Reintegracja osób dotkniętych wykluczeniem , poprzez pobudzanie ich aktywności społecznej, rodzinnej

i zawodowej .

Wskazanie roli Centrów i Klubów Integracji Społecznej jako partnera ośrodków pomocy

społecznej

Rozważania wokół fenomenu pomocy*

Co to jest pomoc?Jaki jest związek pomocy z mocą?Co jest celem pomocy?Autorka uważa, że immanentnym celem pomocy jest

wsparcie lub ratowanie drugiego człowieka, dobro-czynienie.

Pomoc niejednokrotnie była nazywana dobroczynnością.

Coraz częściej w praktyce pomocowej mamy do czynienia z przydawaniem pomocy celów zewnętrznych, niejednokrotnie pozostających w sprzeczności z istotą pomocy opartej na czynieniu dobra potrzebującemu człowiekowi…

Rozważania wokół fenomenu pomocy c.d.

Niektórzy sądzą, że udzielenie pomocy potrzebującym jest jednym z narzędzi rozwiązywania problemów społecznych (wzrastające bezrobocie, ubóstwo, bezdomność) które i tak trzeba rozwiązać.

Inni zaś idą dalej i uważają, że pomoc jest środkiem do określenia innych celów, np. takich jak rozwój społeczny;

Nigel Dower * mówi, że „pomoc jest tylko środkiem osiągnięcia pewnego celu - ROZWOJU.

Pytania postawione przez profesor J. Filek stają się bardzo ważne wobec jednostronnego charakteru jaki cechuje politykę społeczną – realizowaną przez ośrodki pomocy społecznej przy wsparciu partnerów (centra i kluby integracji społecznej).

Interdyscyplinarne podejście do problematyki społecznej

Niestety w języku polskim (podobnie jak w wielu innych) nie występuje użyteczne rozróżnienie (powszechne w języku angielskim) między politics -polityka rozumiana jako walka o władzę w państwie i nad społeczeństwem, a policy - racjonalne działanie w skali społecznej, rozwiązywanie problemów społecznych.

Politolodzy interesują się głównie politics i jej wpływem na policy, podczas gdy głównym przedmiotem zainteresowania polityki społecznej jest policy i „polityki szczegółowe” w jej ramach funkcjonujące.

Interdyscyplinarne podejście do problematyki społecznej

Polityka to polis-miasto/państwo… kto się nim interesuje jest politykiem ( …);

Polityka to nie politykierstwo, które uprawiają ci, dla których wyłącznie władza jest celem zamiast drugi człowiek; ponieważ

polityka to interesowanie się drugim człowiekiem;

Interdyscyplinarne podejście do problematyki społecznej c. d.

Posiłkując się logicznym rozróżnieniem znaczenia polityki jako „władzy” i polityki społecznej jako ”działań na rzecz rozwiązywania problemów społecznych” należy uznać, że celem tych działań jest szeroko rozumiany rozwój społeczny w długim horyzoncie czasowym.

Rozwój ten jest możliwy jedynie przy zrównoważonym i odpowiedzialnym rozwoju gospodarczym, wyznaczającym kierunek współpracy między podmiotami gospodarki rynkowej oraz podmiotami ekonomii społecznej, czyli realizowaniu „wspólnej drogi”.

„Wspólna droga”

W dniu 19 lutego 2009 roku Parlament Europejski przyjął rezolucję u podstaw której leży między innymi przekonanie, że gospodarka społeczna , wspierając gospodarkę rynkową, przyczynia się do stabilnego i trwałego wzrostu gospodarczego.

Parlament Europejski, proponując funkcjonowanie przedsiębiorstwa społecznego wg odrębnego modelu przedsiębiorstwa, uwzględnił fakt, że gospodarka społeczna stanowi ponad 10% ogółu przedsiębiorstw europejskich i ponad 6% ogółu zatrudnienia, stanowi więc duży potencjał w dalszym tworzeniu miejsc pracy, co nie bez wpływu pozostaje na procesy integracyjne w społeczeństwach Europy.

„Wspólna droga” c.d.

„Jeśli nie ma wspólnoty, nie ma też wspólnej etyki.Jeśli jest jedynie wspólnota interesu, to wspólna

droga, czyli wspólnota kończy się w momencie odmienności interesów”.

[ Janina Filek „Intelektualne korzenie ekonomii społecznej” Kraków 2012]

Parafrazując tę wypowiedź trzeba uznać, że: „wspólnota” czynników gospodarczych i społecznych zbudowana na

zdrowych zasadach przyczyni się do ujawnienia „wspólnej drogi” która będzie gwarantem, że pomoc świadczona na rzecz beneficjentów nie stanie się przemocą.

