WOJSKO?WOJSKO?WOJSKO?WOJSKO?WOJSKO?

NIE DZIĘKUJĘ!Wydanie II

WOJSKO? NIE DZIĘKUJĘ!WOJSKO? NIE DZIĘKUJĘ!WOJSKO? NIE DZIĘKUJĘ!WOJSKO? NIE DZIĘKUJĘ!WOJSKO? NIE DZIĘKUJĘ!

Poradnik dla punktów doractwaantymilitarnego

Opracowanie: Damian Kaczmareke-mail: damian-k@o2.pl

Poznańska Koalicja Antywojennae-mail: antywojenna@rozbrat.org

adres koresp. P.O. Box 5, 60-966 Poznań 31www.antywojenna.prv.pl

Biblioteka Anarchistycznatel. (0..61) 8484672 - czynny podczas dyżurów

e-mail: biblioteka@rozbrat.org

Część tekstów opracowana na podstawie:Jacek Sobczak "Wybrane zagadnienia

ustawy o powszechnym obowiązkuobrony RP", Wojciech Modzelewski

"Pacyfizm. Wzory i naśladowcy"

Wydanie IIPoznań 2006 r.

Ten utwór objęty jest licencją Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 2.5 Poland. Aby

zobaczyć kopię niniejszej licencji przejdź na stronęhttp://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/2.5/pl/

ISBN 83-922180-1-9

Maciej Hojakos. Czecha 17/861-287 Poznań

Michał Wojcieszakos. Łokietka 8/7661-616 Poznań

Oficyna Wydalnicza Bractwa „Trojka”

e-mail: bractwo_trojka@wp.plwww.bractwotrojka.prv.pl

"Wszędzie i zawsze polscyanarchiści wołać będą z całej piersi:

Precz z armią, choćby polską!Precz z wszelkim militaryzmem!"

Józef Zieliński, 1906 r.

"Służba wojskowa mimo wszelkich starań,by ukryć ich istotne znaczenie, jest służbą

tak samo, a nawet bardziej haniebną,niż służba i tytuł kata: gdyż kat gotów

jest zabijać tylko ludzi uznanych za szkodnikówi zbrodniarzy, a wojsko obiecuje zabijać

wszystkich ludzi, których każe mu się zabijać,gdyby to nawet byli najbliżsi mu i najlepsi ludzie"

Lew Tołstoj, 1909 r.

"Najbardziej demokratyczne są ustroje,w których armia (a więc i władza) jestsłaba, a naciski oddolne i aktywność

społeczeństwa duże(...) nie możemy zapomnieć,że największym wrogiem samorządności

jest wojsko(...) Zlikwidowanie wojska,nie jego przebudowa, odnowa czy

zamiana dowódców, ale zlikwidowanie wojskaw ogóle, powinna być zasadniczym

celem prowadzonej przez nas walki"

Ruch Społeczeństwa Alternatywnego, 1985 r.

I. WSTĘP .......................................................................................... str. 8

II. PORADNIK- Rejestracja przedpoborowych ............................................................ str. 11- Komisja poborowa i lekarska ............................................................. str. 11- Odroczenie ze względu na naukę ..................................................... str. 11- Odroczenie ze względu na opiekę nadczłonkiem rodziny .................................................................................. str. 12- Inne odroczenia ................................................................................... str. 12- Przeniesienie do rezerwy bez odbyciasłużby wojskowej ................................................................................... str. 12- Total objector ....................................................................................... str. 13- SŁUŻBA ZASTĘPCZA ......................................................................... str. 14- Gdzie składać wniosek ....................................................................... str. 15- Jak powinien wyglądać wniosek ....................................................... str. 15- Komisja Wojewódzka Do Spraw SłużbyZastępczej ............................................................................................... str. 16- Co może Cię spotkać "na komisji" ..................................................... str. 17- Odwołanie od decyzji komisji ............................................................ str. 19- Skarga do NSA ................................................................................... str. 20- Co dalej? .............................................................................................. str. 20

III. WZORY PISM

1. WZORY SKARG I WNIOSKÓW WPOSTĘPOWANIU USTALAJĄCYM KATEGORIĘ ZDROWIA ............... str. 21- Wniosek o zmianę ostatecznego orzeczenia wsprawie ustalenia zdolności do czynnej służby wojskowej ................. str. 21- Odwołanie od orzeczenia powiatowej komisji lekarskiej .................. str. 21- Skarga do NSA na orzeczenie WojewódzkiejKomisji Lekarskiej .................................................................................. str. 22

2. WZORY PISM W POSTĘPOWANIUO UDZIELENIE ODROCZENIA .............................................................. str. 23- Wniosek o odroczenie zasadniczej służby wojskowejze względu na konieczność sprawowania bezpośredniejopieki nad członkiem rodziny ............................................................... str. 23- Odwołanie od decyzji odmawiającejudzielenia odroczenia ............................................................................ str. 24- Skarga do NSA na decyzję odmawiającąudzielenia odroczenia ............................................................................ str. 24

SPIS TREŚCI

- Wniosek o udzielenie odroczenia w związkuz zaistnieniem trudnej sytuacji rodzinnej ............................................... str. 25

3. WZORY PODAŃ O SŁUŻBĘ ZASTĘPCZĄ ................................... str. 26

4. WZORY ODWOŁAŃ PODCZASPROCEDURY PRZYZNAWANIA SŁUŻBY ZASTĘPCZEJ ....................... str. 30- Odwołanie od orzeczenia Komisji Wojewódzkiejds. Służby Zastępczej .............................................................................. str. 30- Skarga do NSA na orzeczenie Komisji ................................................ str. 32

5. WZORY INNYCH PRZYDATNYCHWNIOSKÓW I ODWOŁAŃ ....................................................................... str. 34- Skarga na naruszenie praworządności przezurzędnika WKU ........................................................................................ str. 34- Wniosek o dopuszczenie dowodu z opiniibiegłego psychologa ............................................................................. str. 35- Pełnomocnictwo .................................................................................. str. 35- Wniosek dowodowy .............................................................................. str. 35- Wniosek o przywrócenie terminu ........................................................ str. 35- Wniosek o przywrócenie terminu downiesienia odwołania ............................................................................... str. 35- Skarga do NSA na odmowę przywrócenia terminudo wniesienia odwołania ......................................................................... str. 37

IV. AKTY PRAWNE

Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r.o służbie zastępczej (fragmenty) ............................................................ str. 38

Fragmenty ustawy o powszechnym obowiązkuobrony RP z uwzględnieniem zmian z 29 lipca 2005 r. .......................... str. 49

Kodeks postępowania administracyjnego(fragmenty) ............................................................................................... str. 55

Ustawa o gwarancjach wolności sumieniai wyznania (fragmenty) ............................................................................ str. 58

Inne przydatne ustawy i rozporządzenia .......................................... str. 58

V. ANEKS

Sporne interpretacje ustawy o służbie zastępczej ........................... str. 60Wyrok N.S.A. z 17 kwietnia 1991 r. w

sprawie odmowy skierowania do służby zastępczej ............................ str. 69Poznańska Koalicja Antywojenna ...................................................... str. 74

WS

TĘ

P8

1. Do kogo kierowana jest ta broszura?

Książeczkę tą kierujemy do osób i organizacji zajmujących lub chcącychzajmować się poradnictwem dla mających kłopoty, ogólnie to ujmując, zarmią. Taka aktywność stała się już w Polsce tradycją działalnościantymilitarnej. Jest praktycznym wyrazem antymilitarystycznego "minimumprogramowego" gdzie ograniczenie i zniesienie przymusowego poborupowinno być wstępem do zniesienia armii, jako instytucji, w ogóle. Niestetydziałalność "objectorskich" punktów porad w ostatnich latach znaczącoosłabła, przy jednoczesnym pogorszeniu się sytuacji głównie w obszarzeinstytucji służby zastępczej.

Sytuacja ta ma wiele przyczyn, jednak na pewno jedną z nich sązagmatwane i często zmieniane przepisy prawne.

Mamy nadzieje, że ta broszura przyczyni się do zmiany tego stanu rzeczy.Jednocześnie będziemy wdzięczni za wszelkie uwagi, co do jej treści, gdyżchcielibyśmy, aby była ona co pewien czas aktualizowana. Publikacja niejest tworzona przez "zawodowców", jej treść jest częściowo wynikiemdośwadczenia zdobytego przy prowadzeniu tego typu działalności.

W żadnym wypadku nie należy traktować broszury jako akceptacji dlaprzepisów prawnych czy też biernego pogodzeniem się z ich istnieniem.Należy też pamiętać, aby nie stwarzać takiego wrażenia wobec osób, którymudzielamy pomocy. Poza udzieleniem porady, powinno się ich takżeinformować o powodach, dla których zajmujemy się taką działalnością orazzachęcać do bliższego zainteresowania antymilitaryzmem, czy też czynnegowłączenia się do ruchu. Punkty porad powinny być jedynie wycinkiemnaszych działań i poza wymiarem praktycznym powinniśmy traktować jejako formę propagowania naszej aktywności.

2. Co znajdziesz w broszurze?

Niniejsze, drugie, wydanie ukazuje się na początku czerwca 2006 r. Wstosunku do wydania pierwszego zostało poprawione i uzupełnione.

Broszurę można podzielić na trzy główne części. Pierwszą z nich jest"Poradnik". Jest to w miarę zwięzły opis etapów związanych z przymusowympoborem do wojska, praw poborowych oraz praktycznej działalnościorganów wojskowych. Drugą część stanowią wzory pism, podań, odwołańi skarg przydatnych w kontaktach z władzami. Jej, swego rodzaju,

WSTĘP

9

WS

TĘ

P

uzupełnieniem jest aneks z tekstami: "Sporne interpretacje ustawy o służbiezastępczej" oraz "Wyrok NSA z 17.04.1991". Można w nich znaleźć przydatneargumenty w procedurze odwoławczej w przypadku negatwnegorozstrzygnięcia w sprawach o przyznanie slużby zastępczej w pierwszejinstancji. W trzeciej części znajdują się fragmenty i opisy ważniejszych aktówprawnych związanych z tematyką niniejszej publikacji.

3. Dlaczego wydaliśmy broszurę czyli jak wygląda armiaw 2005 roku.

13 lipca 1988 r. dzięki energicznej kampanii ruchu "Wolność i Pokój"sprzeciw wobec służby wojskowej i możliwość odpracowania wojska wramach służby zastępczej zostały zapisane w polskim prawodawstwie.Jednak już wtedy środowiska związane głownie z ruchem anarchistycznymi radykalnie ekologicznym uznały przepisy za niewystarczające. Zarówno,jeśli chodzi o procedurę administracyjną i urzędniczą samowolę, jak i osam fakt niewolniczego charakteru służby. Od tamtego czasu sytuacja wwielu przypadkach uległa pogorszeniu.

Ustawa o służbie zastępczej uchwalona w 2003 roku pozostawiłakomisje, których absurdalnym zadaniem jest orzekanie czy dana osobama poglądy, jakie deklaruje czy też nie.

Działanie komisji w praktyce pokazują przede wszystkim dane.Przyznawanie służby jest uznaniowe i zależy od ich "widzimisie". W całymkraju w 2004 roku złożone zostały 3692 wnioski, z czego negatywnierozpatrzono, aż 2050 z nich.

Odrzucając irracjonalny pogląd jakoby Komisje rozpatrujące wnioskimogły w sposób obiektywny ocenić czy ktoś posiada deklarowane poglądyczy nie (w ten sposób możliwe jest, co najwyżej sprawdzenie umiejętnościjasnego formułowania myśli czy elokwencji), można wysnuć wniosek, żeprzy orzeczeniach Komisje kierują się "zamówieniem" WojewódzkichUrzędów Pracy. Większa część pieniędzy, które za prace otrzymująpoborowi wykładana jest z budżetu państwa, WUP otrzymuje te pieniądzena początku roku logicznym wydaję się, więc wniosek, że KomisjeWojewódzkie ds. Służby Zastępczej już przed pierwszym posiedzeniem wdanym roku wiedzą, jaka ilość poborowych będzie mogła być zatrudnionai ten fakt staje się głównym kryterium wydawania pozytywnych orzeczeń.Bez względu na to ile wniosków jest składanych w poszczególnychwojewództwach służbę zastępczą otrzymuje podobna liczba poborowychnp. w Wielkopolsce na 1102 wnioski 244 osoby, w Zachodniopomorskimna 391 wniosków 243 osoby, w Dolnośląskim na 349 wniosków 258 osóbitd. - poza województwami gdzie liczba samych wniosków jest dużo niższa.

WS

TĘ

P10 Samą służbę zastępczą traktuje się w Polsce jak formę represji. Na dzień

dzisiejszy jest ona 2 razy dłuższa od służby zasadniczej (trwa 18 miesięcy).Międzynarodowe konwencje ratyfikowane przez Polskę zakazują takiegotraktowania służby zastępczej. Po koniec października 2004 r. Komitet PrawCzłowieka ONZ zalecił jaj skrócenie tak by "nie miała ona charakteru represji".W tamtym okresie stosunek służby zastępczej do służby zasadniczej byłbardziej korzystny (11 do 18 miesięcy). Przedstawiciel Ministerstwa SprawZagranicznych Janusz Stańczyk powiedział wtedy, że zalecenia ONZ dlaPolski należy traktować jako zobowiązujące.

Jednak w nowelizacji ustawy o powszechnym obowiązku obrony RPuchwalonej przez sejm 29 lipca 2005 r. jednak nie uznano konieczności jejskrócenie. Za to znalazł się w niej kolejny punkt dyskryminujący osobystarające się o służbę zastępczą. Będą one musiały czekać na ewentualneprzeniesienie do rezerwy bez odbycia służby 3 lata, podczas gdy "zwykli"poborowi 18 miesięcy.

Rozporządzeniem Rady Ministrów z 11.08.2004 r. wykluczonoodbywających służbę zastępczą z grona osób którym przysługują zasiłkina utrzymanie członków rodziny, natomiast z dniem wejścia w życie ustawyo służbie zastępczej tj. od 1 stycznia 2004 roku władze miejskie nie mogąwydawać decyzji o uznaniu poborowych służby zastępczej za posiadającychna wyłącznym utrzymaniu członków rodziny, przyznawaniu zasiłków oraznależności i opłat mieszkaniowych. Takie uprawnienia posiadają jedynierodziny poborowych służby zasadniczej. A więc osoby mające nautrzymaniu rodzinę, zostały tym samym praktycznie pozbawione środkówdo życia, wynagrodzenie netto za pracę w ramach służby to ok. 520 złmiesięcznie!

To tylko niektóre przykłady.Nowelizację Ustawy o powszechnym obowiązku obrony RP przedstawia

się jako "zmiany korzystne dla poborowych", a atmosfera wokół niej jestzgodna z nowa linią propagandową, w której wojsko jest przedstawianejako instytucja bardziej "cool" dla młodzieży. Ale jeśli przyjrzeć się zmianombliżej to wychodzi na to, że są one dobre głównie dla samej armii.

Więcej informacji o aktualnej sytuacji prawnej znajdziesz w niniejszejbroszurze oraz na stronie www.antywojenna.prv.pl.

11

PO

RA

DN

IK

Nie iść do wojska można na wiele sposobów zgodnych i mniej zgodnych zprawem. Jeśli naprawdę ktoś chce uniknąć tego "zaszczytnego obowiązku" tonie powinien mieć z tym kłopotów. Wszystko zależy tylko od silnej woli iewentualnej operatywności "poborowego".

A więc po kolei... najpierw w wieku 17/18 lat wzywają cię na tzw. rejestracjęprzedpoborową gdzie wstępnie cię badają i dają do wypełnienia formularz, wktórym to warto już wtedy zaznaczyć (mimo oporów urzędników), że do wojskanie masz zamiaru iść (to w miejscu na wpisanie rodzaju wojska jaki sobiewybierasz). Następnie warto wypisać wszystkie choroby, jakie do głowyprzychodzą - to się może w przyszłości przydać na komisji lekarskiej.

Pobór i komisja lekarska

Następnym razem dostaniesz wezwanie już na pobór (mniej więcej w wieku19 lat). Na poborze jeszcze raz pytają o kilka rzeczy (np. czy posiadasz prawojazdy - zawsze mów, że nie posiadasz) i później wręczają książeczkę wojskową,ale wcześniej trzeba się rozebrać i stanąć przed KOMISJĄ LEKARSKĄ. Jestona o tyle ważna, że przy odpowiedniej operatywności może stanowić ostatnielement przygody z wojem. Warto, więc jest się do niej odpowiednioprzygotować tj. zebrać wszystkie możliwe papiery nawet te o chorobach zdzieciństwa, zaświadczenia ze szpitala i od lekarza, okulary itp. Nikt nie jest w100% zdrowy zawsze znajdzie się jakaś alergia, choroba serca czy kręgosłupa.Pamiętaj, że w wojsku nie mile widziani są narkomani, alkoholicy i "wariaci",dlatego już dziś udaj się do odpowiedniej przychodni i zacznij się "leczyć".Zaświadczenia o leczeniu się na daną chorobę, które rozpoczęło się np. dwadni przed stawieniem się na komisję nie są raczej honorowane.

Komisje lekarskie działają w oparciu o Rozporządzenie Ministra ObronyNarodowej z dn. 25 czerwca 2004 r., w którym to są wypisane wszystkieschorzenia wraz z przysługującymi im kategoriami.Jeżeli dostałeś orzeczeniekomisji, z którym się nie zgadzasz masz 2 tygodnie na odwołanie się, do WKU.Jeśli komisję miałeś już dawno temu, a po drodze chorowałeś czy otworzyłysię przed tobą "nowe możliwości", możesz napisać wniosek o obniżeniekategorii zdrowia dołączając stosowne papiery od lekarza (kopie).

Odroczenia

Od wojska odracza - NAUKA - każda szkoła, ponadpodstawowa,ponadgimnazjalna, studia, tak długo jak się uczysz (nie obowiązuje już żadnagranica wieku). Musisz tylko, co roku przedstawić nowe zaświadczenie.Odroczyć cię może również opieka członkiem rodziny:

PORADNIK "WOJSKO? NIE DZIĘKUJĘ!"

PO

RA

DN

IK12 - który ukończył 75 lat

- który nie może samodzielnie egzystować- który nie ukończył 16 roku życiaMusisz być w tym wypadku jego najbliższym krewnym i z nim mieszkać,

nie może też być nikogo równego stopniem pokrewieństwa, który mógłby sięnim zająć Decyzje o uznaniu konieczność sprawowania bezpośredniej opiekinad członkiem rodziny podejmuje nie wojsko, ale prezydent, wójt lub burmistrzdo niego, więc kierujesz prośbę. Decyzja jest wiążąca dla WKU. Jeśli jestniekorzystna masz 14 dni na odwołanie do Wojewody, a później możeszewentualnie zaskarżyć decyzję do WSA. Uważaj! Procedura odwoławcza niewstrzymuje twojego powołania do wojska.

Inny sposób to kandydowanie lub bycie radnym lub posłem. Wystarczyzanieść papiery, że się kandyduje/prowadzi kampanię wyborczą. Starając sięo powyższe odroczenie musimy napisać podanie zawierające odpowiedniezałączniki i umotywowanie.

Odroczenia nie przysługują dla jedynych żywicieli rodziny, członkowierodziny poborowego, którzy nie mają dochodów otrzymują zasiłek w wysokościnajniższej pensji krajowej. Decyzje o przyznaniu zasiłku wydaje i go wypłacadowódca jednostki na wniosek poborowego.

Odroczenie możesz też uzyskać ze względu na ważne sprawy osobistelub rodzinne. W szczególności dotyczy to trudnej sytuacji osobistej lub rodzinnej,albo z powodu konieczności załatwienia spraw związanych z prowadzeniemprzedsiębiorstwa, gospodarstwa rolnego albo innej działalności gospodarczej.Udziela się go tylko jeden raz na okres od trzech do dwunastu miesięcy.Odroczenie te wojskowy komendant uzupełnień udzielić może, ale nie musi,jeśli uzna, że nie zachodzą okoliczności uzasadniające jego przyznanie.

Przeniesienie do rezerwy bez odbycia służby

Do rezerwy bez odbycia służby wojskowej jesteś przenoszony, jeśli niezostałeś powołany do wojska w ciągu 18 miesięcy po stawieniu się do poboru.Nie dotyczy to sytuacji, w których to z twojej winy nie zostałeś do niej powołany,czyli np:

- korzystałeś z wszelakich odroczeń- byłeś czasowo niezdolny do służby (kat B)- nie byłeś powołany w tym terminie do wojska z przyczyn niezależnych od

organów wojskowych tj. ze względu na: odbywanie kary pozbawienia wolności,orzeczenie kary pozbawienia praw publicznych, czasowe przebywanie zagranicą, niespełnienie wojskowego obowiązku meldunkowego orazniezgłoszenie się do poboru itp.

W tych wypadkach, zostaniesz przeniesiony do rezerwy 18 miesięcy poustaniu przyczyny w związku, z która nie byłeś powołany do wojska tj. np.wrócisz z zagranicy, wyjdziesz z wiezienia, skończy ci się odroczenie itd.

13

PO

RA

DN

IK

Jeśli złożyłeś wniosek o skierowanie do służby zastępczej to na powołaniedo niej urząd ma 36 miesięcy (chyba, że skończyłeś studia wtedy jest to 18miesięcy).

Poza tym Minister Obrony Narodowej może zarządzić przeniesienie częścipoborowych do rezerwy wcześniej. Sytuacja ta zdarza się bardzo często wodniesieniu do absolwentów uczelni wyższych, którzy w ostatnich latach niebyli powoływani do przeszkolenia wojskowego.

Total Objector

Jeśli "wyuczyłeś" już się w szkolnych ławach i wykorzystałeś wszelkiemożliwe odroczenia i nie udało ci się uniknąć służby w "inny" sposób, maszjeszcze 2 wyjścia albo służba zastępcza albo tzw. "total objector" czyli olaniewszystkiego, nie odbieranie wezwań, podawanie się za brata, wyjazd do innegomiasta, za granice itp. Przy życzliwości rodziny nie nastręcza to zbytnichkłopotów, kilka razy przyjdą wezwania, ze 2-3 razy wpadnie dzielnicowy i jeśliusłyszy że "tego cholernego narkomana nie chcę w domu widzieć, nie ma gojuż pół roku" itp. to sobie odpuści i przygotuje odpowiednią notatkę służbowąi dadzą sobie spokój, nie mają teraz kasy na ściganie migających się od armii,na wszelki wypadek warto jednak nie otwierać samemu drzwi i np. wymeldowaćsię. Oczywiście nie ma na to gwarancji i pewniej jest zachować środkiostrożności idące trochę dalej.

Zgodnie z nowymi przepisami nie istnieje juz granica wieku, do jakiegomożesz być powołany do służby wojskowej. Teoretycznie, jeśli np. nieprzebywałeś w miejscu zamieszkania dajmy na to 10 lat i postanowiszzameldować się gdzieś indziej to WKU ma 18 miesięcy od tego "ujawnieniasię" na powołanie do służby. Taka jest teoria, nie wiadomo jak będzie praktyka:jeśli chodzi o poziom WKU to zapewne różna, tak jak do tej pory tj. niektóreKomendy będą ścigać "uchylających się" z uporem godnym maniaka, niektóreodłożą sprawę ad acta żeby nie robić sobie za dużo pracy. Prawdopodobnejest też, że Ministerstwo Obrony Narodowej, co jakiś czas swymrozporządzeniem przenosić będzie starsze roczniki do rezerwy.

Wezwanie po odbiór kart powołania

W taki sposób tytułowana jest większość korespondencji z WKU. Naodwrocie straszą różne paragrafy i konsekwencje tego, jeśli się nie stawisz.Nie jest jednak tak źle, to że będą próbowali wepchnąć ci tzw. bilet (czyli kartępowołania) nie znaczy, że już wszystko stracone. Jeśli nie masz w zanadrzu,żadnego powodu aby zostać np. odroczonym i musisz cos wymyślić możeszzawsze zadzwonić i przełożyć termin wizyty - raczej nie ma z tym problemów.Na pewno, jeśli juz zdecydujesz się odwiedzić WKU, nigdy nie idź z pustymirękoma. Miej ze sobą jakiś wniosek lub podanie, do czasu jego rozpatrzenia

PO

RA

DN

IK14 nie będziesz powołany. Nigdy, pod żadnym pozorem NIE BIERZ KARTY

POWOŁANIA I NICZEGO NIE PODPISUJ (np. "protokołu na okoliczność nieprzyjęcia karty"). Często próbuje się oszukać poborowych mówiąc np. "Weźbilet, a potem się sprawę załatwi". MASZ PRAWO NIE BRAĆ BILETU! Opróczoryginału wniosku czy podania przynieś jego kopię, na której powinno sięznaleźć potwierdzenie dla Ciebie (czyli pieczątka i podpis z datą). Potwierdzeniejest bardzo ważne, bo może się potem okazać, że Twój wniosek zniknął, a tynie będziesz miał żadnego dowodu, że go złożyłeś.

