Współpraca rozwojowa Unii Europejskiej z krajami Afryki, Karaibów

Wsp

ółpr

aca

rozw

ojow

a U

nii E

urop

ejsk

iej z

kra

jam

i Afr

yki,

Kara

ibów

i Pa

cyfik

u

Współpraca rozwojowa Unii Europejskiej z krajami Afryki, Karaibów i Pacyfi ku

Partnerstwo na rzecz zmian

http

://ec

.eur

opa.

eu/e

urop

eaid

/inde

x_pl

.htm

KQ-30-10-333-PL-C

PL

Komisja EuropejskaPartnerstwo na rzecz zmian – Współpraca rozwojowa Unii Europejskiej z krajami Afryki, Karaibów i Pacyfi ku

Luksemburg: Urząd Publikacji Unii Europejskiej

2010 – 40 str. – 21 x 29,7 cmISBN 978-92-79-18710-0

jakotRzymaĆPUBlikacjeUePublikacje bezpłatne:

• w EU Bookshop (http://bookshop.europa.eu)

• w przedstawicielstwach lub delegaturach Komisji Europejskiej. Dane kontaktowe przedstawicielstw i delegatur

można uzyskać na stronie http://ec.europa.eu lub wysyłając faks na numer +352 2929-42758

Publikacje płatne:


Prenumeraty płatne (np. roczna prenumerata Dziennika Urzędowego Unii Europejskiej lub zbiór

orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej):

• za pośrednictwem punktów sprzedaży Urzędu Publikacji Unii Europejskiej

http://publications.europa.eu/others/agents/index_en.htm).

EuropeDirect to serwis, który pomoże Państwu znaleźć odpowiedzi na

pytania dotyczące Unii Europejskiej

Numer bezpłatnej infolinii*:

00 800 6 7 8 9 10 11(*) Niektórzy operatorzy telefonii komórkowej nie udostępniają połączeń z numerami 00 800 lub pobierają za nie opłaty

(*) Niektórzy operatorzy telefonii komórkowej nie udostępniają połączeń z numerami 00 800 lub pobierają za nie opłatyhttp://ec.europa.eu/worldhttp://ec.europa.eu/europeaid/where/acp/index_en.htmhttp://ec.europa.eu/development

Dane katalogowe można znaleźć na końcu publikacji

Luksemburg: Urząd Publikacji Unii Europejskiej 2010 r.

ISBN: 978-92-79-18710-0doi:10.2783/58950

© Unia Europejska, 2010 r.Powielanie dozwolone pod warunkiem wskazania źródła

Wydrukowano w Belgii

WYDRUKOWANO NA PAPIERZE Z RECYKLINGU, WYRÓŻNIONYM ODZNAKĄ EKOLOGICZNĄ UE DLA PAPIERU GRAFICZNEGO (WWW.ECOLABEL.EU)

Z treścią sprawozdania w 17 językach urzędowych Unii Europejskiej można zapoznać się na stronie internetowej:http://ec.europa.eu/europeaid/infopoint/publications/index_en.htm

Komisja Europejska ani żadna osoba działająca w jej imieniu nie ponosi odpowiedzialności za ewentualne wykorzystanie zawartych w sprawozdaniu informacji.

Wszelkie prawa autorskie do zdjęć należą do Unii Europejskiej, chyba że zaznaczono inaczej.Okładka © François LenoirPomysł/przygotowanie do druku: Tipik Communication Agency

Komisja EuropejskaBiuro Współpracy EuropeAid

Rue de la Loi 41 I 1049 Brussels, BELGIUMFax: + 32 22996407e-mail: [email protected]


Współpraca rozwojowa Unii Europejskiej z krajami Afryki, Karaibów i Pacyfiku

Partnerstwo na rzecz zmian 5

Spis treściWstęp 9

Partnerzywrozwoju 11Historia partnerstwa 11Milenijne Cele Rozwoju 11Realizacja naszych zobowiązań 12Pomoc dla krajów AKP 13Reagowanie na potrzeby 14Świadczenie pomocy w większym wymiarze, lepiej i szybciej 15Pomoc dla najbardziej potrzebujących 15

Realizacjawpraktyce 17Handel i integracja regionalna 17

Wszystkie kraje AKP • Utrzymanie wzrostu eksportu produktów ogrodniczych do Europy 17Afryka Południowa • Wspieranie partnerstwa inwestycyjnego 18

Środowisko naturalne 19Afryka Środkowa • Ochrona lasów tropikalnych i zarządzanie nimi 20

Infrastruktura, komunikacja i transport 21Afryka Subsaharyjska • Zabezpieczenie istotnych inwestycji infrastrukturalnych 21Czad • Nowe drogi mogą prowadzić do nowych klientów 22Karaiby • Jak pozostać konkurencyjnym w dobie cyfrowej 23

Woda i energia 24Senegal • Bezpieczna woda pitna i poprawa warunków sanitarnych w gminie wiejskiej Coubalan 24Region Pacyfiku • Energia słoneczna dla odległych wysp 25

Rolnictwo i rozwój obszarów wiejskich 26Belize • Ubóstwo wsi największą barierą rozwoju 26Etiopia • Poprawa bezpieczeństwa żywności w ramach skutecznego systemu zabezpieczającego 27Wszystkie kraje AKP • Ukierunkowane wsparcie dla producentów surowców 28

Dobre rządy, demokracja i prawa człowieka 29Mali • Wzmocnienie władz lokalnych 29Malawi • Wspieranie udziału obywateli w życiu publicznym 30Republika Południowej Afryki • Dostęp do wymiaru sprawiedliwości i praw człowieka 31

Pokój i bezpieczeństwo 32Afryka • Europejska pomoc dla Afryki w utrzymaniu pokoju 32

Rozwój społeczny 33Nigeria • Ochrona dzieci przed chorobami zakaźnymi 33Kiribati • Lepsze usługi zdrowotne dla odległych wysp 34Haiti • Edukacja dla wszystkich 35Ruanda • Popularna radionowela pomaga w walce z AIDS 36Tanzania • Regionalny program ochrony dla uchodźców 37

Partnerstwo na rzecz zmian6

Namibia

Angola

BeninNiger

Nigeria

Burkina FasoGhana

Togo

Republika Zielonego Przylądka

Liberia

Sierra Leone GwineaGwinea Bissau Gambia

Wybrzeże Kości Słoniowej Kamerun

Republika KongaGabon

Wyspy Świętego Tomasza i Książęca Gwinea Równikowa

Demokratyczna Republika Konga

Czad

Republika Środkowoafrykańska

Zambia Zimbabwe

Botswana

Mali Mauretania

Senegal

Kraje Afryki, Karaibów i Pacyfiku

HaitiBelize

Bahamy

Jamajka

Dominikana

Saint Kitts i Nevis

Antigua i Barbuda

Dominika

BarbadosSaint Vincent

i Grenadyny

Surinam

Gujana

GrenadaTrynidad i Tobago

Saint Lucia

Portoryko (USA)

Turks i Caicos (bryt.) Kuba


Suazi

Mozambik

Seszele

Mauritius

Tanzania

KeniaUganda

DżibutiErytrea

Etiopia SudanSomalia

Malawi

BurundiRuanda

Republika Południowej Afryki

Madagaskar

Palau

Papua-Nowa Gwinea

Wyspy Salomona Timor Wschodni

Tonga

Tuvalu

Vanuatu Samoa

Niue

Nauru

Wyspy Marshalla

Kiribati

Fidżi

Federalne Stany Mikronezji

Wyspy Cooka

Mariany Północne

Indonezja

Nowa Kaledonia

Wallis i Futuna

Tokelau


©FAO/Walter Astrada


WstępUnia Europejska (UE) i jej państwa członkowskie są największymi darczyńcami na świecie, zapewniając wspólnie prawie 60% ogółu pomocy rozwojowej. Ponad połowa tych środków trafia do krajów Afryki, Karaibów i Pacyfiku (AKP).

Umowa o partnerstwie AKP-UE, znana również jako umowa z Koto-nu, stanowi kamień węgielny współpracy z krajami Afryki, Karaibów i Pacyfiku. Jej celem jest zmniejszenie ubóstwa poprzez wspieranie zrównoważonego rozwoju gospodarczego, społecznego i środowi-skowego w regionach AKP oraz ich integracji z gospodarką światową. Jednocześnie służy ona wspieraniu konsolidacji demokracji, prawo-rządności, dobrych rządów oraz poszanowania praw człowieka i pod-stawowych wolności. Stawiając sprawiedliwość w centrum swoich działań, UE przykłada największą wagę do ochrony interesów krajów znajdujących się w najmniej korzystnej sytuacji oraz najuboższych grup ludności.

