari gaCnda. cecxlma
swrafad imZlavra. yvela xanZris Caqrobas cdilobda,
magram miuxedavad maTi gulmodgine mcdelobisa, cec-
xli sul ufro Zlierdeboda da mTel qalaqs gadawviT
emuqreboda. rodesac cecxlma axlos mdebare Senobebi
moicva, qalaqis mniSvnelovani nawili daiwva da mis gav-
rcelebas verafriT ewinaaRmdegebodnen, am dros epis-
koposi gamoiyvanes. saerTo ubedurebiT SeZrulma mar-
celinma, sakacis mtvirTvelebs ubrZana sakace cecxlis
win daedgaT. rodesac maT brZaneba Seasrules da sakace
iq dadges, sadac cecxli gansakuTrebiT mZvinvarebda,
xanZarma, yvelas gasaocrad, iklo da TiTqos Tavadve am-
cno iq myofT, rom ver gadalaxavs im adgils, sadac
episkoposia. amgvarad, SeCerebuli xanZari TavisiT Caq-
ra da sxva Senobebi gadarCa. gulisxmayav, sayvarelo
petre, ra siwmindiT iyo mosili es uZluri adamiani,
rodesac SeZlo locviT Caeqro saSineli cecxli.
petre: vxvdebi da gancvifrebuli var.
37
Tavi meSvide
nonozi, saraqtis mTis monastris ekonomosi
grigoli: axla giambob ra Sevityve ankonis mezoblad
mdebare adgilis Sesaxeb, SenTvis cnobil pirebTan _
Rirseul episkopos maqsiminTan da mRvdel-monazon lav-
rionTan saubrisas. isini amJamadac cocxlebi arian. mo-
xuc lavrions qalaq nemezis maxlobel supentonis mo-
nasterSi mzrunvelobas uwevda vinme anastasi, romelic
wmida cxovrebas eweoda. supentonis monasterTan ax-
los, saraqtis mTaze, mdebareobda sxva monasteri. iq
erTma Rirsma mosagrem, ekonomosma nonozma, amaRlebu-
li da mkacri cxovrebiT gaiTqva saxeli. am mizeziT da
agreTve monasterTan siaxlovis gamo, anastasi nonozis
sanaxavad xSirad midioda. nonozis monastris winam-
ZRvars Zalian ficxi xasiaTi hqonda, magram nonozi mis
mrisxanebas mudam sakvirveli simSvidiT iTmenda. is sim-
SvidiT mTel saZmos aRemateboda da xSirad Tavisi sim-
dabliT winamZRvars amSvidebda. radgan monasteri mTis
mwvervalze mdebareobda, Zmebi bostnis gasaSeneblad pa-
tara adgilsac ver poulobdnen. mTis ferdze erTi ad-
gili ki iyo, magram mas mTidan gadmoSverili klde fa-
ravda. erTxel wmida nonozma gaifiqra, rom bostnis-
Tvis am adgilis gamoyeneba SeiZleboda, magram klde im-
denad didi iyo, rom ormocdaaTi wyvili xaric ver SeZ-
lebda mis gadaadgilebas, adamianuri Zala am saqmisTvis
xom sruliad ususuri iyo. wmindanma RmerTs mouxmo Se-
wevnisTvis da Ramis siwynareSi locvas mieca. diliT iq
misulma Zmebma ixiles, rom uzarmazari lodi im adgi-
38
lidan Sors gadavardniliyo da maT bostnisTvis farTo
sivrce darCenodaT.
es wmindani sxva dros taZris stoaSi minis kandelebs
asufTavebda. erTi kandeli xelidan gauvarda da daim-
sxvra. winamZRvris SiSiT, nonozma namsxvrevebi moagro-
va, sakurTxevlis win moaTavsa da sulTqmiT iloca:
locvis Semdeg wamomdgarma naxa, rom kandeli, romlis
namsxvrevebs SiSiT agrovebda, gamTelebuliyo. amgva-
rad, am ori saswaulis aRsrulebiT, is or wmindans mi-
emsgavsa: kldis mowyvetiT _ wmida grigols, romelmac
sityviT mTa gadaaadgila, xolo kandelis gamTelebiT _
wmida donates, romelmac damsxvreuli WurWeli aRad-
gina.
petre: vxedav, rom winaT aRsrulebuli saswaulebi
amJamadac meordeba.
grigoli: Tu gsurs, imasac giambob, ra aRasrula
wmida nonozma winaswarmetyvel elises mibaZviT.
petre: mouTmenlad msurs movismino.
grigoli: erTxel monasterSi zeTi SemoakldaT. am
dros, Tumca zeTisxilis mokrefis dro iyo, monastris
baRSi xeebs araferi esxa. monastris winamZRvarma Zmebi
axlo mdebare soflebSi gagzavna, rom soflelebs ze-
Tisxilis mokrefaSi daxmarebodnen da Sromis safasu-
riT monastrisTvis cotaodeni zeTi SeeZinaT. RmrTis
kaci nonozi udidesi simSvidiT win aRudga amas, radgan
eSinoda, ZmaTagan vinmes, monastridan zeTis mosapoveb-
lad gasvlis Semdeg sulieri ziani ar ganecada. monas-
tris baRSi zeTisxilis xeebs aqa-iq esxa nayofi. wmida
nonozma brZana moekrifaT, gamoewuraT maTgan zeTi da
39
misTvis mietanaT. misi brZaneba Seasrules da Zmebma ga-
mowuruli zeTi patara WurWliT miutanes wmindans.
rodesac yvelani wavid-wamovidnen, wmida nonozma zeTi-
ani WurWeli sakurTxevlis win dadga da RmrTis mimarT
iloca. rodesac Zmebi dabrundnen, ubrZana monastris
yvela WurWelSi cot-cota zeTi CaesxaT da WurWlebi
daexuraT. rodesac gaxsnes, aRmoCnda, rom isini zeTiT
avsebuliyo.
petre: axla cxadia, rogor mouklebelad aResrule-
ba uflis sityvebi: `mamaÁ Cemi moaqamde iqms da meca
viqm~ (ioan. 5, 17).
Tavi merve
anastasi _ supentonis monastris winamZRvari
grigoli: imave xanebSi Rirsi anastasi, romelic ukve
vaxseneT, notariusad msaxurobda romis eklesiaSi1,
romelsac amJamad, RmrTis wyalobiT, me vemsaxurebi.
man moisurva, cxovreba RmerTisTvis mieZRvna, werilo-
biTi saqmeebi miatova da sacxovreblad swored is su-
pentonis monasteri airCia, romelic ukve vaxseneT.
anastasi, rogorc mzrunveli mwyemsi, marTavda monas-
ters da RvawlSi mravali weli gaatara. mTis wverze
uzarmazari klde iyo gadmoSvebuli, mis qvemoT ki fri-
alo kalTa eSveboda. rodesac yovlisSemZle RmerTis
nebiT ukve moaxlovda dro, miwier cxovrebaSi aRsru-
lebuli RvawlisaTvis anastasis misagebeli mieRo, erT
1 notariusi (romis eklesiaSi) eklesiis werilobiTi saqmeebiT
iyo dakavebuli.
40
Rames am maRali kldidan xma gaisma, romelsac didi xma-
uri axlda: `anastasi, modi!~ amis Semdeg sxva Svidi
Zmac saxeldebiT iqna moxmobili. Semdeg xma cota xniT
miCumda, magram male kidev erT Zmas mouxmo. es mTel
saZmos esmoda da aravis eeWveboda, rom imaT aRsasruls
moaswavebda, visac xmam mimarTa. marTlac, ramdenime
dReSi jer anastasi aResrula, xolo Semdeg danarCene-
bic im TanamimdevrobiT, rogorc xmam mouwoda. im Zmam,
romelic xmam mcireodeni xnis Semdeg miixmo, danarCen
Zmebze met xans icocxla da Semdeg aResrula. aqedan
cxadia, rom xmis dumili ramdenime dRis sicocxles
niSnavda. am dros amgvari saswauli moxda: rodesac wmi-
da anastasis aRsasruli uaxlovdeboda, masTan erTi Zma
mivida, romelsac ar surda winamZRvris gardacvalebis
Semdeg didxans ecocxla, wmindanis ferxTiT davarda
da cremliT Seevedra: `RmerTis saxels gaficeb, ro-
melTanac miicvlebi, ar dauSva, rom Seni gardacvale-
bis Semdeg Svid dReze met xans vicocxlo~. marTlac,
ar gasula Svidi dRe anastasis gardacvalebis Semdeg,
rom es Zmac aResrula, Tumca igi sxvebTan erTad im Ra-
miT xmas ar mouxmia. cxadia, rom mxolod wmida anasta-
sis locvas SeeZlo mieniWebina misTvis aRsasruli.
petre: mamao, Tuki Zma amqveynidan mxolod wmida anas-
tasis locviT gavida da mas xmam ar mouwoda, xom ar Se-
iZleba aqedan gamovitanoT daskvna, rom did wmindanebs
TavianTi locviT zogjer SeuZliaT miiRon is, rac ar
iyo RmerTis mier winaswar gansazRvruli?
grigoli: ara, rac RmerTis mier winaswar gansaz-
Rvruli ar aris, imas isini ver miiReben; rasac Tavian-
41
Ti locvis pasuxad iReben, is gansazRvrulia, anu is
locvis meoxebiT ise unda aResrulos kidec. yovlis-
SemZle RmerTis mier TviT caTa sasufevlis damkvidre-
ba imgvarad aris winaswar gansazRvruli, rom rCeulni
mas RvawlisaTvis iReben; isini locviT moipoveben ni-
Webs, romlebic yovlisSemZle RmerTis mier maTTvis
iyo winaswargansazRvruli uwinares yovelTa saukune-
Ta.
petre: gTxov, mamao, srulad ganmimarte: locva ro-
gor aRasrulebs winaswargansazRvrulobas?
grigoli: sayvarelo petre, Cem mier gamoTqmuli
mokled amgvarad SemiZlia gangimarto. Sen, ueWvelia,
ici, ra uTxra odesRac RmerTma abraams: `isakisagan ge-
wodos Sen naTesavad~ (dab. 21, 12) da agreTve sxva adgi-
las: `mamad mravalTa TeslTa dagdev Sen~ (dab. 17, 5).
mas kidev amgvari aRTqma mieca: `kurTxeviT gakurTxo
Sen da ganmravlebiT ganvamravlo naTesavi Seni, viTarca
varskulavni cisani da viTarca qKSaY zRKskidisaY~ (dab.
22, 17). es aRTqmani cxadad gviCvenebs _ yovlisSemZle
RmerTma winaswar gansazRvra, rom abraamis Tesli isa-
aks gaemravlebina. amave dros, ai ras vkiTxulobT sxva
adgilas: `da evedreboda isak RmerTsa colisa TKsisa
rebekasTKis, rameTu berw iyo. da Seismina misi RmerTman
da muclad-iRo colman misman, rebeka~ (dab. 25, 21). Tu-
ki winaswargansazRvrulobiT abraamis STamomavloba
isaakisgan unda gamravlebuliyo, maSin misi coli berwi
ratom iyo? swored aqedan Cans, rom winaswargansaz-
Rvruloba locviT aResruleba, radgan imas, visac ab-
42
raamis STamomavloba unda gaemravlebina, Svilebi mxo-
lod locviT mieca.
petre: mamao, Seni sityvebiT saidumlo gamexsna da
ukve araviTari eWvi aRar maSfoTebs.
grigoli: Tu gsurs, im wmida mamaTa Sesaxeb giambob,
romlebic tusciaSi cxovrobdnen, raTa icode rogori
moRvaweebi iyvnen iq da TavianTi SemecnebiT rogor uax-
lovdebodnen RmerTs.
petre: guliTadad gTxov, miambo maT Sesaxeb.
Tavi mecxre
bonifaci, Terentis episkoposi
qalaq TerentSi episkoposad iyo vinme bonifaci, ke-
TilmoRvawe kaci, romelic Tavisi cxovrebiT saepisko-
poso kaTedras amSvenebda. mis Sesaxeb presviteri gav-
denci miambobda, romelic amJamadac cocxalia. is boni-
facis xelmZRvanelobiT izrdeboda da mis mier aRsru-
lebul saqmeTa mowme iyo, amitomac SeeZlo masze utyua-
ri cnobebis mowodeba. Terentis eklesia im xanad uki-
dures SeWirvebas ganicdida (siRaribe keTili adamiane-
bisTvis, rogorc wesi, simdablis mcvelia): misi saarse-
bo saxsari erTaderTi venaxi iyo. erTxel iseTi Zlieri
setyva movida, rom mtevnebi mTel venaxSi aqa-iq Semor-
Ca. rodesac amis Semdeg xsenebuli RmrTis mona, episko-
posi bonifaci, venaxSi Sevida, yovladZlier RmerTs
madloba Seswira imisTvis, rom ukiduresi gaWirvebis
Jams mwuxareba mouvlina. rodesac yurZnis damwifebis
dro dadga, episkoposma wesisamebr brZana mcveli dam-
43
dgariyo venaxSi da daavala, rac SeiZleba fxizlad eda-
raja. Semdeg Tavis SviliSvils, presviter konstanti-
nes ubrZana yvelaferi moemzadebina, rac RvinisTvis iyo
saWiro, upirveles yovlisa ki, saepiskoposoSi moemza-
debinaT WurWeli da kasrebi, romlebic winaswar gafi-
ses. amgvarma brZanebam presviteri SviliSvili gaaoca,
mas ucnaurad eCvena: risTvis brZana episkoposma Rvinis
WurWlis momzadeba, rodesac Rvino (yurZnis simciris
gamo) TiTqmis ar unda dawuruliyo? magram ar gamou-
kiTxavs, ris gamo gaica amgvari brZaneba da yvelaferi
Seasrula. amis Semdeg RmrTis saTno bonifaci venaxSi
wavida, darCenili yurZnis mtevnebi dakrifa, sawnaxel-
Si Caawyo da yvelas ubrZana wasuliyvnen, mxolod mci-
rewlovan yrmasTan erTad darCa da ubrZana mas Casuli-
yo sawnaxelSi da mtevnebi daeWylita. yurZeni sakmaod
cota iyo. rodesac mcireodeni wveni gamoiwura,
RmrTis kacma sakuTari xeliT patara WurWelSi Caasxa
da locva-kurTxeviT yvela momzadebul kasrsa da Wur-
WelSi gaanawila, ise, rom zogierT maTganSi TiTqmis
araferi esxa. amis Semdeg episkoposma presviters ub-
rZana glaxakebi moexmo. rogorc ki es brZaneba aRsrul-
da, sawnaxelSi imdeni Rvino aRmoCnda, rom upovarTa
yvela WurWeli gaivso. rodesac maTi moTxovnileba dak-
mayofilda, wmindanma yrmas ubrZana sawnaxelidan amo-
suliyo; amis Semdeg marani daketa, Tavisi beWdiT dabeW-
da da saxlSi dabrunda. mesame dRes presviter konstan-
tines uxmo, locva aRavlina da marani gaxsna. aRmoCnda,
rom yvela WurWeli, romelSic episkoposma ramdenime
wveTi yurZnis wveni Caasxa, RviniT piramde avsebuliyo
44
da cotac rom daegviana, marnis iataki RviniT daifare-
boda. maSin man presviteri mkacrad gaafrTxila, boni-
facis sicocxleSi am saswaulis Sesaxeb aravisTvis eT-
qva. wmindans eSinoda, aRsrulebuli saswaulis gamo
adamianTa mier ar gandidebuliyo, rac sulisTvis zia-
nis momtani iqneboda. amgvarad, igi moZRvars baZavda,
romelic sakuTari magaliTiT simdables gvaswavlida,
rodesac mowafeebs amcno misi saswaulebis Sesaxeb ara-
visTvis eTqvaT, vidre `Ze kacisaÁ mkudreTiT aRdges~
(maT. 17, 9).
petre: ramdenadac Sesaferisi SemTxveva momeca,
msurs dagekiTxo, mamao, ratom aukrZala Cvenma mxsnelma
or brmas, romelTac Tvali auxila, gaendoT vinmesTvis
es saswauli, maT ki mTel qveyanas amcnes (maT. 9, 27-31)?
nuTu mxolodSobilma Zem, mamisa da suli wmidis Tanasa-
maradisom, is ganizraxa, rac ar aRsruldeboda, anu ar
esaubraT saswaulis Sesaxeb, romlis dafarvac SeuZle-
beli iyo?
grigoli: yovelives, rasac Cveni mxsneli mokvdav
sxeulSi myofi aRasrulebda, imisTvis aRasrulebda,
rom CvenTvis misabaZi magaliTi moeca, raTa Cven, Zali-
saebr gavyolodiT mis nakvalevs da waborZikebis gareSe
gagvevlo amqveyniuri cxovrebis gza. man saswauli aRas-
rula da misi gaxmaureba aukrZala, Tumca es SeuZlebe-
li iyo. amiT surda eCvenebina, rom Tuki RmrTis rCe-
ulT surT mibaZon mis magaliTs da swavlebas, rodesac
did saswauls aRasruleben, gulis siRrmeSi unda isur-
von, rom es saqme dafaruli darCes, Tundac, maTi nebis
sawinaaRmdegod, es saqme sxvaTa sasargeblod gacxad-
45
des. radgan, rogorc survili, rom udidesi saqmeebi
darCes dafarulad, niSania udidesi simdablisa, aseve
maTi gaxmaurebiT sargebels hpoveben sxvebi. amitom
RmerTs eneba ara is, rom SeuZlebeli ram aRsrulebu-
liyo, aramed mxolod Cveni swavlebisTvis surda saku-
Tari magaliTiT eCvenebina, ra unda surdeT misi (sai-
dumlo) sxeulis asoebs da ra SeiZleba ewinaaRmdegebo-
des maT survils.
petre: sruliad gulsavse var, mamao, Seni ganmarte-
biT.
grigoli: ramdenadac wmida bonifacis Sesaxeb daviw-
yeT saubari, mis mier aRsrulebuli kidev ramdenime
saswauli msurs gadmogce. erTxel mowame prokules
xsenebis dRe axlovdeboda. maSin TerentSi erTi saxel-
ganTqmuli kaci, saxelad fortunate, cxovrobda. is mo-
metebulad evedreboda Rirs bonifacis, rom sadResas-
waulo RmrTismsaxurebis dasrulebis Semdeg, netari
mowamis pativad, saxlSi swveoda da daeloca. RmrTis
saTno mamam fortunates guliTad Txovnaze uari ver
uTxra. amitom sadResaswaulo RmrTismsaxurebis das-
rulebis Semdgom ewvia kidec saxlSi trapezis dros.
magram vidre trapezis win locvas daasrulebda, sax-
lis karTan erTi kaci gamoCnda musikaluri instrumen-
tebiT da winwila aaxmiana (zogierTebs aqvT amgvari Cve-
uleba, saWmeli musikis TanxlebiT miiRon). wmindani uk-
mayofilod usmenda musikis hangebs da Tqva: `hoi, kvde-
ba, kvdeba es ubeduri! movedi am sasiamovno trapezze da
uflis dideba ver movaswari, rom man ukve daukra Tavi-
si simRera~. Semdeg daumata: `wadiT, siyvaruliT Ses-
46
TavazeT saWmel-sasmeli, magram icodeT, rom is mkvda-
ria~. marTlac, rodesac am sacodav kacs gautanes puri
da Rvino da is ukan gabrunda, saxlis saxuravidan
uzarmazari qva gadmovarda da Tavze daeca. is cocxal-
mkvdari aiyvanes da meore dRes, wmindanis winaswarmet-
yvelebis Tanaxmad, gamoeTxova sicocxles. dafiqrdi,
sayvarelo petre, rogori keTilkrZaluli SiSi gvmar-
Tebs wmindanTa mimarT, romelTa sulebSic cxadad
mkvidrobs RmerTi! da rodesac risxviT aRivseba wminda-
ni, visia es risxva, Tu ara imisi, vinc uxilavad mkvid-
robs wmindanis sulSi? amitom miT ufro unda gveSino-
des, rom marTali kaci ar ganvarisxoT, ramdenadac
ueWvelia, rom mis gulSi marad mkvidrobs is, romelsac
Tvisi nebisaebr yovelTvis ZaluZs Surisgeba.
erTxel xsenebulma presviterma konstantinem, wmida
bonifacis SviliSvilma, Tavisi cxeni Tormet drahkanad
gayida, fuli zandukSi Cado da saqmis gamo sadRac gaem-
gzavra. swored am dros episkoposs saxlSi glaxakebma
moakiTxes da evedrebodnen maT upovarebas Seweoda, mag-
ram RmrTis kacs araferi hqonda maTTvis rom mieca da
Sewuxda, upovrebs xelcariels rom uSvebda. uceb gaax-
senda, rom misma SviliSvilma cxeni gayida da fuli zan-
dukSi Cado. miuxedavad imisa, rom is saxlSi ar iyo, mo-
Zebna zanduki, wmida ganzraxvis aRsrulebis mizniT ga-
texa saketi, amoiRo Tormeti drahkani da Tavisi Sexe-
dulebisamebr gauyo upovarT. rodesac konstantine
dabrunda, naxa, rom zanduki gatexili iyo da Sig fuli
aRar ido. Zlier ganrisxebulma xmamaRla iyvira: `aq
yvela Tavis nebaze cxovrobs, marto me ara maqvs Cems ne-
47
baze cxovrebis ufleba!~ amis gagonebaze episkoposi da
saepiskoposos mcxovrebni gamovidnen. wmindanma presvi-
teris damSvideba scada, is ki yvirils ganagrZobda:
`yvela mSvidad cxovrobs Sens monasterSi, marto me ar
maZlev mosvenebas! damibrune fuli!~ damwuxrebuli
episkoposi yovladwmida RmrTismSoblis taZarSi Sevi-
da, Seimosa samRvdelo Sesamoseli, xelebi zecad aRap-
yro da yovladwmidas mimarT locva daiwyo, rom is Se-
weoda presviteris ugunuri mrisxanebis dacxromaSi.
locvis dasrulebis Semdeg episkoposma Sesamoslis
ubeSi Tormeti drahkani aRmoaCina, romlebic ise
brwyinavdnen, TiTqos axali moWrili iyo. is maSinve
ganrisxebul presviterTan dabrunda da daubruna fu-
li sityvebiT: `aha, Seni fuli, magram icode, siZunwis
gamo Cemi sikvdilis Semdeg episkoposi ver gaxdebi!~
wmindanis sityvebidan Cans, rom presviteri am fuls
episkoposobis survilis gamo agrovebda. wmindanis wi-
naswarmetyveleba axda: konstantine presviteris xa-
risxSi aResrula.
erTxel wmida bonifacis monasterSi ori guTi Semo-
vida, isini ravenaSi miiCqarodnen. wmindanma maT patara
WurWelSi Rvino Causxa, raTa gzaSi enugeSaT. am patara
WurWelSi guTebs Rvino TviT ravenamde ar gamoleviaT.
maT ramdenime dRe dahyves iq, Rvinos yoveldRe svamdnen
da is ar iklebda. bolos imave gziT dabrundnen Teren-
tSi wmindanTan, Rvinos yoveldRiurad svamdnen, magram
WurWels sasmeli ar akldeboda: Rvino ki ar imatebda,
aramed ar akldeboda.
48
axlaxan im mxaridan erTi moxuci klerikosi (sam-
Rvdelo dasis wevri) mewvia. ar SemiZlia ar gadmogce
misi monaTxrobi wmida bonifacis Sesaxeb. erTxel wmin-
danma monastris baRSi naxa, rom mcenareebs Wia Seseoda,
gansakuTrebiT bostneuli iyo ganadgurebuli. maSin man
mimarTa WiaRuas: `saxeliTa ieso qristesiTa, gibrZa-
neb, datovo bostneuli da aRar gaanadguro~. WiaRua
myisve sadRac ukvalod gaqra. es saswaulebi wmida boni-
facim episkoposis xarisxSi myofma aRasrula, rodesac
xarisxis madlTan erTad zneobrivadac waremateboda
RmerTis winaSe, rac ar aris imdenad gasakviri, ramde-
nadac is saswaulebi, romelTac, rogorc is moxuci
klerikosi mogviTxrobda, siyrmeSi aRasrulebda. im
dros, rodesac is dedasTan erTad cxovrobda, xSirad
saxlSi dabrunebuls samosi ar ecva, radgan sxvadasxva
saxlSi stumrobisas, Tuki SiSvel glaxas naxavda, ix-
dida da aZlevda im imediT, rom TviT RmerTi, romlis
TvalTa winaSe aRasrulebda sikeTes, miagebda mas. deda
xSirad tuqsavda da sayvedurobda, ratom aZlevda
sxvebs tansacmels, rodesac TviTonac Raribi iyo. er-
Txel is beRelSi Sevida, sadac mTeli wlis samyofi
xorbali eguleboda da beReli carieli daxvda. mis vaJs
xorbali glaxakebisTvis mieca. deda sasowarkveTilebam
moicva da unugeSod atirda, rom sarCo mTeli weli
aRar eqneboda. bonifacim dedis damSvideba scada, mag-
ram misi sityvebi arafers Sveloda. maSin man sTxova
dedas gasuliyo beRlidan da RmrTis winaSe locvas mie-
ca. ramdenime xnis Semdeg dedas mouxmo. beRelSi imaze
meti xorbali aRmoCnda, vidre mas zamTrisTvis hqonda
49
gadanaxuli. deda gaocda am saswaulis xilvisas da
yrmis locvis Zala rom Seicno, im dRidan xorblis ga-
cemas TviTon aiZulebda. dedas yovelTvis hyavda sax-
lSi ramdenime Sinauri frinveli. maT mela SeeCvia. er-
Txel, rodesac yrma bonifaci SemoRobilSi iyo, sadac
qaTmebi hyavdaT, melam mis Tvalwin moitaca erTi maTga-
ni. yrma myisve eklesiaSi wavida da RmerTs mimarTa:
`RmerTo, nuTu Sen gsurs, rom dedis mier momzadebuli
saWmeli verc ki gavsinjo? is zrdis qaTmebs, mela ki
gviWams!~ locvis dasrulebis Semdeg taZridan gamosu-
li xedavs: mela dabrunda da piriT motacebuli qaTami
moiyvana; qaTams piri gauSva da bonifacis Tvalwin usu-
lod daeca.
petre: sakvirvelia, rogor aRasrulebs RmerTi msa-
soebelTa misTa vedrebas, TviT amgvar umniSvnelo sag-
nebTan dakavSirebiTac ki.
grigoli: es yovelive, sayvarelo petre, Cveni yov-
ladbrZeni Semoqmedis ganzraxviT aResruleba, raTa
rodesac miviRebT mcireds, aRvzardoT CvenSi sasoeba,
rom miviRebT umetessac. ubralo da RmrTismosavma
yrmam ixila Tavisi gulwrfeli survilis aRsruleba
da amiT unda mimxvdariyo, rogori kadniereba SeiZleba
hqonoda RmerTis winaSe, roca umetess gamoiTxovda.
petre: marTals brZaneb, mamao.
50
Tavi meaTe
tudertis episkoposi fortunate
grigoli: imave qveyanaSi, qalaq tudertSi, episkopo-
sad iyo vinme fortunate, romelic RmrTis saTnod
cxovrobda. man RmerTisgan uCveulo niWi miiRo _ araw-
mida sulebs ganagdebda, zogjer misi locvis ZaliT eS-
makTa mTeli legionebi tovebdnen maT mier Sepyrobil
adamianebs. aseTive umtkicesi locvis meoxebiT ganag-
debda is masze Tavdamsxmel eSmakTa mxedrobas. wmida
fortunatesTan daaxloebuli iyo Cveni eklesiis defen-
sori iuliane, romelic axlaxan romSi aResrula. swo-
red misi monaTxrobi msurs gadmogce. iuliane, fortu-
natesTan siaxlovis gamo, xSirad mis mier aRsrulebul
saqmeTa mowme xdeboda da iseTi saamo iyo wmindanis Se-
saxeb misi mogonebebis mosmena, TiTqos mis bageTagan
Tafli mowveTavda.
erT didgvarovan qalbatons tusciis maxloblad
hyavda rZali, romelic arcTu didi xnis win gahyva co-
lad mis vaJs. erTxel dedamTilma is qmarTan erTad mi-
iwvia, raTa erTad daswrebodnen wmida sebastianes taZ-
ris kurTxevas. RamiT rZalma Tavi ver Seikava qmarTan
Tanacxovrebisagan. diliT am TavSeukaveblobis gamo
sindisis Zlieri qenjna igrZno, magram Sercxva uari
eTqva miwvevaze. amgvarad, ufro adamianTa mimarT pir-
moTneobiT, vidre RmrTismoSiSebiT, dedamTilTan er-
Tad taZris kurTxevaze gaemgzavra. rodesac taZarSi
wmida mowame sebastianes wmida nawilebi SeabrZanes,
rZals boroti suli ekveTa da yvelas Tvalwin tanjav-
da. taZris erT-erTma presviterma sakurTxevlidan
51
sindoni1 gamoitana da Sepyrobils daado, magram arawmi-
da suli masac ekveTa. amas mowmobda presviteris dauc-
xromeli Setevebi. dedakaci taZridan saxlSi gadaiyva-
nes. ZvelisZveli kacis mkvleli (eSmaki) mudmivad tan-
javda mas. Sepyrobilis mSoblebma misadmi siyvaruliT
(Tumca ara sulieri, aramed xorcieli siyvaruliT),
yovelgvar saSualebas mimarTes, raTa ganekurnaT, bo-
los viRac eqimbaSebs mihgvares: TiTqosda surdaT, rom
jadoqruli saSualebebiT xorcielad gaejansaRebinaT,
magram sabolood warewymidaT misi suli. eqimbaSebma is
mdinaresTan miiyvanes, wyalSi Caiyvanes da xangrZlivi
Selocva daiwyes, rom misgan arawmida suli ganedevnaT.
magram aRsrulda yovlisSemZle RmerTis gamoukvleve-
li gangebuleba: isini jadosnuri xelovnebiT misgan er-
Ti demonis gandevnas cdilobdnen, magram qals eSmakTa
mTeli legioni daeufla. amis Semdeg sneuli Zlier ig-
vemeboda da ise gaSmagebiT yviroda, rogorc eSmakTa
legionisgan iyo mosalodneli. raki ixiles TavianTi
crurwmenis nayofi, sneulis mSoblebma urTierTSeTan-
xmebiT is episkopos fortunatesTan miiyvanes da mas mi-
andes. mas uari ar uTqvams sneulis miRebaze da didxans,
dRedaRam loculobda, gaaZliera locvebi imis gamo,
rom cxadi iyo, erTi adamianisgan mTeli legioni unda
ganedevna. ramdenime dRis Semdeg fortunatem is sru-
liad gankurnebuli gadasca mSoblebs, TiTqos manamde
araferi awuxebda.
1 sindoni _ sudara, ardagi.
52
sxva dros am RmrTis saTno moRvawem aseve ganagdo
arawmida suli erTi adamianisgan. dabindebisas, rode-
sac qalaqSi sruli simSvide sufevda, episkoposis mier
gangdebulma arawmida sulma mwiris saxe miiRo, qalaqis
quCebSi mimodioda da yviroda: `ai, ra miyo wmida epis-
koposma fortunatem! Tavisi saxlidan gaagdo mwiri! da
aha, TavSesafars veZeb qalaqSi da ver mipovia!~ es xma
moesma erT kacs, romelic saxlSi iyo da colTan da
mcirewlovan vaJTan erTad buxarTan ijda. man gamohkiT-
xa mwirs, ra Caidina episkoposma, Tavis saxlSi miiwvia
da gverdiT moisva. maT erTmaneTisTvis ramdenime sit-
yvis Tqma moaswres da arawmida suli maspinZlis mci-
rewlovan vaJs ekveTa, cecxlSi Caagdo da daaxrCo. ube-
duri mama maSinve mixvda, vin gaagdo episkoposma da Ta-
vad saxlSi vin Seifara.
petre: rogor, mamao, kacTmoZules SeeZlo mkvlelo-
ba Caedina imis saxlSi, vinc igi mwirad miiRo?
grigoli: mravali ram, petre, Cven kargad gveCveneba,
magram sinamdvileSi es ase ar aris imitom, rom keTili
mizniT ar aResruleba. amitom brZanebs ufali saxareba-
Si: `ukueTu Tuali Seni borot iyos, yoveli guami Seni
bnel iyos~ (maT. 6, 23). Tuki moqmedebas arawmida mizani
uZRvis win, maSin igi ukeTuri iqneba, kargadac rom
gveCvenebodes. ase iyo am SemTxvevaSic: Semdgomma sas-
jelma cxadyo, rom saqme arawmida mizniT aResrula.
vfiqrob, es adamiani, romelmac stumarTmoyvareobis ga-
mo vaJi dakarga, daisaja imitom, rom keTili saqme ara
RmrTismoSiSebiT, aramed episkoposis dakninebis mizniT
gaakeTa. arseboben adamianebi, romlebic cdiloben keTi-
53
li saqme mxolod imitom gaakeTon, rom sxvebis sikeTe
daknindes: maT axarebT ara sikeTis keTeba, aramed Tavi-
anTi saTnoebiT sxvisi damcireba. amitom, vfiqrob, rom
adamiani, romelmac arawmida suls gauwia maspinZloba,
ufro metad ampartavnebiT iyo aRZruli, vidre _ sike-
Tis qmnis surviliT; mas surda yvelas gaego, rom is
saTnoebiT episkoposs aRemata, rom man Seiwynara is,
vinc RmrTis saTno fortunatem gaaZeva.
petre: sworad msjelob. Sedegi cxadyofs, rom sa-
fuZvlad am saqmes arawminda gulissityva edo.
grigoli: erTxel amgvari ram moxda: erTma adamianma
TvalisCinis dakargvis gamo wmindans mimarTa da miiRo
kidec Sewevna. rogorc ki RmrTis kacma locva aRavlina
da Tvalebze jvari gamosaxa, wyvdiadi mis TvalTagan ma-
Sinve gaifanta da mxedveloba aRudga. erTi meomris
cxeni gaSmagda ise, rom ramdenime adamiani Zlivs akaveb-
da da vinc miuaxlovdeboda, sastikad kbenda. bolos
Sekres igi da wmida fortunates mihgvares. rogorc ki
mas wmindanma jvari gadasaxa, misi siSmage sadRac gaqra
da cxeni imaze ufro Tvinieri gaxda, vidre gaSmagebamde
iyo. meomarma cxenis saswaulebrivi gankurneba rom ixi-
la, gadawyvita is wmindanisTvis eCuqebina. wmindanma ua-
ri Tqva saCuqris miRebaze, magram radgan meomari daJi-
nebiT sTxovda ar ugulvebeleyo misi saCuqari, wmindan-
ma or ukiduresobas Soris Sualeduri amoirCia. man Se-
iwynara meomris Txovna, magram iqamde ar daTanxmda
cxenis miRebaze, vidre misi safasuri ar gadaixada.
wmindans ar undoda Semomwirvelis uariT Seuracxyofa
54
da siyvaruliT aRZrulma iyida misgan is, rac srule-
biT ar sWirdeboda.
ar SemiZlia ar giambo is, rac am wmindanis Sesaxeb
Sevityve Tormetiode dRis win. CemTan erTi Raribi mo-
xuci movida. radgan gansakuTrebiT miyvars saubari mo-
xucebTan, sadauroba vkiTxe da Sevityve, rom qalaq tu-
dertidan iyo. `miTxari, xom ar icnobdi episkopos
fortunates?~ _ davekiTxe. `vicnobdi da Tan Zalian
kargad~, _ mipasuxa moxucma. `miTxari, geTayva, _ gan-
vagrZobdi me, _ xom ar ici mis mier aRsrulebuli rai-
me saswauli da aRmiwere es wmida kaci~. `is ar iyo Cve-
ulebrivi adamiani, _ miTxra moxucma, _ rasac sTxovda
yovlisSemZle RmerTs, yovelTvis usruldeboda. mxo-
lod erT saswauls giambob, rac amwuTas momagonda. er-
Txel ravenaSi mimavalma guTebma qalaq tudertSi gaia-
res da qalaqis axlos mdebare soflidan ori biWuna ga-
itaces. rogorc ki amis Sesaxeb wmida fortunates am-
cnes, man dauyovnebliv uxmo guTebs. wmindanma mSvidad
daiwyo maTTan saubari da cdilobda maTi sificxe aler-
siT daecxro. Semdeg daekiTxa: `ras isurvebT gamosas-
yidad im ori biWunas sanacvlod? me gamosasyids mog-
cemT, xolo Tqven, Cemdami keTilganwyobis niSnad, da-
mibruneT yrmebi~. amaze guTma, romelic pirvelobda
danarCenebs Soris, upasuxa: `gvTxove rac ginda, mzad
varT SegisruloT Txovna, magram am biWebs aranairi ga-
mosasyidis fasad ar dagibrunebT~. wmindani mSvidad da-
emuqra: `amaod aurveb mamas, Svilo Cemo, nu damamwux-
reb, raTa usiamovno araferi SegemTxves~. magram guTma,
gulqvaobis gamo, uari uTxra wmindans da wavida. meore
55
dRes, gamgzavrebis win, igive guTi kvlav mivida wmindan-
Tan da man kvlav gaumeora Txovna, daebrunebina yrmebi.
guTma isev iuara. `icode, gzaSi ubedureba SegemTxveva,
radgan damamwuxre~, _ uTxra ukmayofilod wmindanma.
guTma es sityvebic uyuradRebod datova, dabrunda sax-
lSi, sadac gaCerebuli iyo, biWunebi cxenze Sesva da am-
xanagebTan erTad gaamgzavra, TviTon ki cxeniT ukan gah-
yva. rodesac wmida pavles taZris siaxloves Caiara,
misma cxenma waiborZika, mxedari Camovarda da fexi moi-
texa. is aiyvanes da ukan daabrunes. man maSinve gagzavna
kaci yrmebis dasabruneblad da wmida fortunates
sTxova Tavisi msaxuri gamoegzavna. rodesac msaxuri
movida, sneulma, romelic adre uars acxadebda yrmebis
dabrunebaze, myisve gadasca isini msaxurs sityvebiT:
`wadi da uTxari Cems baton episkoposs: Sen ar akurTxe
igi da aha, daSavda; daibrune yrmebi, romelTac iTxovdi
da Seewie mas~. msaxurma dauyovnebliv mihgvara episko-
poss yrmebi. netarma fortunatem mas nakurTxi wyali
misca, raTa sneulisTvis esxurebina. msaxuri dabrunda
guTTan da nakurTxi wyali apkura sxeulze. sakvirveli
da miuwvdomeli saqme aResrula! rogorc ki wyali
mtkivan adgilze esxura, sneuleba gaqra da Zvali Zve-
leburad gamTelda, ise, rom guTi myisve wamodga sare-
celidan da gza ganagrZo, TiTqos araferi mosvloda.
amgvarad, guTi, romelmac ar isurva wmindans damorCi-
leboda da yrmebi fulis sanacvlod daebrunebina, saR-
mrTo sasjelma aiZula daebrunebina isini gamosasyidis
gareSe~. garda am SemTxvevisa, moxucma wmida fortuna-
tes sxva saswaulebic miambo, magram radgan sulieri
56
rCevis misaRebad melodnen da Zalian gvian iyo, mas did-
xans ver movusmendi, Tumca, roca SesaZlebloba maqvs,
mudam mzad var siamovnebiT vusmino monaTxrobs am wmin-
danis Sesaxeb.
sxva stumrobis dros, moxucma wmida fortunates mi-
er aRsrulebuli kidev ufro saocari saswauli miambo.
`qalaq tudertSi, _ miTxra man, _ or xorciel dasTan
erTad vinme markele cxovrobda, is patiosani kaci iyo.
markele avad iyo da aRdgomis win, SabaTs saRamos aRes-
rula. radgan sasaflao Sors iyo, is im dResve ver daa-
saflaves, magram rodesac dakrZalvis dro dadga, mar-
keles debi, danakargiT damwuxrebulni, wmida fortu-
natesTan mividnen da cremliTa da sulTqmiT Seeved-
rnen: `viciT, rom mociqulTa msgavs saswaulebs axden:
keTrovanT kurnav, brmebs TvalisCins ubruneb, _ modi
da aRadgine mkvdreTiT Cveni Zma~. wmindanma maTi Zmis
aRsrulebis Sesaxeb rom gaigo, atirda da debs uTxra:
`wadiT, da nu iTxovT amas; yovelive yovlisSemZle
RmerTis nebiT xdeba, misi winaaRdgoma aravis ZaluZs~.
isini wavidnen, magram episkoposi maTi Zmis sikvdilis
gamo kvlav damwuxrebuli iyo. momdevno dRes, kviras,
gaTenebamde, igi ori msaxuris TanxlebiT micvalebulis
saxlisken gaemarTa. rodesac miuaxlovda sarecels, sa-
dac usulo gvami esvena, RmrTis mimarT locva daiwyo.
locvis dasrulebis Semdeg micvalebulTan Camojda da
xmadabla mimarTa: `Zmao, markele!~ miuxedavad imisa,
rom Zalian xmadabla warmoTqva man es sityvebi, micva-
lebulma, TiTqos ZilSi Caesmao, Tvalebi gaaxila, epis-
koposs Sexeda da Tqva: `hoi, ra damemarTa, ra damemar-
57
Ta!~ _ `ra dagemarTa?~ _ daekiTxa episkoposi. `guSin
CemTan orni movidnen da sxeulTan ganmaSores, erT
mSvenier adgilze wamiyvanes, dRes ki erT-erTi maTgani
isev movida CemTan da Tqva: `daabruneT isev iq, imitom,
rom episkoposi fortunate eaxla mas saxlSi~. es Tqva
da maSinve wamodga da amis Semdeg kidev didxans icoc-
xla. ar unda vifiqroT, rom man dakarga is netareba,
romelic pirveli sikvdilis Semdeg miiRo, radgan, Tu-
ki is pirvel sikvdilamde saTnoeyofoda yovlisSemZle
RmerTs, ueWvelia, wmindanis locvebiT gaZlierebuli,
kidev ufro meti saTnoebiT icxovrebda mkvdreTiT aR-
dgomis Semdeg. magram rad gvinda bevri laparaki wmida
fortunates RmrTis saTno cxovrebis Sesaxeb, rodesac
Tvalwin misi uxrwneli nawilebi gvaqvs? rogorc si-
cocxleSi gandevnida is eSmakebs, yovelgvari sneule-
bisgan kurnavda imaT, vinc rwmeniT mimarTavda, imaves
aRasrulebs sikvdilis Semdgom uxrwneli sxeuliT.
_ Tumca, sayvarelo petre, unda davasrulo im wmin-
danTa saswaulebis Sesaxeb Txroba, romlebic valeriis
olqSi cxovrobdnen, romelTa Sesaxebac momiTxrobda
zemoT naxsenebi Rirsi fortunate. is amJamadac xSirad
stumrobs CemTan, miambobs wmida moRvaweTa cxovrebebs
da mudam sixaruls maniWebs.
58
Tavi meTerTmete
valeriis olqis mkvidri monazoni martiri
valeriis provinciaSi cxovrobda vinme martiri,
RmrTis saTno kaci, da ai, ra aRasrula man Tavisi siw-
mindis niSnad. erTxel masTan mcxovrebma Zmebma Rumel-
Si puri Seacxves da masze jvris gamosaxva daaviwydaT.
im mxareSi comze jvars gamosaxaven da amis gamo puri
TiTqos oTxad aris gayofili. wmindani iqve iyo da Se-
niSna, rom purze jvari ar gamousaxavT. rodesac puri
RumelSi moaTavses da naxSiriT da ferfliT dafares,
wmindanma ikiTxa: `ratom ar gamosaxeT jvari?~ da myis-
ve gadasaxa jvari comis mimarTulebiT. amis gamo purma
ise daitkacuna, TiTqos cecxlma Tixis WurWeli gaxeT-
qa. rodesac Rumelidan puri gamoiRes, masze jvari iyo
gamosaxuli, romelic gamoisaxa ara SexebiT, aramed _
rwmeniT.
Tavi meTormete
imave olqis presviteri severosi
imave olqSi aris interorinis xeoba, romelsac mda-
bioni interokrins uwodeben. masze aRmarTulia yov-
ladwmida da maradqalwul mariamis taZari. am taZarSi
presviterad iyo vinme severosi, romelic sakvirvel
cxovrebas eweoda. erTxel presviters sTxoves saswra-
fod moenaxulebina erTi saxli, sadac momakvdavi oja-
xis ufrosi iwva. is sTxovda mRvdels misuliyo, raTa
sindisi ganewminda misTvis sinanulis saidumloTi, Se-
vedreboda RmerTs misi codvebis gamo da mSvidi aRsas-
59
ruli gamoeTxova. rodesac wargzavnilni mividnen,
presviteri baRSi xeebs sxlavda da mTxovnelT dahpir-
da, rom dauyovnebliv wavidoda, magram, radgan cotao-
deni saqme kidev hqonda darCenili, odnav Seyovnda, ra-
Ta dawyebuli saqme daesrulebina da Semdeg wavida sne-
ulTan. gzaSi masTan misuli adamianebi Semoxvdnen da
uTxres: `mamao, ratom daigviane? nuRar daSvrebi, avad-
myofi gardaicvala~. amis gagonebaze presviters Zlier
SeeSinda da sakuTar Tavs xmamaRla uwodebda avadmyo-
fis mkvlels. acremlebuli mivida micvalebulis sare-
celTan da sulTqmiT miwaze daemxo. rodesac is unuge-
Sod tiroda, Tavs miwas axlida da Tavs idanaSaulebda
avadmyofis sikvdilSi, uecrad micvalebulis suli sxe-
ulSi dabrunda. iq myofebma (isini mravlad iyvnen) amis
danaxvaze gakvirvebisgan Sehyvires da sixaruliT ufro
meti itires, vidre manamde damwuxrebulni tirodnen.
mkvdreTiT aRmdgars daekiTxnen: sad imyofeboda da ro-
gor daubrunda suli? `viRac samma, _ Tqva man, _ gamo-
iyvana Cemi suli da wamiyvanes; maTi nestoebidan da bage-
ebidan autaneli cecxli ifrqveoda. maT bneli adgilebi
momatares; am dros mSvenieri garegnobis Wabuki Semog-
vxvda, romelmac Cems mxleblebs mimarTa: `daabruneT
igi, imitom, rom mas cremliT iglovs presviteri seve-
rosi da RmerTma es suli mas mimadla am cremlebis-
Tvis~. severosma es rom moismina, wamodga, gacocxle-
buls sinanulis saidumlo ganumarta da RmerTs misTvis
evedreboda. gacocxlebuli kaci Svidi dRis ganmavlo-
baSi sinanuliT warxocda Cadenil codvebs, xolo merve
dRes sixaruliT miabara suli ufals. dafiqrdi, sayva-
60
relo petre, rogori siyvaruliT Seismina ufalma
presviter severosis locva, rodesac misi mwuxared
datoveba ar isurva.
petre: WeSmaritad sakvirveli saqmea! aqamde msgavsi
araferi msmenia. amboben, rom amJamad ukve aRar arian
aseTi didi wmindanebi!
grigoli: vfiqrob, sayvarelo petre, isini amJamadac
mravlad arian. raki es moRvaweebi amgvar saswaulebs ar
aRasruleben, ar unda vifiqroT, rom isini wmindanebi
ar arian. cxovrebis Sesaxeb unda vimsjeloT ara gareg-
nuli niSnebiT, aramed _ Rvawlis xarisxis mixedviT.
mravalni Tumca saswaulebs ar aRasruleben, magram
saswaulTmoqmed mamebs arafriT Camouvardebian.
petre: miTxari, geTayva, rogor davrwmunde, rom
isini, vinc saswaulebs ar aRasruleben, arafriT Camou-
vardebian maT aRmasrulebelT.
grigoli: magaliTad, nuTu ar ici, rom mociqulebi
petre da pavle mociqulTa Tavni arian?
petre: vici da sruliad darwmunebuli var, rom,
Tumca pavle mociqulTa Soris umciress uwodebda
Tavs, magram man sxvebze umetesi iRvawa.
grigoli: moigone: petre wyalze dadioda (maT. 14, 29),
xolo pavles xomaldi daemsxvra zRvaSi (2 kor. 11, 25);
erTsa da imave stiqiasTan mimarTebaSi _ pavlem xomal-
diTac ki ver SeZlo curva, xolo petre wyalze ise da-
dioda, rogorc xmeleTze. gana cxadi ar aris: Tumca
saswaulTa aRsrulebaSi erTnairi Zala ar gamouvleni-
aT, maTi damsaxureba RmerTis winaSe erTnairia.
61
petre: sruliad sakmarisia Seni ganmarteba. axla
cxadad vxedav, rom cxovrebas unda Sexedo, da ara _
saswaulebs, magram, radgan saswaulebi wmida cxovrebas
mowmobs, amitom gTxov, kidev miambo raime _ keTili ma-
galiTebiT gamozarde Cemi mSieri suli.
grigoli: Cveni gamomxsnelis sadideblad giambob
wmida benediqtes zogierTi saswaulis Sesaxeb. axla Ta-
visufali dro ara maqvs da amis Sesaxeb sxva dros visa-
ubroT.
62
wig n i m eore
iyo erTi kaci, saxeliTa da madliT benediqte (rac
niSnavs kurTxeuls). igi Rirseulad cxovrobda da gu-
lis siwmindes siyrmidan icavda. zneobrivi siwmindiT
Tavis wlovanebas aRemata da guls araviTar vnebas ar
umonebda. es sofeli missave sacdurebTan erTad jer
kidev amqveynad myofma moiZula, rogorc uxorcom, Tum-
ca saSualeba hqonda Tavisuflad damtkbariyo amqveyni-
uri keTildReobiT. wmida benediqte didgvarovan mSo-
belTa Svili iyo nursiis olqidan, xolo romSi zogad
mecnierebaTa Sesaswavlad iyo mibarebuli. rodesac
mixvda, rom mecnierebaTa SeswavliT mravalni cdunde-
bian, maSinve wamovida saswavleblidan, raTa swavlis
Semdeg TviTonac ufskrulSi ar danTqmuliyo. amgvarad,
miatova mecnierebaTa Seswavla, mSobelTa saxli da mem-
kvidreobac datova, mxolod RmerTis samsaxuri isurva
da TavSesafars savaneebSi eZiebda. Tumca mas mecniere-
bebi ar Seuswavlia, magram uswavleli brZeni iyo. zed-
miwevniT ar vici misi cxovreba, is mciredi ki, rasac
63
giambob, misi oTxi mowafisgan Sevityve. eseni arian: kon-
stantine, Rirseuli moRvawe, romelic monastris mar-
Tvis saqmeSi misi memkvidre gaxda; valentiniane, is mra-
vali wlis manZilze lateranis monasters winamZRvrob-
da; simpliciosi, benediqtes Semdeg rigiT mesame winam-
ZRvari mis zogadcxovrebulTa monasterSi; da honora-
ti, romelic amJamadac winamZRvaria imave monasterSi,
uwin ki Zmebs Soris iyo.
Tavi pirveli
saswauli, romelic wmida benediqtem gatexil sa-
cerze aRasrula
rodesac benediqtem mecnierebaTa Seswavla miatova,
gadawyvita udabnoSi ganmartoebuliyo. mas Tan gahyva
aRmzrdeli, romelsac igi Zlier uyvarda. is damkvid-
rda adgilze, romelsac hqvia enfide, da mravali cno-
bili moRvawe, romelnic sulis gadarCenas gulmodgi-
ned eswrafodnen, masTan erTad dasaxlda, netari moci-
qulis, petres taZarTan. erTxel xsenebulma aR-
mzrdelma maxloblad mcxovreb dedakacebs saceri
sTxova da magidaze daudevrad dado, ris gamoc is gad-
movarda da Suaze gatyda. saxlSi dabrunebuli aR-
mzrdeli, saceri gatexili rom daxvda, mwared atirda.
RmrTis moyvare da moSiS benediqtes atirebuli aR-
mzrdeli Seecoda, saceris nawilebi erTmaneTs miado
da cremliT locva daiwyo. locvis dasrulebis Semdeg
saceri ise gamTelda, rom bzaric arsad emCneoda. man
aRmzrdeli alersiani sityvebiT daamSvida da gamTele-
64
buli saceri daubruna. am saswaulis ambavi mTel im mxa-
res moedo da iq mcxovrebni imdenad gaakvirva, rom sa-
ceri eklesiis SesasvlelSi dakides, raTa SemsvlelT
da gamomsvlelT scodnodaT, ra didi madli moixveWa
monasterSi myofma yrma benediqtem. saceri mravali
wlis manZilze yvelas Tvalwin iyo da TviT Cvens drom-
de, longobardebis Semosevamde taZris karTan ekida.
magram benediqtem moisurva daeTmina amqveyniuri Wiri,
vidre qeba esmina da amjobina uflisTvis SromiT moqan-
cva, vidre adamianTa keTilganwyobiT Tavis mowoneba. is
farulad gaeqca aRmzrdels da Sinagan udabnoSi ganmar-
toebul adgilze daemkvidra, romelsac hqvia subiako
da romisgan ormoci miliT aris daSorebuli. iq uxvad
aris civi da ankara wyaroebi. wyali farTo tbidan ga-
moedineba. rodesac benediqte gaiqca, gzaSi erTi mona-
zoni, saxelad romanozi Sexvda. man gamohkiTxa saiT mi-
dioda da misi survili rom Seityo, ara marto misi sai-
dumlo dafara, Seewia kidec _ samonazvno samoseli
misca da Semdeg yovelive aucilebels awvdida. RmrTis
kaci yvelaze viwro mRvimeSi daeyuda da sami wlis man-
Zilze, romanozis garda, aravin icoda misi adgilsamyo-
feli. romanozi mRvimis siaxloves mdebare monasterSi
cxovrobda, romelsac adeodati marTavda. igi winam-
ZRvrisgan farulad benediqtes Tavisi kuTvnili puris
nawils awvdida. mRvime maRal kldeze mdebareobda da
radgan monastridan misasvleli gza ar iyo, romanozi
purs kldidan gadmoSvebul grZel sabelze amagrebda.
sabelze pawawina zaric iyo damagrebuli, romlis xma
RmrTis kacs amcnobda, rodesac romanozi purs moitan-
65
da. benediqte zaris xmaze mRvimidan gamodioda da purs
iRebda. erTxel kacTa modgmis uZvelesma mterma, erTis
siyvarulisa da meoris nugeSis mimarT SuriT aRvsilma,
sabels qva esrola, rodesac masze puri iyo mimagrebu-
li da gawyvita. romanozs arc amis Semdeg miutovebia
benediqte da emsaxureboda mas, rogorc SeeZlo, magram
male yovlisSemZle RmerTma ineba romanozs am Rvawlis-
gan Seesvena da benediqtes cxovrebiT ganeswavla adamia-
nebi, raTa kelaptars yvelasTvis gaenaTebina, vinc
RmrTis saxlSi imyofeba. erT presviters, romelic im
adgilidan moSorebiT cxovrobda da saaRdgomod saW-
mels imzadebda, CvenebaSi RmerTi gamoecxada da uTxra:
`SenTvis nugeSs imzadeb, Cemi mona ki ama da am adgilze
SimSiliT kvdeba~. presviteri myisve adga da qristes
aRdgomis brwyinvale dRes TavisTvis momzadebuli saW-
mliT im adgilisken gaeSura: gadaiara kldovani mTebi,
maRali gorakebi, ufskrulebi da bolos mRvimeSi dayu-
debul RmrTis kacs miagno. locvis dasrulebis Semdeg
isini Camosxdnen da akurTxevdnen yovlisSemZle
RmerTs. damatkbobeli saubris Semdeg mosulma presvi-
terma Tqva: `miviRoT sazrdeli, radgan dRes aRdgo-
maa~. wmida mamam miugo: `WeSmaritad _ aRdgomaa, imi-
tom, rom Rirsi Seviqeni Seni xilvisa~. adamianTagan mo-
SorebiT myofma benediqtem ar icoda, rom am dRes aR-
dgoma iyo; magram Rirsma presviterma kvlav daamowma
sityvebiT: `WeSmaritad, dRes qristes brwyinvale aR-
dgomaa; marxva ar egebis, swored imisTvis var warmog-
zavnili, rom erTad miviRoT yovlisSemZle RmerTis mi-
er boZebuli~. amgvarad, akurTxevdnen RmerTs da miiRes
66
sazrdeli, xolo rodesac guli ijeres saubriTa da
sazrdeliT, presviteri Tavis eklesiaSi dabrunda.
imave xanebSi mRvimeSi Sefaruli benediqte mwyemsebma
aRmoaCines. Tavidan, buCqnarSi rom SeniSnes tyaviT Se-
mosili, cxoveli egonaT, magram rodesac masSi RmrTis
msaxuri Seicnes, TavianTi mxecuri zraxvebi misadmi Ta-
nalmobiT Secvales. amgvarad, misi saxeli cnobili gax-
da. im droidan mravalni midiodnen mis sanaxavad, mih-
qondaT xorcieli sazrdo da mis bageTagan sulis mac-
xovnebel sazrdels iRebdnen.
Tavi meore
Zleuli xorcieli aRZvris Sesaxeb
erTxel, rodesac wmida benediqte ganmartoebiT im-
yofeboda, macduri miuxda: saxis win patara Savi Citi
ufrenda, romelsac xalxSi SaSvs eZaxian, da imdenad
axlos trialebda mis win, wmida mamas rom moesurvebi-
na, xeliT daWerasac SeZlebda, magram man jvari gamoi-
saxa da Citi gauCinarda. misi gauCinarebis Semdeg wmida
mamas xorcis imgvari brZola daatyda, rogoric araso-
des ugrZvnia. uecrad qali dainaxa, romelic avma sulma
misi gonebis Tvals warmousaxa. mis danaxvaze RmrTis
monas guli iseTi cecxliT aenTo, rom vnebis ali gulSi
veRar daetia da vnebiT gatacebulma TiTqmis gadawyvita
udabno daetovebina. magram, saRmrTo madliT, swrafad
miapyro TvalTa xedva sakuTar Tavs da masSi aRmoaCina
vnebis marcvali, gaixada samosi, fiWvis wiwvebsa da Win-
Warze SiSveli dawva da didxans iwva ase. mxolod mas
67
Semdeg adga, rodesac mTeli sxeuli daesera. sxeulis
dawylulebiT man grZnobismieri kveTebani ganaqarva,
radgan avxorcobis vneba moauZlura: amgvari sasjeliT
garegani anTeba gamoiwvia da aRmofxvra is, rac SigniT
iwvoda. amgvarad daZlia codva, radgan als adgili Se-
ucvala. im droidan, rogorc Tavad uambobda mowafeebs,
xorcis aRZvra masSi imdenad daiTrguna, rom msgavsi
aRaraferi ugrZvnia. maSin mravalT datoves es sofeli
da misi xelmZRvanelobiT moRvaweobas eswrafodnen. be-
nediqte, biwieri aRZvrisagan Tavisufali, Rirseulad
gaxda saTnoebebSi sxvaTa ganmswavleli. amitom brZana
mosem (ricx. 8, 24-26), rom levitelni ocdaxuTi wlis
asakidan Sedgomodnen msaxurebas da mxolod ormocdaa-
Ti wlisani gamxdariyvnen samRvdelo WurWlis mcvelni.
petre: gamoTqmuli azri nawilobriv cxadia, magram
gTxov, ufro cxadad ganmimarto.
grigoli: cnobilia, rom siWabukeSi xorcieli brZo-
la mZafria, xolo ormocdaaTi wlis Semdeg sxeulis
mxurvaleba cxreba; wmida WurWeli morwmuneTa gonebaa.
rCeulni, rodesac jer kidev brZolaSi arian, aucile-
belia, sxvas eqvemdebarebodnen da iSromon, morCilebi-
Ta da RvawliT daiqancon; rodesac asakSi brZolis si-
ficxe sustdeba, isini WurWlis mcvelni _ sulTa gan-
mswavlelni xdebian.
petre: vaRiareb, momwons Seni msjeloba; radgan mo-
tanili azri ukve ganmimarte, gTxov, marTlis cxovre-
bis Sesaxeb dawyebuli saubari ganagrZo.