Jeżeli z jakiegokolwiek powodu podpisałeś odbiór karty powołania masz14 dni na odwołanie się do Szefa WSW - odwołanie nie wstrzymuje twojegopowołania. Jeśli złożenie twojego podpisu było spowodowane wprowadzeniemw błąd przez urzędnika WKU, możesz wnieść także skargę do Szefa WSW. Wtakich wypadkach możesz także zastanowić się także nad wniesieniem wnioskuo zmianę kategorii zdrowia.

Procedura administracyjna

Wszystkie instytucje, z którymi stykasz się podczas "przygody" z wojskiempodlegają Kodeksowi postępowania administracyjnego (k.p.a.). Każdainstytucja, do której składasz wniosek, podanie itp. musi więc posiadać swoją2 instancję, do której możesz wnieść odwołanie (dla Komendanta WKU jest toWojewódzki Sztab Wojskowy, dla prezydenta miasta - wojewoda, dla KomisjiWojewódzkiej ds. sł. zast. - Komisja ds. sł. zast, dla Powiatowej KomisjiLekarskiej - Komisja Wojewódzka). Wszystko co te organy mogą robić i w jakisposób załatwiać Twoja sprawę jest uregulowane w k.p.a. Jeśli więc złamią,według Ciebie, któryś z paragrafów możesz napisać skargę do WojewódzkiegoSądu Administracyjnego. W skardze musisz określić, który i w jaki sposóbparagraf został naruszony.

SŁUŻBA ZASTĘPCZA

Służba zastępcza jest nadal przymusowym zniewoleniem, ale jest na pewnolepszym rozwiązaniem niż koszary. O służbę zastępczą mogą się staraćwszyscy, bez względu na stan zdrowia i wyznawaną wiarę.

Informacje od urzędników, że służba zastępcza przysługuje tylko ŚwiadkomJehowy lub, że czegoś takiego w ogóle nie ma, traktuj jako oszustwo. Częstona komisjach orzekających i WKU wprowadza się ludzi w błąd, dlatego wTwoim interesie jest, żebyś znał dotyczące cię przepisy.

Służba zastępcza trwa 18 miesięcy, a dla absolwentów szkół wyższych - 6miesięcy. Służbę zastępczą odbywa się w państwowych i samorządowychjednostkach organizacyjnych, publicznych zakładach opieki zdrowotnej orazw fundacjach i organizacjach pożytku publicznego. Do pracy w kościele lub

15

PO

RA

DN

IK

związku wyznaniowym mogą Cię skierować tylko za Twoją zgodą. Dokładnieo Twoich prawach i obowiązkach w czasie trwania służby zastępczej dowieszsię z ustawy o służbie zastępczej z 2003 r.

Teoretycznie zgodnie z obowiązującym prawem całość postępowaniadowodowego w sprawie przyznania służby, powinna zostać ograniczona dozłożenia przez ciebie pisemnego oświadczenia o posiadanych przekonaniachreligijnych lub wyznawanych zasadach moralnych. Regułą jednak jest, iżkomisje (przy cichej aprobacie MON i Wojewódzkich Sądów Administracyjnych)nie przejmują się prawem do wolności sumienia, żądając przy tym, aby topoborowy udowodnił, że wyznaje zasady łaskawie "akceptowalne" przezkomisje.

Orzeczenie o przeznaczeniu do służby zastępczej wydaje Komisjawojewódzka do spraw służby zastępczej (komisja wojewódzka). W składkomisji wojewódzkiej wchodzi 5 osób a orzeczenia zapadają w obecności, conajmniej 3 osób z jej składu (ewentualne braki w składzie komisji mogą byćpodstawą odwołania się od jej decyzji).

Wniosek

Wniosek o przeznaczenie do służby zastępczej składasz na piśmie dowłaściwej komisji wojewódzkiej, za pośrednictwem WKU. Termin złożeniapodania mija w dniu, na który zostałeś wezwany, by wziąć kartę powołania dojednostki, czyli tzw. bilet.

Jeśli ubiegasz się o służbę zastępczą z powodów religijnych, określprzekonania religijne, jakie wyznajesz, wskazując przynależność dookreślonego kościoła lub zbiorowości religijnej, które zabraniają swoimwyznawcą używania broni albo zakazują bezpośredniego udziału w działaniachzbrojnych wojska. Jeśli jesteś wyznania rzymsko-katolickiego i się na ten faktpowołasz - służby zastępczej najprawdopodobniej nie otrzymasz.

Gdy powołujesz się na normy moralne, które powodują u Ciebie podstawkonfliktu sumienia w sytuacji pełnienia służby wojskowej, powinieneś wskazaćkonkretny moralny zakaz lub nakaz określonego zachowania się człowieka, aodnoszący się też do powinności żołnierza w służbie wojskowej. Zasadymoralne są to zasady tak głęboko wpojone, że ich naruszenie powoduje wczłowieku wewnętrzny konflikt psychiczny, zwany konfliktem sumienia. Nie sąprzekonaniami moralnymi: niechęć do wykonywania cudzych rozkazów,problemy z działaniem w grupie, strach przed czymś itp.

To jednak nie wszystko. Podanie powinno zawierać również uzasadnieniemotywację, dlaczego nie chcesz iść do wojska. Na to pytanie powinieneś sobieodpowiedzieć sam (nie przepisuj wzorów podań - to tylko wzory, twoje podaniemusi być dłuższe, więcej niż 1 str. A4, zresztą te są już pewnie znane komisji).Najlepiej pisać własnymi słowami, nie trzeba być w 100% szczerym, pisaćrzeczy, które rozumiesz, nie można też zbytnio przesadzać z długością.

PO

RA

DN

IK16 Podanie o służbę zastępczą najlepiej miej przy sobie idąc do WKU i tam je

dać. Przepisy mówią, że do czasu rozpatrzenia wniosku o służbę zastępcząpoborowy nie podlega powołaniu do wojska. Jeżeli nie masz ochoty oglądaćpanów z WKU, to możesz podanie wysłać listem poleconym z potwierdzeniemnadania (liczy się data stempla pocztowego).

Po złożeniu wniosku (adresowanego do miejscowej Komisji WojewódzkiejDo Spraw Służby Zastępczej - WKU tylko przekazuje wniosek) czekaj napisemne wezwanie na komisję. Uwaga! Możliwe jest, że w trakcie czekaniadostaniesz pisemne zawiadomienie z WKU, że Twoje podanie odrzucono (lubnie będzie rozpatrywane z powodu jakiś uchybień formalnych) albo wezwaniez WKU, gdzie będą Ci próbowali dać pod tym pozorem bilet. Są to kolejnepróby oszustwa. Organami powołanymi do rozpatrywania wniosków o służbęzastępczą są komisje wojewódzkie, nie WKU. Jeśli będą się starać dać Cikartę powołania, zażądaj natychmiastowego pisemnego orzeczenia zuzasadnieniem każda komisja ma obowiązek dać Ci coś takiego. Ponadtomasz prawo do odwołania, a więc NIE BIERZ BILETU POD ŻADNYMPOZOREM! Jeśli WKU nie będzie chciało przekazać wniosku do komisji,odwołaj się do Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego, a jeśli ten podtrzymadecyzję, zaskarż ją do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (WSA) - takiepostępowanie WKU jest niezgodne z prawem.

Komisja Wojewódzka ds. Służby Zastępczej

WKU powinien przesłać Twój wniosek komisji wojewódzkiej w terminie 3dni od dnia jego złożenia. Komisja wojewódzka wydaje orzeczenie w terminie30 dni od dnia złożenia wniosku.

Wniosek o przeznaczenie do służby zastępczej rozpatruje komisjawojewódzka w Twojej obecności. Jeżeli nie stawisz się na posiedzenie komisjibez usprawiedliwionej przyczyny i zawiadomisz jej w terminie 7 dni od dnia, wktórym miał być rozpatrzony wniosek, o przyczynie nieobecności, powinni wciągu 30 dni od dnia, w którym był wyznaczony pierwszy termin zwołać kolejneposiedzenie. Jeśli po raz kolejny nie przyjdziesz wówczas komisja wojewódzkawyda orzeczenie zaocznie a Tobie (i WKU) musi dostarczyć orzeczenie wraz zuzasadnieniem.

Na komisjach wojewódzkich obowiązują przepisy Kodeksu PostępowaniaAdministracyjnego. Zgodnie z nim komisja powinna wysłuchiwać Twoich racjii pogłębiać Twoje zaufanie do instytucji państwa (Art. 8,9,10 KPA). Możeszprzyjść ze swoim pełnomocnikiem (Art. 33 KPA), udzielając takiej osobiepisemnego pełnomocnictwa (wymóg ten nie dotyczy rodziców i rodzeństwa).W komisji powinno być pięć osób, a decyzja musi zapaść w obecności, conajmniej trzech z nich, inaczej jest nieważna.

17

PO

RA

DN

IK

Co może cię spotkać "na komisji"?

Komisja podczas posiedzenia powinna protokołować wszystkie Twojewypowiedzi, a potem poprosić Cię o zapoznanie się z tym i podpisanie. Niktnie ma prawa na Ciebie krzyczeć ani obrażać. Na złe zachowanie członkówkomisji wojewódzkich (lub WKU) masz prawo złożyć zażalenie do WydziałuSpraw Obywatelskich Urzędu Wojewódzkiego (Komendanta WKU).

Na komisji będą zadawać Ci różne pytania (często podchwytliwe, abyudowodnić, że to, co napisałeś w swoim wniosku jest nieprawdą). Pamiętaj otym, żeby:

- powoływać się tylko na te argumenty, które wymieniłeś w podaniu; możeszoczywiście je rozwinąć, jeśli wymienisz je we wniosku precyzyjnie, nie będzieszmiał kłopotu z interpretowaniem ich na miejscu. Jeśli komisja spyta się Ciebieo jakieś dodatkowe powody ubiegania się o służbę zastępczą, nie wymyślajich na poczekaniu, tylko powiedz, że wszystko napisałeś w podaniu;

- nie powoływać się na rady ze strony osób trzecich ("kolega mi mówił, żejest to istotny powód"), odnosi to przeciwny skutek.

Irracjonalności istnienia komisji wydaję się oczywista, bo, w jaki sposóbktoś ma obiektywnie ocenić Twoje poglądy? W praktyce musisz mówić to, cokomisja "chce usłyszeć" a nie to co naprawdę myślisz (chyba, że przypadkiemmyślisz tak naprawdę).

Jeśli powołujesz się na zasady pacyfistyczne, mogą Cię spytać np.: "cozrobiłbyś gdyby napadli Cię bandyci - czy broniłbyś się?", jeśli napisałeś wpodaniu, że jesteś przeciwko przemocy, a powiesz, że broniłbyś się, mogą touznać za dowód Twojej "nieszczerości"- dlatego najlepiej jest na takiehipotetyczne pytania odpowiadać; "nie wiem, nie mogę powiedzieć"; możeszteż powiedzieć, iż w przypadku zagrożenia życia osoby bliskiej spróbujeszwyperswadować napastnikom atak, wezwać pomoc, zawiadomić Policję,zasłonić bliską osobę własnym ciałem, lecz w żadnym wypadku nie zastosujeszprzemocy; pamiętaj też, że pacyfizm nie musi oznaczać całkowitegowyrzeczenia się stosowania siły (np. w samoobronie) można potępiać wojny iinstytucję armii jako ich przyczynę, i równocześnie przeciwstawiać się, nawetsiłą, bezpośredniemu zagrożeniu życia własnego lub bliskich powiedz tokomisji, gdy będzie trzeba (jeśli oczywiście się z tym zgadzasz). Komisja możetwierdzić, że przecież mamy pokój i nikt Ci nie będzie kazał nikogo zabijać -odpowiedz, że pobyt w wojsku ma cię nauczyć i przysposobić psychicznie(strzelanie do tarczy o kształcie człowieka) do zabijania, broń, z której korzystaćbędziesz się uczyć, także nie służy do mieszania zupy.

Jeśli starasz się o służbę zastępczą ze względów moralnych, a spytany owyznanie przyznasz, że jesteś katolikiem, mogą twierdzić, że w takim raziepowinieneś iść do wojska i pokazywać różne wyrwane z kontekstu cytaty zSoboru Watykańskiego lub z wypowiedzi Papieża; nie daj się oszukać, będąckatolikiem MOŻESZ postępować według własnego sumienia i MOŻESZ

PO

RA

DN

IK18 odmówić czynnej służby wojskowej i powołując się na przykazanie "Nie zabijaj";

Sobór Watykański II zaleca w takich przypadkach, aby prawodawstwoustosunkowało się humanitarnie do takiej postawy, jeśli poborowy "godzi sięsłużyć wspólnocie ludzkiej w inny sposób"; Przypomnij, więc komisji, że staraszsię o służbę zastępczą ze względów moralnych i że według Ciebie nie jest tosprzeczne z wyznawaną przez Ciebie religią;

Jeśli będą Cię pytać o numery ustaw, przepisów itp., odpowiedz, że niejest Twoim, lecz ich obowiązkiem znać to wszystko.

Jeśli nie należysz do żadnej pacyfistycznej organizacji, a komisja spyta Cięo to, powiedz prawdę i dodaj, że nie ma to nic do rzeczy - MASZ PRAWO miećtakie, nie inne przekonania moralne nie będąc członkiem żadnej organizacji,bo to jest Twoja prywatna sprawa. Jednak lepiej zapoznać się, choć pobieżniez działalnością organizacji antymilitarnych.

Możesz być również zapytany o formalne kwestię związane ze służbazastępczą: jaka jest podstawa prawna instytucji służby zastępczej, na czympolega, gdzie się ją odbywa, ile trwa itp. Albo pytania mogą dotyczyć definicjiróżnych pojęć: co rozumiesz pod pojęciem pacyfizm, co to jest moralność, corozumiesz pod pojęciem szacunek dla życia ludzkiego, wolności, wyrzeczeniasię przemocy, co to jest broń itp.

Podczas przesłuchania istotne znaczenie ma Twoje zachowanie. Należypamiętać, iż bezwzględnie konieczne jest zachowanie spokoju. Niejednokrotniezachowanie członków komisji zmierza do sprowokowania Ciebie donieprzemyślanych wypowiedzi. Jedyną dopuszczalną reakcją na złośliwekomentarze jest prośba o zaprotokołowanie wypowiedzi członka komisji.Bezcelowa jest jakakolwiek dyskusja z członkami komisji. W przypadku, gdytreść pytania jest niezrozumiała, należy poprosić o jej wytłumaczenie.

W praktyce zdarzają się przypadki zastosowania przez komisję podczasprzesłuchania metody krzyżowych pytań. Polega ona na zadawaniu pytańsugestywnych, przerywaniu odpowiedzi kolejnym pytaniem oraz czynnymuczestnictwie w przesłuchaniu kilku osób przy częstej zmianie tematu pytań.Celem stosowania tej metody jest doprowadzenie do dekoncentracji,zdenerwowanie, a w konsekwencji uzyskanie sprzecznych z sobą odpowiedzi.Dla uniknięcia takiej sytuacji należy w szczególności zachować spokój, udzielaćkrótkich odpowiedzi (jedno- czy dwuzdaniowych) i ściśle trzymać się tematupytania.

Przebieg posiedzenia komisji, powinien znaleźć swoje odbicie w protokole.Protokół powinien zawierać dokładne określenie komisji, która go sporządziła,datę oraz miejsce.

Ponadto w protokole powinna zostać określona czynność, która stanowiłapodstawę jego sporządzenia. Protokół powinien być rzetelnym zapisemprzebiegu przesłuchania, tzn. zawierać nie tylko ustalenia komisji, ale równieżtreść pytań, odpowiedzi oraz wniosków i oświadczeń. Protokół powinien zostaćprzez Ciebie podpisany a przedtem powinieneś mieć możliwość jego

19

PO

RA

DN

IK

przeczytania. W przypadku, gdy treść protokołu odbiega od rzeczywistegoprzebiegu przesłuchania, jest niepełna lub zawiera zapisy nieprawdziwe, należyodmówić jego podpisania. W przypadku odmowy podpisania protokołu komisjaobowiązana jest odnotować ten fakt w protokole oraz odnotować wskazywaneprzez poborowego przyczyny odmowy i ustosunkować się do nich (art. 68 § 2k.p.a.). Skreślenia i poprawki w protokole powinny być dokonywane tak, abywyrazy skreślane i poprawiane były czytelne. Ponadto skreślenia i poprawkipowinny być omówione w protokole przed jego podpisaniem (art. 71 k.p.a.).

Zarówno we wniosku, jak i podczas przesłuchania możesz składać różnewnioski dowodowe (np. wycinki prasowe, twoje artykuły itp.) a także powoływaćświadków - do tego wszystkiego komisja powinna się ustosunkować w swoimorzeczeniu.

Przed zgłoszeniem się na komisje i po ewentualnej odmowie przyznaniasłużby zastępczej przeczytaj artykuł "Sporne interpretacje ustawy o służbiezastępczej".

Odwołanie od orzeczenia

Jeśli orzeczenie komisji wypadnie niepomyślnie NIE ZAŁAMUJ SIĘ. W ciągu14 dni odwołaj się do Komisji do spraw służby zastępczej (pamiętaj o kopiiodwołania na potwierdzenie dla Ciebie). W odwołaniu nie musisz, ale możeszpodać uzasadnienie (możesz napisać tylko, że nie jesteś zadowolony z decyzjiorganu I instancji).

Przeczytaj dokładnie orzeczenie komisji wojewódzkiej. Możesz zaatakowaćmiędzy innymi takie rzeczy:

- Brak uzasadnienia lub uzasadnienie polegające na zdaniu "poborowy nieprzekonał komisji o swoich poglądach"- w takim przypadku orzeczenie powinnobyć uchylone zgodnie z KPA (Art. 107) i wyrokiem NSA z dnia 17.04.1991 r.(powołaj się na nie).

- Uzasadnienie oparte na argumencie, że nie stwierdzono u Ciebie motywówpacyfistycznych, jeśli powołałeś się na coś innego;

- Odmowę uznania Twoich poglądów za "zasady moralne" (np. jeśli komisjastwierdzi, że nie posiadasz zasad moralnych, a argumenty, które podałeśwyrażają "jedynie niechęć i obawy związane z pełnieniem służby wojskowej");

- Uzasadnienie oparte na stwierdzeniu, że pełnienie służby wojskowej niespowoduje u ciebie "rzeczywistego konfliktu sumienia", a jedynie "dyskomfortduchowy" - domagaj się dokładnego zdefiniowania tych terminów.

Możesz też uzupełnić swoją argumentację z pierwszego wniosku (ale niezmieniaj jej!). Generalnie w uzasadnieniu powinny znaleźć się takie podstawowepunkty: ponowne wyliczenie, zdefiniowanie oraz omówienie wyznawanychzasad moralnych; ustosunkowanie się do zarzutów komisji oraz podjęciepolemiki z argumentami przedstawionymi w orzeczeniu; opis ewentualnychnaruszeń procedury administracyjnej (braki w komisji, nieodpowiednie

PO

RA

DN

IK20 zachowanie komisji itp.); złożenie ewentualnych wniosków dowodowych,

zgłoszenie świadków.

Skarga do WSA

Jeśli odwołanie zostanie odrzucone, zaskarż decyzję do WojewódzkiegoSądu Administracyjnego. Możesz to zrobić w ciągu 30 dni od dnia doręczeniaCi ostatecznej decyzji Komisji. NIE BIERZ BILETU, JEŚLI NIE CHCESZ, BYWSZYSTKO PRZEPADŁO!

WSA może wstrzymać decyzję o powołaniu do wojska do chwili rozpatrzeniaskargi (zwykle tak robi). Przygotuj się, że na rozprawę pojedziesz do Warszawy.Skargę należy napisać umiejętnie!

Częstym błędem popełnianym przy pisaniu skargi jest traktowanie WSAjako kolejnej instancji odwoławczej. Tak nie jest, skarga do to zupełnie cośinnego niż odwołanie. Jak stwierdza wyrok NSA z dnia 10 grudnia 1991 r.: "(...)nie będąc "trzecią instancją administracyjną", Sąd nie może - zgodnie zżyczeniem skarżącego - "ponownie rozpatrzyć" jego podania o skierowaniedo służby zastępczej, lecz jedynie skontrolować, czy wydane w tej sprawie, anastępnie zaskarżone decyzje komisji poborowych (dzisiaj komisji ds. służbyzastępczej - dop red.) odpowiadają prawu, czy też to prawo naruszają".

Musisz, więc w skardze wskazać konkretne przepisy czy to KodeksuPostępowania Administracyjnego czy też Ustawy o służbie zastępczej. Ta drugastwarza dość szeroki wachlarz interpretacji zarówno dla Ciebie jak i, niestetydla Komisji i sądu. Zobacz artykuł "Sporne interpretacje ustawy" oraz wzórskargi do WSA.

Jeżeli nie jesteś pewny swoich sił, skontaktuj się z prawnikiem (w tymwypadku warto) lub kimś, kto ma już jakieś doświadczenie w tym względzie.

Jeżeli WSA oddali Twoja skargę, to teoretycznie zamyka się Twoja drogaadministracyjna w próbie uzyskania służby zastępczej i musisz spróbowaćinnych sposobów, aby nie trafić do koszar.

Jeśli uda Ci się sprawę przeciągnąć, to po 6 miesiącach od odrzuceniawniosku przez drugą Komisje (nie przez WSA, tylko od daty odrzucenia przezKomisję ds. służby zastępczej), możesz złożyć ponowny wniosek o przyznaniesłużby zastępczej. Do tego czasu nie możesz odebrać "biletu" do wojska. Wdrugim wniosku, musisz podać jakiś fakt, który w tym okresie skłonił Cię do"zmiany" poglądów np. zostałeś napadnięty, widziałeś krwawy wypadek itp. Iteraz już wiesz, że nigdy w życiu nie zrobiłbyś nikomu krzywdy, Twoje poglądysię ugruntowały itp.

21

WZ

OR

Y P

ISM

WZORY PISM

Należy pamiętać, że poniższe wzory są jedynie przykładami. Szczególniew wypadkach, gdzie w piśmie powinna znaleźć się własna argumentacja,nie należy ich przepisywać słowo w słowo. Każde pismo poza właściwątreścią powinny znaleźć się takie informacje jak: data i miejsce napisania,imię, nazwisko, adres zamieszkania, imię ojca (syn:.....), numer PESEL, datęi miejsce Twojego urodzenia, określenie do kogo kierowane jest pismo,oraz na końcu własnoręczny podpis.

WZORY SKARG I WNIOSKÓW W POSTĘPOWANIUUSTALAJĄCYM KATEGORIĘ ZDROWIA

Powiatowa Komisja Lekarska w ...za pośrednictwem

Wojskowej Komendy Uzupełnień w ...

WNIOSEK O ZMIANĘ OSTATECZNEGO ORZECZENIA W SPRAWIEUSTALENIA ZDOLNOŚCI DO CZYNNEJ SŁUŻBY WOJSKOWEJ

Działając na podstawie art. 28 ust. 4 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. opowszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej w związku zistotną zmianą stanu mojego zdrowia wnoszę o zmianę ostatecznegoorzeczenia w sprawie ustalenia zdolności do czynnej służby wojskowej.

[wskazane jest dołączenie kserokopii dokumentu świadczącego o zmianiew stanie zdrowotnym, np. karty wypisowej ze szpitala czy zaświadczenialekarskiego informującego o nowych dolegliwościach]

Wojewódzka Komisja Lekarska w ...za pośrednictwem

Powiatowej Komisji Lekarskiej

ODWOŁANIEod orzeczenia Powiatowej Komisji Lekarskiej w... z dnia... ozn... (sygnatura akt)

Działając na podstawie art. 127 § 1 k.p.a., wnoszę odwołanie odorzeczenia Powiatowej Komisji Lekarskiej w.... z dnia.... ozn..... w sprawie

WZ

OR

Y P

ISM

22 ustalenia stopnia mojej zdolności do czynnej służby wojskowej, zarzucającprzedmiotowemu rozstrzygnięciu: naruszenie treści art. 7 k.p.a. poprzeznie wyjaśnienie faktycznego stanu mojego zdrowia.Wskazując na powyższe, wnoszę o uchylenie przedmiotowego orzeczeniai zmianę kwalifikacji stopnia mojej zdolności do czynnej służby wojskowej.

UZASADNIENIEPowiatowa Komisja Lekarska w... orzeczeniem z dnia.... ozn.... dokonałaustalenia stopnia mojej zdolności do czynnej służby wojskowej.Przeprowadzone przez Powiatową Komisję Lekarską postępowanie niedoprowadziło do wyjaśnienia faktycznego stanu mojego zdrowia.W szczególności pominięto zgłaszane przeze mnie dolegliwości dotyczące...... (tutaj wymienić jakie) na które cierpię, oraz przebytych chorób i urazów..... (wymienić jakie) Wskazując na powyższe, wnoszę jak we wstępie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w...........

Skarżący: ........... (dane osobowe)Zaskarżone orzeczenie:Wojewódzkiej Komisji Lekarskiej w... z dnia... ozn... w sprawie ustaleniazdolności do czynnej służby wojskowej.

SKARGAna orzeczenie Wojewódzkiej Komisji Lekarskiej w........ z dnia...... znak:....