Europejski Fundusz Rozwoju (EFR) jest głównym źródłem finansowa-nia pomocy dla 79 krajów AKP oraz 20 krajów i terytoriów zamorskich (KTZ), które mają związki z Danią, Francją, Holandią i Wielką Brytanią oraz są stowarzyszone z UE. EFR nie jest częścią ogólnego budżetu unijnego i podlega finansowaniu ze składek państw członkowskich. Po wejściu w życie 1 lipca 2008 roku zmienionej umowy z Kotonu środki z 10 EFR stały się dostępne dla wszystkich krajów AKP, które ratyfikowały porozumienie.

Komisja Europejska od lat pracuje nad tym, by zapewniać pomoc w większym wymiarze, lepiej i szybciej. W ramach 9 EFR na lata 2000–2007 przeznaczono 15,8 mld euro na współpracę rozwojową z krajami AKP, a w kolejnej, dziesiątej edycji EFR na lata 2008–2013 kwota ta wzrosła do 22,7 mld euro. Ponadto Komisja czyni wiele wysiłków na rzecz usprawnienia pomocy poprzez zwiększenie jej przewidywal-ności i elastyczności oraz położenie nacisku na wyniki. Reagowanie na potrzeby krajów ogarniętych konfliktami bądź znajdujących się po zakończeniu konfliktu lub w innej niestabilnej sytuacji stanowi przedmiot szczególnej uwagi.

Pomoc dla krajów AKP opiera się o przyjęty w 2005 roku Europejski Konsensus w sprawie Rozwoju, który wytycza wspólną wizję oraz za-sady, wartości i cele, jakim mają podlegać działania UE – zarówno na poziomie państw członkowskich, jak i unijnym – w zakresie zwalczania ubóstwa zgodnie z Milenijnymi Celami Rozwoju (MCR).

Unia Europejska kładzie duży nacisk na realizację Milenijnych Celów Rozwoju w krajach AKP i nie tylko. Stoi również na stanowisku, że podstawowe zadanie zmniejszenia ubóstwa ma ścisły związek ze wzajemnie uzupełniającymi się celami zapewnienia dobrych rządów i poszanowania praw człowieka, czyli wartościami leżącymi u podstaw samej Wspólnoty.

Polityka rozwojowa UE opiera się na zasadach odpowiedzialności i uczestnictwa. Komisja Europejska ułatwia oraz wspiera dialog między podmiotami państwowymi i niepaństwowymi w sprawie priorytetów, a także strategii rozwoju w krajach partnerskich. Jej działania ukie-runkowane są na dotarcie do najuboższych i najbardziej zagrożonych grup społecznych w celu poprawy ich udziału w podejmowaniu do-tyczących ich decyzji politycznych, a tym samym wsparcia budowy prężnego społeczeństwa obywatelskiego, które ma tak istotne zna-czenie dla demokracji i rozwoju.

58%

20%

5%

12%

5%

Bez uwzględnienia programów tematycznychAKP obejmuje pozycje budżetowe dotyczące RPA, bananów i cukru

Podział w 2009 r. według instrumentów geograficznych

Partnerstwo południowe 1 137 Partnerstwo wschodnie 318 Azja 673 Ameryka Łacińska 308 Afryka, Karaiby i Pacyfik 3 379

(mln EUR)

© Quamconsequi.© Quamconsequi.


©FAO/Sarah Elliot


Partnerzy w rozwojuHistoria partnerstwaUnia Europejska wspiera kraje AKP od ponad pięciu dekad. EFR został powołany do życia traktatem rzymskim z 1957 roku. Początkowym ce-lem funduszu miało być udzielanie pomocy technicznej i finansowej krajom afrykańskim, z którymi państwa członkowskie łączyły więzy historyczne.

Grupa państw AKP powstała oficjalnie w 1975 roku na mocy porozumie-nia z Georgetown, które pierwotnie zostało podpisane przez 46 krajów Afryki, Karaibów i Pacyfiku. Obecnie AKP liczy 79 członków, z których wszyscy z wyjątkiem Kuby są sygnatariuszami umowy z Kotonu. Jest to 48 państw afrykańskich, obejmujących całość Afryki Subsaharyjskiej, 15 państw na Karaibach i 15 na Pacyfiku.

W latach 1975–2000 stosunki pomiędzy krajami AKP i UE uregulowane były konwencjami z Lomé (Lomé I – Lomé IV bis), które systematycznie nowelizowano. Porozumienia te – po szeregu zmian – zastąpiła umowa o partnerstwie AKP-UE, która została podpisana w Kotonu w Beninie w czerwcu 2000 roku i weszła w życie w kwietniu 2003 roku. Umowa z Kotonu będzie obowiązywała do 2020 roku i ma być przedmiotem nowelizacji co pięć lat. Druga nowelizacja odbyła się w 2010 roku.

Partnerstwo AKP-UE wytycza ścisły związek pomiędzy polityką, han-dlem i rozwojem, opierając się na pięciu filarach:

• wzmocnieniu politycznego wymiaru stosunków między krajami AKP a Unią Europejską,

• zaangażowaniu społeczeństwa obywatelskiego, sektora prywatnego i innych podmiotów niepaństwowych,

• zmniejszeniu ubóstwa, co stanowi główne zadanie w kontekście ce-lów uzgodnionych na szczeblu międzynarodowym (w szczególności Milenijnych Celów Rozwoju),

• innowacyjnych podstawach współpracy gospodarczej i handlowej,• racjonalizacji instrumentów finansowych i elastycznego systemu

programowania. Unię Europejską łączą szczególne stosunki z Republiką Południowej Afryki oparte na kluczowych wartościach politycznych, społecznych i etycznych, takich jak demokracja, prawa człowieka, dobre rządy oraz silne zaangażowanie w walkę z ubóstwem i wykluczeniem społecz-nym. Mająca na celu wzmocnienie stosunków dwustronnych umowa o handlu, rozwoju i współpracy tworzy podstawę prawną relacji między RPA i UE.

Milenijne Cele Rozwoju stanowią podwaliny współpracy AKP-UE, szcze-gólnie w zakresie zwalczania skrajnego ubóstwa i głodu, jak również re-alizacji innych celów rozwojowych uzgodnionych na konferencjach ONZ.

Milenijne Cele RozwojuKluczowym etapem na drodze ku większej i lepszej pomocy było zawarcie w 2000 roku porozumienia w sprawie Milenijnych Celów Rozwoju, gdy Unia Europejska wraz ze wspólnotą międzynarodową zobowiązała się do realizacji szeregu zadań z zakresu rozwoju, obejmujących w szczególności zmniejszenie o połowę ubóstwa na świecie do 2015 roku.

Milenijne Cele Rozwoju Na szczycie ONZ w 2000 roku społeczność międzynarodowa uzgodniła osiem Milenijnych Celów Rozwoju, które mają być zrealizowane do 2015 roku:

• wyeliminowanie skrajnego ubóstwa i głodu, • zapewnienie powszechnego nauczania na poziomie podstawowym, • promowanie równości płci, • ograniczenie umieralności dzieci, • poprawa opieki zdrowotnej nad matkami, • ograniczenie rozprzestrzeniania się HIV/AIDS i innych chorób, • stosowanie zrównoważonych metod gospodarowania zasobami

naturalnymi, • stworzenie globalnego partnerskiego porozumienia na rzecz

rozwoju.

Pomimo pewnych pozytywnych tendencji ogólnoświatowych wiele krajów, zwłaszcza w Afryce Subsaharyjskiej, wciąż jest dalekich od re-alizacji uzgodnionych celów do roku 2015. Ponadto pojawiły się nowe wyzwania, takie jak światowy kryzys finansowy i gospodarczy, a także wysokie i niestabilne ceny żywności i surowców, które mogą utrudnić postęp w osiąganiu Milenijnych Celów Rozwoju.

Likwidacja ubóstwa i realizacja Milenijnych Celów Rozwoju pozostają głównymi zadaniami, jakie stawia sobie UE. Mając to na uwadze, Europa wspiera działania w kluczowych dla osiągnięcia MCR obszarach, takich jak edukacja, ochrona środowiska, zdrowie, woda i warunki sanitarne, bezpieczeństwo żywności, infrastruktura i równość płci.

0

500

1999

1 352

2003

2 345

2001

1 779

2005

2 826

2007

2 920

2000

1 640

2004

2 464

2002

1 922

2006

2 826

2008

3 215

2009

3 123

1 000

2 000

3 000

1 500

2 500

3 500

Realizacja naszych zobowiązańW 2002 roku przywódcy światowi przyjęli Konsensus z Monterrey w sprawie finansowania współpracy rozwojowej, którego celem jest wy-eliminowanie ubóstwa, osiągnięcie trwałego wzrostu gospodarczego oraz wspieranie zrównoważonego rozwoju przy jednoczesnym propagowaniu sprawiedliwego systemu gospodarczego na świecie. Dążąc do osiągnię-cia tych ambitnych celów w zakresie rozwoju, państwa-darczyńcy zobo-wiązały się przeznaczać 0,7% dochodu narodowego brutto na oficjalną pomoc rozwojową (official development assistance, ODA). Zobowiązania z Monterrey zostały potwierdzone w 2008 roku podczas konferencji dau-hańskiej będącej kontynuacją Międzynarodowej Konferencji Finansowa-nia Rozwoju.