68
Tavi mesame
minis WurWeli, romelic jvris gamosaxviT daim-
sxvra
grigoli: sacduris damarcxebis Semdeg RmrTis kac-
ma, damuSavebuli miwis msgavsad, romelzec sarevelas
amoZirkvaven, uxvad inayofiera da saTnoebani moimko.
misi saxeli ganiTqva da uCveulo monazvnuri Rvawlis
meoxebiT gandidda. Soriaxlos monasteri iyo, romlis
winamZRvari aResrula. iq darCenili Zmebi Rirs bene-
diqtesTan mividnen da gulmodgined evedrebodnen maTi
winamZRvari gamxdariyo. is didxans ar Tanxmdeboda, ux-
snida, rom Tavisi wesebiT mTel saZmos ver aamebda, mag-
ram maTi TxovniT Zleuli, daTanxmda. rodesac monas-
terSi mkacri ganweseba SemoiRo da uflebas aravis aZ-
levda TviTneburi qceviT monazvnobis gzidan marcxniv
an marjvniv gadaexvia (rac xdeboda manamde), maSin ugu-
nurebiT gaficxebulma Zmebma jer erTmaneTs dauwyes
gakicxva imisTvis, rom aseTi mkacri winamZRvari moix-
mes, radgan maTi Tavisufali cxovrebis wesi mis wmida
ganawess ar eTanxmeboda; Semdeg, rodesac naxes, rom is
maT Tavisuflebas ar mianiWebda, xolo Cveulebebis
daTmoba da damyayebuli gonebis axal sagnebze mipyroba
eZnelebodaT, ramdenime maTganma gadawyvita mis sicoc-
xleze xeli aRemarTaT _ moiTaTbires da RvinoSi Sxami
Seuries. ai, ra mZimea saTno cxovreba im adamianebis-
Tvis, visac zne wamxdari aqvs! samonastro Cveulebis Ta-
naxmad, locva-kurTxevisTvis winamZRvars minis WurWe-
li miarTves, romelSic es momakvdinebeli sasmeli esxa.
wmida benediqtem jvari gadasaxa da WurWeli, romel-
69
sac didi xnis ganmavlobaSi iyenebdnen, ise daibzara,
TiTqos wmida mamas masSi qva Caegdos. radgan WurWelma
cxovrebis niSis gamosaxvas ver gauZlo, RmrTis kaci
myisve mixvda, rom masSi momakvdinebeli sasmeli iyo.
igi maSinve wamodga da Sekrebil Zmebs mxiaruli saxiT,
guldamSvidebulma mimarTa: `Zmebo, yovlisSemZle
RmerTma SegiwyaloT! risTvis moisurveT CemTvis amis
gakeTeba? gana uwin ar giTxariT, rom Cemi Cveulebani
Tqvensas ara hgavs? wadiT da Tqveni znis Sesaferi winam-
ZRvari moiZieT, radgan amis Semdeg Tqveni winamZRvari
veRar viqnebi~. wmindani Tavis sayvarel udabur adgils
daubrunda da daiwyo cxovreba ganmartoebiT, sakuTar
TavSi, yovlismxilveli RmerTis TvalTa winaSe.
petre: kargad ver vxvdebi, ras niSnavs `daiwyo
cxovreba sakuTar TavSi~.
grigoli: wmida mosagres im adamianTa marTva moma-
valSic rom moesurvebina, romlebmac erTsulovnad Se-
iZules da misi cxovrebis wess sruliad ar eTanxmebod-
nen, SesaZloa mas mxneoba da simSvide daekarga da saku-
Tari Tavis Wvretas mokleboda. Semdeg imaTi gamouswo-
reblobiT daqanculi, sakuTar Tavze naklebad izruneb-
da da albaT masac dakargavda da verc imaT SeiZenda. yo-
velTvis, gonebis Zlieri daZabulobis Semdeg Cven Cveni
Tavidan gareT gavdivarT, igiveni vrCebiT, magram saku-
Tar TavSi aRar vimyofebiT. raki sakuTar Tavs ver vxe-
davT, gonebiT gareSe sagnebs Soris mimovalT. Cven ar
vambobT, rom sakuTar TavSi iyo is adamiani, romelic
wavida Sorsa sofelsa, mTeli qoneba gaflanga, Semdeg
mojamagired daudga im qveynis moqalaqes, Rorebs um-
70
wyemsavda, uyurebda, rogor Wamdnen isini, TviTon ki
SimSiliT kvdeboda. imis Semdeg, rodesac dakargul si-
keTeze dafiqrda, masze weria: `moego raÁ Tavsa TÂssa,
Tqua: raodenTa sasyidliT-dadginebulTa mamisa Cemisa-
Ta hmats puri~ (luk. 15, 17). Tavis TavTan rom yofili-
yo, maSin rogor moegeboda `Tavsa Tvissa~? ai, ra azriT
vTqvi am friad Rirseul moRvaweze (benediqteze), rom
daiwyo cxovreba sakuTar TavSi. mouklebelad icavda
Tavs da mudam uflis TvalTa winaSe vidoda, mudam ga-
moscdida Tavs, ukve aRarsad miaqcevda gonebis Tvals.
petre: ras niSnavs is, rac wmida mociqul petres Se-
saxeb aris dawerili, rodesac angelozma gamoiyvana
sapyrobilidan: `petre moego gonebasa TÂssa da Tqua: aw
uwyi WeSmaritad, rameTu moavlina RmerTman angelozi
TÂsi da ganmarina me xelTagan herodesTa da yovlisagan
molodebisa erisa mis huriaTasa~ (saqme 12, 11)?
grigoli: sayvarelo petre, Cveni Tavis gareT orgva-
rad gavdivarT: an dacemuli gulissityviT Cvens Tavze
ufro dabla veSvebiT, an Wvretis dros gardamosuli
madliT Cvens Tavze zemoT vmaRldebiT. is adamiani, ro-
melic Rorebs mwyemsavda, gonebis gareT ganvardniTa da
uwminduri cxovrebiT Tavis Tavze qveviT iyo daSvebu-
li; xolo angelozis mier gamoyvanili da gonebiT aRta-
cebuli, gonebiT gareT ki iyo gasuli, magram Tavis Tav-
ze zeviT iyo amaRlebuli. isini oriveni gons moegnen,
rodesac erTSi, codvebis Cadenis Semdeg, sindisi amet-
yvelda, xolo meore _ Wvretis simaRlidan Cveul
mdgomareobaSi dabrunda. amgvarad, Rirsma benediqtem
udabnoSi sakuTar TavSi cxovreba daiwyo, radgan Tavs
71
Rrma gansjiT icavda, magram yovelTvis, rodesac Wvre-
tis siyvaruls simaRleze ahyavda, is ueWvelia, Tavisi
Tavis gareT iyo.
petre: es asea, magram miTxari, geTayva, nuTu SeiZle-
boda Zmebis mitoveba, romelTa winamZRvroba Tavis Tav-
ze aiRo?
grigoli: me mgonia, sayvarelo petre, rom borot
adamianTa erToblivi Semoteva keTilgonivrulad iq un-
da aitano, sadac ramdenime keTili adamiani mainc aris
da Segewevian, xolo sadac keTil nayofs ar eli, iq
zogjer zedmetia borotTaTvis gaweuli Zalisxmeva,
gansakuTrebiT, Tu iseTi garemoebani arsebobs, romle-
bic Segeweva umjobesi nayofi Seswiro RmerTs. amgva-
rad, wmida mosagres visze unda ezruna, rodesac Seit-
yo, rom yvelani erTsulovnad sdevnidnen? srulyofili
moRvaweebi amgvarad xSirad iqcevian. rodesac xedaven,
rom maTi Sroma unayofoa, sxva adgilze gadadian, sadac
imedovneben nayofierad iRvawon. amitom im saxelovanma
mosagrem (mociqulma pavlem), romelsac guli uTqumida
ganslvad da qristes Tana yofad, romlisTvisac `cxo-
reba qriste ars, da sikudili _ SesaZinel~ (filip. 1,
23, 21), romelic ara mxolod Tavad eZebda tanjvas,
aramed sxvebsac aRZravda, rom daeTminaT is, _ TviT man,
damaskoSi devnisgan Tavi rom daeRwia, kedliT, sabliTa
da godriT isargebla (saqme 9, 23-25) da farulad was-
vla gadawyvita. nuTu mociqul pavles sikvdilis eSino-
da, rodesac iesos siyvarulis gamo, rogorc TviTon
amowmebs, sikvdili swyuroda (2 kor. 11, 22)? ara! ara-
med, rodesac ixila, rom im adgilze didi Sroma unda
72
gaewia da nayofi mcire iqneboda, sxva adgilze nayofie-
ri SromisaTvis Tavi gadairCina. rogorc RmerTis mxne
mebrZolma, patimrobaSi darCena ar isurva da wavida,
rom brZolis veli moenaxa. amgvarad, Tuki yuradRebiT
ismendi, albaT mixvdi, rom Rirsma benediqtem ara imde-
nad aq datova ganuswavlelad Zmebi, ramdenadac sxva ad-
gilebSi aRadgina Zmebi sulieri sikvdilisgan.
petre: marTals brZaneb da Sens sityvebs moyvanili
magaliTic adasturebs. ganagrZe Txroba wmida mamis Se-
saxeb.
grigoli: im dros, rodesac wmindani mouklebelad
izrdeboda saTnoebebsa da saswaulTa aRsrulebaSi, mis
udabnoSi mravalni Seikribnen yovlisSemZle RmerTis
samsaxurisTvis. benediqtem, yovlisSemZle ufal ieso
qristes SewevniT, Tormeti monasteri aago, TiToeulSi
Tormeti monazoni daasaxla da winamZRvrebi daudgina.
TavisTan ki ramdenime monazoni datova, romelTaTvis
umjobesad miaCnda misi TandaswrebiT aRzrdiliyvnen.
maSin masTan TviT didebulebma da romaelma warCinebu-
lebma daiwyes mosvla da Svilebs utovebdnen, raTa mas
RmrTismoSiSebiT aRezarda isini. mas TavianTi Svilebi
miabares: ekvicim _ mavri, da patricma tertulim _
plakidi, romlebic friad keTilsaimedoni iyvnen. maT
Soris umcrosi _ mavri _ winamZRvris TanaSemwe gaxda,
radganac keTili zniT gamoirCeoda, xolo plakidi _
ficxel moRvaweobas jer kidev sruliad yrma Seudga.
73
Tavi meoTxe
gonebagafantuli monazoni, romelic cxonebis gzas
daubrunda
wmida benediqtes mier agebuli monastrebidan erT-
erTSi, romelic Tavisi monastris siaxloves aago, iyo
erTi monazoni, romelsac locvaze dgoma ar SeeZlo.
rogorc ki Zmebi locvas Seudgebodnen, is gareT gadio-
da da gonebagafantuli raime miwiers da amaos akeTebda.
winamZRvari xSirad arigebda da verafers rom ver gax-
da, RmrTis kacs mihgvara, romelmac aseve mkacrad amxi-
la is ugunurebisaTvis, magram monasterSi dabrunebis
Semdeg monazoni RmrTis kacis swavlebas mxolod ori
dRe morCilebda, mesame dRes ki kvlav Zvel Cveulebas
daubrunda, locvis dros aqeT-iqiT daexeteboda. rode-
sac monastris winamZRvarma wmida mamas amis Sesaxeb mo-
axsena, man Tqva: `moval da Tavad gamovasworeb mas~. be-
nediqte mivida monasterSi. daniSnul dros Zmebma
fsalmuni igalobes da locva daiwyes. wmida kacma maSin-
ve dainaxa, rom monazons, romelsac locvaze dgoma ar
SeeZlo, Savi yrma tansacmlis kidiT eweoda. maSin man
monastris winamZRvars, saxelad pompeanes da RmrTis
msaxur mavrs Cumad uTxra: `nuTu ver xedavT, vis gah-
yavs es monazoni gareT?~ _ `ver vxedavT~, _ miuges maT.
`vilocoT, _ Tqva man, _ rom Tqvenc dainaxoT, vis mih-
yveba is~. ori dRis locvis Semdeg monazonma mavrma da-
inaxa, xolo monastris winamZRvarma pompeanem ver SeZ-
lo xilva. momdevno dRes, locvis dasrulebis Semdeg,
RmrTis kacma moZebna monazoni, romelic krebulisgan
gancalkevebiT idga da gulis sibrmavis gamo wkepla
74
uTavaza. im dRidan monazons Savi yrmisgan araviTari
brZola aRar SeugrZvnia, uZravad idga locvaze. amgva-
rad, uZvelesma mterma ver SeZlo daufleboda mis gone-
bas da TiTqosda TviTon damarcxda wkepliT.
Tavi mexuTe
wmida benediqtes locviT mTis mwvervalze, kldeSi
aRmocenebuli wyaro
wmida benediqtes mier agebul monasterTagan sami
mTebis mwvervalebze mdebareobda da Zmebs Zalian uWir-
daT yoveldRiurad wylisTvis tbaze siaruli. gansa-
kuTrebiT Zneli da saSiSi iyo cicabo kldeze Camosvla.
amitom samive monastris Zmebi erTad mividnen RmrTis
mona benediqtesTan da uTxres: `gviZneldeba yoveldRi-
urad tbaze Camosvla wylis asavsebad; monastrebi am ad-
gilebidan gadaitane~. man anugeSa isini, gauSva da imave
RamiT yrma plakidisTan erTad, romelic ukve vaxseneT,
mTis wverze avida da didxans iloca. locvis dasrule-
bis Semdeg adgili moniSna sami qviT da monasterSi iseve
uCumrad dabrunda. meore dRes Zmebi isev mividnen mas-
Tan imave TxovniT, man ki uTxra: `wadiT da amotexeT is
klde, romelzec sam, erTmaneTze dadebul qvas naxavT:
yovlisSemZle RmerTs ZaluZs, rom am mwvervalzec aR-
moacenos wyali, raTa gixsnaT aseT rTul gzaze siaru-
lisagan~. isini miTiTebul kldeze avidnen _ iq ukve
amosuliyo wyali. rodesac sagubari amoWres, is maSinve
aivso wyliT, romelic uxvad moedineboda da amJamadac
mTis mwvervalidan did nakadad moedineba.
75
Tavi meeqvse
celi, romelic wylis siRrmidan tars daubrunda
sxva dros erTi suliT glaxaki (anu simdabliT Semo-
sili) guTi movida monasterSi sacxovreblad. benediq-
tem is siyvaruliT miiRo. erTxel mas daavales celiT
ekal-bardebisgan tbis napirze adgili gaewminda, sadac
bostani unda gaeSenebinaT. guTma celi erT msxvil
ekals mTeli ZaliT dascxo; igi tars moZvra da tbaSi
Cavarda, is ki iseTi Rrma iyo, rom celis amoReba SeuZ-
lebeli iyo. guTi aRelvebuli mieWra mavrs, mouTxro
danakargis Sesaxeb da sinanuliT Tavs idanaSaulebda.
mavrma yovelive maSinve RmrTis mona benediqtes moaxse-
na. is tbis napirisken gaemarTa, guTs tari gamoarTva da
tbaSi CauSva. celi tbis fskeridan amotivtivda da
tars TavisiT Camoecva. RmrTis monam miawoda celi
guTs da uTxra: `imuSave da nu danaRvliandebi~.
Tavi meSvide
wmida benediqtes mowafe mavri, romelmac wyaldaw-
yal ise iara, rom TviTon ar icoda
erT dRes Rirsi benediqte senakSi imyofeboda, xolo
zemoT xsenebuli yrma plakidi tbaze wylis mosatanad
wavida. man WurWeli wyalSi mouxerxeblad CauSva da
TviTonac gadavarda. CavardnisTanave is dinebam napiri-
dan isris satyorcn manZilze waiRo. senakSi myofma be-
nediqtem maSinve Seicno es, dauyovnebliv mouxmo mavrs
da uTxra: `Zmao mavr, gaiqeci _ wyalze wasuli yrma
tbaSi Cavarda da dinebam ukve Sors waiRo~. sakvirveli,
76
mociqul petres droidan arnaxuli ram moxda! mavrma
gamoiTxova da miiRo kidec locva-kurTxeva, winam-
ZRvris brZanebisamebr gaiqca da im adgilamde, sadac
yrma iyo, wyaldawyal miirbina. mas egona, rom miwaze mi-
dioda, CasWida mas xeli da ukan sirbiliTve dabrunda.
rodesac fexiT miwas Seexo, gons moego, ukan miixeda da
mixvda, rom wyalze mirboda. adre amaze ocnebac ar Se-
eZlo. igi momxdariT SeZrwunda. dabrunebisas winam-
ZRvars yovelive mouTxro. Rirsma benediqtem momxdari
miawera ara sakuTar damsaxurebas, aramed _ mis morCi-
lebas, xolo mavri, piriqiT, mxolod winamZRvris kur-
Txevas miawerda da ambobda, rom amgvari saswaulis mi-
zezi TviTon ar iyo, radgan sruliad gaucnobiereblad
aRasrula. am friad saamo kamaTis dros, romelic or-
mxrivi simdabliT iyo ganmsWvaluli, isini wylidan
amoyvanilma yrmam daazava. man Tqva: `rodesac wylidan
amomiyvanes, Cems Tavze winamZRvris xaleni da TviT is
davinaxe. wylidan man amomiyvana~.
petre: udidesi saqmeebis Sesaxeb momiTxrob, es mra-
valTaTvis iqneba ganmswavleli. rac Semexeba me, rac
ufro mets vigeb wmida mamis mier aRsrulebul saswau-
lebze, miT metis Setyobis survili maqvs.
Tavi merve
rogor waiRo yvavma Sxamiani puri
male is adgilebi xalxiT aivso, romlebic Cveni uf-
lis, ieso qristes mimarT siyvaruliT iyvnen anTebul-
ni: mravalni saero cxovrebas tovebdnen da gulis qeds
77
macxovris msubuq tvirTs udrekdnen. mankier adamianebs
ar surT saTnoebis sikeTe da is sxvebSic sZulT. amave
mizeziT mezoblad mdebare eklesiis presviterma flo-
rencim, Cveni ipodiakvnis, florencis papam, romelic
uZvelesi mtris borotebiT iqna aRZruli, wmida mamis
Rvawlis mibaZva daiwyo, akninebda mis namoqmedars da
amiT misi naxvis msurvelTa dabrkolebas cdilobda.
rodesac florencim naxa, rom benediqtes warmatebas
win ver aRudgeboda, misma monasterma saxeli gaiTqva da
misi didebis meoxebiT bevrma gamoaswora cxovreba, ki-
dev ufro meti siZulviliT aenTo da gaborotda, rad-
gan surda mas mieRo qeba, romelsac wmida mosagres
aRuvlendnen, magram saqebari cxovreba ar surda. Tavi-
sive siZulvilis wyvdiadiT dabrmavebuli iqamde mivida,
rom yovlisSemZle RmrTis monas, viTomcda kurTxevis-
Tvis, Sxamnarevi puri gaugzavna. RmrTis kacma igi mad-
lobiT miiRo, magram purSi dafaruli Sxami misgan ar
daifara. sadilobis dros masTan mezobeli tyidan yvavi
mofrinavda da misi xelidan iRebda purs. rodesac yvavi
Cveulebisamebr mofrinda, RmrTis kacma presviteris
gamogzavnili puri daudo da ubrZana: `saxeliTa ufli-
sa Cvenisa ieso qristesiTa, aiRe es puri da iseT adgi-
las waiRe, sadac adamiani ver naxavs~. yvavma niskarti
gaaRo, frTebi gaSala, mis Tavze frenda aqeT-iqiT, Cxa-
oda da TiTqos cxadad ambobda, rom surs daemorCilos,
magram brZanebis Sesruleba ar SeuZlia. RmrTis kaci
kvlav da kvlav umeorebda: `aiRe, nu geSinia, waiRe da
iq gadaagde, sadac veravin ipovis~. dayovnebis Semdeg
yvavma puri aiRo, gafrinda da brZanebisamebr gadaagdo.
78
sami saaTis Semdeg is dabrunda da RmrTis kacis xeli-
dan Cveuli puris natexi miiRo. Rirsma presviteris Ca-
nafiqri rom Seicno, is ufro metad Seecoda, vidre sa-
kuTari Tavi. florencim moZRvris mokvla rom ver SeZ-
lo, misi mowafeebis sulis warwymeda gadawyvita: im mo-
nastris baRSi, sadac benediqte cxovrobda, Svidi SiS-
veli qali gagzavna, raTa maT mowafeTa Tvalwin xelCa-
kidebulT ecekvaT da maTSi boroti gulisTqmebi aReZ-
raT. benediqtem isini Tavisi senakidan dainaxa da yrma
mowafeebis dacemis SeeSinda. radgan amas mxolod misad-
mi mtrobad Tvlida, dauTmo siZulvils, moawesriga mis
mier agebuli monastrebi, Zmebs winamZRvrebi daudgina,
xolo TviTon ramdenime monazonTan erTad sxva adgilze
gadavida. rogorc ki RmrTis kaci mdablad ganerida
presviteris siZulvils, yovlisSemZle RmerTma sasti-
kad dasaja es ukanaskneli. is saTburSi idga, rodesac
Seityo benediqtes wasvlis Sesaxeb da Tavisi gamarjve-
biT Zalian gaixara. am dros saTburi Caiqca (saxli ki
uvneblad idga) da benediqtes mteri qveS moiyola.
RmrTis kacis mowafe mavrma amis Sesaxeb maSinve acnoba
Rirs benediqtes: `dabrundi, _ Seni mdevneli presvite-
ri daiRupa~. RmrTis kaci benediqte mwared atirda ro-
gorc mtris daRupvis gamo, aseve imisTvis, rom mtris
sikvdilma misi mowafe gaaxara. mas sinanulis kanoni ga-
nuwesa.
petre: sakvirvel ambebs momiTxrob. kldidan wylis
aRmoceneba magonebs moses (ricx. 20. 7-11); wylis siR-
rmidan amotitvtivebuli celi _ elises (4 mef. 6, 5-7);
wyalze svla _ petres (maT. 14, 29); yvavis morCileba _
79
ilias (3 mef. 17, 6); mtris sikvdilis datireba _ da-
viTs (2 mef. 1, 11; 18, 33). rogorc Cans, es moRvawe mar-
TalTa suliT iyo aRvsili.
grigoli: benediqte saRmrTo suliT iyo Semosili,
romelic aRsrulebuli gamoxsnis saidumlos madliT
yoveli rCeulis guls avsebs. masze ambobs ioane: `iyo
naTeli WeSmariti, romeli gananaTlebs yovelsa kacsa,
momavalsa soflad~ (ioan. 1, 9). maszevea dawerili:
`savsebisagan misisa Cuen yovelTa moviReT~ (ioan. 1, 16).
RmrTis kacni Zalas RmerTisgan iRebdnen, magram misi
sxvisTvis gadacema ar SeeZloT. mxolod iman mianiWa Ta-
vis erTgul mowafeebs Zala, vinc aRuTqva maT, rom Tavs
miscemda mtrebs ionas niSnis mixedviT (maT. 12, 39), ro-
desac ampartavnebs Tavisi sikvdili uCvena, Rirsi gaxa-
da isini maT Tvalwin mieRo igi. aseve mdabalTa Tvalwin
aRdga mkvdreTiT, raTa pirvelT exilaT is, rac sZag-
daT, xolo meoreT exilaT is, rac mowiwebiT uyvardaT.
amdenad, ampartavnebi xedaven mxolod imas, rac aris
Seuracxi sikvdilSi, xolo mdabalT sikvdilze xelmwi-
feba miecaT.
petre: miTxari, amis Semdeg kidev sad cxovrobda es
wmida moRvawe da ra saswaulebi aRasrula iq.
grigoli: wmida mosagre adgilebis gamocvlisas
mtrebs ar gaurboda. man amis Semdegac sastiki brZola
daiTmina TviT borotebis momgonisagan, romelic cxa-
dad aRudga win. monasteri, romelsac hqvia kasino, ma-
Ral mTaze iyo agebuli, kerZod, mis erT farTo bor-
cvze; mTa mis zeviT kidev sam milze iyo aRmarTuli,
TiTqos mwvervaliT varskvlavebisken iswrafoda.
80
mwvervalze uZvelesi bomoni idga, romelSic, Zveli
warmarTebis Cveulebis mixedviT, ugunuri xalxi apo-
lons scemda Tayvans. uSualod demonTa sakurTxevel-
Tan tyis koromi iyo, sadac ugunur urwmunoTa brbo
uricxv msxverpls swiravda. iq misulma wmindanma kerpi
Semusra, samsxverplo daaqcia, tye gadawva da apolonis
taZari wmida martinis taZrad aqcia, apolonis sam-
sxverplos adgilze wmida ioanes taZari aago da iq mi-
sul xalxs daucxromeli qadagebiT WeSmariti rwmeni-
saken mouwodebda. magram uZvelesma mterma es mSvidad
ver aitana: is ara farulad an ZilSi, aramed cxadad
warmoudga wmida mamas da imdenad xmamaRla dastiroda
Tavis danakargs, rom misi xma Zmebsac esmodaT, Tumca
TvaliT ver xedavdnen. rogorc Semdeg wmindani mowafe-
ebs mouTxrobda, kacis es sazareli mteri gacecxlebu-
li da pirdabCenili ekveTa, Tan cecxlovan Tvalebs ub-
rialebda. yvelas esmoda eSmakis sityvebi. jer wmida ma-
mas mimarTa. rodesac man mters ar upasuxa, myisve misi
Zageba daiwyo. radgan Zaxilze: `benediqte, benediqte!~
ver gaigona misgan pasuxi, myisve daiyvira: `wyeuli
xar, da ara _ kurTxeuli, ra gaqvs CemTan saerTo?~ mag-
ram droulia sxva SemTxvevebi movigonoT, rodesac
RmrTis monas es uZvelesi mteri ebrZoda. boroti wmin-
dans xalisiT ucxadebda brZolas, magram uxalisod uT-
mobda gamarjvebas.
81
Tavi mecxre
wmindanis locviT aziduli qva
erTxel am monastris Zmebi TavisTvis sacxovreblebs
agebdnen; monastris SuagulSi ido qva, Zmebs SenobaSi
misi Cayoleba hqondaT gadawyvetili. orma da samma misi
aweva ver SeZlo. maT sxvebic SeurTdnen, magram qva ise
uZravad ido, TiTqos miwaSi fesvebi hqonda gadgmuli.
cxadi iyo, rom masze uZvelesi mteri ijda da amitom
ver SeZlo misi daZvra mravali adamianis xelma. am wina-
aRmdegobis gamo sTxoves wmida mamas mosuliyo da loc-
viT gaegdo eSmaki, raTa qvis daZvra SeZlebodaT. is mo-
vida, locva aRavlina, akurTxa Zmebi da maT qva iseTi
siswrafiT aswies, TiTqos simZime arc hqonoda.
Tavi meaTe
warmosaxviTi xanZari
wmindanma ineba, rom iq, sadac qva ido, miwa gaeTxa-
raT. Zmebma sakmaod Rrma ormo gaTxares da iq spilenZis
kerpi aRmoaCines. rogorc ki is puris sacxobSi Seag-
des, myisve cecxli gamoCnda da monazonTa TvalSi TiT-
qos mTel Senobas moedo. rodesac yvelani wylisTvis
gaiqcnen, raTa warmosaxviTi xanZari CaeqroT, xmaurze
wmida mama gamovida. is ver xedavda xanZars, romelic
Zmebs warmoudgaT, myisve locva aRavlina da cru xan-
ZriT motyuebul Zmebs ubrZana Tvalebze jvari gamoesa-
xaT, raTa puris sacxobic uvnebeli exilaT da aRarc
cecxlis enebi daenaxaT, romelic maT mterma moaCvena.
82
Tavi meTerTmete
monazoni, romelic Camoqceulma kedelma moiyola
da wmida benediqtes locviT daubrunda sicocxle
erTxel Zmebi monastris kedlebs amaRlebdnen, xolo
wmida mama am dros senakSi loculobda. mas borotis
mzraxveli mteri gamoecxada da Caagona momuSave Zmeb-
Tan gasuliyo. wmindanma myisve Zmebs amcno macnes piriT:
`Zmebo, frTxilad imuSaveT, imitom, rom boroti suli
mogixdebaT~. wargzavnils sityva ar hqonda damTavre-
buli, rom borotma kedlis is nawili gadaaqcia, ro-
melsac agebdnen da erTi monazonis morCils daeca. yve-
lani damwuxrdnen da Tavzardacemulni iyvnen ara ked-
lis gadmoqceviT, aramed _ Zmis sikvdiliT da mwared
atirebulni maSinve mama benediqtesTan gaemarTnen, rom
momxdari misTvis emcnoT. man ubrZana daSavebuli yrmis
sxeuli masTan moesvenebinaT. is zeda samosSi Sexveuli
miasvenes, radganac kedlis dacemis gamo Zvlebic ki Se-
musvrili hqonda. wmindanma brZana senakSi dafenil Wi-
lofze daesvenebinaT, romelzec locvis dros dgeboda.
Zmebs ubrZana, gasuliyvnen, kari Caketa da mxurvaled
iloca. sakvirveli saqme aResrula! man myisve uvnebeli
da janmrTeli gagzavna morCili imave samuSaos Sesas-
ruleblad, anu ZmebTan erTad kedlis mSeneblobis da-
sasruleblad. ase iqna Sercxvenili uZvelesi mteri,
romelsac surda benediqtesTvis yrmis daRupviT dae-
cina.
83
Tavi meTormete
monazvnebi, romelTac sazrdeli senakis gareT mii-
Res
wmida mosagres sxva niWebTan erTad RmerTisgan wi-
naswarmetyvelebis niWic eboZa. is momavalze winaswar-
metyvelebda da masTan myofebs mouTxrobda, Tu ra xde-
boda maTgan moSorebiT. monastris ganwesebis Tanaxmad,
monastris gareT raime saqmeze gasuli Zmebi arc saW-
mels iRebdnen da arc sasmels da am wess mkacrad icav-
dnen. erTxel morCilebis gamo monastridan gasul Zmebs
Zlier SeagviandaT. maT Seityves, rom erTi RmrTismo-
SiSi dedakacis saxlTan imyofebodnen, masTan Sevidnen
da saWmeli miiRes. monasterSi gvian dabrunebulebma ma-
misgan locva-kurTxeva iTxoves. is gamocdis mizniT da-
ekiTxa: `sad WameT?~ maT miuges: `arsad~. amaze mamam mi-
ugo: `rad cruobT? gana ar SexvediT ama da am dedakac-
Tan saxlSi? gana esa da es ar miiReT? gana amdeni sasmisi
ar SesviT?~ amgvarad, rodesac Rirsma mamam dedakacis
stumarTmoyvareobaze, saWmlis saxeobasa da sasmelis
odenobaze mouTxro, maT yvelaferi daadastures, mis
ferxTiT ZrwoliT davardnen da codva aRiares. man Se-
codeba maSinve miuteva da daariga, rom masTan aryofnis
drosac iseve moqceuliyvnen, rogorc misi Tandaswre-
biT da scodnodaT, rom is suliT mudam maTTan aris.
84
Tavi mecamete
wmida mamam Seicno, rom monazon valentinianes Zmam
gzaSi saWmeli miiRo
monazon valentinianes, romelic ukve vaxseneT, hyav-
da Zma. is eriskaci iyo, friad RmrTismoyvare. mas wesad
hqonda yovelwliurad gamgzavrebuliyo wmida benediq-
tes monasterSi, raTa RmrTis monis sityva moesmina da
RviZli Zma moenaxulebina. is gzaSi arasodes iRebda
saWmels. erTxel, rodesac monasterSi midioda, mas
sxva adamianic daemgzavra, romelsac Tan sagzali mih-
qonda. ukve gviani iyo, rodesac am ukanasknelma Tqva:
`Zmao, sazrdeli miviRoT, raTa gzaSi ar davuZlur-
deT~. man ki miugo: `ara, Zmao, radgan Cveulebad maqvs
mama benediqtesTan uzmo mivide~. amis gagonebaze Tanam-
gzavri droebiT dadumda, magram cotaodeni manZilis
gavlis Semdeg kvlav arwmunebda mieRoT sazrdeli. is,
vinc gadawyvita gza marxviT gaelia, ar Tanxmdeboda.
Tanamgzavri isev dadumda da gadawyvita ramdenime xani
Tavadac emarxula. Soreulma mogzaurobam isini daqan-
ca, gzaSi mindori da wyaro SexvdaT, sadac dasvenebas
SeZlebdnen. maSin Tanamgzavrma Tqva: `aha, wyalic aris,
mindoric, saamo adgilic, davisvenoT, rom Semdeg gzis
gagrZeleba SevZloT~. es sityvebi yurs eama, adgilma
Tvali moxibla; valentinianes Zma mesame SeTavazebaze
daTanxmda Tanamgzavrs da saWmeli miiRo. saRamoxans mo-
nasters miaRwia, Rirs benediqtes mieaxla da darigeba
sTxova, magram wmida mamam maSinve imisTvis amxila, rac
gzaSi Caidina: `rogor moxda, Zmao, rom veragma mterma,
romelic Tanamgzavris piriT gesaubreboda, verc pirve-
85
lad gacduna da verc meored, magram mesamed gacduna da
Tavisi survilisamebr dagamarcxa?~ rodesac mwirma Ta-
visi unebisyofoba Seicno, wmindanis ferxTiT davarda
da miT umetes iglovda Tavis Secodebas da rcxvenoda,
rom mama benediqtes Tvalwin Sescoda, miuxedavad misi
iq aryofnisa.
petre: vxedav, rom wmida mosagreSi elises Semecne-
bis suli iyo (4 mef. 5, 25-26), romelmac ise Seicno, ra
Caidina misma mowafem misi aryofnis dros, TiTqos iq
yofiliyo.
Tavi meToTxmete
mefe totilas TvalTmaqcoba, romelic wmindanma
amxila
grigoli: dadumdi petre, radgan umetessac Seityob.
guTebis Semosevis Jams mefe totilam gaigo, rom wmida
mosagres winaswarmetyvelebis niWi hqonda. is monas-
trisken gaemarTa, mis Soriaxlos gaCerda da msaxuri
gagzavna, rom wmindanisTvis misi mosvlis Sesaxeb ecno-
bebina. wmindanma SemouTvala misuliyo, Tavad ki mis Se-
saxvedrad gaemzada. undoblobis gamo mefe gakadnierda
gamoecada, marTlac hqonda Tu ara RmrTis kacs winas-
warmetyvelebis niWi. erT-erT saWurvelTmtvirTvels,
saxelad rigos, mefem Tavisi fexsacmeli Caacva, samefo
samosiT Semosa da ubrZana wmindans rogorc mefe ise
wardgomoda, Tan amalis sami wevri gaayola, kerZod,
bulTi, roderiki da blindini. isini rigos aqeT-iqiT
unda gahyolodnen, romelic RmrTis monis winaSe mefe
86
totilad unda warmdgariyo. garda amisa, sxva msaxure-
bi da saWurvelTmtvirTvelnic gaayola, raTa rogorc
samoslis, aseve amalis mixedviTac namdvil mefes dam-
sgavseboda. rodesac samosliTa da amaliT damSvenebuli
rigo monasterSi Sevida, wmida mosagre myisve Camojda,
daacada mosulT iseT manZilze miaxlovebodnen, rom mi-
si xma gaegoT da SesZaxa: `ganiSore, Svilo Cemo, gani-
Sore, rac gitvirTavs, ar aris Seni~. rigo maSinve mi-
waze daemxo, igi SeZrwunda imis gamo, rom gakadnierda
moetyuebina aseTi adamiani. yvela misi mxlebelic miwas
ganerTxa. fexze wamodgomis Semdeg wmindanTan miaxloe-
ba ver gabedes, dabrundnen TavianT mefesTan da SiSiT
akankalebulebma uambes, benediqtem maTi sicrue rogor
swrafad amxila.
Tavi meTxuTmete
winaswarmetyveleba, romelic imave mefe totilasa
da qalaq kanuziumis episkoposis mimarT gamoiTqva
maSin totila wmida mamas Tavad eaxla. roca dainaxa,
axlos misvla ver gabeda da miwaze daemxo. RmrTis kacma
orjer da samjer uTxra: `wamodeqi~, magram is mis wi-
naSe adgomas ver bedavda. maSin benediqte, ieso qristes
mona, TviTon miuaxlovda miwaze garTxmul mefes, wamoa-
yena, ujero saqmeTa gamo amxila da ramdenime sityviT
momavali uwinaswarmetyvela. `mraval borotebas Cadi-
xar, _ Tqva man, _ mravali borotebac Cagidenia, Tumca
momavalSi moinanieb ukeTurebas. romSi Sexval, zRvas
gadalaxav, cxra weli imefeb, magram meaTe wels mokvde-
87
bi~. am sityvebma mefe Zlier SeaSina, misgan locva gamo-
iTxova da mas Semdeg uklo sisastikes. ramdenime xanSi
totila Tavs daesxa roms, Semdeg siciliaSi wavida, xo-
lo mefobis meaTe wels, yovlisSemZle RmerTis nebiT,
mefoba sicocxlesTan erTad dakarga.
am RmrTis monasTan xSirad modioda kanuziumis ekle-
siis winamZRoli, romelic misi cxovrebis gamo benediq-
tes Zlier uyvarda. benediqtesTan saubarSi, mefe to-
tilas Tavdasxmisa da romis daqcevis gamo, episkoposma
Tqva: `es mefe qalaqs ise mospobs, rom iq veRaravin ic-
xovrebs~. wmindanma miugo: `roms warmarTebi ki ar da-
aqceven, aramed saSineli qariSxlebis, Tavdasxmebisa da
miwisZvrebis Sedegad TavisiT daiqceva~. am winaswar-
metyvelebis saidumlo CvenTvis ukve dResaviT naTelia:
Cveni TvaliT vxedavT am qalaqSi darRveul kedlebs, ga-
daqceul saxlebs, damxobil taZrebs, vxedavT TandaTan
rogor iqceva nangrevebad Zveli Senobebi. es ambavi bene-
diqtes mowafe honoratma miambo, romelmac amis Sesaxeb
Seityo ara TviT wmindanisgan, aramed _ Zmebisgan.
Tavi meTeqvsmete
demonisgan droebiT gaTavisuflebuli klerikosi
imxanad qalaq akviniumis eklesiis klerikosi demonma
Seipyro. am eklesiis winamZRoli, Rirsi konstanti, mas
mowameTa saflavebTan gzavnida. magram wmida mowameebma
misTvis janmrTelobis miniWeba ar inebes imis gamo, rom
gamoCeniliyo, Tu rogori madli ganisvenebda benediq-
teze. klerikosi RmrTis mona benediqtesTan miiyvanes,
88
romelmac ieso qristesadmi aRvlenili locviT myisve
gandevna Sepyrobili adamianisgan boroti suli. gan-
kurnebuls man mcnebad daudo: `wadi, amieridan ar Wamo
xorci da arasodes Seimoso samRvdelo xarisxi, Torem
im dResve, rodesac gakadnierdebi da samRvdelo xa-
risxs Seimosav, kvlav eSmakis Zalauflebis qveS aRmoC-
ndebi~. klerikosi gamojanmrTelebuli dabrunda da
radgan axali sasjeli, rogorc wesi, aSinebs suls,
erT xans icavda wmida mamis miTiTebas. wlebis Semdeg,
rodesac masze ufrosebi amqveynidan gavidnen, man ganiz-
raxa samRvdelo xarisxiT umcrosebze upiratesi gam-
xdariyo, RmrTis kacis sityvebi droTa ganmavlobaSi
daiviwya da samRvdelo dass SeuerTda. eSmaki, romel-
mac adre datova igi, myisve daeufla da sikvdilamde
tanjavda.
petre: wmida benediqte, rogorc Cans, TviT saRmrTo
saidumloebs swvdeboda, radgan ganWvrita, rom es kle-
rikosi eSmakis xelT aRmoCndeboda, Tuki samRvdelo
dasTan SeerTebiT gakadnierdeboda.
grigoli: rogor ar ecodineboda saRmrTo saidum-
loni imas, vinc RmrTis mcnebebs icavda, radgan dawe-
rilia: `xolo romeli Seeyos ufalsa, erT sul ars~
(1 kor. 6, 17).
petre: Tuki is, vinc ufals Seeyofa, erT sul ars
masTan, maSin igive didebuli mqadagebeli (mociquli
pavle) ratom ambobs sxvagan: `vin cna gonebaÁ uflisaÁ?
anu vin Tana-mzraxval eyo mas?~ (rom. 11, 34). Seusaba-
mod meCveneba, erT sul iyo vinmesTan da ver icna misi
goneba.
89
grigoli: ramdenadac wmida mamebi RmerTs SeerTvian,
cnoben RmerTis gonebas. radgan igive mociquli ambobs:
`vin-me ukue icis kacman kacisaÁ, garna sulmanve kacisa-
man, romeli ars misTana? egreca RmrTisaÁ aravin icis,
garna sulmanve RmrTisaman~ (1kor. 2, 11), da imis saCve-
neblad, rom icnobs RmerTs, ambobs: `Cuen suli ara amis
soflisaÁ mogÂRebies, aramed suli igi, romel ars
RmrTisagan~ (1 kor. 2, 12). da kidev: `romeli Tualman
ara ixila, da yursa ara esma, da gulsa kacisasa ara
mouÃda, romeli ganumzada RmerTman moyvareTa TÂsTa.
xolo Cuen RmerTman gamogÂcxada sulisa mier TÂsisa~
(1 kor. 2, 9-10).
petre: Tuki am mociquls RmerTis sulma saRmrTo sa-
idumloni gamoucxada, maS rogorRa ambobs: `O, siRrme
simdidrisa da sibrZnisa da mecnierebisa RmrTisaÁ! vi-
Tar gamouZiebel arian gankiTxvani misni da gamoukvle-
vel arian gzani misni!~ (rom. 11, 33). da am sityvebze
sxva kiTxva miCndeba. wmida winaswarmetyveli daviTi
ufals eubneba: `bagiTa CemiTa miuTxren yovelni samar-
Talni pirisa Senisani~ (fs. 118, 13). ratom amtkicebs
wmida pavle, rom gamouZiebel arian gankiTxvani ufli-
sani, rodesac daviTi mowmobs, rom ara marto icoda yo-
velni samarTalni uflisani, aramed miuTxrobda kidec
Tavisi bageebiT.
grigoli: orive kiTxvaze ukve gipasuxe mokled, ro-
desac giTxari: ramdenadac wmida moRvaweni RmerTs
SeerTvian, maTTvis ucnobi ar aris uflis goneba, rad-
gan yoveli, vinc saTnoebaTa gziT uflis mimdevaria, mas
SeerTvis. magram, radgan xorciT arian damZimebulni,
90
ufalTan mouklebelad yofna ar ZaluZT. amitom, ramde-
nadac SeerTvian mas, imdenad ician RmerTis dafaruli
gangeba; xolo ramdenadac ganeSorebian mas _ ar ician.
radgan misi saidumlos wvdoma srulyofilad ar Za-
luZT, mowmoben, rom gamoukvlevel arian gankiTxvani
misni. radgan gonebiT SeerTvian mas, am erTobis gziT
wmida werilis sityviT an saidumlo gamocxadebebis sa-
SualebiT gulisxmayofen da Seicnoben saRmrTo gangebas
da auwyeben sxvebsac. amgvarad, maT ar ician gangeba, ro-
melzec TviT ufali daidumebs, xolo RmerTisgan nauw-
yebi ician. amitom, rodesac wmida winaswarmetyvelma
daviTma Tqva: `bagiTa CemiTa miuTxren yovelni samar-
Talni~, iqve daumata: `pirisa Senisani~, TiTqosda amiT
ambobs: is gangeba SevZeli Semecno da meuwyebina, ro-
melTa Sesaxeb memcno Sens bageTagan, radgan imas, rasac
ar ambob, ueWvelia farav Cveni Semecnebisgan. amitom wi-
naswarmetyvelisa da mociqulis azrebi eTanxmeba urTi-
erTs _ gamouZiebel arin gankiTxvani RmrTisani; mag-
ram, romelTac is gamoTqvams Tavisi bageebiT, exareba
adamianTa piriT, radgan adamianebs SeuZliaT Seicnon
mxolod is, rasac RmerTi gamoucxadebs, xolo dafa-
ruls ver Seicnoben.
petre: amgvarad, Cemi kiTxva Tavadve Seicavda pasuxs.
miambe, geTayva, Tu kidev ici raime am mosagris saswaul-
Tagan.
91
Tavi meCvidmete
winaswarmetyveleba monastris dangrevis Sesaxeb,
romelic wmida mamam gamoTqva
saxelovani kaci, saxelad Teoprobi, romelic bene-
diqtes xelmZRvanelobiT cxovrobda, RmrTis saTno
cxovrebis gamo misi udidesi ndobiT sargeblobda. er-
Txel benediqtes senakSi Sesul Teoprobs is mwared
atirebuli daxvda. Teoprobi didxans idga da Sescqe-
roda wmida mama rogor Rvrida cremls, Tanac ara im-
gvars, rogorc Cveulebriv locvis dros Rvrida, ara-
med mtkivneulad iurvoda, da daekiTxa, ra iyo misi ase-
Ti Wmunvis mizezi. RmrTis kacma myisve miugo: `es monas-
teri, romelic me avaSene da yovelive, rac ZmebisTvis
aris momzadebuli, yovlisSemZle RmerTis gangebiT
warmarTebis xelSi gadava. RmerTisgan isRa gamoviTxo-
ve, rom aq mcxovreb ZmaTa sulebi mommadlos~. es winas-
warmetyveleba mxolod Teoprobma icoda. Cven vxedavT,
rom axda igi, radgan viciT, monasteri longobardebma
daaqcies. RamiT, rodesac Zmebs eZinaT, longobardebi
monasterSi SeiWrnen; maT yvelaferi gaitaces, magram
arc erTi adamiani ar wauyvaniaT: yovlisSemZle Rmer-
Tma aRasrula is, rac Tavis erTgul mona benediqtes
aRuTqva, anu qoneba warmarTebs gaatana, xolo sulebi
daifara. am SemTxvevaSi wmida benediqtesTan iseTive ram
aRsrulda, rac erT dros mociqul pavlesTan (saqme
27, 22-44), romelsac zRvaze qariSxlis Semdeg RmerTma
nugeSad TanamgzavrTa sicocxle mimadla, Tumca xomal-
di tvirTTan erTad dainTqa.
92
Tavi meTvramete
gadamaluli WurWeli, romlis Sesaxeb wmida mamam
suliT Seityo
erTxel Cveni eqsilarati, romlis moqcevis Sesaxeb
Tavadac ici, winamZRvarma ori Tixis WurWliT (rom-
lebsac xalxi flakonebs uwodebs) Rvinis mosatanad
gagzavna. man erTi moitana, meore ki gzaSi gadamala,
magram wmida mamam, romlisTvisac mis aryofnaSi Cadeni-
li saqcieli dafaruli ar rCeboda, motanili WurWeli
madlobiT miiRo da mimavali yrma daariga: `gafrTxil-
di, Svilo Cemo, im WurWlidan, romelic gadamale, ar
dalio, frTxilad daxare da naxav, SigniT ra aris~.
RmrTis kacisgan is aRelvebuli gamovida da imis Sesa-
mowmeblad, rac gaigona, wavida da WurWeli daxara, sa-
idanac gveli gamosrialda. maSin yrma eqsilarati, mxi-
lebuli imiT, rac naxa RvinoSi, Tavisive namoqmedariT
SeZrwunda.
Tavi mecxramete
damaluli xelsaxocebi, romelTa Sesaxeb wmida be-
nediqtem Seityo
monastris siaxloves erTi sofeli mdebareobda, sa-
dac wmida benediqtem uamravi adamiani kerpTayvanismcem-
lobidan RmerTis rwmenaze moaqcia. iqve ramdenime wmi-
da dedakaci cxovrobda. wmindani cdilobda sulieri
sargeblobisTvis Zmebi maTTan xSirad gaegzavna. er-
Txel Cveulebriv gagzavna, magram gagzavnilma monazon-
ma qadageba-swavlebis Semdeg, mowese dedebisgan saCuq-
93
rad xelsaxocebi miiRo da ubeSi damala. dabrunebisTa-
nave RmrTis monam igi guliswyromiT amxila: `rogor
Sevida uRirseba Sens wiaRSi?~ magram is TiTqosda ga-
moSterdao, daaviwyda, rac Caidina da ver mixvda, ris-
Tvis sayvedurobdnen. benediqtem uTxra: `nuTu ar viya-
vi iq, rodesac RmrTis mxevlebs xelsaxocebi gamoarTvi
da ubeSi Caide?~ damnaSave myisve mis ferxTiT davarda,
codva Seinana da ubeSi damaluli xelsaxocebi gadaagdo.
Tavi meoce
monazvnis ampartavnuli gulisTqma, romelic wmida
mamam Seicno
erTxel, saRamoxans, Rirsi mama sazrdels iRebda,
erT monazons xelSi kelaptari epyra da unaTebda. wmi-
da mama miirTmevda, xolo is mis win kelaptriT xelSi
idga da boroti sulis waqezebiT gulSi amgvarad fiq-
robda: `vin aris is, rom mis winaSe vidge, man Wamos, me
ki kelaptari meWiros da vemsaxuro?~ RmrTis kacma mas
maSinve mxilebiT mimarTa: `gulze jvari gamoisaxe,
Zmao, ras fiqrob? gamoisaxe jvari gulze~. myisve Zmebs
mouxmo, ubrZana misTvis lampari CamoerTmiaT, TviT mas
ki ubrZana daetovebina msaxureba da Tavis senakSi gan-
martoebuliyo. Zmebis kiTxvaze, Tu ras fiqrobda is
gulSi, man Tanamimdevrulad mouTxro, rogori ampar-
tavnuli gulisTqma daeufla da wmida mamis winaaRmdeg
gonebaSi ra sityvebs ambobda. maSin yvelasTvis cxadi
Seiqna, rom Rirsi benediqtesgan dafaruli araferi
rCeboda da mas idumali zraxvebic yurSi Caesmoda.
94
Tavi ocdameerTe
orasi sawyao fqvili, romelic SimSilobis dros
wmida mosagris senakTan aRmoaCines
erTxel kampaniis olqis im nawilSi SimSiloba mZvin-
varebda da xalxi sanovagis did naklebobas ganicdida:
TviT benediqtes monastersac aRar hqonda xorbali, pu-
ric TiTqmis gamoilia, trapezis dros ZmebisTvis xuTi-
ode puri Zlivs moiZies. rodesac Rirsma mamam maTi mwu-
xareba SeniSna, Seecada mSvidi mxilebiT gamoesworebina
maTi sulmokleoba da daemSvidebina dapirebiT: `rad
SegiZrwundaT gulebi puris simciriT? marTalia, dRes
cotaa, xval samagierod uxvad geqnebaT~. meore dRes mi-
si senakis win tomrebiT orasi sawyao fqvili naxes:
dRemde ucnobia, yovlisSemZle RmerTma es Semowiru-
loba visi xeliT gamougzavna. rodesac amis Sesaxeb
Zmebma Seityves, RmerTs madloba aRuvlines da iswav-
les, siuxvis moklebis gamo TviT uqonlobis Jamsac ar
Seorguldnen.
petre: miTxari, geTayva, am RmrTis monaSi winaswar
xedvis suli mouklebelad iyo, Tu mxolod drodadro
aRivseboda misi goneba winaswarmetyvelebis suliT?
grigoli: winaswarmetyvelebis suli, petre, winas-
warmetyvelTa gonebas yovelTvis ar gananaTlebs. ro-
gorc suliwmindis Sesaxeb aris dawerili: `sulsa vid-
reca unebn, qrin~ (ioan. 3, 8). unda vicodeT, rom is
`qrin~ _ rodesac da ratomac inebebs. magaliTad, ro-
desac daviTma hkiTxa naTans (2 mef. 7, 3-17), SeZlebs Tu
ara (daviTi) taZris agebas, naTanma jer dadebiTad upa-
suxa, xolo Semdeg uaryofiTad. rodesac elisem mtira-
95
li dedakaci dainaxa da misi tirilis mizezi ar icoda,
yrmas, romelic mas tirils ukrZalavda, uTxra: `acade
da nu etyK, rameTu tkivneul ars, da ufalman damala
Cemgan da ara miTxra me~ (4 mef. 4, 27). am SemTxvevaSi
yovlisSemZle RmerTi moqmedebs udidesi gulmowyale-
biT: winaswarmetyvelebis suls zogjer aniWebs, zog-
jer mouRebs. am gziT winaswarmetyvelis gonebas aRa-
maRlebs da simdableSiac icavs, raTa sulis mosvlisas
xedavdnen, RmerTi maTze ras aRasrulebs, xolo masTan
ganSorebisas Seicnon, sakuTari Zalebis amara rogori
uZlurni arian.
petre: darwmunebuli var, marTlac isea, rogorc
Sen amtkiceb. gTxov, miambe, Tu gagondeba kidev raime
Rirsi benediqtes Sesaxeb.
Tavi ocdameore
teracinis monastris ageba, rogorc amis Sesaxeb
xilvaSi emcno wmida benediqtes
grigoli: erTma RmrTismoSiSma kacma wmida benediq-
tes sTxova Tavisi mowafeebi waregzavna, raTa mis ma-
mulSi, qalaq teracinis maxloblad monasteri aegoT.
benediqte mis Txovnas daeTanxma, ramdenime Zma gagzavna
da maT winamZRvari da misi moadgilec daudgina. gam-
gzavrebis win maT dahpirda: `wadiT, me ama da am dRes
moval da giCvenebT, sad unda aagoT taZari, sad _ ZmaTa
satrapezo, sad _ sastumro momsvlelTa misaRebad da
sxva aucilebeli nagebobebi~. maT locva-kurTxeva mii-
Res, im adgilze gaemgzavrnen, daniSnul dRes mouTmen-
96
lad elodnen da monastris mSeneblobisTvis yovelive
aucilebeli moamzades. daniSnuli dRis win, im RmrTis
monas, romelic winamZRvrad iqna dadgenili da mis mo-
adgiles, wmida mama ZilSi gamoecxada da zedmiwevniT
mianiSna, sad ra unda aegoT. gaRviZebulebma nanaxi er-
TmaneTs gaandes, magram ZilSi nanaxs mTlad ver mien-
dvnen da RmrTis kacs daelodnen, radgan igi mosvlas
dahpirda. rodesac daniSnul dRes wmindani ar movida,
damwuxrebulebi mividnen masTan da uTxres: `mamao, ge-
lodiT, gvegona, rom dapirebisamebr moxvidodi da gviC-
venebdi, sad ra unda agvego, magram ar moxvedi~. man upa-
suxa: `Zmebo, amas rad ambobT? nuTu dapirebisamebr ar
movedi?~ kiTxvaze: `rodis moxvedi?~ _ man miugo: `nu-
Tu orive Tqvengans ZilSi ar gamogecxadeT da adgilebi
ar migiTiTeT? wadiT da rac gesmaT da ixileT, monas-
tris Senoba imgvarad aageT~. maT es sityvebi didi gak-
virvebiT moismines, xsenebul mamulSi dabrundnen da
monastris yvela Senoba ise aages, rogorc ZilSi ixi-
les.
petre: msurs vicode, rogor SeiZleboda momxdari-
yo, rom Zmebisgan Sors myof wmindans mZinareTaTvis mi-
TiTeba mieca, rac maT ZilSi ixiles da esmaT.
grigoli: petre, rad eWvob da gamoeZieb, Tu ragva-
rad aResrula es saqme? sruliad cxadia, rom suli bev-
rad ufro advilad gadaadgildeba, vidre sxeuli. wmida
werilis damowmebiT ueWvelad viciT, rom iudeidan aR-
tacebuli winaswarmetyveli (ambakumi), uecrad daeSva
qaldeaSi saWmliT xelSi (dan. 14, 33-39), romliTac wi-
naswarmetyveli (danieli) asazrdova da Semdeg iseve
97
meyseulad iudeaSi aRmoCnda. amrigad, Tuki ambakums Se-
eZlo sxeuliT ase Sors gadaadgilebuliyo da wamisyo-
faSi saWmeli mietana winaswarmetyvelisTvis, ra gasak-
viria, Tuki benediqte iq mivida, sadac suliT iswrafo-
da da mZinare Zmebis sulebs uTxra is, rac saWiro iyo?
rogorc iman sxeuliT miaRwia sxeulis gamosakvebad,
ise aman _ sulierad, sulieri cxovrebis mosawyobad.
petre: Senma sityvam, gamogitydebi, eWvi gamifanta,
magram minda vicode, es mosagre Cveulebriv saubarSi
rogori iyo?
Tavi ocdamesame
ori enkratisi (monazoni dedebi), romlebic sik-
vdilis Semdgom wmida benediqtes mier evqaristia-
ze aRvlenili locviT eklesiis wiaRSi iqnen dab-
runebulni
grigoli: wmida benediqtes sruliad Cveulebrivi
saubaric, petre, sulier Zalas moklebuli ar iyo: visi
gulic RmerTisken iswrafoda, imis bageTagan gamosuli
sityva amao arasodes yofila. Tuki odesme raimes daum-
tkiceblad gamoTqvamda, mxolod muqariT, maSinac ki mi-
si sityva iseTi Zalmosili iyo, TiTqos gadaWriT gamo-
eTqvas, saboloo ganaCenis saxiT. magaliTad, misi monas-
tris siaxloves ori warCinebuli RmrTismosavi enkra-
tisi Tavissave saxlSi sulis cxonebisTvis iRvwoda.
maT erTi RmrTismoSiSi kaci Seeweoda da sicocxlis-
Tvis yovelive aucilebels awvdida. zogierT adamianSi
warmomavloba sulmdablobas Sobs da Tavs mxolod imis
98
gamo ganidideben, rom TavianTi warmomavloba axsovT.
xsenebulma dedebmac ena srulad ver moTokes, Tavs saT-
noebis garegani safarveliT ifaravdnen da im RmrTis-
moSiS monas, romelic maT saarsebo saSualebebs awvdi-
da, mouridebeli sityvebiT xSirad Seuracxyofdnen. is
didxans iTmenda, magram Semdeg RmrTis kacs eaxla da
uambo, dedebisgan ra Seuracxyofas iTmenda. wmindanma
maT Sesaxeb es rom gaigo, maSinve SeuTvala: `enebi moiz-
RudeT; Tuki ar gamoswordebiT, eklesiisgan gan-
gkveTT~. gankveTis Sesaxeb man, cxadia, warmoTqva ara
gadaWriT, aramed _ mxolod muqariT. qalwulebs nakli
odnavadac ar gamousworebiaT, ramdenime dRis Semdeg ki
aResrulnen da taZarSi dakrZales. rodesac im taZarSi
liturgia aRevlineboda da diakvani warmoTqvamda sit-
yvebs: `kaTakmevelno ganvediT~, _ im mowese dedebis aR-
mzrdeli qali, romelsac wesad hqonda maT saxelze uf-
lis mimarT Sesawiravi gaeRo, xedavda, isini saflavebi-
dan rogor dgebodnen da taZridan gadiodnen. ramdenime
xilvis Semdeg aRmzrdels moagonda, Tu ra uTxra maT
RmrTis kacma, rodesac cocxlebi iyvnen. maT eklesias-
Tan erToba aqvT CamorTmeuli, _ gadawyvita aRmzrdel-
ma, _ radgan ar gamoaswores ena da zne. maSin damwuxre-
bulma qalma amis Sesaxeb RmrTis monas mouTxro. wmida
benediqtem myisve sefiskveri misca da uTxra: `wadi, es
sefiskveri ufals maTTvis Seswire da gankveTilebi
aRar iqnebian~. rodesac es msxverpli Sewirul iqna da
diakvanma kvlav Cveulebisamebr mouwoda, rom kaTakmev-
lebi taZridan gasuliyvnen, mowese dedebi gareT aRar
gasulan. sruliad cxadad Cans, rom gankveTilni kaTak-
99
mevelTa ricxvSi iyvnen, vidre RmrTis monis meoxebiT
ufalma eklesiasTan erTobis Rirsi ar gaxada.
petre: sakvirvelia, jer kidev amqveynad, xrwnad
xorcSi myofma Rirsma mamam, rogor gaxsna sulebi,
romlebic ukve sxva, uxilav msjavrs iyvnen daqvemdeba-
rebulni.
grigoli: sayvarelo petre, nuTu xorcSi ar iyo is,
visac esma aRTqma: `romeli Sehkra queyanasa zeda, krul
iyos igi caTa Sina; da romeli ganhÃsna queyanasa zeda,
Ãsnil iyos igi caTa Sina~ (maT. 16, 19)? Sekvrasa da gax-
snaSi misi memkvidreni isini arian, vinc rwmenisa da ke-
Tilzneobriobis meoxebiT samRvdelo xelmwifebas iRe-
ben. miwier adamians amgvari saqmis aRsruleba rom SeZ-
leboda, cisa da miwis Semoqmedi zecidan qveynad garda-
moxda, _ xorcs TviT sulTa gansjac rom SeZleboda;
RmerTma, romelmac xorcni Seisxna adamianTaTvis, igi
amgvari madlis Rirsi gaxada, _ Cveni uZlureba maSin
daiZlia, rodesac igi RmerTis Zlierebam Seimosa.
petre: sityvis WeSmariteba saswaulis ZaliT mar-
Tldeba.