Działając na podstawie art. 53 par. 1 w związku z art. 52 par. 1 ustawy zdnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądamiadministracyjnymi, wnoszę skargę na orzeczenie Wojewódzkiej KomisjiLekarskiej w..... z dnia..... ozn..... w sprawie ustalenia zdolności do czynnejsłużby wojskowej, zarzucając przedmiotowemu rozstrzygnięciu:- naruszenie treści art. 7 k.p.a. polegające na niedokładnym wyjaśnieniustanu faktycznego sprawy oraz pominięciu istotnych dla rozstrzygnięciasprawy dowodów.

Wskazując na powyższe, wnoszę o uwzględnienie skargi poprzez:- uchylenie orzeczenia Wojewódzkiej Komisji Lekarskiej w..........- zobowiązanie Wojewódzkiej Komisji Lekarskiej do zwrotu na rzeczskarżącego kosztów przedmiotowego postępowania.

UZASADNIENIEW dniu.......... Powiatowa Komisja Lekarska w.... wydała orzeczenie, ustalającmoją zdolność do czynnej służby wojskowej

23

WZ

OR

Y P

ISM

Od przedmiotowego orzeczenia wniosłem odwołanie do WojewódzkiejKomisji Lekarskiej w...., załączając dokumentację lekarską, której treśćpodważała słuszność ustaleń dokonanych przez organ I instancji.Rozpatrując sprawę w ramach postępowania odwoławczego WojewódzkaKomisja Lekarska w...., w dni...... wydała orzeczenie, w którym podtrzymałastanowisko Powiatowej Komisji Lekarskiej.Wydając przedmiotowe rozstrzygnięcie, Wojewódzka Komisja Lekarskaw....... pominęła wskazywane przeze mnie fakty potwierdzone złożonymido akt sprawy dokumentami lekarskimi,Ponieważ przeprowadzone przez organy obu instancji postępowanienarusza treść zasady określonej w art. 7 k.p.a., wnoszę jak we wstępie.

WZORY PISM W POSTĘPOWANIU O UDZIELENIEODROCZENIA

Nie zamieszczamy wzorów wniosków dot. odroczeń ze względu napobieraną naukę, są one raczej formalnością - najważniejsze jest dołączonezaświadczenie.

Do Prezydent (wójt, burmistrz) miasta, gminy

WNIOSEK O ODROCZENIE ZASADNICZEJ SŁUŻBY WOJSKOWEJZE WZGLĘDU NA KONIECZNOŚĆ SPRAWOWANIA

BEZPOŚREDNIEJ OPIEKI NAD CZŁONKIEM RODZINY

Działając na podstawie art. 39 ust. 1 pkt. 3 w związku z art. 39a ust. 1 ustawyo powszechnym obowiązku obrony RP z dnia 21 listopada 1967 r., wnoszęo uznanie konieczność sprawowania bezpośredniej opieki nad członkiemmojej rodziny, a to..... (podajesz dane osoby/osób, którą masz sięopiekować, jej datę urodzenia, stopień pokrewieństwa, miejscezamieszkania - a następnie powód dla, którego musisz się nią opiekować)

[Musisz załączyć dokumenty potwierdzające fakty podane we wniosku: wiek,chorobę, fakt wspólnego zamieszkania, orzeczenie o niemożnościsamodzielnej egzystencji, orzeczenie sądu, ewentualnie oświadczenie osoby,którą masz się opiekować, o tym, że Twoja opieka jest niezbędna itd. Codokładnie musisz załączyć określa ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓWZ DNIA 3 STYCZNIA 2006 r.]

WZ

OR

Y P

ISM

24 Wojewoda....za pośrednictwem

Prezydenta, wójta, burmistrza

ODWOŁANIEod decyzji Prezydenta miasta.../wójta gminy/burmistrza

z dnia.......... ozn..........

Działając na podstawie art. 127 § 1 k.p.a. w związku z treścią art. 39 ust.1 pkt 3 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obronyRP, wnoszę odwołanie od decyzji.... z dnia....., znak...., odmawiającegouznanie konieczność sprawowania bezpośredniej opieki nad członkiemmojej rodziny, zarzucając ww. rozstrzygnięciu naruszenie treści art. 7 k.p.a.oraz art. 39 ust. 1 pkt 3 ustawy, polegające na nie wyjaśnieniu stanufaktycznego sprawy i błędnym przyjęciu, iż nie zostały zrealizowaneprzesłanki do odroczenia zasadniczej służby wojskowej.

Wskazując na powyższe, wnoszę o uchylenie orzeczenia organu Iinstancji i odroczenie zasadniczej służby wojskowej w trybie określonymart. 39 ust. 1 pkt 3 ustawy.

UZASADNIENIERozpatrując mój wniosek, prezydent/wójt/burmistrz błędnie przyjął, iżmożliwość sprawowania opieki posiadają również inni członkowie mojejrodziny.Powyższe ustalenie jest bezzasadne, albowiem pomija rzeczywistą sytuacjęmojej rodziny.Wbrew twierdzeniu prezydenta/wójta/burmistrza...jestem jedyną osobą,która może zapewnić konieczną bezpośrednią opiekę mojemu bliskiemu.Wskazując na powyższe, wnoszę jak we wstępie.

[Załączniki]

Wojewódzki Sąd Administracyjny w........Skarżący:...... (Dane osobowe)

Zaskarżona decyzja: Wojewody.......... z dnia.......... ozn..........w sprawieodmowy uznania za koniecznego do sprawowania bezpośredniej opiekinad członkiem rodziny.

SKARGA

25

WZ

OR

Y P

ISM

na decyzję Wojewody.............. z dnia........... ozn..........

Działając na podstawie art. 53 par. 1 w związku z art. 52 par. 1 ustawy zdnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądamiadministracyjnymi, wnoszę skargę na decyzję Wojewody .............. zdnia.................. ozn.......... w sprawie odmowy uznania za koniecznego dosprawowania bezpośredniej opieki nad członkiem rodziny, zarzucającprzedmiotowemu rozstrzygnięciu:- naruszenie treści art. 7 k.p.a., polegające na niedokładnym wyjaśnieniustanu faktycznego sprawy oraz pominięciu istotnych dla rozstrzygnięciasprawy dowodów.Wskazując na powyższe, wnoszę o uwzględnienie skargi poprzez:- uchylenie decyzji Wojewody ..................- zobowiązanie Wojewody.... do zwrotu na rzecz skarżącego kosztówpostępowania.

UZASADNIENIEW dniu....... Prezydent/wójt/burmistrz...... wydał orzeczenie odmawiające

uznania mnie za koniecznego do sprawowania bezpośredniej opieki nadczłonkiem rodziny. Od przedmiotowego orzeczenia wniosłem odwołaniedo Wojewody......., załączając stosowną dokumentację, której treśćpodważała słuszność ustaleń dokonanych przez organ I instancji.

Rozpatrując sprawę w ramach postępowania odwoławczego,Wojewoda.....w dniu... wydał decyzję, w której podtrzymał stanowiskoPrezydenta miasta.../wójta gminy/burmistrza.

Wydając przedmiotowe rozstrzygnięcie, Wojewoda......... pominąłwskazywane przeze mnie fakty potwierdzone złożonymi do akt sprawydokumentami świadczącymi, że wyłącznie ja mogę sprawowaćbezpośrednią opiekę nad członkiem rodziny.Ponieważ przeprowadzone przez organy obu instancji postępowanienarusza treść zasady określonej, w art. 7 k.p.a., wnoszę jak we wstępie.

[załączniki]

Wojskowa Komenda Uzupełnień w...

WNIOSEK

Na podstawie art. 39 ust. 3 ustawy o powszechnym obowiązku obronywnoszę o udzielenie mi odroczenia w wymiarze 12 miesięcy w związku zzaistnieniem trudnej sytuacji rodzinnej.

WZ

OR

Y P

ISM

26 Wniosek swój motywuje bardzo złymi warunkami materialnymi oraz tym, iżjestem obecnie jedyną osobą zapewniającą byt mojej rodzinie.

Mieszkam w tej chwili wraz z młodszym bratem oraz matką. Mój ojcieczmarł w ...

Matka od ... roku pozostaje bez pracy, nie przysługuje jej również zasiłekdla bezrobotnych. Ze względu na zły stan jej zdrowia (zwyrodnienie stawów)znalezienie pracy jest w tej chwili niemożliwe.

Mojemu bratu ... także nie przysługuje zasiłek dla bezrobotnych.Ja po skończeniu szkoły zawodowej podjąłem naukę w Technikum,

musiałem ją jednak przerwać z powodu konieczności znalezienia pracyzarobkowej.

Od grudnia 2001 roku pracuję w....Obecnie moja pensja z wszystkimi dodatkami wynosi .... Poza moją

pensją jedynymi dochodami mojej rodziny jest renta rodzinna .... Wynosiona w tej chwili ...

Po opłaceniu wszystkich miesięcznych rachunków (czynsz, prąd, gaz,telefon) tj. około 500 zł i tak pozostaje nam niewiele pieniędzy na zapewnieniepodstawowych środków do życia.

Proszę o wzięcie pod uwagę dokumentów które załączyłem do mojegowniosku

Proszę o pozytywne rozpatrzenie.Z poważaniem

W załączeniu:- kserokopia decyzji o przyznaniu renty- zaświadczenie Urzędu Pracy dla mojego brata- zaświadczenie UP dla mojej matki- kserokopia mojej umowy o pracę- kserokopia zaświadczenia o zarobkach- zaświadczenie o pobieraniu nauki ze szkoły mojego brata- zaświadczenie o pobieraniu nauki z mojej szkoły

WZORY PODAŃ O SŁUŻBĘ ZASTĘPCZĄ

Poniżej podane są przykładowe motywacje, ale oczywiście należy wpisaćwłasne

Przykład 1

Do: Komisja Wojewódzka do Spraw Służby ZastępczejZa pośrednictwem: Wojskowa Komenda Uzupełnień ul. ...

27

WZ

OR

Y P

ISM

WNIOSEK O SKIEROWANIE DO ODBYCIA SŁUŻBY ZASTĘPCZEJ

Na podstawie art. 85 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej z 1997 r. orazart. 11 ustawy o służbie zastępczej z 2003 r w związku z art. 3 ust. 3 ustawyz dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania zwracamsię z wnioskiem o przeznaczenie mnie do służby zastępczej.

UZASADNIENIEWyznawane przeze mnie zasady moralne, a w szczególności: szacunek

dla życia oraz godności ludzkiej i wolności, uniemożliwiają mipodporządkowanie się zasadom służby wojskowej.Rodzice wychowywali mnie, wpajając poszanowanie dla najwyższychwartości, takich jak życie ludzkie, wolność i godność. W myślzasad moralnych, które wyznaję, nic nie usprawiedliwia zamachu na wyżejwymienione wartości.

Nie mogę i nie chcę nosić (ani się posługiwać) jakąkolwiek bronią.Podkreślam, iż wyrzekam się przemocy i agresji oraz że nigdy nie dokonamzamachu na życie drugiego człowieka.

W swoim dotychczasowym życiu nigdy nie naruszyłem żadnej zwyznawanych przeze mnie zasad.

Wskazując na powyższe, wnoszę jak we wstępie.

Przykład 2

Działając na podstawie art. 189 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r.o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej w związku zart. 3 ust. 3 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumieniai wyznania z uwagi na wyznawane zasady moralne zwracam się z uprzejmąprośbą o skierowanie mnie do odbycia służby zastępczej.

UZASADNIENIEWyznawane przeze mnie zasady moralne, a w szczególności: szacunek

dla życia oraz godności ludzkiej i wolności uniemożliwiają mipodporządkowanie się zasadom służby wojskowej. Rodzice wychowywalimnie, wpajając poszanowanie dla najwyższych wartości, takich jak życieludzkie, wolność i godność. W myśl zasad moralnych, które wyznaję, nicnie usprawiedliwia zamachu na wyżej wymienione wartości.

Nie mogę i nie chcę nosić (ani się posługiwać) jakąkolwiek bronią.Podkreślam, iż wyrzekam się przemocy i agresji oraz że nigdy nie dokonamzamachu na życie drugiego człowieka.

W swoim dotychczasowym życiu nigdy nie naruszyłem żadnej zwyznawanych przeze mnie zasad.

Wskazując na powyższe, wnoszę jak we wstępie.

WZ

OR

Y P

ISM

28Przykład 3

Na podstawie art. 85 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej z 1997 r. orazart. 11 ustawy o służbie zastępczej z 2003 r. zwracam się z wnioskiem oprzeznaczenie mnie do służby zastępczej.

Wyznawane przeze mnie i odzwierciedlone w moim postępowaniuzasady moralne nie pozwalają mi na pełnienie służby wojskowej...Jako pacyfista osoba kierująca się w swoim życiu zasadami niestosowaniaprzemocy i poszanowania każdego człowieka, uważam, że przemoc niemoże być we współczesnym świecie metodą rozwiązywania konfliktów,gdyż prowadzi ona do cierpień i śmierci tysięcy istnień ludzkich orazpotężnych zniszczeń, tak jak to np. miało miejsce podczas konfliktu w b.Jugosławii...

Tym samym, odmawiając pełnienia zasadniczej służby wojskowej, niechce się przyczyniać do takiego stanu rzeczy...

Sumienie nie pozwala mi na dokonywanie takich czynności jak uczeniasię strzelania czy celowania do tarczy z wizerunkiem człowieka, co ma celunauczenie się sposobów zabijania...

Uważam, że jedynie pokojowe rozstrzyganie konfliktów, tolerancja dlainnych poglądów i wzajemne zrozumienie mają sens i są dobrą alternatywądla świata pełnego nienawiści i wojen...

Chciałbym jednocześnie dodać, że wniosek mój nie ma na celu uchyleniasię od obowiązku na rzecz społeczeństwa, a jedynie chęcią jego spełnieniaw formie zgodnej z moimi poglądami. Zatem zgłaszam gotowością odbyciasłużby zastępczej.

Przykład 4

Na podstawie art. 85 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej z 1997 r. orazart. 11 ustawy o służbie zastępczej z 2003 r. zwracam się z wnioskiem oprzeznaczenie mnie do służby zastępczej.

Prośbę swą motywuję tym, iż zasady moralne, którymi kieruję się wżyciu uniemożliwiają mi złożenie przysięgi wojskowej a co za tym idzieodbycie zasadniczej służby wojskowej. Podstawowymi i najważniejszymiwyznawanymi prze zemnie zasadami jest umiłowanie bliźniego orazumiłowanie życia.

Umiłowanie bliźniego rozumiem jako postawę moralną polegającą naumiejętności przebaczania, poświęcenia życia dla drugiego człowieka orazpoświęcenie siebie dla dobra ludzkości. W miłości bliźniego upatruje swójcel jak i jedyną drogę dla ludzkości.

29

WZ

OR

Y P

ISM

Umiłowanie życia rozumiem jako postawę moralną polegającą na zdolnościwspół odczuwania wobec ludzi i zwierząt oraz braniu za ich życieodpowiedzialności.

Owa postawa moralna obliguje mnie do wegetarianizmu. Wegetarianizmjest to rozumienie świata przyrody i ludzkości jako nierozerwalnej całości,umiłowanie wolności jednostki, odpowiedzialność za ludzkość i światprzyrody. Naturalną i oczywistą konsekwencją wegetarianizmu jesteliminacja z codziennego menu produktów pochodzenia zwierzęcego.Dowodem mojej postawy moralnej jest aktywna działalność w organizacjachekologicznych takich jak..... Złożenie przysięgi wojskowej byłoby dla mnieewidentną hipokryzją oraz źródłem konfliktu sumienia gdyż umiłowaniebliźniego jak i umiłowanie życia stoją w oczywistej sprzeczności z postawamimoralnymi budowanymi przez Wojsko Polskie i zcentralizowana władza ...(wpisujesz aktualnie rządzących) z nie znanych i nie zrozumiałych przyczynstoi na straży poglądu jakoby postawy moralne oraz umiejętność zabijaniauczone w wojsku są dobrym gwarantem bezpieczeństwa polskiejpaństwowości. Moje poglądy nie pozwalają mi na myślenie takimikategoriami. Nie zamierzam unikać odpowiedzialności związanej zpowszechnym obowiązkiem obrony ojczyzny. Do obrony Ojczyzny w moimprzypadku przyczynić się mogę jedynie poprzez pracę fizyczną zgodną zmoimi kwalifikacjami.

Moje stanowisko zgodne jest z obowiązującym prawodawstwem oraz zart. 18 Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych

Proszę, więc o skierowanie mnie do służby zastępczej.

Przykład 5

Zwracam się z uprzejmą prośbą o przyznanie mi służby zastępczej napodstawie.....

Prośbę swą motywuje następującymi argumentami: Fundamentem mychprzekonań jest pacyfizm i wiążące się z nim względy moralne i etyczne.Poprzez moją pacyfistyczną postawę propaguje pokój i potępiamstosowanie przemocy, szkolenie się w zabijaniu, wspomaganie instytucjipowodujących wojny oraz wszystkie wojny bez względu na ich charakter.Patrząc na kraje rozwinięte kulturowo widzimy jak rządy o liberalnychpoglądach likwidują przymusową służbę wojskową, jako relikt epokitotalitaryzmu, nieodłącznie związanej z faszyzmem i komunizmem. W dobiedzisiejszej światowej polityki międzypaństwowej, mającej charakterkosmopolityczny, fizyczne granice państw straciły jakikolwiek sens, a coza tym idzie umilitarnianie mieszkających w tych krajach ludzi. Jestemprzekonany, że obecnie możliwe jest rozwiązywanie konfliktów drogądyplomatyczną. Żadnej wojny nie można przekładać nad życie ludzkie, które

WZ

OR

Y P

ISM

30 jest dla mnie wartością najwyższą. Wojsko przygotowuje do wojny uczączabijania drugiego człowieka, a więc stanowi potencjalną przyczynę wojny.Moje uczestnictwo w czynnej służbie wojskowej i związane z tymposługiwanie się bronią, jako narzędziem służącym tylko do zabijania ludzi,uważam za popieranie niemoralnej moim zdaniem instytucji. Nie pozwalami na to wyznawany przeze mnie system wartości. Nie zamierzam unikaćodpowiedzialności...........

WZORY ODWOŁAŃ PODCZAS PROCEDURYPRZYZNAWANIA SŁUŻBY ZASTĘPCZEJ

Uwaga! Przypominamy, że to są tylko wzory. Powinno się utrzymywać swojądotychczasową argumentację dotyczącą swoich przekonań a przypadkuskargi do WSA odnieść się do uzasadnienia Komisji.

Komisja ds. Służby Zastępczejza pośrednictwem

Komisja Wojewódzka ds. Służby Zastępczej w....

Odwołujący: (dane)

Zaskarżane orzeczenie: Komisji Wojewódzkiej ds. Służby Zastępczej w.....w sprawie o... sygn. akt.....

ODWOŁANIEod orzeczenia Komisji Wojewódzkiej ds. Służby Zastępczej w........ zdnia........ w sprawie o sygn. akt........ odmawiającego skierowaniapoborowego do służby zastępczej ze względu na wyznawane zasadymoralne.

Działając na podstawie art. 127 k.p.a. w związku z art. 13 ust. 1 ustawy zdnia 28 listopada 2003 r. o służbie zastępczej wnoszę odwołanie odorzeczenia Komisji Wojewódzkiej ds. Służby Zastępczej w........ z dnia........,zarzucając przedmiotowemu orzeczeniu:

1. Naruszenie treści art. 6 k.p.a. w związku z art. 3 ust. 3 ustawy z dnia17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania.

2. Naruszenie zasady określonej w art. 7 k.p.a., polegające na niewyjaśnieniu stanu faktycznego sprawy i przyjęciu jako podstawyrozstrzygnięcia przekonań członków Komisji Wojewódzkiej ds. SłużbyZastępczej a nie poborowego.

3. Naruszenie zasady określonej w art. 8 k.p.a., polegające na celowymprzeinaczaniu twierdzeń poborowego, podważające nie tylko zaufanie strony

31

WZ

OR

Y P

ISM

do Komisji Wojewódzkiej ds. Służby Zastępczej jako instytucji, ale równieżświadczące o braku elementarnego obiektywizmu podczas rozpatrywaniawniosku poborowego.

4. Naruszenie treści art. 107 § 3 k.p.a. poprzez brak jakiegokolwiekuzasadnienia prawnego oraz zamieszczenie jedynie szczątkowegouzasadnienia faktycznego orzeczenia.

Wskazując na powyższe, wnoszę o uchylenie zaskarżonego orzeczeniaw całości i zakwalifikowanie mnie do odbycia służby zastępczej.

Wystąpiłem do Komisji Wojewódzkiej ds. Służby Zastępczej w........ zestosownym wnioskiem sporządzonym w trybie określonym w art. 11 Ustawyo Służbie Zastępczej, oświadczając, iż nie jestem w stanie podporządkowaćsię zasadom służby wojskowej, takim chociażby jak bezwzględne służbowepodporządkowanie, konieczność wykonywania rozkazów, obowiązeknoszenia munduru oraz broni.

Uważam, iż absolutnie żadna sytuacja nie uzasadnia oraz nieusprawiedliwia używania broni przeciwko innym ludziom.Moim zdaniem każda wojna jest zbrodnią przeciwko ludzkości ipodstawowym naturalnym prawom człowieka. Nie mogę, więc służyć warmii, która jako instytucja stanowi podstawowy element każdej wojny.Sądzę, iż noszenie broni, czyli narzędzia służącego tylko i wyłącznie dozabijania, jest sprzeczne z zasadami humanizmu i nie może zostaćusprawiedliwione żadnymi, nawet najbardziej szczytnymi, ideami.

Zgodnie z treścią art. 1 ustawy o służbie zastępczej z dnia 28 listopada2003 r. oraz obowiązującego przepisu art. 3 ust. 3 ustawy o gwarancjachwolności sumienia i wyznania, który stanowi, iż "ze względu na przekonaniareligijne lub wyznawane zasady moralne obywatele mogą występować oprzeznaczenie do służby zastępczej na zasadach i w trybie określonych wustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o służbie zastępczej" Pomimo tegoKomisja Wojewódzka ds. Służby Zastępczej w........ przeprowadziłapostępowanie, odmawiając zakwalifikowania mnie do służby zastępczej.

W trakcie postępowania naruszono normy art. 2 pkt 5 oraz art. 3 ust. 3ustawy o gwarancjach wolności sumienia i wyznania. Twierdzenie KomisjiWojewódzkiej ds. Służby Zastępczej w........, iż wyznawane przeze mniezasady są używane hasłowo i egoistycznie, świadczy o tym, iż Komisja nieraczyła zachować nawet pozorów elementarnego obiektywizmu.

Z uwagi na powyższe uprzejmie proszę o umożliwienie mi odbycia służbyzastępczej w trybie przewidzianym w ustawie o służbie zastępczej z dnia28 listopada 2003 r.

WZ

OR

Y P

ISM

32 Wojewódzki Sąd Administracyjnyw Warszawie

Skarżący: ........... (dane)

Zaskarżono orzeczenie: orzeczenie Komisji ds. Służby Zastępczej z dnia....ozn.... w przedmiocie odmowy zakwalifikowania do odbycia służbyzastępczej.

SKARGAna orzeczenie Komisji ds. Służby Zastępczej z dnia.......... ozn........odmawiające zakwalifikowania poborowego do odbycia służby zastępczej.

Działając na podstawie art. 3 par. 2 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, zaskarżamorzeczenie Komisji ds. Służby Zastępczej w........z dnia.......... ozn........ wprzedmiocie odmowy zakwalifikowania do odbycia służby zastępczej,zarzucając ww. orzeczeniu:

1. Naruszenie treści art. 6 k.p.a. w związku z art. 11 ustawy z dnia 28listopada 2003 r. służbie zastępczej, polegające na przyjęciu przez Komisjęds. Służby Zastępczej w.......... pozaustawowych kryteriów oceny wnioskuo skierowanie do odbycia służby zastępczej.

2. Naruszenie treści art. 6 k.p.a. w związku z art. 3 ust. 3 ustawy z dnia17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, polegającena przekroczeniu określonych przez ustawodawcę granic możliwościprzeprowadzenia postępowania dowodowego w sprawie.

3. Naruszenie treści art. 7 i 8 k.p.a.Wskazując na powyższe, wnoszę o stwierdzenie nieważności orzeczenia

Komisji ds. Służby Zastępczej ze względu na wydanie go z rażącymnaruszeniem prawa bądź uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazaniesprawy do ponownego rozpatrzenia organowi II instancji.

Równocześnie, działając na podstawie art. 61 par. 3 ustawy Prawo opostępowaniu przed sądami administracyjnymi, wnoszę o wydaniepostanowienia o wstrzymaniu wykonania orzeczenia poprzez zawieszenieczynności powołania do odbywania zasadniczej służby wojskowej do czasurozpatrzenia skargi.

Ponadto wnoszę o zasądzenie od Komisji ds. Służby Zastępczej na rzeczskarżącego zwrotu kosztów postępowania.

UZASADNIENIEDziałając w oparciu o treść art. 11 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r.

służbie zastępczej wystąpiłem z wnioskiem o skierowanie do odbycia służbyzastępczej.

33

WZ

OR

Y P

ISM

W uzasadnieniu wniosku złożyłem oświadczenie określające treśćwyznawanych przeze mnie zasad moralnych.Komisja Wojewódzka ds. Służby Zastępczej w........ orzeczeniem z dnia.....ozn...... odmówiła zakwalifikowania mnie do odbycia służby zastępczej.

