Kuratorium Oświaty w Bydgoszczy -------------------------------------------------------------------------------------

1

Wojewódzki Konkurs Przedmiotowy z Geografii dla uczniów szkół podstawowych w roku szkolnym 2019/2020

Etap wojewódzki – data 03.03.2020 r.

Kod ucznia: _______ Wynik: _______/100 pkt.

Instrukcja dla ucznia

Zanim przystąpisz do rozwiązywania testu, przeczytaj uważnie poniższą instrukcję.

1. Wpisz w wyznaczonym miejscu powyżej swój kod ustalony przez Komisję Konkursową. Nie

wpisuj swojego imienia i nazwiska.

2. Przed rozpoczęciem pracy sprawdź, czy twój arkusz testowy jest kompletny. Niniejszy arkusz

testowy składa się z 17 stron i zawiera 35 zadań. Jeśli zauważysz jakiekolwiek braki lub błędy

w druku, zgłoś je natychmiast Komisji Konkursowej.

3. Przeczytaj uważnie i ze zrozumieniem polecenia i wskazówki do każdego zadania.

4. Odpowiedzi zapisuj długopisem z czarnym lub niebieskim tuszem.

5. Dbaj o czytelność pisma i precyzję odpowiedzi. W zadaniach wielokrotnego wyboru poprawne

odpowiedzi zaznaczaj zgodnie z poleceniem.

6. Nie używaj korektora. Jeżeli pomylisz się, błędną odpowiedź otocz kółkiem

i ponownie udziel poprawnej odpowiedzi. Oceniane będą tylko odpowiedzi, które zostały

zaznaczone lub wpisane zgodnie z poleceniem i umieszczone w miejscu do tego

przeznaczonym.

7. Przy każdym zadaniu podano maksymalną liczbę punktów, którą można uzyskać.

8. Na ostatniej stronie testu znajdziesz miejsce na brudnopis.

Brudnopis nie podlega ocenie.

9. Pracuj samodzielnie.

10. Nie wolno wnosić telefonów komórkowych na konkurs.

11. Całkowity czas na wykonanie testu pisemnego wynosi 90 minut.

Kuratorium Oświaty w Bydgoszczy -------------------------------------------------------------------------------------

2

Zadanie 1. (0 – 4 p.)

Na mapie Antarktydy zaznaczono położenie czterech stacji badawczych i najwyższego

szczytu na kontynencie. Na podstawie: Internet, Wikipedia

A – Uzupełnij zdania nazwami kierunków geograficznych.

Polarnicy ze stacji Amundsen - Scott, aby zdobyć najwyższy szczyt Antarktydy – Vinson,

muszą udać się w kierunku ................................................. natomiast, polarnicy z polskiej

stacji badawczej powinni wędrować w kierunku ………..…………………………..…….….. .

B – Wybierz odpowiedź. Gdyby lokalizację stacji Byrd przesunięto o 10o na północ i 10o na

wschód, to jej współrzędne byłyby następujące:

A - 70oN, 100oE B - 110oS, 70oE C - 70oS, 110oW D - 90o S, 110oE

C – Stacja badawcza, w której zanotowano rekordowo niską temperaturę powietrza, położona

jest na 790 szerokości geograficznej południowej i na 1070 długości geograficznej

wschodniej. Odczytaj i zapisz jej nazwę.

Odpowiedź: …………………………………………..

Zadanie 2. (0 – 2 p.)

Na podstawie współrzędnych geograficznych Torunia opisz oczko siatki kartograficznej

wartościami dwóch południków i dwóch równoleżników.

Toruń - 53o02’N, 18o42’ E

Kuratorium Oświaty w Bydgoszczy -------------------------------------------------------------------------------------

3

Zadanie 3. (0 – 9 p.)

Na schemacie literami A - G oznaczono kontynenty. Na podstawie: Planeta Nowa 5, Nowa Era, 2018

A – Do każdego opisu przyporządkuj kontynent dopisując właściwą literę.

Kontynent ma słabo rozwiniętą linię brzegową. Góry mają przebieg południkowy i wyróżniają się dużą aktywnością sejsmiczną. Występuje tu wiele czynnych wulkanów.

Kontynent ma bardzo dobrze rozwiniętą linię brzegową, szczególnie na północy, gdzie występują liczne archipelagi. Z jednym z nich sąsiaduje największa wyspa świata.

Ponad połowę powierzchni kontynentu zajmują obszary wyżynne rozdzielone przez rozległe kotliny. We wschodniej części występują wielkie rowy tektoniczne.

Kontynent jest ubogi w wody powierzchniowe. Większość rzek i jezior ma charakter okresowy lub epizodyczny, ale w podłożu znajdują się ogromne baseny artezyjskie.