100
Tavi ocdameoTxe
yrma monazoni, romelsac dakrZalvis Semdeg miwa
ganagdebda
grigoli: erTxel yrma monazoni, romelsac mSoblebi
zomaze metad uyvarda, maTTan gaemgzavra, magram monas-
tridan kurTxevis gareSe gavida da im dResve, maTTan
misvlisTanave, gardaicvala. is dakrZales, magram meo-
re dRes misi sxeuli miwidan amogdebuli naxes. is kvlav
dakrZales, magram momdevno dRes isev amogdebuli aRmo-
aCines. maSin dauyovnebliv wmida benediqtes mimarTes da
cxare cremliT evedrebodnen, rom mas yrmisTvis Sendo-
ba miemadlebina. wmida mamam zeTi akurTxa, misca da uT-
xra: `wadiT, es zeTi mkerdze daasxiT da amgvarad dak-
rZaleT~. rodesac maT brZaneba aRasrules, miwam sxeu-
li Seiwynara da aRar ganugdia. gulisxmayav, petre, es
moRvawe ufal ieso qristesagan rogori madliT iyo mo-
sili: imis sxeuls miwac ki ganagdebda, vinc Rirsi bene-
diqtes brZaneba daarRvia.
petre: cxadad vxedav da gakvirvebuli var.
Tavi ocdamexuTe
monazoni, romelsac monastridan gasvlis Semdeg
urCxuli Sexvda.
grigoli: erTi monazoni gonebagafantulobam Seip-
yro da monasterSi cxovreba aRar surda. wmida mama
gulmodgined Seagonebda da xSirad afrTxilebda, mag-
ram is arafriT Tanxmdeboda ZmobaSi darCeniliyo da
gulisgamawvrilebeli TxovniT _ gaeSva monastridan _
101
Rirs mamas imdenad Seawyina Tavi, rom ganrisxebulma
ubrZana, wasuliyo. gavida Tu ara monastridan, mona-
zons gzaze, pirispir, pirdaRebuli urCxuli Sexvda.
man SeWma daupira, SeSinebulma monazonma ki xmamaRali
yvirili morTo: `miSveleT, urCxuli SeWmas mipirebs~.
Zmebma moirbines, magram urCxuli versad naxes, aTrTo-
lebuli monazoni ki monasterSi daabrunes. man maSinve
aRTqma dado, rom monastridan aRarasodes gavidoda da
mtkiced Seasrula Tavisi aRTqma. amgvarad, wmindanis
locviT, man urCxuli pirispir ixila, romelsac aqamde
ise mihyveboda, rom ver xedavda.
Tavi ocdameeqvse
keTrisgan gankurnebuli yrma
vfiqrob, ar unda gavCumde imis Taobaze, rac gavige
saxelganTqmuli mosagris, antonisgan, romelic miam-
bobda, rom mamamiss yrma keTriT dauavadda, mas Tma gas-
cvivda, xolo kani amoeburca da Cirqis grovas veRar
faravda. mamam is wmida benediqtesTan gagzavna da yrma
maSinve ganikurna.
Tavi ocdameSvide
oqros monetebi, romlebic movalem saswaulebri-
vad aRmoaCina
imasac gadmogcem, rasac benediqtes mowafe, saxelad
peregrine, xSirad miambobda. erT patiosan kacs valebi
daugrovda. man Tavis gadasarCenad erTaderTi saSuale-
ba moifiqra _ wmindanTan misuliyo da eTqva, vali ro-
102
gor amZimebda. wavida monasterSi, moZebna igi da uambo,
rogor iTxovda misgan mevale Tormet oqros. Rirsma ma-
mam sawyali kaci tkbili sityviT daamSvida da uTxra:
`ori dRis Semdeg modi, radgan amJamad araferi maqvs,
rom mogce~. es ori dRe wmindanma Cveulebisamebr loc-
vaSi gaatara. rodesac mesame dRes movale dabrunda, mo-
nastris sakuWnaosTan, sadac purs inaxavdnen, cameti
oqro aRmoaCines. wmida mamam napovni fuli moatanina,
brZana sawyali movalisTvis miecaT da uTxra, Tormeti
mevalisTvis daebrunebina, erTi ki saWiroebisamebr
TviTon gamoeyenebina.
davubrundeT imas, rac wmida benediqtes mowafeebis-
gan Sevityve, romlebic wignis dasawyisSi vaxseneT. erT
adamians mteri friad aWirvebda. is siZulviliT iqamde
mivida, rom farulad sasmelSi Sxams urevda. Tumca
Sxamma ver mokla, magram kani ise auWrelda, rom keTri-
ans hgavda. magram RmrTis kacTan misvlisTanave gamo-
janmrTelda: is iyo mas benediqte Seexo, rom kanis siW-
rele myisve gaqra da Zveleburi ieri daubrunda.
Tavi ocdamerve
minis WurWeli, romelic qvaze daenarcxa da ar da-
imsxvra
im dros, rodesac kampaniis olqSi SimSiloba mZvinva-
rebda, wmindani yvelafers gaWirvebulebs urigebda,
ise, rom sakuWnaoSi cotaodeni zeTis garda aRaraferi
darCa, romelic minis WurWliT inaxeboda. maSin erTma
ipodiakvanma, saxelad aRapitem, daJinebiT moiTxova,
103
rom cotaodeni zeTi misTvis miecaT. wmindanma, romel-
sac gadawyvetili hqonda miwaze yvelaferi gaeca, raTa
zecaSi daeunjebina, brZana mTxovnelisTvis darCenili
zeTi miecaT. sakuWnaos zedamxedvelma monazonma wminda-
nis miTiTeba Tumca gaigo, magram ar aRasrula. rodesac
ramdenime xanSi mas hkiTxes, Seasrula Tu ara brZaneba,
monazonma upasuxa, rom ar gasca zeTi, radgan mTxovne-
lisTvis rom mieca, danarCeni ZmebisTvis aRaraferi
darCeboda. maSin ganrisxebulma wmida benediqtem sxvebs
ubrZana, rom is WurWeli, romelSic cotaodeni zeTi
iyo, fanjridan gadaegdoT, raTa monasterSi daumorCi-
leblobis gamo araferi darCeniliyo. asec moiqcnen. im
fanjris win cicabo, basri qvebiT mofenili flate iyo.
minis WurWeli qvebze daenarcxa, magram uvnebeli dar-
Ca, arc zeTi daRvrila. wmindanma ubrZana amoetanaT
WurWeli da radgan mTeli gadarCa, mTxovnelisTvis mie-
caT. maSin man ZmaTa krebulis winaSe amxila urCi mona-
zoni undoblobisa da ampartavnebisaTvis.
Tavi ocdamecxre
zeTiT avsebuli carieli kasri
amgvari mxilebis Semdeg wmida benediqte ZmebTan er-
Tad locvad dadga. im adgilas, sadac isini loculob-
dnen, idga carieli, Tavdaxuruli kasri. wmindani loc-
vas ganagrZobda. am dros kasris saxuravi aiwia, radgan
masSi zeTi aRmoCnda da moulodnelad mateba iwyo.
kasrs saxuravi moxades, magram zeTma gadmosvla daiwyo
da iatakze daiRvara. amis danaxvaze wmida benediqtem
104
Sewyvita locva da aRarc zeTi daRvrila iatakze. maSin
urCi da urwmuno Zma kidev erTxel daariga, is ki am
macxovnebeli Segonebis Semdeg darcxvenili idga, rad-
gan Rirsma mamam saswauliT uCvena yovlisSemZle Rmer-
Tis Zala, ris Sesaxebac Tavis darigebebSi saubrobda.
mas Semdeg aRaravis Sehqonda eWvi imis dapirebebSi, vi-
sac erT wuTSi TiTqmis carieli minis WurWlis sanac-
vlod zeTiT savse kasris mocema SeeZlo.
Tavi ocdameaTe
demonisgan daxsnili monazoni
erT dRes wmindani mTis mwvervalze agebul netari
ioanes taZarSi midioda; gzad uZvelesi mteri Semoxvda
cxenebis eqimis saxiT, Tan buki da samfexa (cxenebis Se-
sakravi iaraRi) mihqonda. wmindanma hkiTxa: `sad midi-
xar?~ _ man upasuxa: `ZmebTan mivdivar, sasmeli unda
mivce~. wmindani locvaze wavida, romlis dasrulebis-
Tanave ukan dabrunda. borotma sulma ki erTi moxuci
monazoni dainaxa, romelic wyals avsebda, myisve masSi
Sevida, miwaze dasca da saSinlad awamebda. rodesac es
locvidan dabrunebulma wmindanma dainaxa, monazons sa-
xeSi msubuqad Semohkra da myisve ganagdo misgan boro-
ti, romelmac masSi Sesvla gabeda.
petre: msurs vicode, wmida benediqte amgvar saswau-
lebs yovelTvis locvis ZaliT aRasrulebda, Tu mxo-
lod nebis gamovleniT.
grigoli: imaT, vinc keTili saqmeebiT da gonebis siw-
mindiT maradis ufalTan arian, saWiroebis mixedviT Se-
105
uZliaT aRasrulon saswaulebi rogorc erTi, ise meo-
re gziT. amgvarad, zogjer locviT aRasruleben, xolo
zogjer _ Tavisi xelmwifebiT. wmida ioane maxarebeli
gveubneba: `raodenTa-igi Seiwynares, mosca maT Ãelmwi-
febaÁ Svil RmrTisa yofad~ (ioan. 1, 12). Tuki arseboben
iseTi adamianebi, romelTac xelmwifeba aqvT Svil
RmrTisa yofad, maS rad aris gasakviri, rom aseTebs Ta-
vianTi xelmwifebiT ZaluZT aRasrulon saswaulebi?
maT rom orgvarad ZaluZT aRasrulon saswaulebi, kar-
gad adasturebs wmida mociqul petres magaliTi, ro-
melmac gardacvlili tabiTa locviT mkvdreTiT aRad-
gina (saqme 9, 39-41), xolo cru anania da safira mxile-
bis gziT sikvdils gadasca (saqme 5, 1-10). ar aris naT-
qvami, rom is maTi mokvdinebisTvis loculobda, aramed
mxolod maTi codva amxila. amgvarad, cxadia, rom wmin-
danebi saswaulebs TavianTi xelmwifebiT aRasruleben,
zogjer ki _ locviT, rogorc petrem waarTva sicoc-
xle ananias da safiras, xolo tabiTas locviT mianiWa
igi. erTbaSad magondeba wmida benediqtes mier aRsru-
lebuli ori saswauli, romelTagan erTi uflisgan mo-
niWebuli xelmwifebiT aRasrula, xolo meore _ loc-
viT.
106
Tavi ocdameTerTmete
Sekruli glexi, romelic wmindanis SexedviT Rve-
debisagan gaTavisuflda
erTi guTi, saxelad cala, romelic arianul eress
misdevda maTi mefis _ totilas dros, marTlmadidebe-
li eklesiis sasuliero moRvaweebis mimarT saSineli
siZulviliT iyo aRvsili. Tuki romelime mRvdelmsa-
xurs an monazons Tvals mohkravda, is cocxali mas Tavs
ver daaRwevda. erT dRes angarebiTa da avazakobiT aR-
Zrulma guTma wameba dauwyo erT soflel kacs. wamebiT
Zleulma guTs uTxra, rom Tavisi saunje RmrTis mona
benediqtes misca, raTa dro moego da sicocxle gadaer-
Cina, Tuki mtarvali mis sityvebs irwmunebda. calam mi-
si wameba Sewyvita, xelebi sqeli RvedebiT Seukra da
win gaigdo, rom glexs eCvenebina, vin iyo benediqte, ro-
melsac saunje misca, xolo TviTon ukan cxeniT gahyva.
soflelma kacma guTi wmida benediqtes monasterTan mi-
iyvana. am dros wmindani monastris alayafis win ijda
da kiTxulobda. glexi miubrunda calas da uTxra: `ai,
es aris benediqte, romlis Sesaxeb giTxari~. gonebagar-
yvnilma da SeSlilma calam mrisxane mzera styorcna
wmindans, egona masac sxvebiviT SeaSinebda da xmamaRla
uyvira: `adeqi, adeqi, daubrune am kacs is, rac waar-
Tvi~. mis xmaze wmida mamam sakiTxavs Tvali moswyvita,
mas miapyro mzera da gvian SeniSna glexi, romelic iqve
xelebSekruli idga. man rogorc ki mis Sekrul xelebs
Sexeda, Rvedebma saswaulebrivad iseTi siswrafiT iwyes
gaxsna, rom veraviTari adamianuri simkvircxle amas
ver SeZlebda. rodesac Sekruli glexi wamSi gaTavi-
107
suflda, amgvari xelmwifebis ZaliT SeSinebuli guTi
miwaze daemxo, Tavisi sastiki qedi moidrika wmindanis
ferxTiT da Tavi mis locvas Sehvedra. wmindanma Zmebs
mouxmo da ubrZana monasterSi SeeyvanaT igi kurTxevis
misaRebad.1 rodesac cala isev masTan miiyvanes, Seago-
nebda daetevebina ugunuri sisastike. gulSemusvrile-
biT mimaval guTs aRaraferi uTxovia glexisTvis, rome-
lic wmindanma xelis Sexebis gareSe, mxolod SexedviT
ganxsna sakrvelTagan. ai, ras niSnavs, sayvarelo petre,
Cemi naTqvami, rom imaT, vinc yovlisSemZle RmerTs kad-
nierebiT emsaxureba, zogjer saswaulis aRsruleba Ta-
visi xelmwifebiTac ZaluZT. imas, vinc guTis mZvinvare-
ba mjdomarem moaTviniera, xolo Rvedebi, romliTac
udanaSaulo adamiani iyo Sekruli, mzeriT gaxsna, xel-
mwifeba hqonda imaze, rac aRasrula. es TviT saswaulis
aRsrulebis siswrafiT daamowma. amasTan erTad giam-
bob, Tu ra didi saswaulis aRsruleba SeeZlo mas loc-
viT.
1 kurTxevaSi, rogorc Cans, aq igulisxmeba puri, romelsac mo-
nasterSi winamZRvari trapezis win akurTxebs an _ ubralod ta-
ZarSi nakurTxi puri. wmida benediqtem brZana cala, miuxedavad mi-
si sisastikisa, samonastro Cveulebis Tanaxmad, nakurTxi puriT
daepurebinaT, rogorc Cveulebriv umaspinZldebodnen gzad mima-
val eriskacebs.
108
Tavi ocdameTormete
micvalebulis mkvdreTiT aRdgena
erT dRes wmindani ZmebTan erTad mindorSi gavida sa-
muSaod. im dros erTi glexi, romelic xeliT micvale-
bul Zes moasvenebda da mwared glovobda danakargs, mo-
nasters moadga da wmida benediqtes eZebda. rodesac
uTxres, rom is ZmebTan erTad mindorSia, glexma Svi-
lis cxedari monastris karibWesTan miawvina da dam-
wuxrebuli Rirsi mamis saZebnelad gaemarTa. am dros
wmindani ZmebTan erTad ukve brundeboda mindvridan. da-
inaxa Tu ara igi Svilmkvdarma kacma, xmamaRla ayvirda:
`damibrune Cemi Svili, damibrune Cemi Svili!~ wmindan-
ma uTxra: `nuTu me wagarTvi Svili?~ glexma upasuxa:
`is mokvda. modi da mkvdreTiT aRadgine~. amis gagoneba-
ze RmrTis mona Zlier damwuxrda da Tqva: `gaecaleT,
Zmebo, gaecaleT; es Cveni saqme ar aris, aramed _ wmida
mociqulebisa. rad gindaT iseTi tvirTi dagvakisroT,
romlis zidvac ar ZalgviZs?~ magram is, visac ganuzo-
meli mwuxareba stanjavda, daucxromlad iTxovda Tavi-
sas, ficiT irwmuneboda, rom ar wavidoda, Tu benediqte
mis vaJs ar aRadgenda. amis Semdeg RmrTis monam hkiTxa:
`sad aris is?~ kacma miugo: `aha, misi cxedari monas-
tris alayafis win asvenia~. wmindani im adgils ZmebTan
erTad miuaxlovda, muxli moidrika, yrmis cxedarze
ganerTxa, gaimarTa, xelebi zecad aRapyro da iloca:
`RmerTo, nu mihxedav codvaTa CemTa, aramed am adamia-
nis rwmenas Seewie, romelic iTxovs mkvdreTiT aRvad-
gino misi Ze, da suli, romelsac SenTan mouxme, daabru-
ne am sxeulSi~. is iyo locva daasrula, yrmis sxeuli
109
masSi sulis dabrunebis gamo mTlianad SeinjRra. yvela
iq myofi xedavda, ra saocrad irxeoda da TrToda igi.
Semdeg wmindanma yrmas xelze xeli mohkida, wamoayena
da cocxali da janmrTeli mamas gadasca. cxadia, sayva-
relo petre, rom mas ar hqonda xelmwifeba am saswau-
lis aRsrulebisa, aramed ganrTxmuli loculobda, ra-
Ta mis aRsasruleblad RmerTs Zala mieca.
petre: cxadia, yovelives marTals ambob, radgan sit-
yvas gamocdilebiT adastureb. magram miTxari, geTayva,
yvela wmida mamas SeuZlia aRasrulos is, rac nebavs da
yvelas eZleva is, rasac isurvebs?
Tavi ocdamecamete
saswauli, romelic wmida benediqtes dam, sqolas-
tikam, aRasrula
grigoli: vin aris amqveynad pavleze aRmatebuli,
romelic ufals samgzis evedra xorcTa sawertelisgan
gaeTavisuflebina igi, Tumca sawadels ver ewia? amasTan
dakavSirebiT saWirod mimaCnia Rirsi benediqtes Sesa-
xeb mogiTxro, radgan man ver aRasrula is, rac surda.
wmindanis das, saxelad sqolastikas, romelic yovlad-
Zlieri RmrTisadmi adreuli siyrmidan iyo Sewiruli,
Cveulebad hqonda weliwadSi erTxel benediqtesTan mi-
suliyo. wmida mama mas monastris siaxloves mdgar sax-
lSi xvdeboda. erT dRes da Cveulebisamebr movida.
wmindani mis sanaxavad ZmebTan erTad gamovida. dRe
RmerTis didebaSi, wmida da amaRlebul saubarSi gaata-
res, xolo rodesac mosaRamovda, erTad itrapezes. isi-
110
ni jer kidev magidas usxdnen, saamo saubarSi dro Sene-
lebuli eCvenebodaT. am dros wmida dedakacma benediq-
tes vedreba dauwyo: `nu damtoveb am RamiT; dilamde vi-
saubroT zeciuri cxovrebis sixarulze~. man miugo:
`dao, ras ambob? monastris gareT ver davrCebi~. am
dros ca sruliad mowmendili iyo da erTi Rrublis
naglejic arsad Canda. RmrTismoSiSma dedakacma Zmisgan
uari rom gaigo, xelebi magidaze daawyo da yovladZli-
eri RmerTis mimarT locvisaTvis Tavi xelebze daxara.
rodesac Tavi aswia, gaielva, Weqa-quxili atyda da ise-
Ti kokispiruli wvima wamovida, rom verc benediqtem,
verc masTan myofma Zmebma fexi ver moicvales iqidan,
sadac isxdnen. amgvarad, RmrTismoSiSma dedakacma Tavis
daxrisas uxvad daRvara cremli, romelmac mowmendili
ca sawvimrad gadaaqcia da Tanac ara imgvarad, rom wvima
locvidan ramdenime xanSi wamosuliyo, aramed locva
da TqeSi imdenad erTdrouli iyo, rom rodesac Tavi
wamoswia, ukve quxda da wvimda. wmida mosagrem rom ixi-
la, wvimisa da Weqa-quxilis gamo monasterSi ver dab-
rundeboda, mwuxared daiCivla: `Segindos yovladZli-
erma RmerTma, es ra Caidine?~ dam ki miugo: `aha, Sen
gTxove, magram ar ismine; Cems RmerTs SevTxove _ da man
Seismina Cemi. Tuki SeZleb, gamodi gareT, me gamacile da
monasterSi dabrundi~. magram es SeuZlebeli iyo da be-
nediqte Tavisi nebis sawinaaRmdegod iq darCa. amgvarad,
mTeli Rame ifxizles, sulier cxovrebaze isaubres da
urTierTs aamebdnen. amitom vTqvi, rom iyo iseTi ram,
rac mas surda, magram ver miiRo. Rirsi mamis gulis-
sityvebidan gamomdinare cxadia, rom mas surda ca iseve
111
yofiliyo mowmendili, rogorc dasTan Sexvedris Jams
iyo, magram misi survilis sawinaaRmdego ram moxda, de-
dakacis sulma yovlisSemZle RmerTis ZaliT saswauli
aRasrula. gasakviri ar aris, rom im dros umetesis aR-
sruleba dedakacma SeZlo, romelsac Zmis xilva didi
xnis manZilze surda, radgan wmida ioanes sityviT
`RmerTi siyuaruli ars~ (1 ioan. 4, 16). am marTali
msjavris mixedviT, umetesis aRsruleba iman SeZlo, vi-
sac meti siyvaruli hqonda.
petre: gamogitydebi, Senma monaTxrobma damipyro.
Tavi ocdameToTxmete
dis suli, romelic wmida benediqtem sxeulidan
gasvlis Jams ixila
grigoli: meore dRes Rirsi dedakaci Tavis senakSi
dabrunda, wmida mama ki monasters daubrunda. sami dRis
Semdeg monasterSi myofma benediqtem Tvalebi zecad
aRapyro da Tavisi dis suli dainaxa, romelsac sxeuli
daetovebina da mtredis saxiT zecad maRldeboda. wmin-
danma dis aseTi didebiT ganixara, yovladZlier RmerTs
samadlobeli himnebi da Sesxmebi aRuvlina da amis Sesa-
xeb Zmebs acnoba. Semdeg isini gagzavna, raTa misi sxeu-
li monasterSi gadmoesvenebinaT da im saflavSi Caesve-
nebinaT, romelic TavisTvis hqonda momzadebuli. amgva-
rad, am moRvaweTa gonebani SeerTebuli iyo uflis mier
da maTi sxeulebic erTad daimarxnen.
112
Tavi ocdameTxuTmete
mTeli qveyniereba, romelic wmindans Tvalwin
warmoudga, da qalaq kapuis episkopos germanes su-
lis Sesaxeb
kampaniis olqSi patric liberis mier agebuli monas-
tris diakvani da winamZRvari, saxelad serbandi, wmida
benediqtes monasters masTan saubris mizniT xSirad
stumrobda. zeciur swavlebas es moRvawec uxvad war-
moadenda da amgvarad, urTierTs maradiuli cxovrebis
Sesaxeb tkbili saubrebiT aRavsebdnen da guliT zeciu-
ri samSoblos sazrdels ixmevdnen, romliT tkboba
srulad ar SeeZloT. rodesac Zilis dro dgeboda, mo-
nastris koSkis zeda nawilSi Rirsi benediqte adioda,
xolo qveviT diakvani serbandi isvenebda. koSkis am or
nawils kibe aerTebda. koSkTan mdebare sadgomSi maTi
mowafeebi Tavsdebodnen. erTxel, rodesac Zmebs jer ki-
dev eZinaT, benediqte SuaRamian locvaze dadga da yov-
lisSemZle RmerTis mimarT sarkmlis win loculobda.
uecrad, SuaRamis sibneleSi, man naTeli ixila, rome-
lic ise kaSkaSebda, rom Rame dReze ufro metad ganaT-
da. naTebas uaRresad saocari movlena mohyva: mTeli
qveyniereba, rogorc Semdeg Tavad hyveboda, mis Tval-
win TiTqos mzis erT sxivSi moikriba. Rirsma mamam zeci-
uri naTlis sikaSkaSes yuradRebiT mihxeda da cecxlo-
van cialSi kapuis episkopos germanes suli ixila, ro-
melsac angelozebi zecad miabrZanebdnen. wmindanma
isurva saswaulis mxilveli sxvac yofiliyo da ser-
bands xmamaRla mouxmo, misi saxeli orjer da samjer
gaimeora. wmida mamis uCveulo Zaxilma serbandi myisve
113
gaaRviZa, zeviT avida, Sexeda da naTlis mxolod mcire-
di nawili ixila. saswaulma is gaaoca, wmindanma ki Ta-
namimdevrulad mouTxro, rac moxda da dauyovnebliv
gagzavna brZaneba kasinos monasterSi RmrTismosav Te-
oprobesTan, romelsac daavala, imave RamiT qalaq kapu-
aSi vinme gaegzavna imis gasagebad, Tu ra daemarTa epis-
kopos germanes da misTvis ecnobebina. wargzavnils epis-
koposi germane micvalebuli daxvda. rodesac gamoikiT-
xa, aRmoCnda, rom is swored im dros aResrula, rode-
sac wmida benediqtem zecad aRmavali ixila.
petre: sakvirveli da friad gansacvifrebeli Sem-
Txvevaa. magram sityvebi, rom benediqtes TvalTa winaSe
mTeli qveyniereba mzis erT sxivSi moikriba, CemTvis ga-
ugebaria, radgan msgavsi ram arsad aravis ganucdia; anu
gonebiT ver vwvdebi, rogor SeiZleboda erT adamians
mTeli qveyniereba exila.
grigoli: mtkiced gwamdes, petre, is, razec gesaub-
rebi: Semoqmedis mWvreteli sulisTvis yoveli qmnile-
ba mcirea. vinc Semoqmedis naTels Tund nawilobriv
ixilavs, misTvis yoveli qmnileba knindeba imitom, rom
Sinagani xedvis naTeli gonebis Tvalsawiers ganavrcobs
da mas uflis madlis SewevniT imdenad ganfens, rom go-
neba samyaros zemoT aRitaceba; mWvretelis suli Tavis
Tavzec maRldeba. xolo rodesac saRmrTo naTelSi Ta-
vis Tavze maRla aRitaceba, im dros misi Zala mis qveviT
myof samyaroze metad ganivrcoba da, rodesac qveviT
yovelives Wvrets, xvdeba, raoden kninia is, rasac dam-
crobil mdgomareobaSi yofnisas ver Seicnobda. amgva-
rad, wmida mama, romelic cecxlovan sferos Sescqero-
114
da da TviT zecad aRmaval angelozebs xedavda, ueWve-
lia, amas ver ixilavda, Tu ara saRmrTo naTelSi myofi.
ra aris gasakviri, Tuki Tvalwin mokrebil samyaros xe-
davda is, vinc gonebrivi naTliT aRtacebuli samyaros
gareT imyofeboda? rodesac naTqvamia, rom samyaro mis
TvalTa winaSe Semoikriba, es ar niSnavs, rom ca da de-
damiwa erTgvarad SeikumSa, aramed es RmerTTan aRtace-
buli mWvretelis sulis ganvrcobas niSnavs da am dros
mas RmerTis mTeli qmnilebis xilva ZaluZs. amgvarad,
xorciel TvalTa winaSe gabrwyinebul naTelSi iyo go-
nebis Sinagani naTeli, romelmac adamianisTvis umaRles
sulier zRvarTan aRtacebul mWvretel suls uCvena,
ra viwroa qveviT yovelive.
petre: is, rom Sens naTqvams ver Cavwvdi, CemTvis sa-
sargeblo aRmoCnda: Cemma miuxvedrelobam Seni saubris
gagrZeleba gamoiwvia. radgan yovelive sruliad cxadad
ganmimarte, gTxov davubrundeT Txrobis Tanamimdevro-
bas.
Tavi ocdameTeqvsmete
benediqtes mier monazonTaTvis dawerili ganweseba
grigoli: sayvarelo petre, am Rirsi mamis Sesaxeb
kidev mravali ram msurda momeTxro, magram ramdenime
saswauls vtoveb, radgan viswrafvi sxva mamaTa Rvawlis
Sesaxeb giambo. Tumca msurs icode, rom amgvari saswau-
lebiT saxelganTqmuli moRvawe naTels Tavisi swavle-
biTac hfenda. man monazonTaTvis ganweseba dawera, rome-
lic sicxadiTa da sityvis sinatifiT gamoirCeva. visac
115
survili aqvs misi cxovrebis wesi ukeT gaicnos, am gan-
wesebiT yovelives gulisxmayofs, radgan wmindani ve-
rasgziT ver aswavlida imisgan gansxvavebuls, rasac
TviTon aRasrulebda.
Tavi ocdameCvidmete
benediqtes aRsasruli, romelic Zmebis winaSe Tvi-
Ton iwinaswarmetyvela
im wels, rodesac wmida benediqte unda aRsrulebu-
liyo, gardacvalebis dRis Sesaxeb masTan mcxovreb da
agreTve moSorebiT myof ramdenime Zmas amcno. Tanam-
cxovrebT gamoucxada dadumebuliyvnen amis Sesaxeb, xo-
lo moSorebiT myofT amcno, Tu ra niSniT Seityobdnen,
rodesac misi suli sxeuls datovebda. sikvdilamde eq-
vsi dRiT adre wmida benediqtem brZana samaris gaxsna.
amis Semdeg mas cieba stanjavda. ramdenime dRis Semdeg
uZlurebam imZlavra, meeqvse dRes mowafeebs ubrZana
taZarSi waeyvanaT; iq uflis xorcisa da sisxlis zia-
rebiT aRsasrulisTvis moemzada, dauZlurebuli mowa-
feebs eyrdnoboda da xelapyrobiT mdgomma suli locva-
Si ganuteva. im dRes mis or mowafes _ erTs monasterSi
da meores monastridan Sors _ erTnairi xilva hqon-
daT. maT samosiT mofenili da uricxvi kandeliT ganaTe-
buli gza dainaxes, romelic monastridan aRmosavle-
TiT miemarTeboda da zecas uerTdeboda. TiToeuli maT-
ganis winaSe zecidan elvare samosiT mosili kaci war-
modga da ekiTxeboda, visi iyo es gza, romelsac isini
xedavdnen. maT miuges, rom ar icodnen. `es aris gza,
116
romliTac RmrTis mier Seyvarebuli benediqte zecad
aRvals~, _ miugo brwyinvale kacma. am niSnis mixedviT
monastridan Sors myofi Zmebi mixvdnen, rom wmindani
aResrula. wmida benediqte netar ioane naTlismcemlis
taZarSi dakrZales, romelic apolonis darRveuli sam-
sxverplos adgilze Tavad aago. mRvimeSi, sadac is adre
cxovrobda, dRemde aResruleba saswaulebi imaTTvis,
vinc am adgils rwmeniTa da locviT mieaxleba.
Tavi ocdameTvramete
gonebaSeryeuli dedakaci, romelic mRvimeSi gani-
kurna
giambob imas, rac axlaxan moxda. erT dedakacs goneba
Seerya da dRe da Rame mTebsa da tye-RreSi daexeteboda.
sadac moqanculobas igrZnobda, iq isvenebda. erT dRes
didi xnis xetialiT daRlili netari mosagris, bene-
diqtes mRvimeSi Sevida ise, rom verafers acnobiereb-
da. diliT iqidan iseTi gonieri gamovida, TiTqos gone-
baSeSlili arc arasdros yofiliyo. amis Semdeg sicoc-
xlis bolomde sruliad janmrTeli iyo.
petre: es xom ar niSnavs, rom wmida mowameni, ro-
gorc zogjer maT saswaulebSi vxedavT, sxeulebiT nak-
leb qvelmoqmedebebs aRasruleben, vidre maT mier dana-
tovari nivTebis meoxebiT da ufro did saswaulebs iq
aRasruleben, sadac maTi wmida sxeulebi ar aris?
grigoli: sadac wmindanTa sxeulebia dakrZaluli,
ueWvelia, rom iq maT SeuZliaT aRasrulon udidesi sas-
waulebi, da es asec aris: vinc maT ganwmendili gonebiT
117
mieaxleba, maTze uricxvi saswauli aResruleba. magram
radgan gonebiT umtkicarni SeiZleba Seorguldnen, _
SeuZliaT Tu ara mowameebs, usminon mvedrebelT iq, sa-
dac ar imyofeba maTi sxeulebi, _ amitom aucilebelia,
umetesi saswaulebi maT iq aRasrulon, sadac meryevi
goneba maT myofobaSi daeWvdeba. xolo visi gonebac gan-
mtkicebulia ufalSi, aseTebi Tavisi rwmenis gamo qvel-
moqmedebas miT umetes imsaxureben, radgan kargad ici-
an, rom Tumca mowameTa sxeulebi aq ar imyofeba, magram
isini mzad arian usminon maTdami mvedrebelT. TviT WeS-
maritebam swored mowafeTa rwmenis gasaZliereblad
warmoTqva: `ukueTu me ara warvide, nugeSinis-mcemeli
igi ara movides Tquenda~ (ioan. 16, 7). Tuki cnobilia,
rom suliwmida mudam mamisagan gamovals da Zeze ganis-
venebs, ratom ambobs Ze _ wava imisTvis, rom movides su-
li, romelic Zes arasodes ganSorebia? radgan mowafe-
ebs, romlebic sxeulSi myof ufals xedavdnen, surdaT
marad exilaT is xorcieli TvaliT, amitom samarTlia-
nad iTqva: `ukueTu me ara warvide, nugeSinis-mcemeli
igi ara movides Tquenda~, anu ufro naTlad rom vTqvaT:
`Tuki sxeuls ar davfarav, ver giCvenebT, rogori unda
iyos siyvaruli sulis mimarT da Tuki Cems xilvas sxe-
ulSi ar moakldebiT, Cemdami sulier siyvaruls vera-
sodes iswavliT~.
petre: Sens sityvebs sruliad veTanxmebi.
grigoli: mcire xniT davdumdeT, raTa dumiliT sxva
moRvaweTa saswaulebis TxrobisaTvis Zala movikriboT.
118
wig n i m e s a m e
Tavi pirveli
polanis episkoposi pavlini
me yuradReba im mamebis Rvawls mivapyari, vinc uax-
loes warsulSi moRvaweobda da TiTqos sxva saxelgan-
Tqmul wmindanTa saqmeebi sruliad daviviwye, rogoric,
magaliTad, polanis episkopos pavlinis mier aRsrule-
buli saswauli iyo. is saTnoebebiT mraval, CemTvis cno-
bil wmindans aRemata. amitom Zvel wmindanTa Sesaxeb
Txrobas ganvagrZob da SeZlebisdagvarad mokled gad-
mogcem. Cveulebriv, keTilmoRvawe kacTa saqmeebi, upir-
veles yovlisa, im adamianTaTvis xdeba cnobili, vinc
maT miemsgavseba. Cveni berebisTvis, romlebic wmindanTa
mimbaZvelni arian, polanis keTilmoRvawe episkoposis
didebuli saxeli kargad aris cnobili. misi sakvirve-
119
li Rvawli maTTvis samagaliToa. amitom maT sruliad
vendobi, TiTqos maTi monaTxrobi sakuTari TvaliT me-
naxos.
rodesac italiaze vandalTa sastiki Semosevis Sem-
deg kampania sruliad ukacrieli gaxda da am qveynis
mravali mcxovrebi afrikaSi waiyvanes, RmrTis mona pav-
lini Ratakebsa da tyveebs saepiskoposos qonebas uxvad
urigebda. erTxel, rodesac mTxovnelTaTvis aRarafe-
ri hqonda darCenili, masTan erTi qvrivi dedakaci mivi-
da da uambo, rom vandalTa mefis siZem misi vaJi tyved
waiyvana. qali RmrTis kacs evedreboda, misTvis gamosas-
yidi mieca, raTa misi Svilis batons, Tuki gamosasyidis
miRebaze daTanxmdeboda, vaJi saxlSi daebrunebina.
RmrTis kacma Zebna daiwyo, rom mTxovnelisTvis raime
mieca, magram sakuTari Tavis garda araferi hqonda da
uTxra: `araferi maqvs, rom mogce, wamiyvane da Tqvi,
rom Seni mona var da Svili rom dagibrunon, mis nac-
vlad Cemi Tavi mieci monad~. dedakacma episkoposis sit-
yvebi ufro dacinvad miiRo, vidre Tanalmobad. magram
pavlinma, romelic mWevrmetyveli da saero mecniere-
bebSi friad ganswavluli kaci iyo, dedakaci swrafad
daarwmuna Tavisi sityvebis WeSmaritebaSi, rom Svilis
sanacvlod gamosasyidis saxiT episkoposi mieyvana. am-
gvarad, isini afrikaSi gaemgzavrnen. iq dedakacma van-
dalTa mefis siZe moZebna da sTxovda, misTvis Svili da-
ebrunebina. amayma barbarosma, romelic droebiTi bed-
nierebiT qedmaRlobda, ara Tu Txovnis Sesruleba, misi
mosmenac ar isurva. maSin qvrivma uTxra: `monis sanac-
vlod am adamians dagitoveb, oRond Semiwyale _ damib-
120
rune dediserTa Svili~. barbarosma moxuc pavlins ga-
daxeda da hkiTxa, raime xeloba Tu icoda. `araviTari
xeloba ar vici, _ miugo pavlinma, _ magram baRis movla
SemiZlia~. barbaross eama, rom pavlini gamocdili meba-
Re iyo da monad daitova, xolo qvriv dedakacs Tavisi
vaJi daubruna. isini samSobloSi gaemgzavrnen, xolo
pavlinma baRis movlas mihyo xeli. mefis siZe iq xSirad
midioda, mebaRes kiTxvebs aZlevda da misi sibrZne Seic-
no. masTan saubari imdenad siamovnebda, rom amisTvis me-
gobrebsa da nacnobebs xSirad tovebda. pavlins batonis
sufrisTvis yoveldRiurad axali da surnelovani mwva-
nileuli mihqonda, dRiur sarCos miiRebda da isev saq-
mes ubrundeboda. sakmao xani gavida. erTxel pavlinma
gulaxdil saubarSi batons uTxra: `vandalTa mefe Za-
lian male mokvdeba. Sen winaswar gmarTebs ifiqro, ro-
gor moiqce da warmarTo samefo~. radgan batoni mefis
keTilganwyobilebiT sargeblobda, misTvis arc dauma-
lavs, rac brZeni mebaRisgan Seityo. mefem es rom gaigo,
siZes uTxra: `msurs es adamiani, vis Sesaxebac miambob,
TviTon vnaxo~. `mas, rogorc wesi, Cemi sufrisTvis axa-
li mwvanili moaqvs, _ upasuxa siZem, pavlinis droebiT-
ma batonma, _ vubrZaneb, rom mwvanili Sen mogitanos sa-
dilze da mas amgvarad naxav~. asec moiqcnen. pavlinma
mefes sadilze Tavis baRSi moweuli mwvanili miarTva.
mefem dainaxa Tu ara pavlini, Zrwola daeufla, Tavis
siZes mouxmo da saidumlo gaando: `am adamianma simar-
Tle giTxra. wuxel vixile, rom sasamarTloSi mosa-
marTleebi Cems gasasamarTleblad Sekrebiliyvnen. maT
Soris es adamianic (pavlini) iyo. maTi gadawyvetilebiT
121
maTraxi, romelic manamde mqonda, CamomerTva. hkiTxe
vin aris, ar mgonia, rom ubralo adamiani iyos, rogorc
garegnulad Cans~. mefis siZem pavlini moixmo da faru-
lad daekiTxa, vin iyo. `Seni mona var, romelic qvrivis
vaJis sanacvlod aiyvane~, _ upasuxa RmrTis kacma. mag-
ram batoni daJinebiT sTxovda eTqva, vin iyo is samSob-
loSi da amis Sesaxeb araerTxel hkiTxa. RmrTis monam
veRar dafara da iZulebuli Seiqna gaemxila, rom epis-
koposi iyo. amis gagonebaze batons Zlier SeeSinda da
pavlins mdablad sTxova, yovelive moeTxova, rac auci-
lebeli iqneboda samSobloSi pativiT mis dasabruneb-
lad. `erTaderTi sikeTe SegiZlia gaakeTo CemTvis, _
uTxra RmrTis mona pavlinma, _ tyveobidan CemTan er-
Tad yvela Cemi Tanamemamule gaaTavisufle~. Rirsi pav-
linis survilis Sesasruleblad myisve mTel afrikaSi
moZebnes tyveebi da masTan erTad puriT datvirTuli
xomaldebiT gaamgzavres. ramdenime dRis Semdeg vandal-
Ta mefe gardaicvala da maTraxi, romelic RmerTis
daSvebiT hqonda micemuli morwmuneTa gansaswavlad,
sxvas gadaeca. amgvarad, yovelive ise aResrula, ro-
gorc yovlisSemZle RmrTis mona pavlinma iwinaswar-
metyvela. man nebayoflobiT monoba itvirTa da mravali
adamiani ixsna, radgan mas hbaZavda, vinc monis saxe Sei-
mosa, raTa codvaTa monobisagan Cven gamovexseniT. misi
mibaZviT, pavlini droebiT tyved iqmna, raTa momavalSi
sxvebTan erTad Tavisufleba mieRo.
petre: rodesac Sevityve cxovreba adamianisa, rom-
lis mibaZva ar ZalmiZs, verafers vambob, mxolod SemiZ-
lia vitiro.
122
grigoli: pavlinis aRsrulebis Sesaxeb werilobiTi
cnobebi misma eklesiam Semoinaxa. is sneulebiT Zlier
dauZlurda da rodesac aResruleboda, uecrad miwis-
Zvra moxda. sneulis sareceli Seirya, saxli ki uZravad
idga. yvela iq myofi uCveulo SiSma moicva. pavlinis
wmida suli mis sxeuls eyreboda.
is, rac pavlinis Sesaxeb giambe, ufro metad wmindan-
Ta Sinagan saTnoebas warmoaCens, xolo axla garegan
saswaulebs mogiTxrob, romlebic mravalTaTvis aris
cnobili da iseTi RmrTismoSiSi adamianebisgan Sevit-
yve, rom maT sityvebSi ar SemiZlia eWvi Sevitano.
Tavi meore
wmida papi ioane
erTxel, guTebis batonobis Jams, netari ioane _ ro-
mis eklesiis pirvelierarqi _ imperator iustiniane
ufross eaxla. korinTos midamoebSi gzis gasagrZeleb-
lad aucilebeli gaxda cxenis moZieba. amis Sesaxeb er-
Tma didebulma gaigo, ioanes maSinve cxeni SesTavaza,
mxolod erTi pirobiT, rom rogorc ki pirvelierarqi
iseT adgils miaRwevda, sadac sxva cxenis Sovna iqnebo-
da SesaZlebeli, es cxeni ukan unda daebrunebina, rad-
ganac is imdenad Tvinieri iyo, rom masze mudam misi co-
li mgzavrobda. ioanem rogorc ki miaRwia erT-erT da-
bas, misTvis sxva cxeni moiZies, pirveli ki ukanve gag-
zavnes. didebulis colma moindoma cxenze Sejdoma, mag-
ram ver moaxerxa: cxeni saSinlad xvixvinebda, aqeT-
iqiT awydeboda da SfoTavda, TiTqos ambobda, rom aRar
123
surs pirvelierarqis Semdeg dedakaci Seisvas. rodesac
didebuli amas mixvda, umal brZana cxeni ioanesTvis mi-
egvaraT da umorCilesad sTxovda, TavisTvis daetovebi-
na igi, risi uflebac man masze mgzavrobiT moipova. be-
rebi ioanes Sesaxeb kidev erT saswauls hyvebian. rode-
sac is konstantinopolis e. w. oqros karibWes uaxlov-
deboda da uamravi xalxi Seegeba, man yvelas Tvalwin
erT brmas xelis SexebiT TvalisCini daubruna da misi
Tvalebidan wyvdiadi ganagdo.
Tavi mesame
wmida papi aRapite
ramdenime wlis Semdeg romis eklesiis pirvelierarq
aRapites guTebis saqmesTan dakavSirebiT imperator
iustinianesTan mouxda gamgzavreba. is ukve saberZneTSi
imyofeboda, rodesac dauZlurebuli munji mihgvares.
mas araTu laparaki, fexze wamodgomac ki ar SeeZlo.
rodesac naTesavebma cremliT warudgines pirvelie-
rarqs sneuli, RmrTis mona aRapite daekiTxa, hqondaT
Tu ara mtkice rwmena imisa, rom sneuli ganikurneboda.
maT mswrafl warmoTqves, rom mtkiced swamdaT, sneuli
gamojanmrTeldeboda RmrTis ZaliTa da wmida mociqul
petres SewevniT. netarma aRapitem myisve saRmrTo li-
turgia aRavlina da sneulisTvis gulmodgined iloca.
saRmrTo liturgiis dasrulebis Semdeg taZridan gamo-
vida, davrdomils xeli mohkida da iq myofTa Tvalwin
fexze wamoayena, xolo rodesac qristes wmida xorcsa
da sisxls aziara, damunjebuli ena myisve ganixsna. am
124
saswaulis mxilvelni, romelic wmida aRapitem Rmer-
Tis ZaliTa da wmida mociqul petres SewevniT aRasru-
la, gaocdnen: maT sulebs keTilkrZaluli SiSi daeuf-
la, xolo cremli maT sixaruls gamoxatavda.
Tavi meoTxe
mediolanis episkoposi daci
imave imperatoris mefobis Jams mediolanis episkopo-
si daci sarwmunoebriv saqmeTa gamo konstantinopolSi
gaemgzavra. korinTos rom miaRwia, dasasveneblad did
saxls eZebda, sadac mxleblebTan erTad moTavsdeboda.
TavSesafari didxans ver naxes. dacim Soridan erTi
saxli SeniSna, romelic sakmaod didi iyo da brZana mis-
Tvis da mxleblebisTvis moemzadebinaT. magram qalaqis
mcxovreblebma uTxres, rom am saxlSi dadgoma SeuZle-
beli iyo, radgan iq ramdenime welia arawmida suli Ca-
saxlebuliyo da amis gamo ukacrieli iyo. `am saxlSi
swored imitom unda davsaxldeT, _ Tqva Rirsma dacim,
_ rom iq arawmida sulia Casaxlebuli da aravis uS-
vebs~. is uZveles mterTan sabrZolvelad mSvidad Sevi-
da. Ramis siwynareSi, rodesac RmrTis monas eZina, bo-
rotma sxvadasxva mxecis xmiT daiwyo yvirili: lomiviT
Rrialebda, cxvariviT bRaoda, viriviT yroyinebda, gve-
liviT sisinebda, RoriviT Rrutunebda da TagviviT
wripinebda. am xmebis gagonebaze dacis gaeRviZa, myisve
wamodga da eSmaks xmamaRla mrisxaned mimarTa: `wyeu-
lo, rac daimsaxure is dagemarTa; Sen, romelic iqado-
di: CrdiloeTiT davidgam taxts da uzenaess mivemsgav-
125
sebi, ampartavnebis gamo Rorebsa da Tagvebs mimsgavsebi-
xar da Sen, romelic gakadnierdi da RmerTis mimsgavse-
ba isurve, axla sruliad Rirseulad cxovelebs baZav~.
am sityvebis gagonebaze arawmida suli Tavisi uRirse-
biT Sercxvenili iqna, radgan winaaRmdeg SemTxvevaSi
saxls ar datovebda, sadac sxvadasxva sazarel saxes
iRebda. amgvarad, mas Semdeg, rac im saxlSi WeSmariti
morwmune Sevida, arawmida da cru suli iqidan myisve
ganvarda da mas Semdeg iq qristianebi dasaxldnen. Tum-
ca davtovoT Zveli dro da mogiTxrob, Tu ra moxda
Cvens droSi.
Tavi mexuTe
kanuzis episkoposi sabini
ramdenime RmrTismoSiSi adamiani, romlebic mTel
apuleis mxareSi iyvnen cnobilni, kanuzis episkopos sa-
binis Sesaxeb mogviTxroben (rac Soreul mxareebSic
cnobili gaxda), rom man xandazmulobaSi TvalisCini
dakarga da verafers xedavda. guTebis mefe totilam ga-
igo, rom mas winaswarmetyvelebis niWi hqonda, ar ir-
wmuna da moisurva amaSi Tavad darwmunebuliyo. erTxel
im mxareSi mgzavrobda, sadac sabini episkoposobda.
RmrTis monam mefe trapezze miiwvia. rodesac sufras-
Tan unda damsxdariyvnen, mefem ar moisurva trapezis
TavSi jdoma, aramed Rirs sabins marjveniT moujda.
rodesac moaxlem sabins Rvinis sasmisi moarTva, mefem
uCumrad gamoarTva da episkoposs TviTon miawoda, sur-
da enaxa, winaswarmcnobelobis madliT Seityobda Tu
126
ara episkoposi, vin miawoda sasmisi. `am mTavris xelma
icocxlos!~ _ Tqva RmrTis monam da sasmisi gamoarTva,
Tumca ar uxilavs vin miawoda igi. wmindanis sityvebma
mefe kidec Searcxvina, radgan misi urwmunoeba amxila
da amave dros gaaxara, radgan is gacxadda, rasac
RmrTis kacSi eZebda. RmrTismoSiSma sabinma Rrma moxu-
cebulobamde icocxla. erT-erTi misi mTavardiakonTa-
gani pativmoyvareobis gulisTqmiT iyo Sepyrobili da
surda sabinis Semdeg saepiskoposo kaTedra daekavebina.
man gadawyvita episkoposis sicocxle SxamiT Seewyvita,
risTvisac Rvinismwde moisyida da daiyolia, rom sabi-
nisTvis Sxamnarevi Rvino mierTmia. rodesac sadilobis
dro dadga da episkoposi sufras miujda, mosyidulma
msaxurma mTavardiakonis momzadebuli mowamluli sas-
meli miarTva. `TviTon Sesvi is, rac momimzade~, _ uT-
xra mas RmrTismosavma episkoposma. msaxuri akankalda,
radgan amxiles da gadawyvita Seesva Sxami da momkvda-
riyo, vidre ganzrax mkvlelobisTvis sasjels daqvem-
debareboda. magram, rogorc ki sasmisi pirTan miitana,
RmrTis monam SeaCera da uTxra: `ar dalio, momeci, me
davlev. Sen ki wadi da vinc es Sxami mogca, imas uTxari,
rom me Sevsvi, magram TviTon episkoposi ver gaxdeba~.
man jvari gamoisaxa da sasmisi mSvidad Sesva. mTavardi-
akoni, romelic sul sxvagan imyofeboda, imave wams gar-
daicvala. TiTqos Sxami, romelic episkoposma Sesva,
damnaSavis wiaRSi aRmoCnda, magram mTavardiakoni xi-
lulma Sxamma ki ar mokla, aramed maradiuli msajulis
winaSe misive borotebis Sxamma mouRo bolo.
127
petre: sakvirvelia da friad gansacvifrebeli Cvens
droSi amgvari saqmeebi. TviT am wmindanis cxovrebis
ganxilva gviCvenebs, rom SeuZlebelia ar gikvirdes mis
mier aRsrulebul saqmeTa sidiade.
Tavi meeqvse
narnis episkoposi kasi
grigoli: ver davdumdebi, petre, imis Sesaxeb, rasac
qalaq narnidan mosuli ramdenime adamiani adasturebs.
aseve guTebis batonobis Jams ukve xsenebuli mefe toti-
la qalaq narnSi yofnisas am qalaqis episkopos, RmrTis-
mosav kass Sexvda. mas saxeze bunebrivi siwiTle dah-
kravda, magram mefe totilam ifiqra, rom es siwiTle
bunebrivi ki ar iyo, aramed _ mudmivi memTvraleobis
Sedegi da episkoposs Seuracxmyofelad eqceoda. maSin
yovlisSemZle RmerTma, rom eCvenebina, rogor adamians
Seuracxyofdnen, amgvari ram dauSva. narnis velze, me-
fis TandaswrebiT mTeli jaris Tvalwin, boroti suli
mefis erT-erT saWurvelTmtvirTvels ekveTa da sasti-
ki wameba dauwyo. mefis TandaswrebiT is RmrTismoSiS
kass mihgvares. RmrTis monam locva aRavlina, jvari ga-
mosaxa da boroti suli ganagdo, romelic Sepyrobil-
Tan aRarasodes dabrunebula. am droidan mefe RmrTis
kacs guliTad pativs miagebda, romelsac aqamde, mxo-
lod garegnobis gamo yovelgvari Seuracxyofis Rirsad
Tvlida. rodesac mefem misi saTnoeba Seicno, aqamde ama-
yi da sastiki suli moulba.
128
Tavi meSvide
fundis episkoposi andria
rodesac did moRvaweTa saqmeebze mogiTxrob, mudam
fundis episkopos andrias mimarT gamovlenili RmrTis
saxiereba magondeba. amiT Cems mkiTxvelebs, vinc sxeuls
TavSekavebiT wvrTnis, gansakuTrebiT vurCevdi ar ga-
kadnierdnen dedakacis siaxloves cxovrebiT, radgan
saSiSia, sulieri dacema ar moxdes imis gamo, rom deda-
kacis siaxlovisas codviani gulisTqma aRiZvreba. giam-
bob utyuar ambavs, romlis mowmec im qveynis TiTqmis
yoveli mcxovrebia. RmrTismosavi andrias cxovreba
mravali saTnoebiT iyo aRsavse. is ubiwo cxovrebas
mkacrad icavda. rodesac episkoposi gaxda, ar undoda
mzrunveloba moeklo erTi enkratisisTvis, romelic
uwin masTan cxovrobda da mtkiced darwmunebulma, rom
isic masaviT siwmindes icavda, neba darTo masTan darCe-
niliyo. adamianTa uZvelesma mterma (eSmakma) moisurva
esargebla amiT, raTa andrias sulSi sacduris SesaRwe-
vad Sesasvleli gaeRo. episkoposis gonebas mudmivad
warmoudgenda am dedakacis saxes da arawmida gulis-
Tqmebi mas sarecelzec ar tovebda.
erTxel erTma iudevelma, romelic romSi miemgzav-
reboda, apiaSi gaiara. rodesac fundis mTebs miaRwia,
ukve saRamovdeboda da TavSesafari rom versad naxa, Ta-
vi apolonis samsxverplos Seafara. eSmakTa sacxovre-
belma SiSi mohgvara da pirjvari gamoisaxa, Tumca
jvris Zala srulebiT ar swamda. Sua RamiT, rodesac
Ramis siCume SiSs hgvrida da ar eZina, uecrad dainaxa,
rom samsxverplosTan uamravi boroti suli movida,
129
romlebic TavianT mbrZanebels amalasaviT mohyvebod-
nen. is, vinc maT Soris mTavars hgavda, samsxverplos
SuaSi dajda da yovel Tanmxlebs ekiTxeboda, Tu ras
saqmianobda. mas ainteresebda, maTgan TiToeulma ramde-
ni boroteba Caidina. yoveli gamokiTxuli boroti suli
hyveboda, keTilismoqmed adamianebs riTi acdunebda.
Semdeg mis winaSe is wardga, vinc episkopos andrias mo-
wese dedakacis saxis warmodgeniT xorciel brZolas
aRuZravda. maTi mTavari am cnobas xarbad ismenda da yo-
veli wvrilmani mniSvnelovnad miaCnda, radganac boro-
ti suli warmwymedeli dacemisaken wmida kacs misdrek-
da. amave dros sulma aRiara, rom jerjerobiT araferi
gamouvida, garda imisa, rom guSin saRamos episkoposi
aRZra, monazons vnebianad Sexeboda. maSin borotma sul-
ma, kacTa modgmis uZvelesma mterma, mas darwmuneba da-
uwyo, dawyebuli saqme daesrulebina da pirvelobis
palmis rtos dahpirda. iq myofma iudevelma es yovelive
cxadad naxa, magram SiSis zari maSin daeca, rodesac
mTavarma brZana gaegoT, vin gabeda maT samsxverploSi
gaeTia Rame. boroti sulebi iudevels miuaxlovdnen,
kargad daakvirdnen da naxes, rom is jvris niSiT iyo
gareSemozRuduli da SeSinebulebma SesZaxes: `hoi, es
carieli, dabeWdili WurWelia!~ am sityvebis Semdeg
borot sulTa simravle gaqra. iudeveli myisve adga da
episkoposTan gaeSura. is am dros taZarSi iyo. iude-
velma mRvdelmTavari gverdze gaixmo da daekiTxa, gan-
sakuTrebiT romeli brZola awuxebda. episkoposs Tqma
erideboda. maSin iudevelma uTxra, rom is enkratisis
mimarT arawmida siyvaruliT itanjeboda, magram epis-
130
koposi mainc ar gamotyda. amis Semdeg iudevelma uTxra:
`ratom ar aRiareb imas, ris Sesaxebac gekiTxebi? guSin
imgvari brZola ar gqonda, rom gakadnierdi da enkra-
tiss vnebianad Seexe?~ am sityvebiT mxilebulma episko-
posma mdablad aRiara yovelive, rasac aqamde jiutad
uaryofda. iudevels surda misi siwminde dacemisagan
exsna da mouTxro, rogor Seityo amis Sesaxeb borot
sulTa krebaze. maSin episkoposi sinanuliTa da locviT
miwaze daemxo da Tavisi sacxovreblidan ara marto is
enkratisi ganiSora, aramed _ sxva morCili dedakace-
bic. apolonis samsxverplos adgilas man wmida mociqul
andrias taZari aago da xorcieli brZolisagan sruli-
ad gaTavisuflda. xolo iudeveli, romelmac amxila da
Tavisi xilviT ixsna, maradiuli xsnis gzaze daayena,
naTlisRebis wyalSi ganbana da wmida saidumloTa meoxe-
biT wmida eklesiis wiaRSi miiRo. amgvarad, am ebraelma
sxvis xsnaze zrunviT xsna TavisTvisac moipova da yov-
lisSemZle RmerTma mas saTno cxovrebisaken swored
imiT mouwoda, rac sxvisi saTnoebis dacvas emsaxura.
petre: mosmenili SiSsa da sasoebas aRmiZravs.
grigoli: mudam gvmarTebs vsasoebdeT RmerTis Cven-
dami mowyalebas da vZrwodeT Cveni uZlurebis gamo. aha,
gavigeT, samoTxis kedari rogor Seirya, magram ver aR-
moifxvra, raTa CvenSi, romlebic umtkicarni varT, mi-
si ryevis gamo SiSi iSvas, da sasoeba _ misi simtkicis
gamo.