Wyżej wspomniane zobowiązania międzynarodowej społeczności dar-czyńców doprowadziły do zwiększenia pomocy, dzięki czemu Komisja

Płatności w ramach EFR (1999–2009) (kwoty brutto – wartości nominalne)Płatności

Europejska może wprowadzać innowacyjne rozwiązania, takie jak umowy MCR ukierunkowujące wsparcie budżetowe dla krajów beneficjentów na wyniki związane z Milenijnymi Celami Rozwoju, w szczególności w zakresie zdrowia i edukacji. Umowy mają na celu zapewnienie bardziej przewidywal-nego, długoterminowego wsparcia finansowego dla krajów-beneficjentów.

W 2009 roku budżet Komisji Europejskiej na pomoc zewnętrzną wyniósł około 11,8 mld euro, a największymi beneficjentami były kraje Afryki, Kara-ibów i Pacyfiku. Zobowiązania w ramach EFR na rzecz krajów AKP wzrosły o 41% w latach 2005–2008, osiągając w 2008 roku rekordowy poziom 4,4 mld euro. Rzeczywiste wypłaty na rzecz krajów AKP z EFR i budżetu unijnego, które wyniosły średnio 3,7 mld euro rocznie w latach 2005–2008, wzrosły w tym samym okresie o 14%. Ogółem płatności nieznacznie spadły w 2009 roku, głównie z powodu niespełnienia przez niektóre kraje warunków otrzy-mania wsparcia budżetowego.

(mln EUR)

12 Partnerstwo na rzecz zmian

28%

12%

7%

23%

7%5%10%

3%4%

1%


Konsensus europejski: finansowane z EFR dziedziny europejskiej współpracy na rzecz rozwoju

Dobre rządy i wspieranie reform gospodarczych i instytucjonalnych 426 Handel i integracja regionalna 228 Infrastruktura i transport 795 Woda i energia 243 Spójność społeczna i zatrudnienie 46 Rozwój ludzki i społeczny 186 Rozwój obszarów wiejskich, zagospodarowanie przestrzenne,

rolnictwo i bezpieczeństwo żywności 355 Środowisko i zrównoważone zarządzanie zasobami naturalnymi 105 Zapobieganie konfliktom i państwa niestabilne 126 Dziedziny wieloaspektowe 992

Dziedziny współpracy na rzecz rozwoju Zobowiązania (mln EUR)

Pomoc dla krajów AKPKomisja Europejska dysponuje różnymi źródłami pomocy dla krajów AKP i KTZ. Duża część środków pochodzi z Europejskiego Funduszu Rozwoju. Jest to międzyrządowy instrument finansowy zasilany przez państwa członkowskie UE, których składki są ustalane indywidualnie w zależności od konkretnej skali. EFR funkcjonuje zgodnie z własnymi zasadami finansowymi i podlega nadzorowi ze strony specjalnego ko-mitetu państw członkowskich UE.

W latach 2008–2013 EFR dysponuje ogólnym budżetem w wysokości 22,7 mld euro. Z tej kwoty 22 mld euro przeznaczono dla krajów AKP, 286 mln euro dla KTZ, a 430 mln euro dla Komisji na wydatki pomoc-nicze w zakresie programowania i realizacji.

Oprócz EFR Unia Europejska zapewnia pomoc z budżetu ogólnego za pośrednictwem szeregu instrumentów geograficznych i tematycznych. Dla krajów AKP przewidziane są następujące mechanizmy: Instrument Współpracy na rzecz Rozwoju (Development Cooperation Instrument, DCI), Europejski Instrument na rzecz Demokracji i Praw Człowieka (Eu-ropean Instrument for Democracy and Human Rights, EIDHR) oraz Instru-ment na rzecz Stabilności (Instrument for Stability, IfS).

DCI obejmuje współpracę geograficzną z RPA, a także programy te-matyczne dotyczące różnych obszarów działań na rzecz wszystkich krajów rozwijających się, w tym państw AKP. W ramach tych progra-mów wspiera się działania w następujących dziedzinach:

• inwestowanie w ludzi (sektory społeczne), • podmioty niepaństwowe (społeczeństwo obywatelskie) i władze lokalne, • środowisko i zrównoważone zarządzanie zasobami naturalnymi,

w tym energią, • bezpieczeństwo żywności, • migracja i azyl. DCI obejmuje również środki towarzyszące dla 20 krajów AKP eksportu-jących cukier w celu wsparcia ich w procesie dostosowawczym związa-nym z reformą unijnego rynku tego surowca. Począwszy od 2010 roku, DCI zapewni także wsparcie dla krajów AKP będących eksporterami bananów.

Ponadto państwa członkowskie UE mają umowy dwustronne z krajami rozwijającymi się i realizują własne inicjatywy z zakresu współpracy.

Zobowiązania w zakresie oficjalnej pomocy rozwojowej w 2009 r. w mln EUR (dane szacunkowe z marca 2010 r., wyłącznie do celów ilustracyjnych)

Reagowanie na potrzebyKonkretne praktyczne rezultaty są efektem szeroko zakrojonego pro-cesu programowania na różnych poziomach, który pozwala znajdować skuteczne rozwiązania dla istniejących problemów. Komisja Europej-ska ściśle współpracuje z beneficjentami pomocy w celu zapewnienia pełnej współodpowiedzialności z ich strony, a tym samym zwiększenia poziomu partnerstwa, poczucia odpowiedzialności i spójności polityki.

PRogRamoWaniePomocyKomisja we współpracy z krajami partnerskimi i lokalnymi przedstawi-cielstwami unijnymi opracowuje dokumenty strategiczne dla poszcze-gólnych krajów i regionów, czyli tzw. krajowe i regionalne dokumenty strategiczne (KDS i RDS). Są one uzupełniane przez krajowe i regionalne programy orientacyjne (KPO i RPO), które zawierają bardziej szczegóło-wy opis planowanych działań, przybliżony budżet oraz harmonogram realizacji. Następnie sporządzane są roczne programy działań (RPD), określające konkretne czynności, jakie mają być finansowane w każdym kraju partnerskim i regionie w ciągu roku.

Podczas cyklu programowania Komisja Europejska prowadzi bezpo-średni i ciągły dialog z krajem partnerskim, zachęcając go tym samym do pełnego i aktywnego uczestnictwa, co pozwala na wspólne moni-torowanie rozwoju sytuacji oraz ewentualną zmianę priorytetów (na przykład przeciwdziałanie następstwom strukturalnym światowego kryzysu finansowo-gospodarczego).

Współpraca ma charakter zdecentralizowany. Oznacza to, że zarówno programowanie, jak i realizacja pomocy rozwojowej opierają się w dużej mierze na działalności przedstawicielstw UE w terenie i ich współpra-cy z władzami krajowymi. Wraz z krajami partnerskimi określają one potrzebne działania, oceniają ich wykonalność, nadzorują realizację

oraz zapewniają monitoring i ewaluację. Obecnie delegatury unijne kierują ponad 80% operacji. Programy regionalne i horyzontalne, w przeciwieństwie do krajowych, zarządzane są bezpośrednio z centrali EuropeAid w Brukseli.

RealizacjaPomocyPomoc rozwojowa świadczona jest za pośrednictwem dwóch głównych kanałów: podejścia projektowego i wsparcia budżetowego. Podejście projektowe polega na wspieraniu konkretnych inicjatyw o wyraźnie określonych celach, budżecie i horyzoncie czasowym. Wsparcie bu-dżetowe zakłada przekazywanie środków bezpośrednio do budżetu krajowego państwa partnerskiego w oparciu o ustalone wskaźniki realizacji. W zależności od uzgodnień wsparcie budżetowe może być również skierowane do konkretnej branży, na przykład opieki zdrowot-nej czy edukacji. W obu przypadkach przyznanie pomocy w tej postaci uzależnione jest od spełnienia surowych kryteriów, w tym dotyczących rzetelnych praktyk z zakresu zarządzania finansowego.

