de burcht om tot een indrukwekkend kasteel. Illustere gasten, onder wie Maria van Bourgondië en Keizer Karel, waren er te gast. Na de verwoestingen door Franse troepen eind achttiende eeuw boden de resterende gebouwen onderdak aan landlopers en daklozen. Vandaag huist in het Gelmelslot een penitentiair schoolcentrum.Langs de Vrijheid imponeert de Sint-Katharinakerk, een van de hoogste bakste-nen gebouwen in Europa. Het fraai opgeknapte begijnhof staat op de lijst van UNESCO Werelderfgoed.

3 Wortel-KolonieKarakteristiek voor Wortel-Kolonie zijn de witte cipierswoningen. Ze illustreren treffend de hiërarchie binnen de kolonie: dubbelwoningen voor het personeel en vrije herenwoningen met ruime tuinen voor de leidinggevenden.Net als in Merksplas ontroert de begraafplaats van de landlopers.Je fietst in een gevarieerd landschap met bossen, weilanden en eindeloze dreven. Bootjesven is een echt plaatje. Het contrasteert mooi met het woeste heidegebied errond. In de vroegere boerderij richtte Natuurpunt Markvallei be-zoekerscentrum De Klapekster in. Op donderdag-, vrijdag-, zaterdag- en zon-dagnamiddag kun je er terecht voor informatie over de geschiedenis van het domein en bijzonderheden over de knappe natuur. In het Pure Kempen café ben je welkom voor een drankje en een hapje.

1 Kapel AchtelDe Kapelberg in Achtel, een gehucht van Rijkevorsel, veranderde de voorbije eeuwen nauwelijks. De kapel Onze-Lieve-Vrouw van Zeven Weeën vormt het decor voor allerlei folkloristische activiteiten, waaronder het populaire Sint-Antoniusfeest in januari.

2 Carons HofkeIn de middeleeuwen woonde de heer van Merksplas hier in een omwalde burcht. Vandaag is het aangenaam toeven in dit gemeentepark (5 ha). Info-borden vertellen je meer over de rijke geschiedenis. Je vindt er bovendien het eerste openbare composttoilet van België.

3 Brongebied van de MarkDe rivier de Mark ontspringt bij de Geheulsedijk in Merksplas. Je vindt er een van de 21 fotogenieke ‘poosplaatsen’ langs de Mark tussen Merksplas en Breda. Een mooi gedicht van Pien Storm van Leeuwen staat gebeiteld in een grote witte zwerfkei.

4 Stadsboerderij TurnhoutDe Veldekenshoeve uit 1840 is een typisch Kempense langgevelboerderij. Turnhout restaureerde en breidde de hoeve uit tot een levendige stadsboerderij. Wandel rond in de zelfoogsttuin met groenten, kruiden en fruit of loop even tot bij de dieren of de bijenhal.

5 BlakheideOp de grens van Beerse, Merksplas en Rijkevorsel ontdek je een authentiek Kempens landschap met vennen, heide en bos. De 25 ha grote kleiput in na-tuurgebied Blakheide trekt heel wat watervogels aan. De kijkhut helpt je om zeldzame soorten te spotten.

Startplaatsen met parking: • Landloperskapel, Kapelstraat, 2330 Merksplas (N 51 21.334, E 4 49.585)• Parking Van Cuyck (achter Sint-Katharinakerk), Jan Van Cuyckstraat, 2320 Hoogstraten (N 51 23.882, E 4 45.724)• Stadsboerderij, Veldekensweg 10, 2300 Turnhout (N 51 20.032, E 4 56.155)

Hoe fiets je de route?De route is bewegwijzerd met witte, zeshoekige bordjes met vermelding ‘Landlopersroute’.

Lengte:57 kmverkorting vanuit Hoogstraten en Merksplas (westelijke lus): 41 kmverkorting vanuit Turnhout (oostelijke lus): 16 km

Traject:Het reliëf is vlak. Ongeveer 20% van de Landlopersroute is autovrij en 10% semiverhard.