131
Tavi merve
akviniumis episkoposi konstanci
qalaq akviniumSi episkoposad iyo vinme konstanci,
romelic RmrTismoSiSebiT cxovrobda. is cota xniT
adre gardaicvala, vidre kaTedraze Cemi winamorbedi,
netarxsenebuli papi ioane avidoda. vinc konstancis ax-
los icnobda, ambobs, rom mas winaswarmetyvelebis niWi
hqonda. sxvaTa Soris, ai, ras gadmogvcemen TviTmxilve-
lebi, kacni marTalni da RmrTismoyvareni. konstancis
aRsrulebis dRes, rodesac mis siaxloves uamravi dam-
wuxrebuli adamiani idga, rogorc mosiyvarule mamis
damkargavi Svilebi, ramdenime maTgani cremlmoreviT
daekiTxa: `vin Segvicvlis Sens Tavs, mamao?~ _ `Cems
Semdeg~, _ upasuxa winaswarmetyvelebiT konstancim, _
Tqveni episkoposi mexre iqneba, xolo imis Semdeg memau-
de. vai Sen, akvinium, rom es dRe mogelis!~ am winaswar-
metyvelebis gamoTqmis Semdeg konstanci aResrula.
marTlac, misi gardacvalebis Semdeg, samwyemso mzrun-
veloba eklesiaze misma diakvanma, andriam itvirTa, ro-
melic erT dros cxenebis gamreki iyo. andrias gardac-
valebis Semdeg episkoposis Rirseba ioanes ergo, rome-
lic imave qalaqSi adre memaude iyo. ioanes mmarTvelo-
bis xanaSi imdeni adamiani moisra barbarosTa maxviliT
da JamianobiT, rom misi sikvdilis Semdeg aRaravin dar-
Ca Sesaferisi, rom episkoposad aerCiaT da an visTvis
unda aerCiaT. amgvarad, RmrTis saTno mosagris winas-
warmetyveleba, rom ori mosaydris Semdeg misi eklesia
mwyemsis gareSe darCeboda, aRsrulda.
132
Tavi mecxre
lukis episkoposi frigdiane
imasac giambob, Tu ra Sevityve oriode dRis win Rir-
si benancisgan, romelic luniis episkoposi iyo. misi
olqis mezoblad qalaq lukis eklesiaSi episkoposad sa-
ocrad saTno adamiani, vinme frigdiane iyo. im qveyanaSi
mis mier aRsrulebuli metad uCveulo saswauli TiT-
qmis yvelas axsovs. mdinare abseri, romelic qalaq lu-
kis galavnis siaxloves miedineba, wyaldidobis dros
napirebidan xSirad gadmodioda, mindvrebs tboravda da
naTesebs anadgurebda. im qveynis mcxovrebni zaralde-
bodnen da amis gamo cdilobdnen mdinaris dineba sxva
adgilebisken miemarTaT, magram rogor ar daSvrnen,
mdinares kalapoti ver Seucvales. maSin RmrTis mona
frigdianem patara focxi gaakeTa, mdinaris napirze wa-
iRo da ganmartoebiT locvis Semdeg mdinares ubrZana
gahyoloda, TviTon ki focxiT gzas uCvenebda. mdinarem
kalapoti datova da mas gahyva, is adgilebi ki, sadac
adre miedineboda, sruliad amoSra. axali kalapoti im
mimarTulebiT warmoiqmna, romelic RmrTis monam foc-
xiT mianiSna. mas Semdeg mdinares naTesebisTvis aravi-
Tari ziani ar miuyenebia.
Tavi meaTe
qalaq piaCencas episkoposi sabini
imave Rirsma episkoposma benancim erTi saswaulis Se-
saxeb miambo, romelic qalaq piaCencaSi aResrula. mas
romis amJamindeli prefeqti ioanec adasturebs, alal-
133
marTali kaci, romelic daibada da aRizarda piaCencaSi,
rogorc benancisac axsovs. am qalaqSi, rogorc amboben,
episkoposad vinme sabini iyo, romelic sakvirvel cxov-
rebas eweoda. erTxel mas diakvanma amcno, rom mdinare
po adidda, napirebidan gadmovida da eklesiis mindvrebi
dafara. `wadi da mdinares uTxari, _ upasuxa RmrTis-
moSiSma sabinma, _ episkoposi gibrZanebs Sens kalapot-
Si morCilebiT dabrunde~. misi sityvebi diakvans uCveu-
lod da sasacilod eCvena. maSin RmrTis monam gadamweri
moixmo da ubrZana amgvari ram daewera: `ufal ieso
qristes monis, sabinis brZaneba mdinare pos. saxeliTa
uflisa Cvenisa ieso qristesiTa gibrZaneb am midamoebSi
kalapotidan arasodes gadmoxvide da saeklesio min-
dvrebi ar gaanadguro~. `wadi da mdinareSi Caagde~, _
uTxra episkoposma. rogorc ki gadamwerma misi brZaneba
Seasrula, mdinarem saeklesio mindvrebidan daixia, Ta-
vis kalapots daubrunda da is adgilebi aRarasodes da-
utboravs. am SemTxvevaSi, rodesac iesos ZaliT wminda-
nis brZanebas TviT ugunuri stiqiac ki daemorCila, ra
aris gamoxatuli, Tu ara daumorCilebel adamianTa si-
jiute?
Tavi meTerTmete
populenis episkoposi qerboni
Cvens droSi populenis episkoposma, RmrTismosavma
qerbonma, cxovrebis siwmindiT saxeli gaiTqva. is gansa-
kuTrebiT stumarTmoyvareobiT gamoirCeoda. erTxel
man ucxo meomrebi Seifara da ulmobeli guTebis Tav-
134
dasxmisgan ixsna. rodesac guTebis usjulo mefe toti-
lam amis Sesaxeb Seityo, ganrisxda da dauokebeli sis-
xlis Rvris surviliT aRZrulma, brZana episkoposi me-
rulaSi, saepiskoposo qalaqidan rva miliT daSorebul
samxedro banakSi mieyvanaT, raTa qerboni xalxis Tval-
win daTvebisTvis dasaglejad miegdoT. sanaxaobaze uam-
ravi xalxi Seikriba, TviT usjulo mefec iq iyo, raTa
episkoposis sikvdilis xilviT damtkbariyo. episkoposi
SuagulSi daayenes da mis dasaglejad gaafTrebuli
daTvi gamouSves. gulficxi totila gansakuTrebuli
siamovnebiT eloda, am adamians daTvi rodis daglejda.
gamZvinvarebuli da damSeuli mxeci galiidan episkopo-
sisken gaqanda, magram uecrad, TiTqos daaviwyda Tavisi
gaafTreba, Tavi dabla daxara, episkoposs miuaxlovda
da fexebis lokva dauwyo, TiTqosda yvelas cxadad uCve-
nebda, rom am RmrTismoSiSi adamianis mimarT cxovelis
guli adamianuri gaxda, xolo adamianTa gulebi, piri-
qiT, gamxecda. Sekrebilma xalxma gakvirveba da krZalva
xmamaRali SeZaxilebiT gamoxata. TviT mefem, Tavisda
uneburad, wmindanis mimarT krZalva igrZno, radgan,
Tumca adre surda uRmerTod waerTmia misTvis sicoc-
xle, amjerad saRmrTo gangebulebiT, cxovelis magali-
TiT simSvideSi ganiswavla. am SemTxvevis ramdenime
TviTmxilveli amJamadac cocxalia da isini adasture-
ben, rac sxvebTan erTad ixiles.
am wmindanis mier aRsrulebuli kidev erTi saswau-
lis Sesaxeb lionis episkoposi miambobda. populenis
episkoposad yofnisas qerbonma brZana misTvis samare
moemzadebinaT, magram italiaze longobardebis gama-
135
nadgurebeli Tavdasxmis dros qerboni kunZul elbaze
gadasaxlda. rodesac mZime avadmyofobis gamo sikvdili
mouaxlovda, man klerikosebsa da garSemomyofT ubrZa-
na populenSi momzadebul samareSi daekrZalaT. `im qve-
yanas longobardebi Semoesivnen da mTlianad daikaves,
_ uTxres mas, _ rogor gadavasvenoT Seni cxedari?~
`nurafris SegeSindebaT, _ Tqva episkoposma, _ iq Cemi
cxedari uSiSrad gadaasveneT; magram ecadeT swrafad
damasaflaoT da ukan maSinve, yovelgvari dayovnebis ga-
reSe dabrundeT~. amgvarad, rodesac episkoposi garda-
icvala, misi cxedari xomaldze moaTavses. zRvaze mog-
zaurobis dros caze Rrublebi mogrovda da kokispiru-
li wvima wamovida. TiTqos imis niSnad, Tu ra didi wmin-
danis neSti imyofeboda xomaldze, mTel gzaze, elbidan
populenamde, Tormeti milis manZilze, xomalds wvimis
erTi wveTic ar dascemia, rodesac is qariSxalsa da ko-
kispirul wvimaSi micuravda. amgvarad, klerikosebma
miaRwies populens, episkoposis cxedari miwas miabares
da misi brZanebisamebr xomaldze dauyovnebliv dabrun-
dnen. is iyo xomaldze avidnen, rom episkoposis saflav-
ze longobardebis sastiki mTavari humariti mivida. am-
gvarad, episkoposis brZaneba, rom misi dasaflavebis
Semdeg klerikosebi dauyovnebliv xomaldze dabrunebu-
liyvnen, gviCvenebs, rom mas winaswarmetyvelebis niWi
hqonda mimadlebuli.
136
Tavi meTormete
utrikulas episkoposi fulgenci
orad gayofili wvimis saswauli sxva RmrTismosav
episkoposTanac aRsrulda. ai, ra gviambo erTma xandaz-
mulma klerikosma (is amJamadac cocxalia) SemTxvevis
Sesaxeb, romlis TviTmxilvelic Tavad iyo. mrisxane me-
fe totila utrikulas episkopos fulgencis mimarT sa-
Sinel ukmayofilebas gamoxatavda. erTxel, rodesac is
am qveyanas jarTan erTad uaxlovdeboda, episkoposma
mas klerikosTa xeliT ZRveni gaugzavna, raTa saCuqriT
mainc moelbo misi sisastike, magram totilam ZRveni
ugulebelyo da mrisxanebiT anTebulma meomrebs ubrZa-
na, episkoposi daundoblad SeepyroT da gansasjelad
misTvis waredginaT. guTebma, romlebic TavianTi mbrZa-
neblis davalebas asrulebdnen, episkoposi Seipyres, mi-
waze wre Semoxazes, SigniT fulgenci Caayenes da ubrZa-
nes uZravad mdgariyo. guTebis tyveobaSi, mzis gulze
itanjeboda RmrTis saTno mosagre. uecrad ielva, Weqa-
quxili atyda da iseTi kokispiruli wvima wamovida,
rom wmindanis mcvelebma iq dgoma veRar SeZles. miuxe-
davad aseTi uCveulo wvimisa, arc erTi wveTi ar Cavar-
dnila wreSi, sadac wmindani idga. rodesac es gulficx
mefes moaxsenes, mis sastik gulSi episkoposisadmi Rrma
pativiscemis grZnoba aRiZra, romlis daRupvac aseTi
dauokebeli sisastikiT surda. amgvarad amdablebs
RmerTi ampartavan xorciel gonebas, Tavis mSvid moneb-
Si sakuTari Zalis saswaulebrivi gamovleniT. WeSmari-
teba (RmerTi), romelic Tavmdabal adamianebSi moqme-
137
debs, ase imorCilebs imaT, vinc mis mcnebaTa winaaRmdeg
Tavs amayad aimaRlebs.
Tavi mecamete
peruzis episkoposi herkulani
axlaxan keTilmsaxuri episkoposi floridi erTi
RirsSesaniSnavi saswaulis Sesaxeb miambobda. qalaq pe-
ruzis episkoposi, _ ambobda floridi, _ iyo uwmindesi
herkulani, Cemi aRmzrdeli. is monasters iqamde winam-
ZRvrobda, vidre episkoposis xarisxSi amaRlda. usju-
lo mefe totilas dros guTebis jars es qalaqi TiT-
qmis Svidi wlis ganmavlobaSi alyaSi hqonda moqceuli.
mravali moqalaqe gaiqca, radgan SimSilobis atana aRar
SeeZlo. Svidi wlis gasvlis Semdeg guTebma alyaSemor-
tymuli qalaqi daipyres. maSin moalye jaris ufrosma
mefes kaci gaugzavna, rom gaego, episkopossa da xalxs
rogor mopyroboda. `episkoposis sxeulidan misi si-
maRlis Tasma gamoWeri da Semdeg Tavi mohkveTe, xolo
qalaqis mcxovrebni maxviliT amowyvite~, _ SeuTvala
totilam. jaris ufrosma RmrTismoyvare episkoposi qa-
laqis galavanze aiyvana, Tavi mohkveTa da amis Semdeg
brZana misTvis tyavi gaeZroT, raTa misgan Tasma gamoeW-
raT, sxeuli ki galavnidan gadaegdoT. maSin zogierTma
RmrTismosavma da gulSematkivarma adamianma episkopo-
sis mokveTili Tavi sxeulTan dado da miwas miabara er-
Ti yrmis cxedarTan erTad, romelic galavnis siaxlo-
ves aRmoaCines. ormocdRiani sisxlisRvris Semdeg mefe
totilam ganacxada, rom im qalaqis mcxovreblebs, rom-
138
lebic sxvadasxva mxares mimoifantnen, uSiSrad SeeZ-
loT qalaqSi dabruneba. alyis dros gaqceulma moqala-
qeebma am uflebiT isargebles da uSiSrad iwyes dabru-
neba. maT TavianTi episkoposis saTno cxovreba axsovdaT
da misi saflavis Zebna daiwyes, raTa mRvdelmTavris
cxedari wmida mociqul petres taZarSi pativiT gada-
esvenebinaT. rodesac misi saflavi gaTxares, naxes, rom
yrmis cxedars, romelic episkoposTan erTad dakrZa-
les, ormoci dRis Semdeg xrwna daewyo da matli exvia,
xolo episkoposis sxeuli uxrwnelad esvena, TiTqos
axali dakrZaluli iyo. umetes gakvirvebas is iwvevda,
rom episkoposis Tavi sxeuls imdenad mtkiced Sezrdo-
da, TiTqos mokveTili arc yofiliyo. maxvilis kvalic
arsad emCneoda. Semdeg is gadaabrunes, raTa enaxaT, wa-
mebis niSnebi zurgze xom ar emCneoda, magram sxeuli
sruliad uvnebeli aRmoCnda, TiTqos maxvili arc mihka-
reboda.
petre: vis ar gaakvirvebs amgvari saswauli, rome-
lic micvalebulze aResrula imisTvis, rom cocxlebma
gulisxmayon.
Tavi meToTxmete
RmrTis mona isaaki
qalaq spoletos siaxloves, guTebis batonobis da-
sawyisidan TiTqmis dasrulebamde, cxovrobda vinme isa-
aki, RmrTismosavi kaci. mas mravalni icnoben, maT Soris
aris keTilmsaxuri qalwuli grigoria, romelic amJa-
mad romSi, yovladwmida da maradqalwul mariamis ta-
139
ZarTan cxovrobs. is siyrmeSi isaakma taZarSi Seifara,
rodesac gaTxovebas upirebdnen. mas surda monazvnuri
cxovreba daemarxa da RmrTis SewevniT SeZlo. imis ga-
mo, rom miwier saqmros daemala, is Rirsi gaxda sasiZo
zecaSi SeeZina. isaakis Sesaxeb aseve mravali ram Rirs
mama elefTerTan saubarSi Sevityve. is isaaks axlos ic-
nobda, xolo misi RmrTismoSiSeba mis monaTxrobs sar-
wmunos xdis.
RmrTismosavi isaaki warmoSobiT italieli ar iyo,
magram me mis mier italiaSi aRsrulebul saswaulTa
Sesaxeb giambob. rodesac igi siriidan spoletoSi pir-
velad Camovida, taZarSi Sevida da eklesiis msaxurT
sTxova, neba daerToT imden xans eloca, ramdenic moe-
surveboda da RmrTismsaxurebis dros taZridan ar gae-
ZevebinaT. man mTeli dRe da Rame locvaSi gaatara, aseve
ori momdevno dRe da Ramec daucxromelad loculobda.
taZris erT-erTma msaxurTaganma, romelic ampartavne-
bis suliT iyo aRvsili, am SemTxveviT sargeblobis nac-
vlad, mxolod warsawymedeli vneba moimko. man wminda-
nis Sesaxeb xmamaRla da kadnierad daiwyo laparaki,
rom is TvalTmaqci da matyuaraa, sxvebis winaSe Tavis
mowoneba xangrZlivi locviT surs. Semdeg RmrTis mo-
nas mivarda da cema dauwyo, raTa taZridan, rogorc
cru wmindani, Seuracxyofili gaegdo. magram uecrad
mas boroti suli ekveTa, RmrTis kacis ferxTiT dasca
da misi piriT ayvirda: `isaaki ganmdevnis me~. am ucxo
adamianis saxeli aqamde aravin icoda. borotma sulma,
romelic gahyviroda isaaki ganmdevniso, ganacxada misi
140
saxeli. RmrTis mona myisve Sepyrobilis sxeulze ga-
nerTxa da boroti suli misgan gandevna.
es ambavi mTel qalaqs maSinve moedo. mdabio da warCi-
nebulma dedakacebma Tavi moiyares da TiToeuli cdi-
lobda wmindani Tavis saxlSi miewvia. erTni mamuls
sTavazobdnen, meoreni _ fuls, sxvebi kidev sxva Sewev-
nas, visac ra SeeZlo da evedrebodnen wmindans es yove-
live monastris mosawyobad gamoeyenebina, magram
RmrTis monam araferi miiRo, qalaqs gaecala, ganmar-
toebuli adgili moZebna da senaki aiSena. mravalni
akiTxavdnen da misi magaliTiT maradiuli cxovrebis sa-
Zieblad aRZrulni RmrTis monas morCilebisa da xel-
mZRvanelobisaTvis Tavs andobdnen. mowafeebi mas xSi-
rad sTxovdnen, marTalia, daJinebiT, magram _ simdab-
liT, rom monastris sargeblobisTvis Semowirulobebi
mieRo, magram is upovarebas fxizlad icavda da mudam
mtkiced pasuxobda, rom `vinc miwier saunjes eZebs, is
monazoni ar aris~. is iseTive sifrTxiliT cdilobda
upovareba daemarxa, rogorc mdidrebi cdiloben daic-
van TavianTi xrwnadi simdidre. monasterSi misi cxov-
rebis dros xma misi winaswarmetyvelebis niWisa da
udidesi saswaulebis Sesaxeb Soreul qveynebSi gav-
rcelda.
erTxel, saRamoxans, man brZana monastris bostanSi
ramdenime bari daetovebinaT: `amdeni da amdeni bari
bostanSi datoveT da ukan saswarafod dabrundiT~, _
uTxra man mowafeebs. imave Rames locvisTvis amdgar
Zmebs ubrZana: `muSakebisTvis SeWamandi moxarSeT, rom
dilaadrian mzad iyos~. diliT ubrZana, SeWamandi bos-
141
tanSi waeRoT da ZmebTan erTad iq misuls imdeni muSaki
daxvda, ramdeni baric misi brZanebiT iq datoves. isini
qurdebi iyvnen. rodesac bostanSi Seiparnen, maTi gan-
zraxva, RmerTis zemoqmedebiT, Seicvala: barebi rom na-
xes, aiRes da RmrTis monis mosvlamde Seusveneblad mu-
Saobdnen. maT daumuSaveblad darCenili miwa dabares.
`gamarjobaT, Zmebo! ukve didi xania SromobT. droa, da-
isvenoT!~ _ uTxra maT RmrTis monam. Semdeg motanili
SeWamandi SesTavaza, raTa momqancveli Sromis Semdeg
enugeSaT. rodesac inugeSes, wmindanma uTxra: `boro-
tebas nu CaidenT, rodesac raime dagWirdebaT, karebTan
modiT, mSvidad iTxoveT da kurTxeviT miiRebT, xolo
qurdobisgan Tavi SeikaveT~. Semdeg brZana, maTTvis rac
SeiZleba bevri bostneuli miecaT. amgvarad, bostanSi
boroti ganzraxviT misulni, Tavadac uvnebelni dab-
rundnen da gaweuli SromisaTvis uxvi jildoc miiRes.
sxva dros isaaks mowyalebisaTvis ucxotomelebma mi-
akiTxes, romelTac imdenad dafleTili da dakonkili
samosi ecvaT, rom TiTqmis SiSvlebi iyvnen. maT wmindans
samosi sTxoves, is ki mdumared usmenda. Semdeg erT-er-
Ti mowafeTagani moixmo da farulad ubrZana: `wadi
tyeSi, ama da am adgilas xis fuRuroSi tansacmels na-
xav da moitane~. mowafe wavida, xis fuRuro moZebna,
tansacmeli amoiRo da moZRvars faruladve miutana.
RmrTis saTno mosagrem tansacmeli naxevradSiSvel uc-
xotomelebs misca da uTxra: `TiTqmis SiSvlebi xarT,
es tanisamosi gamomarTviT da CaicviT~. mTxovnelebma
maSinve icnes tyeSi datovebuli TavianTi tansacmeli
da Sercxvenilebi Zrwolam moicva. amgvarad, imaT, vinc
142
sicruiT sxvisi samosis mopoveba isurves, Sercxveni-
lebma Tavisive miiRes.
erTxel erTi adamiani wmindanisgan locvas iTxovda
da mas monis xeliT sanovagiT savse ori kalaTi gaugzav-
na. monam erTi kalaTi gzaSi gadamala, xolo meore
RmrTis saTno mosagres miarTva da mas Tavisi patronis
saTxovari moaxsena. RmrTis monam ZRveni siyvaruliT
miiRo, madloba gadauxada da Tan uTxra: `gafrTxildi,
rodesac gzaze gadamalul kalaTs aiReb: masSi gveli Ca-
vida, amitom saSiSia, moulodneli Sexebis gamo ar gik-
binos~. am sityvebma monas Zrwola mohgvara. erTi mxriv,
uxaroda, rom sikvdils gadaurCa, xolo meore mxriv,
danaRvlianda, magram sircxvili man ise aitana, ro-
gorc macxovnebeli sasjeli. rodesac brundeboda, ka-
laTi frTxilad aiRo da rogorc RmrTis kacma uwinas-
warmetyvela, masSi gveli aRmoCnda. amgvarad, es wminda-
ni TavSekavebis saTnoebas, yovelive mswraflwarmava-
lis moZulebas da winaswarmetyvelebis niWs locvisad-
mi araCveulebriv gulmodginebas uerTebda. uCveulo
mxolod erTi ram iyo: is zogjer imdenad mxiarulde-
boda, vinc ar icnobda, verafriT daijerebda, rom udi-
des saTnoebebs flobda.
petre: gTxov, amixseni, es ras niSnavs? is amgvar mxi-
arulebas Tavisi nebiT eZleoda, Tu misi suli, romelic
aseT saTnoebebs flobda, uneburad aRfrTovandeboda
namdvili sixaruliT?
grigoli: didebulia, petre, yovlisSemZle RmerTis
gangebuleba. umTavresad, imgvarad xdeba, rom imaT, vi-
sac RmerTi umaRles sikeTes mihmadlebs, umciress mo-
143
aklebs, raTa maT sulebs mudam SeeZloT riTime Tavis
damdableba, raTa, raki iswrafvian srulyofilebisaken
da ver hpoveben, iRvwian imis mosapoveblad, rac ara
aqvT da verc hpoveben sakuTari Sromis Sedegad, Tavi
imiT ar ganididon, rac aqvT, aramed iswavlon, rom sa-
kuTar TavSi mcire da umniSvnelo naklovanebaTa aRmof-
xvrac ki ar ZaluZT da TavisiT ar moupovebiaT umaRle-
si srulyofilebani. swored amitom, rodesac RmerTma
rCeuli eri aRTqmul miwaze Seiyvana, yoveli maTi mte-
ri mosra, mxolod filistimelebi da qanaanelebi dato-
va, radgan rogorc wmida werilSia naTqvami: `surda ga-
moecada israelianebi~ (msaj. 3, 4). amgvarad, rogorc
ukve giTxari, ufali uSvebs, mcire nakli darCes imaT-
Si, visac udides srulyofilebas aniWebs, rom maT hqon-
deT sabrZolveli da ar aimaRlon Tavi Zlieri mtrebis
damarcxebis Semdeg, rodesac jer kidev aSfoTeben usu-
suri mtrebi. ase sakvirvelad erTi da igive suli saT-
noebebSic mtkicdeba da uZlurebiTac SeWirvebulia,
raTa, rom ixilavs, erTi mxriv, keTilgangebulebas Ta-
vis TavSi, xolo, meore mxriv, _ mouwyoblobas, ukmayo-
fileba igrZnos imis gamo, rom ver ikmayofilebs mis-
wrafebas moipovos misTvis miuwvdomeli sikeTe da sim-
dabliT daicvas is, rac aqvs. magram gana sakvirvelia es
adamianSi, rodesac TviT zecis moqalaqeTa nawili dae-
ca, meore nawilma ki simtkice SeinarCuna da TanamoZme-
Ta ampartavnebiT dacemis mxilveli rCeul angelozTa
sulebi umetesad ganmtkicdnen simdableSi. moklebam
rogorc zecaSi moitana sargebloba, radgan misi rRveva
misive maradiuli simtkicis safuZveli gaxda, yovel
144
sulSic aseve xdeba: umniSvnelo nakli, rogorc simdab-
lis mcveli, mas udides SenaZenTaTvis ifaravs.
petre: gulsavse var Seni ganmartebiT.
Tavi meTxuTmete
RmrTis monani _ evtiqi da florenci
grigoli: gadmogcem imas, rac Rirsi sanktulasgan
Sevityve. is imave olqSi presviteri iyo. mis monaT-
xrobSi eWvi ar Segepareba, radgan misi RmrTismoSiSi
da marTali cxovrebis Sesaxeb Senc ici.
imave xanebSi nursiis olqis midamoebSi ori monazoni
cxovrobda: evtiqi da florenci. evtiqi sulieri mo-
SurneobiT gamoirCeoda da RmrTis saTno cxovreba
mxurvaled uyvarda. misi umTavresi sazrunavi iyo, rac
SeiZleba meti adamiani moeqcia saTnoebis gzaze. flo-
renci ubralod cxovrobda. misi umTavresi saqmianoba
locva iyo. erTxel maT siaxloves mdebare monasterSi
winamZRvari gardaicvala. monastris Zmebma isurves mis
adgilze evtiqi miewviaT. evtiqim maTi Txovna Seiwynara
da monasters ramdenime weli xelmZRvanelobda, mowa-
feTa sulebs samonazvno cxovrebis mixedviT warmarTav-
da, magram mas ar undoda, rom senaki, sadac uwin cxov-
robda, dacarielebuliyo da neba misca RmrTismoSiS
florencis iq gadasuliyo. florenci erTxel yovlis-
SemZle RmerTs Seevedra, rom misTvis am adgilze dad-
gomisTvis ramenairi Sewevna warmoegzavna. locvis das-
rulebis Semdeg wmindani senakidan gareT gavida da dai-
naxa, rom karis win daTvi idga, Tavi miwisken daexara,
145
moZraobiT arafers mxecurs ar avlenda da cxadad mia-
niSnebda, rom RmrTis kacTan morCilebis aRsasruleb-
lad mivida. wmindanma es myisve Seicno. senaks oTxi-xu-
Ti batkani ekuTvnoda, magram maT mwyemsi ar hyavdaT.
`wadi, batknebi saZovarze gadene, _ uTxra wmindanma
daTvs, _ xolo meeqvse Jamze maTTan erTad dabrundi~.
mas Semdeg daTvi mudam mwyemsis movaleobas asrulebda
da es sisxlismsmeli cxoveli cxvrebs mwyemsavda, ro-
melTac manamde musrs avlebda. rodesac RmrTis mona
marxulobda, maSin ubrZanebda daTvs mecxre Jamze dab-
runebuliyo, danarCen dReebSi ki _ meeqvse Jamze. daT-
vic yovelTvis mas emorCileboda: rodesac dabrunebas
mecxre Jamze ubrZanebda, meeqvseze arasodes brundebo-
da, xolo dabruneba Tu meeqvse Jamze hqonda nabrZanebi,
mecxreze ar brundeboda. gavida xani da xma am saswau-
lis Sesaxeb Sors gavrcelda, magram uZvelesi mteri
swored imiT cdilobs boroti adamianebi SuriT mow-
ylas, riTic RmrTis saTno adamiani didebaSi waremate-
ba. RmrTismoSiSi evtiqis oTxma mowafem Zlier SeiZula
florenci imis gamo, rom man, ganmartoebiT mcxovrebma,
imgvari saswaulebiT gaiTqva saxeli, rogorsac maTi
moZRvari evtiqic ki ar aRasrulebda. SeiTqvnen da fa-
rulad daTvi moukles. rodesac florencisTan daniS-
nul dros daTvi ar dabrunda, wmindani Zlier aRelda,
im saRamos eloda, xolo meore dRes daTvis saZebnelad
gaemarTa da mkvdari ipova. gamoZiebis Semdeg Seityo,
daTvi vinc moukla da mwared atirda, is ufro metad
Zmebis gaborotebas iglovda, vidre _ daTvis mokvlas.
RmrTismosavma evtiqim florenci miixmo da misTvis nu-
146
geSiscemas cdilobda, magram RmrTis monam, mwuxarebiT
danaRvlianebulma, evtiqis TandaswrebiT Semdegi sit-
yvebi warmoTqva: `mjera, rom yovlisSemZle RmerTi
yvelas Tvalwin, jer kidev am cxovrebaSi miagebs maT
borotebisTvis: maT mokles daTvi, romelsac maTTvis
araferi dauSavebia~. am sityvebis kvaldakval RmerTis
Surisgebamac ar daayovna. oTxive monazons, romlebmac
daTvi mokles, imwamsve keTri SeeyaraT, sxeulebi da-
ulpaT da mokvdnen. rodesac amgvari ram moxda, flo-
renci Zlier SeSinda: mis mier warmoTqmulma ZmaTa gan-
kiTxvam mas SiSi mohgvara. is mTeli cxovreba imis gamo
glovobda, rom RmerTma Seismina misi _ sakuTar Tavs
sastiks uwodebda da ZmaTa sikvdilSi adanaSaulebda.
vfiqrob, yovlisSemZle RmerTma imisTvis dauSva aR-
srulebuliyo amgvari ram, rom florencisTvis, uaRre-
sad alalmarTali kacisTvis, eCvenebina _ TviT udidesi
mwuxarebis Jamsac ki yovelTvis ar SeiZleba ase ganav-
rco sxvaTa gankiTxva.
petre: nuTu ase mZimea gankiTxvis codva, rodesac mas
mrisxanebis Jams warmovTqvamT?
grigoli: rad unda amas kiTxva, rodesac jer kidev
wmida mociquli pavle ambobda: `maginebelTa sasufeve-
li RmrTisaÁ ver daimkvidron~ (1 kor. 6, 10). amdenad,
gansaje, ra mZimea es codva, romelic sasufevels gana-
Sorebs.
petre: adamians ra moeweva, Tuki moyvass ganikiTxavs
ara gaborotebiT, aramed enis SeukaveblobiT?
grigoli: Tuki saSineli msajuli, sayvarelo petre,
yoveli uqmi sityvisTvis ganikiTxavs, maSin boroti
147
sityvisTvis xom ufro metad mogvelis gankiTxva? ami-
tom gansaje: Tuki yoveli uqmi sityvisTvis sasjels mi-
viRebT, raoden ufro didi sasjeli mohyveba sityvas,
romelic borotebiT gamoiTqmis?
petre: geTanxmebi.
grigoli: imave wmindanma imgvari ram aRasrula, ris
Sesaxeb SeuZlebelia davdumde. rodesac florencis sa-
xeli Soreul qveynebSi ganiTqva, wmindanTan Soridan
erTi diakvani gamoemgzavra, raTa misgan locva gamoeT-
xova. wmindanis senakis siaxloves myofma, uamravi gveli
dainaxa da SeSinebulma SesZaxa: `iloce, RmrTis mo-
nao!~ florenci senakidan gamovida, xelebi da Tvalebi
zecisken aRapyro da RmerTs Seevedra, qvewarmavlebi
Tavisi nebisaebr moespo. wmindanis vedrebisTanave mexi
Camovarda da iq myofi yvela qvewarmavali daixoca. amis
danaxvaze RmrTis monam SehRaRada: `RmerTo, Sen Semus-
re isini, magram vin gawmends aqaurobas maTgan?~ myisve,
wmindanis mier locvis warmoTqmisTanave, uamravi Citi
mofrinda, TiToeulma TiTo qvewarmavali aitaca da
Sors waiRo. amgvarad, florencis senakis axlos midamo
qvewarmavlebisagan sruliad gaiwminda.
petre: ramdenad saTno da didi unda yofiliyo es
wmindani, rom yovlisSemZle RmerTma misi locva ase
swrafad Seismina!
grigoli: yovlisSemZle RmerTis winaSe, romelic
bunebiT wmidaa, sayvarelo petre, adamianis gulis siw-
mindesa da ubraloebas udidesi Zala aqvs. mxolod imis
gamo, rom misi monebi miwier sazrunavebs ganudgnen,
fuWsityvaoba ganagdes da ar uSveben, rom maTi sxeuli
148
codvebiT Seibilwos, maT locvas Zalze xSirad yvelas
winaSe Seismens Semoqmedi, romelTanac (es wmida kace-
bi) daaxloebulni arian imiT, rom miemsgavsebian mas,
rogorc es SesaZlebelia, siwmindiTa da ubraloebiT.
Cven ki mudam adamianur sazrunavebSi veflobiT, uqmad
vmetyvelebT, zogjer Zalian mavnes Tqmasac ar veride-
biT. amitom Cveni sityva RmerTisgan imdenadvea daSore-
buli, ramdenadac am qveyanas uaxlovdeba. mudmivi lapa-
raki droebiTs migvajaWvavs da RmerTisgan gangvaSo-
rebs. wmida esaia winaswarmetyvelma amgvari ram saku-
Tar TavSi samarTlianad amxila da Seinana; rodesac man
ufali ZalTaY ixila, SesZaxa: `O ubadruksa me, rameTu
Sekdemul var, rameTu kacad myofi da arawmidaTa bageTa
mqonebeli~ (es. 6, 5). Semdeg ki daamata: `saSual erisa,
arawmidaTa bageTa mqonebelisa, mkKdr var me~, da amiT
ganmarta, uwminduri bage ratom hqonda. is bageTa uw-
mindurebis gamo wuxda, magram rodesac Tqva, rom uw-
mindur adamianebs Soris cxovrobs, gviCvena, Tu uwmin-
durebas vis daesesxa, radgan Zalian Znelia, rom miwi-
erze saubarma goneba ar Sebilwos. Tavidan umniSvnelo
Cveva CagviTrevs da Tavs uflebas vaZlevT cotaodeni
visaubroT saero sakiTxebze. Semdeg ukve yovlad uRirs
fuWsityvaobas erTgvari siamovnebiTac vagrZelebT, im-
denad, rom bolos Tavs imisganac ki ver vixsniT, ris
uflebasac sakuTar Tavs uwin gatacebis gamo, erTgvari
SemwynareblobiT vaZlevdiT. amgvarad, uqmismetyvele-
bidan mavne sityvebis gamoTqmaze gadavdivarT, msubuqi-
dan _ umZimesze da Cven mier gamoTqmul locvas ufali
miT ufro naklebad Seismens, rac ufro metad Seibil-
149
weba is ugunuri uqmismetyvelebiT, radgan wmida weri-
li ambobs: `vinc rjulis mosmenas yurs aridebs, misi
locvac ki sibilwea~ (igav. 28, 9). ra aris imaSi gasakvi-
ri, Tuki RmerTamde Cveni locvebi gvian aRwevs, rode-
sac saRmrTo mcnebebis aRsrulebaSi Tavad vzarmacobT
an sulac ar aRvasrulebT? an imaSi ra aris gasakviri,
rom RmerTma florencis locva mswrafl Seismina, ro-
desac saRmrTo mcnebebs wmindani mudam yurad iRebda?
petre: Seni ganmartebis sawinaaRmdegod verafers
vityvi.
grigoli: rac Seexeba evtiqis, florencis Tanam-
gzavrs saRmrTo asparezze, misi saxeli sikvdilis Sem-
dgom aRsrulebuli saswaulebiT ganiTqva. misi Tanamo-
qalaqeebi uamrav saswauls mogviTxroben, magram gansa-
kuTrebiT aRsaniSnavia saswauli, romelic yovlisSem-
Zle RmerTis nebiT wmindanis samoslis saSualebiT mud-
mivad aResruleboda longobardebis dros. vinaidan im
mxareSi gvalva xSiri iyo, wmindanis Tanamoqalaqeni er-
Tad ikribebodnen da mis samosels RmerTis winaSe loc-
viT aRamaRlebdnen da, rodesac locviTa da samosliT
mindvrebSi dadiodnen, uecrad wvima wamovidoda da mi-
was arwyulebda. aqedan SeiZleba davaskvnaT, ra didi
iyo wmindanis sulieri saTnoebani da damsaxureba, rom
Semoqmedis risxvas mxolod misi samosis gamobrZaneba
aCerebda.
150
Tavi meTeqvsmete
marsis mTis monazoni martini
grigoli: arcTu didi xnis win kampaniis olqSi, mar-
sis mTaze, ganmartoebiT cxovrobda vinme martini, kaci
friad saTno. is wlebis manZilze viwro mRvimeSi iyo
dayudebuli. Cveni axloblebidan mas mravalni icnob-
dnen, Cven Soris misi Rvawlis TviTmxilvelnic ki ari-
an. mis Sesaxeb Cemi winamorbedi, netarxsenebuli papi
pelagi da aseve mravali RmrTismoyvare adamiani miam-
bobda. man xsenebuli mTis mRvimeSi dayudebisTanave sas-
wauli aRasrula: kldem, romelic mRvimis siRrmeSi
iyo, wyaro aRmoacena, romelic RmrTis monas imden
wyals awvdida, ramdenic misTvis yoveldRiurad iyo au-
cilebeli. aqedan Cans, Tu rogor zrunavda yovlisSem-
Zle ufali Tavis monaze, romlisTvisac Zveli drois
msgavsad (ricx. 20. 7-11), udabnoSi wyali kldidan aRmo-
acena. uZvelesi mteri RmrTis monis saTnoebaTa mimarT
SuriT aivso da Tavisi manqanebiT cdilobda igi mRvimi-
dan gaeZevebina. amisTvis Tavis usayvarles cxovelSi,
gvelSi Sevida da wmindans aSinebda. gveli ganmartoe-
bul mosagresTan Sedioda da rodesac is loculobda,
mis win wveboda. rodesac wmindani miwaze ganirTxmebo-
da, isic mis gverdiT iwva. wmindani yovelgvari SiSis
gareSe xels an fexs pirTan miutanda da eubneboda:
`Tuki kbenas gamibedav, me nebas gaZlev~. ase sami dRis
ganmavlobaSi grZeldeboda. bolos, wmindanis simtki-
ciT damarcxebulma mterma mRvime RmuiliT datova: gve-
li mTis ferdobidan ufskrulSi gadaeSva, gzaze ki misi
piridan gamosuli cecxli yvelafers wvavda. amgvarad,
151
RmrTis gangebiT, mTis ferdze mcenareTa gadawviT, eS-
maki iZulebuli gaxda eCvenebina, misi mZleveli adamiani
ra didi saTnoebiT iyo Semosili. gansaje, sulierebis
ra maRal safexurze iyo es kaci, romelmac sami dRe
gvelTan erTad uvneblad gaatara.
petre: gismen da gaocebuli var.
grigoli: am RmrTismosavma kacma dayudebis xans we-
sad daido aRarasodes exila dedakacis saxe, ara maTda-
mi siZulvilis gamo, aramed eSinoda maTi xilviT cdune-
baSi ar Cavardniliyo. erTma dedakacma Seityo amis Se-
saxeb da urcxvad gakadnierda, mTaze, mRvimis Sesas-
vlelTan asuliyo. wmindanma Soridanve dainaxa igi, sa-
mosiT Seicno, rom dedakaci iyo da locva daiwyo. miwa-
ze dawva, saxe damala da am mdgomareobaSi iqamde iyo,
vidre lodiniT gadaRlili urcxvi dedakaci mRvimis
sarkmels ar moSorda. is mTidan CamosvlisTanave gar-
daicvala, riTic gancxadda, rom RmerTi Tavisi saTno
moRvawis urcxvi kadnierebiT Seuracxyofis gamo Zli-
er ganrisxda.
mravali morwmune adamiani wmindanTan locva-kur-
Txevis saTxovnelad midioda. wmindanis senakTan mimava-
li gza Zalian viwro da cicabo iyo. erTxel erT mci-
rewlovan yrmas fexi daucda da mTidan xeobaSi gada-
varda. is imdenad Rrma iyo, rom mis ZirSi uzarmazari
xeebi patara wnelebiviT moCanda. misi Tanamgzavrebi
SeZrwundnen da im adgils eZebdnen, sadac SeiZleboda
yrma Cavardniliyo. albaT arcerT maTgans imedi ar
hqonda, rom mas cocxals da, miT umetes, uvnebels na-
xavda. magram yrma cocxali da sruliad uvnebeli naxes.
152
isini maSinve mixvdnen, rom is wmida martinis mier aR-
vlenili locvis Sedegad gadarCa.
wmindanis mRvimis Tavze uzarmazari klde iyo gadmo-
kidebuli, romelic mTas viwro yeliT uerTdeboda. misi
mowyvetis saSiSroebis gamo wmindans yovel dRe gansac-
deli eloda. erTxel vinme merkatori, saxelovani ar-
mentaris SviliSvili, soflelebTan erTad mTaze avida
da RmrTis monas sTxova, mRvimidan gamosuliyo, raTa
mTidan klde CamoegdoT da wmindans Tavis mRvimeSi
uSiSrad ecxovra. RmrTis kaci amaze ar Tanxmdeboda,
magram Semdeg neba misca merkators ise moqceuliyo,
rogorc surda, TviTon ki mRvimis boloSi ganmartovda;
Tumca ueWveli iyo, rom Camovardnili klde mRvimes Ca-
aqcevda da masac moklavda. rodesac xalxi kldis mom-
tvrevas Seudga da cdilobda wmindanisTvis araferi ev-
no, maT Tvalwin sakvirveli ram aResrula. maT mier Ca-
motexili klde mTidan TavisiT iseT manZilze gadavar-
da, rom mRvimes ar Sexebia da RmrTis mona sruliad uv-
nebeli darCa. visac ueWvelad swams, rom yovelive
RmrTis gangebiT aResruleba, mixvdeba, rom aRwerili
SemTxvevac RmerTis brZanebiT, angelozTa Tanamonawi-
leobiT moxda.
rodesac martini mTaze daeyuda da misi mRvime jer
daxSuli ar iyo, man fexebi rkinis jaWviT Seikra da mi-
si bolo kldeze miamagra, rom imaze Sors ver wasuli-
yo, ris saSualebasac jaWvis sigrZe aZlevda. Rirsma be-
nediqtem, romlis Sesaxeb wignis meore nawilSi mogax-
seneT, amis Sesaxeb gaigo, mowafe gagzavna martinTan da
SeuTvala: `Tuki RmrTis mona xar, gmarTebs Seikra ara
153
rkinis, aramed _ qristes siyvarulis xundebiT~. amis
gagonebisTanave martinma borkilebi moixsna, magram
maTgan gaTavisuflebis Semdegac fexi imaze Sors ar ga-
daudgams, vidre Seborkils SeeZlo. mas Semdeg, rac
mRvimeSi daeyuda, masTan misvla daiwyes mowafeebma,
romlebic mRvimesTan dasaxldnen. isini wyals Widan
iRebdnen, magram Toki, romelzec WurWeli iyo mimagre-
buli, xSirad uwydebodaT. amitom mowafeebma wmindans
is jaWvi sTxoves, romliTac fexebi Seiborka da Toks
gadaabes. amis Semdeg Toks wyalSi yoveldRiurad uSveb-
dnen, magram aRarasodes gamwydara, radgan wmindanis
jaWvma mas rkinis simtkice mianiWa.
petre: am saswaulTa smena sasixaruloa, radgan Za-
lian sakvirvelnia da miT ufro, rom axlaxan aRsrul-
dnen.
Tavi meCvidmete
argentaris mTis monazoni, romelmac micvalebuli
mkvdreTiT aRadgina
grigoli: Cvens droSi buqsentis eklesiaSi ipodiak-
vnad iyo vinme kvadragezimi. is avreliis olqSi TviTon
mwyemsavda Tavis cxvrebs. am uaRresad marTalma kacma
erTi saucxoo ambavi gagvando, romelic yvelasgan fa-
rulad aResrula. im dros, rodesac is cxvrebs mwyem-
savda avreliis olqSi, argentaris mTaze erTi metad
RmrTismosavi kaci cxovrobda, garegnobisa da cxovre-
bis wesis mixedviT monazoni. mas wesad hqonda yovel
wels wmida mociqulTa Tavis, petres taZarSi misuli-
154
yo. maspinZlobas zemoT naxsenebi ipodiakoni kvadrage-
zimi uwevda. misi saxli taZris siaxloves mdebareobda.
erTxel, rodesac mas stumrad xsenebuli monazoni hyav-
da, erT mezoblad mcxovreb Rarib dedakacs qmari gar-
daecvala. man cxedari wesisamebr ganbana, Semosa da su-
dara gadaafara, magram saRamomde misi dakrZalva ver
moaswro. daqvrivebulma dedakacma mTeli Rame micvale-
bulis cxedarTan tirilSi gaatara. gamudmebuli qviTi-
niT is TiTqosda naRvelis ganqarvebas cdilobda. ase Za-
lian didxans gagrZelda da dedakaci cremlebs ver ika-
vebda. misi mdgomareobiT SeZrulma RmrTis monam, rome-
lic kvadragezimis saxlSi imyofeboda, maspinZels uT-
xra: `am dedakacis mwuxarebas suliT TanavugrZnob.
adeqi da wavideT, vilocoT~. isini taZarSi wavidnen da
locva daiwyes. xangrZlivi locvis Semdeg RmrTis monam
kvadragezims sTxova Camoeloca (anu Sesabamisi damam-
Tavrebeli locva warmoeTqva). Camolocvis Semdeg man
wmida trapezis siaxloves mtveri moagrova da micvale-
bulis saxlisken gaemarTnen. monazonma iqac xangrZli-
vad iloca da uwindeliviT aRar uTxovia ipodiakvnis-
Tvis Camoeloca, TviTon warmoTqva kurTxeva da myisve
wamodga. marjvena xelSi mogrovili mtveri eyara, mar-
cxeniT ki micvalebuls saxeze safeni gadaxada. dedaka-
ci SeewinaaRmdega, radgan ar icoda ras apirebda. mona-
zoni micvalebuls saxes mtveriT didxans uzelda, ris
Semdegac mis sxeulSi suli dabrunda. man Tvalebi gaa-
xila da piri gaaRo, wamojda da TiTqos Rrma Zilisagan
gamoiRviZao, gakvirvebiT uyurebda imas, rac mis garSe-
mo xdeboda. gloviT gaTanguli dedakaci amis danaxvaze
155
mometebulad atirda. RmrTis mona arwmunebda damSvi-
debuliyo da dadumebuliyo. `Tu gkiTxaven, _ uTxra
man, _ es rogor moxda, uTxari: ufalma ieso qristem
Tavisi Zalis meoxebiT aRasrula~. amis Semdeg wavida da
im mxareSi aRar gamoCenila, radgan warmaval didebas
gaurboda da cdilobda am udidesi saswaulis damswre
adamianebs am cxovrebaSi aRarasodes Sexvedroda.
petre: ar vici sxvebi rogor fiqroben, magram me yo-
vel saswaulze ufro aRmatebulad micvalebulis
mkvdreTiT aRdgena mimaCnia, rodesac suli missave sxe-
uls ubrundeba.
grigoli: Tuki saswaulis garegan mxares mivxedavT,
maSin ueWvelia, asea. xolo Tu yuradRebas Sinagan mxa-
res mivapyrobT, ra Tqma unda, codvili adamianis sit-
yviT ganswavla da nugeSiscema ufro aRmatebulia, vid-
re micvalebulis mkvdreTiT aRdgena, radgan ukanas-
knel SemTxvevaSi sxeuli aRdgeba, romelic odesme isev
gardaicvleba, pirvel SemTxvevaSi ki suli aRdgeba,
romelic mowodebulia maradiuli sicocxlisaTvis. or
magaliTs SemogTavazeb: Seni azriT, aRmatebuli saswau-
li romel maTganSi gamoCnda? lazare, romelic, ra Tqma
unda, morwmune iyo, ufalma aRadgina sxeuliT, xolo
savle _ suliT. mkvdreTiT aRdgomis Semdeg lazares
saTnoebaTa Sesaxeb araferia naTqvami, magram, rac su-
lieri aRdgomis Semdeg pavles saTnoebaTa Sesaxeb wmida
werilSia naTqvami, Cvens uZlur gonebas imis warmodge-
nac ki ar ZaluZs: kerZod, misi qadagebis Semdeg TviT
yvelaze uwyalo sulebi saTnoebis gzaze eqceodnen; mas
surda momkvdariyo im ZmebisTvis, romelTa sikvdiliT
156
uwin xarobda; wmida werili srulad icoda, magram Tavs
umecars uwodebda da ambobda, araferi vici, garna xo-
lo qriste da isica jvarcmulio; qristesTvis, romel-
sac moqcevamde maxviliT devnida, moqcevis Semdeg kver-
TxiT cemas sixaruliT iTmenda. is udidesia, rogorc
mociquli, magram mowafeTa Soris Tavi udaresad miaC-
nda; is saidumloTa saxilvelad mesame caze iqna aRta-
cebuli, magram siyvaruliT aRZruli, gonebis Tvals mi-
apyrobs saqorwino kavSirs da ambobs: qmrebma colebs
jerovani siyvaruli miagon da agreTve _ colebma
qmrebs; angelozebTan erTad Wvrets da amave dros fiq-
robs da ganagebs monazonTa saqmeebs; uZlurebaSi xa-
robs da rodesac Seuracxyofen, misTvis qristea cxov-
reba da sikvdili _ SenaZeni; xorcSi myofi xorcs ga-
reT cxovrobda. ai, rogor icxovra iman, vinc
xorcieli cxovrebidan keTilmsaxuri cxovrebisaken
moiqca! amgvarad, micvalebulis mkvdreTiT aRdgena
xorcielad _ udaresi saswaulia, Tuki xorciel aR-
dgomas Tan sulieri aRdgomac ar axlavs, imgvarad, rom
xiluli saswaulis meoxebiT adamiani Sinaganadac ise
aRdges, rogorc WeSmaritebis gzaze moqcevis Semdeg
xdeba.
petre: adre mkvdris aRdgineba udides saswaulad mi-
maCnda, axla ki davrwmundi, rom cxonebis gzaze kacis
moqceva bevrad ufro didi saqmea. gTxov, ganagrZe daw-
yebuli Txroba, rom Tavisufalma drom damoZRvris ga-
reSe ar Caiaros.
157
Tavi meTvramete
monazoni benediqte
grigoli: monasterSi CemTan erTad erTi Zma cxov-
robda, romelic wmida werilSi friad ganswavluli
iyo. is asakiT Cemze ufrosi iyo da mravali ram, rac ar
vicodi, misgan SeviTvise. misi monaTxrobidan Sevityve,
rom kampaniis olqSi, romidan ormoci milis daSore-
biT, vinme benediqte cxovrobda. is asakis mixedviT yrma
iyo, magram cxovrebis mixedviT _ moxucebuli da monaz-
vnur aRTqmebs mkacrad imarxavda. totilas mefobis
Jams is guTebma naxes da gadawyvites, Tavis senakTan er-
Tad daewvaT. maT senaks cecxli SeunTes. cecxlma yve-
laferi dawva senakis garSemo, magram senaks veraferi
avno. guTebi kidev ufro gaborotdnen; Soriaxlos pu-
ris gamosacxobad anTebuli Rumeli dainaxes, monazoni
senakidan gamoiyvanes, RumelSi Seagdes da Caketes, mag-
ram meore dRes is sruliad uvnebeli naxes, mis sxeuls
cecxlma veraferi dauSava da samossac aranairi ziani
ar misdgomia.
petre: sami yrmis saswauli momagonda, romlebic
odesRac RumelSi Seamwyvdies da uvnebelni darCnen.
grigoli: es saswauli, rogorc me meCveneba, cota
sxvagvarad aResrula. maSin sami yrma RumelSi xelfex-
Sekrulni Seamwyvdies, meore dRes ki mefem naxa, rom
isini RumelSi mimodiodnen da samosi sruliad uvnebe-
li hqondaT. aqedan SeiZleba gamovitanoT daskvna, rom
cecxli, romelSic isini Caagdes, ar Seexo maT samoss,
mxolod Toki dawva, anu erTsa da imave dros cecxli
marTalT moemsaxura, maTi SewevnisTvis (Tokis dasawva-
158
vad) Zala SeinarCuna, xolo maT dasatanjad uZluri
iyo.
Tavi mecxramete
veronel mRvdelmowame zenonis taZari
Zveli saswaulis msgavsi saswauli Cvens droSic
aResrula, oRond sawinaaRmdego bunebis mqone stiqiaze.
axlaxan tribunma ioanem am saswaulis Sesaxeb miambo.
rogorc Tavad ambobs, amis Sesaxeb graf pronulfisgan
Seityo, romelic mefe aTalariqsTan erTad imyofeboda
iq, sadac es sakvirveli saswauli aResrula. `daaxloe-
biT xuTi wlis win, _ miambobda tribuni ioane, _ romSi
mdinare tibri ise adidda, rom napirebidan gadmovida,
qalaqis galavani gadalaxa da uzarmazari sivrce dat-
bora. aseve veronaSic mdinare atezi adidda, napirebi-
dan gadmovida da mRvdelmowame zenonis taZars miaRwia.
miuxedavad imisa, rom taZris kari Ria iyo, wyali ta-
ZarSi ar Sesula. is TandaTan imatebda da taZris sar-
kmlebs miaRwia, romlebic TiTqmis taZris saxuravis
qveS iyo. amgvarad, wyalma taZris kari gadaRoba da Txe-
vadi stiqia qvis msgavs mtkice nivTierebad iqca. taZar-
Si uamravi xalxi iyo. rodesac wyalma taZari yoveli
mxridan SemozRuda da iqidan gamosvla SeuZlebeli gax-
da, taZarSi myofni SimSiliT sikvdilis SiSma moicva.
isini taZris karTan midiodnen da wyals iRebdnen dasa-
levad, romelic rogorc vTqviT, taZris sarkmlebamde
aRwevda da taZarSi ar Sesula. misi, rogorc wylis,
aReba SeiZleboda, magram taZarSi wyaliviT ar iRvre-
159
boda; mowamis siwminde rom eCvenebina, taZris karis win
SeCerda, moxmarebisTvis gamosadegi iyo, magram iqauro-
ba ar datbora, TiTqos wyali ar iyo. amitom vTqvi, rom
es saswauli im uZveles cecxlis saswauls hgavs, ro-
melmac yrmaTa sakrvelni dawva, magram maT samoss ar
Sexebia.
petre: sakvirvelia Sen mier moTxrobili wmindanTa
saqmeni da saocaria adamianis bunebrivi uZlurebisTvis.
magram rodesac Sengan aseTi saocari saTnoebebis mqone
kacTa Sesaxeb gavige, romlebic italiaSi axlaxan cxov-
robdnen, msurs vicode: nuTu maT uZvelesi mteri Tavi-
si xrikebiT ar gamoscdida da rogor sZlevdnen mas?
grigoli: mZime brZolis gareSe gamarjvebis gvirgvi-
ni ar moipoveba. gamarjvebulni ver gaxdebodnen, Tuki
mtris manqanebas ar sZlevdnen. boroti suli Cvens gone-
bas, sityvebsa da moqmedebebs mudmivad Tan sdevs, raTa
CvenSi imgvari ram moiZios, riTac Cvens gasamtyuneblad
umaRlesi msajulis winaSe wardgeba. gsurs icode, Tu
rogor aris is mudmivad Cvens siaxloves, rom mogvina-
diros?
Tavi meoce
stefane, valeriis olqis presviteri
Cvenma Tanamedroveebma amgvari ram miambes: valeriis
provinciaSi iyo presviteri, saxelad stefane. is ke-
TilmsaxurebiT cxovrobda da Cveni diakvnisa da ekono-
mosis, bonifacis axlo naTesavi iyo. erTxel stefane
mogzaurobidan saxlSi brundeboda da msaxurs dabneviT
160
uTxra: `eSmako, modi, fexze gamxade~. imwamsve fexsac-
mlis Tasmebma saocari siswrafiT da ZaliT iwyes gax-
sna. cxadia, mas amisTvis moxmobili eSmaki daemorCila.
amis danaxvaze presviteri SeSinda da xmamaRla ayvirda:
`ganved, wyeulo, ganved: Sen ki ara, msaxurs vuTxari~.
eSmaki myisve ganeSora da Tasmebi TiTqmis gaxsnili
darCa. aqedan cxadia, Tuki uZvelesi mteri Cvens yovel
garegan moqmedebas Tvals ase adevnebs, Cvens suls aTas-
gvar maxes rogori yuradRebiT daugebs!
petre: Zalian Zneli da SiSis momgvrelia mtris man-
qanebaTa mimarT mudmivi yuradReba da mzadyofna.
grigoli: Zneli ar iqneba, Tuki Tavis dacvas Cven
TviTon ki ar SevudgebiT, aramed zeciur madls mivan-
dobT da Tanac imgvarad, rom mis mfarvelobasTan erTad
Cvenc, SeZlebisdagvarad, vifxizloT. rodesac mters
sulidan ganvdevniT, maSin, RmerTis saxierebiT, umetes
SemTxvevaSi, eSmaki ukve araTu saSiSi aRar aris, ara-
med Tavad imisi eSinia, vinc RmrTismsaxurebiT cxov-
robs.
Tavi ocdameerTe
enkratisi, romelmac erTi sityviT ixsna adamiani
boroti sulisgan
Semdegi ambavi TviTmxilvelisgan, ukve xsenebuli
wmida elefTerisgan Sevityve. qalaq spoletoSi erT
qalwuls, romelic warCinebuli ojaxis Svili iyo,
mxurvale survili gauCnda angelozTa swori cxovre-
biT ecxovra. mama cdilobda igi am gzaze daebrkolebina,
161
magram qaliSvili, misi nebis sawinaaRmdegod, monazvnad
Sedga. amis gamo mamam memkvidreobis ufleba CamoarTva
da mxolod patara mamulis meeqvsedi dautova. am enkra-
tisTan sxva RmrTismosavma qalwulebmac iwyes misvla,
romlebic misi magaliTiT iyvnen aRZrulni: isini Tavs
RmerTs uZRvnidnen da qalwulebas icavdnen. erTxel en-
kratiss zemoT xsenebuli RmrTismosavi beri elefTeri
saubrisa da damoZRvrisaTvis estumra. im dros, rode-
sac isini RmrTis sityvis Sesaxeb saubrobdnen, im mamu-
lidan, romelic qalwuls mamam CamoarTva, glexi movi-
da ZRveniT. mosvlisTanave mas boroti suli ekveTa, das-
ca da ise saSinlad awamebda, rom is xrialebda da bRao-
da. maSin enkratisi wamodga da eSmaks mrisxane saxiT
xmamaRla ubrZana: `ganved magisgan, wyeulo, ganved!~
eSmakma Sepyrobilis piriT myisve upasuxa: `amisgan rom
ganvide, maSin viRaSi Sevide?~ iqve Rori midioda. `da-
tove eg da RorSi Sedi~, _ ubrZana enkratisma. eSmakma
adamiani myisve datova da miTiTebul RorSi Sevida, mok-
la da iqaurobas gaecala.
petre: mainteresebs, SeiZleboda arawmida sulis-
Tvis RorSi Sesvlis uflebis micema?
grigoli: qristes mier aRsrulebuli saqmeebi kanoni
unda iyos Cveni saqmianobisaTvis. TviT macxovars eSmak-
Ta legionma, romelsac adamiani hyavda Sepyrobili, uT-
xra: `ukueTu ganguasxam Cuen, mibrZane Cuen mislvad
koltsa mas RorTasa~ (maT. 8, 31). adamianidan gandevnis
Semdeg macxovarma legions ufleba misca RorebSi Sesu-
liyo da isini zRvaSi daexrCo. aqedan cxadia, rom Tuki
arawmida suls RmerTis daSvebis gareSe RorSic ki ar
162
SeuZlia Sesvla, miT umetes, misive miSvebis gareSe
xelmiwfebas verc adamianze moipovebs. amgvarad, gvmar-
Tebs xalisiT davemorCiloT imas, visac uneblieT mor-
Cileben mowinaaRmdegenic, raTa Cvens mtrebze imdenad
gavZlierdeT, ramdenadac Cveni morCilebiT yovelTa Se-
moqmedTan viqnebiT axlos. ra aris gasakviri imaSi, Tu-
ki RmrTis rCeulT mravali saswaulis aRsruleba jer
kidev xorcSi yofnisas SeuZliaT, rodesac maTi Zvlebi
rogorc cocxalni, uamrav saswauls aRasruleben.
