สงครามโลกครงท 1World War I หรอ First World War

สงครามโลกครงท 1 เปนความขดแยงระดบโลก เรมใน ค.ศ. 1914 สนสดในค.ศ.1918 เปนความขดแยงระหวางมหาอ านาจ 2 คาย คอ ประกอบดวย เยอรมน ออสเตรย –ฮงการ และอตาล (ผน าส าคญ คอบสมารค แหงเยอรมน) กบฝาย ประกอบดวย Triple Entente ไดแก บรเตนใหญ ( องกฤษ ) ฝรงเศส และรสเซย การรบเรมขนหลงการลอบสงหารมกฎราชกมารแหงออสเตรย – ฮงการ และสนสดลงดวยความพายแพของมหาอ านาจกลาง หรอ Triple Alliance มการท าสนธสญญาแวรซายส บงคบใหเยอรมนและพนธมตรเสยคาปฏกรรมสงครามชดใชจ านวนมหาศาลและเสยดนแดนทเปนอาณานคมใหแกฝาย Triple Entente

แผนทสงครามโลครงท 1 แสดงการรบในยโรปและตะวนออก

กลาง

สาเหตสงครามโลกครงท 1

1.ลทธชาตนยม

การเกดลทธชาตนยมจากครสตศตวรรษท 15 เปนตนมาท าใหเกดระบบรวมรฐชาต สรางระบบรวมอ านาจเขาสสวนกลาง รฐชาตในประเทศยโรปตางแสวงหาความเปนมหาอ านาจ ทงทางทหารและเศรษฐกจ รฐชาตหมายถง รฐหรอประเทศทประชาชนมความรสกผกพนกน มความสามคคภาคภมใจในความเปนชาต จงรกภกดตอพระมหากษตรยความรกชาตทรนแรงจนเปนลทธชาตนยม ท าใหเชอวาชาตตนเหนอกวาชาตอน ผลกดนชาตของตนไดเปรยบชาตอนไมวาดานเศรษฐกจ หรอการทหาร น าไปสการแขงขนอ านาจกน จนกลายเปนสงคราม เชน สงครามการรวมอตาล การรวมเยอรมนจนถงสงครามโลกครงทหนง

2.ลทธจกรวรรดนยม

ลทธชาตนยมน าไปสลทธจกรวรรดนยม ลทธจกรวรรดนยม หมายถงประเทศทพฒนาแลวประสบความส าเรจดานเศรษฐกจ การทหาร และวทยาศาสตร เขาครอบครอง ทดอยพฒนากวา ลทธจกรวรรดนยมเรมจากปลายครสตศตวรรษท 19 เมอมการปฏวตอตสาหกรรม ท าใหตองการวตถดบและตลาด มหาอ านาจยโรป เชน องกฤษ ฝรงเศส ปรสเซย ( เยอรมน) เนเธอรแลนด ตางแขงขนกนขยายอ านาจในการครอบครองดนแดนในทวปเอเชยอเมรกากลางและอฟรกาโดยครอบง าทาวฒนธรรม และวถชวต เปนแหลงเกบเกยวผลประโยชนใหเมองแม

3.การแบงกลมพนธมตรยโรป

นโยบายการรวมกลมทมผลประโยชนตรงกน เรมตนใน ค.ศ. 1907 เมอ เยอรมนและออสเตรย-ฮงการลงนามในสนธสญญาพนธมตรไตรมตร (Triple Alliance )ประจนหนากบรสเซย เนองจากเยอรมน ตองการไมใหรสเซยเปนใหญในชนเผาสลาฟแหลมสมทรบอลขาน ตอมามอตาลมารวมประเทศ เพราะไมพอใจฝรงเศสทแยงครอบครองตนเซย ในฐานะรฐในอารกขา ฝายออสเตรย – ฮงการซงตองการเปนใหญในแหลมบอลขานเชนกน โดยไดรบการสนบสนนจากเยอรมน องกฤษ ฝรงเศส และรสเซยลงนามในสนธสญญาฉนทไมตรไตรมตร (Triple Entente ) ค.ศ. 1907และเปนพนธมตรกบญปนดวย

4. ความขดแยงเรองแหลมบอลขาน

สาเหตส าคญเกดจากการทออสเตรย – ฮงการขดแยงกบเซอรเบย เรองการสรางเขตอทธพลในแหลมบอลขานเยอรมนสนบสนนออสเตรย – ฮงการ ขณะทรสเซยสนบสนนเซอรเบย ความขดแยงขยายความรนแรงเปนสงครามระหวางรฐในแหลมบอลขาน มหาอ านาจจงมโอกาสแทรกแซงและตงกลมพนธมตร

จดระเบดของสงครามโลกครงท 1 มกฎราชกมารแหงออสเตรย-ฮงการคอ อารค ฟรานซส เฟอรดนานด กบพระชายาโซเฟย ถกลอบปลงพระชนมในวนท 28 มถนายน ค.ศ.1914ทเมองซาราเจโว ขณะเสดจเยอนเมองหลวงของบอสเนย โดยคนรายชอกาฟรโล ปรนซพ นกศกษาชาวบอสเนยสญชาตเซอรเบยออสเตรยเรยกรองใหเซอรเบยปฏบตตามขอเรยกรอง เซอรเบยปฏเสธออสเตรย-ฮงการจงประกาศสงครามกบเซอรเบย 28 กรกฎาคม 1914 รสเซยแสดงตนวาเปนผพทกษเผาสลาฟจงระดมพล เยอรมนประกาศสงครามกบฝรงเศสและรสเซย ตอมาองกฤษเขาสสงครามเมอเยอรมนบกเบลเยยม และญปนไดประกาศสงครามตอเยอรมน เพราะมงหวงในอาณานคมของเยอรมนในจน