Od powyższego orzeczenia wniosłem odwołanie do Komisji ds. SłużbyZastępczej, wskazując na bezzasadność rozstrzygnięcia organu I instancji.W dniu....... Komisja ds. Służby Zastępczej wydała orzeczenie, ponownieodmawiając zakwalifikowania mnie do odbycia służby zastępczej.

Z treści uzasadnienia ww. orzeczenia wynika, iż zdaniem organu IIinstancji wyznawane przeze mnie zasady moralne nie są rzeczywiste i nieuniemożliwiają odbywania zasadniczej służby wojskowej.

Orzeczenie Komisji ds. Służby Zastępczej narusza treść art. 11 ustawyz dnia 28 listopada 2003 r. służbie zastępczej oraz art. 3 ust. 3 ustawy ogwarancjach wolności sumienia i wyznania.

Zgodnie z treścią art. 11 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. służbiezastępczej "1.Poborowy, który został, na podstawie przepisów ustawy zdnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obronyRzeczypospolitej Polskiej przeznaczony do odbycia zasadniczej służbywojskowej albo przeszkolenia wojskowego może złożyć wniosek oprzeznaczenie go do służby zastępczej. 2. Wniosek, o którym mowa w ust.1, powinien w szczególności zawierać: 1) oświadczenie o wyznawanychprzekonaniach religijnych; 2) wskazanie w wyznawanej doktrynie religijnejpodstawy wyłączającej możliwość odbywania służby wojskowej orazwykazać rzeczywiste związki z wyznawaną doktryną religijną lub wskazaćwyznawane zasady moralne, które pozostają w sprzeczności z obowiązkamiżołnierza odbywającego służbę wojskową."

Tymczasem wbrew cytowanemu przepisowi zarówno organ I instancji,jak i organ odwoławczy zignorowały obowiązujące normy prawa irozpatrzyły sprawę w oparciu o własny, pozaustawowy katalog kryteriówoceny wniosku.

Podczas prowadzonego postępowania naruszono także zasadę,określoną w art. 2 pkt. 5 ustawy o gwarancjach wolności sumienia i wyznania,przesłuchując wnioskodawcę o okoliczność wyznawanych zasad iprzekonań.

Złożyłem wymagany art. 11 ustawy pisemny wniosek o skierowanie doodbycia służby zastępczej. Przedmiotowy wniosek spełniał wszelkie wymogiokreślone art. 11 ust.2 ustawy. Zgodnie z treścią art.11 ust.1 i 2 ustawyzłożyłem stosowne (pisemne) oświadczenie w sprawie treści wyznawanychzasad moralnych i przekonań oraz wskazałem w nich podstawy wyłączającemożliwość odbywania służby wojskowej oraz wykazałem, że pozostają onew sprzeczności z obowiązkami żołnierza odbywającego służbę wojskową.Spełniłem, więc wszystkie określone przez prawo wymogi do uzyskaniakwalifikacji do odbycia służby zastępczej.

WZ

OR

Y P

ISM

34 Postępowanie kolejnych orzekających w sprawie organów opiera sięwyłącznie na pozaustawowej samowoli i pozostaje w sprzeczności z wyżejcytowanymi przepisami. Pokazane przez Komisję Wojewódzką ds. SłużbyZastępczej w........., a następnie Komisję ds. Służby Zastępczej ustaleniastanowią wyłącznie odzwierciedlenie osobistych poglądów członków komisjii nie mają nic wspólnego z obiektywnym gromadzeniem materiałudowodowego i jego rzetelną oceną.

Wskazując na powyższe, wnoszę jak we wstępie.

Załączniki:1) 3 x kopia skargi2) kserokopia orzeczenia Komisji ds. Służby Zastępczej.

WZORY INNYCH PRZYDATNYCH WNIOSKÓW I ODWOŁAŃ

Wzory pism podano na przykładach z procedury występowania o służbęzastępczą, mają one jednak zastosowanie także do innych wniosków. Każdadecyzja urzędnika może zostać zaskarżona, a występując przed jakąkolwiekkomisją można składać wszelakie wnioski. Skargi do Wojewódzkiego SąduAdministracyjnego, składamy według właściwości terytorialnej, czyli jeśliskładamy skargę na decyzję organu lokalnego (np. Komisji Wojewódzkiejds. sł. zast.) kierujemy skargę do sądu w naszym województwie. Natomiastjeśli skarga dotyczy decyzji organu centralnego (np. Komisji ds. sł. zast.)skarga idzie do sądu w Warszawie.

Wojewódzki Sztab Wojskowy w.........

SKARGAna naruszenie praworządności przez urzędnika Wojskowej KomendyUzupełnień w.................

Działając na podstawie art. 227 k.p.a. w związku z art. 63 § 1 i § 4 k.p.a.,wnoszę skargę na urzędnika Wojskowej Komendy Uzupełnień w........(danych osobistych ww. nie znam), który to urzędnik w dniu... odmówiłprzyjęcia i potwierdzenia odbioru wniosku o skierowanie do odbycia służbyzastępczej.

Załącznik:1) wniosek o skierowanie do odbycia służby zastępczej

35

WZ

OR

Y P

ISM

Komisja Wojewódzka ds. Służby Zastępczej w........

WNIOSEK O DOPUSZCZENIE DOWODU Z OPINII BIEGŁEGOPSYCHOLOGA

W związku z prowadzonym postępowaniem w sprawie wniosku oskierowanie do odbycia służby zastępczej wnoszę o dopuszczenie dowoduz opinii biegłego psychologa na okoliczność treści oraz intensywnościwyznawanych przeze mnie przekonań religijnych i zasad moralnych w celuwykazania, iż ich treść uniemożliwia mi odbycie zasadniczej służbywojskowej.

PEŁNOMOCNICTWODziałając na podstawie art. 33 §1 k.p.a., upoważniam...... (imię i nazwisko,adres)..... do występowania w moim imieniu jako pełnomocnik przed..........w sprawie......

Komisja Wojewódzka ds. Służby Zastępczej w ........

WNIOSEK DOWODOWYDziałając na podstawie art. 78 § 1 k.p.a., wnoszę o przeprowadzenie dowoduprzesłuchania świadka, a to....... (imię i nazwisko świadka), zam..... naokoliczność wyznawanych przeze mnie zasad moralnych.

UzasadnienieProwadzone przez Komisję Wojewódzką ds. Służby Zastępczej w........

postępowanie ma na celu ustalenie, czy wyznawane przeze mnie zasadymoralne są rzeczywiste, oraz ustalenie ich treści.Jedną z osób, które posiadają wiedzę na temat treści oraz intensywnościwyznawanych przez wnioskodawcę zasad, jest p. .................

Ponieważ wiadomości posiadane przez świadka mają istotne znaczeniedla wyjaśnienia kluczowych dla sprawy okoliczności, działając w oparciu otreść art. 78 § 1 k.p.a. w związku z art. 75 § 1 k.p.a., wnoszę jak we wstępie.

Komisja Wojewódzka ds. Służby Zastępczej w ........Dotyczy: wezwania z dnia.......... nr. .......... do zgłoszenia się przed

Komisję Wojewódzką ds. Służby Zastępczej w.........w sprawie rozpatrzeniawniosku o skierowanie do odbycia służby zastępczej.

WNIOSEK O PRZYWRÓCENIE TERMINUW związku z wyznaczonym terminem do zgłoszenia się przed KomisjęWojewódzką ds. Służby Zastępczej w......... w sprawie rozpatrzenia wniosku

WZ

OR

Y P

ISM

36 o skierowanie do odbycia służby zastępczej, działając na podstawie art. 58§ 1 k.p.a. wnoszę o:- uznanie, iż nie zgłoszenie się w wyznaczonym terminie nastąpiło z przyczynprzeze mnie niezawinionych (zaświadczenie lekarskie potwierdzające faktchoroby),- wyznaczenie kolejnego terminu, który umożliwi mi zgłoszenie się przedPowiatową Komisją Poborową i uczestnictwo w prowadzonympostępowaniu.Równocześnie informuję, iż zachowałem 7-dniowy termin od dnia ustaniaprzyczyny uchybienia terminu do wniesienia niniejszej prośby.

Komisja ds. Służby Zastępczejza pośrednictwem

Komisja Wojewódzka ds. Służby Zastępczej w........

Dotyczy: odwołania od orzeczenia Komisji Wojewódzkiej ds. SłużbyZastępczej w........ z dnia.......... ozn.......... w przedmiocie odmowyzakwalifikowania do odbycia służby zastępczej.

WNIOSEK O PRZYWRÓCENIE TERMINU DO WNIESIENIA ODWOŁANIADziałając na podstawie art. 58 § 2 k.p.a. w związku z art. 129 § 2 k.p.a.,wnoszę o: przywrócenie terminu do wniesienia odwołania od orzeczeniaKomisji Wojewódzkiej ds. Służby Zastępczej w.......... z dnia......... ozn..........wprzedmiocie odmowy zakwalifikowania do odbycia służby zastępczej.

UZASADNIENIEDecyzją z dnia.......... Komisja Wojewódzka ds. Służby Zastępczej w..........odmówiła zakwalifikowania mnie do odbycia służby zastępczej.Ww. decyzję doręczono w dniu.........., pouczając mnie o możliwościwniesienia odwołania.Ze względu na stan zdrowia (chorobę) nie byłem w stanie sporządzićodwołania w zakreślonym terminie. Z przyczyn przeze mnie nie zawinionychnastąpiło uchybienie przedmiotowego terminu.Dowód: zaświadczenie lekarskie z dnia ....., potwierdzające fakt choroby.Zwracam się z prośbą o uznanie, iż naruszenie terminu nastąpiło z przyczynprzeze mnie niezawinionych, i przywrócenie terminu do wniesienia odwołania.Równocześnie informuję, iż zachowałem 7-dniowy termin od dnia ustaniaprzyczyny uchybienia terminu do wniesienia niniejszej prośby.

Załączniki:1) kserokopia zaświadczenia lekarskiego z dnia.....2) kserokopia odwołania.

37

WZ

OR

Y P

ISM

Wojewódzki Sąd Administracyjnyw ....

Skarżący.......... (dane)Zaskarżono orzeczenie: Komisji ds. Służby Zastępczej w.......... z dnia..........ozn.......... w przedmiocie odmowy przywrócenia terminu do wniesieniaodwołania od orzeczenia Komisji Wojewódzkiej ds. Służby Zastępczejw..........., odmawiającego skierowania wnioskodawcy do odbycia służbyzastępczej.

SKARGANa postanowienie Komisji ds. Służby Zastępczej z dnia.......... ozn...........w

przedmiocie odmowy przywrócenia terminu do wniesienia odwołania.Działając na podstawie art. 3 par. 2 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002

r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, zaskarżampostanowienie Komisji ds. Służby Zastępczej w.......... z dnia .......... ozn..........dotyczące odmowy przywrócenia terminu do wniesienia odwołania,zarzucając przedmiotowemu rozstrzygnięciu naruszenie treści art. 58 §1k.p.a. polegające na bezzasadnym przyjęciu, iż naruszenie terminu downiesienia odwołania nastąpiło z przyczyn zawinionych przez skarżącego.

Wskazując na powyższe, wnoszę o uchylenie zaskarżonegopostanowienia i zobowiązanie Komisji ds. Służby Zastępczej doprzywrócenia terminu do wniesienia Równocześnie wnoszę o zarządzenieod zobowiązanie Komisji ds. Służby Zastępczej na rzecz skarżącego zwrotukosztów postępowania.

UZASADNIENIEW dniu.......... Komisja Wojewódzka ds. Służby Zastępczej wydała

orzeczenie odmawiające zakwalifikowania mnie do odbycia służbyzastępczej.

Powyższe orzeczenie zawierające pouczenie o możliwości wniesieniaw terminie 14 dni odwołania zostało doręczone w dniu..........

Ponieważ ze względu na stan zdrowia (chorobę) nie mogłem dochowaćzakreślonego terminu, bezzwłocznie po ustaniu przeszkody wniosłemodwołanie wraz z wnioskiem o przywrócenie terminu.

Prośbę o przywrócenie terminu uzasadniłem wskazując okoliczności,które uniemożliwiały wniesienie odwołania w terminie i w żaden sposób niebyły przeze mnie zawinione.Wyżej wskazane okoliczności zostały poparte dowodem w postacizaświadczenia lekarskiego.

Rozpatrując sprawę z wniosku skarżącego o przywrócenie naruszonegoterminu do wniesienia odwołania, Komisja ds. Służby Zastępczej w

WZ

OR

Y P

ISM

38

AKTY PRAWNE

Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o służbie zastępczej(fragmenty)

Rozdział 1 Przepisy ogólneArt. 1.Ustawa określa zasady

przeznaczania do służbyzastępczej, kierowania do jejodbycia oraz odbywania służbyzastępczej przez podlegającychobowiązkowi służby wojskowej,którym przekonania religijne lubwyznawane zasady moralne niepozwalają na pełnienie tej służby.

Art. 2.1. Odbywanie służby zastępczej

uznaje się za spełnianiepowszechnego obowiązku obronyRzeczypospolitej Polskiej wzakresie służby wojskowej.

2. Służba zastępcza polega nawykonywaniu prac na rzeczochrony środowiska, ochronyprzeciwpożarowej, ochrony

zdrowia, pomocy społecznej, opiekinad osobami niepełnosprawnymialbo bezdomnymi oraz na rzeczadministracji publicznej i wymiarusprawiedliwości.

3. Służbę zastępczą odbywa sięw państwowych i samorządowychjednostkach organizacyjnych,publicznych zakładach opiekizdrowotnej oraz w organizacjachpożytku publicznego, zwanychdalej "podmiotami".

4. Skierowanie do odbyciasłużby zastępczej w organizacjipożytku publicznego, którą jestjednostka organizacyjna kościołalub związku wyznaniowegomającego osobowość prawnąnastępuje wyłącznie za zgodąpoborowego.

dniu..........wydała postanowienie o odmowie przywrócenia terminu downiesienia odwołania.

Wskazywane w uzasadnieniu ww. orzeczenia zarzuty sąnieprzekonywujące i sprzeczne z przesłankami art. 59 § 2 k.p.a.Podkreślam, iż nie tylko uprawdopodobniłem, ale nawet udowodniłem(zaświadczeniem lekarskim), iż naruszenie terminu nastąpiło ze względuna okoliczności przeze mnie niezawinione.Wskazując na powyższe, wnoszę jak we wstępie.

Załączniki:1) 3 x kopia skargi,2) kserokopia postanowienia Komisji Wojewódzkiej ds. Służby

Zastępczej,3) kserokopia wniosku o przywrócenie terminu,4) kserokopia zaświadczenia lekarskiego.

39

AK

TY

PR

AW

NE

Art. 3.Służba zastępcza trwa 18

miesięcy, a dla absolwentów szkółwyższych - 6 miesięcy.

Art. 6.1. Do postępowania w sprawach

określonych w ustawie stosuje sięprzepisy ustawy z dnia 14 czerwca1960 r. - Kodeks postępowaniaadministracyjnego, o ile ustawa niestanowi inaczej.

2. Od wydanych decyzjiprzysługuje skarga do sąduadministracyjnego na zasadach i wtrybie określonych w ustawie z dnia30 sierpnia 2002 r. - Prawo opostępowaniu przed sądamiadministracyjnymi.Rozdział 2 Podmiot

[Określa warunki i obowiązki,jakie musi spełnić jednostka,starająca się o możliwośćzatrudnienia odbywającego służbęzastępczą. - dop. red.]

Art. 9.Podmiot jest obowiązany

zapewnić poborowemu: 1)bezpłatne zakwaterowanie, jeżeliczas dojazdu najtańszym środkiempublicznego transportu zbiorowegokolejowego lub autobusowegoprzewidziany w rozkładzie jazdy,łącznie z przesiadkami, przekraczaw obie strony 2 godziny, licząc odstacji (przystanku) najbliższejmiejsca odbywania służbyzastępczej przez poborowego dostacji (przystanku) najbliższejmiejsca pobytu; do czasu tego niewlicza się dojazdu do i od stacji(przystanku) w obrębiemiejscowości, z której poborowydojeżdża, oraz miejscowości, gdziepoborowy odbywa służbęzastępczą; 2) odzież i obuwierobocze oraz środki ochronyindywidualnej, dostarczane nazasadach określonych przepisami

działu X ustawy z dnia 26 czerwca1974 r. - Kodeks pracy; 3)możliwość korzystania z urządzeńsocjalnych, na zasadachokreślonych dla pracownikówzatrudnionych przez ten podmiot;4) posiłki profilaktyczne i napoje,przyznawane na zasadachokreślonych przepisami wydanymina podstawie Art. 232 ustawyKodeks pracy, oraz inne posiłki,jeżeli poborowy odbywa służbę nastanowisku pracy, na którympracownikom danego podmiotuprzysługują takie posiłki; 5) biletyna codzienny dojazd z miejscapobytu stałego albo czasowego domiejsca pełnienia służby i zpowrotem, z wyjątkiemprzypadków, gdy bezpłatnyprzejazd zapewnia podmiot wewłasnym zakresie; 6) przejazdnajtańszym środkiem publicznegotransportu zbiorowego kolejowegolub autobusowego po zakończeniuodbywania służby zastępczej domiejsca jego pobytu stałego alboczasowego trwającego ponad 2miesiące.Rozdział 3 Przeznaczanie dosłużby zastępczej

Art. 10.1. Orzeczenie o przeznaczeniu

do służby zastępczej wydajekomisja wojewódzka do sprawsłużby zastępczej, zwana dalej"komisją wojewódzką".

2. Komisję wojewódzkąpowołuje i odwołuje marszałekwojewództwa. W skład komisjiwojewódzkiej wchodziprzewodniczący komisjiwojewódzkiej oraz członkowiekomisji wojewódzkiej, w liczbie 5osób.

3. Orzeczenia komisjiwojewódzkiej zapadają wobecności, co najmniej 3 osób jejskładu.

AK

TY

PR

AW

NE

40 Art. 11.1. Poborowy, który został, na

podstawie przepisów ustawy z dnia21 listopada 1967 r. opowszechnym obowiązku obronyRzeczypospolitej Polskiej,przeznaczony do odbyciazasadniczej służby wojskowej alboprzeszkolenia wojskowego możezłożyć wniosek o przeznaczenie godo służby zastępczej.

2. Wniosek, o którym mowa wust. 1, powinien w szczególnościzawierać: 1) oświadczenie owyznawanych przekonaniachreligijnych; 2) wskazanie wwyznawanej doktrynie religijnejpodstawy wyłączającej możliwośćodbywania służby wojskowej orazwykazać rzeczywiste związki zwyznawaną doktryną religijną lubwskazać wyznawane zasadymoralne, które pozostają wsprzeczności z obowiązkamiżołnierza odbywającego służbęwojskową.

3. Poborowy, który złożyłwniosek o przeznaczenie do służbyzastępczej, do czasu ostatecznegorozstrzygnięcia tego wniosku niemoże być powołany do służbywojskowej.

4. Poborowy, którego wniosek oprzeznaczenie do służby zastępczejzostał rozstrzygnięty negatywnieostatecznym orzeczeniem, możewystąpić z kolejnym wnioskiem wtej sprawie nie wcześniej niż poupływie 6 miesięcy od dniauprawomocnienia się tegoorzeczenia. Wniosek skierowany dokomisji wojewódzkiej przedupływem tego terminu nie podlegarozpoznaniu.

Art. 12.1. Wniosek o przeznaczenie do

służby zastępczej poborowy składana piśmie do właściwej komisji

wojewódzkiej, za pośrednictwemwojskowego komendantauzupełnień, najpóźniej w dniudoręczenia mu karty powołania doodbycia służby wojskowej.

2. Wojskowy komendantuzupełnień przesyła wniosek, októrym mowa w ust. 1, komisjiwojewódzkiej w terminie 3 dni oddnia jego złożenia przezpoborowego.

3. Komisja wojewódzka wydajeorzeczenie w terminie 30 dni od dniazłożenia wniosku, o którym mowa wust. 1.

Art. 13.1. Poborowemu i wojskowemu

komendantowi uzupełnień wterminie 14 dni od dnia otrzymaniaorzeczenia komisji wojewódzkiejprzysługuje odwołanie do komisjido spraw służby zastępczej, zwanejdalej "komisją".

2. Komisję powołuje i odwołujeminister właściwy do spraw pracy.W skład komisji wchodziprzewodniczący komisji orazczłonkowie komisji, w liczbie 5osób.

3. Orzeczenia komisji zapadająw obecności co najmniej 3 osób zjej składu.

Art. 14.1. W skład komisji wojewódzkiej

wchodzą osoby: 1) posiadającewykształcenie wyższe; 2) niekaranesądownie; 3) przeciwko którym niejest prowadzone postępowaniekarne.

2. Co najmniej 2 osoby zeskładu komisji wojewódzkiej musząwykazać się dokumentamipotwierdzającymi posiadaniewiedzy w zakresie religioznawstwalub etyki.

3. Przewodniczącym komisjiwojewódzkiej może zostać osobaspełniająca warunki określone w

41

AK

TY

PR

AW

NE

ust. 1 i mogąca się wykazać conajmniej roczną praktyką wkierowaniu zespołami ludzkimi.

4. Przepisy ust. 1-3 stosuje siędo osób wchodzących w składkomisji.

5. Rada Ministrów określi, wdrodze rozporządzenia, trybdziałania komisji wojewódzkiej ikomisji, sposób dokumentowaniadziałalności komisji wojewódzkiej ikomisji, a także wzory orzeczeń wsprawach przeznaczenia do służbyzastępczej, uwzględniająckonieczność zapewnieniaszybkiego i sprawnegopostępowania w sprawie,konieczność wykorzystaniaistniejących struktur etatowychwojewódzkich urzędów pracy oraztakiego utrwalania czynnościdokonywanych przez komisjęwojewódzką i komisję, któreumożliwi wykorzystaniedokumentacji w postępowaniuodwoławczym.

Art. 16.1. Wniosek poborowego o

przeznaczenie do służby zastępczejrozpatruje komisja wojewódzka wobecności poborowego, w terminiei w miejscu określonych przezprzewodniczącego komisjiwojewódzkiej.

2. Jeżeli poborowy nie stawi siębez usprawiedliwionej przyczyny naposiedzenie komisji wojewódzkiejoraz nie zawiadomi jej w terminie 7dni od dnia, w którym miał byćrozpatrzony wniosek, o przyczynienieobecności, rozpoznania wnioskupoborowego o przeznaczenie dosłużby zastępczej następuje nakolejnym posiedzeniu komisjiwojewódzkiej zwołanym nie późniejniż w terminie 30 dni od dnia, wktórym był wyznaczony pierwszytermin rozpatrzenia tego wniosku.

3. W przypadku, o którym mowaw ust. 2, komisja wojewódzkarozpoznaje wniosek poborowegorównież przy braku jego obecności.

4. Orzeczenie komisjiwojewódzkiej wraz zuzasadnieniem doręcza siępoborowemu i wojskowemukomendantowi uzupełnień.

Art. 17.[zoobowiązuje do zwrotu kosztówprzejazdu "najtańszym środkiempublicznego transportuzbiorowego" na posiedzenie komisjioraz "w przypadku wezwaniapoborowego przez marszałkawojewództwa w sprawachzwiązanych ze służbą zastępczą", atakże rekompensatę za utraconezarobki za ten czas]Rozdział 4 Kierowaniepoborowego do odbycia służbyzastępczej

Art. 18.1. Marszałek województwa: 1)

wydaje poborowemu kartęskierowania do odbycia służbyzastępczej, zwaną dalej "kartąskierowania"; 2) kierujepoborowego do odbycia służbyzastępczej w miarę możliwości dopodmiotu mającego siedzibę wpobliżu jego miejsca pobytu stałegoalbo czasowego trwającego ponad2 miesiące.2. Marszałek województwa oskierowaniu poborowego dopodmiotu zawiadamia pisemniewojskowego komendantauzupełnień i podmiot.3. Dniem skierowania poborowegodo odbycia służby zastępczejokreślonym w karcie skierowaniajest dzień stawienia siępoborowego do tej służby.

Art. 19.Marszałek województwa

zapewnia poborowemu

AK

TY

PR

AW

NE

42 skierowanemu do odbycia służbyzastępczej bezpłatny przejazdnajtańszym środkiem publicznegotransportu zbiorowego kolejowegolub autobusowego z miejsca jegopobytu stałego albo czasowegotrwającego ponad 2 miesiące domiejscowości, w której ma odbywaćtę służbę.

Art. 20.1. Poborowy jest obowiązany

stawić się do odbycia służbyzastępczej w terminie i w miejscuokreślonych w karcie skierowania.

2. Podmiot, do którego zostałskierowany poborowy w celuodbycia służby zastępczej, jestobowiązany przyjąć go i zapewnićmu warunki wykonywania pracyokreślonej w umowie.

3. Niestawienie się poborowegodo odbycia służby zastępczej jestusprawiedliwione w przypadkuchoroby stwierdzonejzaświadczeniem lekarskim.

4. O niemożności stawienia siędo odbycia służby zastępczejpoborowy zawiadamia podmiot wterminie 3 dni od dnia określonegow karcie skierowania.