B – Do każdego kontynentu przyporządkuj jeden lub dwa obiekty geograficzne dopisując do oznaczeń literowych kontynentów odpowiednie cyfry.

Zadanie 4. (0 – 2 p.)

Dokończ zdania wpisując nazwy własne obiektów geograficznych.

Cieśnina nazwana imieniem dowódcy wyprawy, która jako pierwsza opłynęła Ziemię,

dostarczając dowodu na kulistość naszej planety to Cieśnina ………………………………. .

Najdalej na południe wysunięty przylądek Afryki, odkryty przez Vasco da Gamę w drodze do

Indii to Przylądek ……………………..………………….. .

1 - Kuba 2 - Denali 3 - Erebus 4 - Przylądek Horn 5 - Wodospady Wiktorii

6 - Gobi 7 - Pamir 8 - Titicaca 9 - Przylądek Roca 10 - Nowa Zelandia

A B C D E F G

Kuratorium Oświaty w Bydgoszczy -------------------------------------------------------------------------------------

4

Zadanie 5. (0 – 8 p.)

Na mapie wyróżniono linię A oraz południk 20oE, wzdłuż którego wykonano profil

hipsometryczny.

Na podstawie: Atlas geograficzny, WSiP, Warszawa 2016.

A – Z podanych krain geograficznych wybierz pięć i uzupełnij powyższy schemat tak, aby

krainy geograficzne były uporządkowane wzdłuż wyróżnionej na mapie linii A.

Krainy geograficzne: Apeniny, Bałkany, Masyw Centralny, Nizina Wschodnioeuropejska, Pireneje, Wielka Nizina Węgierska, Wyżyna Bawarska.

B – Z wyróżnionych na profilu hipsometrycznym sześciu lokalizacji, wybierz trzy i opisz je

literami A – C tak, aby wskazywały położenie podanych obiektów geograficznych.

A - Morze Bałtyckie B - Góry Dynarskie C - Wielka Nizina Węgierska

Kuratorium Oświaty w Bydgoszczy -------------------------------------------------------------------------------------

5

Zadanie 6. (0 – 5 p.)

Na mapie cyframi wyróżniono trzy państwa położone nad Morzem Bałtyckim.

Na podstawie: Atlas geograficzny,

WSiP, Warszawa 2016.

A – Zapisz nazwy wyróżnionych państw i ich stolic.

1 - ……………………………………., stolica - …………………………………

2 - ……………………………………., stolica - …………………………………

3 - ……………………………………., stolica - …………………………………

B - Wybierz dwie odpowiedzi. Zasolenie wody w Morzu Bałtyckim byłoby wyższe, gdyby:

A – wzrosła roczna suma opadów na obszarze zlewiska Bałtyku,

B – obniżyła się roczna suma opadów na obszarze zlewiska Bałtyku,

C – wzrosła średnia roczna temperatura powietrza na obszarze zlewiska Bałtyku,

D – obniżyła się średnia roczna temperatura powietrza na obszarze zlewiska Bałtyku.

Zadanie 7. (0 – 3 p.)

Wybierz zestaw, w którym są tylko kraje:

• położone nad Dunajem

A – Austria, Czechy B – Serbia, Albania C – Niemcy, Węgry D – Grecja, Szwajcaria

• położone na Półwyspie Bałkańskim

A – Austria, Czechy B – Serbia, Albania C – Niemcy, Węgry D – Grecja, Szwajcaria

• śródlądowe, czyli bez dostępu do morza

A – Austria, Czechy B – Serbia, Albania C – Niemcy, Węgry D – Grecja, Szwajcaria

Kuratorium Oświaty w Bydgoszczy -------------------------------------------------------------------------------------

6

Zadanie 8. (0 – 3 p.)

Połącz w pary cechy położenia geograficznego Polski z jego przyrodniczymi konsekwencjami.

Cechy położenia: Konsekwencje:

A - na półkuli północnej, 1 - występowanie pór roku,

B - w umiarkowanej strefie oświetlenia, 2 - duża zmienność pogody,

C - na obszarze objętym zlodowaceniami, 3 - przewaga gleb bielicowych i brunatnych,

D - w strefie napływu morskich i kontynentalnych

mas powietrza atmosferycznego.

4 - górowanie Słońca po południowej

stronie nieba.

Odpowiedź: A - …….., B - ………, C - ………, D - ……... .

Zadanie 9. (0 – 1 p.)

Napisz, gdzie autor zrobił błąd na rysunku przedstawiającym zależność między temperaturą

powietrza, a wysokością nad poziomem morza w Tatrach, podczas występowania wiatru

halnego.