Komisja Europejska w większym stopniu wykorzystuje mechanizm wsparcia budżetowego, jako że stwarza on możliwość poprawy sku-teczności pomocy w oparciu o systemy krajowe oraz zwiększenia po-czucia odpowiedzialności i potencjału rządów państw beneficjentów w zakresie zarządzania rozwojem. W 2008 roku pomoc w postaci wspar-cia budżetowego przyznano w 22 krajach, co stanowi 45% wszystkich zobowiązań (w 2007 roku było to 11%). Ogółem zobowiązania w za-kresie wsparcia budżetowego wzrosły o 110% z 3,9 mld euro w okre-sie 2001–2004 do 8,5 mld euro na lata 2005–2008. W ramach 10 EFR (2008–2013) około 44% przydziałów krajowych przewidzianych dla państw AKP przekazanych zostanie w postaci wsparcia budżetowego.



Świadczenie pomocy w większym wymiarze, lepiej i szybciej

W ostatnich latach Komisja Europejska zainwestowała znaczne środki i wysiłki w działania na rzecz zwiększenia wymiaru pomocy, świadcze-nia jej tam, gdzie jest najbardziej potrzebna oraz poprawy szybkości i skuteczności jej realizacji. Harmonizacja pomocy ze strategiami i pro-cedurami w krajach partnerskich oraz włączenie programów rozwojo-wych do inicjatyw lokalnych są kwestiami leżącymi u sedna europej-skiej polityki pomocowej. Te i inne kluczowe cele rozwojowe zostały określone w Europejskim Konsensusie w sprawie Rozwoju z 2005 roku, co ostatecznie doprowadziło do przyjęcia w 2007 roku unijnego ko-deksu postępowania w sprawie podziału pracy. Te dwa dokumenty wytyczają wspólną wizję państw członkowskich i Komisji w zakresie polityki rozwoju w celu zwiększenia skuteczności pomocy poprzez po-prawę systemów alokacji środków, tak by wykorzystać względne walory każdego europejskiego darczyńcy. Konsensus stanowi potwierdzenie zobowiązań określonych w Deklaracji paryskiej w sprawie skuteczności pomocy z 2005 roku, w której Unia podjęła się zwiększyć wysiłki na rzecz harmonizacji, dostosowania i lepszego zarządzania pomocą w celu osiągnięcia zamierzonych wyników.

We wrześniu 2008 roku na konferencji w Akrze, poświęconej skutecz-ności pomocy, przyjęty został tzw. Program działania z Akry, który za-wiera istotne zobowiązania polityczne ze strony darczyńców i krajów rozwijających się oraz bardzo ambitne środki służące lepszej realizacji deklaracji paryskiej.

W ramach wspólnotowego kodeksu postępowania w sprawie podziału pracy Komisja Europejska zmierza ku harmonizacji praktyk darczyńców poprzez poprawę mechanizmów współfinansowania z udziałem innych donatorów oraz delegowania współpracy. Ten drugi mechanizm ma po-stać umów o partnerstwie między Komisją i innymi darczyńcami, w któ-rych jedna ze stron upoważnia drugą do działania w jej imieniu w zakresie zarządzania środkami. W grę może wchodzić inne państwo członkowskie UE, donator bezpośredni lub organizacja międzynarodowa. Proces ten otworzył nowe możliwości zmniejszenia kosztów ogólnych w odniesieniu do zarówno darczyńców, jak i krajów partnerskich.

Pomoc dla najbardziej potrzebującychSpołeczność międzynarodowa musi lepiej reagować na potrzeby krajów znajdujących się w niestabilnej sytuacji, jeśli chce, by osoby najbiedniejsze doświadczyły dobrodziejstwa realnego rozwoju, a Mi-lenijne Cele Rozwoju zostały zrealizowane do roku 2015. Niestabilność odnosi się do słabych i niedostatecznych struktur, w przypadku których państwo nie jest w stanie lub nie chce wywiązywać się ze swoich zo-bowiązań w zakresie zapewnienia podstawowych usług, bezpieczeń-stwa i poszanowania prawa. Tego typu sytuacje stanowią szczególne wyzwanie w odniesieniu do zrównoważonego rozwoju, sprawiedliwe-go wzrostu i pokoju, prowadząc do niestabilności w danym regionie, niekontrolowanych przepływów migracyjnych, a nawet zagrożenia bezpieczeństwa światowego. Z tego względu w ostatnich latach UE i społeczność międzynarodowa podejmują starania, by wspólnie re-agować na konkretne problemy występujące w przypadku trwania lub po zakończeniu kryzysu oraz w innych newralgicznych sytuacjach, gdy w krótkim horyzoncie czasowym zachodzi konieczność zapewnienia bezpieczeństwa i pomocy doraźnej dla ludności, a jednocześnie należy stopniowo rozwijać potencjał świadczenia trwałych usług społecznych, bezpieczeństwa i sprawiedliwości.

Komisja Europejska opracowuje i podejmuje szereg interwencji z zakresu pomocy humanitarnej, bezpieczeństwa i długoterminowego rozwoju. Aby sprostać nowym wyzwaniom i zapewnić skuteczność programów nawet w najbiedniejszych krajach znajdujących się w niestabilnej lub kryzysowej sytuacji, Komisja dostosowuje swoje strategie, proces pro-gramowania i procedury do uwarunkowań lokalnych. Poprawie uległa ponadto skuteczność jej działań w sytuacjach niestabilności dzięki re-agowaniu na potrzeby przy użyciu szeregu różnych instrumentów – od wsparcia projektów po pomoc budżetową.

Komisja wykorzystuje również wartość dodaną swoich działań w kra-jach pomijanych przy rozdziale pomocy, w których działa niewielu darczyńców, i przy każdej okazji zachęca państwa członkowskie do zainteresowania się ich losem. Ponadto w coraz większym stopniu stosuje procedury współfinansowania, co pozwala na pozyskanie do-datkowych środków z państw członkowskich na rzecz krajów, które nie doświadczają dobrodziejstwa pomocy.



Realizacja w praktyce Handel i integracja regionalnaUnia Europejska jest głównym partnerem han-dlowym większości krajów AKP, a praktycznie wszystkich w Afryce Subsaharyjskiej. W 2008 roku obroty handlowe z tymi państwami wyniosły 92 mld euro. Handel z krajami AKP ma wprawdzie wciąż marginalny charakter, ale UE jest żywo zainteresowana zwiększe-niem jego roli w rozwoju gospodarczo-spo-łecznym i udzieleniem pomocy krajom AKP w uzyskaniu dostępu do otwartych rynków światowych. Szczególnym celem europejskiej strategii pomocy powiązanej z handlem jest wsparcie regionu AKP w pełnym wykorzysta-niu możliwości handlowych i maksymalizacji korzyści wynikających z reform w tym zakresie. Obejmuje to stopniowe usuwanie przeszkód dla producentów z krajów AKP, takich jak cła i bariery pozataryfowe, jak również zacieśnie-nie współpracy we wszystkich dziedzinach związanych z handlem. Pomoc oparta na handlu stała się istotnym elementem współ-pracy zewnętrznej UE, także w odniesieniu do aktualnie obowiązującej dauhańskiej agendy rozwoju WTO oraz prowadzonych negocjacji w sprawie umów o partnerstwie gospodar-

czym (Economic Partnership Agreements, EPA) z krajami AKP.

UmoWyoPaRtneRstWiegosPodaRczymUmowy o Partnerstwie Gospodarczym (Econo-mic Partnership Agreements, EPAs) mają służyć konsolidacji regionalnych inicjatyw integracyj-nych w krajach AKP oraz wspieraniu procesu stopniowego włączania tych krajów do go-spodarki światowej. Negocjacje opierają się na wspólnej decyzji UE i krajów AKP, aby zrewido-wać łączące je dotychczas stosunki handlowe, bazujące przede wszystkim na jednostronnych preferencjach handlowych dla eksportu z AKP, a także zawrzeć nowe porozumienia handlowe zgodne z zasadami WTO. Umowy EPA uwzględ-niają gospodarcze, społeczne i środowiskowe ograniczenia występujące w krajach AKP oraz stopień ich zdolności dostosowania się do no-wych warunków handlowych.

WsPieRanieintegRacjiRegionalnejHandel pomiędzy państwami członkowskimi UE stanowi ponad 60% ich całkowitej wymia-

ny handlowej, natomiast w przypadku krajów Afryki jest to zaledwie 10%. Istnieje możliwość poprawy sytuacji rynków regionalnych w kra-jach AKP w celu wspierania procesu wymiany, stymulowania wzrostu gospodarczego i two-rzenia miejsc pracy. Handel i integracja regio-nów są ze sobą powiązane, a postęp w zakresie integracji regionalnej stanowi warunek zwięk-szenia przepływów handlowych. Wsparcie UE na rzecz handlu i integracji regionalnej w kra-jach AKP skupia się na tworzeniu odpowied-niej polityki w zakresie wymiany handlowej i rozwoju sektora prywatnego. Obejmuje to bar-dziej przyjazne dla firm uregulowania prawne, uproszczenie procedur tworzenia i uruchamia-nia przedsiębiorstw w poszczególnych regio-nach, wydajną infrastrukturę gospodarczą, a także działania na rzecz tworzenia stabilnych ram prawnych oraz redukcji kosztów importu i eksportu. Wymiar regionalny dotyczy kwestii harmonizacji procesów i procedur, tak by lepiej zintegrowane rynki regionalne dawały przed-siębiorstwom z krajów AKP większy dostęp do rynków światowych.