5. Poborowy po ustaniuprzyczyny, o której mowa ust. 3,jest obowiązany niezwłoczniezgłosić się do podmiotu iprzedstawić zaświadczenielekarskie usprawiedliwiająceprzyczynę niestawienia się doodbycia służby zastępczej.

6. W razie niestawienia siępoborowego do odbycia służbyzastępczej i niezawiadomienia oprzyczynie tego niestawienia się,podmiot zawiadamia niezwłoczniemarszałka województwa,prokuratora rejonowego iwojskowego komendantauzupełnień.

Art. 21.

1. Marszałek województwa, wdrodze decyzji administracyjnej,odracza poborowemu, na jegowniosek, odbycie służby zastępczejze względu na:

1) wybór na posła - na czaspełnienia mandatu;

2) kandydowanie do Sejmu - naczas trwania kampanii wyborczej;

3) konieczność sprawowaniabezpośredniej opieki nad członkiemrodziny wspólnie z nimzamieszkałym, który: a) nieukończył 16 roku życia, b) zostałuznany za stale niezdolnego dopracy w gospodarstwie rolnym napodstawie ustawy z dnia 20 grudnia1990 r. o ubezpieczeniuspołecznym rolników, c) zostałuznany za całkowicie niezdolnegodo pracy oraz samodzielnejegzystencji na podstawie ustawy zdnia 17 grudnia 1998 r. oemeryturach i rentach z FunduszuUbezpieczeń, d) został zaliczony doznacznego stopnianiepełnosprawności w rozumieniuustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. orehabilitacji zawodowej i społecznejoraz zatrudnianiu osóbniepełnosprawnych, e) ukończył 75rok życia - jeżeli nie ma innegopełnoletniego członka rodzinybliższego lub równego stopniempokrewieństwa obowiązanego dosprawowania tej opieki, albo zewzględu na obowiązeksprawowania opieki wynikającej zprawomocnego orzeczenia sądu -na czas sprawowania tej opieki, zzastrzeżeniem ust. 4;

4) pobieranie nauki w szkolewyższej, jeżeli jest on studentem,albo pobieranie nauki w zakładziekształcenia nauczycieli - na czaspobierania tej nauki, nie dłużejjednak niż do końca rokuszkolnego w tym roku

43

AK

TY

PR

AW

NE

kalendarzowym, w którympoborowy kończy 27 rok życia;

5) pobieranie nauki w szkoleponadgimnazjalnej, a do dnia 31sierpnia 2008 r. także w szkoleponadpodstawowej - na czaspobierania tej nauki, nie dłużejjednak niż do końca rokuszkolnego w tym rokukalendarzowym, w którympoborowy kończy 23 rok życia.

2. Odroczenia odbycia służbyzastępczej ze względu napobieranie nauki udziela się takżepoborowym będącym alumnamiwyższych seminariów duchownych,osobami zakonnymi (po profesjiczasowej), nowicjuszami wzakonach albo słuchaczami szkółduchownych kościołów i związkówwyznaniowych mającychosobowość prawną - na czaspobierania tej nauki.

3. Odroczenia odbycia służbyzastępczej można udzielić równieżze względu na ważne sprawyosobiste lub rodzinne poborowego,a w szczególności związane zzaistnieniem trudnej sytuacjiosobistej lub rodzinnej, które niestanowią podstawy do udzieleniapoborowemu odroczenia z tytułusprawowania bezpośredniej opiekinad członkiem rodziny, albo zpowodu konieczności załatwieniaspraw związanych z prowadzeniemprzez poborowegoprzedsiębiorstwa, gospodarstwarolnego albo innej działalnościgospodarczej. Odroczenia nieudziela się, jeżeli spowodowałobyto nieodbycie służby zastępczej.

4. Odroczenia, o którym mowaw ust. 1 pkt 3, udziela siękażdorazowo na czas określony wewniosku, nie dłuższy jednak niż 12miesięcy.

5. Odroczenia, o którym mowaw ust. 3, udziela się tylko jeden raz,w wymiarze od 3 do 12 miesięcy.

6. Skreślenie z listy studentówlub słuchaczy zakładu kształcenianauczycieli albo wydalenie zestudiów lub zakładu kształcenianauczycieli powoduje utratęudzielonego odroczenia służbyzastępczej z tytułu pobieranianauki.

7. Poborowy, któremu udzielonoodroczenia, o którym mowa w ust.1 pkt 4 i 5, po zakończeniu rokuszkolnego lub akademickiego, niepóźniej jednak niż w terminie 14 dniod dnia rozpoczęcia kolejnegoroku, przedstawia marszałkowiwojewództwa zaświadczenie oukończeniu poprzedniego alborozpoczęciu nowego roku nauki.8. Od decyzji marszałkawojewództwa wydanej w sprawieodroczenia odbycia służbyzastępczej przysługujepoborowemu odwołanie dosamorządowego kolegiumodwoławczego.Rozdział 5 Przebieg służbyzastępczej

Art. 23.1. Poborowy odbywający służbę

zastępczą nie pozostaje w stosunkupracy z podmiotem, do któregozostał skierowany w celu odbyciatej służby.

2. Dniem rozpoczęciaodbywania służby zastępczej przezpoborowego jest dzień, w którymstawił się on do odbycia tej służby.

3. Podmiot, do którego stawił siępoborowy w celu odbycia służbyzastępczej: 1) zawiadamia o tymfakcie marszałka województwa orazwojskowego komendantauzupełnień w terminie 3 dni od dniastawienia się poborowego; 2)zaznajamia poborowego z

AK

TY

PR

AW

NE

44obowiązującym regulaminem pracyi z przepisami dotyczącymiodbywania służby zastępczej; 3)powierza poborowemuwykonywanie pracy po uprzednimprzeszkoleniu go w zakresiebezpieczeństwa i higieny pracyoraz przepisówprzeciwpożarowych, a także pouzyskaniu pozytywnych wynikówwstępnych badań lekarskich.

Art. 24.1. Do poborowych

odbywających służbę zastępcząstosuje się odpowiednio przepisyustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. -Kodeks pracy o: obowiązkachpracodawcy, obowiązkachpracownika, nagrodach iwyróżnieniach, karach zanaruszenie porządku i dyscyplinypracy, ochronie wynagrodzenia zapracę, odpowiedzialnościmaterialnej pracownika,świadczeniach przysługujących wokresie czasowej niezdolności dopracy, a także czasie pracy orazbezpieczeństwie i higienie pracy.

2. W razie śmierci poborowegoodbywającego służbę zastępczączłonkom jego rodziny przysługujeodprawa pośmiertna na zasadachprzewidzianych w ustawie z dnia 26czerwca 1974 r. - Kodeks pracy,wypłacana przez podmiot.

Art. 25.1. Poborowy odbywający służbę

zastępczą nie może pełnić funkcjikierowniczej.

2. Na czas odbywania służbyzastępczej ulega zawieszeniuczłonkostwo poborowego wzwiązku zawodowym, którego jestczłonkiem w dniu powołania do tejsłużby.

3. Poborowy odbywający służbęzastępczą może brać udział tylko wstrajku, w którym uczestniczą

wszyscy pracownicy zatrudnieniprzez podmiot.

Art. 26.1. Poborowemu odbywającemu

służbę zastępczą przysługują ztytułu pełnienia tej służby: 1) świadczenia, o którychmowa w art. 9; 2) świadczeniepieniężne w kwocie 640,00 złmiesięcznie.

2. Świadczenia wymienione wust. 1 pkt 2 i wArt. 9 pkt 1-5przysługują za czas odbywaniasłużby zastępczej.

3. Świadczenie pieniężne, októrym mowa w ust. 1 pkt 2,podmiot wypłaca co miesiąc.Marszałek województwa dokonujezwrotu wypłaconego przez podmiotświadczenia pieniężnego.

Art. 27.1.Poborowemu odbywającemu

służbę zastępczą przysługuje urlopwypoczynkowy w wymiarze 9 dnikalendarzowych w pierwszym rokusłużby zastępczej i 11 dnikalendarzowych w drugim roku tejsłużby, a poborowemu, który jestabsolwentem szkoły wyższej - wwymiarze 9 dni kalendarzowych.

2.Urlopu wypoczynkowegoudziela się po odbyciu przezpoborowego co najmniej 6miesięcysłużby, a poborowemuabsolwentowi szkoły wyższej poodbyciu 3 miesięcy.3. Jeżeli poborowy nie wykorzystałurlopu wypoczynkowego w całościalbo w części z powodu czasowejniezdolności do pracy wskutekchoroby, podmiot udzielaniewykorzystany urlop w terminiepóźniejszym, ustalonym zpoborowym.

4. Za niewykorzystany urlopwypoczynkowy przysługujeekwiwalent pieniężny, wypłacany ze

45

AK

TY

PR

AW

NE

środków własnych podmiotu, wwysokości 1/30 świadczeniapieniężnego za każdy dzieńniewykorzystanego urlopu.

5. Poborowemu przysługujeurlop z tytułu honorowegokrwiodawstwa w wymiarze jednegodnia za każde oddane 200 ml krwi.

Art. 28.1. Poborowemu odbywającemu

służbę zastępczą przysługujezwolnienie od pracy w celu: 1)wykonania okresowych badańlekarskich i szczepień ochronnych;2) osobistego stawienia się nawezwanie przed organemadministracji publicznej, organemwymiaru sprawiedliwości alboorganem ścigania karnego.

2. Poborowemu odbywającemusłużbę zastępczą przysługujezwolnienie od pracy w razie: 1)ślubu poborowego lub urodzeniasię jego dziecka albo zgonu ipogrzebu małżonka poborowegolub dziecka, ojca, matki, ojczymalub macochy poborowego - wwymiarze 2 dni; 2) zgonu ipogrzebu jego siostry, brata,teściowej, teścia, babki, dziadka,atakże innej osoby pozostającej nautrzymaniu poborowego lub podjego bezpośrednią opieką - wwymiarze jednego dnia.

Art. 29.1. Podmiot zawiadamia w

terminie 14 dni marszałkawojewództwa o każdejnieobecności w pracy poborowegoodbywającego służbę zastępczą.

2. Jeżeli poborowy jestniezdolny do odbywania służbyzastępczej z powodu choroby,marszałek województwa możewystąpić do wojskowegokomendanta uzupełnień oskierowanie tego poborowego dowojskowej komisji lekarskiej w celu

ustalenia zdolności do czynnejsłużby wojskowej.

3. Okresu nieusprawiedliwionejnieobecności w pracy nie zaliczasię do czasu odbywania służbyzastępczej i czas jej odbywaniaprzedłuża się o liczbę dni tejnieobecności.

Art. 30.1. Poborowemu, na jego

wniosek lub na wniosek marszałkawojewództwa albo podmiotu,można zawiesić odbywanie służbyzastępczej.

2. Zawieszenie odbywaniasłużby zastępczej może nastąpić wrazie: 1) rozwiązania umowy owykonywanie pracy przezpoborowego skierowanego doodbycia służby zastępczej zprzyczyn leżących po stroniepodmiotu, jeżeli nie ma możliwościnatychmiastowego skierowaniapoborowego do odbycia służbyzastępczej do innego podmiotu; 2)zarządzenia wykonania karypozbawienia wolności albo karyaresztu, wykonania karyograniczenia wolności albotymczasowego aresztowaniapoborowego; 3) złożeniazawiadomienia o popełnieniuprzestępstwa przez poborowego; 4)niezdolności poborowego doodbywania służby zastępczej zpowodu choroby; 5) stwierdzenia upoborowego odbywającego służbęzastępczą przeciwwskazań dowykonywania pracy określonegorodzaju, jeżeli nie ma możliwościnatychmiastowego skierowaniapoborowego do odbycia służbyzastępczej na innym stanowiskupracy albo do innego podmiotu; 6)niezapewnienia przez podmiotpoborowemu odbywającemusłużbę zastępczą bezpłatnegozakwaterowania, jeżeli nie ma

AK

TY

PR

AW

NE

46 możliwości natychmiastowegoskierowania poborowego doodbywania służby zastępczej doinnego podmiotu; 7) zaistnieniaważnych spraw rodzinnych upoborowego, które nie kwalifikujągo do uznania za osobę koniecznądo sprawowania opieki nadczłonkiem rodziny wspólnie z nimzamieszkałym, albo sprawosobistych w szczególnościzwiązanych z prowadzeniem przezpoborowego przedsiębiorstwa,gospodarstwa rolnego, albo innejdziałalności gospodarczej.

3. Minister właściwy do sprawpracy rozstrzyga, w drodze decyzjiadministracyjnej, w sprawiezawieszenia odbywania służbyzastępczej.

4. Zawieszenie odbywaniasłużby zastępczej nie możespowodować nieodbycia tej służbyprzez poborowego, chyba że wokresie zawieszenia poborowyprzekroczył określoną przepisamiustawy z dnia 21 listopada 1967 r. opowszechnym obowiązku obronyRzeczypospolitej Polskiej granicęwieku i z tego tytułu podlegaprzeniesieniu do rezerwy.

5. Okresu zawieszeniaodbywania służby zastępczej niewlicza się do czasu trwania tejsłużby.

6. Poborowego kieruje się doodbycia pozostałego okresu służbypo ustaniu przyczyn, któreuzasadniały jej zawieszenie.

7. W sprawach związanych zkierowaniem do odbyciapozostałego okresu służbyzastępczej oraz stawieniem się dotej służby stosuje się przepisyArt.18-20.

Art. 31.1. Dniem zwolnienia

poborowego z odbywania służby

zastępczej jest dzień, w którymupływa okres 18 miesięcy, a dlapoborowych absolwentów szkółwyższych - 6 miesięcy, od dnia, októrym mowa wArt. 23 ust. 2.

2. Poborowego zwalnia się zesłużby zastępczej przed jejodbyciem w razie: 1) uznania goprzez wojskową komisję lekarskąza trwale albo czasowoniezdolnego do służby wojskowej;2) konieczności sprawowania przezniego bezpośredniej opieki nadczłonkiem rodziny.

3. W sprawach, o których mowaw ust. 2 pkt 2, orzeka marszałekwojewództwa, w drodze decyzjiadministracyjnej, na wniosekpoborowego. Przepisy art. 21 ust.1pkt 3 i ust. 8 stosuje sięodpowiednio.

4. Poborowego, który wostatnim dniu odbywania służbyzastępczej przebywał ze względuna stan zdrowia w zakładzie opiekizdrowotnej, zwalnia się ze służby wostatnim dniu ustalonego czasu jejodbywania. Podmiot powiadamia otym fakcie kierownika zakładuopieki zdrowotnej orazpoborowego.

5. Minister właściwy do sprawpracy może, w drodze decyzjiadministracyjnej, naudokumentowany wniosekpoborowego odbywającego służbęzastępczą uzasadniony ważnymisprawami rodzinnymi, które niekwalifikują go do uznania za osobękonieczną do sprawowania opiekinad członkiem rodziny wspólnie znim zamieszkałym, albo sprawamiosobistymi w szczególnościzwiązanymi z prowadzeniem przezpoborowego przedsiębiorstwa,gospodarstwa rolnego, albo innejdziałalności gospodarczej, zwolnićgo z odbywania pozostałego

47

AK

TY

PR

AW

NE

okresu tej służby. Poborowyzwolniony w tym trybie jestprzenoszony do rezerwy.

Art. 32.1. Poborowego, który nie odbył

służby zastępczej w pełnymwymiarze, kieruje się do odbyciapozostałego okresu tej służby poustaniu przyczyn zawieszenia albozwolnienia ze służby zastępczej wprzypadkach, o których mowa wart. 31 ust. 2, jeżeli jest zdolny dosłużby wojskowej i nie zachodząokoliczności uwzględniane przyudzielaniu odroczenia służbyzastępczej, albo przenosi się dorezerwy.

2. Poborowego, który odbył conajmniej 15 miesięcy służbyzastępczej, nie kieruje się doodbycia pozostałego okresu tejsłużby i przenosi się do rezerwy.

Art. 33.1. Najpóźniej w ostatnim dniu

odbywania służby zastępczejpodmiot zawiadamia marszałkawojewództwa i wojskowegokomendanta uzupełnień oprzebywaniu poborowego w: 1)szpitalu albo innym zakładzieprzeznaczonym dla osób, którychstan zdrowia wymaga udzielaniacałodobowych lub całodziennychświadczeń zdrowotnych; 2)areszcie śledczym albo zakładziekarnym.

2. Podmiot w terminie do 3 dniod dnia zwolnienia poborowego zodbywania służby zastępczejzawiadamia o tym marszałkawojewództwa i wojskowegokomendanta uzupełnień.

3. Po odbyciu służby zastępczejpoborowi są przenoszeni dorezerwy w trybie określonym wprzepisach ustawy z dnia 21listopada 1967 r. o powszechnymobowiązku obronyRzeczypospolitej Polskiej.

Rozdział 6 Szczególneuprawnienia poborowychskierowanych do odbycia służbyzastępczej

Art. 34.1. W okresie między dniem

doręczenia poborowemu kartyskierowania a dniem zakończeniaodbywania służby zastępczejstosunek pracy z nim nie może byćprzez pracodawcę wypowiedzianyani rozwiązany.

2. Jeżeli okres dokonanegoprzez pracodawcę lub przezpoborowego wypowiedzeniastosunku pracy upływa po dniudoręczenia mu karty skierowania,wypowiedzenie staje siębezskuteczne. W tym przypadkurozwiązanie stosunku pracy możenastąpić tylko na żądaniepoborowego.

3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje sięrównież do umów o pracęzawartych na okres próbny. W razieupływu okresu próbnego popowołaniu poborowego do odbyciasłużby zastępczej umowę o pracęuważa się za zawartą na czasnieokreślony.

4. Umowa o pracę zawarta naczas określony lub na czaswykonania określonej pracy ulegarozwiązaniu z upływem terminuokreślonego w umowie.

5. Przepisów ust. 1-4 nie stosujesię, jeżeli pracodawca możerozwiązać umowę o pracę bezwypowiedzenia z winy pracownikaoraz w razie ogłoszenia upadłościlub likwidacji pracodawcy. W tychprzypadkach rozwiązanie stosunkupracy następuje na zasadachogólnych.

Art. 35.1. Na wniosek poborowego,

któremu doręczono kartęskierowania, pracodawca jest

AK

TY

PR

AW

NE

48 obowiązany udzielić mu zwolnieniaod pracy na okres do 2 dni bezzachowania prawa dowynagrodzenia.

2. Pracodawca może wprzypadku określonym w ust. 1wypłacić poborowemuwynagrodzenie za czas zwolnieniaod pracy.

Art. 36.1. Poborowemu, który w

terminie 30 dni od dnia zwolnieniaze służby zastępczej podjął pracę upracodawcy, u którego byłzatrudniony w dniu skierowania doodbycia służby zastępczej, czasodbywania tej służby wlicza się dookresu zatrudnienia u tegopracodawcy w zakresie wszystkichuprawnień wynikających zestosunku pracy.

2. Poborowemu, który wterminie 30 dni od dnia zwolnieniaze służby zastępczej podjął pracępo raz pierwszy lub u innegopracodawcy niż ten, u którego byłzatrudniony w dniu skierowania dotej służby, czas odbywania służbyzastępczej wlicza się do okresuzatrudnienia wymaganego donabycia lub zachowania uprawnieńwynikających ze stosunku pracy, zwyjątkiem uprawnieńprzysługujących wyłączniepracownikom zatrudnionym u tegopracodawcy, u którego podjąłpracę.

3. Poborowemu, który podjąłpracę po upływie 30 dni od dniazwolnienia ze służby zastępczej,czas odbywania tej służby wlicza

się do okresu zatrudnienia, odktórego zależą tylko uprawnienia wzakresie wymiaru urlopuwypoczynkowego i wysokościodprawy pośmiertnej, a takżeuprawnienia emerytalno-rentowe.

4. Terminy określone w ust. 1 i 2uważa się za zachowane, jeżelipoborowy nie mógł podjąć pracy zprzyczyn usprawiedliwiającychnieobecność w pracy.

5. Przepisy ust. 1-4 stosuje się,jeżeli przepisy szczególne nieprzewidują korzystniejszychuprawnień.

Art. 37.1. Pracodawca, u którego był

zatrudniony poborowy w dniuskierowania do odbycia służbyzastępczej, jest obowiązanyzatrudnić go na poprzedniozajmowanym stanowisku lub nastanowisku równorzędnym podwzględem rodzaju pracy orazwynagrodzenia, jeżeli w terminie 30dni od dnia zwolnienia ze służbypoborowy zgłosił się do tegopracodawcy w celu podjęcia pracy.Niezachowanie tego terminupowoduje wygaśnięcie stosunkupracy, chyba że nastąpiło ono zprzyczyn usprawiedliwiającychnieobecność w pracy.

2. Jeżeli pracownik uzyskałpodczas odbywania służbyzastępczej inne lub wyższe niżposiadane uprzednio kwalifikacjezawodowe, pracodawca może, najego wniosek, zatrudnić go nastanowisku, które odpowiadanabytym kwalifikacjom.

49

AK

TY

PR

AW

NE

Fragmenty ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. opowszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiejz uwzględnieniem zmian z 29 lipca 2005 r.

Art. 26.1. Określenie zdolności

poborowych do czynnej służbywojskowej należy do powiatowych iwojewódzkich komisji lekarskich, zzastrzeżeniem art. 29 ust. 1.

Art. 28.1. Orzeczenie powiatowej

komisji lekarskiej doręcza siępoborowemu i wojskowemukomendantowi uzupełnień napiśmie wraz z uzasadnieniem.

2. Od orzeczenia powiatowejkomisji lekarskiej przysługujepoborowemu i wojskowemukomendantowi uzupełnieńodwołanie do wojewódzkiej komisjilekarskiej w terminie czternastu dniod dnia doręczenia orzeczenia.Orzeczenie to może być zmienioneprzez wojewódzką komisję lekarskąrównież z urzędu, jeżeli zostałowydane z naruszeniem przepisówprawa.

3. Członkom powiatowej komisjilekarskiej przysługuje prawownoszenia do wojewódzkiej komisjilekarskiej sprzeciwów od orzeczeńpowiatowej komisji lekarskiej wterminie czternastu dni od dniawydania orzeczenia.

4. Ostateczne orzeczenie ozdolności do czynnej służbywojskowej może być w każdymczasie zmienione przez powiatowąkomisję lekarską z urzędu albo nawniosek poborowego lubwojskowego komendantauzupełnień, jeżeli w stanie zdrowiapoborowego nastąpiły istotnezmiany.

5. Ostateczne orzeczenia komisjilekarskich są wiążące dla

wojskowych komendantówuzupełnień.

Rozdział 2 Rejestracja i pobórArt. 31.1. Mężczyźni, którzy w danym

roku kalendarzowym kończąosiemnaście lat życia(przedpoborowi), są obowiązanizgłosić się do rejestracji wokreślonym terminie i miejscu.

6. W razie nie zgłoszenia sięprzedpoborowego do rejestracjibez uzasadnionej przyczyny, wójtlub burmistrz (prezydent miasta)nakłada grzywnę w celuprzymuszenia albo zarządzaprzymusowe doprowadzenie przezPolicję do urzędu gminy, w trybieprzepisów o postępowaniuegzekucyjnym w administracji.

Art. 32.4b. W ramach poboru wykonuje

się czynności związane z: 1)sprawdzeniem tożsamościpoborowych; 2) określeniemzdolności poborowych do czynnejsłużby wojskowej; 3) założeniemewidencji wojskowej poborowych iprzetworzeniem danychgromadzonych w tej ewidencji; 4)wydaniem poborowym wojskowychdokumentów osobistych; 5)przeznaczeniem poborowych doczynnej służby wojskowej lubsłużby w obronie cywilnej; 6)udzieleniem poborowym odroczeńzasadniczej służby wojskowej; 7)przyjęciem od poborowychwniosków o przeznaczenie dosłużby zastępczej; 8) przyjęciemwniosków o orzeczeniekonieczności sprawowania przez

AK

TY

PR

AW

NE

50 poborowego bezpośredniej opiekinad członkiem rodziny.

6. W razie niestawienia siępoborowego do poboru bezuzasadnionej przyczyny, wójt lubburmistrz (prezydent miasta) zurzędu albo na wniosekprzewodniczącego powiatowejkomisji lekarskiej lub wojskowegokomendanta uzupełnień nakładagrzywnę w celu przymuszenia albozarządza przymusowedoprowadzenie przez Policję dopoboru w trybie przepisów opostępowaniu egzekucyjnym wadministracji.

7. Obowiązek stawienia się dopoboru trwa do końca rokukalendarzowego, w którympoborowy kończy dwadzieściacztery lata życia.

Art. 34. Mężczyźni, którzy zjakichkolwiek powodów nie stawilisię do poboru do końca rokukalendarzowego, w którymukończyli dwadzieścia cztery latażycia, są obowiązani zgłosić się dowojskowej komendy uzupełnieńwłaściwej ze względu na ichmiejsce pobytu stałego(zamieszkania) lub pobytuczasowego trwającego ponad dwamiesiące w celu uregulowaniastosunku do powszechnegoobowiązku obrony. Obowiązek tentrwa do czasu ukończeniasześćdziesięciu lat życia.