W przeciwnym przypadku może to być jednoznaczne z utrwaleniem się niemocy społecznej, a w konsekwencji może skutkować pogłębiającym się kryzysem gospodarczym i być może politycznym.

Działania aktywizujące i wspierające potencjał społeczny w podjęciu „wspólnej drogi”

Uruchomienie oddolnych inicjatyw, a także podjęcie zinstytucjonalizowanych działań odgórnych absorbujących potencjał osób bezrobotnych poprzez budowę kompleksowego systemu przedsiębiorstw społecznych,

Podjecie działań na rzecz pokonania barier mentalnych powodujących aktualny brak oczekiwanej współpracy miedzy aktywną sferą gospodarczą - biznesem, samorządami, urzędami pracy, parafiami oraz placówkami edukacyjnymi, a środowiskami osób mających trudności z adaptacją społeczną i zawodową,

Uświadamianie osobom wykluczonym bądź zagrożonych wykluczeniem jaki posiadają potencjał, jakie mają możliwości godnego funkcjonowania w społeczeństwie i realizowania planów własnych i swoich rodzin,

Działania aktywizujące i wspierające potencjał społeczny w podjęciu „wspólnej drogi” c.d.

Edukacja osób zagrożonych ubóstwem czy wykluczeniem, a szczególnie bez---robotnych i osadzonych poprzez przybliżanie im istoty funkcjonowania gospodarki rynkowej oraz reguł

przedsiębiorczości, Dotarcie we właściwym czasie do osób młodych z wiedzą

co ich czeka na rynku pracy i jak się na nim zaadaptować, Budowa nowych form współpracy między wszystkimi

zainteresowanymi podjęciem wyzwań dla rozwiązania problemów, których próbę identyfikacji podjęto w dalszej części nn prezentacji.

jako partnerów ośrodków pomocy społecznej

Rola Centrów i Klubów Integracji Społecznej

Misja społeczna Centrów i Klubów Integracji Społecznej

Działanie na rzecz ludzi i społeczności w celu

tworzenia zysku społecznego

Cel nadrzędny działania Centrów i Klubów Integracji Społecznej

Reintegracja zawodowa i społeczna osób dotkniętych lub zagrożonych

wykluczeniem społecznymktóre ze względu na swoją sytuację życiową nie są

w stanie własnym staraniem zaspokoić swoich potrzeb życiowych i znajdują się w sytuacji :

powodującej ubóstwo, uniemożliwiającej lub ograniczającej

uczestnictwo w życiu zawodowym, społecznym i rodzinnym.

Dlaczego reintegracja społeczna jest ważnym , istotnym elementem życia społecznego ???

ponieważ:Kapitał Społeczny nie jest dobrem prywatnym

lecz dobrem publicznym,Kapitał społeczny przesądza zarówno o sukcesie

jednostek jak i szerszych grup społecznych, Wbrew obowiązującej logice gospodarki

rynkowej i większości przedsiębiorców uważających, że zysk i akumulacja kapitału to sens działania w gospodarce rynkowej, nie wolno lekceważyć potencjału ludzi pozornie wykluczonych, a wręcz zabiegać o możliwość wykorzystania tego potencjału !!!

Cele szczegółowe Centrów i Klubów Integracji Społecznej

społeczno-wychowawcze - polegające na wzmożeniu aktywności w sferze reintegracji społecznej, resocjalizacji i socjalizacji,

terapeutyczne - polegające na eliminowaniu źródeł, a

także objawów i skutków dysfunkcji psychologiczno-społecznych, edukacyjne - polegające na praktycznych działaniach

w zakresie szeroko rozumianej reorientacji zawodowej oraz doskonalenia

zawodowego.

Próba identyfikacji problemów- zagrożeń w realizowaniu „wspólnej drogi”

Rozbieżności między polityką gospodarczą i społeczną skutkujące trudnościami na odcinku włączania osób z grup wykluczonych w przestrzeń społeczno-gospodarczą,

Nieprecyzyjne zapisy ustawy o działalności instytucji pożytku

publicznego i wolontariacie nieuwzględniające interesów przedsiębiorców, co prowadzi do nierównego traktowania partnerów na rynkach lokalnych, np. w procedurach

przetargów publicznych, Brak wiedzy o możliwościach stosowania klauzul społecznych

co niejednokrotnie eliminuje podmioty społeczne z rynku lokalnego,

Próba identyfikacji problemów- zagrożeń w realizowaniu „wspólnej drogi” c.d.