Meldpunt RoutedokterOntdek je een probleem tijdens je fietstocht? Is een bordje verdwenen, beschreven of uitgerukt? Vul het meldingsformulier op www.routedokter.be in. Op diezelfde website vind je bovendien up-to-date informatie over werken of omleidingen.

Colofon:Redactie: Toerisme Provincie Antwerpen vzwOpmaak: GekkoDruk: FavoritKaart: Elke FeuselsFoto’s: Mie De BackerVerantwoordelijk uitgever: Toerisme Provincie Antwerpen vzw, Koningin Elisabethlei 16, 2018 Antwerpen

Copyright tekst, kaart en traject: Toerisme Provincie AntwerpenDe informatie werd met zorg verzameld. Wijzigingen zijn altijd mogelijk, maar vallen niet onder de verantwoordelijkheid van de uitgever.

D/2015/0408/14

Surf naar www.kempen.be voor toeristische info, fietsnieuws en logeertips.

PRAKTISCHE INFO

LANDLOPERSROUTE

57 km

MERKSPLAS - HOOGSTRATEN - TURNHOUT - BEERSE - RIJKEVORSEL

TOERISME VLAANDEREN

Landlopersroute57 km

TOERISME PROVINCIE ANTWERPEN

FIJNE (PICKNICK)HALTES

Landlopersroute_3-luik_2015_DEF.indd 1 13/08/15 10:22

Brug 7

Fietsbrug

3,6

3,6

2

3,80,3

2,9

3,2

0,7

1,7

1

3,5

2,9

5

5,9

2,3

2

N131

N14

BOSUIL

BOLK

SCHOO

TSENHOEK

CASTEL

RÉ

SCHOORSTRAAT

HAL

DEN ABT

VAARTSTRAAT

LOO

NW

EG

OOSTMALSE WEG

19

35

36

71

73

8584

52

Brug 2

Brug 1

Brug 3

Brug 4Brug 5

Brug 6

1,8

2

1,9

1,3

0,7

3

2,8

3,5

1,1

3,3

3,4

0,8

2,4

4,32,90,

8

4,4

1,1

1,8

2,5

2,9

3,5

3,8

1,8

3,33,7

6,5

1,7

3,5

6,2

3,5

2,7

2,3

N12

N13

2

N124 N132

N119

R13

N124

N19

BELS LIJN

TJE

ZONDEREIGEN

STRIKKE-WEG

GEHEUL

BERKELAAR

DIE

PTE

HEIKANT

HAL

DIJKSTRAAT

ZIGRAECK

87

18

10

06

08

05

68

04

03

72

60

4945

48

8322

81

94

2,4

Mark

Merkske

Mark

Kleine Mark

Bootjesven

Ringgra

cht

Dellenloop

Aa

ZwartWater

Peerdsven

GroteKlotteraard

Het Marksken

KleineKlotteraard

Kanaal van Dessel naar Schotenover Turnhout

BezoekerscentrumDe Klapekster

Gelmelslot

BezoekerscentrumLandloperskapel

(vanaf 2016)