Art. 39.1. Odroczenia zasadniczej

służby wojskowej udziela siępoborowemu na jegoudokumentowany wniosek zewzględu na:

1) wybór na posła - na czaspełnienia mandatu; 2)kandydowanie do Sejmu - na czastrwania kampanii wyborczej; 3)konieczność sprawowania

bezpośredniej opieki nad członkiemrodziny wspólnie z nimzamieszkałym, który nie ukończyłszesnastego roku życia lub zostałuznany za całkowicie niezdolnegodo pracy i do samodzielnejegzystencji albo który ukończyłsiedemdziesiąty piąty rok życia,jeżeli nie ma innego pełnoletniegoczłonka rodziny bliższego lubrównego stopniem pokrewieństwaobowiązanego do sprawowania tejopieki, albo ze względu naobowiązek sprawowania opiekiwynikającej z prawomocnegoorzeczenia sądu - na czassprawowania tej opieki, zzastrzeżeniem ust. 4; 4) pobieranienauki w szkole wyższej, jeżeli jeston studentem - na czas pobieraniatej nauki; 5) pobieranie nauki wzakładzie kształcenia nauczycieli -na czas pobierania tej nauki; 6)pobieranie nauki w szkoleponadgimnazjalnej, a do dnia 31sierpnia 2008 r. także w szkoleponadpodstawowej - na czaspobierania tej nauki; 7) kształceniew celu zdobycia kwalifikacjiprzydatnych w wojsku napodstawie umowy zawartej zwojskowym komendantemuzupełnień (...)

3. Odroczenia zasadniczejsłużby wojskowej można udzielićrównież ze względu na ważnesprawy osobiste lub rodzinnepoborowego, a w szczególnościzwiązane z zaistnieniem trudnejsytuacji osobistej lub rodzinnej,które nie upoważniają do udzieleniapoborowemu odroczenia z tytułusprawowania bezpośredniej opiekinad członkiem rodziny albo zpowodu konieczności załatwieniaspraw związanych z prowadzeniemprzez poborowegoprzedsiębiorstwa, gospodarstwa

51

AK

TY

PR

AW

NE

rolnego albo innej działalnościgospodarczej.

4. Odroczenia, o którym mowaw ust. 1 pkt 3, udziela się nie więcejniż trzy razy, każdorazowo na czasokreślony we wniosku, nie dłuższyjednak niż dwanaście miesięcy.

5. Odroczenia, o którym mowaw ust. 3, udziela się tylko jeden razw wymiarze od trzech do dwunastumiesięcy.

6. Skreślenie z listy studentów,słuchaczy lub uczniów albowydalenie ze szkoły wyższej,zakładu kształcenia nauczycieli lubszkoły ponadgimnazjalnej, a dodnia 31 sierpnia 2008 r. takżeszkoły ponadpodstawowej, a takżeniewywiązywanie się poborowego zumowy, o której mowa w art. 132aust. 3, lub z obowiązku określonegow skierowaniu wskazanym w art.132b ust. 2, powodują utratęudzielonego odroczeniazasadniczej służby wojskowej ztytułu pobierania nauki.

7. Poborowy, któremu udzielonoodroczenia, o którym mowa w ust.1 pkt 4-6, po zakończeniu rokuszkolnego (studiów), nie późniejjednak niż w terminie 14 dni od dniarozpoczęcia kolejnego rokuszkolnego (studiów), przedstawiawojskowemu komendantowiuzupełnień właściwemu ze względuna miejsce pobytu stałego(zamieszkania) lub pobytuczasowego trwającego ponad dwamiesiące zaświadczenie oukończeniu poprzedniego irozpoczęciu nowego roku nauki(studiów).

8. Rada Ministrów określi, wdrodze rozporządzenia,szczegółowe warunki i trybudzielania odroczeń zasadniczejsłużby wojskowej.

Art. 39a.1. O konieczności sprawowania

przez poborowego bezpośredniejopieki nad członkiem rodziny, októrym mowa w art. 39 ust. 1 pkt 3,orzeka wójt lub burmistrz(prezydent miasta).

2. Decyzję wójta lub burmistrza(prezydenta miasta) doręcza siępoborowemu i wojskowemukomendantowi uzupełnień napiśmie wraz z uzasadnieniem.

3. Od decyzji wójta lubburmistrza (prezydenta miasta)przysługuje poborowemu iwojskowemu komendantowiuzupełnień odwołanie do wojewodyw terminie czternastu dni od dniadoręczenia decyzji. Decyzja tamoże być zmieniona przezwojewodę również z urzędu, jeżelizostała wydana z naruszeniemprzepisów prawa. Wniesienieodwołania nie wstrzymujepowołania poborowego dozasadniczej służby wojskowej.

4. Ostateczne decyzje wsprawach, o których mowa w ust. 1,są wiążące dla wojskowychkomendantów uzupełnień.

5. Rada Ministrów określi, wdrodze rozporządzenia, tryborzekania o koniecznościsprawowania przez poborowegobezpośredniej opieki nad członkiemrodziny oraz dokumenty wymaganew tych sprawach, uwzględniającwymóg, że orzekanie okonieczności sprawowania przezpoborowego bezpośredniej opiekinad członkiem rodziny następuje nauzasadniony wniosek poborowegolub członka jego rodziny.

Art. 42.1. Orzekanie o udzieleniu

poborowym odroczeń zasadniczejsłużby wojskowej należy do

AK

TY

PR

AW

NE

52 wojskowych komendantówuzupełnień.

1a. Decyzję o udzieleniuodroczenia można ogłosić ustnie, zzastrzeżeniem ust. 2. W takimprzypadku potwierdzenia wydanejdecyzji administracyjnej dokonujesię w formie wpisu lubzamieszczenia danych wwojskowym dokumencie osobistympoborowego i przez wprowadzeniedanych do ewidencji wojskowej.

2. Odmowa udzieleniaodroczenia lub udzielenieodroczenia w treści innej niżżądanie poborowego, określone wjego wniosku o udzielenie tegoodroczenia, a także udzielanieodroczeń, o których mowa w art. 39ust. 3, następuje w drodze decyzjiadministracyjnej, którą doręcza siępoborowemu na piśmie wraz zuzasadnieniem.

3. Od orzeczenia wojskowegokomendanta uzupełnieńprzysługuje poborowemuodwołanie do szefa wojewódzkiegosztabu wojskowego w terminieczternastu dni od dnia doręczeniaorzeczenia. Wniesienie odwołanianie wstrzymuje powołaniapoborowego do zasadniczej służbywojskowej.

4. Orzeczenie wojskowegokomendanta uzupełnień może byćzmienione przez szefawojewódzkiego sztabu wojskowegorównież z urzędu, jeżeli zostałowydane z naruszeniem przepisówprawa.

Art. 44.1. Nie powołuje się do czynnej

służby wojskowej poborowychuznanych za zdolnych do tejsłużby: 1) obywateli polskich,którzy stale zamieszkują za granicą(...)

3. W sprawach, o których mowaw ust. 1, orzeka wojskowykomendant uzupełnień na wniosekpoborowego. Decyzję wojskowegokomendanta uzupełnień doręczasię poborowemu na piśmie wraz zuzasadnieniem.

4. Od decyzji wojskowegokomendanta uzupełnieńprzysługuje poborowemuodwołanie do szefa wojewódzkiegosztabu wojskowego w terminie 14dni od dnia doręczenia decyzji.Decyzja ta może być zmienionaprzez szefa wojewódzkiego sztabuwojskowego również z urzędu,jeżeli została wydana znaruszeniem przepisów prawa.

Art. 46.1. Poborowych niepowołanych

do odbycia zasadniczej służbywojskowej w ciągu osiemnastumiesięcy od dnia stawienia się dopoboru albo od dnia zgłoszenia siędo wojskowego komendantauzupełnień w celu uregulowaniastosunku do powszechnegoobowiązku obrony w przypadku, októrym mowa w art. 34, przenosi siędo rezerwy w ostatnim dniu tegookresu, z zastrzeżeniem art. 93 ust.2a i art. 93e.

2. Przepis ust. 1 nie mazastosowania do poborowych,którzy:

1) nie mogli być powołani doodbycia zasadniczej służbywojskowej w okresie, o którymmowa w ust. 1, z powoduodroczenia tej służby albo złożeniawniosku o przeznaczenie doodbycia służby zastępczej;

2) z przyczyn niezależnych odorganów wojskowych nie mogli byćpowołani do odbycia zasadniczejsłużby wojskowej w terminieokreślonym w ust. 1 ze względu na:a) odbywanie kary pozbawieniawolności, b) orzeczenie środka

53

AK

TY

PR

AW

NE

karnego pozbawienia prawpublicznych, c) czasoweprzebywanie za granicą, d)niespełnienie wojskowegoobowiązku meldunkowego, e)niestawienie się na wezwanieorganów wojskowych w sprawachdotyczących powszechnegoobowiązku obrony lub niepoddaniesię badaniom lekarskim lubpsychologicznym;

3) zostali uznani za czasowoniezdolnych do czynnej służbywojskowej;

4) zostali uznani za niezdolnychdo czynnej służby wojskowej wczasie pokoju;

5) spełnili obowiązek służbywojskowej w innym kraju, któregorównocześnie byli lub sąobywatelami.

3. Poborowych niepowołanychdo odbycia zasadniczej służbywojskowej z powodu:

1) odroczenia tej służby, zzastrzeżeniem ust. 4, przenosi siędo rezerwy w ostatnim dniu upływuosiemnastu miesięcy następującychpo dniu uchylenia lub wygaśnięciadecyzji o odroczeniu zasadniczejsłużby wojskowej albo powzięciawiadomości przez wojskowegokomendanta uzupełnień o tymwygaśnięciu, a jeżeli odroczeniezostało udzielone ze względu napobieranie nauki, w przypadkuskreślenia z listy uczniów lubstudentów albo wydalenia ze szkoływyższej, zakładu kształcenianauczycieli, szkołyponadgimnazjalnej, a do dnia 31sierpnia 2008 r. także szkołyponadpodstawowej, po dniuotrzymania zawiadomienia przezwojskowego komendantauzupełnień o tym skreśleniu lubwydaleniu;

2) złożenia wniosku oprzeznaczenie do odbycia służby

zastępczej, przenosi się do rezerwyw ostatnim dniu upływu trzydziestusześciu miesięcy, a w przypadkuabsolwentów szkół wyższychosiemnastu miesięcy,następujących po dniuprzeznaczenia do służbyzastępczej, jeżeli poborowy niezostał skierowany do odbycia tejsłużby, albo w ostatnim dniuupływu okresu osiemnastumiesięcy następującego po dniuuchylenia przeznaczenia do służbyzastępczej;

3) odbywania kary pozbawieniawolności lub orzeczenia środkakarnego pozbawienia prawpublicznych, przenosi się dorezerwy w ostatnim dniu upływuosiemnastu miesięcy następującychpo dniu otrzymania zawiadomieniaprzez wojskowego komendantauzupełnień o odbyciu kary lubzakończenia obowiązywania środkakarnego;

4) czasowego przebywania zagranicą albo niespełnieniawojskowego obowiązkumeldunkowego, niestawienia się nawezwanie organów wojskowych wsprawach dotyczącychpowszechnego obowiązku obronylub niepoddania się badaniomlekarskim lub psychologicznym,przenosi się do rezerwy w ostatnimdniu upływu osiemnastu miesięcynastępujących po dniu otrzymaniazawiadomienia przez wojskowegokomendanta uzupełnień o powrociez zagranicy albo spełnieniawojskowego obowiązkumeldunkowego, obowiązkustawienia się na wezwanie organówwojskowych w sprawachdotyczących powszechnegoobowiązku obrony lub poddania siębadaniom lekarskim lubpsychologicznym;

AK

TY

PR

AW

NE

54 5) uznania za czasowoniezdolnych do czynnej służbywojskowej, przenosi się do rezerwyw ostatnim dniu upływu osiemnastumiesięcy następujących po dniu, wktórym orzeczenie komisji lekarskiejstwierdzającej zdolność do czynnejsłużby wojskowej stało sięostateczne;

6) uznania za niezdolnych doczynnej służby wojskowej w czasiepokoju, przenosi się do rezerwy zdniem uprawomocnienia sięorzeczenia komisji lekarskiej;

7) spełnienia obowiązku służbywojskowej w innym kraju, któregorównocześnie byli lub sąobywatelami, przenosi się dorezerwy z dniem otrzymaniaudokumentowanegozawiadomienia przez wojskowegokomendanta uzupełnień ospełnieniu obowiązku służbywojskowej w innym kraju.

4. Poborowych niepowołanychdo odbycia zasadniczej służbywojskowej z powodu odroczenia tejsłużby, o którym mowa w art. 39ust. 1 pkt 3, przenosi się do rezerwypo uchyleniu lub wygaśnięciudecyzji przyznającej po raz trzeci toodroczenie.

6. Poborowych niepowołanychdo odbycia zasadniczej służbywojskowej lub przeszkoleniawojskowego przenosi do rezerwywojskowy komendant uzupełnień.

7. Minister Obrony Narodowejmoże zarządzić, w drodzerozporządzenia, przeniesienieokreślonej części poborowych, wtym również absolwentów szkółwyższych, do rezerwy, przedupływem okresu, w którympodlegają powołaniu do odbyciasłużby wojskowej, uwzględniającpotrzeby Sił Zbrojnych dotycząceuzupełnień. Rozporządzenie w

szczególności powinno określićgrupę lub grupy poborowychpodlegających przeniesieniu dorezerwy oraz termin tegoprzeniesienia.

Art.49. [Którego nie cytujemyokreśla min., jakie dane opoborowych mogą zbierać organywojskowe i komu je udostępniać.]

Art. 50. [Nakłada napracodawców obowiązekinformowania, W.K.U o"zatrudnieniu i zwolnieniu oraz okwalifikacjach i zajmowanymstanowisku" natomiast na rektorów idyrektorów szkół i uczelniobowiązek informowania W.K.U owszelkich zmianach statusu(przyjęciu, wydaleniu, powtarzaniuroku itp.) pobierających naukę.Dotyczy to "osób podlegającychobowiązkowi czynnej służbywojskowej"]

Art. 52. [Określa obowiązekstawienia się na wezwanie organówwojskowych i ewentualnychrekompensat pieniężnych z tegotytułu.]

Art. 53. [Mówi o obowiązkumeldunkowym, zmianach pobytuosób przed odbyciem służbywojskowej]Służba wojskowa studentów iabsolwentów szkół wyższych

Art. 91. Ilekroć w ustawie jestmowa o "absolwentach szkółwyższych", rozumie się przez topoborowych, którzy ukończyliostatni rok nauki przewidzianyprogramem jednolitych studiówmagisterskich lub studiówwyższych zawodowych, a jeżelibezpośrednio po ukończeniustudiów wyższych zawodowychpodjęli naukę na uzupełniającychstudiach magisterskich - takżepoborowych, którzy ukończyliostatni rok nauki przewidziany

55

AK

TY

PR

AW

NE

programem tych studiów - choćbystudiów nie ukończyli, a studia byłyprowadzone w systemie dziennym,wieczorowym lub zaocznym.

Art. 92.1. Absolwenci szkół wyższych

są obowiązani, z zastrzeżeniem art.95 i 96, do odbycia przeszkoleniawojskowego.

2. Obowiązkowi odbyciaprzeszkolenia wojskowegopodlegają również absolwenci szkółwyższych, którzy ukończyli studiaza granicą.

Art. 93.2. Poborowych powołuje się do

odbycia przeszkolenia wojskowegonie później niż w ciągu dwunastumiesięcy od dnia otrzymaniazawiadomienia przez wojskowegokomendanta uzupełnień o tym, żestali się oni absolwentami szkółwyższych.

2a. W ostatnim dniu upływuokresu, o którym mowa w ust. 2,poborowych niepowołanych doodbycia przeszkolenia wojskowegoprzenosi się do rezerwy, o ile niezostaną oni wcześniej przeniesienido rezerwy na podstawie art. 46.3.W sprawach odroczeniaprzeszkolenia wojskowegoabsolwentom szkół wyższychstosuje się odpowiednio art. 38-43,z zastrzeżeniem ust. 4.

4. Wojskowy komendantuzupełnień odracza absolwentowiszkoły wyższej, na jego wniosek,przeszkolenie wojskowe równieżwtedy, gdy bezpośrednio poukończeniu studiów podjął onnaukę na studiach doktoranckichprowadzonych w systemie studiówdziennych. W takim przypadkupoborowego powołuje się doodbycia przeszkolenia wojskowegonie później niż w ciągu dwunastumiesięcy od dnia uchylenia lubwygaśnięcia decyzji o odroczeniu.Przepis art. 42 stosuje sięodpowiednio.

Art. 97.1. Rada Ministrów, w drodze

rozporządzenia, może zwolnićabsolwentów niektórych szkółwyższych z obowiązku odbyciaprzeszkolenia wojskowego.

2. Studenci, którzy nie stali sięabsolwentami szkół wyższych,podlegają obowiązkowi odbyciaczynnej służby wojskowej nazasadach ogólnych projekty ustaw

[W dziale VII od art.224 do 245określone są sankcje karne zaróżnorakie "przewinienia" min. zauchylanie się od służby wojskowej,niestawienie się do poboru itp.]

Kodeks postępowania administracyjnego - ustawa z dnia14 czerwca 1960 r. (fragmenty)

Prezentujemy jedynie ważniejsze artykuły, do których pojawiły się odnośnikiw treści broszury, a także w celu ułatwienia poszukiwania innych przepisówtytuły lub charakterystykę kolejnych rozdziałów w najbardziej interesującychnas dziale I i II kodeksu.

AK

TY

PR

AW

NE

56 DZIAŁ I[Rozdział 1 art 1 - 5 określają w jakichsprawach stosuje się k.p.a ]

Rozdział 2 Zasady ogólne.Art. 6. Organy administracji

publicznej działają na podstawieprzepisów prawa.

Art. 7. W toku postępowaniaorgany administracji publicznejstoją na straży praworządności ipodejmują wszelkie krokiniezbędne do dokładnegowyjaśnienia stanu faktycznego orazdo załatwienia sprawy, mając nawzględzie interes społeczny isłuszny interes obywateli.

Art. 8. Organy administracjipublicznej obowiązane sąprowadzić postępowanie w takisposób, aby pogłębiać zaufanieobywateli do organów Państwaoraz świadomość i kulturę prawnąobywateli.

Art. 9. Organy administracjipublicznej są obowiązane donależytego i wyczerpującegoinformowania stron ookolicznościach faktycznych iprawnych, które mogą mieć wpływna ustalenie ich praw i obowiązkówbędących przedmiotempostępowania administracyjnego.Organy czuwają nad tym, abystrony i inne osoby uczestniczące wpostępowaniu nie poniosły szkodyz powodu nieznajomości prawa, i wtym celu udzielają im niezbędnychwyjaśnień i wskazówek.

Art. 10.§ 1. Organy administracji

publicznej obowiązane są zapewnićstronom czynny udział w każdymstadium postępowania, a przedwydaniem decyzji umożliwić imwypowiedzenie się co dozebranych dowodów i materiałóworaz zgłoszonych żądań.

§ 2. Organy administracjipublicznej mogą odstąpić od

zasady określonej w § 1 tylko wprzypadkach, gdy załatwieniesprawy nie cierpi zwłoki ze względuna niebezpieczeństwo dla życia lubzdrowia ludzkiego albo ze względuna grożącą niepowetowaną szkodęmaterialną.

§ 3. Organ administracjipublicznej obowiązany jest utrwalićw aktach sprawy, w drodzeadnotacji, przyczyny odstąpienia odzasady określonej w § 1.

[Rozdział 6 art. 28 - 34określają, kto może być stroną wpostępowaniu i w nim uczestniczyćoraz ustala możliwość ustaleniapełnomocnika (art. 33)]

[Rozdział 7 art. 35 - 38 określa,w jaki sposób organy administracjipublicznej powinny załatwiaćsprawy]

[Rozdział 8 art. 39 - 49 określazasady doręczania przez organadministracji publicznej pismzwiązanych z prowadzoną sprawą]

[Rozdział 9 art. 50 - 56 określa,kiedy i w jaki sposób możemy byćwezwania przez organ administracjipublicznej]

[Rozdział 10 art. 57 - 60określa, w jaki sposób liczy sięterminy w postępowaniu]

Art. 58.§ 1. W razie uchybienia terminu

należy przywrócić termin na prośbęzainteresowanego, jeżeliuprawdopodobni, że uchybienienastąpiło bez jego winy.

§ 2. Prośbę o przywrócenieterminu należy wnieść w ciągusiedmiu dni od dnia ustaniaprzyczyny uchybienia terminu.Jednocześnie z wniesieniem prośbynależy dopełnić czynności, dlaktórej określony był termin.

§ 3. Przywrócenie terminu dozłożenia prośby przewidzianej w § 2jest niedopuszczalne.

57

AK

TY

PR

AW

NE

Art. 59.§ 1. O przywróceniu terminu

postanawia właściwy w sprawieorgan administracji publicznej. Odpostanowienia o odmowieprzywrócenia terminu służyzażalenie.

§ 2. O przywróceniu terminu downiesienia odwołania lub zażaleniapostanawia ostatecznie organwłaściwy do rozpatrzeniaodwołania lub zażalenia.

Art. 60. Przed rozpatrzeniemprośby o przywrócenie terminu owniesienie odwołania lub zażaleniaorgan administracji publicznej nażądanie strony może wstrzymaćwykonanie decyzji lubpostanowienia.

DZIAŁ II[Rozdział 1 art. 61 - 66 określa,

w jaki sposób i kiedy wszczyna siępostępowanie]

[Rozdział 2 art. 67 - 72 określa,w jaki sposób sporządza sięprotokół]

[Rozdział 3 art. 73 - 74 określa,w jaki sposób udostępnia się aktasprawy]

[Rozdział 4 art. 77 - 88 określapostępowanie dowodowe wsprawie]

[Rozdział 5 art. 89 - 96 określa,kiedy i w jaki sposób organprzeprowadza rozprawę podczaszałatwiania sprawy]

[Rozdział 6 art. 97 - 103określa, kiedy zawiesza siępostępowanie]

[Rozdział 7 art. 104 - 113określa, w jaki sposób wydaje siędecyzje]

Art. 107.§ 1. Decyzja powinna zawierać:

oznaczenie organu administracjipublicznej, datę wydania,oznaczenie strony lub stron,

powołanie podstawy prawnej,rozstrzygnięcie, uzasadnieniefaktyczne i prawne, pouczenie, czy iw jakim trybie służy od niejodwołanie, podpis z podaniemimienia i nazwiska oraz stanowiskasłużbowego osoby upoważnionejdo wydania decyzji. Decyzja, wstosunku, do której może byćwniesione powództwo do sądupowszechnego lub skarga do sąduadministracyjnego, powinnazawierać ponadto pouczenie odopuszczalności wniesieniapowództwa lub skargi.

§ 2. Przepisy szczególne mogąokreślać także inne składniki, którepowinna zawierać decyzja.

§ 3. Uzasadnienie faktycznedecyzji powinno w szczególnościzawierać wskazanie faktów, któreorgan uznał za udowodnione,dowodów, na których się oparł,oraz przyczyn, z powodu, którychinnym dowodom odmówiłwiarygodności i mocy dowodowej,zaś uzasadnienie prawne -wyjaśnienie podstawy prawnejdecyzji, z przytoczeniem przepisówprawa.

§ 4. Można odstąpić oduzasadnienia decyzji, gdyuwzględnia ona w całości żądaniestrony; nie dotyczy to jednakdecyzji rozstrzygających sporneinteresy stron oraz decyzjiwydanych na skutek odwołania.

[Kolejne rozdziały noszą tytuły:rozdział 8 - Ugoda, rozdział 9 -Postanowienia, rozdział 10 -Odwołania, rozdział 11 - Zażalenia,rozdział 12 - Wznowieniepostępowania, rozdział 13 -Uchylenie, zmiana orazstwierdzenie nieważności decyzji]

[Przydatny może być także dział VIIpt. Skargi i wnioski art. 221 - 259]

AK

TY

PR

AW

NE

58

Art. 2Korzystając z wolności sumienia iwyznania obywatele mogą wszczególności:5) zachowywać milczenie wsprawach swojej religii lubprzekonań,

Art. 33. Ze względu na przekonaniareligijne lub wyznawane zasadymoralne obywatele mogąwystępować o przeznaczenie dosłużby zastępczej na zasadach i wtrybie określonych w ustawie z dnia28 listopada 2003 r. o służbiezastępczej

Ustawa o gwarancjach wolności sumienia i wyznania z dnia17 maja 1989 (fragmenty)

Inne przydatne ustawy i rozporządzenia

Rozporządzenia Ministra ObronyNarodowej z dnia 25 czerwca2004 r. w sprawie orzekania ozdolności do czynnej służbywojskowej oraz trybu postępowaniawojskowych komisji lekarskich wtych sprawach (Dz. U. Nr 151, poz.1595) a szczególnie załącznik nr 2pt.: "Wykaz chorób i ułomnościprzy ocenie zdolności fizycznej ipsychicznej do czynnej służbywojskowej" pełny tekst załącznikaznajdziesz na stronie:www.antywojenna.prv.pl

Rozporządzenie Rady Ministrówz dnia 22 czerwca 2004 r. wsprawie szczegółowych warunków itrybu udzielania odroczeńzasadniczej służby wojskowej - wzwiązku z nowelizacją ustawy opowszechnym obowiązku obronyRP, będzie musiało zostać wydanenowe, jednak należy przypuszczać,że poza zmianą właściwościorganów orzekających pozostałekwestie będą rozwiązane podobnie.Do tej pory, co roku, w połowieczerwca ukazywało się

"Rozporządzenie Ministra ObronyNarodowej w sprawieprzeniesienia części poborowychdo rezerwy". W 2004 i 2005 rokuprzeniosło one do rezerwy bezodbycia służby wojskowej:1)"posiadających na wyłącznymutrzymaniu żonę, dzieci, rodzicówlub osoby, względem, którychpoborowego obciąża obowiązekalimentacyjny" jeśli ich dochód byłniższy niż minimalnewynagrodzenie, 2) osoby które"ukończyły jedynie szkołępodstawową, posiadają tylkowykształcenie podstawowe zdobytez dwuletnim lub większymopóźnieniem albo ukończyli szkołęspecjalną", 3) "prawomocnieskazanych za przestępstwo którymwymierzono karę pozbawieniawolności powyżej 1 roku", 4) osobyktórych ktoś z najbliższej rodzinyzginął lub został inwalidą w czasiesłużby wojskowej, 5) absolwentówszkół wyższych kończących studiaw 2004 i 2005 r. lub wcześniej.