W wielu krajach AKP eksport owoców, warzyw

i kwiatów stanowi motor wzrostu gospodarczego,

największym zaś odbiorcą jest UE. Producenci i eks-

porterzy z tych państw potrzebują aktualnych infor-

macji i wykwalifikowanych pracowników, aby utrzy-

mać się na rynku i wykorzystywać nowe możliwości.

Handel produktami ogrodniczymi może w jeszcze

większym stopniu przyczyniać się do zmniejszania

ubóstwa w krajach AKP, zwłaszcza wśród takich

grup, jak kobiety ze środowisk wiejskich, które mają

ograniczone możliwości uzyskiwania dochodów.

Dzięki projektowi PIP Unia zapewnia eksporterom

produktów ogrodniczych z krajów AKP dalszy dostęp

do rynku europejskiego w oparciu o przestrzeganie

przepisów unijnych dotyczących bezpieczeństwa

żywności, wymogów ochrony środowiska i dobrych

praktyk branżowych, a także poprzez zaspokajanie

popytu na żywność ekologiczną. Projekt pomaga

im również dostosować się do wymogów wynika-

jących z coraz liczniejszych i surowszych norm

stosowanych przez europejskie sieci handlowe.

Program PIP powstał w 2001 roku w celu ogra-

niczania stosowania pestycydów zgodnie

z wymogami obowiązującymi dla eks-

portu do Europy, ale później został

WszystKie KRAje AKP • Utrzymanie wzrostu eksportu produktów ogrodniczych do Europy

rozszerzony i obecnie obejmuje szeroki zakres norm

i przepisów unijnych.

Obecnie realizowana jest druga faza projektu PIP

(pierwsza obejmowała lata 2001–2008). Projekt

w jego obecnej postaci kładzie również szczególny

nacisk na wspieranie i szkolenie drobnych rolników

oraz grup producentów. Jednym z jego ważniej-

szych osiągnięć było podniesienie standardów bez-

pieczeństwa dla owoców i warzyw sprzedawanych

na rynkach krajów AKP.

Dzięki projektowi PIP dostawcy

z krajów AKP utrzymali swój udział

w europejskim rynku produktów

ogrodniczych. Program objął ponad

80% eksportu świeżych owoców

z tych krajów na rynki unijne.

Tytuł projektuProgram PIP – na rzecz zrównoważonego

rozwoju przemysłu krajów Afryki, Karaibów i Pacyfiku

Czas trwania Faza I 2001–2009, Faza II 2009–2014

Wkład UEFaza I 38,2 mln euro, Faza II 33 mln euro

PartnerCOLEACP (sieć producentów/eksporterów z krajów AKP,

importerów z UE i innych podmiotów)

http://www.coleacp.org/pip

przepisów unijnych dotyczących bezpieczeństwa

żywności, wymogów ochrony środowiska i dobrych

praktyk branżowych, a także poprzez zaspokajanie

popytu na żywność ekologiczną. Projekt pomaga

im również dostosować się do wymogów wynika-

jących z coraz liczniejszych i surowszych norm

stosowanych przez europejskie sieci handlowe.

Program PIP powstał w 2001 roku w celu ogra-

niczania stosowania pestycydów zgodnie

z wymogami obowiązującymi dla eks-

portu do Europy, ale później został

Dzięki projektowi PIP dostawcy

z krajów AKP utrzymali swój udział

w europejskim rynku produktów

ogrodniczych. Program objął ponad

80% eksportu świeżych owoców

z tych krajów na rynki unijne.


14 krajów będących członkami Południowoafry-

kańskiej Wspólnoty Rozwoju zainteresowanych

jest pozyskaniem inwestycji służących rozbudowie

i modernizacji sektora produkcyjnego. Państwa te

potrzebują znacznego wzrostu inwestycji – zarówno

wewnątrzregionalnych, jak też zewnętrznych

– w celu pobudzenia wzrostu gospo-

darczego i zmniejszenia ubóstwa.

Program wspierania inwestycji

UE-SADC (ESIPP) został opra-

cowany z myślą o ułatwie-

niu i uproszczeniu procedur

inwestycyjnych.

Program koncentruje się na

pięciu kluczowych sektorach

gospodarek regionalnych: ma-

teriałów budowlanych i budownic-

twa, produkcji części, turystyki, górnic-

twa i przemysłu rolnego. Ma on do spełnienia dwa

główne zadania: po pierwsze, wzmocnić potencjał

i rolę organizacji pośredniczących (pomiędzy po-

tencjalnymi partnerami inwestycyjnymi) w krajach

AfRyKA PołudnioWA • Wspieranie partnerstwa inwestycyjnego

SADC, a po drugie, zapewnić bezpośrednie wsparcie

dla firm z tych krajów poprzez organizowanie imprez

i kontaktowanie ich z potencjalnymi inwestorami

z regionu lub Europy.

W ramach ESIPP zorganizowano jedno większe

spotkanie partnerów i szereg warsz-

tatów poświęconych każdemu

z pięciu sektorów objętych

programem. Imprezy te

miały miejsce w różnych

krajach SADC. Ostatnie

spotkanie partnerskie – dla

sektora przemysłu rolnego

– odbyło się w Tanzanii

w maju 2008 roku. Wzięło

w nim udział 400 uczestników

i 60 pośredników z krajów SADC,

Afryki Wschodniej i Zachodniej oraz UE,

którym 128 firm z regionu SADC zaprezentowało

swoje możliwości inwestycyjne. Odbyło się także

ponad 1400 bezpośrednich spotkań biznesowych,

a potencjalni partnerzy podpisali 169 listów inten-

cyjnych.

Tytuł projektuProgram wspierania inwestycji UE-SADC

Czas trwania2002–2008

Finansowanie UE18,3 mln euro

PartnerzyPołudniowoafrykańska Wspólnota

Rozwoju (SADC)

Do czasu zakończenia projektu w czerwcu 2008 roku:

• przygotowano we współpracy ze Stowarzyszeniem

Izb Handlowo-Przemysłowych Krajów SADC (ASC-

CI) podręcznik dla mikro, małych i średnich przed-

siębiorstw na temat tego, jak rozpocząć i prowadzić

małą firmę w regionie Afryki Południowej,

• ESIPP przyczynił się do utworzenia forum handlo-

wego UE-Afryka Południowa (BTFES), które służy za-

chęcaniu przedsiębiorstw do udziału w rozwijaniu

stosunków handlowych między Unią Europejską

i krajami SADC.


Środowisko naturalneDegradacja środowiska naturalnego stanowi poważne zagrożenie dla krajów rozwijających się. Ludzie ubodzy z obszarów wiejskich są szczególnie uzależnieni od zasobów natural-nych jako źródeł utrzymania, a zarazem naj-bardziej narażeni na skutki katastrof ekologicz-nych spowodowanych przez zmiany klimatu, zniszczenie ekosystemów, zanieczyszczenie środowiska i wyczerpywanie się dóbr natury. Ochrona środowiska naturalnego pomaga stymulować długoterminowy rozwój gospo-darczy i społeczny, a zatem jest kluczowym elementem procesu trwałego zmniejszania ubóstwa i zrównoważonego rozwoju w kra-jach AKP. Europejski Konsensus w sprawie Roz-woju kładzie nacisk na znaczenie zrównoważo-

nego zarządzania zasobami naturalnymi i ich ochronę, co pozwala nie tylko zabezpieczyć źródła utrzymania, ale także chronić i rozwi-jać miejsca pracy, życie na obszarach wiejskich oraz ekologiczne towary i usługi.

Umowa o partnerstwie pomiędzy AKP i UE uwzględnia zrównoważony rozwój środowi-ska na wszystkich płaszczyznach współpracy na rzecz rozwoju. Czyni to za pomocą środków naprawczych dotyczących określonych pro-blemów ekologicznych, jak również działań krzyżowych powiązanych z innymi obszarami politycznymi, na przykład polegających na budowie i wzmocnieniu potencjału naukowo-technicznego wszystkich zainteresowanych

stron (rządów, instytucji, organizacji społecz-nych itp.). Konkretne inicjatywy unijne w kra-jach AKP obejmują działania w zakresie zrów-noważonego rozwoju, zmian klimatycznych, różnorodności biologicznej, pustynnienia, lasów i zarządzania nimi, zasobów morskich, odpadów i produktów chemicznych. Służą one również propagowaniu rozwoju energii od-nawialnej, w szczególności poprzez wsparcie instytucjonalne i pomoc techniczną, tworze-nie sprzyjających inwestycjom ram prawnych i administracyjnych oraz zachęcanie do współ-pracy regionalnej.