Tavi ocdameore
valeriis olqis presviteri, romelmac qurdi Ta-
vis samaresTan SeaCera
valeriis olqSi amgvari ram moxda, romlis Sesaxeb
netarxsenebuli winamZRvari valentini miambobda. im
olqSi erTi Rirseuli mRvdeli cxovrobda, romelic
RmrTismsaxurebisa da saTnoebebisadmi daucxromel
gulmodginebas iCenda da siwmindiT moRvaweobda. rode-
sac misi amqveynidan gasvlis Jami dadga, aResrula da
taZris siaxloves dakrZales. iqve cxvris farexi iyo,
xolo mRvdlis saflavi farexisken mimaval gzaze mdeba-
reobda. erTxel, rodesac taZarSi RmrTismsaxureba
aRevlineboda, viRac farexSi Seipara, cxvari aiyvana da
saswrafod gamovida. rodesac RmrTis monis saflavs mi-
aRwia, uecrad gaSeSda da nabiji veRar gadadga. man
mxrebidan cxvari Camosva da undoda gaeSva, magram xe-
lebi daeborka. sacodavi qurdi am mdgomareobaSi darCa:
Tavis naqurdalTan erTad Seborkili. cxvris gaSveba
163
moisurva _ ver SeZlo, misi wayvana gadawyvita _ Zala
ar hqonda. saocaria, qurdi, romelsac eSinoda cocxal
adamianebs ar daenaxaT, micvalebulma daakava da TiTqos
xel-fexi Seukreso, uZravad idga. diliT, msaxurebis
dasrulebis Semdeg, klerikosebi taZridan gamovidnen
da ras xedaven: ucnobi adamiani dgas batkniT xelSi.
isini ver mixvdnen, cxvari man farexidan gamoiyvana, Tu
TviTon moiyvana, magram damnaSavem danaSauli maSinve
aRiara. yvelani gaocebulebi iyvnen imiT, rom RmrTis
Zalam qurdi Tavisi nadavliTurT daakava. myisve mis-
Tvis locvas Seudgnen da wmindans Zlivs gamosTxoves,
rom mtacebluri ganzraxviT mosuli adamiani Tavisi
fexiT wasuliyo nadavlis gareSe. amgvarad, qurdi, ro-
melic tyved didxans iyo, nadavlis gareSe gaTavisuf-
lda.
petre: aqedan Cans, rogori mosiyvarulea Cvens mi-
marT yovlisSemZle RmerTi, romelic aseT sakvirvel
saswaulebs Cvens gamo aRasrulebs.
Tavi ocdamesame
prenestis mTis winamZRvari da misi presviteri
grigoli: qalaq prenestis siaxloves mTa mdebare-
obs, sadac aRmarTulia monasteri wmida mociqul pet-
res taZriTurT. am monasterSi yofnisas iq mcxovrebi
monazvnebisgan Semdegi saswaulis Sesaxeb gavige, rom-
lis mowmeebic, maTive sityviT, Tavad iyvnen. am monas-
tris winamZRvari Rirseul cxovrebas eweoda. masTan
erTi monazoni cxovrobda, romelsac keTilmsaxur
164
cxovrebas Tavad aswavlida. rodesac naxa, rom monazoni
RmrTismoSiSebaSi ganmtkicda, winamZRvrma uSuamdgom-
la, rom igi mRvdlad ekurTxebinaT. xeldasxmis Semdeg
monazons gamocxadebiT emcno, rom aRsasruli uaxlov-
deboda. amis gamo man winamZRvars nebarTva sTxova, rom
TavisTvis saflavi moemzadebina. `me Senze adre mov-
kvdebi, _ uTxra winamZRvarma, _ Tumca wadi da saflavi
Seni nebisaebr moimzade~. monazoni wavida da saflavi
moimzada. ramdenime dRis Semdeg sneulebiT gaTangulma
moxucma winamZRvarma, romelic ukanasknel wuTebs iT-
vlida, Tavis mowafe xucess (presviters) ubrZana Ta-
visTvis momzadebul saflavSi daekrZala. `Sen xom ici,
_ upasuxa xucesma, _ rom mec male aRvesrulebi, saf-
lavi ki orives erTad ver dagvitevs~. _ `ise moiqeci,
rogorc giTxari, _ uTxra berma, _ Sens saflavSi ori-
ve movTavsdebiT~. beri gardaicvala da xucesis saflav-
Si dakrZales. amis Semdeg xucesmac sasicocxlo Zale-
bis mokleba igrZno da maleve aResrula. rodesac Zmebma
misi cxedari saflavTan miasvenes da saflavi gaTxares,
yvelam naxa, rom iq misi Casasvenebeli adgili ar iyo,
radgan saflavi winamZRvris sxeuls ekava. im dros, ro-
desac Zmebi Relavdnen, Tu rogor daekrZalaT xucesi,
erT-erTma maTganma SesZaxa: `mamao! rogorRa ambobdi,
rom saflavi orives dagitevdaT?~ am SeZaxilis Semdeg,
yvelas Tvalwin, winamZRvris sxeuli, romelic gulaRma
esvena, gverdze gadabrunda da presviteris cxedris-
Tvis adgili gaaTavisufla. amgvarad, beris mier sicoc-
xleSi warmoTqmuli winaswarmetyveleba, rom saflavSi
orives cxedari moTavsdeboda, misi gardacvalebis Sem-
165
deg aRsrulda. es, rogorc ukve giTxari, qalaq prenes-
tis maxloblad, wmida mociqul petres monasterSi
moxda. gsurs icode, ra SeemTxvaT eklesiis mcvelebs
qalaqSi, sadac mociqul petres wmida nawilebi ganisve-
nebs?
petre: mainteresebs da guliTadad gTxov miambo.
Tavi ocdameoTxe
mnaTe Teodore, romelic romSi, wmida mociqul
petres taZarSi msaxurobda
grigoli: zogierTi adamiani, vinc wmida mociqul
petres taZris mcvel Teodores icnobda, amJamadac
cocxalia. maT Teodorem SesaniSnavi ram uambo, rac Ta-
vad gadaxda. _ erTxel, RamiT, is Cveulebrivze adre
adga, raTa karTan dakidebuli sacecxluri gaewminda.
rodesac is, Cveulebisamebr, xis kibeze idga sacecxlu-
ris qveS da mas asufTavebda, uecrad, mis zurgs ukan
wmida mociquli petre TeTrSi Semosili gamocxadda da
uTxra: `megobaro! ase adre risTvis adeqi?~ amis Tqmis-
Tanave mociquli uxilavi gaxda. Teodore iseTma SiSma
moicva, rom mTeli sxeuli mouuZlurda da ramdenime
dRe sawolidan ver dgeboda. wmida mociquls cxadad
surda am gamocxadebiT eCvenebina, rom is mudam im adami-
anebTan aris, vinc mas emsaxureba da yovelives, rasac
mis pativad aRasruleben, xedavs da dauyovnebliv sike-
TiT miagebs.
166
petre: gamaoca ara imdenad mociqulis gamocxadebam,
ramdenadac iman, rom misi mxilveli loginad Cavarda,
Tumca manamde janmrTeli iyo.
grigoli: rad gagikvirda, petre? ra aris amaSi gau-
gebari, rodesac winaswarmetyvelma danielmac, udidesi
da saSineli xilvis aRweris Semdeg, romelmac Zrwola
mohgvara, iqve ganagrZo: `da me, daniel, davwev da dav-
susten dReTa~ (8, 27). xorcs ar ZaluZs sulieris da-
tevna. rodesac adamianis suli WvretisTvis xorcs ga-
reT aRitaceba, xSirad misi xorcieli WurWeli uZ-
lurdeba, radgan aseTi saboZvaris tvirTva ar SeuZlia.
petre: Senma sityvebma yovelgvari eWvi gamifanta.
Tavi ocdamexuTe
akonci, wmida mociqul petres imave taZris mnaTe
grigoli: Cveni berebi mogviTxrobdnen, rom arcTu
didi xnis win imave taZarSi mcvelad iyo vinme akonci,
kaci friad patiosani da Tavmdabali. is RmerTs imgvari
rwmeniT emsaxureboda, rom wmida mociqulma petrem mi-
sadmi keTilganwyoba xilulad gamoavlina. taZarTan
erTi davrdomili gogona cxovrobda. is miwaze xelebiT
daxoxavda, radgan sneulebis gamo fexebi ar emorCile-
boda. is wmida mociqul petres gankurnebas didxans
evedreboda. erTxel, RamiT, CvenebaSi mociquli warmo-
udga da uTxra: `midi mnaTe akoncisTan, sTxove da kur-
nebas is moganiWebs~. gogonam Cveneba irwmuna, magram vin
iyo mnaTe akonci ar icoda da amis gasagebad taZarSi
aqeT-iqiT daxoxavda. uecrad is, visac eZebda, misken
167
TviTon gamoemarTa. `gevedrebi, mamao, _ SehRaRada sne-
ulma, _ aq mcveli akonci vin aris?~ `akonci me var~, _
miugo man. _ `mwyemsma da mamam Cvenma, wmida mociqulma
petrem, SenTan gamomgzavna, rom uZlurebisgan mixsna~.
_ uTxra gogonam. _ `Tuki man gamoggzavna, wamodeqi~. am
sityvebze akoncim bavSvs xeli mohkida da fexze wamoa-
yena. gogonas sxeulSi yvela nervi da aso myisve gan-
mtkicda, ise, rom uZlurebis kvalic aRar darCenila.
Tuki am taZarSi aRsrulebuli saswaulebis Sesaxeb
movisurvebT saubars, maSin ueWvelia sxvas veRarafers
mogiTxrob. amitom davubrundeT im mamebis Sesaxeb
Txrobas, romlebmac italiaSi Tavisi cxovrebiT sul
axlaxan gaiTqves saxeli.
Tavi ocdameeqvse
gandegili mina
grigoli: axlaxan samniis olqSi ganmartoebiT cxov-
robda erTi RmrTis saTno kaci, saxelad mina. is aTiode
wlis win aResrula; Cveni axloblebidan mas mravali
icnobda. maTgan, vinc mis saqmeTa Sesaxeb gviambobda,
aravis gamovyof. misi cxovrebis mowme imdeni adamiania,
ramdenmac samniis olqis arseboba icis. mTeli misi qo-
neba ramdenime ska futkari iyo. erTxel romeliRac
longobardma misi skebis moparva gadawyvita. minam amis
gakeTeba sityvierad aukrZala. uecrad longobards bo-
roti suli ekveTa da minas ferxTiT dasca. am SemTxve-
vis Semdeg minas saxeli ganiTqva rogorc im olqis
168
mcxovreblebs, aseve barbaros-longobardebs Soris da
mis senakTan uSiSrad miaxloebas veRaravin bedavda.
mezobeli tyidan xSirad daTvebi gamodiodnen da ski-
dan Taflis amoRebas cdilobdnen, magram wmindani iWer-
da maT da scemda kverTxiT, romelic mudam Tan dahqon-
da. sazareli cxovelebi cemiT SeSinebulni RmuiliT
garbodnen: isini maxvils ar ufrTxodnen ise, rogorc
mis kverTxs.
wmindans wesad hqonda: araferi hqonoda da amqveynad
araferi moepovebina; siyvaruliT mosuli TiToeuli
adamiani maradiuli cxovrebis damkvidrebis surviliT
aRenTo, xolo isini, visi codviT dacemanic icoda, dau-
zareblad emxilebina da, rogorc misi mxurvale siyva-
ruli iTxovda, umkacresi sityviT moewyla. axlomaxlo
mcxovreblebma wesad daides, wmindanisTvis yoveldRiu-
rad morigeobiT sxvadasxva Sewiruleba gaegzavnaT, ra-
Ta mas mosulTaTvis mieca. erTxel erTma mdidarma kac-
ma, karterim, romelic arawminda vnebiT iyo Sepyrobi-
li, erTi mowese dedakaci (enkratisi) gaitaca da masze
ukanonod iqorwina. rodesac es RmrTis kacma Seityo,
karteri sxvebis piriT amxila. man danaSauli SiSiT
aRiara, magram RmrTis kacTan misvla ver gabeda, rom
misgan mkacri mxileba ar moesmina da sxvaTa Sewirulo-
bebTan erTad farulad ZRveni gaugzavna, raTa wmindans
ucodinrad mieRo misi Senawiri. rodesac minas miar-
Tves Sewirulobani, man saTiTaod daiwyo maTi gadarCe-
va. yvela saCuqari gadaawyo, karteris mier gamogzavni-
li ZRveni gamocxadebiT icno, zizRiT gadaagdo da Tqva:
wadiT da mas uTxariT: `Sengan Semowirulobas ar vi-
169
Reb, radgan RmerTs ZRveni mostace da me migzavni!~ am
sityvebma warmoaCina, rogor zedmiwevniT Seicnobda
wmindani misgan Sors momxdars da yvela iq myofs didi
SiSi mohgvara.
petre: vfiqrob, xsenebul wmindanTagan mravalni mo-
wameni gaxdebodnen, maSin devna rom yofiliyo.
grigoli: mowameoba orgvari arsebobs, sayvarelo
petre: erTi _ Sinagani, meore _ garegani. Tu devna ar
aris, SeiZleba faruli mowameoba arsebobdes, rodesac
suli mowameobisaTvis mzadyofniT aris anTebuli. mowa-
meoba rom xiluli wamebis gareSec SesaZlebelia, es
TviT ufalma saxarebaSi daadastura, rodesac zebedes
Zeebs, romelnic gonebis uZlurebis gamo mas saukeTeso
adgilebze dajdomas sTxovdnen, daekiTxa: `Zal-gica
Sesumad sasumeli, romeli me megulebis Sesumad?~ xo-
lo maT upasuxes: `Zal-gÂc~. maSin iesom miugo: `sasu-
meli same Cemi SesuaT... xolo dajdomaÁ marjueniT Cem-
sa da marcxeniT ara ars Cemi micemad~ (maT. 20, 22-23).
ras gulisxmobs ufali sasmisSi, Tu ara _ wamebis Tass?
Cven viciT, rom iakobma sicocxle mowamebrivad daasru-
la, xolo ioane maSin aResrula, rodesac eklesia dev-
nas ar ganicdida. ueWvelia, rom mowameoba xiluli wa-
mebis gareSec arsebobs, radgan devnis gareSe aRsrule-
bulze iTqva, rom uflis sasmiss Sesvams. Tumca imis
kvleva rad gvinda, devnis dros mowameebi gaxdebodnen
Tu ara Cem mier moxseniebuli mamebi, romlebsac mtris
manqaneba mudmivad tanjavda da amqveynad TavianTi mtre-
bi uyvardaT, yovelgvar xorciel vnebas ebrZodnen da
amgvarad TavianT suls sauflo msxverplad awrTobdnen
170
da mowameni mSvidobian droSi gaxdnen; Cvens droSic ki,
TviT yvelaze ubralo eriskacni, romelTa gansakuTre-
bul gandidebaze TiTqos aravin fiqrobda, xelsayreli
SemTxvevisTanave mowamebriv gvirgvinebs idgamdnen.
Tavi ocdameSvide
ormoci glexi, romlebic longobardebma imis gamo
daxoces, rom nakerpavis Wamaze uari Tqves
magaliTad, TxuTmetiode wlis win, rogorc TviT-
mxilvelni mowmoben, ormoci glexi longobardebma da-
atyveves da nakerpavis Wamas aiZulebdnen. rodesac maT
winaaRmdegoba gauwies da Sebilwul saWmels ar gaekar-
nen, longobardebi sikvdiliT daemuqrnen. magram tyvee-
bi, romlebmac maradiuli cxovreba ufro metad Seiyva-
res, vidre amqveyniuri da warmavali, sarwmunoebis er-
Tgulni darCnen da am simtkicis gamo yvelani daxoces.
gana es adamianebi, romlebmac sikvdili amjobines, vid-
re akrZalulis WamiT Semoqmedi SeuracxeyoT, WeSmari-
tebisTvis namdvili mowameni ar iyvnen?
Tavi ocdamerve
tyveebi, romlebic imisTvis daxoces, rom Txis Tavs
ar sces Tayvani
imave xanebSi longobardebs tyved sxva oTxasi adami-
anic hyavdaT. longobardebi eSmaks msxverplad Txis
Tavs swiravdnen. msxverplSewirvis dros isini wreze
darbodnen da ugunur simRerebs mRerodnen. TviTon
171
msxverpleSiwrva aRasrules da tyveebsac imaves aiZu-
lebdnen. magram tyveTa umravlesobam amjobina sikvdi-
liT maradiuli cxovreba moepovebina, vidre kerpis
TayvaniscemiT sicocxle SeenarCunebina. maT uRirsi
brZanebis Sesrulebaze uari Tqves da Tavebi, romelTac
Semoqmeds udrekdnen, qmnilebas ar moudrikes. amis gamo
yovel maTgans, vinc monawileoba ar miiRo maT cdomile-
baSi, ganrisxebulma mtrebma maxviliT Tavi mohkveTes.
amgvarad, Tuki SemTxveviTi devnis dros mowamebrivi
gvirgvini moipoves imaTac ki, vinc SesaZloa eklesiis
mSvidobianobis dros farTo gziT vidodnen, ra gasakvi-
ria, rom devnis dros mowameni isini gamxdariyvnen, vinc
mSvidobian droSic ki Tavs ar zogavdnen, gamudmebiT Se-
iWirvebdnen da mowameobis viwro gziT vidodnen? Tumca,
rac rCeul mosagreebze vTqvi, ar SeiZleba ganvazoga-
doT, rogorc saerTo wesi, imitom, rom eklesiis aSka-
ra devnis dros mravalma maTganma, vinc mSvidobian xana-
Si sando ar Cans, SeiZleba mowameoba itvirTos da, pi-
riqiT, vinc mSvidobian xans mtkice morwmuned gveCvene-
ba, zogjer SiSis gamo iryeva. ueWvelad mwams, rom yve-
la Cem mier moxsenebul wmindans SeeZlo mowameoba et-
virTa, _ es maTi aRsasrulidanac Cans. radgan isini, vis
Sesaxebac cnobilia, rom sicocxlis bolomde faruli
sulieri Rvawli mtkiced daimarxes, arc xiluli dev-
nis SemTxvevaSi daecemodnen.
petre: samarTlianad brZaneb, magram Cven, uRirsTa,
mimarT gamoCenili RmrTis mowyaleba maocebs, romelic
longobardebis sisastikes imgvarad zRudavs, rom imaTi
172
uwminduri samRvdeloeba, romelic erTi SexedviT Cven-
ze zeimobs, marTlmadidebel morwmuneebs ver sdevnis.
Tavi ocdamecxre
dabrmavebuli ariozeli episkoposi
grigoli: longobardebi amas mravaljer cdilob-
dnen, sayvarelo petre, magram maT borotebas RmerTi
saswaulebrivad aCerebda. erT saswauls giambob, rom-
lis Sesaxeb samiode dRis win bonifacisgan Sevityve, _
is Cemi monastris monazonia da manamde oTxi weli lon-
gobardebTan dayo. erTxel qalaq spoletoSi ariozeli
longobardi episkoposi Cavida. mas taZari ar hqonda,
sadac Tavis msaxurebas Caatarebda da qalaqis episko-
poss taZari sTxova, raTa Tavisi eretikuli msaxureba
aResrulebina. rodesac episkoposma gadaWriT uTxra
uari, ariozeli daemuqra, rom meore dRes wmida moci-
qul pavles taZars ZaliT miitacebda. taZris mcvelma
amis Sesaxeb rom gaigo, taZarSi mivida da kari urdu-
liT Caketa. rodesac mosaRamovda, mcvelma kandelebi
Caaqro, TviTon ki taZarSi miimala. ariozeli episkopo-
si Tavis xalxTan erTad gamTeniisas movida, raTa taZ-
ris kari gaetexa, magram uecrad, RmrTis ZaliT, yvela
kari Seirya, kliteebi Sors gadacvivda da eklesiis
yvela kari da urduli didi xmauriT gaixsna. zevidan
naTeli gadmovida da Camqrali kandelebi aanTo; taZris
mitacebis mizniT mosuli ariozeli dabrmavda da sax-
lSi sxvaTa daxmarebiT dabrunda. amis Sesaxeb im qveya-
naSi myofma longobardebma rom Seityves, marTlmadi-
173
deblur taZrebSi Sesvlas veRar bedavdnen. amgvarad,
rodesac wmida pavles taZarSi kandelebi ariozeli
episkoposis gamo Caaqres, erTi da imave saswaulebrivi
qmedebiT episkoposs TvalisCini waerTva da taZars si-
naTle daubrunda.
Tavi ocdameaTe
ariozelTa taZari romSi, romelic marTlmadide-
belTaTvis ikurTxa
arianuli eresis samxileblad imasac giambob, ra ni-
Si aCvena saRmrTo saxierebam ori wlis win Cvens qalaq-
Si. es garemoebani nawilobriv cnobilia xalxisTvis,
agreTve mRvdeli da taZris mnaTeebi, rogorc TviT-
mxilvelni da mowmeebi, adastureben. romis ubanSi, ro-
melsac suburo hqvia, ariozelebs taZari hqondaT mita-
cebuli, romelic ori wlis manZilze umoqmedo iyo.
marTlmadideblebma ganizraxes taZari marTlmadideb-
lurad ekurTxebinaT da iq wmida sebastianesa da qal-
wulmowame aRaTias wmida nawilebi daebrZanebinaT. asec
moiqcnen. uamravi xalxis TanxlebiTa da RmrTisadmi qe-
bis himnTa galobiT isini taZarSi Sevidnen. sadResaswa-
ulo wirvis dros xalxi simravlis gamo mWidrod idga.
zogierTebi taZris gareT idgnen. uecrad maT igrZnes,
rom fexebTan Rori daurbodaT. TiToeuli, vinc amas
grZnobda, gverdiT mdgoms atyobinebda. Rori taZridan
gareT gamovarda; yvela, vis fexebTanac man gaiara, gao-
cebuli iyo, isini Tumca grZnobdnen mis moZraobas, mag-
ram ver xedavdnen. RmrTis saxierebam es dauSva, raTa
174
yvelasTvis cxadi gamxdariyo, rom taZridan arawmida
suli gavida.
wirvis dasrulebis Semdeg yvelani wavidnen. imave Ra-
mes taZris saxuravze Zlieri xmauri gaisma, TiTqos iq
viRac darboda. momdevno RamiT xmauri gaZlierda da
bolos iseTi zanzari atyda, TiTqos taZari saZirkveli-
dan gadaadgildao. Semdeg siCume Camovarda da uZvelesi
mtris SfoTi aRarafriT gamovlenila. am xmauriT ga-
moCnda, rom boroti suli iZulebuli gaxda is adgili
daetovebina, romelsac didi xania dahpatroneboda.
ramdenime dRis Semdeg, rodesac ca mowmendili iyo, ci-
dan sakurTxevelze Rrubeli daeSva, safarveliviT ga-
daefara da taZari iseTi keTilsurnelebiTa da naTliT
aivso, rom Ria karebSi SiSiT Sesvlas veravin bedavda.
mRvdeli da mnaTeebi, aseve wirvaze misuli mrevli, sas-
waulis xilvisa da keTilsurnelebis SegrZnebis gamo
taZarSi Sesvlas ver bedavdnen. meore dRes Camqrali
kandelebi zecidan gadmosulma cecxlma aanTo. litur-
giis dasrulebis Semdeg mnaTem kandelebi Caaqro, taZ-
ridan wavida da ukan dabrunebuls Camqrali kandelebi
anTebuli daxvda. ifiqra, rom uyuradRebobis gamo anTe-
buli darCa, kandelebi isev Caaqro da taZari gulmod-
gined daketa. sami saaTis Semdeg dabrunebuls Camqrali
kandelebi isev anTebuli daxvda: am cecxlma cxadad aC-
vena, rom taZarma sibnelidan naTelSi gadainacvla.
petre: saocari saswaulebi, romelTa Sesaxeb miam-
bob, mowmobs, rom Tumca did mwuxarebebSi vcxovrobT,
magram Cvens Semoqmeds jer mTlad ar mivutovebivarT.
175
grigoli: ganzraxuli mqonda mxolod italiaSi mom-
xdari ambebi meambna, magram arianuli eresis samxileb-
lad, Tu gsurs, espaneTSi gadavinacvloT, iqidan ki af-
rikis gavliT italiaSi davbrundeT.
Tavi ocdameTerTmete
vestguTebis mefe liuvihildis Ze, mefe hermini-
hildi, romelic mamam kaTolike (sayovelTao, anu
marTlmadidebluri) sarwmunoebis gamo mokla
grigoli: espaneTidan Camosulebma miambes, rom axla-
xan vestguTebis mefe liuvihildis Ze herminihildi
italieli episkoposis, Rirsi leandris, qadagebiT, ro-
melTanac erT dros xanmokle megobroba makavSirebda,
arianuli eresidan kaTolike sarwmunoebaze moeqca.
ariozeli mama Svilis mwvaleblobaSi dabrunebas cdi-
lobda da amisTvis jildos aRuTqvamda, winaaRmdeg Sem-
TxvevaSi sasjeliT aSinebda. magram, radgan Svili mtki-
ced pasuxobda, rom erTxel Secnobil WeSmarit sar-
wmunoebas arasodes datovebda, ganrisxebulma mamam me-
fobis ufleba da mamuli CamoarTva. Svilis sulieri
simtkice verc amiT rom ver Searyia, mamam igi daatyve-
va, xelebsa da fexebze borkilebi daado da mravalric-
xovani dacva miuCina. borkilebdadebuli, ZaZebiT mosi-
li ufliswuli herminihildi miwieri samefos amaoeba-
ze fiqrobda da mTel Tavis sulier Zalisxmevas zeciu-
ri samefosken mimarTavda. yovlisSemZle RmerTis wina-
Se warmoTqmul locvebSi Sewynarebas eZebda da warma-
vali qveynis didebas miT ufro moiZulebda, rac ufro
176
cxadi xdeboda misTvis, rom imqveynad Tavisufalic ve-
rafers waiRebda. aRdgomis win, RamiT, usjulo mamam
Svils ariozeli episkoposi gaugzavna, raTa hermini-
hildi maT uwmindur saidumlos misi xeliT ziareboda
da mamis keTilganwyoba amgvarad moepovebina. RmerTis
erTgulma yrmam ariozeli episkoposi Seasmina, misi us-
juloeba amxila da gaagdo. Tumca gareganad Seborkili
iwva, magram sulierad uaRresad mtkice iyo. rodesac
episkoposi dabrunda, ariozeli mama ganrisxda da ma-
Sinve Tavisi mcvelebi gagzavna, rom RmerTis mtkice aR-
msarebeli adgilzeve moeklaT, rac aRsrulda kidec.
sapyrobileSi Sesulebma mas Tavi maxviliT mohkveTes da
xorcieli sicocxle amgvarad mouswrafes: maT masSi is
gangmires, rac mokluls Tavadac ugulebelyofili
hqonda.
misi WeSmariti didebis gamosaCenad RmerTma araerTi
saswauli aRasrula. Ramis siCumeSi mefisa da mowamis
sxeulTan (WeSmaritad _ mefisa, radgan mowame gaxda)
fsalmunTa galoba ismoda. zogierTebi amboben, rom Ra-
miT mis cxedarTan anTebuli kandelebi ixiles. usjulo
da Svilis mkvlelma mamam Seinana da Tavisi saqcielis
gamo wuxda, magram cxonebis damkvidreba ar isurva.
Tumca Seicno, rom kaTolike (sayovelTao, marTlmadi-
debluri) sarwmunoeba WeSmaritia, magram qveSevrdom-
Ta SiSiT ver gabeda misi miReba.
rodesac sneulebis gamo mefes sikvdili miuaxlovda,
episkopos leandrs, romelsac manamde devnida, Tavisi
vaJi reharedi Caabara, romelic agreTve cdomilebaSi
iyo da sTxova, Tavisi SegonebebiT iseTive cvlileba mo-
177
exdina masSi, rogoric mis ZmaSi moaxdina. am anderZis
Semdeg is gardaicvala. misi gardacvalebis Semdeg mefe
reharedi baZavda ara usjulo mamas, aramed _ mowame
Zmas, arianuli eresidan TviTonac moeqca da Tavis same-
foSi uflebas aravis aZlevda mieRo samxedro wodeba,
vinc, rogorc uRirsi eretikosi, RmrTis sasufevlis
mtrad rCeboda. man vestguTebi WeSmarit sarwmunoebaze
moaqcia. ar aris gasakviri, rom mowamis Zma WeSmariti
sarwmunoebis mqadagebeli gaxda. mas Zmis damsaxureba
Seewia mravali adamiani moeyvana yovlisSemZle RmerTis
eklesiis wiaRSi. am ambavSi yuradRebas is garemoeba im-
saxurebs, rom araferi amis msgavsi ar moxdeboda, mefe
herminihildi WeSmaritebisTvis rom ar momkvdariyo,
rogorc dawerilia: `ukueTu ara marcuali ifqlisaÁ
davardes queyanasa da mokudes, igi martoÁ xolo egos;
xolo ukueTu mokudes, mravali nayofi gamoiRos~ (io-
an. 12, 24). rogorc vxedavT, asoebSic igive aResruleba,
rac TavSi (qristeSi). vestguTebisgan erTi mokvda, ra-
Ta mravalni gacocxlebuliyvnen: sulieri cxovrebis
aRorZinebisTvis erTi marcvali sarwmunod daifla da
udidesi yana aRmoacena.
petre: saocari saqmeebia da sakvirvelia Cveni dro-
isTvis!
178
Tavi ocdameTormete
afrikeli episkoposebi, romlebic Tavisuflad
laparakobdnen miuxedavad imisa, rom barbarosma
ariozelebma maT enebi amokveTes kaTolike
sarwmunoebis dacvisaTvis
grigoli: iustiniane avgustusis mefobis Jams, rode-
sac afrikaSi vandali ariozelebis mier kaTolike sar-
wmunoeba sastikad idevneboda, zogierTi episkoposi,
romelic WeSmaritebas qeduxreli simtkiciT icavda,
msjavrdebul iqna. sityviTa da saboZvariT maT rwmena
rom ver Seacvlevines, vandalma mefem ganizraxa maTi
simtkice wamebiT Seemusra. ubrZana maT dadumebuliy-
vnen, magram isini WeSmaritebas icavdnen da usjuloe-
bis winaSe dadumeba ar surdaT, raTa dumiliT Tanxmoba
ar gamoexataT. mefe ganrisxda da brZana maTTvis enebi
amoekveTaT. magram, hoi saocrebav! mravali mama mow-
mobs, rom isini WeSmaritebas uenod iseve amowmebdnen,
rogorc amas manamde enebiT iqmodnen.
petre: sakvirveli da uaRresad saocari saqmea!
grigoli: dausabamo mamis mxolodSobili Zis Sesa-
xeb dawerilia: `pirveliTgan iyo sityuaÁ da sityuaÁ
igi iyo RmrTisa Tana, da RmerTi iyo sityuaÁ igi~ (io-
an. 1, 1). mis Zlierebaze ki naTqvamia: `yovelive mis mier
Seiqmna~ (ioan. 1, 3). ra aris gasakviri, petre, Tuki
RmrTis sityva, romelmac ena Seqmna, maTSi uenod aRa-
Radda?
petre: geTanxmebi, samarTliani SeniSvnaa.
grigoli: is episkoposebi samSoblodan ganidevnen da
konstantinopolSi gadavidnen. imxanad saeklesio saqme-
179
Ta gamo imperatorTan warmgzavnes. iq erT-erT episko-
poss Sevxvdi, romelic adasturebda, rom sakuTari Tva-
liT naxa, maTi bageni uenod rogor metyvelebdnen. isini
xmamaRla ambobdnen: `aha, vlaparakobT, Tumca enebi ara
gvaqvs!~ misi TqmiT, msurvelebs SeeZloT enaxaT, rom
Zirfesvianad amokveTili enebis nacvlad didi Rrmuli
hqondaT yelSi da miuxedavad sicarielisa, sityvebs
srulad gamoTqvamdnen. magram erT-erTi maTgani sim-
didres daemona da myisve dakarga saswaulebrivi niWi.
yovlisSemZle RmerTma samarTlianad gansaja, radgan
adamianma, romelmac xorcieli TavSekaveba miatova,
xorcieli enis gareSe laparaki veRar SeZlo. _ es mo-
naTxrobebi sakmarisia arianuli eresis samxileblad.
axla saswaulebs davubrundeT, romlebic axlaxan aR-
sruldnen italiaSi.
Tavi ocdamecamete
RmrTis mona elefTeri
Cems mier zemoT moxseniebuli elefTeri, qalaq spo-
letos maxloblad mdebare wmida markoz maxareblis
monastris winamZRvari, CemTan erTad didxans cxovrob-
da Cems qalaqis monasterSi, magram Tavis monasterSi
aResrula. misi mowafeebi hyvebian, rom man locviT mic-
valebuli mkvdreTiT aRadgina. mas imgvari Tavmdabloba
da gulSemusvrileba hqonda, rom aseTi mSvidi da ubra-
lo adamianis TvalTagan warmodenili cremli RmerTis
winaSe friad Zalmosili iyo. mis mier aRsrulebuli
saswaulis Sesaxeb giambob, romelic sruli gulubra-
loebiT Tavad aRiara.
180
erTxel elefTers mgzavrobisas gzaSi SemoaRamda da,
radgan Ramis gasaTevi arsad hqonda, dedaTa monasterSi
Sevida. iq erTi mcirewlovani yrma hyavdaT, romelsac
yovel Rame boroti suli stanjavda. monazvnebma miiRes
RmrTis mona da sTxoves yrma RamiT TavisTan hyoloda.
elefTeri daTanxmda da neba darTo yrmas Rame masTan
gaeTia. diliT monazvnebi mzrunvelad daekiTxnen mamas,
mibarebulma yrmam xom araferi avno. man gakvirvebiT
upasuxa: `araferi~. maSin yrmis Sesaxeb auxsnes, rom
boroti suli mas arc erTi RamiT ar tovebda da sTxo-
ves, Tan waeyvana monasterSi, imitom, rom misi tanjvis
yureba ukve aRar SeeZloT. beri daTanxmda da yrma Tan
waiyvana. uZvelesi mteri masTan miaxloebas ver bedavda
da beri suliT xarobda, rom yrma ixsna. `Zmebo, _ eub-
neboda is monastris Zmebs, _ iq eSmaki debs Seurac-
xyofda, magram rogorc ki yrma RmrTis monebTan movi-
da, eSmaki masTan miaxloebas veRar bedavs~. am sityvebis
warmoTqmis Semdeg eSmaki yrmas ZmaTa winaSe ekveTa da
tanjva dauwyo. beri amis danaxvaze atirda. Zmebi mis
damSvidebas didxans cdilobdnen. bolos maT uTxra:
`vercerTi Tqvengani lukmas iqamde ver SeWams, vidre
yrmisgan eSmaki ar ganidevneba~. ZmebTan erTad is loc-
vas mieca: iqamde iloces, vidre yrma tanjvisagan ar ix-
snes. kurneba imdenad srulyofili iyo, rom boroti
suli masTan miaxloebiT aRarasodes gakadnierebula.
petre: vfiqrob, bers gulSi mcireodeni ampartavneba
Seepara da yovlisSemZle RmerTma amitom ineba saswau-
lis Tanamonawileni misi mowafeebic gamxdariyvnen.
181
grigoli: diax, marto man ver SeZlo aseTi didi sas-
wauli etvirTa, ZmebTan gaziarebis Semdeg ki SeZlo.
Cems Tavze gamomicdia, am adamianis locvas rogori Za-
la hqonda. rodesac jer kidev monasterSi vcxovrobdi,
sasicocxlo Zalebis mokleba vigrZeni da xSiri avad-
myofobis Sedegad sikvdilis piras aRmovCndi. Zmebs saW-
mliT rom ar movemaragebine, srulebiT davuZlurdebo-
di. aRdgoma dgeboda. did SabaTs, rodesac yvela, TviT
mcirewlovani bavSvebic ki marxuloben, me marxva ar Se-
meZlo da mwuxarebisgan kidev ufro davuZlurdi, mag-
ram Cemma mwuxare sulma nugeSi maleve ipova. gadavwyvi-
te RmrTis mona elefTeri samlocveloSi farulad mo-
mewvia da misTvis meTxova eloca, rom yovlisSemZle
RmerTs im dRes marxvis dasacavad CemTvis Zala moeniWe-
bina. rogorc ki samlocveloSi SevediT da mdablad
vTxove, man cremliT locva daiwyo da xanmokle locvis
Semdeg gavida, magram rodesac kurTxeva warmoTqva, yo-
velgvari azri saWmelisa da sneulebis Sesaxeb gamiqra.
Zalian mikvirda, radgan vicodi rogori viyavi da ro-
gori gavxdi _ rodesac uZlureba Cems suls exeboda,
verafers vixsenebdi iqidan, rac uwin vicodi, xolo
rodesac goneba samonastro saqmeebiT mqonda dakavebu-
li, sneuleba srulebiT maviwydeboda. rodesac, ro-
gorc giTxari, Cems sneulebas movigonebdi da amave
dros Tavs kargad vgrZnobdi, _ mikvirda, rom jer ki-
dev uzmod viyavi. saRamos monasterSi dabrunebulma im-
gvari Zala vigrZeni, rom SemeZlo marxva meore dResac
gamegrZelebina. amgvarad, Tumca imis mowme ar viyavi,
182
rasac beris Sesaxeb ambobdnen, magram Cems Tavze gamov-
cade, rom yovelive WeSmaritia.
petre: Sen Tqvi, rom am adamians Rrma gulSemusvri-
leba hqonda. msurs srulad Sevicno cremlis Zala.
gTxov, miTxari: ramdeni saxis gulSemusvrileba arse-
bobs?
Tavi ocdameToTxmete
ramdeni saxis gulSemusvrileba arsebobs?
grigoli: gulSemusvrileba, anu iseTi mdgomareoba,
rodesac monanuli yovel Tavis codvas iglovs, ramde-
nime saxis arsebobs. ieremia monanulTa saxeliT amitom
ambobs: `gardamosaqanelni wyalTani gardamoadinnes
TualTa CemTa~ (god. ier. 3, 48). magram, umTavresad, gu-
lis Semusvrileba aris orgvari: pirveli _ rodesac
guli, romelsac RmerTi swyuria, SiSiT wuxs, meore ki
_ rodesac siyvaruliT wuxs. pirvel SemTxvevaSi suls
mware mwuxareba moicavs, rodesac Cadenil codvebs
igonebs da eSinia, maT gamo maradiul satanjvels ar
daeqvemdebaros, magram rodesac xangrZlivi mwuxareba
da SfoTi am SiSs aRmofxvris, gamoxsnis winaTgrZnobis
gamo sulSi erTgvari simSvide daisadgurebs, masSi
aRinTeba siyvaruli zeciuri sixarulis mimarT da ro-
gorc uwin tanjvis SiSiT wuxda, SemdegSi kidev ufro
meti simwariT imas iglovs, rom sasufevelSi ar aris.
suli angelozTa saxeebs, netar sulTa urTierTobasa
da RmrTis xilvis maradiul didebulebas Wvrets da ma-
radiuli keTildReobis moklebas ufro metad dasti-
ris, vidre uwin iglovda maradiuli satanjveliT SeSi-
183
nebuli. amgvarad, SiSiT srul gulSemusvrilebas suli
siyvaruliT gulSemusvrilebamde mihyavs. kargad aris
es gadmocemuli am WeSmarit, wmida-istoriul moTxro-
baSi: `(asqana) xma-yo karauliT. da hrqua mas qaleb: raY
ars Senda? rqua mas asqana: momec me kurTxeuli, rameTu
queyana CrdiloeTi momec me, momec aw sarwyavica. da
misca mas qaleb sarwyavi zenaY da sarwyavi quenaY~ (isu
nav. 15, 17-19). saxedarze mjdomare asqana _ ugunuri
xorcieli miswrafebebiT gatacebul suls gamosaxavs.
rogorc is sTxovs mamas wyalsatevebs oxvriT, Cvenc
aseTive sulTqmiT unda gamoviTxovoT uflisgan crem-
li. radgan zogierTs WeSmaritebis dacvis niWi eboZa,
zogs CagrulTa dacvis unari aqvs, zogi upovarT Seewe-
va, zogs moSurne sarwmunoeba aqvs, magram cremlis niWi
jer kidev ara aqvT, amitom maT urwyavi da mSrali miwa
aqvT da wyalsatevi esaWiroebaT. maT keTili saqmeebi
moSurnedac rom aRasrulon, aucileblad sWirdebaT
tanjvis SiSiT Tu caTa sasufevlis siyvaruliT daiti-
ron Zveli codvebi. rogorc vTqviT, orgvari gulSe-
musvrileba arsebobs; mama aZlevs mas zemo da qvemo
wyalsatevebs. suli daimkvidrebs zemo wyalsatevebs,
rodesac caTa sasufevlis damkvidrebis survili mwuxa-
rebis cremls aRuZravs. suli qvemo wyalsatevebs daim-
kvidrebs maSin, rodesac tiris jojoxeTuri satanjve-
liT SeZrwunebuli. Tumca jer gveZleva qvemo wyalsa-
tevi, Semdeg ki _ zemo, magram, radgan siyvaruliT
gulSemusvrileba RirsebiT ufro maRla dgas, amitom
aucilebeli iyo jer zemo wyalsatevebi mogvexsenebina,
xolo Semdeg _ qvemo.
184
petre: Seni ganmartebiT gulsavse var. magram mas
Semdeg, rac Tqvi, Tu rogor srulyofilebas flobda
elefTeri, minda vicode, amJamadac Tu arseboben amqvey-
nad aseTi adamianebi.
Tavi ocdameTxuTmete
amanci, tusciis olqis presviteri
grigoli: tiburis eklesiis episkoposi floridi,
romlis siwminde da simarTlismoyvareba cnobilia Sen-
Tvis, miambobda, rom mas erTi presviteri hyavda, saxe-
lad amanci. is gansakuTrebuli ubraloebiT gamoirCeo-
da da, misi sityviT, imgvari niWi hqonda, rom mociqul-
Ta msgavsad, avadmyofebs xelis dadebiT kurnavda da
rac ar unda mZime yofiliyo avadmyofoba, misi SexebiT
qreboda. amancis Sesaxeb is kidev amgvar saswauls miam-
bobda: es moRvawe sadac mZvinvare qvewarmavals naxavda,
jvris gadasaxviT klavda _ mas Signeuloba uskdeboda.
Tu qvewarmavali soroSi daemaleboda, is soros jvars
gadasaxavda da qvewarmavali iqidan myisve mkvdari ga-
mohyavdaT. vcdilobdi amgvari Zalis mqone adamians Sev-
xvedrodi da rodesac is CemTan moiyvanes, movisurve
ramdenime dRe saavadmyofoSi darCeniliyo, raTa gamoCe-
niliyo, hqonda Tu ara mas kurnebis niWi.
danarCen avadmyofebs Soris erTi gonebaSeSlili
avadmyofic iyo. erTxel avadmyofobis Semotevis dros
is xmamaRla ayvirda da yvela iq myofi imgvarad Seawu-
xa, rom Zilis saSualebas ar aZlevda. rac erTisTvis
cudi iyo, danarCenebisTvis kidev ufro uaresi aRmoC-
185
nda. pirvelad Rirsi floridisgan, romelic maSin
presviterTan erTad iq imyofeboda, Semdeg ki avadmyo-
febis momvleli yrmisgan zedmiwevniT Sevityve, rom
Rirsi presviteri wamodga sawolidan, gonebaSeSlil
adamians uxmod miuaxlovda, xeli daasxa da locva da-
iwyo. rodesac avadmyofs mdgomareoba Seumsubuqda, Se-
nobis zeda nawilSi mdebare samlocveloSi gadaiyvana,
sadac misTvis kidev ufro meti mondomebiT iloca da
Tavis sawolTan gamojanmrTelebuli daabruna. amis Sem-
deg mas aRar dauyviria da wamoZaxiliT aRaravin Seuwu-
xebia, gons moego da sxva avadmyofebs mdgomareobas
aRar umZimebda. mxolod am erTi saswaulis mixedviT
gvmarTebs yovelive marTebulad miviCnioT, rasac wmida
elefTeris Sesaxeb ambobdnen.
petre: didad ganmswavleli magaliTia _ aseTi didi
saswaulTmoqmedi mamebi dedamiwaze ixilo da Sens Tana-
moqalaqeebSi zeciur ierusalims Wvretde.
Tavi ocdameTeqvsmete
sirakuzis episkoposi maqsimiane
grigoli: giambob saswauls, romlis aRsruleba yov-
lisSemZle RmerTma odesRac Tavis mona maqsimianze ine-
ba, romelic amJamad sirakuzis episkoposia, adre ki Ce-
mi monastris winamZRvari iyo. rodesac Cveni pirvelie-
rarqis brZanebiT konstantinopolis sasaxleSi saekle-
sio apokrisiaris Tanamdebobas vasrulebdi, Cemdami ke-
Tilganwyobilebis gamo Rirsi maqsimiane ZmebTan erTad
mestumra. rodesac is romSi, Cems monasterSi brunde-
boda, adriatikis zRvaze saSinel RelvaSi moyva da da-
186
narCen mgzavrebTan erTad, sruliad uCveulod da saswa-
ulebrivad, sakuTar Tavze yovlisSemZle RmerTis ris-
xva da wyaloba gamoscada. saSineli talRebi, romelsac
qariSxali aRZravda, maT sikvdiliT emuqreboda: xomal-
dis saWe gatyda, anZa qarma moglija, ialqnebi wyalze
micuravda da talRebma xomaldi mTlianad daaziana.
napralebSi wyali Sevida da xomaldi zemo gembanamde
ise aavso, rom xomaldi ki ar Canda wyalze, aramed wya-
li _ xomaldSi. maSin, xomaldSi myofni, ara Tu moax-
loebuli, aramed cxadi da xiluli sikvdilis SiSiT,
erTmaneTs gamoeTxovnen, uflis wmida xorcsa da
sisxls eziarnen da TiToeuli RmerTs evedreboda, mow-
yalebiT mieRo maTi sulebi mas Semdeg, rac maT sxeu-
lebs aseTi sazareli aRsasruli ganuCina. yovlisSem-
Zle RmerTma, romelmac maT amgvari SiSi mohgvara, maTi
sicocxle saswaulebrivad ixsna. piramde wyliT avsebu-
li xomaldi rva dRis ganmavlobaSi Tavisi gziT micu-
ravda, mecxre dRes ki krotonis navsadgurs miuaxlov-
da. yvela, vinc xomaldze Rirs maqsimianesTan erTad
iyo, sruliad uvneblad gadarCa. rogorc ki xomaldi-
dan gadavidnen, is myisve fskerisken daeSva, TiTqos ada-
mianTa gadasvlis Semdeg wona ki ar moaklda, aramed
simsubuqe dakarga. wyliTa da xalxiT savse xomaldi
zRvaze micuravda, xolo rodesac maqsimianem da misma
Zmebma datoves igi, maT gareSe wyali veRar itvirTa.
amiT yovlisSemZle RmerTma gviCvena, rom mas datvir-
Tuli xomaldi Tavisi xeliT epyra, xolo rodesac xal-
xi gadavida da dacarielda, raRa saWiro iyo misi dato-
veba?
187
Tavi ocdameCvidmete
sanktula, nursiis olqis presviteri
ormociode dRis win Sen CemTan RrmTismosavi presvi-
teri sanktula naxe, romelic ukve vaxseneT. is nursiis
provinciidan CemTan yovel wels modioda. sami dRis win
iqidan erTi monazoni movida da samwuxaro ambavi _ san-
ktulas aRsruleba gvamcno. Tumca ucremlod ar Zal-
miZs am Tavmdabali adamianis gaxseneba, magram amJamad
uSiSrad SemiZlia giambo im saswaulebis Sesaxeb, rom-
lebic misi mezobeli mRvdelmsaxurebisagan Sevityve,
isini uaRresad simarTlismoyvareni da gulwrfelni
arian. erTmaneTis mimarT keTilganwyobileba adamianebs
gabedulebas matebs; mis Tavmdablobas xSirad vamar-
cxebdi da is Tavadac miambobda mis mier bolo dros aR-
srulebul saswaulebs. erTxel longobardebi zeTis-
xils wuravdnen. sanktula, romelsac sasiamovno gareg-
noba da aseTive xasiaTi hqonda, maT carieli tikiT miu-
axlovda, mSromelebs mxiaruli saxiT miesalma da uf-
ro metad mbrZaneblurad, vidre TxovniT, SesTavaza
misTvis tiki zeTiT aevsoT. longobardebi, romlebic
mTeli dRe amaod daSvrnen (miuxedavad mTeli dRis wva-
lebisa, zeTi ver gamowures), gabrazdnen da Seuracxyo-
fa dauwyes. maSin RmrTis kacma kidev ufro mxiaruli
saxiT upasuxa: `iloceT CemTvis, auvseT sanktulas es
tiki da is Tavs daganebebT~. amasobaSi longobardebi
amao SromiTa da RmrTis kacis daJinebuli TxovniT gan-
risxdnen da mas ufro metad Seuracxyofdnen. RmrTis
kacma wyali moiTxova, yvelas Tvalwin akurTxa da sa-
wurs Tavisi xeliT daasxa. kurTxevis ZaliT, sawuridan
188
myisve zeTi gadmovida da Tanac imdeni, rom aqamde amaod
damaSvralma longobardebma yvela WurWeli aavses da
RmrTis kacsac gauvses tiki. maT madloba imas Seswires,
vinc zeTs maTgan iTxovda da Tavisi kurTxeviT is misca,
rasac maTgan iTxovda.
sxva dros, rodesac yvelgan Zlieri SimSiloba mZvin-
varebda, longobardebma wmida mowame lavrentis taZari
dawves. mis aRsadgenad RmrTis kacma mravali ostati da
muSa moiwvia. yoveldRiurad maTi Sromis anazRaureba
aucilebeli gaxda, magram radgan SimSiloba iyo, puri
SemoeliaT. xelosnebs saWmlis simciris gamo Zala ar
hqondaT, rom emuSavaT da purs daJinebiT iTxovdnen.
RmrTis kaci garegnulad maT gamxnevebas cdilobda da
danaklisis Sevsebas dahpirda, magram Sinaganad Zlier
itanjeboda, radgan danapirebis asruleba SeuZlebeli
iyo. rodesac aRelvebuli bolTas scemda, Rumels miu-
axlovda, sadac cota xnis win mezobelma dedakacebma
puri gamoacxves da SigniT Seixeda, rom enaxa maT puri
xom ar darCaT. uecrad RumelSi uzarmazari da uCveu-
lod TeTri puri dainaxa. man puri gamoiRo, magram mu-
SebTan waReba ver gabeda, radgan ifiqra, Tu puri sxvisi
iyo, sikeTis gakeTebis sababiT SeiZleboda codvaSi Ca-
vardniliyo. amgvarad, man puri mezobel dedakacebTan
waiRo, yvelas aCvena da ekiTxeboda, RumelSi xom ar
darCaT. yovelma maTganma iuara. maSin RmrTis kaci mu-
SebTan sixaruliT gaeSura erTi puriT, RmerTs madli
Seswira da isini puris saWmelad miiwvia. rodesac Wa-
mes, wmindanma narCenebi moagrova da isini purze meti
aRmoCnda. narCenebi maT meore dRes kidev SesTavaza, mag-
189
ram Wamis Semdeg mogrovili narCenebi isev SeTavaze-
bulze meti aRmoCnda. amgvarad, aTi dRis ganmavlobaSi
xelosnebi da muSebi yoveldRiurad erTi puriT ikvebe-
bodnen da Wamis Semdeg narCenebi meore dRisTvis rCebo-
da, TiTqos sazrdeli mWamelTa pirSi mravldeboda.
petre: saocari ambavia, uflis mier aRsrulebul
saswauls magonebs.
grigoli: TviT man, vinc xuTi puriT xuTi aTasi kaci
ganaZRo, vinc pawawina marcvlidan samkalad uamrav na-
yofs gvaZlevs, vinc miwidan Tavad Tesls aRmoacenebs da
yovelives arafrisagan qmnis, Tavisi monis saSualebiT
erTi puriT mravali adamiani aqac man ganaZRo. magram
Rirsi sanktulas garegani saqmeebi, romelTac RmrTis
ZaliT aRasrulebda, sakvirvelad rom ar mogeCvenos,
ismine, TviTon is imave Zalis meoxebiT Sinaganad rogo-
ri iyo. erTxel longobardebma erTi diakvani daatyve-
ves, borkilebSi hyavdaT da bolos misi mokvla gadaw-
yvites. saRamoxans sanktula longobardebTan mivida da
diakvnis gaTavisufleba da misTvis sicocxlis SenarCu-
neba sTxova. maT uari uTxres. bolos sTxova misTvis mi-
ebarebinaT. `mogabarebT, _ uTxres longobardebma, _
magram im pirobiT, rom Tu gaiqceva, imis nacvlad Sen
mogklavT~. RmrTis kaci sixaruliT daTanxmda da diak-
vani sakuTari pasuxismgeblobiT wamoiyvana. SuaRamiT,
rodesac longobardebs eZinaT, man diakvani gaaRviZa da
uTxra: `adeqi da swrafad gaiqeci. yovlisSemZle Rmer-
Tma gadagarCinos!~ diakvans sanktulas aRTqma axsovda
da uTxra: `ver gaviqcevi, mamao, imitom, rom Sen mog-
klaven~, magram RmrTis kaci aiZulebda gaqceuliyo:
190
`adeqi da gaiqeci, yovlisSemZle RmerTi Segewios, me ki
_ mis xelT var, isini ise momeqcevian, rasac is CemTvis
dauSvebs~. diakvani gaiqca, xolo misi meurve, TiTqosda
motyuebuli, marto darCa. meore dRes longobardebma
tyve ukanve moiTxoves, magram RmrTismosavma presvi-
terma miugo, rom diakvani gaiqca. `Sen ici, rac moge-
lis~, _ uTxres longobardebma. `vici~, _ upasuxa
mtkiced RmrTis kacma. _`Sen keTili kaci xar, _ uTxra
longobardma, _ wamebiT ar mogklavT. TviTon amoirCie,
rogori sikvdili gsurs!~ `me RmerTis xelTa var, _
upasuxa wmindanma, _ imgvarad momkaliT, rogorc is Ca-
gagonebT~. maSin longobardebma erToblivad gadawyvi-
tes, misTvis Tavi moekveTaT, rom swrafad da naklebi
tanjviT aRsrulebuliyo. im mxareSi myofi longobar-
debi sanktulas wmida cxovrebis gamo pativs scemdnen,
magram uCveulod sastiki bunebis gamo Seikribnen, rom
misi sikvdilis cqeriT damtkbariyvnen: TavianTi adgi-
lebi daikaves, uZlieresTa Soris SearCies erT-erTi,
romelic Tavis mokveTas erTi dartymiT SeZlebda da
RmrTis kaci SuagulSi gamoiyvanes. SeiaraRebul adami-
anTa Soris myofma wmindanma Tavis iaraRs mimarTa _ man
locvis neba iTxova. mas amis ufleba misces da sanktula
locviT miwaze ganerTxa. ramdenime xanSi jalaTma fexi
wahkra da ubrZana muxli moedrika da Tavi moexara.
RmrTis mona adga, muxli moidrika da qedi moxara, mag-
ram gaSiSvlebul xmals rom Sexeda, rogorc amboben,
xmamaRla warmoTqva: `wmidao ioane! Seakave igi!~ ja-
laTma Zlierad moiqnia xeli, rom misTvis daertya, mag-
ram xeli gauSeSda, verafriT dauSva Zirs da zeaRmar-
191
Tuli darCa. sasikvdilo ganaCenis sayureblad Sekre-
bilma xalxma RmrTis kacs qebisa da pativiscemis gamom-
xatveli alersiani SeZaxilebiT mimarTa, radgan cxa-
dad ixila, ra wmida iyo is, vinc jalaTs xeli SeuCera.
wmindani maTi TxovniT wamodga, magram rodesac jala-
TisTvis xelis gankurneba sTxoves, uari uTxra: `mis-
Tvis ver viloceb, Tuki ar daificebs, rom am xeliT
arc erT qristians aRar moklavs~. longobardi, rome-
lic kvlav RmerTis winaaRmdeg aRmarTuli xeliT idga,
samarcxvino mdgomareobiT iZulebuli Seiqna daefica,
rom aRar moklavda qristianebs. maSin RmrTis monam
Tqva: `dauSvi xeli~ da man maSinve dauSva. Semdeg wmin-
danma Tqva: `xmali qarqaSSi Caage~. manac maSinve Caago.
longobardebma sanktulaSi didi wmindani rom Seicnes,
rigrigobiT motacebul xarebsa da cxenebs sTavazob-
dnen, magram RmrTis kacma amgvari ZRvenis miRebaze uari
Tqva da maTgan ukeTesi jildo gamoiTxova: `Tuki gsurT
raime SemomwiroT, maSin Tqveni yvela tyve me momeciT,
rom mizezi mqondes RmerTis winaSe TqvenTvis viloco ~.
mas survili Seusrules: yvela tyve masTan erTad gaa-
Tavisufles da amgvarad, RmrTis mowyalebiT, erTma,
romelmac Tavi meore adamianisTvis gaswira, sikvdili-
sagan mravali ixsna.
petre: sakvirveli ambavia! Tumca amis Sesaxeb mec
msmenia, magram gamogitydebi, rodesac miamboben, kvlav
yuradRebiT vismen.
grigoli: sanktulas saswauli nu gagakvirvebs; Tuki
SegiZlia, gansaje, is, vinc aseTi gulmarTali iyo da
saTnoebis aseT maRal safexurze idga, riT aRiZvroda?
192
sad imyofeboda misi goneba, rodesac aseTi simtkiciT
moyvasisTvis Tavis gawirva gadawyvita, ZmisTvis droe-
biTi sicocxlis gasaxangrZliveblad sakuTari sicoc-
xle moiZula da maxvils qedi mouxara? mis guls rogo-
ri siyvarulis Zala aRafrTovanebda, rodesac ar Se-
Sinda moyvasis sicocxle sakuTari sikvdiliT gamoesyi-
da? WeSmaritad cnobilia, rom Rirsma sanktulam kar-
gad kiTxvac ki ar icoda da sjuli wignebiT ar uswav-
lia, aramed vinaidan `aRmasrulebeli SjulisaÁ siyua-
ruli ars~ (rom. 13, 10), RmrTisa da moyvasis mimarT
siyvaruliT man sjuli srulad aRasrula. rac ar us-
wavlia, masSi siyvaruliT cocxlobda da moqmedebda.
man, visac SesaZloa arasodes waukiTxavs mxsnelis Sesa-
xeb mociqul ioanes sityvebi: `man suli TÂsi CuenTÂs
dadva da Cuenca Tana-guac ZmaTaTÂs sulTa CuenTa dade-
baÁ~ (1 ioan. 3, 16), ara sityviT, aramed saqmiT aCvena,
rom icis mociqulis es maRali mcneba. Tu gnebavs, misi
ganaTlebuli ucodinroba Cvens mecnierul codnas Seva-
daroT. sadac Cveni codna mkvdaria, iq misi Semecnebaa
moqmedi. Cven saTnoebaTa Sesaxeb gulgrilad vsaubrobT
da nayofier xeTa Soris TiTqos mxolod xilis sur-
nels SevigrZnobT, magram maT gemos ver vigebT. man ki
icoda, TviT saTnoebaTa nayofebiT rogor esargebla,
Tumca sityvebiT maTi gakeTilsurneleba ar SeeZlo.
petre: rogor fiqrob, mudmivad ratom iklebs saT-
noebis moqmedTa raodenoba? ratom aris, rom iseT ada-
mians, vinc mravalTa gansaswavlad unda cocxlobdes,
srulebiT ver ipovi an sul ufro iSviaTad Sexvdebi?