P

Zandweg

5,9

0,9

2

5,6

3,8

2,1

1,3

3,7

2,8

0,6

3,1

4,6

3,9

2,1

1,8

2

Konijnenberg

Stadspark

KleinEngelandhoeve

TurnhoutsVennengebied

Park CaronsHofke

Graafsbos

Molenzijdseheide

Merksplas-Kolonie

Wortel-Kolonie

Domberg-heideBrongebied

van de Mark

BlakheideHet Looi

RIJKEVORSEL

HOOGSTRATEN

MERKSPLAS

BEERSE

VOSSELAAR

TURNHOUT

Wortel

Minderhout

Schaluinen

Hal

Castelré

Weelde-Station

Achtel

Sint-Jozef

Den Hout

PAMPAWEG

KOLONIE

KAPELSTRA

AT

NERIN

GACH

TELSE-STRA

AT

TARSTRAAT

DENNENSTR.HEIZIJDE

OSS

ENW

EG

17

1112

29

3134

01

02

07

30

53 99

91

13

82

32

1

12

3

4

5

25

Met dank aan Toerisme Provincie Antwerpen ©2015 | Nadruk of aanpassing onder gelijk welke vorm is verboden | Kaartontwerp TPA & Elke Feusels | www.provincieantwerpen.be | Voor verbeteringen en suggesties op de routes en de bewegwijzering: www.routedokter.be

0 km 2 kmN

�etsknooppunt

Landlopersroute (verhard)

Landlopersroute (semi-verhard)

Landlopersroute

De voormalige landloperskolonies in Wortel en Merksplas bieden een fascine-rende mix van natuur, erfgoed en verhalen. Samen met de Nederlandse koloniën stonden ze aan de wieg van het moderne denken over armoedezorg en het geloof in een maakbare samenleving.In 1823 arriveerden de eerste behoeftige gezinnen in de Vrije Kolonie van Wortel. Twee jaar later gingen ‘beroepsbedelaars’ verplicht aan de slag in de Onvrije Kolonie van Merksplas. Het ging om een vooruitstrevend en grootschalig sociaal experiment: tussen 1818 en 1825 zetten de landlopers woeste grond om in een rijk en afwisselend landschap. De kaarsrechte dreven weerspiegelen de tucht en de orde die er vroeger heersten.Beide Kolonies - samen ruim 1000 ha groot - zijn intussen als landschap be-schermd, de meeste gebouwen als monument. Mogelijk volgt in 2018 een erkenning als UNESCO Werelderfgoed. Onder voorzitterschap van Kempens Landschap werken diverse partners aan de herbestemming en de verdere openstelling.

TIP: download voor je vertrek de Kolonie-app, gratis beschikbaar in Google Play en de App Store.

In het spoor van de landlopers

1 Merksplas-KolonieDe befaamde architect en stedenbouwkundige Victor Besme ontwierp het dre-venpatroon en de gebouwen in Merksplas-Kolonie. Zo combineert de Landlo-perskapel een industrieel interieur met een religieus gebouw, een unicum in de Belgische architectuurgeschiedenis. Het Gevangenismuseum in de kapel vertelt het verhaal van het Belgische gevangeniswezen. Het vroegere slaapcomplex voor de landlopers fungeert nu als strafinrichting en centrum voor illegalen. In 2016 opent bij de Grote Hoeve een bezoekerscentrum met horecazaak.Naast opmerkelijke monumenten telt Merksplas-Kolonie enkele mysterieuze plekjes, waaronder de begraafplaats met anonieme witte kruisjes. Het landschap in Merksplas-Kolonie zit vol afwisseling: dreven, akkers, weiden, bossen, heide, vennen, kleiputten en visvijvers. 2 HoogstratenTussen het centrum en Wortel ligt het Gelmelslot, de vroegere residentie van de heren van Hoogstraten. Rond de oorsprong hangt veel mysterie. In de zestiende eeuw verbouwde een telg uit de gerenommeerde architectenfamilie Keldermans

BLIKVANGERS

Kerk

Kapel

Kasteel

Boerderij

Begijnhof

Watermolen

Windmolen

Bezoerkerscentrum

Museum

Recreatiedomein

Drinkwaterfontein

Brouwerij

Picknickplaats

Automaat

Ijsverkoop

Fietsverhuur

Fietspunt

Infokantoor

Fietsinrijpunt

Natuurgebied

Fietscafe

Hotel

Paalkamperen

Gevaarlijke oversteek

Station

Jachthaven

Uitzicht/uitkijktoren

LEGENDE

Landlopersroute_3-luik_2015_DEF.indd 2 13/08/15 10:22