©FAO/G. Napolitano

woju kładzie nacisk na znaczenie zrównoważo technicznego wszystkich zainteresowanych


Afryka Środkowa jest drugim największym po dorze-

czu Amazonki obszarem lasów tropikalnych. Region

ten może stać się prawdziwym motorem rozwoju

pod warunkiem jego racjonalnej eksploatacji. Wystę-

pujące tu niezrównane bogactwo biologiczne po-

zostaje w dużej mierze niewykorzystane.

Łącząc dwie zasady: ochronę

i rozwój, program ECOFAC

stanowi wyraz zaanga-

żowania UE w ochronę

i racjonalne wykorzysta-

nie ekosystemów leśnych

Afryki Środkowej.

Są one zagrożone zjawi-

skiem wylesiania wskutek nie-

legalnych wyrębów. Problemem

z punktu widzenia bioróżnorodności

jest handel mięsem z buszu, który stwarza

ryzyko wymarcia niektórych gatunków dzikich

zwierząt. Ochrona lasów tropikalnych w Afryce ma

kluczowe znaczenie dla rozwoju gospodarczego

i społecznego około 65 mln ludzi.

Obecna edycja programu, ECOFAC IV, realizowana

jest w latach 2006–2010 przy pełnym udziale miej-

scowej ludności. Uczestniczy w niej siedem krajów:

Kamerun, Republika Środkowoafrykańska, Gwinea

Równikowa, Gabon, Wyspy Świętego Tomasza i Ksią-

żęca, Kongo i Demokratyczna Republika

Konga.

Lasy tropikalne zajmują po-

nad 1,62 mln km2 ich te-

rytorium, z czego łącznie

180 tys. km2 znalazło się

– w dużej mierze dzię-

ki ECOFAC – w strefach

ochrony. Zastosowane

w ramach programu podej-

ście regionalne doprowadziło

do utworzenia sieci obszarów

chronionych w Afryce Centralnej.

ECOFAC stwarza miejscowej ludności możliwości

zarobkowe stanowiące alternatywę dla polowań,

co obejmuje rozwój ekoturystyki jako źródła utrzy-

mania oraz szkolenia w zakresie stolarstwa, wyrobu

cegieł, nowych technik rolniczych i sposobów wy-

korzystania zasobów leśnych.

ECOFAC przyczynia się do realizacji unijnego planu

działania na rzecz egzekwowania prawa, zarządza-

nia i handlu w dziedzinie leśnictwa (FLEGT) poprzez

prowadzenie współpracy z krajami produkującymi

drewno w zwalczaniu zjawiska wylesiania i nielegal-

nych wyrębów. Wraz z UNESCO i rządem francuskim

wspiera ponadto projekt mający na celu podniesie-

nie wśród mieszkańców terenów leśnych, zwłaszcza

młodzieży, świadomości potrzeby ochrony zagrożo-

nych wymarciem dużych małp człekokształtnych.

AfRyKA ŚRodKoWA • Ochrona lasów tropikalnych i zarządzanie nimi

Tytuł projektuOchrona i racjonalne

wykorzystywanie ekosystemów leśnych w Afryce Środkowej (ECOFAC)


Wkład UE38,2 mln euro

PartnerzyInstytucje krajowe z siedmiu państw

uczestniczących w projekcie


infRastRUktURaitRansPoRtInfrastruktura i transport są głównymi mo-torami rozwoju, zapewniając dostęp do pracy, służby zdrowia, edukacji oraz innych funkcji społecznych mających istotne zna-czenie dla bezpieczeństwa i dobrostanu mieszkańców miast i wsi. Koszty transportu muszą być ograniczone do minimum, jeśli chce się osiągnąć wzrost gospodarczo-spo-

łeczny oraz rozwijać handel i integrację na poziomie regionalnym. Tymczasem stan transportu wciąż jest przeszkodą na drodze ku rozwojowi w wielu krajach AKP, zwłasz-cza mniej rozwiniętych. Aby sprzyjać rozwo-jowi, transport musi być bezpieczny, tani, wydajny i zrównoważony oraz mieć mini-malny wpływ na środowisko. Wsparcie UE na rzecz infrastruktury transportowej zajmuje

czołowe miejsce w programie współpracy rozwojowej z krajami AKP. W latach 1995–2006 Komisja przekazała prawie 6,5 mld euro na projekty transportowe, a region AKP otrzymał około 80% przyznanych środków. Pomoc ta została w większości przezna-czona na poprawę transportu drogowe-go w celu zmniejszenia kosztów podróży i podniesienia jakości usług.

AfRyKA subsAHARyjsKA • Zabezpieczenie istotnych inwestycji infrastrukturalnych

infrastruktura, komunikacja i transport

Wydajna infrastruktura, zwłaszcza w zakresie trans-

portu, energetyki, komunikacji i wody, ma zasad-

nicze znaczenie dla zrównoważonego rozwoju,

wzrostu gospodarczego i zmniejszenia ubóstwa

w Afryce. Potrzeby inwestycyjne w zakresie popra-

wy infrastruktury w Afryce Subsaharyjskiej szacuje

się na 60 mld euro rocznie w latach 2010–2015.

UE utworzyła w 2007 roku fundusz powierniczy na

rzecz infrastruktury w Afryce w celu zwiększenia

unijnych i międzynarodowych inwestycji w rozwój

infrastruktury i łączności regionalnej we współpracy

z innymi podmiotami oraz w połączeniu z innymi

inicjatywami i instrumentami, a także na zasadzie

odpowiedzialności samych krajów afrykańskich.

Do końca 2009 roku z funduszu przy-

znano ponad 96 mln euro dotacji

dla 19 kluczowych projektów

infrastrukturalnych, a dalsze

26 mln euro zarezerwo-

wano dla dwóch innych

projektów. Oczekuje

się, że środki te zosta-

ną powiększone o na-

wet 1,5 mld euro kre-

dytów z europejskich

lub międzynarodowych

instytucji finansowych

oraz sektora prywatnego.

Każde euro dotacji powinno przełożyć się na około

14 euro inwestycji. Finansowanie może przybierać

różne formy: dotacji na spłatę odsetek, pomocy

technicznej, dotacji bezpośrednich

i składek ubezpieczeniowych.

Fundusz powierniczy pro-

wadzony jest przez unij-

no-afrykański komitet

sterujący, stanowiąc

kluczowy instru-

ment partnerstwa

UE i Afryki na rzecz

infrastruktury.

Fundusz łączy dotacje

Komisji Europejskiej

i 12 państw członkowskich

Tytuł projektuFundusz powierniczy UE na rzecz

infrastruktury w Afryce

Czas trwania2007 – obecnie

Wkład UE308,7 mln euro (2007–2009)

Partnerzy12 państw członkowskich UE, Europejski Bank Inwestycyjny,

unijne agencje rozwoju, banki/instytucje finansowe, Afrykański Bank Rozwoju

www.eu-africa-infrastructure-tf.net


Środki z funduszu mogą być przyznawane na reali-

zację projektów w czterech sektorach infrastruktural-

nych, czyli energii, transportu, gospodarki wodnej i te-

lekomunikacji. Przykładami finansowanych działań są:

• elektrownie wodne (np. Felou w Afryce Zachodniej),

• elektroenergetyczne połączenia międzysystemo-

we (np. Benin–Togo, Namibia–Zambia),

• drogi, linie kolejowe, lotniska i porty (np. Beira–

Walvis Bay, Pointe Noire–Port Louis, Kenia–Mię-

dzynarodowy Port Lotniczy im. Jomo Kenyatta,

Zambia–Great Eastern Road),

UE z możliwością uzyskiwania pożyczek z Europej-

skiego Banku Inwestycyjnego (EBI) oraz unijnych

banków lub agencji zapewniających finansowanie

rozwoju. Afrykański Bank Rozwoju bierze udział w

dyskusjach funduszu powierniczego dotyczących

opracowywania i oceny projektów. Po przekazaniu

w 2009 roku przez Komisję Europejską i Wielką Bry-

tanię dodatkowych środków, a także po podjęciu

pierwszego zobowiązania przez Finlandię, łączny

stan funduszu wynosi obecnie 372,7 mln euro.

CzAd • Nowe drogi mogą prowadzić do nowych klientów

• Podwodny System Wschodnioafrykański (East

African Submarine Cable System, EASSy) – łącza

światłowodowe, dzięki którym kraje Afryki Po-

łudniowej i Wschodniej zostały przyłączone do

międzynarodowej sieci telekomunikacji,

• wstępne badania w ramach przygotowań do

budowy elektrowni wodnych w Sambagalou

i Gouinie w Afryce Zachodniej oraz Ruzizi i Gibe

w Afryce Środkowej i Wschodniej.