Nieuwzględnianie przez politykę społeczną potencjału osób spoza rynku pracy i niedostrzeganie szans wzrostu gospodarczego jakie niesie uaktywnienie kapitału

społecznego i jego pomnażanie, *

Pasywność polityki społecznej przejawiająca się w niedostrzeganiu strat jakie gospodarka i społeczeństwo ponosi i będzie w przyszłości ponosić w świetle zagrożenia zapaścią demograficzną ( starzenie się społeczeństwa) i ekologiczną ( niestosowanie się do zasad CSR),

Niewykorzystanie potencjału młodego pokolenia, które z powodu ubóstwa rodziców nie ma szans na naukę, zdobycie

zawodu, rozwój talentu,

Próba identyfikacji problemów- zagrożeń w realizowaniu „wspólnej drogi” c.d.

Niewykorzystanie potencjału ludzi w wieku co najmniej 55+, których wiedza nie tylko zawodowa, ale przede wszystkim dotychczasowe doświadczenie życiowe mogłyby posłużyć w pracy z absolwentami CIS i KIS, szczególnie na etapie monitorowania sytuacji ich absolwentów po zakończeniu programu reintegracji społecznej i zawodowej.

Próba identyfikacji problemów- zagrożeń w realizowaniu „wspólnej drogi ” c.d.

Zorientowanie systemu pomocy społecznej na działania charytatywne zamiast przeformułowania wsparcia na aktywne formy wsparcia w tym szczególnie na kategorie edukacji i wyzwalanie przedsiębiorczości , co sprzyja :

1/. zanikowi relacji pomiędzy aktywnymi zawodowo i pozostającymi poza rynkiem pracy,

2/. pozostawieniu osób wykluczonych na marginesie społecznym co tworzy ich bierne postawy i nastawienie na „branie”,

3/. niemożności wyjścia z kryzysu osobowościowego, społecznego i zawodowego.

• Brak, oczekiwanego przez rynek pracy, przygotowania zawodowego, wynikającego z tego, że szkoły ponadpodstawowe nie edukują młodzieży zgodnie z potrzebami zarówno gospodarki jak i wymogami jakie niesie życie w starzejącym się społeczeństwie.

Monitoring sytuacji absolwentów – jaki jest jego cel ???

Dokonanie analizy, której wyniki powinny wskazać na skuteczność działalności CIS /KIS to jest powiedzieć o:

Sytuacji absolwenta po zakończeniu programu, Stanie przystosowania do funkcjonowania w społeczności, Nabytych umiejętności pozwalających na samodzielne poruszanie

się na otwartym rynku pracy i zdobywania zatrudnienia, Nabytych umiejętnościach zawodowych oraz stopniu ich

przydatności w konfrontacji z zapotrzebowaniem pracodawców.

Monitoring sytuacji absolwentów – jak go prowadzić???

Prowadzenie monitoringu sytuacji absolwentów CIS i KIS przez okres do 3 lat KIS po zakończeniu programu reintegracji zawodowej i społecznej , polegającego na następujących zasadach:

utrzymywanie kontaktu z absolwentem , zbieranie informacji o jego sytuacji zatrudnieniowej, częstotliwość kontaktu powinna być uwarunkowana

oceną sytuacji społecznej i zawodowej absolwenta . w przypadku nie stwierdzenia zaistnienia potrzeb

podejmowania działań zaradczych, kontakt winien być utrzymywany - w pierwszym roku przynajmniej raz na kwartał, w następnych latach przynajmniej co pół roku,

Monitoring sytuacji absolwentów – kto powinien go prowadzić???

W monitorowanie sytuacji absolwentów po zakończeniu programu reintegracji społecznej i zawodowej realizowanego przez CIS-y i KIS-y powinny być zaangażowani pracownicy takich instytucji jak :

• Ośrodków Pomocy Społecznej (miejskie, powiatowe, gminne)

• Urzędów pracy jako instytucji rynku pracy mających kontakt z pracodawcami,

• Komisje rozwiązywania problemów alkoholowych,• NGO

„ Jedni drugich brzemiona noście…” (List Św. Pawła do Galatów, 6,2)

Aktywne formy pomocy społecznej w Kielcach

Instytucjonalne formy pomocy społecznej w województwie świętokrzyskim

I. CENTRA INTEGRACJI SPOŁECZNEJ :1. Centrum Integracji Społecznej przy Caritas Diecezji

Kieleckiej,2. Centrum Integracji Społecznej przy Stowarzyszeniu

„Nadzieja Rodzinie” w Chmielniku3. Centrum Integracji Społecznej w Staszowie,4. Centrum Integracji Społecznej przy Fundacji