59

AN

EK

SANEKS

SPORNE INTERPRETACJE USTAWY O SŁUŻBIEZASTĘPCZEJ

Zapisy ustawy są w praktyce interpretowane na niekorzyść poborowychw sposób wątpliwy lub nawet sprzeczny z jej ustaleniami. Tymczasem równiezasadne mogą być interpretacje odmienne. Ponadto w istotnych punktachpraktyka jest w świetle tekstu ustawy nieuzasadniona.

Jedna z częstych interpretacji przyjmuje, że z ustawy wynika koniecznośćweryfikowania wiarygodności przekonań poborowego, a na wnioskodawcyciąży obowiązek udowodnienia prawdziwości deklarowanych przekonańreligijnych czy zasad moralnych (lub wręcz przekonania komisji poborowejo tej prawdziwości). W konsekwencji komisja poborowa może uznać, np.w toku rozmowy, deklarowane poglądy za nieszczere i odmówić służbyzastępczej. Weryfikacja uzasadniana jest zazwyczaj koniecznościązapobieżenia, by służbę zastępczą odbywali poborowi, którzy chcą w tensposób uniknąć służby wojskowej, a nie reprezentują poglądówwymaganych przez ustawę.

Tymczasem ustawa stwierdza tylko, że we wniosku konieczne jest"wskazanie w wyznawanej doktrynie religijnej podstawy wyłączającejmożliwość odbywania służby wojskowej oraz wykazać rzeczywiste związkiz wyznawaną doktryną religijną lub wskazać wyznawane zasady moralne,które pozostają w sprzeczności z obowiązkami żołnierza odbywającegosłużbę wojskową" - nie mówi nic o konieczności udowadnianiadeklarowanych przekonań ani nie określa charakteru wymaganychuzasadnień. Nie stwierdza też, że komisja poborowa ma oceniaćwiarygodność przekonań deklarowanych przez poborowego czyprzeprowadzać z nim rozmowę. Ustawa nie mówi również, że napoborowym spoczywa obowiązek udowodnienia prawdziwości czyszczerości przekonań, i można zasadnie przyjąć, że komisja poborowa niejest uprawniona do sprawdzania ich prawdziwości i kwestionowania.Czynności te są zatem pozaustawowe, jeżeli nie sprzeczne z ustawą.

W świetle ustawy komisja poborowa powinna jedynie stwierdzać, czydeklarowane w pisemnym wniosku poglądy poborowego mają charakter"przekonań religijnych albo wyznawanych zasad moralnych", w świetle,których odbywanie służby wojskowej jest nie odpowiednie. Równieżargumentacja, że sprawdzanie prawdziwość deklarowanych przekonań mana celu zapobieżenie, by ze służby zastępczej nie korzystały osoby pragnąceuniknąć w ten sposób odbycia służby wojskowej, ma charakter

AN

EK

S60 pozaustawowy. Skoro ustawodawca nie wprowadził zapisu mówiącego o

konieczności weryfikowania przekonań poborowego, być może nie leżałoto w jego intencji i raczej liczył się z możliwością nadużyć ze stronypoborowych, niż przyznawał komisjom poborowym uprawnieniaprowadzące do nietrafnych decyzji na niekorzyść poborowego.

Warto zwrócić uwagę na uzasadnienie wyroku Naczelnego SąduAdministracyjnego (Ośrodek Zamiejscowy we Wrocławiu) z 17 kwietnia 1991roku, wydanego na korzyść poborowego, któremu rejonowa komisjapoborowa odmówiła skierowania do służby zastępczej, gdyż "nie wykazaługruntowanych zasad moralnych powodujących konflikt jego sumienia wprzypadku powołania do odbycia służby wojskowej".

Sąd orzekł: "Opierając się na brzmieniu art. 198 ust. o powszechnymobowiązku obrony należy podnieść, że przekonania religijne i wyznawanezasady moralne stanowią niewątpliwe korelaty wolności wyznania i wolnościsumienia, podniesionych w art. 82 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej dorzędu prawa obywatelskiego. W konsekwencji tego niepodobna zgodzićsię z poglądem, by skierowanie poborowego do odbycia służby zastępczejuzależnione było od uznania komisji poborowej".

Sąd stwierdzał ponadto, że przepisy ustawy "[...] nie stwarzają równieżpodstaw do przyjęcia, że na poborowym ciąży obowiązek udowodnienia,uprawdopodobnienia czy też wykazania, że odbywanie przez niego służbywojskowej pozostaje w oczywistej sprzeczności z jego poglądami religijnymiczy też wyznawanymi zasadami moralnymi i budzi rzeczywisty konflikt jegosumienia".

W myśl orzeczenia sądu uzasadnienie wniosku składanego przezpoborowego powinno polegać na "określeniu w nim przekonań religijnych,które wyznaje, a w odniesieniu do zasad moralnych, wskazaniuskonkretyzowanych norm moralnych, które stanowią podstawę konfliktusumienia w pełnieniu służby wojskowej", co powinno polegać "na wskazaniuszczegółowej normy moralnej w formie nakazu czy zakazu określonegozachowania się człowieka, a odnoszącej się również do powinności żołnierzaw służbie wojskowej" (w omawianym przypadku poborowy spełnił tenwarunek).

"Nie oznacza to jednak - sąd podkreślał zdecydowanie - by napoborowym spoczywał ciężar wykazania prawdziwości swoich przekonańi zasad, względnie przekonania organów rozpoznających jego sprawę otym, że przekonania religijne czy wyznawane zasady moralne, na które siępowołuje, stanowią rzeczywistą i utrwaloną podstawę jego poglądów".

Warto zauważyć, że w wielu późniejszych wyrokach NSA przyjętoodmienną interpretację. Stwierdzano wówczas, że ciężar dowodu spoczywana poborowym. Stwarzano w ten sposób komisjom poborowym możliwośćdowolnego decydowania o nieprzyznawaniu służby zastępczej, komisjapoborowa może, bowiem zawsze poczuć się nie dość przekonana.

61

AN

EK

S

Sąd przyjmuje natomiast, odwołując się do art. 7 Kodeksu postępowaniaadministracyjnego, że organy poborowe mają obowiązek dokładnego iwyczerpującego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy, w tym wypadkuwyjaśnienia, czy deklarowane przez poborowego zasady i przekonania sąrzeczywiste i czy mogą budzić konflikt sumienia.

Można uznać, że wymóg art. 7 k.p.a. zostanie spełniony, jeżeli komisjepoborowe będą kompetentnie rozpatrywać pisemne wnioski sprawdzającjedynie, czy wnioskodawca podał względy religijne lub moralne stanowiąceprzeciwwskazanie co do odbywania przez niego służby wojskowej. Możnaprzyjąć, że wynikający z Kodeksu postępowania administracyjnegoobowiązek wyjaśnienia przez komisje poborowe stanu faktycznego nieoznacza konieczności wnikania w psychikę człowieka, by rozstrzygnąć,czy rzeczywiście żywi on deklarowane poglądy i zasady. Dla jasności jednakprzepisy prawne powinny wykluczać, by organy decydujące o przyznaniusłużby zastępczej miały rozstrzygać o prawdziwości deklarowanych przezpoborowego zasad i przekonań.

W tej sprawie można też stwierdzić, że wymóg sprawdzaniarzeczywistego stanu przekonań jest nierealistyczny. Żadne komisjepoborowe, a także inne, nie są w stanie z zadania tego zadowalająco sięwywiązać, bo nie można wskazać tu dobrej metody (nawet postępowanieprzypominające skomplikowaną i poszlakową sprawę sądową zangażowaniem biegłych itp. nie byłoby odpowiednie). Interpretacjazezwalająca czy nakazująca komisjom poborowym sprawdzanieprawdziwości deklarowanych przekonań poborowego nakłada na komisjezadanie przekraczające ich możliwości. Praktycznie procedura ta stwarzaw sposób oczywisty możliwość uznaniowego nieprzyznawania służbyzastępczej.

Warto podkreślić, że w omawianym wyroku sąd uznał wprawdzie wymógwnikliwego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy przez komisję poborową,ale wykluczył by negatywne orzeczenie komisji sprowadzało się jedynie dokrótkiego stwierdzenia, że poborowy nie wykazał ugruntowanych zasadmoralnych czy rzeczywistego konfliktu sumienia: "Ogólnikowe i zwięzłeuzasadnienia, sprowadzające się do stwierdzenia, że poborowy nie wykazaługruntowanych zasad moralnych bądź rzeczywistego konfliktu sumienia,utrudniającego mu odbycie służby wojskowej, nie spełniają warunkówuzasadnienia decyzji, przewidzianych, w art. 107 par. 3 k.p.a.".Sąd obarczył, więc komisje poborowe obowiązkiem obszernegoargumentowania negatywnych decyzji (...)

Innym źródłem wątpliwości jest podkreślanie, że w świetle ustawyskierowanie do służby zastępczej jest uzasadnione tylko wtedy, gdydeklarowane przekonania są głębokie i utrwalone, a skierowanie do służby

AN

EK

S62 wojskowej powodowałoby głęboki konflikt sumienia wywierający negatywny

wpływ na rozwój osobowości poborowego. Stwierdza się, że służbawojskowa może powodować często jedynie dyskomfort duchowy, a niegłęboki konflikt sumienia - wtedy skierowanie do służby zastępczej nie jestuzasadnione.

Interpretacja ta budzi wątpliwości, po pierwsze, z tego powodu, że ustawanie wspomina w ogóle o konflikcie sumienia ani o głębi i trwałości przekonań.Jest to wprowadzanie dodatkowych, pozaustawowych kryteriów. Jeżeli mająstanowić one podstawę do decyzji negatywnych, powinny znajdować sięw ustawie. Ustawa mówi tylko, przypomnijmy, że poborowi mogą, zewzględu na przekonania religijne albo wyznawane zasady moralne (a niena konflikt sumienia), występować z pisemnym wnioskiem o skierowanieich do służby zastępczej. Wymienione dodatkowe kryteria mogą służyćjedynie utrudnianiu korzystania z możliwości stworzonych przez ustawę,ponadto pozwalają komisjom i NSA wydawać dowolne orzeczenia.

Co ważniejsze, sposób myślenia o kryteriach przyznawania służbyzastępczej ukształtował się w czasach, gdy chodziło o kierowanie do niejczłonków pacyfistycznych wyznań chrześcijańskich. To tego j typuprzekonania postrzegane są jako głębokie, utrwalone i budzące sprzeciwsumienia wobec służby wojskowej. Umyka natomiast powszechnej uwagi,że zmianie ulega sama natura moralnego sprzeciwu wobec służbywojskowej i militaryzmu. Konflikt sumienia i głęboki sprzeciw wobec służbywojskowej, a nie jedynie dyskomfort duchowy, rodzą nie tylko tradycyjnepacyfistyczne przekonania religijne, ale także postawy i wartościindywidualistyczne, dążenie do swobody, rosnąca ranga wolności wyboru(są to - podkreślmy - dynamiczne, pozytywne, a nie destrukcyjne siłyzachodniej cywilizacji), sprzeciw wobec opresyjnych totalnych instytucji(należy do nich armia), a także wzrastające znaczenie praw człowieka. Takiepostawy i przekonania to konstytutywne elementy osobowości częściwspółczesnych młodych ludzi. Traktowanie ich jako mało istotnych jestwyrazem niezrozumienia. Zmuszanie młodych ludzi, reprezentujących tegorodzaju postawy i przekonania, do odbycia służby wojskowej - na co mogąsię zgodzić pod wpływem przymusu prawnego, groźby więzienia i innychczynników - jest łamaniem sumień, chociaż głęboko zakorzenioneuprzedzenia wobec ubiegających się o służbę zastępczą mogą utrudniaćdostrzeżenie tego. Trzeba stwierdzić, że nierespektowanieantymilitarystycznych postaw i przekonań współczesnej młodzieży jestodpowiednikiem nierespektowania zasady wolności sumienia, wyznania iprzekonań religijnych.

W państwach zachodnich przy przyznawaniu służby zastępczejstopniowo odchodzi się od wyobrażeń zakorzenionych w tradycji XIX wieku,kiedy w Europie wprowadzano powszechny przymusowy obowiązek służby

63

AN

EK

S

wojskowej, czasami dopuszczając zasady pozwalające zwalniać od tegoobowiązku członków niektórych pacyfistycznych wyznań chrześcijańskich.Obecnie zasady przyjmowane w tej dziedzinie muszą uwzględniać innerodzaje sprzeciwu wobec służby wojskowej.

Pojawia się też pogląd, że wniosek o skierowanie do służby zastępczejprowadzi do ograniczenia zakresu obowiązku prawnego o najwyższejrandze, jakim jest obrona ojczyzny. Stwierdza się, że ograniczenie takiegoobowiązku jest dopuszczalne tylko wtedy, gdy powstaje rzeczywisty konfliktmiędzy tą powinnością a prawem do wolności sumienia i wyznania. Wedługtej interpretacji, służbę zastępczą można byłoby przyznać tylko wtedy, gdybynie respektowane było prawo do wolności sumienia i wyznania, a nie wtedy,gdy wnioskodawca odczuwałby jedynie niezadowolenie lub dyskomfortduchowy czy psychiczny.W takim wypadku również wprowadza się kryterium przyznawania służbyzastępczej, którego w ustawie nie ma (brak jest w niej zapisustwierdzającego, że komisja poborowa orzeka o skierowaniu poborowegodo służby zastępczej, jeżeli odbywanie służby wojskowej powodowałobynaruszenia prawa do wolności sumienia i wyznania). Ponadto NSA wcytowanym już wyroku wskazuje, że ustawa o powszechnym obowiązkuobrony traktuje służbę zastępczą jako realizację właśnie powszechnegoobowiązku obrony (służba zastępcza jest jedną z form realizacji tegoobowiązku). W świetle tego wniosek o skierowanie do służby zastępczejnie zmierza do ograniczenia zakresu obowiązku prawnego. Skoro poborowywybiera jedną z kilku form realizacji ciążącego na obywatelach ustawowegoobowiązku obrony ojczyzny, to wyboru tego nie można traktować jakozmierzającego do ograniczenia zakresu obowiązku prawnego.

Spotyka się też pogląd, że ustawa wymaga, by wnioskodawca wskazywałzespół lub system przekonań religijnych uniemożliwiających spełnienieobowiązku służby wojskowej, by bliżej określił wyznawany system religijnyi wskazał jego kanon wykluczający możliwość odbywania służby wojskowej.W tym świetle nie jest wystarczające, by wskazał on np. jedno przykazaniejako podstawę swojego sprzeciwu wobec służby wojskowej. Interpretacjata powołuje się na fakt, że zapis ustawy używa liczby mnogiej mówiąc oprzekonaniach religijnych. Zmierza ona do tego, by nie uznawać zapodstawę przyznawania służby zastępczej np. powołania się na przykazanie"nie zabijaj" lub inną zasadę, ale wymagać przynależności do wyznaniapacyfistycznego.

Jednak z użycia liczby mnogiej w tym zdaniu (mówi się w nim oprzekonaniach religijnych) w żaden sposób nie można wywieść, że chodzio cały system tych przekonań, a nie o wskazanie zasady lub przekonaniaprzeżywanego indywidualnie, ale niekoniecznie ujętego w zwerbalizowany

AN

EK

S64 system. Chyba że dokonamy nadużycia interpretacyjnego. W tego rodzaju

formułach w języku polskim z reguły używa się liczby mnogiej, ponadtocałe zdanie, o które tu chodzi, skonstruowane jest w liczbie mnogiej (wdalszej części tego zdania liczba mnoga użyta jest też w odniesieniu downiosku poborowego - mówi się o pisemnych wnioskach, które składaćmogą poborowi - konsekwentnie więc można by od poborowego żądaćzłożenia kilku wniosków, a nie jednego).

Ponadto ustawa nie zaznacza, że wymagane jest od wnioskodawcywyznawanie i wskazanie systemu religijnego, do którego się odwołuje.Wynika z niej tylko, że wnioskodawca uznaje przekonania religijne niepozwalające mu na pełnienie służby wojskowej. Może tu chodzić także ozasadę "nie zabijaj", którą pojmuje jako wykluczają służbę wojskową, chociażnajczęściej nie jest ona w ten sposób pojmowana w Kościołachchrześcijańskich.

Zasadne jest też pytanie, jakie przekonania mają charakter moralny, ajakie nie. W cytowanym wyroku NSA stwierdził, że "postawa niezależnościwobec przełożonych", której poborowy dał wyraz w skardze do NSA, nienależy do zasad moralnych czy przekonań religijnych uzasadniających wświetle ustawy skierowanie do służby zastępczej. Należą do nich natomiastinne normy wymienione przez wnioskodawcę: "Normami moralnymi, któremogą rodzić konflikt sumienia wobec pełnienia służby wojskowej, sąnatomiast takie normy moralne, jak zakaz zabijania, zakaz agresji, azwłaszcza spełnianie ewentualnie wydanych rozkazów w tym zakresie, naco skarżący wyraźnie się powołuje".

Stanowisko sądu budzi wątpliwości. Poborowy stwierdził, jak przytaczasię to w uzasadnieniu wyroku, że "stosunek podporządkowania żołnierzaw służbie wojskowej przełożonym sprzeczny jest z jego rozumieniemindywidualizmu, które powinno być uszanowane". Sąd rozumie tostwierdzenie jako postawę niezależności wobec przełożonych. Otóż wbrewopinii sądu mniemam, że mamy tu w oczywisty sposób do czynienia zwyznawanymi zasadami moralnymi (takiego sformułowania używa ustawa),które uzasadniają odmowę pełnienia służby wojskowej i skierowanie dosłużby zastępczej. Poborowy wyraża tu moralny sprzeciw wobecszczególnego rodzaju podporządkowania, jakiemu podlega żołnierz. Popierwsze, żołnierz zobowiązany jest, stosunkiem podporządkowania, dowykonywania nawet budzących sprzeciw sumienia rozkazów, pod groźbąprzemocy i bez możliwości wycofania się (jest to podporządkowaniediametralnie inne niż w przypadku zwykłej umowy o pracę). W świetle etykiindywidualistycznej ma to charakter zła budzącego sprzeciw moralny. Podrugie, typ podporządkowania charakterystyczny dla wojska ma charakterniemoralny także pod nieco innym względem. Etyka indywidualistycznaakcentuje osobistą i indywidualną odpowiedzialność człowieka za to, co

65

AN

EK

S

robi (np. nie można tłumaczyć się wykonywaniem rozkazu, zrzucając z siebieodpowiedzialność za to, co się zrobiło). Zasadą moralną jest tu, by niewchodzić w stosunek podporządkowania właściwy służbie wojskowej,sprzeczny jest on bowiem z etyką odpowiedzialności za własne czyny.Ponadto wojsko jest w rozumieniu socjologicznym instytucją totalną, tzn.poddającą jednostkę całościowej kontroli i pozbawiającą możliwościdecydowania o sobie. Jest to niezgodne z indywidualistyczną etyką i obciążamoralnie armię jako typ organizacji.

W ogóle postawa niezależności wobec przełożonych, zgodnie z którąnie należy cedować odpowiedzialności za swoje czyny na przełożonych,pociąga za sobą to, że stają się uzasadnione tylko niektóre formy stosunkuzależności wobec przełożonych, np. mające wyraźnie charakter umowy owykonywanie określonych czynności zawodowych nie budzącychsprzeciwu podporządkowanego. Obejmować to może także wykonywanieokreślonej pracy w ramach służby zastępczej nie budzącej moralnegosprzeciwu. Natomiast służba wojskowa ma charakter szczególny,podporządkowanie w jej ramach ma charakter bardzo daleko idący(właściwy instytucji totalnej), żołnierz zobowiązany jest pod przysięgą igroźbą najwyższej kary do uczestnictwa na rozkaz w akcjach, które mogąbudzić jego zdecydowany sprzeciw ze względu na ich cele. Organizacjawojskowa może być postrzegana, ze względu na charakterystyczny dlaniej totalny typ podporządkowania jednostki, jako moralne zło, które dajesię uzasadnić, co najwyżej koniecznością przeciwstawienia się innemu złu,a więc jako tzw. mniejsze zło.

Podsumowując należy stwierdzić, że postawa niezależności powinnastanowić tytuł do kierowania do służby zastępczej, skoro wnioskodawca oto wnosi, ponieważ typ stosunku zależności wobec przełożonych, w jakibędzie wchodził wykonując służbę zastępczą, jest inny niż w przypadkusłużby wojskowej. W grę wchodzą tu zasady moralne.

Zaskakujące stanowisko wyraził w sprawie ustawodawstwa o służbiezastępczej ówczesny rzecznik praw obywatelskich, Tadeusz Zieliński, którystwierdził, że "ustawa o powszechnym obowiązku obrony RP nic oindywidualnych przekonaniach religijnych lub moralnych nie wspomina (art.198, ust. a)". I dalej: "Trudny do rozwiązania jest problem rozumieniaustawowych zwrotów "przekonań religijnych" i "zasad moralnych" jakoprzesłanek przyznania służby zastępczej. Czy chodzi tu o przekonania izasady akceptowane powszechnie bądź przez wyznawców określonychsystemów religijnych lub moralnych, czy też o przekonania indywidualne?"

Pytanie to jest, dlatego zaskakujące, że wprawdzie zapis ustawy nieużywa określenia "indywidualne", jednak w sposób oczywisty odnosi siędo przekonań indywidualnych. Gdyby chodziło tu tylko o wyznawcówpewnych określonych systemów religijnych lub moralnych, zastrzeżenie

AN

EK

S66 takie powinno się w ustawie znaleźć. Skoro go nie ma, zapis ustawy należy

rozumieć zgodnie z jego brzmieniem jako przyznanie poborowemu prawado odbywania służby zastępczej ze względu na przekonania i zasadywyznawane przez niego osobiście, indywidualnie, a nie tylko ze względuna przynależność do określonych wyznań, organizacji itp.

Interpretacja sugerowana przez rzecznika powodowałaby, że służbęzastępczą mogliby otrzymywać tylko wyznawcy niektórych wyznańreligijnych. Byłoby to znaczne ograniczenie w stosunku do dotychczasowejpraktyki przyznawania służby zastępczej, honorującej także w szczególnościindywidualne przekonania moralne. Problemem stało się natomiast to, żekomisje poborowe zaczęły oddalać wnioski o służbę zastępczą składaneprzez katolików powołujących się na przekonania religijne.

Sprawa katolików, powołujących się we wnioskach o służbę zastępcząna zasady swej religii, jest bardzo ważna. Szczególnie istotne jest tustanowisko samego Kościoła. W tej sprawie rzecznik episkopatu stwierdził,że wierni mogą i powinni pełnić służbę wojskową, chociaż dopuścił - zgodniez oficjalnymi dokumentami Kościoła - że ci, którym sumienie nie pozwalana odbywanie służby wojskowej, powinni mieć możliwość odbywania służbyzastępczej. Stanowisko to nie wyklucza, więc, że katolicy mogą wewnioskach o służbę zastępczą powoływać się na przekonania religijne, alenie po prostu na naukę Kościoła rzymskokatolickiego. Stanowisko Kościoław kwestii służby wojskowej i zastępczej jest jednak na tyle złożone, że wiernimogą mieć trudności z prawidłowym sformułowaniem uzasadnienia swegowniosku o skierowanie do służby zastępczej. Jest ono także przedmiotemsporów wśród teologów i duchownych najwyższej rangi. Można tu, naprzykład, przytoczyć zdecydowane stanowisko amerykańskiegoarcybiskupa Thomsa Robertsa w dyskusji w toku Soboru WatykańskiegoII: "Nawet w krajach, które uznają prawo sumienia do odmowy służbywojskowej, jest ono często katolikom odmawiane, gdyż władza świeckauważa, że to niemożliwe, aby członek Kościoła rzymskokatolickiegoodmawiał służby wojskowej ze względu na sumienie. Błędne to mniemaniewzmacniane jest - o zgrozo! - przez tych księży i duszpasterzy, wzywanychna świadków przez sądy w sprawach tych, którzy odmawiają służbywojskowej". Autor artykułu przedstawiającego tę dyskusję, napisanego bezwątpienia w związku z problemami odmowy pełnienia służby wojskowej wPolsce w okresie działalności ruchu WiP, pisze też: "Nie doktryna wojnysprawiedliwej, ale postulat całkowitego rozbrojenia stał się podstawowąintencją Soboru w jego refleksji nad pokojem. W takiej zaś optyce ludzieodmawiający służby wojskowej ze względu na sumienie stają się niejakoprorokami nowych czasów i było czymś oczywistym, że Sobór weźmie ichw obronę. Główną troską większości Ojców było uwolnienie wypowiedzina ten temat od jakichkolwiek niefortunnych uwikłań, które mogłyby osłabić

67

AN

EK

S

jej znaczenie lub nawet odebrać wiarygodność". W tej perspektywieobjektorzy pacyfistyczni są prorokami nowych czasów.