Odpowiedź: ………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………….

Zadanie 10. (0 – 2 p.)

Uporządkuj podane wydarzenia w dziejach geologicznych obszaru Polski od najstarszego

do najmłodszego. Wpisz w kratki kolejne cyfry.

1 - Fałdowanie Karpat.

2 - Początek tworzenia się pokładów węgla kamiennego.

3 - Powstanie Morza Bałtyckiego.

4 - Rozwój lodowców górskich w Tatrach i Sudetach.

5 - Wypiętrzenie Gór Świętokrzyskich.

najstarsze najmłodsze

Kuratorium Oświaty w Bydgoszczy -------------------------------------------------------------------------------------

7

Zadanie 11. (0 – 3 p.)

Oceń prawdziwość każdego zdania. We właściwe okna tabeli wpisz znak „X” Na podstawie: Geografia 8, WSiP, Warszawa 2018

Zadanie 12. (0 – 2 p.)

Wybierz odpowiedź A. lub B. i jej rozszerzenie 1. lub 2.

Jednym z naturalnych żywiołów często nawiedzających Wyspy Japońskie są

Prawda Fałsz

Na obszarze przedstawionym na mapie ma miejsce większość

trzęsień ziemi występujących na kuli ziemskiej.

Rowy oceaniczne występują wtedy, gdy płyty litosfery odsuwają się

od siebie.

Wśród rowów oceanicznych oznaczonych literami A - D znajduje

się najgłębszy rów oceaniczny na świecie – Rów Mariański.

A. tornada,

czyli

1. tworzące się nad oceanem cyklony tropikalne - silne wiatry wiejące z ogromną prędkością, przynoszące obfite opady.

B. tajfuny, 2. powstające nad lądem wielkie trąby powietrza, w których prędkość wiatru jest olbrzymia.

Kuratorium Oświaty w Bydgoszczy -------------------------------------------------------------------------------------

8

Zadanie 13. (0 – 6 p.)

Mapa przedstawia położenie Islandii na granicy płyt litosfery, a zdjęcia 1 - 3 wybrane

atrakcje turystyczne.

Na podstawi: Planeta Nowa 6, Nowa Era, 2018. Zdjęcia: Internet, Grafika

1 - …………………………….

2 - …………………………………………

3 - ……………..………………………….

A – Zapisz nazwy form lub zjawisk, które są atrakcjami turystycznymi Islandii.

B – Skreśl część pogrubionego tekstu tak, aby poniższe zdania były prawidłowe.

Islandia położona jest w strefie ryftu Północnoatlantyckiego. Kierunki przemieszczania się płyt

poprawnie wskazują strzałki A / B / C / D. Na mapie numerem 1 oznaczono płytę

północnoamerykańską, a numerem 2 płytę afrykańską / euroazjatycką. Skutkiem przemieszczania

się płyt litosfery jest występowanie atrakcji przedstawionych na zdjęciach 1 i 2 / 1 i 3 / 2 i 3.

Kuratorium Oświaty w Bydgoszczy -------------------------------------------------------------------------------------

9

Zadanie 14. (0 – 3 p.)

Na mapie przedstawiono zlewiska oceanów i obszary bezodpływowe na świecie. Oceń

prawdziwość każdego zdania, we właściwe okna tabeli wpisz znak „X”.

Zadanie 15. (0 – 3 p.)

Wybierz zestaw, w którym obie rzeki:

• Płyną na obszarze bezodpływowym:

A – Wołga i Ural, B – Indus i Murray, C – Jangcy i Nil, D – Missisipi i Lena.

• Należą do zlewiska Oceanu Indyjskiego:

A – Wołga i Ural, B – Indus i Murray, C – Jangcy i Nil, D – Missisipi i Lena.

• Są najdłuższymi rzekami na kontynencie, na którym płyną:

A – Wołga i Ural, B – Indus i Murray, C – Jangcy i Nil, D – Missisipi i Lena.

Prawda Fałsz

Obszar Azji należy do zlewisk czterech oceanów.

Obszary bezodpływowe występują na wszystkich zamieszkanych

kontynentach.

Największym naturalnym zbiornikiem wodnym na obszarach

bezodpływowych jest Jezioro Aralskie.

Kuratorium Oświaty w Bydgoszczy -------------------------------------------------------------------------------------

10

Zadanie 16. (0 – 2 p.)

Podpisz każdy rysunek nazwą typu ujścia rzecznego.

Na podstawie: Geografia w gimnazjum, Praca zbiorowa, WS i P, Warszawa 2011

1 - ……………………………………. 2 - ………………………………………

Zadanie 17. (0 – 3 p.)