ภายหลงจากอารคดยกแหงออสเตรยถกลอบปลงประชนมประเทศตาง ๆ ทเปนอรกนตางกลาวหาซงกนและกน ในทสดจงประกาศสงครามตอกนเปนลกโซ กลายเปนสงครามใหญ

ฝายไตรพนธมตร/พนธมตรTriple Alliance/ Triple Entente/ Allied

(Entente) Powers

ฝายไตรภาค/มหาอ านาจกลางCentral Powers/Triple Entente

องกฤษ เยอรมนน

ฝรงเศส ออสเตรย-ฮงการ

รสเซย (เกดปฏวตของเปลยนแปลงการปกครองในประเทศ ป ค.ศ. 1917 จงถอนตว

ออกไป)ออตโตมานเตรก

อเมรกา (เขามารวมตอนหลง ค.ศ. 1917)บลแกเรย

จน ญปน ไทย .. อตาล (เขามารวมทหลง)

การแขงขนการสะสมอาวธ

การแขงขนแสนยานภาพทางทะเลระหวางองกฤษและเยอรมนนนเรมรนแรงขนเมอกองทพเรอองกฤษสรางเรอประจญบานชนเดรตนอท ซงเปนเรอประจญบานขนาดหนกไดส าเรจในป ค.ศ. 1906 การคดคนเรอดงกลาวนบเปนการปฏวตทงขนาดและพลงอ านาจทเหนอกวาเรอประจญบานธรรมดาอยางยง ยงไปกวานน องกฤษยงคงสามารถรกษาความเปนผน าทางทะเลไดเหนอกวาเยอรมนและอตาล พอล เคเนดไดชวาทงสองประเทศมความเชอวา แนวคดของอลเฟรดเทยเลอร มาฮานเกยวกบการบญชาการรบทางทะเลวาเปนความส าคญตอสถานภาพของประเทศอยางมาก แตการผานการจารกรรมทางพาณชยอาจพสจนวาแนวคดของเขาอาจจะผดกเปนได

เดวด สตเวนสน นกประวตศาสตรสงครามโลกครงทหนง ชาวบรเตน ไดกลาวถงการแขงขนการสะสมอาวธวาเปน "การสรางเสรมตวเองเปนวงกลมแหงการเตรยมความพรอมดานการทหารอยางแรงกลา" เดวด เฮอรมนนไดมองการแขงขนแสนยานภาพทางทะเลวาเปนหลกทจะชชะตาทศทางของสงคราม

อยางไรกตาม ไนอล เฟอรกสน นกประวตศาสตรชาวสกอต ไดโตแยงวา ความสามารถขององกฤษทจะรกษาความเปนผน าทางการทหารไวมไดเปนปจจยของผลกระทบทจะเกดขนในเวลาตอมา

องกฤษและเยอรมนตางใชจายเงนในการแขงขนสะสมอาวธเปนจ านาวนมาก จากสถตแลวหกชาตมหาอ านาจยโรป อนไดแก องกฤษ จกรวรรดรสเซย ฝรงเศส เยอรมน จกรวรรดออสเตรย-ฮงการและอตาล ไดใชงบประมาณเพอการแขงขนการสะสมอาวธเพมขนถง 50% เมอเปรยบเทยบระหวางปค.ศ. 1908กบป ค.ศ. 1913

แผนการ ความไมไววางใจและการประกาศระดมพล

แนวคดดงกลาวถกเสนอโดยนกปกครองจ านวนมากวา แผนการระดมพลของเยอรมนฝรงเศสและรสเซยนนไดท าใหความขดแยงขยายไปกวางขน ฟรทซ ฟสเชอรไดกลาวถงความรนแรงโดยเนอหาของแผนการชลฟเฟนซงไดแบงเอากองทพเยอรมนตองท าการรบทงสองดาน การท าศกทงสองดานหมายความวากองทพเยอรมนจ าเปนทจะตองรบใหชนะศตรจากทางดานหนงอยางรวดเรวกอนทจะท าการรบกบศตรทเหลอได แผนการดงกลาวเรยกวาเปน "อบายการตกระหนาบ" เพอทจะท าลายเบลเยยมและท าใหกองทพฝรงเศสกลายเปนอมพาตโดยการโจมตอยางรวดเรวกอนทฝรงเศสจะพรอมระดมพล หลงจากไดชยชนะแลว กองทพเยอรมนจะเคลอนไปยงทศตะวนออกโดยทางรถไฟและท าลายกองทพรสเซยซงระดมพลไดอยางเชองชา

แผนการทสบเจดของฝรงเศสมจดประสงคทจะสงกองทพของตนเขาเปนยดครองหบเขารรอยางรวดเรว ซงเปนหวใจหลกของอตสาหกรรมของเยอรมน ซงทางทฤษฏแลวจะเปนการท าใหเยอรมนหมดสภาพทจะท าสงครามสมยใหมตอไป