193
grigoli: adamianTa biwierebis gamo keTilmsaxuri
adamianebi gaiyvanebian maTgan da rodesac qveynierebis
aRsasruli moaxlovdeba, rCeulni aRtacebul iqnebian,
raTa bilwi araferi ixilon. amitom brZanebs winaswar-
metyveli: `ixileT, viTar warwymda marTali da aravin
moelis guliTa da kacni marTalni aRixumian, da aravin
gulisxma-hyofs, rameTu pirisagan sicruisasa aRebul
ars marTali~ (es. 57,1). da solomonic ambobs: `Jami qva-
Ta mimofantvisa da Jami maTi Segrovebisa~ (ekl. 3, 5).
amitom, qveynierebis aRsasruli rac ufro axlovdeba,
miT ufro aucilebelia zeciuri saxlisaTvis cocxali
qvebis Segroveba, vidre Cveni ierusalimis Senoba Tavis
zomas ar miaRwevs. Tumca gvwams, rom amqveynidan yvela
rCeuli ar iqneba gayvanili da aq mxolod biwieri ada-
mianebi ar darCebian, imitom, rom codvilebi arasodes
Seinanebdnen, saTnoebis magaliTebi rom ar hqondeT,
romlebic maT sulebs atyveveben.
petre: amgvarad, amaod vwuxvar, rom saTnoebis moq-
medTa ricxvi mcirdeba, rodesac vxedav, rom uRirsnic
mravlad iRupebian.
194
Tavi ocdameTvramete
ferentis episkopos redemptis xilva
grigoli: nu gikvirs, petre. SenTvis ferentis epis-
koposi redempti cnobili iyo, romelic Rirseulad
cxovrobda da amqveynidan Svidiode wlis win gavida.
rodesac jer kidev monasterSi vcxovrobdi, masTan ax-
lo urTierToba mqonda da man Cemi TxovniT miambo, rom
Cemi winamorbedis, pap ioane umcrosis dros qveyniere-
bis aRsasrulis Sesaxeb emcno. amis Sesaxeb sxvebmac
ician. man Semdegi ram miambo: erTxel, Cveulebisamebr,
is Tavisi samwysos mosanaxuleblad iyo da wmida mowame
evtiqis taZarTan SeCerda. saRamoxans brZana misTvis sa-
receli mowamis saflavTan moemzadebinaT da SromiT da-
qanculi mosasveneblad iq dawva. SuaRamemde Zil-Rvi-
ZilSi iyo; daRliloba Zilisken izidavda, magram misi
suli, TiTqos raRac simZimiT SeWirvebuli, mRviZareb-
da. amgvar mdgomareobaSi myofs wmida mowame evtiqi
warmoudga da uTxra: `redempt, ar gZinavs?~ _ `ar mZi-
navs~, _ miugo man. `yovelgvari xorcielis aRsasruli
axlovdeba, _ ganagrZobda wmindani, _ yovelgvari xor-
cielis aRsasruli axlovdeba, yovelgvari xorcielis
aRsasruli axlovdeba!~ samgzis gameorebis Semdeg mowa-
mis gamocxadeba, romelic redemptis sulier Tvals
warmoudga, gaqra. RmrTis mona wamodga da cremliT
locva daiwyo. male caze sazareli niSnebi gamoCnda.
CrdiloeTis mxares cecxlovani isrebi da Subebi Canda.
Semdeg TavianTi sacxovreblebidan sazareli longobar-
debi gamovidnen da Tavs dagvesxnen. auracxeli adamiani,
rogorc TavTavebi mkis dros, Semusvrili iyo. qalaqebi
195
ukacrieli iyo, cixe-simagreebi _ dangreuli, soflebi
_ mitovebuli, mindvrebi _ daumuSavebeli da gaudabu-
rebuli, erTi mcxovrebic ki arsad Canda; iq, sadac uwin
adamianebi saxlobdnen, veluri cxovelebi dasaxldnen.
_ ar vici, sxvagan ra xdeba, magram iq, sadac Cven vcxov-
robT, qveynierebis aRsasruli araTu axlos aris, ara-
med moiwia kidec. amitom CvenTvis aucilebelia maradi-
uli miT meti simtkiciT veZioT, rac ufro swrafad
qreba warmavali. Cven es sofeli maSinac ki unda mogve-
Zulebina, bednierebiT rom movexibleT, magram Tuki is
amgvari WiriT ganigmireba, amgvari ubedurebiT iTrgu-
neba, yoveldRiurad aseT gansacdels Sobs _ amiT ras
gvaswavlis, Tu ara imas, rom ar gviyvardes? rCeul mo-
sagreTa Rvawlis Sesaxeb kidev mravali ramis Txroba
SeiZleba, magram amaze davdumdebi, radgan vCqarob sxva
ram giambo.
petre: SemimCnevia, rom wmida eklesiis wiaRSi imqvey-
niuri cxovrebis gamo mravalni arian daeWvebulni. ami-
tom gTxov, gonebismieri gansjiT an magaliTebiT, rom-
lebic mogagondeba, daeWvebulTa gansaswavlad aCveno,
rom suli xorcTan erTad ar kvdeba.
grigoli: es rTuli saqmea, gansakuTrebiT imisTvis,
vinc dakavebulia da mxedvelobaSi sul sxva ram aqvs.
magram Tuki arseboben adamianebi, romlebic sargebels
ipovian, uyoymanod, ramdenadac RmrTis mowyaleba Seme-
weva, meoTxe wignSi vaCveneb, rom suli xorcieli sik-
vdilis Semdegac cocxlobs.
196
wig n i m eoTxe
Tavi pirveli
xorciel adamianebs maradiuli da sulieri ar
swamT, imitom, rom gamocdilebiT ar ician is, rac
sulieris Sesaxeb smeniaT
grigoli: kacobriobis pirvelmSobelma, romelmac
Secodebis gamo samoTxiseuli netareba dakarga, sibrma-
visa da gandevnis ubadrukeba itvirTa, romelSic amJa-
mad Cvenc vimyofebiT. codvis gziT is sakuTari Tavidan
ganvarda da ar SeuZlia zeciuri samSoblos is nayofi
Seitkbos, romliTac adre tkbeboda. samoTxeSi adamiani
TviT RmerTis sityvis mosmenas mieCvia; gulis siwmindi-
sa da Wvretis simaRlis meoxebiT netari sulebis _ an-
gelozebis garemocvaSi iyo; magram mas Semdeg, rac aq
Camovarda, gonebrivi naTeli moaklda, romliTac avse-
buli iyo. gangdebis sibneleSi misgan xorcielad So-
bilT Tumca gvesmis zeciuri samSoblos, misi moqalaqe-
197
ebis _ RmerTis angelozebis, angelozTa Tanamoqalaqee-
bis _ marTalTa da srulyofil sulTa Sesaxeb, magram
radgan uxilavis Secnoba gamocdilebis gareSe SeuZle-
belia, xorcieli adamianebi eWvoben, marTlac arsebobs
Tu ara is, rasac xorcieli TvalebiT ver xedaven. ra
Tqma unda, Cvens pirvelmSobelSi amgvari eWvi ar arse-
bobda; samoTxiseuli netarebis moklebis Semdeg mas Se-
morCa mogoneba imis Sesaxeb, rac dakarga, imitom, rom
is nanaxi hqonda. xorcieli adamianebi ki ver SeigrZno-
ben imas, rac esmiT. maT sakuTari gamocdilebiT ar Se-
ucvniaT is ise, rogorc pirvelmSobelma icoda, yovel
SemTxvevaSi, Tundac _ rogorc warsuli. magaliTad,
fexmZime dedakaci sapyrobileSi rom Seamwyvdion da
Svili iq dabados, romelic iqve gaizrdeba da deda rom
uambobdes mzis, mTvaris, varskvlavebisa da mindvrebis,
caSi afrenil frinvelebisa da morbenali cxenebis Se-
saxeb, bavSvi, romelic sapyrobileSi daibada da gaizar-
da da sibnelis meti amqveynad araferi unaxavs, albaT
mosmenils ver daijerebs, imitom, rom sakuTari gamoc-
dilebiT ar ecodineba. aseve arian adamianebi, romlebic
TavianTi gandevnis sibneleSi iSvnen _ rodesac umaRle-
si da uxilavi sagnebis Sesaxeb esmiT, ar sjeraT, mar-
Tlac arseboben Tu ara isini, imitom, rom mxolod um-
dables sagnebs icnoben, xilulT, romelTa Sorisac iS-
vnen. ai, amitom TviT xilulTa da uxilavTa Semoqmedi,
mamis mxolodSobili Ze kacobriobis dasaxsnelad movi-
da da gulebSi suliwmida warmogvigzavna, raTa mis mier
gancxovelebulebma (sulierad gacocxlebulebma) vir-
wmunoT is, rac gamocdilebiT ar viciT. amitom, ramde-
198
nadac miviRebT am suls, `romeli-igi ars windi
mkÂdrobisa CuenisaÁ~ (efes. 1, 14), ukve uxilavis arse-
bobas aRar veWvobT, xolo vinc rwmenaSi ganmtkicebuli
ar aris, ueWvelia, srulyofil adamianTa sityvebs unda
endos, romlebmac suliwmidis meoxebiT uxilavi Seic-
nes. rogori ugunuri iqneboda sapyrobileSi aRzrdili
yrma, Tuki dedis naambobs sinaTlis Sesaxeb sicrued
mxolod imis gamo CaTvlida, rom TviTon araferi uxi-
lavs, garda sapyrobilis wyvdiadisa.
petre: veTanxmebi Sens naTqvams, magram visac uxila-
vis ar swams, is sruliad urwmunoa. xolo sruliad ur-
wmuno imis rwmenas ki ar eZiebs, rac aeWvebs, aramed mis
mtkicebulebas.
Tavi meore
rwmena urwmunosac aqvs
grigoli: Tamamad SemiZlia giTxra, rom rwmena ur-
wmunosac aqvs. urwmunos rom daekiTxo, misi mama an de-
da vin aris, is uyoymanod gipasuxebs, rom esa da es. Sem-
deg rom hkiTxo, Tu icis rodis Caisaxa an Tu naxa Tavi-
si dabadeba, is aRiarebs, rom ar icis da ar unaxavs.
Tumca sjera is, rac ar unaxavs, radgan mamasa da dedas
uyoymanod asaxelebs.
petre: gamogitydebi, aqamde ar vicodi, rom rwmena
urwmunosac aqvs.
grigoli: rwmena urwmunoTac aqvT, magram _ hoi,
RmerTis rwmena rom hqondeT, maSin urwmunoni ar iqne-
bodnen! maT urwmunoebas swored is gansjis, rwmenisken
199
mxilebiT swored is mouwodebs, rom sakuTari xiluli
sxeulis mimarT is swamT, rac ar uxilavT, xolo uxi-
lavi ar swamT, romlis xilva xorcieli TvalebiT arc
SeuZliaT.
Tavi mesame
samgvari cocxali sulis Sesaxeb
suli sxeulis sikvdilis Semdeg sicocxles rom ga-
nagrZobs, amas morwmune goneba mowmobs. yovlisSemZle
RmerTma samgvari cocxali suli Seqmna: erTi maTgani
sxeulTan SeerTebuli ar aris; meore _ sxeulTanaa Se-
erTebuli, magram masTan erTad ar kvdeba; mesame _ sxe-
ulTanaa SeerTebuli da masTan erTad kvdeba. suli, ro-
melic sxeulTan araa SeerTebuli, aris angelozTa su-
li. suli, romelic sxeulTanaa SeerTebuli, magram
masTan erTad ar kvdeba, adamianTa sulia; xolo suli,
romelic sxeulTanaa SeerTebuli da masTan erTad kvde-
ba, aris cxovelTa suli. amgvarad, adamiani erTgvarad
SuaSia moqceuli: angelozze _ qveviT da cxovelze _
zeviT. umaRlesTanac da umdablesTanac saerTo aqvs, anu
sulis ukvdavebiT angelozs uaxlovdeba, sxeulis
xrwnadobiT _ cxovels, manamde, sanam aRdgomis dideba
TviT sxeulis xrwnadobas Sewyvets, rodesac sulTan
SeerTebuli sxeuli saukunod iqneba daculi xrwnile-
bisagan iseve, rogorc sxeulTan SeerTebuli suli uk-
vdavia uflis madliT. amitom TviT gangdebulTa sxeuls
(mkvdreTiT aRmdgars) tanjva ar gaanadgurebs. is mara-
diul tanjvaSi iarsebebs, raTa suliT da xorciT Sem-
200
codeni suliTa da xorciT maradiulad kvdebodnen da
amave dros cocxlebi rCebodnen (yofierebis mixedviT).
petre: morwmune gonebisTvis gasagebia is, rasac Sen
ambob, magram, Tuki adamianTa da cxovelTa sulebs am-
gvarad ganasxvaveb, miTxari, geTayva, ras niSnavs solo-
monis sityvebi: `vTqvi Cems gulSi: ase gamocdis Turme
RmerTi adamis ZeTa, raTa darwmundnen, rom TavisTavad
pirutyvebi arian mxolod. radgan kacis da pirutyvis
xvedri erTia~ (ekl. 3, 18-19). sakuTari azris zedmiwev-
niT gadmosacemad kidev ambobs: `erTis sikvdili meori-
sas hgavs da yvelas erTi suli udgas, kaci pirutyvze
verafriT ver upiratesobs~ (3, 19). da Semdeg saerTo
ganmartebisTvis daurTavs sityvebs: `yvelaferi amaoa,
yovelive erT adgils miva; yvelaferi miwisganaa da yve-
laferi miwad iqceva~ (3, 19-20).
Tavi meoTxe
solomonis sityvebi: kacis da pirutyvis xvedri
(aRsasruli) erTia
grigoli: solomonis wigns, romelSic es sityvebi
weria, hqvia eklesiaste. eklesiaste mqadagebels niS-
navs. qadageba, Cveulebriv, azrs sTavazobs, romelic
xalxis xmauriani krebulis mRelvarebas acxrobs. mqa-
dageblis sityvebi mravalT Tanamoazred xdis, romle-
bic sxvadasxvagvarad fiqroben. mqadagebeli am wignsac
imitom hqvia, rom masSi solomoni TiTqos im azrebs gai-
Tavisebs, rac mRelvare krebuls awuxebs, raTa maTi
ganxilvis Semdeg is Tqvas, rasac gamoucdeli krebulic
201
Caswvdeba da daeTanxmeba. ramden azrsac ganxilvis
dros wamoWris (mqadagebeli), TviTon imdenive gansxva-
vebul pirs warmoadgens. WeSmariti mqadagebeli TiTqos
mRelvarebas gawvdili xeliT aCerebs da yvelas aiZu-
lebs, erT azrs daeTanxmos; msgavsadve is wignis bolos
ambobs: `[yvelam]1 movisminoT yvelafris Tavi da bolo:
RvTisa geSinodes da daicavi mcnebani misni, radgan es
aris kacis Tavi da Tavi~ (ekl. 12, 13). Tuki am wignSi ga-
moTqmul sityvaSi is mravalT ar warmoadgens, maSin
yvelas risTvis mouwodebs, masTan erTad sityvis bolo
moisminon? amgvarad, vinc wignis boloSi ambobs: `yve-
lam movisminoT~, is Tavad amowmebs, rom Tavis TavSi
mraval pirs gulisxmobs da marto ar laparakobs. ami-
tom am wignSi zogierTi azri mxolod gansaxilvelad
aris gamoTqmuli, sxvebi _ gonebas akmayofileben; er-
Tni ekuTvnian meryevi adamianis suls, romelic jer ki-
dev amqveyniur siamovnebebSia Cafluli; sxvebi _ gone-
basTan TanxmobiT mocemulia imisTvis, rom suli amgva-
ri siamovnebebisgan ganvayenoT. amgvarad, am wignSi so-
lomoni ambobs: `ai, sad vxedav me sikeTes, Sesafer saq-
mes; Wamos kacma, svas da ixaros Tavisi RvawliT am mzis-
qveSeTSi~ (ekl. 5, 17). ufro qveviT ki ganagrZobs: `ti-
rilSi wasvla sjobs lxinSi wasvlas~ (ekl. 7, 2). Tuki
Wama-sma aris kargi, maSin lxinSi wasvla ukeTesi unda
iyos, vidre tirilSi. aqedan Cans, rom pirveli _ gone-
biT umwifarTa saxeliT aris gamoTqmuli, xolo ukanas-
1 asea orginalSi, rogorc Cans laTinuri bibliis mixedviT. _
mTargmnelis SeniSvna.
202
kneli _ Tavisi srulyofili moZRvrebis saxeliT aqvs
darTuli. raki gonivrul mizezebs warmogvidgens, is
sargebelsac gviCvenebs, romelsac adamiani tirilSi
hpovebs: `radgan iq aris bolo kacisa; cocxalma kacma
yurad iRos~ (ekl. 7, 2), anu tirilSi yoveli adamianis
aRsasrulia miTiTebuli da cocxali adamiani fiqrs iw-
yebs, Tu ra moelis. iqve weria: `ixare, yrmao, vidre
norCi xar~ (ekl. 11, 9) da cota qvemoT urTavs: `bavSvo-
bac da siymawvilec amaoa da warmavali~ (ekl. 11, 10).
Tuki is, rogorc amaos, imas amxels, riskenac manamde
mouwodebda, es cxadad gviCvenebs, rom pirveli sityve-
bi TiTqos miwieri adamianis saxeliT aris gamoTqmuli,
xolo ukanaskneli _ daurTo WeSmaritebis ganCinebiT.
amgvarad, miwier adamianTa siamovnebis gamoxatviT,
romlebic sazrunavebs miscemian, gvamcnobs, rom kargia
Wama-sma, Semdeg imaves, gonebis ganCinebiT, uaryofs
sityvebiT, rom umjobesia tirilSi wasvla, vidre _
lxinSi. aseve, yrmis mxiarulebas siyrmeSi erTgvarad
miwier adamianTa saxeliT gvTavazobs, xolo azris gan-
martebis Semdeg, bavSvobasac da garTobasac amaos uwo-
debs. swored aseve, Cveni mqadagebeli gonebiT umwifar-
Ta saxeliT gvTavazobs azrs, rodesac ambobs: `radgan
kacis da pirutyvis xvedri erTia _ erTis sikvdili me-
orisas hgavs da yvelas erTi suli udgas, kaci pirut-
yvze verafriT ver upiratesobs, radgan yvelaferi ama-
oa~ (ekl. 3, 19), xolo gonebisagan sxva azrs gvTavazobs:
`umetes ars brZeni ugunurisa, rameTu icis glaxakman
slvaY winaSe cxovrebasa missa~ (ekl. 6, 8). amgvarad, is
ambobs: `kaci pirutyvze verafriT ver upiratesobs~,
203
Semdeg ki TviTon ganmartavs, rom brZeni ara marto pi-
rutyvs aRemateba, aramed _ ugunur adamiansac; kerZod,
imiT, rom iqiT iswrafvis, sadac aris cxovreba. am sit-
yvebiT is, upirveles yovlisa, gviCvenebs, rom adamianTa
cxovreba aris ara aq, aramed _ sxvagan. aqedan cxadia,
adamians aqvs raRac cxovelze meti imitom, rom cxove-
li sikvdilis Semdeg ar cocxlobs, adamiani ki cxovre-
bas maSin iwyebs, rodesac sikvdilis meoxebiT sxeuli
xilul cxovrebas asrulebs. kidev ufro qveviT is am-
bobs: `risi keTebis Zalac Seswevs Sens xelebs, akeTe;
radgan arc saqme, arc safiqrali, codna an sibrZne ar
gagyveba SaveTSi, sadac midixar~ (ekl. 9, 10). maS, ro-
gorRa aqvT erTnairi bolo adamiansa da pirutyvs da
erTnairi daniSnuleba _ erTsac da meoresac? adamians
pirutyvze meti rogor ara aqvs, rodesac cxovelebi
xorcieli sikvdilis Semdeg sicocxles wyveten, xolo
adamianTa sulebi, borot saqmeTa gamo xorcieli sik-
vdilis Semdeg jojoxeTSi Casulni, TviT sikvdilis
drosac ar kvdebian. amgvari sapirispiro azrebi gviCve-
nebs, rom WeSmariti mqadagebeli erTs meryevi miwieri
adamianebis saxeliT ambobs, xolo meores _ sulieri
WeSmaritebis saxeliT.
petre: kargia, rom imis Sesaxeb gkiTxe, rac ar vico-
di da zedmiwevniT Sevimecne. magram, gTxov, sulgrZe-
leba gamoiCine, Tuki mec, Cveni eklesiastes mibaZviT,
arasrulyofilTa saxes Sevimos, rom imaTve meti sarge-
beli movutano, vidre Cemi piradi gamoZiebiT naxavdnen.
grigoli: rogor ar mogiTmen sulgrZelad, rodesac
Tavad iCen sulgrZelebas moyvasis uZlurebis mimarT,
204
rogorc mociquli pavle ambobs: `yovelTa veqmen yov-
lad, raÁTa yovelni vacxovnne~ (1 kor. 9, 22). radgan
Sen siyvaruliT iwyaleb uZlurT, ufro met pativisce-
mas imsaxureb, imitom, rom saxelovan mqadagebels baZav.
Tavi mexuTe
arsebobs Tu ara suli, Tuki sxeulidan gasvlis
Jams misi xilva SeuZlebelia?
petre: erTi Zmis aRsasruls daveswari. man uecrad,
saubris dros suli ganuteva da uceb is, visac CemTan
mosaubres vxedavdi, mkvdari vixile. mas suli aRmoxda
Tu ara, ar daminaxavs da TiTqos Zalian Znelia imgvari
arsebis arsebobis dajereba, romlis xilva aravis Se-
uZlia.
grigoli: ra aris sakvirveli, petre, Tuki sxeuli-
dan amomavali suli ver dainaxe, romelsac verc maSin
xedav, rodesac SenSia? nuTu CemTan saubrisas mxolod
imitom SegiZlia usulod Semracxo, rom CemSi Cemi su-
lis danaxva ar SegiZlia? sulis arseba uxilavia da
sxeulidan iseve uxilavad gadis, rogorc uxilavad im-
yofeba masSi.
205
Tavi meeqvse
rogorc sxeulSi myofi sulis sicocxle Seicnoba
asoTa moZraobiT, aseve wmindanis sxeulis sikvdi-
lis Semdeg sulis sicocxle saswaulTa aRsrule-
biT Seicnoba
petre: sxeulSi myofi sulis sicocxlis Secnoba
sxeulis moZraobiT SemiZlia, radgan sxeulSi rom su-
li ar iyos, sxeulis asoebi ver imoZravebdnen. sxeulis
sikvdilis Semdeg sulis sicocxle rogori moZraobebi-
Ta da moqmedebebiT SemiZlia Sevicno, raTa xiluli sag-
nebis mixedviT imisi yofiereba Sevicno, visi xilvac Se-
uZlebelia?
grigoli: arcTu zedmiwevniT zust Sedarebas movix-
mob: rogorc sulis Zala acocxlebs da amoZravebs sxe-
uls, aseve RmerTis Zala aRavsebs yovel qmnilebas: zo-
gierTs Tavisi sunTqviT acxovelebs, sxvebSi sicocxles
Seeweva, xolo zogierTebs yofierebas maTTan yofniT
aniWebs. radgan eWvi ar gepareba, rom arsebobs RmerTi
_ Semoqmedi da warmmarTveli, romelic yovelives
aRavsebs da moicavs, yoveliveze aRmatebuli da yovlis
mpyrobelia, garSemouwereli da uxilavia, amitom arc
is unda gaeWvebdes, rom mas uxilavi msaxurebi hyavs.
xolo msaxurs Sehferis imas miemsgavsos, visac emsaxu-
reba. amdenad, ueWvelia, rom uxilavs uxilavi msaxure-
bi msaxureben, romelTa arseboba gvwams. vin unda iyvnen
es uxilavi msaxurebi, Tu ara wmida angelozebi da mar-
TalTa sulebi? rogorc sxeulis moZraobis mxilveli
umdablesis mixedviT masSi myofi sulis sicocxleze
msjelob, aseve sxeulidan gasuli sulis sicocxleze
206
umaRlesis mixedviT unda imsjelo _ suli uxilavad
cocxlobs, radgan valdebulia emsaxuros uxilav Se-
moqmeds.
petre: yovelives samarTlianad brZaneb; magram imis
rwmenas, risi xilvac xorcieli TvaliT SeuZlebelia,
goneba ar eTanxmeba.
grigoli: rodesac wmida mociquli pavle ambobs:
`ars sarwmunoebaÁ mosavTa maT Zal, saqmeTa mamxilebel
ara-xilulTa~ (ebr. 11, 1), migviTiTebs, rom imisi rwme-
na gvmarTebs, risi xilvac SeuZlebelia. eWvis swrafad
gasafantad getyvi, rom xilulis danaxva uxilavis ga-
reSe SeuZlebelia. ai, magaliTad, Seni xorcieli Tvali
xedavs yovelive xorciels, magram is veraviTar xorci-
els ver dainaxavda, mis mxedvelobas usxeulo arseba
rom ar ganapirobebdes. uxilavi goneba waarTvi da amao
iqneba Tvalis gaxela, romelic manamde xedavda. sulma
rom sxeuli datovos, Seni xorcieli Tvalebi ueWvelad
daixuWeba. amgvarad, Tuki isini TavisiT xedavdnen, ma-
Sin sulis sxeulidan gansvlis Semdeg ratom veRara-
fers xedaven? aqedan gamoitane daskvna, rom yovelive
xilulis danaxvac uxilavis meSveobiT aris SesaZlebe-
li. aseve warmovidginoT, rom saxli Sendeba, udides
simZimeebs sweven, uzarmazari svetebi manqanebzea day-
rdnobili: gekiTxebi, am saqmes vin asrulebs, xiluli
sxeuli, romelic am simZimeebs amoZravebs, Tu uxilavi
suli, romelic sxeuls acxovelebs? sxeuls uxilavi
waarTvi da liTonis grovebi, romelTac amoZravebuls
xedav, umoZrao gaxdeba. aqedan gvmarTebs gamovitanoT
daskvna, rom xilul samyaroSi uxilavad moqmedi Zalis
207
gareSe araferi moewyoba. rogorc yovlisSemZle Rmer-
Ti uxilav arsebebs Tavisi sunTqviTa da ganmsWvalviT
acxovelebs da amoZravebs, aseve xilul sxeulebs uxi-
lavi arsebebi ganmsWvalaven, amoZraveben da acxovele-
ben.
petre: gamogitydebi, am damamtkicebeli sabuTebiT
Zleuls, mmarTebs yovelive xiluli (uxilavis gareSe)
araraobad CavTvalo, Tumca aqamde uxilavis mimarT
eWvs gamovTqvamdi, raki (rwmenaSi) uZlurT warmovad-
gendi. amgvarad, yovelives veTanxmebi, rac Sen Tqvi;
amasTan, ramdenadac sxeulSi myofi sulis sicocxle
sxeulis moZraobiT Seicnoba, amdenad xiluli movlene-
bis damowmebiT, sxeulis sikvdilis Semdeg sulis si-
cocxlis Sesaxeb msurs Sevityo.
grigoli: Tuki am sakiTxis mimarT gansakuTrebuli
siyvaruli gaqvs, mtkicebulebis moZebna Zneli ar aris.
nuTu wmida mociqulebi da qristes mowameni amqveyniur
cxovrebas moiZulebdnen da sikvdils miecemodnen, Tuki
mtkice rwmena ar eqnebodaT, rom sulis sicocxle
grZeldeba? Sen TviTon xom ambob, rom sxeulSi myofi
sulis sicocxle sxeulis moZraobiT Seicnoba. isini,
vinc Tavi sikvdils misca da swamdaT, rom suli sxeu-
lis gardacvalebis Semdeg cocxlobs, yoveldRiurad
saswaulebiT brwyinaven, maT sxeulebTan sneulni midian
da kurnebas iReben; midian ficis damrRvevni da maT de-
monebi euflebian; midian Sepyrobilebi da Tavisuflde-
bian (demonTagan); keTrovnebi iwmindebian; micvalebu-
lebi mihyavT da mkvdreTiT aRdgebian. aqedan SegiZlia
daaskvna, rom imaTi sulebi, romelTa sxeulebi aq aseT
208
saswaulebs axdenen, sadRac cxovroben. amgvarad, Tuki
sxeulSi myofi sulis sicocxles sxeulis moZraobiT
Seicnob, maSin ratom ar gsurs sulis sicocxle sxeu-
lis gardacvalebis Semdeg TviT mkvdari ZvlebiT aR-
srulebul saswaulebSi dainaxo?
petre: am mtkicebulebas, romelic xiluli sagnebiT
aRgvZravs virwmunoT uxilavi, verc erTi goneba win
ver aRudgeba.
Tavi meSvide
sulis sxeulidan gasvlis Sesaxeb
grigoli: cota xnis win Sen Tqvi, rom ar ginaxavs,
momakvdavma Zmam suli rogor ganuteva; amis mizezi is
iyo, rom xorcieli TvaliT uxilavi arsebis xilva moi-
surve. mravalni, vinc gonebis Tvals wmida rwmeniTa da
nayofieri locviT ganiwmenddnen, sxeulidan gasul
suls xSirad xedavdnen. aucileblad mimaCnia giambo,
rom sxeulidan amomavali suli uamravjer uxilavT da
aseve _ imis Sesaxeb, rac TviTon momakvdavebs uxilavT
sxeulidan gansvlis Jams, rom amiT uZluri goneba, ro-
melic mtkicebebiT ver rwmundeba, magaliTebiT ganvam-
tkicoT.
am krebulis meore wignSi ukve giambe, rom qalaq ka-
puadan moSorebiT myofma Rirsma benediqtem, mravali
mowafis damowmebiT, am qalaqis episkoposis suli ixi-
la, romelsac angelozebi cecxlovan sferoSi zecisken
miabrZanebdnen. zecad aRmavali sulis xilvisas man go-
nebis ganvrcobili TvaliT mTeli qveyniereba ixila,
209
romelic mis TvalTa winaSe TiTqos mzis erT sxivSi mo-
ikriba.
Tavi merve
monazon speciozis sulis gasvla
wmida benediqtes mowafeTagan agreTve msmenia, rom
ori cnobili mosagre, romelTac saero ganaTlebac
hqondaT, RviZli Zmebi speciozi da grigoli, misi xel-
mZRvanelobiT wmida monazvnur cxovrebas Seudgnen.
Rirsma mamam isini im monasterSi daamkvidra, romelic
qalaq teracinis maxloblad aago. Zmebs erSi yofnisas
didZali simdidre hqondaT, magram TavianTi sulis sac-
xovneblad yvelaferi glaxakebs dauriges, TviTon ki
monasterSi damkvidrdnen. erT-erTi maTgani, speciozi,
samonastro saqmeTa gamo qalaq kapuaSi iqna wargzavni-
li. erT dRes misi Zma, grigoli, ZmebTan erTad saerTo
trapezs iziarebda. am dros gonebiT aRtacebulma Tavi-
si Zmis sxeulidan aRmomavali suli ixila. speciozi am
dros misgan Sors imyofeboda. xilvis Sesaxeb man maSin-
ve Zmebs uTxra, Tavad ki saswrafod gaeSura da Zma ukve
dakrZaluli daxvda. is swored im dros aResrula, ro-
desac grigolma ixila.
Tavi mecxre
erTi tusaRis sulis Sesaxeb
rodesac jer kidev monasterSi vcxovrobdi, erTi
RmrTismosavi da friad sarwmuno kaci miambobda, rom
mogzaurebma, romlebic siciliidan romSi mimaval xo-
210
maldze imyofebodnen, xmelTaSua zRvaSi yofnisas erTi
RmrTis monis suli ixiles, romelic zecad maRldebo-
da. is samniaSi iyo datyvevebuli. napirze gadasulebma
ikiTxes, Tu ra moxda da Seityves, rom RmrTis mona
swored im dRes aResrula, rodesac is zeciuri savanee-
bisken aRmavali ixiles.
Tavi meaTe
winamZRvar spesis sulis gantevebis Sesaxeb
jer kidev monasterSi yofnisas erTi Rirseuli ka-
cisgan gavige, rasac amjerad giambob. is ambobda, rom
Rirsma mamam, saxelad spesma, monasteri im adgilze aa-
go, romelsac kample hqvia. is uZveles qalaq nursiisgan
eqvsi miliT aris daSorebuli. yovlisSemZle da mowya-
le RmerTma es beri maradiuli tanjvisagan sasjeliT
daifara da masze gamovlenil gangebulebaSi simkacrec
aCvena da saxierebac: rogorc uwin misadmi siyvaruli
sasjeliT aCvena, Semdeg _ sruli gankurnebiT gamoav-
lina. mTeli ormoci wlis manZilze is brma iyo da dRis
sinaTle ar uxilavs. magram saRmrTo sasjelSi madli
aravis miatovebs. mowyale mama, romelic sasjels mog-
vivlens, Semwynareblobasac rom ar iCendes, Cveni mouT-
menlobis gamo CvenSi codvebs TviT codvebis gamosaswo-
reblad movlenili sasjeli gaamravlebda. amgvarad,
danaSaulis Semcirebis nacvlad, risi imedic unda gvqo-
noda, codva ufro gamravldeboda. RmerTma Cveni uZlu-
rebani icis da sasjels mzrunvelobas uerTebs, TviT
sasjelSi ki rCeuli Svilebis mimarT mowyaled samar-
211
Tliania, raTa momavalSi iseTebi gaxados, rom samar-
Tlis mixedviT wyalobis Rirsni iyvnen. am SemTxvevaSic
ase moxda: Rirsi mosagre wyvdiadiT dasaja, magram Si-
nagani naTeli misTvis arasodes mouklia; xorcieli
sneulebis Jams, suliwmidis madliT, is gulismier nu-
geSs SeigrZnobda. rodesac sibrmavis ormoci weli ga-
vida, RmerTma mas TvalisCini daubruna da moaxloebuli
aRsasrulis Sesaxeb gamoucxada. magram manamde ubrZana
garSemo mdebare monastrebSi sicocxlis sityva eqada-
ga, raTa Zmebis monaxulebisas gulismieri naTeli imas
ganecxadebina, visac xorcieli xedva daubrunda. brZa-
nebisadmi morCilebiT, berma ZmaTa kinoviebi (saerTo
sacxovrebeli monastrebi) maSinve Semoiara da im cxov-
rebis wess qadagebda, romelic Tavad saqmiT Seiswavla.
qadagebidan meTxuTmete dRes is Tavis monasterSi dab-
runda. berma Zmebs mouwoda da uflis wmida xorcsa da
sisxls eziara, Semdeg maTTan erTad fsalmunTa galoba
daiwyo da galobis dros suli ufals miabara. yvela iq
myofma ixila, misi bageebidan mtredi rogor gamofrin-
da, romelic maSinve, yvelas Tvalwin, taZris saxuravis
Wrilidan zecisken gafrinda. sarwmunoa, rom mtredis
saxiT misi suli gamocxadda, _ da amgvarad RmerTma aC-
vena, es moRvawe rogori ubraloebiT emsaxureboda.
212
Tavi meTerTmete
nursieli presviteris sulis gantevebis Sesaxeb
ver davdumdebi im SemTxvevis gamo, romelic imave qa-
laq nursiaSi moxda. amis Sesaxeb Rirsi mosagre stefa-
ne miambobda. is axlaxan imave qalaqSi dakrZales da
kargad vicnobdi. is miambobda, rom erTi presviteri
misTvis mindobil eklesias udidesi RmrTismoSiSebiT
marTavda. presviterad kurTxevis Semdeg mas coli mxo-
lod rogorc da, ise uyvarda, magram mas rogorc
mters, ise ufrTxoda: miaxloebis uflebas arasodes aZ-
levda da masTan col-qmruli kavSiri srulebiT gawyvi-
ta. wmida mosagreebs amgvari Tviseba aqvT: dauSvebeli
samudamod rom aicdinon, isini dasaSvebsac ikrZalaven.
swored amis gamo, meuRlisgan raime codvaSi rom ar Ca-
vardniliyo, misgan aucilebel samsaxursac ar iRebda.
am Rirsma presviterma amgvarad mravali weli icxovra,
msaxurebidan meormoce wels sastiki ciebiT daavadda
da sikvdilis piras aRmoCnda. rodesac misma meuRlem is
momakvdavi da micvalebuliviT mwolare ixila, yuri
nestoebTan miuaxlova da cdilobda Seetyo, cocxali
iyo Tu ara. man es rom igrZno, Tumca ZlivsRa sunTqav-
da, Tavs Zala daatana da xmamaRla uTxra: `ganved, de-
dakaco, Cemgan, cecxli jer kidev cocxalia, waiRe Ca-
la~. rodesac is gavida, TiTqos sasicocxlo Zalebis
momateba igrZno da didi sixaruliT SesZaxa: `mSvidoba
Tqvens mobrZanebas, batonebo! mSvidoba Tqvens mobrZane-
bas, batonebo; rogor RirsmyaviT mogenaxulebineT
Tqveni mdabali mona?.. movdivar, movdivar, madlobeli
var Tqveni, madlobeli~. man es sityvebi xmamaRla mra-
213
valgzis gaimeora; irgvliv Sekrebili axloblebi dae-
kiTxnen, vis esaubreboda. momakvdavma maT gakvirvebiT
miugo: `nuTu aq mosul wmida mociqulebs ver xedavT?
nuTu mociqulTa TavT _ petresa da pavles ver am-
CnevT?~ Semdeg mociqulebs mimarTa da Tqva: `movdivar,
movdivar~, _ da am sityvebiT suli ufals miabara. am-
gvarad, wmida mociqulebs gahyva da daamtkica, rom maT
marTlac xedavda. marTalTa SemTxvevaSi xSirad xdeba,
rom aRsasrulis dros winamorbed wmindanebs xedaven,
raTa sikvdilis Sesaxeb mtanjveli fiqriT ar SeSin-
dnen; imisTvis, rom xorcTa sakrveli umtkivneulod da
uSiSrad ganiZarcvon, imJamad maTi gonebis Tvals zeci-
ur moqalaqeTa dasi warmoudgeba.
Tavi meTormete
qalaq reaTis episkopos probis sulis Sesaxeb
ver davdumdebi imis Sesaxeb, rasac yovlisSemZle
RmrTis mona probi (amJamad am qalaqSi renatad wodebu-
li monastris winamZRvari) sakuTari biZis, qalaq rea-
Tis episkopos probis Sesaxeb miambobda. aRsasruli rom
mouaxlovda, is mZimed daavadda. mamamisma, saxelad maq-
simem, eqimebis mosayvanad yvelgan monebi dagzavna; imedi
hqonda, rom isini mas gamoajanmrTelebdnen. magram mow-
veulma eqimebma pulsis mixedviT ganacxades, rom avad-
myofi male gardaicvleboda. saRamoxans, rodesac sadi-
lobis dro dadga, Rirsma episkoposma, garSemomyofTa
janmrTelobaze zrunviT, sTxova maT mamamisTan erTad
saepiskoposo Senobis zeda sarTulze asuliyvnen da esa-
214
dilaT. yvelani zeda sarTulze avidnen, masTan mxolod
erTi yrma darCa, romelic, probis TqmiT, dResac coc-
xalia. sneulis sarecelTan myofma yrmam uecrad daina-
xa: RmrTis monasTan ori TeTrSi Semosili kaci Semovi-
da, romelTac saxeebi imdenad ubrwyinavdaT, rom samo-
sis siTeTresac ki abnelebdnen. amgvari brwyinvalebiT
Tavzardacemuli yrma xmamaRla ayvirda: `vina xarT?~
misi yviriliT aRelvebulma episkoposma probma mosulT
Sexeda, icno isini da ayvirebuli yrmis damSvideba sca-
da: `nu geSinia, Svilo Cemo, eseni wmida mowameebi _ iu-
benali da elefTeri _ arian, Cems wasayvanad movidnen~.
yrmam aseTi gaugonari xilva ver daitia, gaiqca da epis-
koposis mamasa da eqimebs nanaxis Sesaxeb uTxra. isini
maSinve qveviT Cavidnen, magram avadmyofi, romelic sul
cota xnis win datoves, ukve gardacvlili daxvdaT. is
imaT waiyvanes, romelTa xilvas iq myofma yrmam ver ga-
uZlo.
Tavi mecamete
RmerTis msaxur galas aRsasruli
saWirod mimaCnia giambo imis Sesaxeb, rac gamoCenil
da sando pirTagan gavige. guTebis dros am qalaqSi kon-
sulisa da patricis _ simaqis asuli gala siyrmeSi ga-
aTxoves da erT weliwadSi daqvrivda. amqveyniuri sia-
meni, simdidrec da axalgazrdobac mas meore qorwine-
bisken mouwodebda, magram man isurva qristesTan suli-
eri kavSiriT SeerTeba, romelic cremliT iwyeba da ma-
radiuli sixaruliT mTavrdeba, vidre xorcieli qor-
215
winebis sakrveliT Sekruliyo, romelic yovelTvis si-
xaruliT iwyeba da cremliT mTavrdeba. rodesac galas
sxeulSi cecxlovani gzneba SemoenTo, eqimebi arwmuneb-
dnen, Tu ar daqorwindeboda, mometebuli simxurvalis-
gan, TviT bunebis winaaRmdegobis gamo, wveri amouvido-
da (asec moxda SemdgomSi). magram wmida dedakacs ga-
regnuli Seuxedaoba ar aSinebda, mTeli guliT zecieri
siZe Seiyvara, romelic CvenSi Sinagan mSvenierebas eZi-
ebs. amitom qmris gardacvalebisTanave saero samoseli
ganiZarcva da yovlisSemZle RmerTis samsaxurs wmida
mociqul petres taZarTan mdebare monasterSi Seudga.
iq mravali wlis manZilze gulubraloebiTa da locviT
mSvendeboda, upovrebs mowyalebas uxvad urigebda. ro-
desac yovlisSemZle RmerTma galas ganuCina Rvawlis
sanacvlod maradiuli misagebeli mieRo, igi mkerdis
kiboTi daavadda. RamiT mis sawolTan Cveulebriv ori
kandeli enTo, radgan naTlis megobars ara marto su-
lieri, aramed nivTieri wyvdiadic sZulda. erTxel sne-
ulebiT gaTanguli gala sawolze iwva, uecrad man Tavis
sarecelTan wmida mociquli petre ixila, romelic kan-
delebs Soris idga. mas ar SeSinebia, piriqiT, siyvaru-
liT gambedaoba moikriba misalmebisTvis da hkiTxa: `ba-
tono Cemo, Semendo codvebi?~ mociqulma alersianad
dauqnia Tavi da uTxra: `Segendo, wamodi~. galam, ro-
melsac monasterSi gansakuTrebiT erTi enkratisi uy-
varda, uTxra: `gevedrebi, CemTan erTad da benediqtac
wamovides~. _ `ara, _ upasuxa mociqulma, _ SenTan er-
Tad esa da es wamova, xolo is, romelzec Sen mTxov, ca-
met dReSi gamogyveba~. am sityvebis Semdeg mociquli
216
uxilavi gaxda. galam maSinve monastris winamZRvari ix-
mo da uambo, rac ixila da gaigona. sami dRis Semdeg is
im dasTan erTad dakrZales, romlis Sesaxebac moci-
qulma uTxra, xolo is da, romlis Sesaxeb Tavad iTxo-
va, maT gzas cameti dRis Semdeg gaudga. es ambavi monas-
terSi dRemde axsovT da axalgazrda mowese qalwulebi
ufrosi debisgan mosmenil ambavs iseTi zedmiwevniT
gadmogcemen, TiTqos aseTi didi saswauli Tavad exi-
loT.
Tavi meToTxmete
dambladacemul servulas aRsasruli
unda aRiniSnos, rom rCeulTa sulebs sxeulidan gas-
vlis Jams xSirad tkbili zeciuri galoba esmiT da am
galobiT damtkbarni, sxeulisagan sulis gayras ver
grZnoben. rogorc maxsovs, saxarebis Sesaxeb saubrebSi
vyvebodi, rom galereaSi, romelic netari klimentis
taZarSi mimavalma mlocvelebma unda gaiaron, iyo vinme
servula, romelic uTuod gaxsovs. is qonebiT Raribi
iyo, magram damsaxurebebiT _ mdidari da didi xnis man-
Zilze sneulebiT itanjeboda. misi cnoba imiT SeiZle-
boda, rom mTeli cxovreba dambladacemuli iyo, mas
araTu dgoma, aramed sawolze wamoweva da jdoma, pir-
Tan xelis mitana da meore gverdze gadabrunebac ar Se-
eZlo. mas deda da Zma uvlidnen; mowyalebas, romelsac
aZlevdnen, maTive xeliT gascemda. mas wera-kiTxva ara-
sodes uswavlia, magram biblia SeiZina da saavadmyofoSi
masTan mosul RmrTismosav adamianebs wakiTxvas aiZu-
217
lebda. amgvarad, mTeli wmida werili daiswavla, Tum-
ca, rogorc vTqviT, wera-kiTxvis ucodinari iyo. ser-
vula avadmyofobaSi dRisiT Tu RamiT RmerTs samadlo-
bel himnebsa da sagaloblebs aRuvlenda. magram rode-
sac moaxlovda Jami, aseTi tanjvisaTvis misagebeli mie-
Ro, misi sxeuli gamococxlda. sikvdilis moaxloveba
rom igrZno, servulam mnaxvelebsa da saavadmyofoSi
mcxovrebT sTxova wamomdgariyvnen da aRsasrulis mo-
lodinSi masTan erTad fsalmunebi egalobaT. magram
sikvdilis wina galoba uecrad misma SeZaxilma Sewyvi-
ta. man Tqva: `gaCumdiT! nuTu ar gesmiT, rogori qeba
aRevlineba zecaSi?~ swored im dros, rodesac man gu-
lisyuri qebis sagalobels miapyro, romelic Sinaganad
esmoda, misi wmida suli sxeuls gaeyara. misi gansvlis
Jams iqaurobas iseTi keTilsurneleba moefina, rom iq
myofebma gamouTqmeli sitkboeba SeigrZnes da amiT cxa-
dad mixvdnen, rom qebis sagaloblebiT servulas suli
zecaSi iqna miRebuli. am dros iq Cveni monazoni imyofe-
boda, romelic dResac cocxalia da tiriliT amowmebs,
rom dakrZalvamde micvalebulis nestoebidan keTil-
surneleba ifrqveoda.
Tavi meTxuTmete
RmrTismsaxur romulas aRsasruli
saxarebis Sesaxeb saubrebSi, rogorc maxsovs, erT
ambavs giambobdi, romelic TviT saubris dros presvi-
terma speciozma daadastura. es ambavi misTvisac cnobi-
li iyo. im dros, rodesac monasterSi davmkvidrdi,
218
yovladwmida RmrTismSobel mariamis taZarTan erTi
xnieri mowese dedakaci, saxelad redempta, cxovrobda.
igi monazvnad am qalaqSi aRikveca da herundinas mowafe
iyo, romelic mravali saTnoebiT iyo Semkuli da, ro-
gorc amboben, meudabnoe cxovrebas prepestinis mTebSi
eweoda. redemptas monazvnobaSi ori mowafe hyavda: er-
Ti, saxelad romula, xolo meores, romelic amJamadac
cocxalia, saxiT vicnob, magram misi saxeli ar vici. es
sami dedakaci erT saxlSi Raribulad cxovrobda, mag-
ram saTnoebebiT mdidrebi iyvnen. romula, romelic vax-
seneT, saTnoebebiT meore mowafes aRemateboda. is sak-
virvelad momTmeni, uaRresad morCili, mdumare da
gulmodgine mlocveli iyo. magram Zalian xSirad maT,
visac adamianebi srulyofilad miiCneven, Semoqmedis
TvalSi jer kidev aqvT nakli, iseve, rogorc gamoucde-
li adamianebi xSirad dausrulebeli tvifris xilvisas
mas vaqebT, rogorc dasrulebuls, mxatvari ki, Tumca
Cveni qeba esmis, muSaobas ganagrZobs, rom daasrulos.
romulasac msgavsi ram daemarTa. is daavadda sneule-
biT, romelsac eqimebi damblas uwodeben. romula mra-
vali wlis manZilze loginSi iwva da moZraoba TiTqmis
ar SeeZlo, magram moTmineba amgvari tanjviTac ar dau-
kargavs. piriqiT, sneuleba misTvis saTnoebaTa gamrav-
lebis saSualebad iqca. igi rac ufro nakleb Zalas
grZnobda, miT ufro gulmodgined loculobda. erT Ra-
mes man ukve xsenebul redemptas mouxmo, romelic ori-
ve mowafes sakuTari qaliSvilebiviT zrdida: `dedao,
modi, dedao, modi aq~. redempta maSinve adga da meore
mowafesTan erTad romulasken gaemarTa. am ambavs ori-
219
veni miambobdnen, garda amisa sxvebisganac gamigonia. Sua
RamiT isini romulas sawolTan iyvnen. uecrad zecidan
gadmosulma naTelma senaki gaanaTa da imgvarad brwyi-
navda, rom iq myofTa gulebi gamouTqmeli SiSiT aavso.
rogorc Semdeg TviTon mogviTxrobdnen, maTi sxeulebi
Zrwolam gaaSeSa da uZravad idgnen. Semdeg SariSuri
gaisma, TiTqos adamianTa didi jgufi moZraobda. senakis
karma ryeva daiwyo, TiTqos mravali Semomsvleli miaw-
yda. sawolTan mdgomi dedebi grZnobdnen, rogorc Tvi-
Ton ambobdnen, SemosulTa iq yofnas, magram didi SiSisa
da sinaTlis gamo Tvalebi daxuWuli hqondaT da vera-
fers xedavdnen. sinaTles araCveulebrivi keTilsurne-
leba mohyva da sasiamovno surnelma isini daamSvida.
romulam alersiani xmiT daawynara aTrTolebuli re-
dempta, romelic misi ganmswavleli iyo saTnoebebSi:
`nu geSinia, dedao, jer ar vkvdebi~. man mravaljer ga-
imeora es sityvebi da zecidan gadmosuli sinaTlis si-
kaSkaSem TandaTan iklo, magram surneli darCa. ase gan-
vlo meore da mesame dRem, senakSi mofenili surneli
kidev igrZnoboda. meoTxe RamiT man kvlav mouxmo winam-
ZRvars, misi mosvlisas wmida ziareba iTxova da eziara.
redempta da meore mowafe mis sawols ar Sordebodnen,
_ uecrad misi senakis win mgalobelTa ori gundi gam-
wkrivda da rogorc mogviTxrobdnen, erTi dasi mamaka-
cebis xmiT fsalmunebs galobda, xolo meore _ dedaka-
cebis xmiT bans aZlevda. romulas senakis win zeciuri
galobis Jams misi wmida suli gaTavisuflda xorcis
sakrvelTagan. rodesac is zecad maRldeboda, mgalo-
belTa gundebi rac ufro zeviT miiwevdnen, fsalmunTa
220
galoba miT ufro sustad ismoda, vidre galobis xmac
da keTilsurnelebac sabolood ar ganeSora iq myofTa-
gan.
Tavi meTeqvsmete
monazon Tarsilas aRsasruli
zogjer sxeulidan gamomaval suls sanugeSod TviT
cxovrebis momcemeli ecxadeba. imaves gavimeoreb, rac
saxarebaze saubris dros ukve gadmogeci deidaCemis _
Tarsilas Sesaxeb. is ori danarCeni disgan daucxrome-
li locviT, sifxizliTa da TavSekavebiT gamoirCeoda
da am saTnoebebis meoxebiT udides siwmindes miaRwia.
mas ZilSi papaCemis papa, romis eklesiis winamZRvari
feliqsi eCvena, maradiuli naTlis savane aCvena da uT-
xra: `modi, am naTlis savaneSi migiReb~. Tarsila maSin-
ve ciebam Seipyro da sikvdilis piras aRmoCnda. rogorc
warCinebul adamianTa aRsasrulis Jams naTesavTa sanu-
geSod bevri xalxi ikribeba, aseve Tarsilas aRsasru-
lis Jamsac mis sarecelTan Tavi mravalma adamianma moi-
yara. uecrad man zeviT aixeda, momavali ieso dainaxa da
iq myofT xmamaRla uTxra: `gza mieciT, gza mieciT! ieso
mobrZandeba!~ da maSinve, rogorc ki mzera gamocxade-
bul ufals miapyro, misma sulma sxeuli datova. uec-
rad saocari keTilsurneleba daifrqva, romelmac Ta-
visi sitkboebiT yvelas mianiSna, rom sitkboebis mizezi
marTlac mobrZanda. rodesac mis sxeuls gasapatiosneb-
lad samoseli gaxades, idayvebsa da muxlebze saSineli
wanazardebi ixiles, romlebic aqlemis kuzebs hgavda,
221
risi mizezic locvis dros xangrZlivi muxlTa dreka
iyo. micvalebulis sxeulma cxadyo, sicocxlis Jams mi-
si suli mudmivad ras iqmoda.
Tavi meCvidmete
yrma muzas aRsasruli
ver davdumdebi imis Sesaxeb, rasac zemoT xsenebuli
RmrTis mona probi Tavisi dis, mcirewlovani muzas Se-
saxeb miambobda. erT Rames mas yovladwmida RmrTismSo-
beli, maradqalwuli mariami gamoecxada da TeTrebSi
Semosili misi toli qalwulebi uCvena. muzam maTTan Se-
erTeba moisurva, magram ver gakadnierda. yovladwmida
qalwuli mariami daekiTxa, maTTan SeerTeba da misi msa-
xureba xom ar surda. yrmam RmrTismSobels miugo:
`msurs~, _ da misgan maSinve emcno, rom amieridan ara-
feri bavSvuri da daufiqrebeli aRar Caedina, sicilisa
da garTobisagan Tavi Seekavebina da ocdameaTe dRes mis
samsaxureblad im qalwulTa Soris Seiracxeboda, rom-
lebic ixila. am xilvis Semdeg yrma sruliad Seicvala,
bavSvuri sicelqe miatova da cxovrebas mkacrad war-
marTavda. misma amgvarma cvlilebam mSoblebi gaakvirva
da mizezi hkiTxes. muzam uambo, rac mas RmrTismSobelma
amcno, da gamoacxada, mis samsaxureblad romel dRes
wardgeboda. ocdamexuTe dRes is avad gaxda. ocdameaTe
dRes, rodesac misi aRsasruli moaxlovda, muzam misken
momavali RmrTismSobeli im qalwulebTan erTad ixila,
romlebic xilvaSi gamoecxadnen. RmrTismSoblis Za-
xilze man Tvalebi krZalviT milula da xmamaRla upa-
222
suxa: `dedofalo Cemo, movdivar! dedofalo Cemo, mov-
divar!~ am sityvebiT suli ganuteva da umanko sxeuli-
dan wmida qalwulebTan dasamkvidreblad gavida.
petre: ramdenadac kacTa modgma uricxv codvebs
aris damonebuli, vfiqrob, zeciuri ierusalimi umete-
sad mcirewlovani yrmebiTa da CvilebiT aris savse.
Tavi meTvramete
zogierT yrmas mSoblebi cudi aRzrdiT caTa
sasufevlis kars uketaven; RmrTis mgmobi yrmis
Sesaxeb
grigoli: marTalia, unda gvwamdes, rom CvilobaSi
gardacvlili yvela monaTluli Cvili caTa sasufevel-
Si Sedis, magram isic sarwmunoa, rom mcirewlovan
yrmaTagan, romelTac ukve laparaki SeuZliaT, caTa sa-
sufevelSi yvelani ar Sedian. zogierT maTgans iq Sesas-
vlel kars cudi aRzrdiT mSoblebi uketaven.
Cvens qalaqSi yvelasTvis cnobil erT adamians, sami-
ode wlis win xuTi wlis vaJi hyavda, romelsac gadame-
tebuli xorcieli siyvarulis gamo cudad zrdida. bi-
Wi, rogorc ki raime winaaRmdegoba Sexvdeboda, Cveule-
bis gamo (gamoTqmac ki miWirs), RmrTis saxels gmobda.
sami wlis win is mZimed daavadda da sikvdilis piras mi-
vida. rodesac mamas is xelSi hyavda, uecrad biWi zar-
dacemuli aTrTolda, rogorc iq myofni mowmobdnen,
radgan misken momavali boroti sulebi dainaxa, da ay-
virda: `miSvele, mama, miSvele~. yvirilis dros man sa-
xe miibruna, raTa maT mamis mkerdze damalvoda. mama
223
akankalebul Svils daekiTxa, ras xedavda. biWma upasu-
xa: `Cems wasayvanad Savi kacebi movidnen~. amis warmoT-
qmisTanave man RmerTis saxeli Seuracxyo da sulic ga-
nuteva. yovlisSemZle RmerTs rom eCvenebina, Tu ratom
mieca bavSvi aseT mtanjvelebs, dauSva momakvdavs is gae-
meorebina, ris gamosworebasac mama mis sicocxleSi ar
cdilobda; imitom dauSva, rom bavSvma mTeli cxovreba
RmrTis gmobaSi gaatara da is sikvdilis winac gamoT-
qva, raTa mamamiss Tavisi Secodeba Seecno da daenaxa,
rom mcirewlovani Svilis sulze ar zrunavda da geeni-
is cecxlisTvis arcTu mcire codvili aRzarda. magram
es samwuxaro ambavi davtovoT da sanugeSos mivxedoT,
rogorc dasawyisSi vakeTebdiT.
Tavi mecxramete
RmrTismosavi mosagris, stefanes, aRsasruli
zemoT naxsenebi probisa da sxva RmrTismosav kacTa-
gan Sevityve is, rac msmenelT saxarebis Sesaxeb saubar-
Si Rirsi mamis, stefanes Sesaxeb movaxsene. am mamas, ro-
gorc probi da sxva mowmeni gadmogvcemen, araferi Seu-
Zenia amqveynad da arc araferi ebada, RmrTis gulisaT-
vis upovareba uyvarda. gansacdels yovelTvis moTmine-
biT itanda, saero Tavyrilobebs erideboda da mudam
locva swyuroda. mis saTnoebaTagan erTis Sesaxeb giam-
bob, romlis mixedviT SegiZlia danarCenzec imsjelo.
erTxel man kaloze momkili xorblis TavTavebi waiRo,
romelic sakuTari xeliT daTesa. am xorblis garda,
Tavis sarCenad mas da mis mowafeebs mTeli wlis manZil-
224
ze araferi ebadaT. erTma borotma adamianma, romelic
uZvelesma mterma waaqeza, xorbals kaloze cecxli wa-
ukida da dawva. sxvam es dainaxa da ambis saTqmelad
RmrTis monasTan gaiqca. moyola rom daamTavra, bolos
daamata: `vai, sawyalo stefane, es ra dagemarTa~. ste-
fanem naTeli saxiTa da xmiT myisve miugo: `vai imas,
vinc es Caidina; me ra damemarTa?~ am sityvebidan Cans,
Tu saTnoebis ra maRal safexurze idga is, vinc mTeli
wlis sarCo-sabadebels sulis simSvidiT kargavda da
ufro metad codvis Camdeni ebraleboda, vidre _ saku-
Tari Tavi, Tumca misi codviT masac evno. is imas ar an-
gariSobda, rac gareganad dakarga, aramed imas wuxda,
rac damnaSavem Sinaganad dakarga. rodesac misi aRsas-
rulis dRe dadga, mravali adamiani Seikriba, raTa Ta-
vianTi sulebi dasalocad aseTi wmida kacis locvis-
Tvis miendoT, romelic ukve amqveynidan gadioda. Sekre-
bilni misi sarecelis garSemo idgnen. zogierTi ange-
lozebs xedavda, magram verafers ambobda, sxvebi vera-
fers xedavdnen, magram yvela iq myofi iseTma Zlierma
SiSma moicva, rom am wmida sulis gasvlis dros iq dgo-
ma verc erTma ver SeZlo. cxadad icnoboda, Tu ra didi
Zala miiqvamda momakvdavis suls, romlis gasvlas verc
erTma mokvdavma ver gauZlo.