Porównaj wybrane cechy rzeki górskiej (bieg górny) z cechami rzeki nizinnej (bieg dolny).

W każdym zestawieniu wybierz znak > lub < tak, aby porównanie zawierało poprawne

informacje.

Zadanie 18. (0 – 3 p.)

Na mapie zaznaczono zasięgi trzech zlodowaceń.

Na podstawie: M. Chrabecki, M. Dudaczyk,

Geografia, Operon, Gdynia 2010

A – Wybierz odpowiedź A lub B i jej rozszerzenie 1 lub 2.

Północną granicę obszaru rzeźby staroglacjalnej na obszarze Polski wyznacza maksymalny zasięg zlodowacenia:

B – Na mapie zakreskuj cały obszar Polski objęty zlodowaceniem środkowopolskim.

Większy spadek rzeka górska > < rzeka nizinna

Szersze koryto rzeka górska > < rzeka nizinna

Szybszy nurt rzeka górska > < rzeka nizinna

A północnopolskiego (Wisły), który na mapie oznaczono sygnaturą

1

B środkowopolskiego (Odry), 2

Kuratorium Oświaty w Bydgoszczy -------------------------------------------------------------------------------------

11

Zadanie 19. (0 – 3 p.)

Do podanej krainy geograficznej dopisz numer pasa rzeźby, którym jest ona położona. Na podstawie: E. Dudek, J. Wójcik, Geografia 3, Wydawnictwo Edukacyjne WIKING, Wrocław 2006.

Zadanie 20. (0 – 2 p.)

Podpisz na zdjęciu dwie, wskazane strzałkami, formy terenu charakterystyczne dla

krajobrazu wysokogórskiego Tatr.

Źródło: Internet, Grafika

Zadanie 21. (0 – 4 p.)

Wybierz i wpisz na schemat numery tych atrakcji turystycznych, które znajdują się w Tatrach.

1 – Błędne Skały 5 – Klif Redłowski 2 – Dolina Kościeliska 6 – Maczuga Herkulesa 3 – Kasprowy Wierch 7 – Przełom Dunajca 4 – Jaskinia Mroźna 8 – Wielka Siklawa

Roztocze - ……..…

Kotlina Kłodzka - ………..

Niecka Nidziańska - ……….

Kuratorium Oświaty w Bydgoszczy -------------------------------------------------------------------------------------

12

Zadanie 22. (0 – 3 p.)

Na mapie zaznaczono położenie wybranych obiektów znajdujących się na Liście Światowego

Dziedzictwa Przyrodniczego i Kulturowego UNESCO. Uzupełnij tabelę.

Na podstawie: Atlas geograficzny,

WSiP, Warszawa 2016.

Zadanie 23. (0 – 2 p.)

Pod schematami wpisz nazwy typów zespołów miejskich występujących w Polsce.

Zadanie 24. (0 – 2p.)

Wybierz oznaczenia autostrad, które łączą podane pary miast.

Łódź i Gdańsk autostrada A 1 / autostrada A 2 / autostrada A 3 / autostrada A 4

Wrocław i Rzeszów autostrada A 1 / autostrada A 2 / autostrada A 3 / autostrada A 4

Obiekty Miejscowość Nr na mapie

Zamek krzyżacki, największa średniowieczna, ceglana twierdza w Europie.

Dwie zabytkowe kopalnie soli kamiennej.

Historyczne centrum miasta, odbudowane po całkowitym zniszczeniu w czasie II wojny światowej.

Kuratorium Oświaty w Bydgoszczy -------------------------------------------------------------------------------------

13

Zadanie 25. (0 – 1 p.)

Wybierz odpowiedź. Który czynnik nie decyduje o lokalizacji zakładów przemysłu

zaawansowanych technologii?

A – Możliwość zatrudnienia wysoko wykwalifikowanych pracowników.

B – Łatwy dostęp do lotnisk, autostrad, sieci telefonicznych i Internetu.

C – Występowanie dużej ilości różnorodnych surowców mineralnych.

D – Czyste środowisko potrzebne w procesie produkcyjnym oraz zapewniające

dobre warunki mieszkaniowe i rekreacyjne dla pracowników.

Zadanie 26. (0 – 2 p.)

Połącz w pary surowce mineralne z miejscem ich występowania.

Odpowiedź: A - ……, B - ……., C - ……. .

Zadanie 27. (0 – 3 p.)

Na mapie zaznaczono największe elektrownie w Polsce.