สวนแผนการทสบเกาของจกรวรรดรสเซยมเปาหมายทจะมองการณไกลและระดมกองทพของตนเพอตอตานทงจกรรวรดออสเตรย-ฮงการและจกรรวรดเยอรมน

แผนการของทงสามประเทศไดกอใหเกดบรรยากาศซงตองท าใหไดมาซงชยชนะอยางรวดเรวเพอทจะสามารถกมชยชนะได ทกฝายตางมตารางเวลาซงถกค านวณอยางละเอยดลออ เมอมการระดมพลเกดขน โอกาสทจะถอยหลงกหมดสนไปแลว ความลาชาทางการทตและการคมนาคมขนสงทเลวสงผลท าใหแผนการเหลานประสบความตดขดหรอหยดชะงก และเหตผลอกประการหนงกคอ แผนการของทงสามประเทศนเปนปฏบตการเชงรก ซงท าใหตองมการพฒนาความสามารถในการปองกนและการขดสนามเพลาะเพอการปองกนประเทศ

ลทธนยมทหารและเอกาธปไตย

ประธานาธบดวดโรว วลสนแหงสหรฐอเมรกาและคนอน ๆ ไดมความเหนวาสงครามโลกครงทหนงอาจเกดจากลทธนยมทหาร บางคนอาจโตเถยงวาเปนเพราะการปกครองแบบอภชนาธปไตย และส าหรบพวกนายทหารชนสงในกองทพมอ านาจมากมายดงเชนในประเทศอยางเยอรมนรสเซยและออสเตรย-ฮงการ ผซงเหนวาสงครามเปนโอกาสทองทพวกเขาจะสามารถไดรบตอบสนองความตองการเพออ านาจทางการทหารและดถกการปกครองแบบประชาธปไตย โดยเหตการณดงกลาวนนเกดขนอยางโดดเดนในโฆษณาตอตานเยอรมน เนองจากวาผสนบสนนแนวคดดงกลาวไดเรยกรองใหมการสละราชสมบตของผน าประเทศ อยางเชน สมเดจพระจกรพรรดวลเฮลมท 2 แหงเยอรมน รวมไปถงการก าจดพวกชนชนสงซงมสวนรวมในการปกครองของยโรปมาหลายศตวรรษรวมไปถงลทธนยมทหารดวย เวทนไดใหเหตผลอนสมควรแกสหรฐอเมรกาทเขารวมสงครามโลกครงทหนงเมอจกรวรรดรสเซยยอมจ านนเมอป 1917

ฝายพนธมตรซงประกอบดวยสหราชอาณาจกรและฝรงเศส มการปกครองระบบประชาธปไตย ไดตอสกบฝายมหาอ านาจกลางซงประกอบดวย เยอรมน ออสเตรย-ฮงการและจกรวรรดออตโตมาน รวมไปถงรสเซย พนธมตรขององกฤษและฝรงเศสเอง ยงคงมการปกครองระบบจกรวรรดจนกระทงถงป 1917-1918 แตกตรงกนขามกบการปราบปรามเชอชาตสลาฟของจกรวรรดออสเตรย-ฮงการ

โดยหลงฉากน มมมองของสงครามของหนงในกลมประชาธปไตยกบการปกครองแบบเผดจการมาตงแตกอนสงครามนนดสมเหตสมผลและมน าหนกพอสมควร แตมมมองเหลานนไดสญเสยความนาเชอถอไปเรอย ๆ ขณะทความขดแยงยงคงด าเนนตอไป

วลสนนนหวงวาสนนบาตชาตและการปลดอาวธนนจะชวยใหสามารถธ ารงสนตภาพใหคงอยกาลนาน โดยยมแนวคดมาจากเอช.อ.เวลส เขาไดอธบายเกยวกบสงครามโลกครงทหนงวาเปน "สงครามเพอทจะยตสงครามทงมวล" เขายงหวงทจะเขารวมกบฝายพนธมตรขององกฤษและฝรงเศสตงแตตนจนจบ แมวาทงสองประเทศจะมลทธนยมทหารอยบาง

สมดลแหงอ านาจ

หนงในเปาหมายของประเทศมหาอ านาจกอนทจะเกดสงครามโลกครงทหนงกคอ การรกษา "สมดลแหงอ านาจ" ในทวปยโรป ท าใหตอมาไดกลายเปนระบบทประณตของขอตกลงและสนธสญญาตาง ๆ ทงตอหนา (เผยแพรตอสาธารณชน) และลบหลง (เปนความลบ) ตวอยางเชนหลงจากสงครามฝรงเศส-ปรสเซย องกฤษกไดใหความชวยเหลอแกเยอรมนอนแขงแกรง ซงองกฤษหวงวาจะชวยรกษาสมดลกบศตรทางวฒนธรรมขององกฤษ นนคอ ฝรงเศส แตวาภายหลงจากทเยอรมนเรมทจะสรางกองทพเรอขนมาแขงขนกบองกฤษ กท าใหสถานภาพนเปลยนไปฝรงเศสผก าลงหาพนธมตรใหมเพอรกษาความปลอดภยจากอนตรายของเยอรมน คอ จกรวรรดรสเซย สวนจกรวรรดออสเตรย-ฮงการ ซงเผชญกบภยจากรสเซย ไดรบความชวยเหลอจากเยอรมน