225
Tavi meoce
sulis damsaxureba zogjer cxadad gamoCndeba ara
aRsasrulis Jams, aramed _ sikvdilis Semdeg
imis codnac gvmarTebs, rom zogjer sulis damsaxu-
rebani gancxaddeba ara aRsasrulis Jams, aramed sikvdi-
lis Semdeg. magaliTad, wmida mowameni, romelTac us-
juloTagan mravali tanjva daiTmines, TavianTi Zvle-
biT niSebsa da saswaulebs yoveldRiurad aRasruleben.
Tavi ocdameerTe
winamZRvar valentis ori monazoni
valenti, romelic Rirseul cxovrebas eweoda, ro-
gorc ici, Cemi monastris winamZRvari iyo, adre ki va-
leriis olqSi Tavis monasters winamZRvrobda. mZvinva-
re longobadebi maSin mis monasterSi miiWrnen da, ro-
gorc Tavad miambobda, misi ori monazoni xeze Camoax-
rCves. isini im dResve dakrZales. rodesac mosaRamovda,
micvalebulTa sulebma im adgilze sruliad garkveviT
da xmamaRla iwyes galoba, imdenad, rom TviT mkvleleb-
mac gaigones, Zalian gaukvirdaT da SeSindnen. es xmebi
iq myof tyveebsac esmodaT da SemdgomSi moklulTa mier
fsalmunTa galobas adasturebdnen. yovlisSemZle
RmerTma SesaZloa am sulebis xmebi xorcieli smenis-
Tvis misawvdomi imitom gaxada, rom jer kidev xorcSi
myofT iswavlon _ Tuki RmerTs moemsaxurebian, sxeu-
lis sikvdilis Semdegac WeSmariti cxovrebiT icxov-
reben.
226
Tavi ocdameore
iRumen suranis aRsasruli
jer kidev monasterSi yofnisas zogierTi keTilmsa-
xuri kacisagan Sevityve, rom longobardebis Semosevis
dros suris olqSi monastris winamZRvari surani iyo.
is yvelafers, rac ki monasterSi hqondaT, masTan misul
tyveebsa da longobardebisgan Tavis dasaRwevad gaqce-
ulT aZlevda. man Tavisi da Zmebis samoseli, monastris
maragi da rac baRSi hqondaT, mTlianad gasca da amgva-
rad, mTeli qoneba daariga. male amis Semdeg longobar-
debi movidnen, is Seipyres da oqro mosTxoves. rodesac
man uTxra, rom araferi aRar aqvs, maT mezobel mTaze
aiyvanes, sadac vrceli tye iyo. iq xis fuRuroSi erTi
gaqceuli tyve imaleboda. am xis siaxloves longobar-
dma saxelganTqmul mosagres Tavi maxviliT mohkveTa.
rodesac misi sxeuli miwaze davarda, mTac da tyec
myisve Sezanzarda. mTrTolvare miwa TiTqos gamoxatav-
da, rom mis udides siwmindes ver itevda.
Tavi ocdamesame
marsiis eklesiis diakvnis aRsasruli
marsiis olqSi erTi Rirseuli diakvani iyo. is lon-
gobardebma daatyveves. erT-erTma mas maxviliT Tavi
mohkveTa, magram rodesac misi usulo sxeuli miwaze da-
eca, mkvlels arawmida suli daeufla, miwaze dasca da
amiT aCvena, rom RmerTis megobris mkvleli RmerTis
mtris xelT aRmoCnda.
227
petre: miTxari geTayva, yovlisSemZle RmerTi ratom
uSvebs udidesi siwmindis mqone adamianebi aseTi sikvdi-
liT mokvdnen, romelTa siwmindes maTi sikvdilis Sem-
deg TviTonac aRar faravs?
Tavi ocdameoTxe
beTilSi gagzavnili wmida mosagris aRsasruli
grigoli: rodesac dawerilia: `marTali Tu aResru-
los, gansuenebasa Sina iyos~ (sibrZ. 4,7), maS, rCeul-
TaTvis, romlebic, ueWvelia, maradiuli cxovrebisken
iswrafvian, sastiki sikvdili ra zianis momtani SeiZ-
leba iyos? SesaZloa mcire Secodebani maTac aqvT, ro-
melTagan amgvari sikvdiliT unda ganiwmindon. amitom
xdeba, rom gangdebulni marTlebze Zalauflebas iReben,
vidre isini cocxlebi arian, magram maTi sikvdilis Sem-
deg mtrebs sisastikiT miegebaT, radgan TavianTi xel-
mwifebiT Seubraleblad isargebles. amgvarad, mkvle-
li, romelic miSvebuli iqna Rirsi diakvnis mimarT am-
gvari siSmage gamoeCina, vidre wmindani cocxali iyo,
misi sikvdiliT gaxarebas ver moeswro. wmida werilic
imaves mowmobs. samariaSi wargzavnilma kacma RmerTis
mimarT daumorCilebloba gamoavlina _ gzaSi Wama, ris-
Tvisac is imave gzaze lomma mokla. magram iqve weria:
`viri igi da lomi dga PorcTa misTa Tana, da ara Seaxo
lomman man PorcTa maT kacisa mis RmrTisaTa da arca
ganxeTqa viri igi~ (3 mef. 13, 28). aqedan Cans, rom dau-
morCileblobis codva TviT sikvdiliT ganiwminda: igive
lomi, romelmac is mokla, micvalebuls ar miekara. mas
228
mokvlis neba micemuli hqonda, magram gvamis SeWmis uf-
leba ar hqonda. is, romelmac sicocxleSi Sescoda, da-
umorCileblobisTvis miRebuli sasjeliT sikvdilis
Semdeg gamarTlda. amitom lomi, romelmac codvils si-
cocxle waarTva, ukve marTlis gvams icavda.
petre: momwons, rasac Sen ambob, magram minda vicode,
sxeulTa mkvdreTiT aRdgomamde marTalTa sulebi zeca-
Si Tu miiRebian?
Tavi ocdamexuTe
miiRebian Tu ara zecaSi marTalTa sulebi sxeulTa
mkvdreTiT aRdgomamde?
grigoli: ^sruliad cxadia, rom srulyofil mar-
TalTa sulebi, rogorc ki xorcTa sakrvels datoveben,
zeciur savaneebSi mkvidrdebian, rogorc amis Sesaxeb
Tavisi bagiT TviT WeSmariteba gvimowmebs: `sadaca Ãor-
ci, munca orbebi Sekrbes~ (luk. 17, 37). sadac Cveni
mxsneli sxeuliT imyofeba, ueWvelia, marTalTa sule-
bic iq ikribebian. aseve wmida pavlec ambobs: `guli
metyÂs ganslvad da qristes Tana yofad~ (filip. 1, 23).
amgvarad, visac ar eeWveba, rom qriste zecaSia, arc
imas uaryofs, rom pavles suli zecaSia. is xorcTagan
gansvlisa da zecaSi damkvidrebis Sesaxeb saubrobs:
`uwyiT, viTarmed, ukueTu queyanisa ese saxli, sayofeli
Cueni, dairRues, aRSenebuli RmrTisa mier maqus Cuen
saxli ÃeliT-uqmneli saukunoÁ caTa Sina~ (2 kor. 5, 1).
petre: amgvarad, Tuki marTalTa sulebi amJamad ze-
caSi mkvidroben, gansjis dRes Tavisi simarTlis sanac-
vlod ras miiReben?
229
grigoli: samsjavros dRes maTTvis misagebeli saswa-
ulebrivad aRorZindeba: amJamad isini mxolod sulebiT
netareben, xolo samsjavros Semdeg sxeulebiTac ine-
tareben, romliTac RmrTis gulisaTvis tkivilebsa da
gansacdelebs iTmendnen. maT amgvar didebaze daweri-
lia: `esreT meored daimkKdron queyanaY da sixaruli
saukunoY~ (es. 61, 7). sayovelTao aRdgomis dRemde wmin-
danTa sulebis Sesaxeb dawerilia: `da mieca maT samos-
lebi spetakebi, da iTqua maTda mimarT, raÁTa ganisue-
non mcired JamRa, vidremdis aResrulnen maT Tana mona-
ni da Zmani maTni~ (gamocx. 6, 11). amgvarad, Tuki maT am-
Jamad spetaki samoslebi miiRes, samsjavros dRes ori
samoseli eqnebaT: amJamad netarebas mxolod suliT ga-
nicdian, maSin ki suliTa da xorciT inetareben.
petre: geTanxmebi; isic minda vicode, momakvdavi ada-
mianebi rogor winaswarmetyveleben?
Tavi ocdameeqvse
rogor winaswarmetyveleben momakvdavi adamianebi?
monazvnebi _ geronti da meleti da yrma armentari
grigoli: zogjer sulebi TavianTi bunebrivi Tvise-
bebiT dafaruls Seicnoben. zogjer sxeulidan gasuli
sulebi momavals gamocxadebiT Seicnoben, xolo zog-
jer sikvdilamde cota xniT adre, zegardamo madliT
STagonebulni, gonebis usxeulo TvaliT zeciur sai-
dumloebebs xedaven. suli Tavisi bunebrivi TvisebebiT
momavals rom Seicnobs, Semdegi SemTxvevidanac Cans.
Cvens qalaqSi ori wlis win erTi advokati gardaicva-
230
la. mas ferdi dauavadda. aRsasrulamde cota xniT ad-
re monas mouxmo da ubrZana misTvis tansacmeli moemza-
debina. yrmam ifiqra, rom is bodavda da misi brZaneba ar
Seasrula. maSin avadmyofi adga, Caicva da Tqva, rom api-
is gziT netar qsistes taZarSi midis. ramdenime xanSi
avadmyofobis gaZlierebis gamo is aResrula. gadawyvi-
tes, rom misi sxeuli prenestis gzaze, netari mowamis,
ianuariusis taZarTan daekrZalaT, magram imaT, vinc mis
cxedars miasvenebda, es gza eSoraT da moulodnelad
apiis gziT wasvla gadawyvites. maT ar icodnen, man sik-
vdilis win ra Tqva da swored im taZarSi dakrZales,
romelzec advokatma iwinasawrmetyvela. CvenTvis cno-
bilia, rom es adamiani saero saqmianobas misdevda da
Tanac angarebiT iyo Sepyrobili; rogor SeZlebda igi
winaswarmetyvelebas? cxadia, TviT misma sulma Tavisi
bunebrivi TvisebebiT winaswar Seicno, rac mis cxedars
moeloda. xolo imis Sesaxeb, Tu rogor igeben momakvda-
vebi momavals gamocxadebiT, SegviZlia imis mixedviT
davaskvnaT, rac Cvens monasterSi moxda.
aTiode wlis win Cems monasterSi erTi Zma, saxelad
geronti, cxovrobda. is mZimed daavadda da erTxel, Ra-
meul CvenebaSi, naTeli pirisaxis da brwyinvale samo-
siT Semosili kacebi ixila, romlebic zecidan monas-
terSi eSvebodnen. rodesac isini sneulis sawolTan
wardgnen, erT-erTma maTganma Tqva: `Cven imisTvis varT
warmogzavnilni, rom grigolis monastridan msaxure-
bisTvis zogierTi Zma waviyvanoT~; _ Semdeg meores mi-
marTa da daumata: _ `Caiwere: markele, valentiniane,
agneli~. man sxvebic daasaxela, romlebic amJamad aRar
231
maxsovs. amis Semdeg kidev daumata: `esec Caiwere, ro-
melic Cven Semogvcqeris~. xsenebulma Zmam moaxloebu-
li aRsasrulis Sesaxeb monastris Zmebs diliTve acno-
ba. ganacxada isic, rom Tavadac igive eloda. momdevno
dRidan naxsenebi Zmebi im mimdevrobiT aResrulnen, ro-
gorc Cawerilebi iyvnen. ukanasknelad is Zmac gardaic-
vala, romelmac Zmebis aRsasruli winaswar Seityo.
sami wlis winandeli sikvdilianobis dros, rodesac
es qalaqi sruliad gaukacrielda (590 w.), qalaq por-
tis monasterSi iyo Zma, saxelad meleti, romelic
yrmobaSi aRikveca, magram sakvirveli gulubraloeba da
morCileba hqonda. is Tavisi angelozis dRes avad gaxda
da sikvdilis piras aRmoCnda. qalaqis episkoposi, Rir-
si feliqsi, romlisganac amis Sesaxeb gavige, sneulTan
gaeSura, nugeSs scemda da amxnevebda, rom sikvdilis ar
SeSineboda da RmerTis mowyalebis saxeliT mravali
wlis sicocxles hpirdeboda, magram momakvdavma upasu-
xa, rom misi sarbieli dasrulebulia; Semdeg uambo,
rogor gamoecxada mas Wabuki da werili gadasca sit-
yvebiT: `gaxseni da waikiTxe~. avadmyofma, rogorc Tvi-
Ton hyveboda, sakuTari Tavi da yvela, vinc xsenebuli
episkoposis mier aRdgomis dResaswaulze moinaTla, oq-
ros asoebiT Cawerili ixila. am weriliT meleti dar-
wmunda, rom TviTonac da isinic am cxovrebidan male ga-
vidodnen. asec moxda. is im dResve gardaicvala, xolo
amis Semdeg yvela naTelRebuli mis gzas gahyva, ise, rom
ramdenime dReSi arc erTi maTgani cocxali aRar iyo.
aqedan cxadia, rom RmrTis am monam maTi saxelebi oqros
232
asoebiT Cawerili imitom ixila, rom isini maradiuli
naTliT iqnen ganaTlebulni.
rogorc imaT gamocxadebiT Seityves momavali, aseve
zogjer momakvdavis suls zeciuri saidumloebani ara
ZilSi, aramed cxadSi SeuZlia Seityos. Cemi monastris
monazon amons kargad icnob. rodesac is jer kidev erSi
iyo, Cveni qalaqis advokatis, valerianes qaliSvilze
dainiSna. is advokatis samsaxuriT mudmivad sargeblob-
da, amitom mis saxlSi ra xdeboda, kargad icoda. ukve
monasterSi cxovrebis dros miambobda, rom im sikvdi-
lianobis Jams, romelmac patric narsis dros romi
Zlier gaanadgura, xsenebul valerianes saxlSi erTi
yrma, saxelad armentari iyo, romelic uCveulo siw-
rfeliTa da simdabliT iyo Semosili. rodesac igive se-
ni advokatis saxlsac moedo, es yrmac daavadda da sik-
vdilis piras aRmoCnda. is iq myofTa Tvalwin gonebiT
iqna aRtacebuli, Semdeg gons moego, Tavis batons uxmo
da mouTxro: `zecaSi viyavi da Sevityve, am saxlSi vin
gardaicvleba. es, esa da es aResrulebian, Sen nu geSi-
nia, amJamad ar mokvdebi, xolo Cemi naTqvami rom simar-
Tlea, imiT Seityob, rom enebze laparakis niWi momeca.
Sen xom ici, berZnuli srulebiT ar vicodi, axla ki
berZnulad davilaparakeb imisTvis, rom darwmunde _
yovel enaze laparakis niWi marTlac momeca~. maSin ba-
toni berZnulad daelaparaka da man ise upasuxa, rom iq
myofni gaocdnen. valerianes saxlSi bulgareli meaf-
Tiaqe cxovrobda. mas maSinve avadmyofTan mouxmes da
sTxoves _ bulgarulad esaubra; italiaSi dabadebuli
da gazrdili yrma ki ise pasuxobda, TiTqos TviTonac
233
bulgareli yofiliyo. yvela msmeneli gakvirvebuli iyo
da am or enaze ametyvelebis Semdeg, romlebic manamde
ar icoda, irwmunes yvelaferi, ris Semowmebasac ver
SeZlebdnen. ori dRis Semdeg sikvdilis niSnebi gamoC-
nda, magram mesame dRes, ucnobi mizezebis gamo, yrmam xe-
lebi da mxrebi kbilebiT daiglija da Semdeg suli ga-
nuteva. amis Semdeg isinic male aResrulnen, viszec man
iwinaswarmetyvela, magram saxlSi im seniT aravin gar-
dacvlila, visi saxelic sneul yrmas ar dausaxelebia.
petre: sazarelia, rom aseTi niWis mimRebi amgvari
sasjeliT daisaja.
grigoli: RmerTis dafaruli msjavri vin icis? ra-
sac RmrTis msjavrSi gonebiT ver vwvdebiT, mis mimarT
ufro metad Zrwola gvmarTebs, vidre _ Zieba.
Tavi ocdameSvide
mmarTvel feliqsis aRsasruli
radganac saubari momakvdavTa sulebze daviwyeT,
romlebic bevr rames igeben winaswar, ver davdumdebi
imis Sesaxeb, Tu ra gavige mravali mowmisagan qalaq
centumcelis (amJamad Civita-vekia) mmarTvel Teofane-
ze. is mowyale, sikeTis aRsrulebaSi gulmodgine da
gansakuTrebiT stumarTmoyvare adamiani iyo. qveynis
marTvisas Teofane miwier da droebiT saqmeebs aRasru-
lebda, magram rogorc misi aRsasrulis Jams gairkva,
amas movaleobis moxdis mizniT akeTebda da ara _ anga-
rebiT. misi aRsasrulis moaxloebasTan erTad amindi
Seicvala. misi meuRle mwared atirda da ambobda: `ra-
234
Ra vqna, rogor dagasaflao, rodesac uamindobis gamo
saxlis zRurblis gadabijebac ki SeuZlebelia. man miu-
go: `nu tiri, rogorc ki movkvdebi, ca ganaTdeba~. is am
sityvebis warmoTqmisTanave aResrula, xolo mis sik-
vdils amindis gamosworeba mohyva. am saswauls sxva sas-
waulebic axlda. sneuls xel-fexi nikrisis qariT hqon-
da dasiebuli da dawylulebuli da Cirqisgan yarda.
rodesac gasapatiosneblad micvalebuls samosi gaxa-
des, xelebic da fexebic sruliad janmrTeli hqonda,
TiTqos Wrilobebi arasodes mihkareboda. Semdeg sasaf-
laoze gadaasvenes. misma meuRlem meoTxe dRes marmari-
los qvis Secvla gadawyvita. rodesac qva aiRes, misi
saflavidan iseTi keTilsurneleba amoifrqva, TiTqos
misi xrwnadi sxeulidan WiaRuebis nacvlad nelsacxeb-
lebi amodioda. zogierTni, (rwmenaSi) meryevni, romel-
Tac amis Sesaxeb Cemgan gaiges, daeWvdnen. magram erTxel
warCinebul kacTa krebulSi gaxldiT. iq swored is xe-
losnebi movidnen, romlebmac Teofanes saflavze qva ga-
mocvales. isini CemTan TavianTi saqmis gamo movidnen. ma-
Sin maT im saswaulis Sesaxeb klerikosebis, warCinebu-
li kacebisa da xalxis TandaswrebiT vkiTxe. maT daadas-
tures, rom saflavi keTilsurnelebiT saswaulebrivad
iyo aRvsili. maT misi kubos Sesaxeb kidev ufro saoca-
ri ram Tqves, magram amis Sesaxeb Txroba did dros wag-
varTmevs.
petre: sakmarisia, Cemi cnobiswadili dakmayofile-
bulia, magram kidev erTi sakiTxi mainteresebs. Tuki,
rogorc zemoT iTqva, wmindanTa sulebi zecaSi mkvid-
roben, maSin eWvsgareSea, codvilTa sulebi jojoxeTSi
235
arian. magram marTlac asea es Tu ara, ar vici, imitom,
rom adamianuri gansja ar uSvebs, codvilTa sulebi sa-
yovelTao samsjavromde jojoxeTSi daitanjon.
Tavi ocdamerve
gvmarTebs virwmunoT, rom rogorc srulyofilTa
sulebi zecaSi mkvidroben, aseve codvilTa sulebi
sxeulTan gayris Semdeg jojoxeTSi mkvidrdebian
grigoli: Tuki RmrTis saTno saubarma imaSi srulad
dagarwmuna, rom marTalTa sulebi zecaSi mkvidroben,
maSin imisi rwmenac gmarTebs, rom codvilTa sulebi
jojoxeTs imkvidreben. maradiuli simarTlis msjav-
riT aucilebelia, rom marTlebi ididebodnen, xolo
codvilebi daitanjon. rogorc rCeulni xaroben neta-
rebiT, aseve unda gvjerodes, rom gankicxulni sikvdi-
lis dRidan cecxlSi iwvian.
petre: rogor warmovidginoT, rom nivTier cecxlSi
univTo arseba iwvis?
236
Tavi ocdamecxre
rogor warmovidginoT, rom usxeulo sulebi
nivTier cecxlSi arian Semwyvdeulni?
grigoli: Tuki cocxali adamianis univTo suli niv-
Tier sxeulSi arsebobs, maSin sikvdilis Semdeg univTo
suls nivTieri cecxli ratom ver daipyrobs? 1
petre: cocxal arsebaSi univTo suli imitom arse-
bobs, rom is sxeuls ganacxovelebs.
grigoli: Tuki, sayvarelo petre, univTo suls im
sxeulSi SeuZlia iarsebos, romelsac ganacxovelebs,
maSin sasjelis mosaxdelad ratom ver iarsebebs iq, sa-
dac sikvdilia gamefebuli? Cven vamtkicebT, suli cec-
xlSi imisTvis aris, rom cecxlis danaxviTa da SegrZne-
biT daitanjos. is swored am cecxlis xilviT itanjeba
da swored imiT iwvis, rom Tavs cecxlSi xedavs. amgva-
rad, materialuri nivTiereba aramaterialur arsebas
wvavs xiluli cecxlidan gamosuli tkivilis momgvre-
li, uxilavi mxurvalebiT, raTa nivTier cecxlSi usxe-
ulo goneba usxeulo aliT itanjos. saxarebiseuli
gadmocemis mixedviT SegviZlia davaskvnaT, rom suli
ara marto cecxlis xilviT, aramed misi SegrZnebiTac
itanjeba. saxarebis mixedviT, mdidari sikvdilis Sem-
1 wmida ioane damaskelis swavlebiT: `maSin mieces eSmaki da mis
Tana Zalni misni da kaci igi maTi, romel ars anteqriste, uRmrTo-
Ta Tana da codvilTa cecxlsa saukunesa, ara nivTiersa, viTar-ese
ars Cuen Soris myofi ese cecxli, aramed egeviTarsa, viTar uwyis
RmerTman~ (`gardamocemaY ucilobeli marTlmadidebelTa sarwmu-
noebisaY~, Tavi 100, aRdgomisaTvis. efrem mciris Targm.). _ mTar-
gmnelis SeniSvna.
237
deg jojoxeTSi aRmoCnda. misi sxeuli rom cecxlSi iyo
Cagdebuli, misive sityvebidan Cans, rodesac abraams
evedreba: `moavline lazare, raÁTa daawos mwuervali
TiTisa misisaÁ wyalsa da ganmigrilos enaÁ Cemi, rameTu
vitanjebi me aliTa amiT cexlisaÁTa~ (luk. 16, 24). am-
gvarad, Tuki Tavad WeSmariteba amowmebs, rom codvil
mdidars cecxlSi tanjva hqonda misjili, maS, romeli
gonieri adamiani uaryofs imas, rom codvilTa sulebi
cecxlSi imyofebian?
petre: marTalia, gonebis mixedviTac da WeSmarite-
bis damowmebiTac suli rwmenad aRiZvreba, magram rode-
sac goneba dafiqrdeba, kvlav uWirs dajereba. rogor
SeiZleba usxeulo arseba nivTierma Zalam daipyros da
tanjos?
grigoli: mipasuxe, geTayva, zecidan gangdebuli su-
lebi usxeulod migaCnia Tu sxeulis mqoned?
petre: suls sxeulis mqones romeli WkuaTmyofeli
adamiani uwodebs?
grigoli: geeniis cecxli univTod migaCnia Tu _ niv-
Tierad?
petre: ar meeWveba, rom geeniis cecxli nivTieria da
sxeulebi masSi aucileblad daitanjebian.
grigoli: ukanasknel dRes gankiTxulT TviT WeSma-
riteba etyvis: `warvediT... cecxlsa mas saukunesa, ro-
meli ganmzadebul ars eSmakTaTÂs da angelozTa mis-
TaTÂs~ (maT. 25, 41). amgvarad, Tuki eSmaksa da mis ange-
lozebs, romlebic usxeuloni arian, nivTier cecxlSi
tanjva aqvT misjili, gasakviri ra aris, Tuki nivTier
tanjvas sulebi sxeulebTan SeerTebamde SeigrZnoben?
238
petre: WeSmariteba cxadia da amasTan dakavSirebiT
goneba aRar unda eWvobdes.
Tavi ocdameaTe
ariozeli mefe Teodorikes aRsasruli
grigoli: radgan aseTi Zalisxmevis Sedegad irwmune,
vfiqrob jildod sarwmunoeba gagimravlo da is giambo,
rac sarwmuno adamianebisagan gavige. Svidi wlis win
gardacvlili iuliane, meore apokrisiari romis ekle-
siisa (romelsac RmrTis nebiT vemsaxurebi), CemTan xSi-
rad modioda, rodesac jer kidev monasterSi vcxov-
robdi da, rogorc wesi, sulis margebel sagnebze mesa-
ubreboda. erTxel man Semdegi ram miambo: `mefe Teodo-
rikes mefobis Jams Cemi simamris mama siciliaSi mebaJis
movaleobas asrulebda da ukve italiaSi brundeboda.
misi xomaldi kunZul lipariss miadga. iq erTi meudab-
noe cxovrobda, romelic udidesi saTnoebebiT iyo Sem-
kuli. vidre mezRvaurebi xomaldis aRkazmulobas amza-
debdnen, Cemi simamris mamam gadawyvita (Tanamgzavreb-
Tan erTad) RmrTis kaci moenaxulebina da misgan locva-
kurTxeva mieRo. wmindanma isini miiRo da saubarSi uT-
xra: `iciT, rom mefe Teodorike aResrula?~ mnaxve-
lebma maSinve miuges: `ara, Cven is cocxali davtoveT
da mis Sesaxeb msgavsi araferi gvsmenia~. RmrTis monam
kvlav uTxra: `marTla aResrula: guSin, cxra saaTze,
SiSveli da xelebSekruli, papma ioanem da patricma si-
maqma waiyvanes da mezoblad mdebare vulkanis yelSi Ca-
agdes~. amis gamgoneT is dRe zustad Caiweres da itali-
239
aSi dabrunebulebma Seityves, rom mefe Teodorike swo-
red im dRes aResrula, rodesac RmrTis monas misi aR-
sasrulisa da sasjelis Sesaxeb ecnoba~. imis gamo, rom
mefe Teodorikem papi ioane sapyrobileSi awama, xolo
patrici simaqi maxviliT mokla, rogorc gamocxadebaSi
gamoCnda, cecxlSi swored imaT Caagdes, vinc man am
cxovrebaSi usamarTlod dasaja.
Tavi ocdameTerTmete
reparatis aRsasruli
im dros, rodesac ganmartoebis survili CemSi jer
kidev axali aRZruli iyo, CemTan erTi pativcemuli mo-
xuci, saxelad deusdediti, megobrobda, romelic Cveni
qalaqis warCinebul moqalaqeTa megobaric iyo. man Sem-
degi ram miambo: guTebis dros erTi warCinebuli kaci
(senatori), saxelad reparati, sikvdilis piras aRmoC-
nda. is micvalebuliviT xmawarTmeuli da gaSeSebuli
didxans iwva. mis sanaxavad mosulebi da ojaxis wevrebi
ukve rogorc micvalebuls, ise dastirodnen, magram is
uecrad gamococxlda da motiralTa cremli gakvirve-
bam Secvala. man Tqva: `wmida mowame lavrentis taZar-
Si, romelsac misi aRmaSeneblis saxelis mixedviT dama-
si ewodeba, saswrafod mona gagzavneT, raTa Seityos da
Cvenc gvacnobos, presviter tiburcis Tavs ra xdeba~.
tiburci, rogorc amboben, maSin xorciel vnebebs emone-
boda. misi cxovreba da zne im eklesiis amJamindel pres-
viter florencis kargad axsovs. mona wavida, xolo re-
paratma gviambo, rac Seityo iq, sadac aRyvanil iqna:
240
`didi koconi iyo momzadebuli; presviteri tiburci
cecxlTan miiyvanes da Sig Caagdes; Semdeg SeSa Semouw-
yves da cecxli aenTo. meore koconic mzaddeboda, rome-
lic cas swvdeboda~. amis gamgone msmenelebma SesZaxes:
`visTvis?~ magram reparati am sityvebis warmoTqmisTa-
nave aResrula, xolo monas, romelic tiburcisTan gag-
zavnes, is micvalebuli daxvda. cxadia, reparati tan-
jvis adgilebze iqna miyvanili, ixila isini, sicocxles
daubrunda, gvamcno da Semdeg aResrula. es CvenTvis
moxda, raTa vidre am qveynad varT, ukeTur saqmeebs gan-
veSoroT. reparatma cecxlis momzadeba imitom ki ar
naxa, rom jojoxeTSi SeSa iwvis, aramed cocxalTaTvis
gasagebad rom gadmoeca, codvilTa tanjvis adgilze is
ixila, riTac amqveynad mcxovrebni nivTier cecxls an-
Teben, raTa maT nacnob sagnebze TxrobiT is Seicnon,
rac jer kidev ar ician.
Tavi ocdameTormete
kurialis aRsasruli, romlis saflavic daiwva
sirakuzis episkoposi, RmrTismoyvare maqsimiane, ro-
melic romSi Cems monasters didxans winamZRvrobda, va-
leriis olqSi momxdar erT sazarel ambavs miambobda.
iq erTi kuriali (romis kuriis wevri) did SabaTs naT-
lisRebis saidumloSi erT axalgazrda qalwuls naT-
liad daudga. saxlSi dabrunebulma Rvino uzomod da-
lia, Tavis naTluls sTxova im RamiT masTan darCenili-
yo da imave RamiT (saTqmeladac ki saSinelia) ganxrwna
igi. diliT, am uwmindurebis Cadenis Semdeg, abanoSi wa-
241
sasvlelad moemzada, TiTqos codvas wyali Camorecxda;
daibana da SiSiT iwyo fiqri, eklesiaSi rogor wavido-
da: aseT dRes (aRdgomas) eklesiaSi ar misuliyo _
xalxis rcxvenoda, wasuliyo da _ RmerTis sasjelis
eSinoda. adamianTa winaSe sircxvilma sZlia da eklesia-
Si wavida, magram SiSiTa da ZrwoliT idga, yovel wuTs
eloda, rom arawminda suli ekveTeboda da wamebas xal-
xis winaSe dauwyebda, magram msgavsi ram wirvis ganmav-
lobaSi ar damarTnia. is gaxarebuli gamovida da ukve
sruliad uzrunvelad eklesiaSi meore dResac wavida.
is eklesiaSi amgvarad eqvsi dRe dadioda da fiqrobda,
rom RmerTs an misi codva ar uxilavs, an mowyalebiT
Seundo, magram meSvide dRes is moulodnelad mokvda da
daasaflaves. didi xnis Semdeg, yvelas Tvalwin, misi
saflavidan cecxli aRmoxda da mis Zvlebs iqamde wvav-
da, vidre kubo da masze dayrili miwac ar daiwva. amiT
yovlisSemZle RmerTma aCvena, ra dReSi iyo saidumlod
im adamianis suli, romlis sxeuli adamianTa Tvalwin
cecxliT Seimusra. Cven ki, am ambis msmenelT, sazareli
gakveTili mogvca, rogor itanjeba codvebis gamo coc-
xali da grZnobis mqone suli, Tuki amgvari cecxliT
ugrZnobi Zvlebic ki iwvis.
petre: msurs vicode, caTa sasufevelSi keTili ada-
mianebi erTmaneTs Tu cnoben da jojoxeTSi borotebi _
borotebs?
242
Tavi ocdamecamete
Seicnoben Tu ara keTili adamianebi erTmaneTs caTa
sasufevelSi da borotebi _ borotebs jojoxeTSi?
grigoli: ufals am kiTxvaze dResaviT naTeli pasuxi
aqvs mocemuli sityvebSi, romlebic ukve moviyvaneT. iq
naTqvamia: `kaci vinme iyo mdidari da imoseboda Zoweu-
liTa da bisoniTa da ixarebda dRiTi-dRe brwyinvaled.
glaxaki vinme iyo, saxeliT lazare, davrdomili winaSe
bWeTa misTa da que Zureboda. da guli-etyoda ganZRebad
namusrevisagan gardamocÂvnebulisa tablisagan mis
mdidrisa. aramed ZaRlnica movidodes da hloSnides
wylulsa mas missa~ (luk. 16, 19-21). Semdeg naTqvamia,
rom `iyo sikudili glaxakisaÁ mis da miiyvana igi ange-
lozTagan wiaRTa abrahamisTa. mokuda mdidarica igi da
daefla. da jojoxeTs Sina aRixilna Tualni TÂsni, iyo
raÁ igi tanjvasa Sina, da ixila abrahami SoriT da la-
zare wiaRTa misTa. da man Ãma-yo da Tqua: mamao abraham,
Semiwyale me da moavline lazare, raÁTa daawos mwuer-
vali TiTisa misisaÁ wyalsa da ganmigrilos enaÁ Cemi,
rameTu vitanjebi me aliTa amiT cecxlisaÁTa. xolo ab-
raham hrqua mas: Svilo, moiÃsene, rameTu miiRe keTili
Seni cxorebasa Sensa, da lazare egreve msgavsad boro-
ti. da aw esera aqa ese nugeSinis-cemul ars, xolo Sen
itanjebi~ (luk. 16, 22-25). mdidars gadarCenis imedi
ukve aRar aqvs da Tavis axloblebze zrunavs, rom iqneb
isini mainc gadarCnen. is ambobs: `glocav Sen, mamao, mi-
avline ege saxlsa mamisa Cemisasa, rameTu misxen xuTni
Zmani, raÁTa auwyos maT, da ara moviden iginica adgilsa
amas satanjvelisasa. hrqua mas abraham: hqonan mose da
243
winawarmetyuelni, maTi isminon~ (luk. 16, 28-29). am
sityvebiT sruliad cxadi xdeba, rom keTilebi keTi-
lebs Seicnoben da borotebi _ borotebs. abraams laza-
res Sesaxeb rom araferi scodnoda, satanjvelSi Cag-
debul mdidarTan saubarSi mis warsul tanjvas ver ax-
senebda, rodesac ambobs, rom lazarem boroteba am
cxovrebaSi daiTmina; da borotebic borotebs rom ar
icnobdnen, maSin satanjvelSi Cagdebuli mdidari Tavis
Zmebs, romlebic iq ar iyvnen, ar axsenebda: maT Sexved-
ris dros ratom ver icnobda, Tuki maTTvis xsovnis mi-
xedviT evedreba? aq imis danaxvac SeiZleba, rac Sen ar
gikiTxavs, kerZod, rom keTili adamianebi borotebs Se-
icnoben da borotebi _ keTilebs. abraamma mdidari ic-
no, rodesac eubneba: `miiRe keTili Seni cxorebasa Sen-
sa~. gangdebuli mdidari rCeul lazaresac cnobs, ro-
desac abraams evedreba is wargzavnos da saxeliT moix-
senebs: `moavline lazare, raÁTa daawos mwuervali Ti-
Tisa misisaÁ wyalsa da ganmigrilos enaÁ Cemi~. am Sec-
nobis gamo rogorc erTi, ise meore mxridan, misageblis
sazomi izrdeba: keTilni ufro metad xaroben, rodesac
maTTan erTad netarebaSi imaT xedaven, vinc uyvardaT.
borotni, rodesac maTTan erTad isini itanjebian, vinc
amqveynad uyvardaT, ara marto sakuTari, aramed imaTi
tanjviTac itanjebian. rCeulTa Soris kidev ufro ga-
saocari ram xdeba: isini ara marto imaT Seicnoben, vi-
sac amqveynad icnobdnen, aramed im madlmosil adamia-
nebsac nacnobebiviT Seicnoben, romlebic arasodes una-
xavT. rodesac maradiul samkvidrebelSi Zvel mamebs
ixilaven, maTTvis ucnobni ar darCebian, romelTac saq-
244
meebis mixedviT yovelTvis icnobdnen. Tuki iq, zogad na-
TelSi, TiToeuli Wvrets RmerTs, raRa SeiZleba iyos
Seucnobi iq, sadac icnoben yovlismcnobels?
Tavi ocdameToTxmete
RmrTismosavi kaci, romelmac sikvdilis Jams
winaswarmetyvelebi ixila
erTma Cvenma axlobelma kacma, romelic Rirseulad,
RmrTismsaxurebiT cxovrobda da oTxi wlis win aRes-
rula, sxva RmrTismosav kacTa damowmebiT, vinc mis aR-
sasruls daeswro, sikvdilis Jams winaswarmetyvelebi
_ iona, ezekieli da danieli ixila, isini saxelebiT mo-
ixsenia da Tavisi batonebi uwoda. man masTan myofT wi-
naswarmetyvelTa mosvlis Sesaxeb acnoba, Tavmdabluri
gamoxedviT maT mimarT krZalva gamoxata da Semdeg su-
li RmerTs Sehvedra. aqedan sruliad cxadi xdeba, im
uxrwnel cxovrebaSi rogori Semecneba iqneba, rodesac
am kacma winaswarmetyvelni, romlebic TvaliT araso-
des uxilavs, jer kidev xrwnad xorcSi yofnis dros
Seicno.
245
Tavi ocdameTxuTmete
erTmaneTisTvis ucnob adamianTa sulebi, romelTac
erTnairi sasjeli moeliT codvebisaTvis an
erTnairi jildo _ saTnoebebisaTvis, cnoben
erTmaneTs sikvdilis Jams; ioanesa da ursis,
evmorfisa da stefanes aRsasruli
Zalian xSirad momakvdavis suli imaTac ki cnobs, vis-
Tan erTadac, msgavsi codvebis an saTnoebebis gamo, moma-
val cxovrebaSi damkvidrdeba. Rirsi beris _ elefTe-
ris monasterSi, romlis Sesaxeb wina wignSi bevri visa-
ubre, misi RviZli Zma ioane cxovrobda, romelmac, misi
sityvebis Tanaxmad, Zmebis winaSe Tavisi aRsasruli or-
moci dRiT adre iwinaswarmetyvela. ioane Tavisi cxov-
rebis darCenil dReebs yoveldRiurad iTvlida da sik-
vdilamde sami dRiT adre daavadda. aRsasrulis win uf-
lis wmida xorcsa da sisxls eziara, Semdeg Zmebs mou-
woda da sTxova fsalmunebi egalobaT, TviTon ki anti-
foniT pasuxobda: `ganmixueniT me bWeni simarTlisani,
Sevide maT Sina da auvaro ufalsa. ese ars bWe uflisaÁ,
da marTalni Sevlenan mas Sina~ (fs. 117, 19-20). Zmebis
galobis dros ioanem xmamaRla SesZaxa: `urs, modi~.
amis gamoTqmisTanave man Tavisi miwieri cxovreba daas-
rula. Zmebs gaukvirdaT, radgan ar icodnen, vis mouxmo
momakvdavma. misma sikvdilma monasters didi mwuxareba
mohgvara. meoTxe dRes, samonastro saWiroebaTa gamo,
Zmebi maTgan moSorebiT mdebare monasterSi gagzavnes.
wargzavnilebma im monastris Zmebi didad damwuxrebul-
ni ixiles. rodesac maT mwuxarebis mizezi hkiTxes, mo-
246
nazvnebma upasuxes: `monastris danakargs davtiriT:
Cveni Zma, romlis cxovreba am monasterSi Cvens yofas
ganamtkicebda, meoTxe dRea, rac amqveynidan gavida. mo-
sulma Zmebma krZalviT ikiTxes misi saxeli, romlis pa-
suxad esmaT: `ursi~. rodesac misi aRsasrulis Jami
zedmiwevniT gamoikiTxes, Seityves, rom ursi swored im
dros aRsrulebuliyo, rodesac mas ioanem mouxmo. aqe-
dan cxadia, rom micvalebulTa damsaxurebani erTnairi
iyo da imaT, vinc erTdroulad aResrulnen, jildod
mieniWaT erT adgilze damkvidreba.
ver davdumdebi agreTve imis Sesaxeb, rac jer kidev
eriskacobaSi mezoblebisagan gavige. maSin romSi, Cems
saxlSi vcxovrobdi, romelic mamisgan memkvidreobiT
mergo. Cems mezoblad erTi qvrivi dedakaci, saxelad
gala, cxovrobda. mas axalgazrda vaJiSvili hyavda, sa-
xelad evmorfi. maT Soriaxlos vinme stefane cxovrob-
da, romelic optionis1 movaleobas asrulebda. rodesac
evmorfis aRsasruli axlovdeboda, monas mouxmo da am-
gvari ram ubrZana: `wadi Cqara da option stefanes uT-
xari, saswrafod movides, imitom, rom xomaldi mzad
aris, romliTac siciliaSi unda gavemgzavroT~. monas
egona, rom is bodavda da brZanebis aRsruleba arc
ufiqria. maSin evmorfi daemuqra: `wadi da uTxari, rac
dagabare, srulebiT ar vbodav~. mona wavida, magram Sua
gzaze ucnobi Sexvda da hkiTxa: `saiT gagiwevia?~ monam
miugo: `Cemma batonma option stefanesTan gamgzavna~.
1 ase erqva mxedarTmTavris movaleobis aRmasrulebels, agreTve
asisTavis Semcvlels misi aryofnis SemTxvevaSi.
247
man uTxra: `me stefanesgan movdivar, is Cems iq yofnaSi
aResrula~. mona dabrunda Tavis batonTan, magram is
gardacvlili daxvda. amgvarad, Tuki monas ambis Sem-
tyobi Sua gzaze Semoxvda, maSin ganvlili manZilis mi-
xedviT SeiZleba davaskvnaT, rom gardacvlilebi amqvey-
nidan erTsa da imave wuTs iqnen gayvanilni.
petre: Seni monaTxrobi SemaZrwunebelia. magram miT-
xari, geTayva, momakvdavis suls xomaldi ratom warmo-
udga an ratom iwinaswarmetyvela, rom siciliaSi waiy-
vandnen?
grigoli: suls etli ar sWirdeba, magram gasakviri
ar aris, Tuki jer kidev xorcSi myof adamians is war-
moudgeba, ris xilvasac xorcieli TvaliT mieCvia, raTa
amgvarad mixvdes, rogori sulieri gza elis. momakvda-
vis mowmoba, rom mas siciliaSi waiyvandnen, SesaZloa
imas niSnavdes, rom am kunZulebze, sxva adgilebisgan
gansxvavebiT, vulkanis yelidan amofrqveuli cecxli
codvilTa dasatanjad aris momzadebuli. vulkanis ye-
li, rogorc TviTmxilvelebi gadmogvcemen, yoveldRiu-
rad izrdeba. ase rom, qveynis aRsasrulis moaxlovebas-
Tan erTad, rac ufro meti codvili grovdeba iq, ro-
melTac cecxlSi tanjva aqvT misjili, miT ufro far-
Tovdeba tanjvis adgilebic.1 xolo imaSi, rom erTnairi
1 azri, rom gardacvlil codvilTa sulebi miwisqveSa cecxlSi
itanjebian, pirvel saukuneebSi dasavleTSi sakmaod gavrcelebu-
li iyo. es azri aRmosavleTSic gvxvdeba (ix. mag. pruseli episko-
posis, mRvdelmowame patrikiosis cxovreba. xs. 19 maiss). Tumca
arc wmida werili da arc eklesiis moZRvreba am sakiTxze dazuste-
bul swavlebas ar gamoTqvams.
248
saqmeebis mixedviT erTnairi xvedri ergebaT da erTna-
ir adgilebs daimkvidreben rogorc rCeulni, aseve gan-
gdebulni, WeSmaritebis mier gamoTqmuli sityvebi dag-
varwmunebs, sakmao magaliTebi romc ar arsebobdes.
qriste marTalTa mimarT brZanebs: `saxlsa mamisa Cemi-
sasa savane mraval arian~ (ioan. 14, 2). maradiul cxov-
rebaSi misagebeli rom yvelasTvis erTnairi iyos, maSin
savanec erTi iqneboda da ara _ mravali. amgvarad, mra-
vali savane arsebobs, sadac keTilni xarisxebis mixed-
viT mkvidroben. damsaxurebebSi Tanaziarobis gamo isini
erTad netareben da yoveli muSaki TiTo drahkans mainc
miiRebs (maT. 20, 9); magram netarebani savaneebis mixed-
viT gansxvavdebian; erTia netareba, romliTac isini
tkbebian, magram gansxvavebulia sazomi sxvadasxva dam-
saxurebisaTvis. ufali, rodesac samsjavros dReze
gvamcnobs, brZanebs: `SekribeT pirvelad RuarZli igi
da SekarT Zneulad, raÁTa daiwuas igi~ (maT. 13, 30), anu
angelozebi RvarZls Znebad dasawvavad hkraven, e.i. er-
Tnairebs erTnairi tanjvisTvis agroveben; magaliTad,
ampartavnebi cecxlSi ampartavnebTan erTad iqnebian
Cagdebulni; gancxromiTa da fufunebiT mcxovrebni _
TavisnairebTan erTad iqnebian, Zunwebi _ ZunwebTan er-
Tad, matyuarebi _ Tavissave msgavsebTan, Surianebi _
SurianebTan, urwmunoni _ urwmunoebTan damkvidrdebi-
an. rodesac angelozebi erTnairi codviT Semcodeebs
tanjvis adgilebze anawileben da erTnair satanjvelSi
agdeben, maSin, erTgvarad, TiTqos RvarZls Znebad cec-
xlSi Casagdebad hkraven.
249
petre: Cemi kiTxva srulad aris ganmartebuli, mag-
ram miTxari, geTayva, eg rogor aris, rom zogjer suli
sxeulidan TiTqos gadis, Semdeg ki kvlav usicocxlo
sxeulSi brundeba?
Tavi ocdameTeqvsmete
sulebis Sesaxeb, romlebic TiTqos sxeulidan
mxolod moCvenebiTad gadian; monazon petres
gardacvaleba da gacocxleba, stefanes sikvdili
da mkvdreTiT aRdgoma; erTi meomris xilva
grigoli: es gasvla moCvenebiTi ki ar aris, petre,
aramed gafrTxilebaa, Tuki yuradRebiT davakvirdebiT.
RmerTi Tavisi saxierebiTa da gamouTqmeli mowyalebiT
imgvarad awyobs, rom zogierTi adamiani WeSmariti sik-
vdilis Semdeg moulodnelad cocxldeba da SiSi euf-
leba nanaxi jojoxeTuri tanjvis gamo, romlis Sesaxeb
gagonili ki hqonda, magram ar swamda. erTi ilirieli
monazoni, romelic am qalaqSi CemTan erTad cxovrobda
monasterSi, ambavs momiTxrobda, romelic erT iberiel
monazon petres gadaxda. rodesac is ilirieli monazo-
ni udabnoSi cxovrobda, romelsac evaza hqvia, masTan
swored es petre dasaxlda da Tavis Sesaxeb amgvari ram
uambo: udabnoSi wasvlamde, mZime avadmyofobis Semdeg,
petre gardaicvala, magram sicocxle male daubrunda.
man cecxliT aRvsili jojoxeTuri tanjvis uamravi ad-
gili ixila, sadac ramdenime gamoCenili adamianic naxa.
rodesac cecxlSi Casagdebad isic mihyavdaT, uecrad
brwyinvale samosiT Semosili angelozi gamoCnda, ro-
250
melmac misi cecxlSi Cagdebis ufleba ar misca da pet-
res uTxra: `dabrundi da yuradRebiT daufiqrdi, amis
Semdeg rogor unda icxovro~. am sityvebis Semdeg mic-
valebuls sxeuli TandaTan gauTba, maradiuli sikvdi-
lis Zilisgan gaiRviZa da mohyva, rac daemarTa. am saza-
reli ambis Semdeg is gamofxizlda da imgvari marxviTa
da mRviZarebiT cxovrobda, romc araferi eTqva, TviT
misi cxovreba acxadebda, rom jojoxeTuri tanjva ixi-
la da SeZrwunebuli iyo. amgvarad, RmerTis saxierebam
sikvdilis gziT ixsna is maradiuli sikvdilisgan.
radgan adamianis guli zogjer mometebulad aris ga-
uxeSebuli, keTilismyofeli gavlena TviT jojoxeTu-
ri satanjvelis xilvasac ki ara aqvs. stefane, saxel-
ganTqmuli kaci, romelsac kargad icnob, Cveulebriv,
Tavis Tavze mogviTxrobda, rom raRac saqmis gamo kon-
stantinopolSi Seyovnda, avad gaxda da gardaicvala. im
dRes eqimi da nelsacxeblebis gamyidveli ver naxes,
rom misi sxeuli gaekveTaT da balzamireba moexdinaT.
sxeuli momdevno RamiTac ar daukrZalavT. stefane jo-
joxeTSi iqna Cayvanili da mravali iseTi ram naxa, rac
manamde ar swamda. iq igi msajulTan miiyvanes, magram man
ar miiRo da Tqva: `amis moyvana ki ar dagavaleT, aramed
mWedel stepanesi~. is dauyovnebliv sxeulSi daabru-
nes, xolo stepane, romelic mis mezoblad cxovrobda,
im wamsve gardaicvala. amgvarad, TviT stepanes sik-
vdilma daamtkica, rom stefanes mier gagonili sityve-
bi simarTles Seesabameboda.
Sen ici, rom es stefane im Jamianobamde, romelmac
Cveni qalaqi mosra, sami wliT adre gardaicvala. maSin
251
xorcieli TvaliTac ki Canda isrebi, romlebic zecidan
eSveboda da yvelas sikvdiliT emuqreboda. Cvens qalaq-
Si erTi meomari im sneulebiT daavadda da gardaicvala.
misi sxeuli usulod esvena, magram misi suli sxeulSi
male dabrunda da garSemomyofT uambobda, Tu ra gadax-
da. rogorc is ambobda, xidi ixila, romlis qveS Savi da
burusiT moculi mdinare miedineboda da iqidan saSine-
li simyrale da Savi nisli amodioda. xids iqiT farTo,
amwvanebuli mindori Canda, romelic surnelovani mce-
nareebiT iyo dafaruli. iq TeTrebSi mosil adamianTa
krebuli moCanda. im adgilze iseTi keTilsurneleba
iyo, rom TviT es keTilsurneleba kvebavda iq mcxovreb
adamianebs. iq sxvadasxvagvari, sinaTliT aRvsili sax-
lebi idga. iqve idga saocrad lamazi saxli, romelic
TiTqos oqros agurebiT iyo agebuli, magram visi iyo,
ver Seityo. mdinaris pirzec idga saxlebi. zogierTSi
simyrale da sibnele aRwevda, romelsac mdinare gamos-
cemda, sxvebSi ki _ ara. xidze gadamsvlels amgvari gan-
sacdeli unda gadaelaxa: Tuki usjulo mis gadalaxvas
moisurvebda, is mdinareSi vardeboda, xolo marTlebi,
romelTac codva ar amZimebdaT, mSvenier mindorze Ta-
visuflad da uSiSrad gadadiodnen. man Tqva, rom iq ixi-
la saeklesio Temis ufrosi petre, romelic oTxi wlis
win aResrula. is am sazarel adgilze TavdaRma ekida da
mZime borkilebiT iyo Sekruli. rodesac ikiTxa, amgva-
rad ris gamo itanjeboda, esma is, rac Cvenc, vinc mas
vicnobdiT saeklesio TemSi, gvagondeba. kerZod, iTqva:
`imitom itanjeba amgvarad, rom rodesac vinmes dasjas
ubrZanebdnen, is ara imdenad movaleobas aRasrulebda,
252
ramdenadac mrisxanebis vnebiT aRZruli urtyamda~. es
rom marTlac ase iyo, yvelam icis, vinc mas icnobda. iq
kidev erTi ucxotomeli presviteri vixile, _ mogviT-
xrobda is, _ romelic xsenebul xidze iseTi gabedule-
biT gadavida, rogori gulwrfelobiTac amqveynad cxov-
robda. imave xidze icno man stefanec, romelic zemoT
vaxseneT. rodesac stefanem xidze gadasvla moisurva,
fexi daucda da welamde xids qveviT aRmoCnda, sadac
mdinaridan sazareli garegnobis kacebi amodiodnen da
fexiT qveviT eweodnen, xolo sxvebi, mSvenieri garegno-
bisani, TeTrebSi Semosilni, mxrebiT zeviT eweodnen. am
brZolis dros, anu rodesac keTili sulebi zeviT ewe-
odnen, xolo borotebi _ qveviT, am xilvis mxilveli
sxeulSi dabrunda da araferi icoda, Semdeg stefanes
ra daemarTa. im SemTxvevis mixedviT, rac stefanes Seem-
Txva, SeiZleba davaskvnaT, rom sicocxleSi masSi xor-
cieli ukeTureba mowyalebis saqmeebs ebrZoda. imis mi-
xedviT, rom mas fexiT qveviT eweodnen, xolo mxrebiT
zeviT, cxadia, rom mas mowyalebac uyvarda da srulad
arc codvas ewinaaRmdegeboda. magram faruli gulis-
sityvebis am brZolaSi romeli sZlevs, arc CvenTvis
aris cnobili da arc imisTvis, vinc ixila da kvlav am
cxovrebaSi dabrunda. mxolod is aris cxadi, rom ste-
fanem arc jojoxeTis xilvis Semdeg gamoaswora cxov-
reba jerovnad da mravali wlis Semdeg (maradiul) si-
cocxlesa da sikvdils Soris axali brZolisaTvis gar-
daicvala. amiT imasac vigebT, rom jojoxeTuri satan-
jvelis xilva zogierTebisTvis sasargebloa, sxvebis-
Tvis ki _ zianis momtani: erTni mas saSinelebis xilvis
253
Semdeg ufrTxian, sxvebi ki ufro mkacrad ganisjebian,
rom ar isurves ukve nanaxi da maTTvis cnobili jojo-
xeTis satanjveli aecdinaT.
petre: miTxari, geTayva, ras niSnavs, rom mSvenier
adgilze oqros agurebiT agebuli saxli idga? sasaci-
lod meCveneba imis dajereba, rom aseTi liTonebi im
cxovrebaSic dagvWirdeba.
Tavi ocdameCvidmete
ras niSnavs saxlis ageba mSvenier adgilze.
deusdediti, romlis saxli, xilvis Tanaxmad,
mxolod SabaTobiT Sendeboda. sodomelTa
sasjelis Sesaxeb
grigoli: ase vin ifiqrebs, Tu saR gonebazea? nanaxi
cxadad gviCvenebs, aq rogor iRvwis is, visTvisac saxli
Sendeba. vinc aq uxvi mowyalebebiT maradiuli naTlis
jildos daimsaxurebs, ueWvelia, iq oqros saxls ai-
gebs. imasac getyvi, rac adre gamomrCa: is meomari, ro-
melmac Senobebi ixila, gviambobda, rom oqros agurebi
saxlis asagebad moxucebsa da Wabukebs, qalwulebsa da
yrmebs mohqondaT. aqedan cxadia, rom isini, vis mimar-
Tac mwyalobelma siyvaruli gamoxata, iq misTvis saxls
agebdnen.
CvenTan axlos erTi RmrTismosavi xarazi, saxelad
deusdediti cxovrobda. igi sxva kacma xilvaSi ase naxa:
misTvis saxli Sendeboda, magram mSeneblebi mxolod Sa-
baTobiT muSaobdnen. man, visac xilva hqonda, gamoZiebis
Semdeg Seityo, rom deusdedits wesad hqonda yovel Sa-
254
baTs wmida petres taZarSi misuliyo da upovarTaTvis
is mieca, rac kviris danarCen dReebSi saWmelisa da sa-
mosis SeZenis Semdeg rCeboda. amitom Canda, rom misi
saxli mxolod SabaTobiT Sendeboda.
petre: sakmaod Sevityve am sakiTxis Sesaxeb. magram,
miTxari, geTayva, ratom aRwevda zogierT saxlSi myra-
li wyvdiadi, zogierTs ki ar exeboda? agreTve, romeli
mdinare da xidi ixila gardacvlilma?
grigoli: simboluri xilvebis mixedviT SegviZlia,
sayvarelo petre, adamianTa damsaxurebani SevicnoT. me-
omarma marTlebi xidis gavliT mSvenier adgilze gada-
sulebi imitom ixila, rom `iwro ars bWe da saWirvel
gzaÁ, romeli miiyvanebs cxorebasa~ (maT. 7, 14). qvemoT
amyralebuli mdinare imitom ixila, rom amqveynidan
jojoxeTSi yovedRiurad xorcieli vnebis simyrale Ca-
edineba. myrali wyvdiadi zogierT saxlSi aRwevda, xo-
lo zogierTebs _ ver exeboda: es niSnavs, rom arsebo-
ben adamianebi, romlebic mraval sikeTes akeTeben, mag-
ram warmosaxvebSi xorcieli sibilwiT tkbebian. myra-
li sibnele sruliad samarTlianad aRwevs imaT saxleb-
Si, visac aq xorcis surneli atkbobs. netarma iobma
xorcieli tkboba surnelis saxiT ixila da gancxroma-
Si myof da gemoTmoyvare adamianze Semdegi sityvebi
warmoTqva: `WiaRuebi atkbaruneben mas~ (iob. 24, 20).
vinc guls xorcieli tkbobisgan srulebiT icavs, maT
saxlebSi, eWvgareSea, simyrale ver aRwevs. isic unda
aRvniSnoT, rom man myrali sibnele Cvens gansaswavlad
ixila, radgan xorcieli tkboba maTdami damonebuli
adamianis gonebas imdenad abnelebs, rom is WeSmariti
255
naTlis elvarebas veRar xedavs _ rac ufro bilwi sia-
movnebebiT aris dacemuli, misTvis umaRlesi sagnebi
miT meti sibneliT arian moculi.
petre: SeiZleba wmida werilis monaTxrobiT dava-
dasturoT, rom xorciel adamianTa codvebi simyraliT
isjeba?
grigoli: SeiZleba. Sesaqmis wignidan viciT, rom
`ufalman awKma sodomsa da gomorsa zeda wunwubaY da
cecxli~ (dab. 19, 24), raTa am qalaqTa mcxovrebni cec-
xlsac daewva da gogirdis myral sunsac daetanja. isi-
ni xrwnadi sxeulis mimarT danaSaulebrivi siyvaru-
liT iwvodnen, amitomac cecxlisa da simyralisagan
amowydnen, raTa TavianT sasjelSi SeecnoT, rom mara-
diul sikvdils Tavisive vnebebis simyraliT tkbobisaT-
vis miecnen.
petre: vaRiareb, aRaraferi maqvs imis sawinaaRmdego,
raSic aqamde eWvi Semqonda.