Podstawowym dokumentem Kościoła, dotyczącym służby wojskowej,jest przyjęta przez Sobór Watykański II Konstytucja Duszpasterska (Gaudiumet Spes), która uznaje zarówno prawo do odmowy służby wojskowej zpobudek sumienia, jak i wyraża uznanie pełniącym tę służbę: "Wydaje sięsłuszne, żeby ustawodawstwo humanitarnie ustosunkowywało się do tych,którzy z motywów swego sumienia odmawiają noszenia broni, jeżeli tylkogodzą się na inny sposób służenia wspólnocie ludzkiej. [...] Ci wszakże,którzy sprawie Ojczyzny oddani służą w wojsku, niech uważają siebie zasługi bezpieczeństwa i wolności narodów". Analogiczne stanowisko zajmujenowy Katechizm Kościoła katolickiego (pkt 2310 i 2311). W świetle tychdokumentów można przyjąć, że Kościół dopuszcza i aprobuje odbywa niecywilnej służby alternatywnej przez katolików z motywów ich sumienia; wkonsekwencji stanowisko to nie wyklucza, że u podstaw mogą leżećprzekonania religijne właściwe wyznaniu rzymskokatolickiemu. Ściśle jednakbiorąc, objektor nie powinien powoływać się na naukę Kościoła, gdyż wgrę wchodzi jego indywidualne przekonanie religijne, a nie stanowiskoKościoła. Podkreślamy też, odwołując się do wcześniejszej charakterystykipacyfizmu współczesnego, że wśród pacyfistów w państwach zachodnichznajdujemy nierzadko członków niepacyfistycznych wyznań protestanckichoraz katolików, a ich wyznaniowa przynależność nie stanowi przeszkody wuzyskaniu statusu objektora i skierowaniu do cywilnej służby alternatywnej.Praktyka komisji poborowych i sądów, polegająca na odmawianiu z zasadykierowania do służby zastępczej katolików powołujących cię na przekonaniai zasady religijne, nie znajduje uzasadnienia. Tymczasem instrukcjaMinisterstwa Obrony Narodowej dla komisji poborowych stwierdza, żepowoływanie się na przekonania religijne przez katolików nie uprawnia douzyskania służby zastępczej. W rezultacie komisje poborowe odrzucają takiewnioski, a nawet, jak sygnalizują działacze objektorscy, w przypadkuwniosków argumentowanych przekonaniami religijnymi dociekają, czywnioskodawca jest katolikiem lub nawet czy pochodzi z rodziny katolickiejalbo jest ochrzczony - i w takim wypadku odrzucają wniosek. StanowiskoMON i komisji poborowych nie uwzględnia faktu, że Kościół dopuszczajednak zasadność, w przypadku sprzeciwu sumienia wobec służbywojskowej, odbywania przez wiernych służby zastępczej. Praktyka ta wkonsekwencji oznacza odebranie katolikom prawa do odbywania służbyzastępczej, jeżeli powołują się na przekonania religijne. Faktem jest jednak,że Kościół nie prostuje tej nieprawidłowej praktyki. Tymczasem w świetleustawy prawo do odbywania służby zastępczej przysługuje także katolikompowołującym się na zasady swej wiary i nie ma w tym wypadku znaczeniafakt, że Kościół zalecał wiernym odbywanie służby wojskowej, wypowiedział

AN

EK

S68 się zdecydowanie przeciw antywojskowym akcjom protestacyjnym, a

obecnie w wojsku funkcjonuje w pełni katolicki ordynariat polowy i kapelanioraz zapewniona jest możliwość odbywania przez żołnierzy praktykreligijnych. Również autorzy badań nad orzecznictwem sądów w sprawachdotyczących odmowy pełnienia służby wojskowej wskazują, że przyjęteprzez sądy podejście "wyklucza możliwość skutecznego powołania się nawzględy wyznania przez świeckich członków większości wielkich wspólnotwyznaniowych, nawet, jeżeli w życiu codziennym czy w sferzedeklarowanych ideałów wykazują rygoryzm moralny większy, niż nakazanyregułami danego wyznania".

Stanowisko Kościoła i MON spowodowało gwałtowny spadek liczbywniosków uzasadnianych przekonaniami religijnymi. Przekonania religijnemają w wielu wypadkach jednocześnie w sposób oczywisty charaktermoralny, stąd też objektor-katolik może je przedstawić w sposób nie budzącywątpliwości jako wyznawane zasady moralne. Także w punktachudzielających porad dotyczących służby zastępczej oraz w publikacjachna ten temat doradzano zdecydowanie, by wnioski argumentowaćwyznawanymi zasadami moralnymi i nie powoływać się na zapis mówiącyo przekonaniach religijnych, jeżeli jest się katolikiem.

Stanowisko MON, sądów oraz Kościoła może być dyktowane chęciązapobieżenia nadużyciom prawa przez poborowych. Również potocznieczęsto wyrażany jest pogląd, że poborowi nie podają rzeczywistychpowodów składania wniosków o służbę zastępczą. Praktyka pomija jednak,że - po pierwsze - przypadki rzeczywistego sprzeciwu sumienia dyktowanemotywami religijnymi mogą mieć miejsce także wśród katolików i w takichsytuacjach mogą się oni godzić na odbycie służby wojskowej pod groźbąkary więzienia, co jednak można określić jako łamanie sumień; po drugie -praktyka narusza istotne zasady, które powinny być w takich wypadkachrespektowane, i ucieka się do niewłaściwych interpretacji i przeinaczeń.(...)

Na podst. artykułu Wojciecha Modzelewskiego

69

AN

EK

S

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego OśrodekZamiejscowy we Wrocławiu z 17 kwietnia 1991 r. w sprawieodmowy skierowania do służby zastępczej.

Publikujemy poniżej fragmenty wyroku NSA z 1991 roku, z tego teżwzględu uzasadnienie zawiera nieaktualne już numery ustaw oraz dotyczyorganów, które na dzień dzisiejszy nie podejmują już decyzji wprzedmiotowych sprawach. Jednak zapisy nowelizacji ustaw nie odbiegająw zasadniczej kwestii od tych, które obowiązywały wówczas. Mimo zmianformalno-prawnych dot. Komisji orzekających, ich formy w praktyce takżesą zbliżone. Fragmenty uzasadnienia mogą być, więc nadal przydatne wpostępowaniach odwoławczych dot. służby zastępczej. W Polsce nie istniejeinstytucja precedensu, więc wiele kolejnych wyroków NSA przyjmowałocałkowicie odmienny punkt widzenia. W nawiasach kwadratowych dop. red.

[Sąd] w przedmiocie odmowy skierowania do odbywania służbyzastępczej uchyla zaskarżoną decyzję.

UzasadnienieOrzeczeniem z dnia 12 listopada 1990 r. Wojewódzka Komisja Poborowa

we Wrocławiu utrzymała w mocy orzeczenie Rejonowej Komisji PoborowejWrocław-Fabryczna z dnia 9 października 1990 r. w której odmówionownioskowi skarżącego skierowania do służby zastępczej.

Skarżący w swoim podaniu oświadczył, że jest sympatykiem ruchuWolność i Pokój, nie chce mieć nic wspólnego z organizacjami, którychdziałalność może polegać na zabijaniu ludzi i agresji, sprzeciwia sięporządkowi, w którym człowiek może wydawać rozkazy zabijania innemuczłowiekowi, nie jest natomiast przeciwnikiem służby wojskowej zawodowejlub ochotniczej, pełnionej z woli zainteresowanego, a skierowanie go dosłużby zastępczej przyniesie więcej pożytku społecznego niż odbywaniesłużby wojskowej.

W odwołaniu i skardze do Naczelnego Sądu Administracyjnegopodkreślił w szczególności, że stosunek podporządkowania żołnierza wsłużbie wojskowej przełożonym sprzeczny jest z jego rozumieniemindywidualizmu, które powinno być uszanowane, a nadto zakwestionowałformalny tryb działania komisji poborowych. Zdaniem skarżącegoczłonkowie tych komisji nie rozpatrywali wnikliwie jego sprawy, część znich nie wysłuchiwała z uwagą udzielanych przez niego odpowiedzi nazadane pytanie bądź wręcz wychodziła z sali w toku składania wyjaśnień.(...)

Zdaniem organów wojskowych skarżący nie wykazał ugruntowanychzasad moralnych powodujących konflikt jego sumienia w przypadkupowołania do odbycia służby wojskowej, a prawdopodobny fakt chwilowego

wyjścia jednego z członków komisji poborowej podczas obrad mógłuzasadniony koniecznością załatwienia spraw służbowych, zwłaszcza, żew składzie komisji są również pracownicy Urzędu Wojewódzkiego.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:Zgodnie z art.198 ust.1 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym

obowiązku obrony [dzisiaj kwestię tą określa Ustawa o służbie zastępczej]poborowi przeznaczeni do zasadniczej służby wojskowej, (...) mogą zewzględu na przekonania religijne lub wyznawane zasady moralnewystępować do rejonowej komisji poborowej z pisemnymi wnioskami oskierowanie ich do odbycia służby zastępczej.

Sformułowanie tego przepisu budzi istotne wątpliwości dotyczące takcharakteru jak również skuteczności takiego wniosku poborowego, a wszczególności zakresu jego rozpoznania przez komisje poborowe [dzisiajKomisje ds. sł. zast.] W szczególności rozważenia wymaga pytanie, czyrozpoznanie i ewentualne uwzględnienie wniosku poborowego oskierowanie do odbycia służby zastępczej mieści się wyłącznie w sferzeuznania komisji poborowych i w zależności od odpowiedzi na to pytanie, wjakim zakresie orzeczenia komisji poborowych w tych sprawach podlegająkontroli sądu administracyjnego.

Opierając się na brzmieniu art.198 ust.1 ustawy o powszechnymobowiązku obrony [jw.] należy podnieść, że przekonania religijne iwyznawane zasady moralne stanowią niewątpliwie korelaty wolnościwyznania i wolności sumienia podniesionych w art.82 KonstytucjiRzeczypospolitej Polskiej do rzędu prawa obywatelskiego.

W konsekwencji tego niepodobna zgodzić się z poglądem, byskierowanie poborowego do odbycia służby zastępczej uzależnione byłood uznania komisji poborowej.Za takim wnioskiem przemawia zbieżność znaczeniowa "przekonańreligijnych" i "wyznania" oraz "zasad moralnych" i "sumienia".

Powszechny obowiązek obrony należy do jednego z podstawowychobowiązków obywatelskich i wynika z art.92 Konstytucji RP.

Według art.4 ust.2 ustawy o powszechnym obowiązku obrony obowiązekten realizowany jest przez odbywanie przysposobienia wojskowego,pełnienie służby wojskowej, służby w obronie cywilnej, odbywanieprzysposobienia i szkolenia obronnego, uczestniczenie w samoobronieludności, pełnienie służby w jednostkach zmilitaryzowanych, wykonywanieświadczeń na rzecz obrony oraz odbywanie służby zastępczej - na zasadziei w zakresie określonym w ustawie.

W sytuacji, gdy według art. 4 ust.2 [dzisiaj ust. 2a - inaczej sformułowany]ustawy o powszechnym obowiązku obrony odbywanie służby zastępczejstanowi jedną z form wykonywania tego obowiązku, to: 1) Służby tej i

71

AN

EK

S

skierowania do tej służby nie można uznawać jako przeciwieństwa lubwyjątku od pełnienia służby wojskowej oraz 2) Kierowanie poborowych doodbycia służby wojskowej lub służby zastępczej winno następować zuwzględnieniem interesu społecznego i słusznego interesu obywateli (art.7kpa), a 3) Słuszny interes obywatela - poborowego, ubiegającego się oskierowanie do odbycia służby zastępczej winien być oceniony przedewszystkim na podstawie przesłanek określonych w art.198 ust.1 tej ustawy[jw.], tj. przekonań religijnych i wyznawanych zasad moralnych.Ocena żądań poborowego nie jest zatem uzależniona od komisji poboroweji winna być dokonywana w sposób zindywidualizowany, a nadto powinnabyć wyczerpująco i szczegółowo umotywowana (i in. "Komentarz KPA" Wyd.1989 r. str.207 uwaga 13 i wskazane tam orzecznictwo NSA).

Przepisy art.198 ust.1 i 199 ust.2 powołanej ustawy o powszechnymobowiązku obrony [jw.] nie stwarzają również podstaw do przyjęcia, że napoborowym ciąży obowiązek udowodnienia, uprawdopodobnienia czy teżwykazania, że odbywanie przez niego służby wojskowej pozostaje woczywistej sprzeczności z jego poglądami religijnymi czy też wyznawanymizasadami moralnymi i budzi rzeczywisty konflikt jego sumienia.Z przepisów tych wynika jedynie, że wniosek poborowego o skierowaniedo służby zastępczej winien być sporządzony na piśmie i wymagauzasadnienia.

Opierając się wyłącznie na gramatycznym brzmieniu przepisów art.190ust.1 i 199 ust.1 ustawy o powszechnym obowiązku obrony można bywnosić, że określają one jedynie dodatkowe formalne przesłanki, jakimodpowiadać powinno podanie o skierowanie do służby zastępczej, amianowicie forma pisemna podania i wymóg jego uzasadnienia. Zważywszyjednak, że podstawą żądania o skierowanie do służby zastępczej sąprzekonania religijne i wyznawane zasady moralne, które kształtowane sąw indywidualnej świadomości człowieka i wynikają z wewnętrznychimperatywów jego postępowania, warunek uzasadnienia na piśmie wnioskuo skierowanie do służby zastępczej należy rozumieć w ten sposób, żepoborowy winien określić w nim przekonania religijne, które wyznaje, a wodniesieniu do zasad moralnych, wskazać skonkretyzowane normymoralne, które stanowią podstawę konfliktu sumienia w pełnieniu służbywojskowej.

Uzasadnienie przekonań religijnych może nastąpić przez wskazanieprzynależności do określonego kościoła lub zborowości religijnej, którezabraniają swoim wyznawcom używania lub posługiwania się bronią albozakazują bezpośredniego udziału w działaniach zbrojnych wojska. [wpodobny sposób sformułowano tą kwestię w art. 11 Ustawy o służbiezastępczej]

AN

EK

S72 Natomiast wskazanie zasad moralnych nie może ograniczać się do

ogólnikowego odwołania się do "dążeń moralnych" (Fuller: Moralnośćprawa, Wyd.1978) czy "naczelnej zasady moralnej" (Znomierowski:"Rozważania wstępne do nauki o moralności i prawie", Wyd.1967 r.),sprowadzającej się do twierdzenia, że człowiek nie powinien czynić krzywdyinnemu człowiekowi. Wyznanie zasad moralnych winno polegać nawskazaniu szczegółowej normy moralnej w formie nakazu czy zakazuokreślonego zachowania się człowieka, a odnoszącej się również dopowinności żołnierza w służbie wojskowej.

Powyższe nie oznacz jednak, by na poborowych spoczywał ciężarwykazania prawdziwości swoich przekonań i zasad względnie przekonaniaorganów rozpoznających jego sprawę o tym, że przekonania religijne czywyznawane zasady moralne, na które się powołuje stanowią rzeczywistą iutrwaloną postawę jego poglądów.Przepisy art.198 ust.1 i art.199 ust.1 ustawy o powszechnym obowiązkuobrony [jw.] nie wyłączają bowiem ogólnej zasady działania z urzędu zart.7 kpa i nie zwalniają organów administracji wojskowej od obowiązkudokładnego i wyczerpującego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy, a wszczególności wyjaśnienia, czy przekonania religijne lub wyznawane zasadymoralne poborowego są rzeczywiste i czy mogą one budzić konflikt w jegosumieniu wobec odbywania służby wojskowej.

Skoro zaś obowiązek wyjaśnienia całokształtu stanu faktycznego sprawyciąży na organach administracji wojskowej, to wydawane przez nierozstrzygnięcia wymagają szczegółowego uzasadnienia prawnego ifaktycznego. Obowiązek ten wynika zresztą również z art.11 oraz art.107 i§3 kpa.

Ogólnikowe i zwięzłe uzasadnienie, sprowadzające się do stwierdzenia,że poborowy nie wykazał ugruntowanych zasad moralnych bądźrzeczywistego konfliktu sumienia, utrudniających mu odbycie służbywojskowej nie spełniają warunków uzasadnienia decyzji, przewidzianychw art.107 §3 kpa i uniemożliwiają Naczelnemu Sądowi Administracyjnemukontrolę prawidłowości zaskarżonego orzeczenia.Postępowanie przed Rejonową Komisją Poborową Wrocław-Fabryczna iprzed Wojewódzką Komisją Poborową we Wrocławiu nie odpowiadawymaganym przez kodeks postępowania administracyjnego przesłankomrozpoznania sprawy.

Można zgodzić się z ustaleniem, że nie wszystkie poglądy skarżącego,przedstawione przez niego we wniosku o skierowanie do służby zastępczejuzasadniając uwzględnienie takiego żądania. W szczególności samasympatia czy też nawet przynależność do ruchu "Wolność i pokój", postawaniezależności skarżącego wobec przełożonych, jego przekonanie onieznacznym pożytku społecznym z powołania go do odbycia przez niego

73

AN

EK

S

służby wojskowej nie są przekonaniami religijnymi ani zasadami moralnymi,które uzasadniają według art.198 ust.1 ustawy o powszechnym obowiązkuobrony [jw.] skierowanie poborowego do służby zastępczej.

Normami moralnymi, które mogą rodzić konflikt sumienia wobecpełnienia służby wojskowej są natomiast takie normy moralne jak zakazzabijania, zakaz agresji, a zwłaszcza spełniania ewentualnie wydanychrozkazów w tym zakresie, na co skarżący wyraźnie się powołuje.

Nie można przy tym zarzucić komisjom poborowym, że nie podjęłyniezbędnych czynności procesowych dla wyjaśnienia prawdziwości izasadności żądań skarżącego. Rozpatrzenie sprawy na posiedzeniachkomisji z udziałem skarżącego i umożliwienie mu ustnego uzupełnieniamotywów uzasadniających żądanie skierowania go do służby zastępczejodpowiada warunkom rozprawy a art.89 §1 i §2 kpa, gdyż niewątpliwiesłużyło przyspieszeniu i uproszczeniu postępowania wyjaśniającego.

(...) Postępowanie wyjaśniające w sprawie o skierowanie do służbyzastępczej jest niewątpliwie utrudnione. W sytuacji, gdy przesłankami decyzjiw takiej sprawie są przekonania religijne i wyznawane zasady moralne, awięc poglądy ukształtowane w psychice człowieka, uzasadnienie decyzjiopierać się będzie z istoty również na ocenach wynikających w dużej mierzez przekonań wewnętrznych członków komisji poborowych. Przekonania tenie mogą być jednak subiektywne i dla umożliwienia tak organowi II instancjijak również sądowi administracyjnemu kontroli motywów rozstrzygnięcianiezbędne jest ich wyczerpujące uzasadnienie.

Nie można wykluczyć, że w sytuacjach szczególnie wątpliwych możepowstać potrzeba wyjaśnienia sprawy przy pomocy dowodu z biegłegopsychologa i wówczas dowód taki winien być dopuszczony iprzeprowadzony.

Ze względu na powyższe uchybienia w postępowaniu zaskarżonadecyzję należało uchylić na zasadzie art. 207 § 2 pkt.3 kpa.

POZNAŃSKA KOALICJA ANTYWOJENNA

Początek działalności antymilitarystycznej w Poznaniu sięga połowy lat 80-tych.Wówczas powstał ogólnopolski ruch "Wolność i Pokój". Celem tego, działającego w czasiekomunistycznej dyktatury, ruchu była walka o rozbrojenie militarne bloków po obu stronachżelaznej kurtyny. WiP w praktycznej działalności zajmował się głównie walką o zniesienieprzymusowej służby wojskowej. W tym czasie w więzieniach przebywało kilkudziesięciuobjectorów. W wyniku spektakularnych protestów w 1988 r. państwo wprowadziłomożliwość odrabiania służby zastępczej dla osób powołujących się na sprzeciw sumienia.W Poznaniu w latach 1988 - 1989 ruch obejmujący 90% studentów, poprzez masowebojkoty studium wojskowego, doprowadził do usunięcia na stałe przymusowego szkoleniawojskowego z uczelni. Ostatecznie dzięki akcjom WiP i NZS (Niezależny ZwiązekStudentów) w 1988 r. radykalnie skrócono także służbę zastępczą.

Prawo to w następnych latach wielokrotnie okazywało się być jednak fikcją. Mimozmniejszenia się skali represji do więzień nadal trafiali kolejni antymilitaryści. WiP nigdyoficjalnie nie przestał działać jednak jego aktywność na początku lat 90-tych przejęła wPolsce Federacja Anarchistyczna. Przez następne lata w Poznaniu kontynuowanoprowadzenie biur porad dla osób ubiegających się o służbę zastępczą. Od 92 roku wpomoc taką oferowało Stowarzyszenie "Objector", a od 1994 r. do dnia dzisiejszegoPogotowie Antywojskowe "Szwejk". Cały czas organizowane były demonstracje i akcjebezpośrednie przeciwko represjonowaniu za odmowę służby wojskowej. W 1997 r.m.in. podczas sprawy w sądzie wojskowym w Poznaniu, przeciwko 23 - letniemupacyfiście skazanemu na 1,5 roku więzienia, kilkadziesiąt osób okupowało salę obrad,a przerażonych sędziów uwalniać musiała policja i straż pożarna. Liczne demonstracjeodbywały się także przeciwko wstąpieniu Polski w struktury NATO, podczas konfliktu wbyłej Jugosławii i podczas interwencji w Afganistanie. Tradycją stały się takżeorganizowane na wzór niemiecki coroczne, antymilitarne Marsze Wielkanocne. Sporezaangażowanie sił poznańskiego ruchu antywojennego skupiło się na protestach iorganizacji pomocy podczas wojen prowadzonych przez Rosję przeciwko Czeczenii.Podczas jednej z demonstracji pod Konsulatem Federacji Rosyjskiej w Poznaniu kilkuprotestujących wdarło się na teren placówki. Ta radykalna akcja pozwoliła nagłośnićproblem wojny w Czeczenii nie tylko w Polsce, ale także poza jej granicami

W połowie stycznia 2003 r. narodził się pomysł aby, w sytuacji rosnącego na całymglobie ruchu sprzeciwu, zwołać wszystkich mieszkających w Poznaniu przeciwnikówagresji USA na Irak. Na otwartym spotkaniu poświęconym temu zagadnieniu pojawiło siękilkadziesiąt osób. Zawiązała się Poznańska Koalicja Antywojenna skupiająca środowiskazwiązane z ruchem anarchistycznym, pacyfistycznym i wolnościowym. Nasz plan minimumtj. zorganizowanie dużej, dobrze przygotowanej manifestacji, przekształcił się w ciągłą,kilkumiesięczną kampanię podczas, której organizowano demonstracje, happeningi,wydarzenia kulturalne, wystawę rysunków dzieci z poznańskich szkół pod hasłem "dzieciprzeciwko wojnie", reaktywowano Food not Bombs, które cały czas organizuje rozdawanieposiłków na poznańskich ulicach. Nasza działalność zyskała duże poparcie wśródpoznańskich środowisk uniwersyteckich, teatralnych jak i związków zawodowych.

Na stronie Internetowej PKA www.antywojenna.prv.pl znajdziesz tekstypublicystyczne dotyczące agresji na Irak, związane z wojną w Czeczenii,kalendarium działań i dokumenty PKA oraz aktualizowany (w miarę) na bieżącoporadnik dot. możliwości uniknięcia wojska.

ISBN 83-922180-1-9

www.antywojenna.prv.pl

Książeczkę tą kierujemy do osób i organizacji zajmujących lub chcącychzajmować się poradnictwem dla mających kłopoty, ogólnie to ujmując, zarmią. Broszurę można podzielić na trzy główne części. Pierwszą z nich

jest "Poradnik". Jest to w miarę zwięzły opis etapów związanych zprzymusowym poborem do wojska, praw poborowych oraz praktycznejdziałalności organów wojskowych. Drugą część stanowią wzory pism,

podań, odwołań i skarg przydatnych w kontaktach z władzami. W trzeciejczęści znajdują się fragmenty i opisy ważniejszych aktów prawnych

związanych z tematyką niniejszej publikacji.