เมอสงครามโลกครงทหนงปะท สนธสญญาเหลานเปนแคตวตดสนวาพวกเขาจะเขารวมสงครามกบฝายใด องกฤษผไมมสนธสญญาผกพนกบฝรงเศสและรสเซย แตกเขารวมสงครามกบฝายพนธมตร ทางดานอตาลมทงสนธสญญาผกพนกบทงเยอรมนและออสเตรย-ฮงการ แตกไมไดเขารวมสงครามกบฝายมหาอ านาจกลาง กลบเปนฝายพนธมตร บางท สนธสญญาทนาสงเกตทสดนาจะเปนสนธสญญาการปองกนรวมกนระหวางเยอรมนและออสเตรย-ฮงการ ซงเยอรมนไดรางขนในป 1909 โดยไดกลาวไววา เยอรมนจะยนเคยงขางจกรวรรดออสเตรย-ฮงการ แมวาพวกเขาจะเปนฝายเรมสงครามกอนกตาม

เศรษฐกจลทธจกรวรรดนยม

วลาดมร เลนนไดยนยนวาสาเหตของสงครามนนตงอยบนจกรวรรดนยม เขาไดกลาวพรรณาถงแนวคดทางเศรษฐศาสตรของคารล มารกซ และนกเศรษฐศาสตรชาวองกฤษ จอหนเอ. ฮอบสน ซงไดท านายวาการแขงขนอยางไมสนสดเพอการขยายตลาดการคานนจะน าไปสความขดแยงในระดบโลก โดยเหตผลดงกลาวนนมผเชอถอเปนจ านวนมากและไดสนบสนนการเจรญเตบโตของลทธคอมมวนสต เลนนยงไดกลาววาความสนใจในการเงนของมหาอ านาจลทธทนนยม-จกรวรรดนยมจ านวนมากไดกอใหเกดสงคราม

การแขงขนทางการเมองและมนษยชาต

สงครามบนคาบสมทรบอลขานระหวางจกรวรรดออสเตรย-ฮงการและเซอรเบยนนถกพจารณาวาไมสามารถหลกเลยงได ดวยอทธพลของจกรวรรดออสเตรย-ฮงการไดเสอมถอยและการเจรญเตบโตของลทธรวมเชอชาตสลาฟ และความเจรญขนของลทธชาตนยมภายในประจวบกบการเจรญเตบโตของเซอรเบย ซงความรสกตอตานชาวออสเตรยอาจจะมความรนแรงมากทสดจกรวรรดออสเตรย-ฮงการนนไดยดครองแควนบอลเนย-เฮอรเซโกวเนยของจกรวรรดออตโตมานซงมจ านวนประชากรชาวเซรบเปนจ านวนมากในป 1878 และจากนนกไดถกยบรวมเปนสวนหนงของจกรวรรดออสเตรย-ฮงการในป 1908 ความรสกรกชาตทเพมมากขนพรอมกบทจกรวรรดออตโตมาน รสเซยนนไดสนบสนนการเคลอนไหวเพอการรวมเชอชาตสลาฟ และกระตนโดยมนษยธรรมและความจงรกภกดตอศาสนาและการแขงขนกบจกรวรรดออสเตรย-ฮงการยอนกลบไปยงสงครามไครเมย เหตการณปจจบนอยางเชน สนธสญญาลมเหลวระหวางออสเตรย-ฮงการกบรสเซย และความฝนเกาตงแตตนศตวรรษเรองทาเรอน าอนกไดถกกระตนในเซนตปเตอรสเบรก

นอกจากในบอสเนยแลว กยงมเจตนาอยในสถานทอน ๆ อกเชนกน ยกตวอยางเชนการสญเสยแควนอลซาซและแควนลอรเรนภายหลงสงครามฝรงเศส-ปรสเซยไดกอใหเกดความรสกตอตานในกลมประชากรไปโดยปรยาย ในทสด ฝรงเศสกไดรสเซยเปนพนธมตร และไดสรางสงทตงเคาวาจะกลายเปนบศกสองดานกบเยอรมน

วกฤตการณเดอนกรกฎาคมและการประกาศสงคราม

รฐบาลของจกรวรรดออสเตรย-ฮงการ ซงไดรบการสนบสนนจากเยอรมน ไดยกเอาเหตผลของการลอบปลงพระชนม อารคดยคฟรานซ เฟอรดนานดแหงออสเตรย เปนการตงค าถามกบเซอรเบย เมอวนท 23 กรกฎาคม ค.ศ. 1914 ออสเตรย-ฮงการไดยนค าขาดแกเซอรเบยโดยมความตองการสบขอ ซงบางขอนนเซอรเบยเหนวารนแรงเกนไป จงปฏเสธค าขาดขอทหก เซอรเบยนนไวใจวาตนจะไดรบการสนบสนนอยางเพยงพอจากรสเซย จงท าใหเกดการปฏเสธค าขาดบางกรณ

