Workshop NVRRBeleidsevaluatie in de praktijk

Gerlof Rienstra, managing partner EcorysBart Witmond, partner Ecorys

Workshop

1.Korte presentatie: Gerlof Rienstra2.Discussie met de zaal: Bart Witmond3.Afronding met conclusies en aanbevelingen

• Sinds 2004 zo’n 35 opdrachten voor Rekenkamers en Rekenkamercommissies uitgevoerd

• Belangrijkste onderwerpen: – Grondbeleid: financieel en governance– Verkeer en vervoerbeleid: ook onderhoud wegen, parkeerbeleid– Economisch beleid, kantoren, bedrijventerreinen, stimuleren MKB– Ruimtelijk beleid: Monitoring stedelijke vernieuwing, bestemmingsplannen – EU-Aanbestedingsbeleid

• Ben zelf sinds 2006 betrokken geweest bij drie grote onderzoeken: – MKB-beleid in Noord-Nederland– Opzet Monitor Westelijke tuinsteden gemeente Amsterdam– Grondbeleid gemeente Haarlemmermeer

• Bart Witmond heeft onderzoek gedaan:– Personenvervoer van Morgen, Provincie Noord-Brabant– Verkeersbeleid gemeente Haarlemmermeer– Grondbeleid gemeente Haarlemmermeer– Grondbeleid gemeente Winsum

Rekenkamers: ervaringen vanuit Ecorys

• Soms is er sprake van coproductie, soms van volledige uitbesteding van onderzoek

• Ook inhuur projectleiding en projectadvisering• Feitenonderzoek: nota van bevindingen of gehele

‘Rekenkamerproces’• Dossieronderzoek en/of interviews: HOE?!

Rekenkamers: ervaringen vanuit Ecorys (2)

Dossieronderzoek

• Hulp nodig bij goed zoeken relevante stukken• Grote beleidsnota’s snel op tafel • Verslagen van raadsvergadering, lastiger te

achterhalen• Echte probleem ligt bij losse notities aan de

Raad of intern aan de wethouder• Ervaring is dat pas in hoor- en wederhoorfase

allerlei nieuw materiaal op tafel kwam• Dossieronderzoek aan het begin, maar ook

vaak 2e ronde na interviews• Goed normenkader helpt om informatie te

selecteren en te presenteren

Interviews raadsleden

• Interviews met raadsleden:–Bij grondbeleid in Haarlemmermeer zeer gewenst

◦ Bleek scherp uit welke informatie door raadsleden werd begrepen. En vooral wat niet.

–Maar bij ander onderzoek juist niet gewenst◦ Politiek oordeel niet aan de voorkant naar binnenhalen◦ Gaat eerst om de feiten

Interviews wethouders

• Interviews met wethouders–Vaak aan het begin van onderzoek

◦ Is meer een keuring van de interviewer dan echt nuttig◦ Mooi weer show

–Aan het einde van het onderzoek◦ Ze willen dan reageren op resultaten, politiek spel begint◦ Verslag bijgesteld, afwijkend van gesprek zelf

–Rol voor de rekenkamercommissie: ◦ Introductie onderzoek◦ Vragen stellen◦ Check op verslag

Interviews ambtenaren

• Altijd discussie over doel onderzoek• Vaak de diepte in–Heel nuttig–Kluitje in het riet

• Onderzoeker moet goed dossiers in om juiste vragen te stellen• Individueel kan goed zijn• Met een groep vaak beter, vullen elkaar aan• Samen het veld in, het beste (rondrit verkeersbeleid)

• Vaak gevoelige materie: bijv. bij grondbeleid, i.v.m. grote financiële consequenties

• Rekenkameronderzoek niet altijd populair bij beleidsmedewerkers en bestuurders–Grote angst bij ambtenaren en bestuur: Barbertje moet hangen–Uitleggen dat doel is om lessen te trekken en beter te doen

• Bij Ecorys veel nadruk op betrouwbaar en goed onderbouwd feitenonderzoek–Veel ervaring met politieke processen. Voorzitter

rekenkamercommissie kan lokale politieke kleur geven.

• Onderscheid: constatering, beoordeling, waardering, conclusie, beleidsaanbeveling

Rekenkamers: ervaringen vanuit Ecorys (3)

Twee aanbevelingen onderzoek BZK

• Vergroot de meerwaarde door de onderzoeken breder in te bedden zodat de effecten verder strekken dan alleen het onderzochte onderwerp. Het gaat dan niet alleen om het evalueren van een inhoudelijk thema maar ook om het structureel verbeteren van de controlerende en kaderstellende rol van de raad en staten.

• Experimenteer met andere vormen van onderzoek en kies af en toe ook voor politiek spannende onderwerpen. Leer van de rekenkamercommissies die dit al wel doen.

• Beide aanbevelingen in de praktijk meegemaakt–Lessen breder toepasbaar: Rekenkamer Haarlemmermeer zag

zelf overeenkomsten met eerder onderzoek–Poltiek spannend, neem wel afgeronde dossiers