Tytuł projektuWsparcie dla polityki transportowej:

utrzymanie dróg i szlaków gospodarczych


Wkład UE84 mln euro

PartnerCzadyjskie Ministerstwo Infrastruktury

i Transportu

Czad, choć jest krajem prawie dwukrotnie większym

od Francji, w 2005 roku miał zaledwie 667 kilome-

trów dróg asfaltowych klasy międzynarodowej.

Łączna ich długość zwiększyła się do

1090 kilometrów do końca 2009

roku i nadal rośnie, częściowo

dzięki wsparciu unijnemu.

UE sfinansowała transgra-

niczną drogę asfaltową

łączącą miasto Moundou

na gęsto zaludnionym

i produktywnym południu

kraju z Ngaoundere w Ka-

merunie, obecnie zaś poma-

ga w rozszerzeniu stałej sieci

drogowej w kierunku południowo-

wschodnim. Projekt poprawia stan sieci

utwardzonych dróg w Czadzie i zmniejsza jego izo-

lację wynikającą z braku dostępu do morza, w szcze-

gólności poprzez skrócenie czasu podróży do Duali,

najbliższego portu znajdującego się w Kamerunie.

Służyć on będzie stymulowaniu zrównoważonego

rozwoju gospodarczego, tym samym przyczyniając

się do zmniejszenia poziomu ubóstwa. UE wcześniej

sfinansowała zakończoną w 2005 roku budowę

części autostrady między Ndżameną

i Moundou (Ere–Kelo–Moundou,

148 km).

390-kilometrowa droga łą-

cząca miasto Ngaoundere,

będące punktem końco-

wym linii kolejowej z Douali,

z Moundou, drugim co do

wielkości ośrodkiem w Cza-

dzie, została otwarta w 2007

roku. Projekt ten był największą

unijną inwestycją drogową w Afryce.

Jej ukończenie zbiegło się z rozpoczęciem

w grudniu 2009 roku budowy utwardzonej drogi

między Moundou i Koumrą (190 km). UE pokryła

79% kosztów inwestycji, a resztę środków zapewnił

rząd Czadu.

Zakończenie budowy drogi Moundou–Koumra

przyczyniło się do pobudzenia działalności gospo-

darczej, czego skutkiem było na przykład utworzenie

sześciu nowych biur podróży oferujących regularne

połączenia z tych leżących na południu kraju miast

z Ndżameną. Zaistniały warunki do ekspansji prze-

mysłu, a w miarę poszerzania sieci drogowej w do-

tychczas izolowanych regionach rolniczych wzrasta

także potencjał rozwoju eksportu rolnego.

W celu uzupełnienia działań z zakresu budownic-

twa UE sfinansowała kilka projektów ochrony śro-

dowiska, przekazując środki trzem organizacjom

pozarządowym, działającym wzdłuż trasy robót

i zajmującym się kwestiami bezpieczeństwa ruchu

drogowego, zwalczania zjawiska wylesiania i zmniej-

szenia rozprzestrzeniania się chorób przenoszonych

drogą płciową oraz HIV/AIDS.

Prowadzony obecnie projekt unijny przewiduje

również wsparcie instytucjonalne Ministerstwa In-

frastruktury i Transportu oraz prywatnego sektora

transportowego, zwłaszcza w zakresie utrzymania

dróg. Zdolność rządu czadyjskiego do zarządzania

siecią dróg i przeciwdziałania zjawisku przeciążenia

pojazdów ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia

długoterminowej trwałości inwestycji drogowych.


technologieinfoRmacyjneikomUnikacyjnePrzewiduje się, że technologie informacyjne i komunikacyjne (TIK) będą kolejnym kluczo-wym czynnikiem rozwoju krajów AKP, przy-czyniając się do zwiększenia konkurencyjności przedsiębiorstw. Szybki, pozytywny rozwój tych technologii w krajach AKP będzie jednak wymagać zaangażowania i inwestycji ze strony sektora prywatnego. Komisja Europejska po-maga realizować szereg projektów w sektorze

TIK za pośrednictwem partnerstw publiczno-prywatnych, przy czym skala finansowania jest stosunkowo niewielka. Głównym priorytetem unijnym w tym sektorze jest propagowanie re-form prawnych i budowy potencjału administra-cyjnego w celu zapewnienia firmom prywatnym równego i sprawiedliwego dostępu do rynków konkurencyjnych. UE zachęca rządy krajów AKP do wspierania sektora TIK poprzez budowanie potencjału instytucjonalnego i tworzenie odpo-wiednich bodźców, np. ulg podatkowych. Unia

Tytuł projektuWsparcie dla Karaibskiej Sieci Wiedzy i Nauki

Czas trwania Faza I 2007–2009, Faza II 2009–2012

Wkład UEFaza I 2 mln euro, Faza II 10 mln euro

PartnerzyKaraibski Bank Rozwoju, Międzyamerykański Bank Rozwo-

ju, Organizacja Państw Amerykańskich, rządy krajów CARICOM, Program ONZ ds. Rozwoju (UNDP),

Kanadyjska Agencja Pomocy

http://www.ckln.org

wysokiego poziomu umiejętności czytania i pisania,

a także kompetencji technicznych wśród ludności,

w szczególności w zakresie technologii informacyj-

no-komunikacyjnych oraz usług interne-

towych.

W celu sprostania tym

wyzwaniom powołano

do życia, przy wsparciu

europejskim, Karaibską

Sieć Wiedzy i Nauki (Ca-

ribbean Knowledge and

Learning Network, CKLN).

Na pierwszym etapie,

w latach 2007–2009, UE po-

magała jej w tworzeniu struk-

tur instytucjonalnych i narzędzi

służących potrzebom członków sieci

oraz umożliwiających w niej udział karaib-

skim uczelniom wyższym.

Małe państwa karaibskie stoją

w obliczu poważnych wyzwań

dla konkurencyjności, wyni-

kających z globalizacji, roz-

woju gospodarki opartej

na wiedzy oraz rewolucji

informacyjno-komuni-

kacyjnej. Ich gospodar-

ka opiera się głównie

na rolnictwie, turystyce

i usługach finansowych

wymagających ograniczo-

nego potencjału ludzkiego

i finansowego. W przyszłości kon-

kurencyjność zależeć będzie od rozsze-

rzenia działalności o sektor usług w wymiarze re-

gionalnym i międzynarodowym oraz wykształcenia

KARAiby • Jak pozostać konkurencyjnym w dobie cyfrowej

W praktycznym wymiarze oznaczało to:

• poprawę skuteczności i znaczenia uczelni oraz mi-

nisterstw poprzez udzielanie pomocy technicznej

w zakresie planowania, zarządzania finansowego

i zasobów ludzkich,

• stworzenie trwałej sieci wiedzy i nauki,

• stworzenie potencjału koniecznego do realizacji

regionalnych programów edukacji i kształcenia

na odległość.

Kluczem było szkolenie i pomoc techniczna dla po-

nad stu uczelni rozrzuconych na dużym obszarze

i znajdujących się na różnych etapach rozwoju. Nale-

żało przygotować CKLN i jej członków do wdrożenia

sieci pod względem wykwalifikowanych zasobów

ludzkich, planowania strategicznego i operacyjnego

oraz zarządzania finansowego.

Po zakończeniu pierwszej fazy UE finansuje tzw.

etap CKLN II, obejmujący opracowanie biznesplanu

i studium wykonalności dla sieci. Zapewnia również

środki na zakup sprzętu i dzierżawy łączy transmisji

cyfrowej. CKNL będzie docelowo połączona z sie-

ciami edukacyjnymi w Ameryce Łacińskiej, Europie

i na całym świecie.

pragnie również, by kraje AKP działały na rzecz bardziej efektywnego transferu technologii i wiedzy w skali globalnej, na przykład poprzez uelastycznienie systemu praw własności inte-lektualnej oraz zawieranie międzynarodowych umów partnerskich.


WodaWoda jest niezbędna do życia i rozwoju czło-wieka. Tymczasem ponad 300 milionów ludzi w Afryce wciąż nie ma dostępu do czystej wody i podstawowej infrastruktury sanitarnej, co stanowi jedną z głównych przyczyn chorób

Poziom bezpiecznego zaopatrzenia w wodę i nale-

żytej infrastruktury sanitarnej w gminie wiejskiej Co-

ubalan w południowym regionie Casamance należał

niegdyś do najniższych w Senegalu: zaledwie 20%

ludności miało dostęp do bezpiecznej wody pitnej.