และหลงจากนนกมการออกค าสงระดมพล จกรวรรดออสเตรย-ฮงการไดตอบสนองโดยการประกาศสงครามเมอวนท 28 กรกฎาคม ในตอนเรมตน กองทพรสเซยไดสงระดมพลเปนบางสวน มงตรงมายงชายแดนของจกรวรรดออสเตรย-ฮงการ เมอวนท 31 กรกฎาคมหลงจากทกองเสนาธการทวไปของรสเซยไดทลแกพระเจาซารวา การสงก าลงบ ารงแกทหารเกณฑนนเปนเรองทเปนไปไมได จงไดเปลยนเปนการระดมพลเตมขนาดแทน แผนการชลฟเฟนซงมเปาหมายทจะโจมตสายฟาแลบตอฝรงเศสนน ไมสามารถใหรสเซยสามารถระดมพลได นอกจากภายหลงกองทพเยอรมนไดเขาโจมตแลว ดงนน เยอรมนจงประกาศสงครามกบรสเซยเมอวนท 1 สงหาคม และฝรงเศสในอกสองวนตอมา หลงจากนนเยอรมนกไดฝาฝนตอความเปนกลางของเบลเยยมโดยการเดนทพผานเพอไปโจมตกรงปารส ซงสงผลใหจกรวรรดองกฤษเขาสสงคราม ดวยสาเหตน หาในหกประเทศมหาอ านาจของยโรป จงเขามาพวพนอยในความขดแยงวงกวางภายในทวปยโรปครงใหญทสดนบตงแตสงครามนโปเลยน

เสนทางของสงคราม

กระสนนดแรก

ความสบสนภายในฝายมหาอ านาจกลางแผนการทางยทธศาสตรของฝายมหาอ านาจกลางตองหยดชะงกลง เนองจากความไรประสทธภาพของการคมนาคมและการสอสารระหวางกน เยอรมนใหค ามนแกออสเตรย-ฮงการวาตนจะชวยสนบสนนในการรกรานเซอรเบย จงท าใหเกดความผดใจกนในฝายมหาอ านาจกลาง ออสเตรย-ฮงการนนเชอวาเยอรมนจะชวยสงกองทพเขามาปองกนประเทศทางชายแดนดานทศเหนอซงตดกบรสเซย อยางไรกตาม ออสเตรย-ฮงการไดมความเหนทจะสงกองทพหลกของตนพงเปาไปยงรสเซย ขณะทเยอรมนจดการกบประเทศฝรงเศส จากสาเหตดงกลาวไดสรางความสบสนใหแกกองทพออสเตรย-ฮงการ ซงจ าเปนตองแบงกองทพของตนเพอรบกบทงเซอรเบยและรสเซยทงสองดานเขตสงครามทวปแอฟรกาดบทความหลกไดท เขตปฏบตการทวปแอฟรกา (สงครามโลกครงทหนง)

ประกายแรกของสงครามกไดเขามาพวพนกบอาณานคมทงหลายขององกฤษ ฝรงเศสและเยอรมนในทวปแอฟรกา เมอวนท 8 สงหาคม 1914 กองทพอาณานคมขององกฤษและฝรงเศสไดเขาโจมตรฐในอารกขาของเยอรมน โตโกแลนด อกสองวนตอมา กองทพเยอรมนในนามเบยไดเขาโจมตแอฟรกาใต การรบในทวปแอฟรกายงมขนอยางประปรายและรนแรงตลอดชวงเวลาของสงครามโลกครงทหนง

สงครามทางทะเล

ในตอนเรมตนของสงคราม จกรวรรดเยอรมนนนมเรอลาดตระเวนเปนจ านวนประปราย แตอยทวทงโลก ในภายหลงกองทพเรอเยอรมนไดใชเรอรบดงกลาวเพอการจมเรอพาณชยของฝายพนธมตร กองทพเรอองกฤษนนไดพยายามตามลาเรอรบเหลานอยางเปนระบบ แตวากองเรอเหลานมความอบอายเนองจากเรอรบเหลานไมสามารถปองกนเรอพาณชยได จงไดมการกระท าบางประการ เชน มเรอลาดตระเวนเบาอนสนโดษของเยอรมน "เอมเดน" ซงเปนสวนหนงของกองเรอเอชยตะวนออก ประจ าการอยในเมองทาซงเทา ถกเผาและพอคา 15 ตนบนเรอเสยชวต รวมไปถงการจมเรอลาดตระเวนเบาของรสเซยและเรอพฆาตฝรงเศสอกดวย อยางไรกตาม ดวยขนาดใหญโตของกองเรอเอเชยตะวนออกของเยอรมน-ซงประกอบดวยเรอลาดตระเวนหมเกราะ Scharnhorst และ Gneisenau เรอลาดตระเวนเบา Nürnberg และ Leipzig และเรอบรรทกอกสองล า- นนมไดรบค าสงใหเขาปลนเรอสนคาฝายพนธมตรแตอยางใด

และก าลงเดนทางกลบสเยอรมนเมอกองเรอเหลานปะทะเขากบกองเรอองกฤษ กองเรอเลกเยอรมน พรอมดวยเรอเดรสเดน ไดจมเรอลาดตระเวนหมเกราะไปสองล าในยทธนาวโคโรเนลแตวากองเรอดงกลาวกเกอบจะถกท าลายจนสนในยทธนาวหมเกาะฟอลคแลนด ในเดอนธนวาคม 1914 เหลอเพยงเรอเดรสเดนเทานนทสามารถหลบหนได