A – Podaj główny czynnik lokalizacji elektrowni o największej mocy

Odpowiedź: ………………………………………………………………………………

B – Dla elektrowni wymienionych w tabeli wybierz główne źródło wykorzystywane do

wytwarzania energii elektrycznej.

Elektrownia Źródło energii

Rybnik węgiel brunatny / węgiel kamienny / uran / woda płynąca / wiatr

Solina węgiel brunatny / węgiel kamienny / uran / woda płynąca / wiatr

A - sól kamienna 1 - okolice Lubina B - rudy miedzi 2 - okolice Kłodawy C - rudy żelaza 3 - okolice Suwałk

Kuratorium Oświaty w Bydgoszczy -------------------------------------------------------------------------------------

14

Zadanie 28. (0 – 1 p.)

Wybierz odpowiedź. Występowanie węgla kamiennego w Polsce świadczy o tym, że obszar

naszego kraju:

A – był zalewany morzem. C – obejmowały intensywne wybuchy wulkanów.

B – objęty był zlodowaceniem. D – miał ciepły, wilgotny klimat i bujną roślinność.

Zadanie 29. (0 – 3 p.)

Do profilu glebowego dobierz nazwę gleby i oceń jej przydatność rolniczą. Uzupełnij tabelę

odpowiednimi nazwami wybranymi z poniższych.

Typ gleby: bielica, czarnoziem, mada, rędzina.

Przydatność rolnicza: bardzo dobra, dobra, słaba.

Źródło: E. Dudek, J. Wójcik, Geografia 3, Wydawnictwo Edukacyjne WIKING, Wrocław 2006

Profil glebowy

Typ gleby

Przydatność rolnicza

Zadanie 30. (0 – 3 p.)

Wskaż zboże, które ma wyższy udział w ogólnej powierzchni zasiewów na obszarach

wymienionych w tabeli. Wpisz znak „X” w odpowiednie komórki tabeli.

Obszar Pszenica Żyto

Nizina Podlaska i Nizina Mazowiecka

Nizina Śląska i Wyżyna Lubelska

Obszary charakteryzujące się występowaniem gleb, które utworzyły się na lessach pod wpływem roślinności trawiastej.

Kuratorium Oświaty w Bydgoszczy -------------------------------------------------------------------------------------

15

Zadanie 31. (0 – 2 p.)

Na podstawie analizy wykresu przedstawiającego udział państw w światowym wydobyciu

ropy naftowej w 2016 roku. Uzupełnij zdania.

Na podstawie: www.dlanauczyciela.pl

Udział państw Bliskiego Wschodu w światowym wydobyciu ropy naftowej wynosi około ............ %.

Największe wydobycie poza obszarem Bliskiego Wschodu odnotowano w ....................................... .

Zadanie 32. (0 – 1 p.)

Wybierz odpowiedź. Na mapie literami A - C zaznaczono miejsca występowania: Na podstawie: www.dlanauczyciela.pl

A – najbogatszych pokładów ropy naftowej,

B – intensywnej produkcji rolnej, szczególnie ryżu,

C – dużych zakładów przemysłu nowoczesnych technologii,

D – niektórych współczesnych konfliktów zbrojnych.

Zadanie 33. (0 – 1 p.)

Wybierz odpowiedź. Które z poniższych stwierdzeń nie charakteryzuje kontrastów

społecznych i gospodarczych w Indiach?

A – U podnóża najwyższych gór znajduje się nisko położona Nizina Gangesu.

B – W dużych miastach luksusowe rezydencje sąsiadują ze slumsami.

C – Około 30% ludności stanowią analfabeci, a wiele uczelni kształci młodzież na

najwyższym światowym poziomie.

B – Rozwijają się ośrodki przemysłu wysokiej technologii, a na wsiach stosuje się

prymitywne metody uprawy ziemi.

Kuratorium Oświaty w Bydgoszczy -------------------------------------------------------------------------------------

16

Zadanie 34. (0 – 2 p.)

Rysunek przedstawia zwierzęta, które stanowią jeden z walorów przyrodniczych rozwoju

turystyki w Afryce.

Na podstawie: Planeta Nowa 5,

Nowa Era, 2018

A – Rozpoznaj i zapisz nazwę formacji roślinnej, dla której są one charakterystyczne.

Odpowiedź: ………………..………………….………

B – Wybierz klimatogram przedstawiający roczny przebieg temperatury powietrza i opadów

na tym obszarze.

Zadanie 35. (0 – 1 p.)

Wybierz odpowiedź. Który rysunek przedstawia układ wiatrów stałych (pasatów) w strefie

międzyzwrotnikowej?

Kuratorium Oświaty w Bydgoszczy -------------------------------------------------------------------------------------

17

Brudnopis