„Pomocna Dłoń” w Ostrowcu Świętokrzyskim,5. Centrum Integracji Społecznej w Skarżysku-

Kamiennej,6. Centrum Integracji Społecznej w Jędrzejowie przy

Fundacji „Miśka Zdziśka”

Centrum Integracji Społecznej w Kielcachwspółpracuje z :

Przedsiębiorcami , samorządami i instytucjami w tym także zajmującymi się problemami rynku pracy w celu :

partnerskiej realizacji zadań ośrodków pomocy społecznej, dla reintegracji osób dotkniętych lub zagrożonych wykluczeniem społecznym,

poszukiwania metod przejścia „wspólnej drogi” zmierzającej do stabilnego i trwałego wzrostu

gospodarczego w regionie .

Formy współpracy z wymienionymi instytucjami

Szkolenia dla bezrobotnych z zakresu przedsiębiorczości w ramach projektów realizowanych w regionie,

Doradztwo zawodowe, szczególnie z zakresu wiedzy o

spółdzielniach socjalnych dla grup osób bezrobotnych organizowanych przez Miejski Urząd Pracy i Powiatowy Urząd Pracy w Kielcach oraz młodzieży w Rejonowym

Ośrodku Szkolenia Zawodowego OHP,

Udział w panelach organizowanych w Zakładzie Karnym w Kielcach z zakresu: - aktywizacji społecznej,

- wiedzy o gospodarce rynkowej, - zasad tworzenia spółdzielni

socjalnych.

Przykład dobrej praktyki z Jędrzejowa

W Jędrzejowie FUNDACJA MIŚKA ZDZIŚKA utworzyła w 2013 roku CENTRUM

INTEGRACJI SPOŁECZNEJProjekt jest współfinansowany z Europejskiego

Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego KAPITAŁ LUDZKI

na taką inicjatywę czekało ponad 200 osób, jest to bardzo potrzebne, gdyż w Jędrzejowie (m.

powiatowe) śladem innych miejscowości zlikwidowano Spółdzielnię Inwalidów, przez co straciło pracę ponad 500 osób, co głównie dotknęło osoby niepełnosprawne.

Kluby Integracji Społecznej

W Kielcach działa dwa Kluby Integracji Społecznej (tylko)

Klub Integracji Społecznej jako dział Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Kielcach – powołany Zarządzeniem Dyrektora MOPR Nr 1/2006 z dnia 2006 r.

Klub Integracji Społecznej działający przy Caritas Diecezji Kieleckiej w Kielcach

Klub Integracji Społecznej przy MOPR

Przykład działania KIS ( nakierowanego na osoby nie mające wcześniej kontaktu z Klubem)

Zasady podstawowe: w zajęciach uczestniczyć mogą wszyscy chętni, zajęcia w Klubie Integracji Społecznej są bezpłatne,a)Pierwszy kontakt wymaga: 1/.- przełamania naturalnych barier

mentalnych w celu budowy atmosfery zaufania, 2/.-precyzyjnego i zrozumiałego określenia jakie są cele i zasady działania Klubu, 3/.-wskazania, że KIS nie jest urzędem załatwiającym sprawy, a wspierającym w ich załatwieniu,

b)Zasada aktywnego słuchania jako podstawa powodzenia w komunikacji z osobą potrzebującą pomocy i wsparcia. Wartością nadrzędną jest czas poświęcony na wysłuchanie beneficjenta, zrozumienie jego sytuacji i indywidualną diagnozę,

KIS przy MOPR c.d.

c/. Ocena sytuacji w jakiej znajduje się osoba potrzebująca wsparcia dla postawienia diagnozy, tj. określenie problemów (rodzinne, zawodowe, zdrowotne, mieszkaniowe), znalezienie sposobów na ich rozwiązanie bądź złagodzenie i powrót do życia w społeczeństwie i na rynek pracy,

d/. Towarzyszenie beneficjentom w powrocie na rynek pracy i do życia w rodzinie i w społeczeństwie, a także jej wsparcie przy pomocy takich narzędzi jak : 1/.- kompetencje i wiedza pracowników socjalnych, psychologów, terapeutów i 2/.- narzędzi reintegrujących społecznie i zawodowo (szkolenia, praca indywidualna, praca w grupach ryzyka, warsztaty) i umożliwienie każdej osobie, oczekującej wsparcia, „bycie na nowo panem swojej przyszłości”.

MICHAŁ ZUBEK

Dziękuję za uwagę w odbiorze części I