ไมนานหลงจากการรบทางทะเลเรมตน องกฤษกไดท าการปดลอมทางทะเลกบเยอรมน ซงเปนยทธศาสตรทพสจนวาไดผลในสงครามครงน การปดลอมไดตดเสบยงและทรพยากรของเยอรมน แมวาการกระท าดงกลาวจะเปนการละเมดประมวลกฤหมายนานาชาตซงถกรางขนโดยทงสองประเทศกตาม กองทพเรอองกฤษยงไดวางทนระเบดตามนานน าสากลเพอปองกนมใหกองเรอใดๆ เขาออกเขตมหาสมทร ซงเปนอนตรายแมแตกบเรอของประเทศทเปนกลางและเนองจากองกฤษไมออกมารบผดชอบตอผลเสยทเกดจากยทธวธน เยอรมนจงไดกระท าแบบเดยวกนกบกลยทธเรอด าน าของตนเชนกน

ป 1916ยทธนาวแหงคาบสมทรจตแลนด (ภาษาเยอรมน: "Skagerrakschlacht", หรอ "Battle of the Skagerrak") ไดกลายเปนยทธนาวทยงใหญทสดในสงครามโลกครงน ซงเปนการปะทะกนเตมอตราศกของกองทพเรอทงสองฝาย ซงกนเวลาตงแตวนท 31 พฤษภาคม - 1 มถนายน 1916 บรเวณทะเลเหนอหางจากคาบสมทรจตแลนด กองเรอทะเลหลวงของกองทพเรอเยอรมนบญชาการโดยพลเรอโท Reinhard Scheer เผชญหนากบกองเรอหลวงของกองทพเรอองกฤษภายใตการน าของพลเรอเอก เซอร John Jellicoe ผลชองยทธนาการครงนคอเสมอกน ฝายเยอรมนนนมชยชนะเชงเลหเหลยมเหนอกองทพองกฤษทมขนาดใหญกวา ซงกองเรอเยอรมนวางแผนทจะหลบหนและไดสรางความเสยหายตอกองทพเรอองกฤษมากกวาทกองเรอเยอรมนไดรบ แตทางยทธศาสตรแลว กองทพเรอองกฤษยงคงครองความเปนเจาสมทรเหนอมหาสมทรตอไป และกองทพเรอบนผวน ากถกกกใหอยแตในทา (ไมสามารถปฏบตการได) อกเลยตลอดชวงเวลาของสงคราม

เรออของเยอรมนนนมความพยายามทจะตดเสนทางสนบสนนระหวางสหรฐอเมรกากบองกฤษ และเปนธรรมชาตของกลยทธเรอด าน าทจะท าการโจมตโดยไมมการกลาวตกเตอน เรอสนคาทถกจมจงมความหวงนอยมากทลกเรอจะมชวตรอด สหรฐอเมรกาจงประทวง เยอรมนจงปรบปรงรปแบบการท าการรบภายหลงจากการจมเรอโดยสารลซทาเนยอนโดงดง ในป 1915 เยอรมนสญญาวาจะไมโจมตเสนทางของเรอพาณชยอก ขณะทองกฤษไดตดอาวธใหกบเรอพาณชยของตน ในทสดแลว ตนป 1917 เยอรมนไดกกนโยบายกลยทธเรอด าน าแบบไมจ ากด เนองจากกลววาสหรฐอเมรกาจะเขาสสงคราม ดานแยอรมนพยายามทคนหาเสนทางการเดนเรอของฝายพนธมตรกอนทสหรฐอเมรกาจะขนสงกองทพขนาดใหญขามทะเลมาได

ภยจากเรออนนเรมลดลงเมอป 1917 เมอเรอพาณชยขององกฤษไดเขารวมกบขบวนเรอคมกนซงประกอบไปดวยเรอพฆาต ยทธวธดงกลาวท าใหเปนการยากทเรออของเยอรมนจะสามารถคนหาเปาหมาย ท าใหเกดความสญเสยนอยลง ภายหลงการเปดตวไฮโดรโฟนและระเบดน าลก ท าใหเรอพฆาตมความหวงทจะโจมตเรอด าน าซงยงปฏบตการอยได แตวาการใชระบบขบวนเรอดงกลาวกท าใหเกดความลาชาในการขนสงเสบยง เนองจากตองใชเวลานานในการรวบรวมเรอเขาจดตงเปนขบวน เหตการณดงกลาวไดน าไปสการสรางเรอบรรทกสนคาแบบใหม จากนนเรอทหารกไมสามารถตกเปนเปาของเรอด าน าเยอรมนไดอกตอไป

ชยชนะของฝายพนธมตร

ฝายพนธมตรไดโจมตโตกลบ ซงเปนทรจกกนวาการรกรอยวน เรมขนเมอวนท 8 สงหาคม 1918 ในยทธการแหงอเมนส กองทพพนธมตรสามารถรกเขาไปในแนวรบเยอรมนได 12 กโลเมตรในเวลาเพยง 7 ชวโมง นายพลอรค ลเดนดอรฟไดกลาวถงวนนวาเปน "วนอนมดมนของกองทพเยอรมน"