Tavi ocdameTvramete
jer kidev sxeulSi myofi sulebi momaval sasjels
nawilobriv xedaven; yrma Teodores Sesaxeb;
qrisaorisa da ikonieli monazvnis aRsasruli
grigoli: imis codnac gmarTebs, rom zogjer, jer
kidev sxeulSi myofi sulebi, maTTvis gankuTvnil sas-
jels nawilobriv xedaven. es TviT maTi an msmenelTa
swavlebisTvis xdeba. CemTan, monasterSi, erTi yrma da-
saxlda. mas Tavisi Zma Teodorec mohyva, ufro gamouva-
li mdgomareobis gamo, vidre _ Tavisi nebiT. is friad
256
mousvenari iyo, Tuki vinme sulis xsnaze saubrobda,
mosmena umZimda, radgan araTu sikeTis qmna, masze sit-
yvis gagonebac ar SeeZlo. Teodore ficiT, mrisxanebiTa
da dacinvebiT adasturebda, rom monazvnuri wmida
cxovreba arasodes surda. Jamianobis dros, romelmac
qalaqis mosaxleobis TiTqmis naxevari imsxverpla, isic
daavadda da sikvdilis piras aRmoCnda. masTan Zmebi Se-
ikribnen, rom mis aRsasruls locviT Sexvedrodnen. mas
kidurebi ukve civi hqonda da macocxlebeli siTbo mxo-
lod mkerdSi hqonda SerCenili. Zmebma misi aRsasrulis
moaxloveba rom igrZnes, locva ufro gulmodgined da-
iwyes. uecrad man xmamaRali SeyvirebiT maT locva Seaw-
yvetina: `gamecaleT, gamecaleT; urCxuls var micemu-
li SesaWmelad, magram Tqveni aq yofnis gamo ver mWams.
Cemi Tavi ukve gadaylapa; mieciT saSualeba, rom metad
aRar mawamos da rac unda, miyos. Tuki unda SemWamos,
Tqven gamo rad unda Seyovndes?~ maSin Zmebma uTxres:
`Zmao, ras ambob? pirjvari gamoisaxe~. magram man yvi-
riliT upasuxa: `minda pirjvari gamovisaxo, magram mi-
si qercli xels miSlis~. amis gamgone Zmebi miwaze ga-
nerTxnen da mis dasaxsnelad locva kidev ufro mxurva-
led, cremliT daiwyes. uecrad sneuli ukeT gaxda da
xmamaRla SesZaxa: `madloba RmerTs! urCxuli, romelic
SeWmas mipirebda, gaiqca. is Tqvenma locvam gandevna, aq
dgoma veRar SeZlo. iloceT mxolod Cemi codvebis ga-
mo, mzad var Sevinano da saero cxovreba sruliad dav-
tovo~. amgvarad, adamians, romelsac kidurebi ukve ci-
vi hqonda, sicocxle daubrunda, radgan mTeli guliT
RmerTisken moiqca. mas Semdeg man azrebi Seicvala,
257
gulSemusvrilebiT xangrZlivad iRvawa da misi suli
sxeuls mxolod amis Semdeg gaeyara.
piriqiT, qrisaori, rogorc zemoT naxsenebi probi
gviambobda, Zalian mdidari iyo da imdenive mankiereba
hqonda, ramdenic qoneba: qedmaRali da ampartavani iyo,
xorciel vnebebs damonebuli, angari da xarbi, simdid-
ris SeZenis surviliT Sepyrobili. RmerTma ganaCina mi-
si bilwebisTvis bolo moeRo da xorcieli sneuleba mo-
uvlina. qrisaori sikvdilis piras aRmoCnda da swored
im dros, rodesac suli xorcs unda gahyroda, TvaliT
Savi da sazareli sulebi ixila, romlebic mis winaSe
idgnen da mzad iyvnen misi suli jojoxeTis sapyrobi-
leSi Casagdebad amoetacaT. is aTrTolda, gafiTrda,
xmamaRla iTxovda drois gaxangrZlivebas da ucnauri
da SemaZrwunebeli xmiT eZaxda Svils, maqsimes, rome-
lic me ukve monazoni vixile: `maqsime, gamoiqeci, Sen-
Tvis cudi araferi gamikeTebia, Semewie Seni rwmeniT~.
SeSfoTebulma maqsimem maSinve moirbina; mTeli ojaxi
Seikriba tiriliTa da ZrwoliT. borot sulebs, ro-
melTagan is ase itanjeboda, isini ver xedavdnen, magram
misi SfoTis mixedviT maTi iq yofna Seicnes. maTi Savi
saxeebis xilviT SeZrwunebuli qrisaori sawolSi aqeT-
iqiT awydeboda. maT marcxena mxares gadabrunebulic
xedavda da kedlisken miqceulic. ukiduresad SeWirve-
bulma maTgan gamoxsnis imedi dakarga da xmamaRla ay-
virda: `Tundac dilamde macaleT! Tundac dilamde!~
magram suli swored am yvirilSi amoarTves. cxadia,
rom es xilva iyo ara misTvis, aramed _ CvenTvis, raTa
misma xilvam sargebloba Cven mogvitanos, radgan mas
258
xilvam ra sargebloba moutana, rodesac dros iTxovda
da ar mieca?
Cveni isavrieli presviteri aTanase sazarel ambavs
gadmogvcems, romelic misi ikoniaSi msaxurobis dros
moxda. iq aris galatelTa monasteri, romelSic erTi
monazoni didi pativiscemiT sargeblobda. gareganad
yvela qmedebiT is keTilis aRmasrulebeli da RmrTis
moSiSi Canda, magram sinamdvileSi ise ar cxovrobda,
rogorc erTi SexedviT gegoneboda. es misma aRsasrul-
ma gamoaCina. Zmebs is Tavs mmarxvelad aCvenebda, magram
Cvevis gamo farulad Wamda. Zmebma misi mankierebis Sesa-
xeb araferi icodnen. avadmyofobis gamo is sikvdilis
piras aRmoCnda. aRsasrulis win man Zmebs uxmo. Zmebi
misgan raime sanugeSosa da didebuls elodnen, radgan
did mosagred miaCndaT, magram is SfoTiTa da TrTol-
viT unda gamomtydariyo, romeli mtris xelSi iyo Ca-
vardnili sikvdilis win. momakvdavi ambobda: `rodesac
Tqven gegonaT, rom TqvenTan erTad vmarxulobdi, faru-
lad vWamdi, da aha, urCxulma unda SemWamos, romelmac
kudiT fexebi Semikra, xolo Tavi pirSi Camiyo da suls
mwovs!~ am sityvebis warmoTqmisas is aResrula. urCxu-
li, romelic man ixila, ar elodeboda, is sinanuliT
misgan rodis gaTavisufldeboda. rogorc Cans, monazon-
ma xilva mxolod msmenelTa sargeblobisaTvis ixila.
man Tavi ver daaRwia mters, romelsac ase aSkarad emo-
neboda.
259
Tavi ocdamecxramete 1
petre Tqua: maswave ese, RmrTivganbrZnobilo mamao,
ukueTu ars Semdgomad sikudilisa SendobaY codvaTaY.
grigol Tqua: ufali Cueni saxarebasa Sina ityKs:
`vidodeT, vidre naTeli gaqus~ (ioan. 12,35); da wina-
warmetyuelis mier ityKs: `Jamsa Sewynarebisasa vismine
Seni da dResa cxorebisasa Segewie Sen~ (es. 49,8). amas
sityuasa Targmnis wmidaY mociquli pavle da ityKs:
`esera aw ars Jami igi Sewynarebuli, aw ars dRe igi
cxorebisaY~ (2 kor. 6,2); da solomon ityKs: `ravdenca
eZlos Pelsa Sensa saqmed, iqmode, raodenca Zal-gic,
rameTu ara ars arca saqme, arca sibrZne, arca mecnie-
rebaY jojoxeTs Sina~ (ekl. 9,10). amaT wamebaTagan da
sxuaTa mravalTa sarwmuno ars da WeSmarit, viTarmed
viTarca amier sofliT ganvides suli, egreTca wardgo-
mad ars gankiTxvasa mas da verRara Pel-ewifebis Sem-
dgomad amier ganslvisa sinanuli. garna ese iqmnebis
mravliTa miT wyalobiTa RmrTisaYTa, romel locviTa
da vedrebiTa amas sofelsa myofTa RmrTismoyuareTaTa
iqmnebis SendobaY, ukueTu mciredni raYme cTomani aR-
srulebulTani iyvnen da ara mZimeni codvani. rameTu
gansruli igi sofliT verca didTa, verca mZimeTaRa
codvaTa SemZlebel ars sinanulad. xolo locviTa aqa
1 Tanamedrove rusul gamocemaSi aRniSnulia, rom es Tavi amoRe-
bulia, rogorc wmida grigol dioloRosis kerZo mosazreba, ro-
melic SemdgomSi marTlmadidebelma eklesiam ar gaiziara. am Tavs
vbeWdavT wmida efTvime aToneliseuli Targmanidan (xeln. A-121).
wmida efTvimes teqsti marTlmadidebluri swavlebis Sesabamisad
Seusworebia, gamoutovebia saeWvo adgilebi. _ mTargmn. Sen.
260
myofTaTa subuqTa cTomaTa Sendoba iqmnebis saxierebiTa
uflisaYTa, da egreTve, ukueTu iyos kaci igi RmrTis
msaxur da uZRodes keTilnica saqmeni, da amis saqmisa
saxenica moswavebul arian.
Tavi meormoce
diakvan pasxazis sulis Sesaxeb
rodesac Wabuki viyav da saero samosiT vimosebodi,
ufrosi adamianebisgan gavige, rom Cveni samociqulo
saydris diakvani, pasxazi, romlisgan suliwmidis Sesa-
xeb naTliTa da WeSmaritebiT aRsavse wignebi gvaqvs,
sakvirveli siwmindis, mowyale adamiani iyo. is sakuTar
Tavze ar zrunavda da upovarT aZlevda sazrdos. pasxa-
zi morwmuneebs Soris wamoWril mxurvale davaSi sima-
qisa da lavrentis gamo, romlebic pirvelierarqis
taxtze unda aerCiaT, mxars ukanasknels uWerda. sxvaTa
erTsulovani winaaRmdegobiT Zleuli, is sicocxlis
bolomde Tavisi azris erTguli darCa, lavrenti uy-
varda da upiratesobas mas aniWebda, romelic episko-
posTa msjavrma eklesiis winamZRolobis Rirsi ar gaxa-
da. pasxazi im dros aResrula, rodesac samociqulo
saydars simaqi ganagebda. rodesac pasxazis cxedars mi-
asvenebdnen, erTi Sepyrobili mis sudaras Seexo da ma-
Sinve ganikurna. didi xnis Semdeg, kapuis episkopos
germanes, romelic zemoT vaxseneT, eqimebma sneulebis-
gan gansakurneblad angulianis sabanelSi ganbana urCi-
es. sabanelSi Sesulma, diakvani pasxazi ixila, romelic
iq idga da msaxurobda. germane misma iq yofnam metisme-
261
tad gaakvirva da daekiTxa, aseT saxelovan kacs aq ra
gindao. pasxazim miugo: `dasjili imisTvis var, rom si-
maqis winaaRmdeg mxars lavrentis vuWerdi. gTxov,
RmerTs CemTvis Seevedre; Seni locva Tu Sewynarebul
iqna, aq mosuli veRar mixilav~. wmida germane misTvis
gulSemusvrilebiT loculobda da ramdenime dRis Sem-
deg sabanelSi misulma diakvani pasxazi veRar naxa. man
sikvdilis Semdeg SeZlo codvisgan ganwmendiliyo, imi-
tom, rom scodavda ara borotebiT, aramed _ Secdomis
gamo. unda gvwamdes, rom glaxakTa mimarT mowyalebiT
pasxazim Sewyaleba maSin daimsaxura, rodesac aRaraf-
ris qmna aRar SeeZlo.
petre: miTxari, am bolo dros sulebis Sesaxeb ra-
tom gvecxadeba bevri ram, rac aqamde cnobili ar iyo,
imdenad, rom am gamocxadebebiTa da niSebiT, rogorc
Cans, Cvens winaSe momavali qveyana cxaddeba?
Tavi ormocdameerTe
ratom gvecxadeba bolo dros sulebis Sesaxeb
bevri ram, rac aqamde cnobili ar iyo?
grigoli: es simarTlea. awindeli cxovreba rac uf-
ro dasasruls uaxlovdeba, momavali cxovreba miT uf-
ro axlobeli xdeba da miT ufro cxadi niSnebiT gvecxa-
deba. Tuki am cxovrebaSi erTmaneTis azrebs ver vxe-
davT, momavalSi ki erTmaneTs gulebSi CavxedavT, maS am-
Jamindel cxovrebas ra unda vuwodoT, Tu ara _ wyvdia-
di, xolo momavals ra davarqvaT, Tu ara _ dRe? magram,
rogorc Ramisa da dRis gasayarze, mzis amosvlis win,
262
wyvdiadi da sinaTle erTgvarad erTimeoreSia areuli
da warsuli Ramis narCens momavali dRis naTeli sru-
lebiT STanTqavs, aseve im dros, rodesac amqveynis dasa-
vali momavlis aRmosavals SeerTvis, amqveynis wyvdia-
dis narCens sulieri qveynis naTeli gafantavs. Tumca
mraval rasme SevicnobT, rac imqveyniurs ekuTvnis, mag-
ram mas srulad imitom ver vwvdebiT, rom vWvretT, ro-
gorc ciskris bindbundSi, mzis amosvlis win.
petre: momwons Seni naazrevi. magram pasxazis, am wmi-
da mosagris gamo, uneblieT kiTxva Cndeba: sikvdilis
Semdeg dasjis adgilze rogor aRmoCnda amgvari mosag-
re, romlis sudaras eSmakeulisgan boroti sulis gan-
devnis Zala hqonda?
grigoli: am SemTxvevaSi SegviZlia SevicnoT, ra mra-
valferovania yovlisSemZle RmerTis ganmgebloba. Tavi-
si msjavriT man amgvarad ganaCina: wmida mosagre pas-
xazs erTxans sasjeli codvebisTvis moewia da amave
dros sikvdilis Semdeg sxeuliT saswaulebs im adamian-
Ta Tvalwin aRasrulebda, vinc mis mier sicocxleSi aR-
srulebuli keTili saqmeebi icoda, raTa imaTac, vinc
mis keTil saqmeebs xedavda, misi mowyalebis Rirseba Se-
ecnoT, xolo TviTon sasjelis gareSe ar darCeniliyo
im codvis gamo, romelic codvad ar miaCnda da misgan
cremliT ar ganiwminda.
petre: Seni sityvebi avwon-davwone da Seni dasabuTe-
biT SiSi ara marto im codvebis gamo aRmeZra, romlebic
vici, aramed imaT gamoc, romlebic ar Semicvnia. magram,
miTxari, geTayva, ramdenadac cota xnis win dasjis ad-
263
gilebze gvqonda saubari, jojoxeTi sad unda vigulis-
xmoT, miwaze Tu miwis qveSeTSi?
Tavi ormocdameore
sad unda vigulisxmoT jojoxeTi?
grigoli: ver vkadnierdebi, daufiqreblobiT am sa-
kiTxze raime gadaWriT vTqva. zogierTebs jojoxeTi
dedamiwis garkveul nawilze miaCndaT, sxvebs miaCniaT,
rom is miwisqveSeTSia. unda SevniSno, rom Tuki jojo-
xeTs qvesknels imitom vuwodebT, rom qveviT mdebare-
obs, maSin jojoxeTi dedamiwis mimarT iseTive mdebare-
obaSi aRmoCndeba, rogorc cis mimarT mdebareobs deda-
miwa. SesaZloa fsalmunTmgalobeli amitom ambobs: `ix-
sen suli Cemi jojoxeTisagan quesknelisa~ (fs. 85, 13),
raTa gviCvenos, rom dedamiwa erTgvarad zeda jojoxe-
Tia, xolo dedamiwis qveviT aris qvesknelis jojoxeTi.
am azrs ioane maxareblis sityvebic mowmobs, romelmac
Svidi dabeWdili wigni ixila da arc caSi, arc dedami-
waze, arc qvesknelSi _ Rirseuli aravin gamoCnda, rom
gaeRo wigni da aexsna beWedni: `da me vtirode friad~,
_ ambobs igi (gamocx. 5, 4). Tumca Semdeg ambobs, rom
wigni gaxsna `lomman Teslisgan iudaÁsa~. am wignSi ra
unda igulisxmebodes, Tu ara wmida werili? es wigni
caSi veravin gaxsna, anu angelozebma, veravin dedamiwa-
ze, anu xorcSi myofma adamianebma, veravin qvesknelSi,
anu verc sxeulebidan gasulma sulebma, _ uflis garda
CvenTvis wmida werilis saidumloebebis gaxsna veravin
SeZlo. rodesac naTqvamia, qvesknelSi Rirseuli vera-
264
vin moiZebna, wigni rom gaexsna, RmrTis sityvis sawina-
aRmdegos verafers vxedav imaSi, rom jojoxeTi miwis
qveS vigulsixmoT.
petre: miTxari, geTayva, geeniis cecxli erTia, Tu
ramdeni codvac arsebobs, imdeni sxvadasxvagvari cec-
xlia gamzadebuli?
Tavi ormocdamesame
jojoxeTis cecxli erTia, Tu _ sxvadasxvagvari?
grigoli: Tumca geeniis cecxli erTia, magram yvela
codvils erTnairad ar dawvavs. iq sasjels TiToeuli
codvis xarisxis mixedviT iseve moiwevs, rogorc am-
qveynad erTi mzis qveS vcxovrobT, magram mis siTbos
yvela erTnairad ar SeigrZnobs: erTni ufro metad Tbe-
bian, sxvebi _ naklebad. asevea iqac: erTsa da imave cec-
xlSi yvelasTvis tanjvis erTnairi xarisxi ar aris
gamzadebuli. rasac aq sxeulTa gansxvaveba iwvevs, iq
codvaTa gansxvaveba warmoSobs: Tumca cecxli yvela
codvilisTvis erTia, magram TiToeul maTgans erTnai-
rad ar dawvavs.
petre: nuTu isini, vinc cecxlSi iqneba Cagdebuli,
maradiulad daiwvebian,?
265
Tavi ormocdameoTxe
cecxlovan geeniaSi Cagdebuli codvilebi
maradiulad daiwvebian?
grigoli: WeSmaritad cxadia da ueWveli, rom ro-
gorc marTalTa netareba iqneba dausrulebeli, aseve
ukeTurTa tanjvas ar eqneba dasasruli, radgan Tavad
WeSmariteba brZanebs: `da warviden eseni satanjvelsa
saukunesa, xolo marTalni _ cxorebasa saukunesa~
(maT. 25, 46).
petre: xom SeiZleba viRacam Tqvas: `RmerTi codvi-
lebs maradiuli satanjveliT mxolod imitom emuqreba,
rom codvis Cadenisagan SeaCeros~?
grigoli: Tuki sicruea is, riTic RmerTi codvilebs
usjuloebisagan gansaSoreblad emuqreba, maSin isic
sicruea, rac man aRgviTqva imisTvis, rom siwmide Seviy-
varoT, magram ugunuris garda amis Tqmas vin gabedavs?
da Tuki is imiT gvemuqreba, rasac ar aRasrulebs, maSin
manamde, vidre mas mowyaled vaRiarebT, matyuara unda
vuwodoT (rac gamosaTqmeladac ki saSinelia).
petre: minda vicode, marTlmsajulebas ramdenad
eTanxmeba is, rom sasruli danaSaulisaTvis usasru-
lod unda itanjon?
grigoli: eWvi samarTliani iqneboda, ganrisxebuli
msajuli ara adamianTa gulebs, aramed mxolod saqmeebs
rom ganixilavdes. usjuloTa codvebi imitom Sewyda,
rom maTi sicocxle dasrulda. isini isurvebdnen, Se-
saZlebeli rom yofiliyo, usasrulod ecxovraT, raTa
usasrulod codvaSi yofiliyvnen. vinc codvebs sicoc-
xleSi arasodes ganSorebia, isini codvaSi mudmivad
266
darCenis survils amJRavneben. amdenad, udidesi msaju-
lis mxriv samarTlianobaa, rom isini, vinc am cxovreba-
Si codvebisgan ganSoreba arasodes isurva, maradiulad
daitanjon.
petre: magram marTali batoni gadaWarbebuli simkac-
riT arc erT erTgul monas ar sjis, mzakvari monis ce-
masac mxolod imisTvis brZanebs, rom misi mankierebani
gamoasworos: mas gamosworebis imediT urtyamen. Tuki
geeniis cecxlSi Cagdebuli usjuloni ar gamosworde-
bian, maSin maT maradiul dawvas ra mizani aqvs?
grigoli: yovlisSemZle RmerTi, rogorc mowyale,
marTal adamianebs sisastikis gareSe marTavs; magram,
rogorc marTlmsajuli, usjuloTa maradiul tanjvas
ar Sewyvets. usjuloni, romelTac maradiuli satan-
jveli ganesazRvraT, Tumca TavianTi usjuloebisaTvis
isjebian, cecxlSi sxva mizniTac daiwvebian. yoveli
marTali maTTvis RmerTis mier miniWebul netarebasac
ixilavs da codvilTa tanjvasac, rasac Tavi daaRwies.
rac ufro cxadad dainaxaven codvebis gamo aRZrul ma-
radiul satanjvels, romelsac RmerTis SewevniT
sZlies, miT metad SeigrZnoben, rom saRmrTo madlis ma-
radiuli movaleni arian.
petre: adamianebi, romlebic mtrebs cecxlSi xedaven
da maTTvis ar loculoben, wmindanebad rogor SegviZ-
lia CavTvaloT, radgan naTqvamia: `ulocevdiT maT, ro-
melni gmZlavrobden Tquen~ (maT. 5, 44)?
grigoli: mtrebisTvis maSin loculoben, rodesac
maTi gulebis moqceva nayofieri sinanulisken SesaZle-
belia da am moqceviT isini gadarCebian, radgan mtris-
267
Tvis sxva ra unda iTxovo, Tu ara is, rac mociqulma
gvamcno: `mo-xolo Tu-sces maT ufalman sinanuli mec-
nierebad WeSmaritebisa, da ganifrTxian safrxisa mis-
gan eSmakisa monadirebulTa maT mis mier nebisaebr misi-
sa~ (2 tim. 2, 25-26)? codvilTaTvis maSin rogorRa un-
da vilocoT, rodesac maT aranairad ar ZaluZT Tavian-
Ti usjuloeba marTali saqmeebiT Secvalon? e.i. mizezi,
Tu ratom ar iloceben maradiul satanjvelSi myofi
adamianebisTvis, igive iqneba, ris gamoc amJamad ar lo-
culoben eSmakisa da misi angelozebisaTvis, romelTac
maradiuli tanjva aqvT misjili. ra aris amJamadac imis
mizezi, rom wmindanebi ar loculoben urwmunoebasa da
usjuloebaSi aRsrulebulTaTvis, Tu ara is, rom Seic-
nes isini, rogorc maradiuli tanjviT dasjilni da
amitom ar surT amao locva aRavlinon marTali msaju-
lis winaSe? Tuki marTlebi TavianT sicocxleSive, ro-
desac Tavs sasjelis Rirsad aRiareben, gardacvlil da
gankiTxul usjuloebs ar TanaugrZnoben, uRmerToTa
tanjvas miT ufro mkacrad maSin ganixilaven, rodesac,
yovelgvari xorcieli vnebisagan gaTavisuflebulni,
siwmindes kidev ufro mtkiced da sisavsiT SeiTviseben.
yovladmarTali msajulis mier gamotanili ganaCeni maT
suls imdenad eTanxmeba, rom nebas ar aZlevs misi mara-
diuli simarTlisagan gansxvavdebodes maTi Sexedule-
bani.
petre: cxadi dasabuTebis winaaRmdeg verafers vit-
yvi, magram Cems gonebas Semdegi kiTxva ipyrobs: suls
ukvdavi ratom ewodeba, rodesac cnobilia, rom mas ma-
radiul cecxlSi sikvdili aqvs misjili?
268
Tavi ormocdamexuTe
ratom ewodeba suls ukvdavi, rodesac cnobilia,
rom mas sikvdili aqvs misjili?
grigoli: rogorc sityvas `sicocxle~ aqvs ori
mniSvneloba, aseve ori mniSvneloba aqvs sityvas `sik-
vdili~. sxva saqmea, rodesac saRmrTod vcxovrobT da
sxva aris, rodesac mxolod rogorc qmnilebani an am-
qveynad Sobilni vcxovrobT, anu sxva aris icxovro ne-
tarebiT da sxva aris mxolod iarsebo. amitom suls Se-
iZleba vuwodoT mokvdavic da ukvdavic. suli mokvdavia,
rodesac kargavs netarebiT cxovrebas; ukvdavia imi-
tom, rom yofierebas arasodes kargavs, misi bunebis-
Tvis damaxasiaTebel sicocxles ver ganudgeba. Tuki mas
maradiuli sikvdili miesjeba, sasjels daqvemdebare-
buli netar cxovrebas kargavs, magram yofierebas ar
kargavs. aqedan gamomdinare, is sikvdils sikvdilis ga-
reSe ganicdis, moklebas _ moklebis gareSe, aRsasruls
_ aRsasrulis gareSe, raTa misi sikvdilic ukvdavi
iyos da moklebac _ mouklebeli da dasasruli _ daus-
rulebeli.
petre: vis ar SeaSinebs sikvdilis Jams aseTi gamouc-
nobi msjavri, rogoric ginda iyos misi saqmeebi, rode-
sac, Tumca icis, rasac akeTebs, magram ar icis, misi saq-
meebi rogori zedmiwevniT gairCeva?
269
Tavi ormocdameeqvse
wmida moRvawe, romelic sikvdilis Jams Zrwoda
grigoli: marTlac asea, petre, rogorc Sen ambob,
magram momakvdavi marTlis suls TviT es SiSi ukve gan-
wmends, rogorc amas erTi wmida moRvawis Sesaxeb mo-
naTxrobi adasturebs, romelic orives araerTxel
gvsmenia. is Zrwoda sikvdilis Jams, magram aRsrulebis
Semdeg mowafeebs TeTrebSi mosili eCvena da amiT aCvena,
rom naTelSi iqna miRebuli.
Tavi ormocdameSvide
zogierTs sikvdilis SiSis dasaZlevad gamocxade-
bani ganamtkicebs; monazonTa _ antonis, merulasa
da ioanes Sesaxeb
yovlisSemZle RmerTi mSfoTvare gonebas zogjer ga-
mocxadebebiT winaswar ganamtkicebs, raTa sikvdilis
ar eSinodes. monasterSi CemTan erTad Zma antoni cxov-
robda. igi zeciuri mamulis netarebebisadmi swrafvas
yovel cismare dRes uxvad daRvrili cremliT gamoxa-
tavda. man wmida werili gansakuTrebuli mondomebiT da
udidesi wyurviliT Seiswavla da masSi eZiebda ara Se-
samecnebel sagnebs, aramed _ cremls gulis Semusvri-
lebisaTvis, raTa cremliT aRZruli goneba anTebuliyo
da miwiers rom datovebda, mWvretelobiT zeciur ma-
mulSi afreniliyo. erTxel antons Rameul CvenebaSi
euwya: `moemzade da RmerTis brZanebiT gzas gaudeqi~.
rodesac man Tqva, rom gasamgzavreblad mzad ar aris,
pasuxad maSinve gaigona: `Tuki codvebs gulisxmob, isi-
270
ni Segendo~. magram pirveli Setyobinebis Semdeg is ma-
inc Zlier SiSs ganicdida. momdevno RamiT kvlav igive
emcno. xuTi dRis Semdeg is avad gaxda da gardaicvala
Zmebis TandaswrebiT, romlebic dastirodnen da misTvis
loculobdnen.
imave monasterSi sxva Zma, merulac cxovrobda; is
daucxromelad tiroda da loculobda, mis bageTagan
amomavali fsalmunTa galoba mxolod sakvebis miRebisa
da Zilis dros wydeboda. mas amgvari Rameuli Cveneba
hqonda: zecidan mis Tavze TeTri yvavilebiT mownuli
gvirgvini daeSva. amis Semdeg male dasneulda da mxia-
ruli suliT mSvidad aResrula. ToTxmeti dRis Semdeg,
rodesac monastris amJamindelma winamZRvarma, petrem,
misi saflavis siaxloves TavisTvis saflavis gaWra moi-
surva, merulas saflavidan imgvari keTilsurneleba
SeigrZno, TiTqos iq yvela yvavilis surneleba Seekri-
boT. aqedan cxadi gaxda, rom misi Rameuli Cveneba WeSma-
riti iyo.
imave monasterSi sxva, yrma monazoni ioanec iyo, ro-
melsac bunebisgan mravali sikeTe hqonda mimadlebuli.
is Tavis asaks aRemateboda gansjis unariT, simdabliT,
kargi qceviTa da moRvaweobiT. rodesac ioane daavadda
da sikvdilis piras aRmoCnda, Rameul CvenebaSi vinme be-
ri eCvena, wkepla dahkra da uTxra: `wamodeqi, am sneu-
lebiT ar mokvdebi, magram moemzade, imitom, rom aq
didxans aRar iRvaweb~. amis Semdeg is maleve gamojan-
mrTelda, imis miuxedavad, rom eqimebs misi gadarCenis
imedi aRar hqondaT. Tavisi gamocxadebis Sesaxeb man
sxvebsac uambo da Tavisi asakisTvis Seufereblad, ro-
271
gorc ukve aRvniSne, RmerTs kidev ori weli emsaxura.
am ambamde sami wliT adre erTi Zma aResrula da is mo-
nastris sasaflaoze davkrZaleT. rodesac sasaflaodan
gamovediT, ioane, rogorc Semdeg gafiTrebuli da aT-
rTolebuli TviTon gviambobda, iq darCa da micvale-
bulma saflavidan mouxmo. am Zaxilma mas moaxloebuli
aRsasruli amcno. aTi dRis Semdeg is avadmyofobiT ga-
Tanguli xorcis sakrvelTagan gaTavisuflda.
petre: minda vicode, Tvalyuri unda vadevno imas,
rac Rameul CvenebaSi warmomidgeba?
Tavi ormocdamerve
Tvalyuri unda vadevnoT Tu ara sizmrebs da ram-
dengvari sizmari arsebobs?
grigoli: gmarTebs icode, petre, rom sulSi sizmre-
uli Cvenebani eqvsi mizeziT Semodian. zogjer sizmari
kuWis sisavsis gamo warmoiSoba, zogjer, piriqiT, misi
sicarielis gamo; zogjer _ eSmakis cdunebiT, zogjer
_ zraxvebiT (fiqrebiT) da cdunebiT erTdroulad;
zogjer _ gamocxadebiT, zogjer _ gulisTqmiTa da ga-
mocxadebiT erTdroulad. pirveli ori saxis sizmreu-
li Cvenebani gamogvicdia, xolo danarCeni oTxi saxis
magaliTebs wmida werili gvaZlevs. sizmreuli Cvenebani
xSirad eSmakis sacduri rom ar iyos, maSin brZenkaci
arasodes migviTiTebda amaze sityvebiT: `radgan mra-
valni acdunes sizmrebma da daecnen misi moimedeni~
(zir. 34, 7). agreTve: `nu ijadoqrebT da nu imkiTxavebT
sizmrebiT~ (lev. 19, 26). am sityvebiT cxadad Cans, rom
272
unda veridoT sizmrebiT marCielobas. sizmrebi zogjer
zraxvebisa da sacdurisagan erTdroulad rom ar modi-
odes, brZeni ar gvetyoda: `rogorc mravladaa sizmarSi
ambebi, ise mravalsityvaa ugunuris naubari~ (ekl. 5, 2).
zogjer sizmari idumali gamocxadebisagan rom ar iSve-
bodes, maSin iosebi Tavis upiratesobas Zmebis winaSe
sizmarSi ver ixilavda (dab. 37); arc angelozi amcnob-
da ZilSi mariamis damwindvels yrmasTan erTad egvipte-
Si gaqceuliyo (maT. 2). agreTve, sizmari zogjer zrax-
vebisa da gamocxadebis erTobiT rom ar iSvebodes, maSin
winaswarmetyveli danieli, nabuqodonosoris sizmarze
msjelobisas, ar miuTiTebda, rom misi safuZveli fiq-
rebi iyo: `guliszraxvani Senni sawolsa Sensa zeda
aRvides, raY jer-ars qmnad amaTsa Semdgomad da
gamomcxadebelman saidumloTaman mauwyna me, romelTaY
jer-ars qmnaY~ (dan. 2, 29). da iqve: `Sen, mefe, hxedevd,
da, aha, xati erTi didi. da xati igi da Sesaxedavi misi
saSinel mdgomare winaSe pirsa Sensa~ (dan. 2, 31). amgva-
rad, rodesac danieli sizmars krZalviT ganixilavs da
ganmartavs, Tu romeli zraxvidan iSva, cxadad gviCve-
nebs, rom xSirad sizmari zraxvebidan da gamocxadebe-
bidan erTdroulad momdinareobs. Tuki sizmrebi amgva-
rad gansxvavdebian, maSin cxadia, miT ufro naklebad
unda vendoT maT, rac ufro Zneli Sesacnobia, Tu saidan
momdinareoben. wmindanebi sacdursa da gamocxadebas
Soris gansxvavebas erTgvarad Sinaganad SeigrZnoben,
ganasxvaveben Cvenebis xmasa da saxes, gulisxmayofen ke-
Tili sulisgan ra eZlevaT da romelia eSmakis sacdu-
ri. Tuki goneba sizmrebis mimarT frTxili ar iqneba,
273
maSin macduri sulis mier mraval ocnebaSi Caefloba:
is, rogorc wesi, mraval simarTles winaswarmetyve-
lebs, rom Semdeg suli sicruiT moicvas.
Tavi ormocdamecxre
adamiani, romelsac sizmarSi xangrZlivi sicocxle
aRuTqves, magram mokle xanSi aResrula
arcTu didi xnis win Cvens erT Tanamoqalaqes, rome-
lic sizmrebs endoboda, amgvari ram SeemTxva. mas siz-
marSi xangrZlivi sicocxle aRuTqves. rodesac man di-
di simdidre moagrova, rom xangrZlivi cxovreba gaeta-
rebina, moulodnelad gardaicvala da mTeli mamuli xe-
luxlebeli darCa, xolo Tan erTi keTili saqmec ver
waiyola.
Tavi ormocdameaTe
sasargebloa Tu ara micvalebulis sulisTvis sxe-
ulis taZarSi dakrZalva?
petre: maxsovs, vinc iyo is. magram is ganvixiloT,
razec saubari daviwyeT. micvalebulis sulisTvis sar-
geblobis momtania Tu ara sxeulis taZarSi dakrZalva?
grigoli: taZarSi dakrZalva im micvalebulebisTvis
aris sasargeblo, romlebic didi codvebiT damZimebu-
li ar arian. maTi axloblebi yoveldRiurad am wmida
adgilebSi (taZrebSi) ikribebian da gardacvlilTa
saflavebis xilvisas ixseneben maT, maTTvis RmerTs
evedrebian. piriqiT, Tuki taZarSi iseT adamians dak-
274
rZalaven, romelsac suli momakvdinebeli codvebiT
aqvs damZimebuli, mas araTu codvebi ar Seendoba, ara-
med umetesad daisjeba. amis cxadad saCveneblad, axla-
xan momxdar ambavs mokled giambob.
Tavi ormocdameTerTmete
wmida lavrentis taZarSi dakrZaluli enkratisi,
romelic taZris mcvels gamocxadebaSi naxevrad
damwvari sxeuliT eCvena
Rirseuli moRvawe, portuenis episkoposi feliqsi,
romelic sabinis olqSi daibada da aRizarda, erTi en-
kratisis Sesaxeb gviambobda, romelic Tumca TavSekave-
biT cxovrobda, magram kadnierebisa da amaodmetyvele-
bisagan enas ar ikrZalavda. is gardaicvala da taZarSi
dakrZales. imave RamiT taZris mcvelma gamocxadebaSi
ixila, rom is sakurTxevelTan miiyvanes da orad gaW-
res, romelTagan erTi nawili cecxlSi daiwva, xolo
meore uvnebeli darCa. diliT man es xilva Zmebs uambo
da is adgili aCvena, sadac enkratisi cecxlSi daiwva.
sakurTxevlis win, marmariloze cecxlis kvali ise iyo
darCenili, TiTqos es dedakaci iq nivTier cecxls da-
ewvas. amgvarma xilvam cxadyo, rom wmida adgili sik-
vdilis Semdeg sasjelisgan Tavis daxsnaSi ar Seeweva
imas, visac codvebi ar Seendo.
275
Tavi ormocdameTormete
patric valerianes dakrZalva
CvenTvis cnobilia, Tu rogori RirsebiTa da simar-
TliT gamoirCeva saxelganTqmuli mosagre ioane, pre-
feqtebis nacvali romSi. is patric valerianes Sesaxeb
miambobda, romelic qalaq briksSi gardaicvala. am qa-
laqis episkoposma safasuri aiRo da mis dasakrZalad
taZarSi adgili gamoyo. valeriane sicocxlis bolomde
codvil da uzneo cxovrebas eweoda da codvebis gamos-
worebaze ar zrunavda. dakrZalvis wina RamiT netari
mowame favstiane, romlis taZarSi patricis dakrZal-
vas apirebdnen, taZris mcvels warmoudga da uTxra:
`wadi da uTxari episkoposs, is myrali gvami, romelic
aq daasvena, gadaagdos; Tuki amas ar aRasrulebs, ocda-
aT dReSi TviTon mokvdeba~. mcvels episkoposisTvis
amis Sesaxeb meore gamocxadebis Semdegac ki SeeSinda
eTqva. ocdameaTe dRes episkoposi, romelic sruliad
janmrTeli da saRsalamaTi iyo, RamiT dasaZineblad da-
wolili moulodnelad aResrula.
Tavi ormocdamecamete
valentinis sxeulis Sesaxeb, romelic dakrZalvis
Semdeg taZridan gamotanil iqna
amJamadac cocxlebi arian Rirsi Zma, luniis episko-
posi benanti da saxelovani kaci, ukeTilSobilesi da
ndobis Rirsi liberiosi. isini genuaSi momxdar isto-
rias gviambobdnen, romelsac, maTi TqmiT, maTi msaxure-
bi Seeswrnen. iq, rogorc isini amboben, mediolanis ek-
276
lesiis advokati valentini aResrula. is qarafSuta da
yovelgvar vnebas damonebuli adamiani iyo. misi sxeuli
netari mowamis, siras taZarSi dakrZales. SuaRamisas
taZarSi xmebi gaisma, TiTqos viRacas agdebdnen. taZris
mcvelebma am xmebis gagonebaze moirbines da ori sazare-
li suli ixiles, romlebic fexebSekrul valentins ga-
reT miaTrevdnen. is xmamaRla yviroda da ibrZoda. SeSi-
nebuli mcvelebi TavianT adgilebze dabrundnen. diliT
kubo gaxsnes da iq misi cxedari aRar daxvdaT. mas Zebna
eklesiis siaxloves dauwyes da sxva kuboSi miagnes; igi
iseve iyo fexebSekruli, rogorc eSmakebma gaaTries.
aqedan iswavle, petre, rom Tuki codvebiT damZimebuli
adamianebi moyvasT aiZuleben, wmida adgilze dakrZa-
lon, damatebiT kadnierebisTvisac daisjebian. maT wmi-
da adgilebi ar ganwmends, ugunuri ampartavneba ki uf-
ro met sasjels moutans.
Tavi ormocdameToTxmete
taZarSi dakrZaluli mRebavis sxeuli iq veRar
naxes
aq mcxovrebi mravali mRebavi amowmebs imas, rac am
qalaqSi moxda. erTi daxelovnebuli mRebavi gardaicva-
la da colma netari mowamis, ianuariusis taZarSi dak-
rZala, wmida lavrentis karibWis siaxloves. momdevno
RamiT taZris mcvelma kubodan misi Zaxili gaigona:
`viwvi, viwvi~. mcvels yvirili didxans esmoda da Sem-
deg micvalebulis cols Seatyobina. man moisurva enaxa,
rogor mdgomareobaSi iyo micvalebulis sxeuli, rom-
277
lis suli amgvarad RaRadebda da qmris TanamSromlebi
sanaxavad gagzavna. maT kubo gaxsnes da carieli naxes,
TiTqos micvalebuli iq arc CaesvenebinoT, Tumca tan-
sacmeli xeluxlebeli iyo da im ambis dasamowmeblad
dRemde taZarSi inaxeba. aqedan SegviZlia mivxvdeT, ro-
gor sasjels daeqvemdebara is, Tuki misi sxeulic ki
taZridan ganagdes. amgvarad, wmida adgilebs uRirsad
dakrZalulTaTvis ra sargebeli aqvs, Tuki maTi sxeu-
lebi, RmrTis nebiT, iqidan ganidevneba?
Tavi ormocdameTxuTmete
ram SeiZleba moutanos sargebloba micvalebulTa
sulebs? centumceleli presviterisa da monazon
iustis sulis Sesaxeb
petre: ram SeiZleba moutanos sargebloba micvale-
bulTa sulebs?
grigoli: Tuki Cadenili codvebi mZime araa da sik-
vdilis Semdeg SeiZleba Seendos, suls macxovnebeli
msxverplSewirva sikvdilis Semdegac didad Seeweva;1
zogjer micvalebulTa sulebi amas Tavad iTxoven. es am-
bavi zemoT xsenebulma episkoposma feliqsma erTi metad
Rirseuli presviterisgan gaigo, romelic ori wlis
win jer kidev cocxali iyo, qalaq centumcelis siax-
loves cxovrobda da tavraniaSi mdebare netari ioanes
taZris winamZRvari iyo. presviters xorcieli sneule-
bis gamo Cvevad hqonda Tbil wyaroSi im adgilze ganba-
1 aqac da SemdgomSi igulisxmeba micvalebulTa moxsenieba saR-
mrTo liturgiaze.
278
niliyo, sadac yvelaze meti orTqli amodis. erTxel iq
Sesuls, erTi ucxo kaci daxvda, romelic mzad iyo mom-
saxureboda: ucnobma fexze fexsacmeli gaxada, samosi
CamoarTva, sabanelidan gamosvlisas pirsaxoci miawoda
da yovelgvar samsaxurs sruli mzadyofniT asrulebda.
amis Semdeg amgvari ram xSirad xdeboda. erTxel pres-
viterma sabanelSi wasvlis win ifiqra: `im adamianis mi-
marT, romelic sabanelSi ase gulmodgined memsaxureba,
mmarTebs umaduroba ar gamoviCino: ZRvnad raime unda
mivarTva~. man ori sefiskveri aiRo da wavida. iq misul-
ma is adamiani maSinve ipova da isic Cveulebisamebr emsa-
xura. ganbanvis Semdeg wasvla rom daapira, man im kacs
sefiskverebi miarTva, Tan sTxova mirTmeuli ZRveni ke-
TilganwyobiT da siyvaruliT mieRo. ucnobma presvi-
ters cremliT miugo: `mamao, ratom maZlev? es wmida
puria, me ki misi Wama ar SemiZlia. Sen winaSe am adgile-
bis yofil mepatrones xedav. Cemi codvebis gamo sikvdi-
lis Semdeg aq samsaxuri maqvs misjili. Tuki Cemi dasa-
Cuqreba gsurs, es sefiskverebi yovlisSemZle RmerTs
Cemi codvebisaTvis msxverplad Seswire. rodesac mox-
val da aq veRar mixilav, icode, RmerTma Seni locva Se-
ismina~. am sityvebze is uxilavi gaxda, riTic gamoCnda,
rom suli iyo. presviteri misTvis mTeli kvira crem-
liT loculobda, macxovnebel msxverpls yoveldRiu-
rad swiravda da sabanelSi misulma is kaci iq veRar na-
xa. aqedan Cans, sulebisTvis usisxlo msxverplis Se-
wirva ramdenad sasargebloa, raki amas cocxalTagan
TviTon sulebi iTxoven da niSnebs miuTiTeben, romli-
Tac maTi codvebis Sendobas SevicnobT.
279
vfiqrob, arc imis Sesaxeb unda davdumde, rac samio-
de wlis win Cems monasterSi moxda. erTma monazonma,
saxelad iustma, samkurnalo xelovneba kargad icoda.
is memsaxureboda, rodesac monasterSi vcxovrobdi da
sneulebisas yuradRebiT mmkurnalobda. rodesac Tavad
daavadda da sikvdilis piras aRmoCnda, mas RviZli Zma,
kopiozi emsaxureboda, romelic amJamad sarCos eqimo-
biT iZens. rodesac iustma sikvdilis moaxloveba ig-
rZno, kopiozs uTxra, rom mas sami oqros moneta hqonda
damaluli. es ZmaTagan dafaruli ar darCa. maT gulmod-
gined moiZies da oqros monetebi wamlebSi aRmoaCines.
rodesac Zmis codvis Sesaxeb macnobes, romelic CvenTan
erTad cxovrobda, es ambavi gulgrilad ver gadavitane,
imitom, rom Cvens monasterSi mudam wesad iyo, Zmebs
yvelaferi saziaro hqonodaT da sakuTrad raimes qona
ekrZalebodaT. damwuxrebuli vfiqrobdi, rogor mov-
qceuliyavi: Zmis codvaTa SendobisaTvis meloca, Tu da-
narCeni ZmebisTvis simkacris magaliTi meCvenebina? Cems
mosaydre preciozs movuxme da vuTxari: `wadi da Zmebs
ubrZane, momakvdavTan arc erTi maTgani ar mivides, rom
aravis bageTagan manugeSebeli sityva ar gaigonos; ro-
desac sikvdilis moaxloebisas Zmebs mouxmobs, maSin
RviZlma Zmam uTxras, rom Zmebma gadamaluli oqros mo-
netebis gamo miatoves, raTa sinanulma misi suli Tun-
dac sikvdilis Jams moicvas da mis mier Cadenili codvi-
sagan ganwmindos. rodesac gardaicvleba, saZmo sasaf-
laoze ar dakrZaloT, aramed nagavsayrelze ormo
amoTxareT, misi sxeuli Sig CaagdeT, misi oqros mone-
tebi zed daadeT da erTxmad uTxariT: `vecxli ege Seni
280
SenTanave iyavn warsawymedelad Senda~ (saqme 8, 20) da
Semdeg damarxeT~. amiT orgvari sargeblobis motana
msurda: momakvdavisTvisac da cocxlad darCenilTaTvi-
sac, raTa amgvar mware sikvdils momakvdavi codvisagan
ganewminda, xolo Zmebi angarebisTvis amgvar sasjels
msgavs codvaSi Cavardnisagan daecva. asec moxda. rode-
sac monazonma sikvdilis moaxloveba igrZno, Zmebs Se-
sabralisad uxmobda, raTa maTi locva gamoeTxova, mag-
ram maT masTan misvla da saubari ar surdaT. maSin RviZ-
lma Zmam auxsna, ZmaTagan mitovebuli ratom iyo. man
codvis gamo maSinve mwared amoigmina da am dros, gul-
Semusvrili aResrula. Semdeg ise dakrZales, rogorc
vubrZane. misi amgvari sasjeliT SeSinebulma Zmebma,
sxvadasxva umniSvnelo nivTebis gamotana daiwyes, ro-
melTa qona nebadarTuli iyo. maT eSinodaT raime iseTi
ar hqonodaT, risTvisac daisjebodnen. misi gardacva-
lebidan ocdaaTi dRis Semdeg gardacvlili Zmis gamo
didma mwuxarebam momicva, misi sasjelis Sesaxeb vfiq-
robdi da saSualebas veZebdi, rom satanjvelisgan gamo-
mexsna. kvlav igive preciozi movixme da mwuxarebiT
vuTxari: `Cveni gardacvlili Zma didi xania cecxlSi
itanjeba. mis mimarT siyvaruli gamoviCinoT da Zalisa-
ebr vecadoT satanjvelisgan gamovixsnaT. wadi da dRei-
dan ocdaaTi dRis manZilze zedized misTvis msxver-
plSewirva aRasrule. dRe ar gamotovo ise, rom mis ga-
mosaxsnelad macxovnebeli msxverpli ar Seswiro~. is
maSinve wavida da brZanebis asruleba daiwyo. sxva saqme-
ebze zrunvis gamo ganvlili dReebi ar dagviTvlia. erT
Rames gardacvlili RviZl Zmas, kopiozs, sizmarSi ga-
281
moecxada. kopiozma hkiTxa: `rogor xar, Zmao?~ micva-
lebulma miugo: `aqamde cudad viyavi, magram axla ukve
kargad var, imitom, rom dRes veziare~. kopiozma Zmebs
amis Sesaxeb dauyovnebliv mouTxro. maT dReebi gadaT-
vales da aRmoCnda, rom im dRes misTvis msxverpli oc-
dameaTejer Sewires. kopiozma ar icoda, Zmebi micvale-
bulis sulis saxsnelad ras akeTebdnen da arc Zmebma
icodnen, kopiozs rogori Cveneba hqonda. xilvisa da
msxverplSewirvis amgvari TanxvdomiT cxadad gamoCnda,
rom macxovnebeli msxverplis meoxebiT micvalebuli
Zma tanjvisagan gamoxsnil iqna.
petre: sakvirvel da sanugeSo ambebs vismen.
Tavi ormocdameTeqvsmete
narnis episkopos kasis cxovreba da aRsasruli
grigoli: micvalebulTa sityvebi daviwyebas rom ar
mieces, maT cocxalTa saqmeebi mowmoben. narnis episko-
posi kasi, romelic Rirseul cxovrebas eweoda, RmerTs
usisxlo msxverpls yoveldRiurad swiravda da evqa-
ristiis aRsrulebisas cremls Rvrida. erTi Tavisi
presviteris xilvis saSualebiT mas Semdegi ram emcno:
`ise ganagrZe, rogorc iqm; igive aRasrule, rasac aRas-
ruleb; fexs nu daacadeb da xels nu daayeneb; mociqul-
Ta dResaswaulze CemTan iqnebi da jildos mogageb~.
Svidi wlis Tavze, wmida mociqulTa dResaswaulze, man
saRmrTo liturgia aRasrula, wmida saidumloebs ezia-
ra da amis Semdeg aResrula.
282
Tavi ormocdameCvidmete
mtrebis mier datyvevebuli kaci, romelsac misTvis
aRsrulebuli msxverplSewirvis Semdeg borkilebi
dascvivda; mesaWe baraki, romelic xomaldis da-
Rupvisas usisxlo msxverplSewirvam ixsna
gavigeT agreTve, rom erTi adamiani mtrebma tyved Ca-
igdes da borkildadebuli hyavdaT. misi meuRle garkve-
ul dReebSi misTvis wirvas ukveTavda. didi xnis Semdeg
is dabrunda da cols uambo, rom zogjer igi borkile-
bisgan Tavisufldeboda. colma Seityo, rom es swored
is dReebi iyo, rodesac misTvis wirva aResruleboda.
amgvari ram sxva SemTxveviTac dasturdeba, romelic
Svidi wlis win moxda. sarwmuno da RmrTismoSiSi ada-
mianebi amJamadac amowmeben, rom panormis episkoposi
aRaToni Cemi netarxsenebuli winamorbedis brZanebiT
romSi gaemgzavra. gzaSi imdenad Zlieri qariSxali da-
atyda, rom zRvis Zlieri Relvis gamo gadarCenis imedi
aRar hqonda. xomaldis mesaWe, saxelad baraki, rome-
lic amJamad imave eklesiis klerikosia, xomaldis ukan
navs marTavda. Toki gawyda da is navTan erTad talRebSi
gauCinarda, xolo xomaldi, romelzec episkoposi imyo-
feboda, mravali xifaTis Semdeg talRebma kunZul us-
tikze gariya. sami dRis Semdeg episkoposma zRvaze navSi
myofi mesaWe dainaxa, is mkvdari egona da damwuxrebul-
ma gaakeTa is, rac micvalebuls yvelaze metad Seeweoda
_ brZana yovlisSemZle RmerTisTvis mis saxelze usis-
xlo msxverpli SeewiraT, romlis dasrulebis Semdeg
xomaldi moamzades da italiisken gacures. romis nav-
sadgurSi Sesulma episkoposma iq mesaWe ixila, rome-
lic daRupuli egona. moulodneli sixaruliT aRtace-
283
bulma mesaWes hkiTxa, zRvaze amdeni xani aseTi saSiSro-
ebis pirispir rogor icxovra. mesaWem uambo, mRelvare
talRebSi naviT rogor dacuravda, rogor curavda mas-
Si, rodesac is wyliT ivseboda da rogor ijda navis
fskerze, rodesac mas talRebi abrunebdnen. Semdeg ki
Tanamimdevrulad uambo, saRmrTo gangebulebam rogor
ixsna, rodesac amgvarad gatarebuli ramdenime dRe-Ra-
mis Semdeg, SimSiliTa da SromiT sruliad dauZlurda.
is dRemde hyveba Semdegs: `talRebTan brZolaSi sru-
liad davuZlurdi; uecrad Tavi imdenad damimZimda,
rom veRar vgrZnobdi, meRviZa Tu meZina. da rodesac Su-
agul zRvaSi viyavi, viRac gamomecxada da SimSilis da-
saokeblad puri momawoda. SevWame Tu ara, myisve movmag-
rdi. Soriaxlos gemi micuravda, romelmac saSiSi qa-
riSxlisagan mixsna da napirze gamiyvana~. amis gagoneba-
ze episkoposma dRe hkiTxa, rodesac es moxda da aRmoC-
nda, rom mesaWe im dRes gadarCa, rodesac kunZul usti-
kis presviteri yovlisSemZle RmerTs misTvis usisxlo
msxverpls swiravda.
petre: es ambavi siciliaSi yofnisas mec gavige.
grigoli: mjera, rom cocxlebze, romelTac arafe-
ri ician, ase cxadad gamoxsna imitom aResruleba, rom
usisxlo msxverplis SemwirvelT da maT, vinc misi Zala
ar ician, uCvenos, micvalebulTa gamoxsnis saqmeSic
rogori sargeblobis motana SeuZlia, Tuki maTi codve-
bi misatevebelia. garda amisa, imis codnac gmarTebs,
rom wmida msxverplSewirvas sargebloba im micvale-
bulTaTvis moaqvs, romlebmac miwieri cxovrebiT daim-
saxures, rom sikvdilis Semdeg sxvebis mier amqveynad
maTTvis aRsrulebuli keTili saqmeebi SeeweodeT.
284
Tavi ormocdameTvramete
macxovnebeli msxverplis Zala da saidumlo
mudam amgvarad unda vfiqrobdeT, rom bevrad usaf-
rTxoa sikeTe sicocxleSi TviTon aRvasruloT, vidre
gveimedebodes, rom mas sikvdilis Semdeg sxvisi xeliT
aRvasrulebT. ufro sanetaroa gavideT amqveynidan Ta-
visufalni, vidre Sekrulebma veZioT Tavisufleba. ami-
tom am soflis warmavalobas rac ufro cxadad vxe-
davT, miT ufro unda moviZuloT mTeli suliTa da gu-
liT, RmerTs yoveldRiurad msxverplad qristes wmida
xorcisa da sisxlis saidumlo da cremli SevwiroT,
radgan maradiuli warwymedisagan sulis cxoneba erTa-
derTs am msxverpls SeuZlia; is CvenTvis mxolodSobi-
li Zis sikvdils idumalad ganaaxlebs, romelic `aRdga
mkudreTiT, arRara mokudes, da sikudili mis zeda ar-
Rara uflebdes~ (rom. 6, 9). Tumca ukvdavi da uxrwne-
lia, wmida evqaristiis saidumloSi CvenTvis kvalad ik-
vleba. radgan evqaristiaSi mis xorcs viRebT, misi sxe-
uli adamianTa sacxovneblad ganiyofeba, xolo misi sis-
xli ukve ara usjuloTa xelebze gadmodis, aramed mor-
wmuneTa bageebSi Caedineba. gulisxmavyoT, rogoria sai-
dumloeba, romelic Cveni cxonebisaTvis mxolodSobili
Zis vnebas mudam gvagonebs. morwmuneTagan vis SeiZleba
eWvi Seeparos, rom TviT msxverplSewirvis Jams
mRvdlis RaRadze cani ganixsnebian, ieso qristes am sai-
dumlos angelozTa dasebi eswrebian, miwieri zeciers
uerTdeba da xilulTa da uxilavTa SeerTebiT didi er-
Toba iqmneba?
285
Tavi ormocdamecxramete
gulis SemusvrilebisaTvis wmida saidumlos
Sewirvis Jams da gonebis sifxizlisaTvis ziarebis
Semdgom
am saidumlos aRsrulebisas aucilebelia, gulis Se-
musvrilebiT RmerTs Tavi msxverplad SevwiroT, uf-
lis vnebaTa saidumlos aRsrulebisas imis mimbaZvelni
viyoT, rasac aRvasrulebT. es saidumlo mxolod maSin
iqneba RmerTisTvis CvenTvis Sewiruli WeSmariti
msxverpli, rodesac Cvens Tavs vaqcevT msxverplad.
RmerTis wyalobiT wirvis Semdegac vecadoT, suli misi
ZaliTa da simtkiciT davicvaT, raTa Semdgom amaoebam
ar daauZluros, gulSi amao mediduroba ar Semogvepa-
ros da sulma daudevari qarafSutobiT ziarebis sarge-
beli ar dakargos. ana Rirsi gaxda mieRo is, rasac iT-
xovda, imitom, rom glovis Semdeg sulieri simtkice
daicva. masze naTqvamia: `da piri misi arRara mwuxare
iyo~ (1 mef. 1, 18). amitom RmerTs misi Txovna ar daviw-
yebia da saTxovari (Ze), romelic misTvis aseTi sasur-
veli iyo, ar moaklo.
Tavi mesamoce
sxvaTa codvebis mitevebisTvis, rom Cvenc
Segvendos Cveni codvebi
imisi codnac gmarTebs, rom codvaTa mitevebas mar-
Tlad mxolod is iTxovs, vinc Tavis winaaRmdeg Cadenil
codvebs miutevebs, radgan saxarebis mixedviT ZRveni
iqamde ar Seiwireba, vidre sulidan mtroba ar ganidev-
286
neba: `ukueTu Seswirvide Sesawiravsa sakurTxevelsa
zeda da mun mogeÃsenos Sen, viTarmed ZmaÁ Seni gul-ZÂr
raÁme ars SenTÂs, dauteve Sesawiravi igi sakurTxevel-
sa mas da mived da daege pirvelad Zmasa Sensa da maSin
moved da Sewire Sesawiravi Seni~ (maT. 5, 23-24). aqedan
cxadia, rom Tuki SesawiravisTvis Secodeba migeteveba,
raoden mZimea mtrobis codva, romlis gamo TviT Sesa-
wiravi ar Seiwireba. amgvarad, moyvass suliT unda miv-
marToT, ragind Cvengan Sors imyofebodes da Cvens mi-
marT rogori ganawyenebulic ar unda iyos, suliT dav-
morCildeT, simdabliTa da keTilganwyobiT guli mo-
vulboT, raTa Semoqmedmac, romelmac Cveni codvebisaT-
vis Sesawiravi unda Seiwiros, Segvindos, rodesac Cveni
gulis amgvar keTilganwyobilebas ixilavs (maT. 18, 27).
Cven WeSmaritebis sityviT ganviswavleT, romelic
amowmebs, rom monas, romelsac batonis aTi aTasi ta-
lanti emarTa, sinanulis Semdeg misgan vali srulad
Seendo, magram imisTvis, rom Tanamonas asi dinari ar
Seundo, ebrZana mitevebuli vali srulad gadaexada.
aqedan cxadad Cans, Tuki Cvens winaaRmdeg SemcodeT mTe-
li guliT ar mivutevebT, maSin Cvenc kvlav mogvTxoven
imas, rac sinanulis Semdeg Segvendo. amgvarad, vidre
jer kidev dro gvaqvs, vidre msajuli sulgrZelebs da
Cveni gulebis gamomcdeli Cvens moqcevas elis, sastiki
guli cremliT movilboT da moyvasis mimarT keTilgan-
wyobilebiTa da siyvaruliT ganvewyoT. damajereblad
SemiZlia vTqva, rom sikvdilis Semdeg Cveni sulis sao-
xad macxovnebeli msxverplis Sewirva aucilebeli aRar
iqneba, Tuki sikvdilamde sakuTar Tavs RmrTisaTvis Se-
wirul msxverplad vaqcevT.
287
wigni dasabeWdad momzadda
gamomcemloba `xarebaSi~
288