กองทพฝายพนธมตรน าโดยกองทพผสมออสเตรเลย-แคนาดาทอเมนส และสนบสนนการเดนทพของกองทพองกฤษไปทางทศเหนอ และกองทพฝรงเศสไปทางทศใต ขณะทการตานทานของฝายเยอรมนทมตอแนวรบกองทพองกฤษทสทอเมนส หลงจากทกองทพองกฤษสามารถรกเขาไปได 23 กโลเมตร และสามารถยตการรบลงได สวนกองทพฝรงเศสทสามไดขยายแนวรบทอเมนสในวนท 10 สงหาคม ขณะทอยทางปกขวาของกองทพฝรงเศสทหนง และสามารถรกเขาไปได 6 กโลเมตร เขาปลดปลอยเมองลารชญ ในการรบทด าเนนตอไปจนกระทงถงวนท 16 สงหาคม สวนทางตอนใต นายพลมานแชงไดน ากองทพฝรงเศสทสบมงหนาไปยงเมองชวสซอนสในวนท 20 สงหาคม และสามารถจบทหารขาศกเปนเชลยไดกวาแปดพนคน ปนใหญสองรอยกระบอกและทราบสงแอเนอ ซงเปนการกดดนทหารเยอรมนซงประจ าอยทางตอนเหนอของเวสเลอ ซงเปน "วนอนมดมน" อกวนหนงทนายพลลเดนดอรฟไดกลาวถง

ขณะทกองทพองกฤษทสามภายใตการบญชาการของนายพลบนง พบวาแนวรบของขาศกเปราะบางลงเนองจากมการถอนก าลงออกไป จงไดโจมตดวยรถถง 200 คนไปยงเมองบาโปม และในยทธการแหงอลเบรต กองทพดงกลาวไดรบค าสงเฉพาะวา "ท าลายแนวรบของขาศก เพอทจะโอบหลงแนวรบของศตร ณ เวลาน" (ซงตงอยตรงขามกบกองทพองกฤษทสทเมองอเมนส) ผบญชาการทหารฝายพนธมตรพบวาการโจมตทางจดตานทานของศตรท าใหเกดการสญเสยชวต และเหนวาควรจะผานจดเหลานไป จากนนจงมการโจมตอยางรวดเรวเพอชงความไดเปรยบจากการโจมตทประสบความส าเรจ และยกเลกการโจมตหากพบวาความเรวในการรกลดลงจากเดมแลว

ผลของสงครามโลกครงท 1

ผลของสงครามโลกครงท 1 ท าใหแผนทยโรปเปลยนไปเนองจากการลมสลายของจกรวรรดใหญทงส กอใหเกดประเทศใหม ๆ อกหลายประเทศ เศรษฐกจตกต าครงใหญทวโลกประเทศยโรปหลายแหงตางเปนลกหนของสหรฐอเมรกาซงเตบโตจนกลายเปนประเทศมหาอ านาจของโลกหลงจากสงครามน

สงครามโลกครงท 1 นอกจากจะจบลงดวยชยชนะของฝายพนธมตรแลว ยงสงผลกระทบส าคญ อน ๆ ตามมาอกหลายประการ ประการแรก หลงจากทสหรฐอเมรกาไดเขารวมรบและประกาศศกดาในสงครามครงนใหเปนทประจกร ท าใหสหรฐอเมรกาไดกาวเขามาเปนหนงในมหาอ านาจโลกเสรบนเวทโลกเคยงคกบองกฤษและฝรงเศส

รสเซยกลายเปนมหาอ านาจโลกสงคมนยม(โลกคอมมวนสต) หลงจากเลนนท าการปฏวตยดอ านาจในป ค.ศ. 1917 (ชวงกอนทสงครามครงท 1 จะยต) และตอมาเมอสามารถขยายอ านาจไปผนวกแควนตาง ๆ มากขน เชน ยเครน เบลารส ฯลฯ จงประกาศจดตงสหภาพโซเวยต(Union of Soviet Republics -USSR) ในป ค.ศ. 1922

การรางสนธสญญาสนตภาพแวรซายส (The Treaty of Veraailles) โดยฝายชนะสงครามส าหรบเยอรมน และสนธสญญาสนตภาพอก 4 ฉบบส าหรบพนธมตรของเยอรมนเพอใหฝายผแพยอมรบผดในฐานะเปนผกอใหเกดสงคราม ในสนธสญญาดงกลาวฝายผแพตองเสยคาปฏกรรมสงคราม เสยดนแดนทงในยโรปและอาณานคม ตองลดก าลงทหาร อาวธ และตองถกพนธมตรเขายดครองดนแดนจนกวาจะปฏบตตามเงอนไขของสนธสญญาเรยบรอยอยางไรกตาม ดวยเหตทประเทศผแพไมไดเขารวมในการรางสนธสญญา แตถกบบบงคบใหลงนามยอมรบขอตกลงของสนธสญญา จงกอใหเกดภาวะตงเครยดขน

เกดการกอตวของลทธฟาสซสตในอตาล นาซในเยอรมน และเผดจการทหารในญปน ซงทายสดประเทศมหาอ านาจเผดจการทงสามไดรวมมอเปนพนธมตรระหวางกน เพอตอตานโลกเสรและคอมมวนสต เรยกกนวาฝายอกษะ (Axis)

ความสญเสยจากสงครามโลกครงนท าใหเกดการตระหนกถงความจ าเปนทจะตองมความรวมมอระหวางประเทศ เพอรกษาความมนคง ปลอดภยและสนตภาพในโลก ดงนนจงมการจดตงองคการสนนบาตชาตขนเปนองคกรกลางในการเจรจาไกลเกลยขอพพาทระหวางประเทศ กระนนความพยายามดงกลาวกดจะลมเหลว เพราะในป ค.ศ. 1939ไดเกดสงครามทรนแรงขนอกครง นนคอ สงครามโลกครงท 2

(สนธสญญาแวรซายส ซงเปนไปตามหลก 14 ประการ ของประธานาธบดวลสนของสหรฐฯ ซงสนธสญญาแวรซายสขอท 1 ท าใหเกด "สนนบาตแหงประชาชาต")

ฝายสมพนธมตรไดรบชยชนะและเกดสนธสญญาสนตภาพทบบบงคบประเทศผแพสงคราม 3 ประการ คอ

1. จายคาปฏกรรมสงครามจ านวนมหาศาล

2. ถกจ ากดก าลงทหารและหามสะสมอาวธ

3. เสยดนแดนทมความส าคญทางเศรษฐกจ

สนธสญญาสนตภาพทสมพนธมตรท ากบประเทศผแพสงคราม 5 ประเทศ ไดแก- สนธสญญาแวรซายส (Versailles Treaty) ท ากบเยอรมน เมอวนท 28 มถนายน 1919 - สนธสญญาแซงตแยรแมง ท ากบออสเตรย- สนธสญญาเนยย ท ากบบลแกเรย- สนธสญญาตรอานอง ท ากบฮงการ- สนธสญญาแซฟส ท ากบตรก ภายหลงตรกขอแกไขสญญาใหมเปนสนธสญญาโลซานน

ผลกระทบของสงคราม

1. ความพายแพของมหาอ านาจกลางและความหายนะของมนษยชาต ท าใหประเทศตางๆ มแนวคดรวมมอกนระหวางประเทศเพอแกปญหาตางๆ โดยสนตวธโดยการกอตงองคการสนนบาตชาต

2. เกดประเทศเอกราชใหมๆ

3. สภาพเศรษฐกจตกต าทวโลก

4. ความสญเสยทางสงคมและทางจตวทยา

ไทยกบสงครามโลกครงท 1

เมอเกดสงครามโลกครงท 1 ขนในยโรปใน พ.ศ. 2457 นน ประเทศไทยยงคงยดมนอยในความ เปนกลางแตพระ บาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวไดทรงสงเกตความเคลอนไหวของคสงคราม อยางใกลชดการสงครามไดรนแรงขนเปนล าดบ ทรงเหนวาฝายเยอรมนเปนฝายรกรานจงทรงตดสนพระ ทยประกาศสงครามกบเยอรมนและออสเตรย -ฮงการ เมอวนท 22 กรกฎาคม พ.ศ. 2460แลวประกาศเรยกพลทหารอาสาส าหรบกองบนและกองยานยนตทหารบก เพอสงไปชวย สงครามยโรป การสงทหารไปรบครงนนบวาเปนประโยชน เพราะเทากบไดเรยนรวชาการทางเทคนคการรบและการชางในสมรภมจรงๆ

เมอเสรจสงครามสมพนธมตรเปนฝายชนะ ประเทศไทยไดสงผแทนเขาประชม ณ พระราชวงแวรซาย ดวยผลพลอยไดจากการเขาสงครามน กคอสญญาตางๆ ทไทยท ากบเยอรมนและออสเตรย -ฮงการ ยอมสนสดลงตงแตไทยประกาศสงครามกบประเทศนน และไทยกไดพยายามขอเจรจาขอแกไขสนธสญญาฉบบเกา ซงท าไวกบองกฤษ ฝรงเศส และ ชาตอนๆ แตกประสบความยากล าบากอยางมาก อาศยทไทยไดความชวยเหลอจาก ดร. ฟราน ซส บ แซยร (Dr. Francis B. Sayre)

ชาวอเมรกาซงเคยเปนทปรกษาตางประเทศจนไดรบพระราชทานบรรดาศกดเปนพระยากลยาณไมตร ในทสดประเทศตางๆ 13 ประเทศ รวมทงองกฤษ ตามสนธสญญาพ.ศ. 2468 และ ฝรงเศส ตามสนธสญญา พ.ศ. 2467 ตกลงยอมแก ไขสญญาโดยมเงอนไขบางประการ เชน จะยอมยกเลกอ านาจศาลกงสล เมอไทยมประมวลกฎหมายครบถวน และยอมใหอสรภาพในการเกบภาษอาการ

ยกเวนบางอยางทองกฤษขอลดหยอนตอไปอก 10 ปเชน ภาษสนคาฝายเปน เหลก ไทยพยายามเรงช าระประมวลกฎหมายตางๆ ตอมาจนแลวเสรจ และเปดการเจรจาอกครงหนงในทสด ประเทศตางๆ กยอมท าสญญาใหมกบไทย เมอพ.ศ. 2480 ไทย ไดอสรภาพทางอ านาจศาล และภาษอากรคนมาโดยสมบรณ

• สงครามโลกครงท 1

QuickTime™ and a decompressor

are needed to see this picture.

ขอบคณครบ

จดท าโดย

นายกตตพงศ จนทวสมบรณ ม.6/2 เลขท 1

นายบญยภทร อนตะสน ม.6/2 เลขท 2