Współfinansowany w ramach Funduszu Wodnego

AKP-UE projekt zapewnia stały dostęp do bezpiecznej

wody pitnej i podstawowych urządzeń sanitarnych 17

tysiącom osób w 13 wsiach gminy Coubalan. Projekt

obejmuje obszar o wielkości 200 km2. Coubalan jest

pierwszą gminą wiejską w Senegalu, która posiada

zarówno zaopatrzenie w wodę, jak i dostęp do infra-

struktury sanitarnej na całym swoim obszarze. Zasoby

wodne są zarządzane lokalnie przez gminę w oparciu

o struktury zdecentralizowanej administracji.

Budżet Funduszu Wodnego wynosił 497 mln euro na

lata 2004–2009, a w okresie 2009–2013 jest to 200

mln euro.

i zgonów. W niektórych krajach AKP zasoby wody, już i tak ograniczone, są narażone na duże wahania sezonowe oraz skutki cyklicznie nawracających susz i powodzi. Coraz bardziej negatywny wpływ mają także zmiany klimatu. Komisja Europejska reaguje na te wyzwania

ukierunkowanymi działaniami w ramach kra-jowych i regionalnych programów współpracy z państwami AKP, a także konkretnymi instru-mentami politycznymi, takimi jak Fundusz Wodny AKP-UE czy europejska inicjatywa na rzecz wody.

Efekty projektu są następujące:

• podłączenie trzech systemów hydraulicznych do pię-

ciu studni, co zapewniło odpowiednią ilość wody o

jakości zdatnej do picia,

• budowa 923 latryn w 13 wsiach na terenie całej

gminy Coubalan,

• podłączenie 1200 domów do sieci

wodociągowej,

• przeprowadzenie dwóch

kampanii na temat

higieny sanitarnej

w wybranych wio-

skach i szkołach,

• oddanie zasobów

wodnych pod za-

rząd gminy przy

udziale miejscowej

ludności.

Tytuł projektuWoda pitna i infrastruktura sanitarna

w gminie wiejskiej Coubalan


Wkład UE931 388 euro (67% ogólnej kwoty)

PartnerzyACRA – Associazione di Cooperazione Rurale in Africa e America

Latina (Włochy), lokalne organizacje społeczne pod przewodnictwem Rady Wiejskiej Coubalan (Senegal)

http://ec.europa.eu/europeaid/water-facility

senegAl • Bezpieczna woda pitna i poprawa warunków sanitarnych

w gminie wiejskiej Coubalan

Woda i energia

Projekt jest inicjatywą z zakresu społeczeństwa oby-

watelskiego, prowadzoną przez włoską organizację

pozarządową we współpracy z gminą wiejską Co-

ubalan. Udział w nim ma również szereg innych

partnerów, w tym francuskie Minister-

stwo Spraw Zagranicznych i Eu-

ropejskich, francuskie miasto

Cherbourg-Octeville, Rada

Regionu Dolnej Nor-

mandii, Agencja Wodna

Seine-Normandie i se-

negalskie przedsiębior-

stwo wodne (Hydraulic

Services).


eneRgiaOgraniczona dostępność niezawodnych usług energetycznych jest cechą ubóstwa, a pań-stwa AKP nie są wyjątkiem w tym względzie. W niektórych krajach dostęp do stabilnych i nowoczesnych usług energetycznych wynosi zaledwie 10% na obszarach wiejskich. Ponadto nadmierne uzależnienie od tradycyjnych paliw z biomasy, takich jak węgiel i drewno, prowa-

Odosobnione i stosun-

kowo niewielkie kraje

wyspiarskie regionu

Pacyfiku produkują

energię elektryczną

w większości z importo-

wanych paliw kopalnych.

Ten sposób pozyskiwania

prądu jest często niewydajny,

ale istnieje możliwość rozwijania

alternatywnych źródeł energii. Kraje

AKP z regionu Pacyfiku dysponują zazwyczaj dużą ilo-

ścią słońca, jednak uzyskanie energii użytkowej z tego

źródła nie jest łatwe. Było to zadanie, jakiego podjęto

się w pięciu krajach wyspiarskich w ramach finansowa-

nego z 9 Europejskiego Funduszu Rozwoju programu o

nazwie REP-5. Krajami tymi są: Sfederowane Stany Mi-

kronezji, Nauru, Niue, Palau i Republika Wysp Marshalla.

W ramach REP-5 realizowany jest szereg projektów

z zakresu źródeł odnawialnych i efektywności ener-

getycznej, które służą zmniejszeniu stopnia zależności

pięciu uczestniczących w nich krajów od importowa-

nych paliw kopalnych i zwiększeniu dostępności energii

elektrycznej dla mieszkańców najodleglejszych wysp.

Region PACyfiKu • Energia słoneczna dla odległych wysp

Tytuł projektuWsparcie dla sektora energetycznego pięciu krajów wyspiarskich AKP z regionu Pacyfiku


Wkład UE 12,39 mln euro

PartnerzyMiędzynarodowe konsorcjum: IT Power (Wielka Bryta-

nia) – lider, Transenergie i Ademe (Francja)

http://www.rep5.eu

Przeszkodami, z jakimi należało się zmie-

rzyć, były transport paneli słonecz-

nych i ciężkich akumulatorów

oraz ich zainstalowanie na

odległych wyspach, jak

również szkolenie obsługi

każdej instalacji w zakre-

sie podstawowych zasad

konserwacji i serwisowa-

nia. Urządzenia musiały

mieć solidną konstrukcję,

jako że instalowano je na ma-

łych atolach w pobliżu Oceanu

Spokojnego, gdzie były narażone

na korozję wskutek wysokiego zasolenia.

Poza dostawą energii ze źródeł odnawialnych do sieci

elektroenergetycznych projekt zapewnia zaopatrzenie

dzi do degradacji środowiska naturalnego ze względu na wylesianie i niewłaściwe wyko-rzystywanie zasobów naturalnych. Nigdzie nie udało się znacznie ograniczyć ubóstwa bez zaspokojenia rosnącego zapotrzebowania na wydajne źródła energii. Z tego względu należy koniecznie poprawić dostęp do zrównoważo-nych i odnawialnych technologii energetycz-nych, a także propagować ich wykorzystanie

w krajach AKP w celu wspierania niezawod-nych i przystępnych cenowo usług energe-tycznych dla społeczności zarówno miejskich, jak i wiejskich. UE wspiera ten cel poprzez różne działania i inicjatywy, przede wszystkim Fundusz Energetyczny AKP-UE oraz Inicjatywę Energetyczną UE na rzecz Zwalczania Ubóstwa i Zrównoważonego Rozwoju.

w prąd gospodarstw domowych i budynków użytecz-

ności publicznej, w tym szkół i ambulatoriów. Zainstalo-

wano ponadto liczniki przedpłatowe, wydajne kuchenki

gazowe i słoneczne podgrzewacze wody. Projektowi

towarzyszyła kampania uświadamiająca miejscowej

ludności konieczność oszczędzania energii i ucząca

wydajnego korzystania z nowych systemów. Kontakty

te doprowadziły ponadto do zwiększenia poziomu za-

angażowania społeczności lokalnej w projekt i poczucia

odpowiedzialności za jego realizację.

Po udanej realizacji REP-5 projekt będzie kontynuowany

w ramach 10 EFR z udziałem tych samych pięciu krajów,

do których ponadto dołączą Kiribati i Tonga.

Za realizację REP-5 odpowiadał Sekretariat Forum Wysp

Pacyfiku z siedzibą na Fidżi.


Rolnictwo i rozwój obszarów wiejskich od-grywają kluczową rolę w zmniejszaniu ubó-stwa i pobudzaniu wzrostu gospodarczego w państwach AKP. Rolnictwo, hodowla zwie-rząt, leśnictwo i rybołówstwo stanowią bazę ekonomiczną dla większości mieszkańców tych krajów, jak również są głównym źródłem zatrud-nienia oraz surowców dla przemysłu i eksportu, tym samym wnosząc istotny wkład w produkt krajowy brutto (PKB). Ze względu na często niski poziom dywersyfikacji i niewielki wybór produktów eksportowych rolnictwo w krajach

belize • Ubóstwo wsi największą barierą rozwoju

Ubóstwo obszarów wiejskich w Belize

wynika nie tylko z zacofania go-

spodarczego, ale i z szerszych

przyczyn strukturalnych,

takich jak niedostatki

w zakresie infrastruktury,

transportu, dostępu do

służby zdrowia czy wody

pitnej oraz niski poziom

umiejętności ludzkich.

Czynniki te stanowią prze-

szkodę wykluczającą obszary

wiejskie z konstruktywnej dzia-

łalności gospodarczej.

Z tego właśnie względu pomoc unijna

skupia się na programie rozwoju ob-

szarów wiejskich w Belize (BRDP),

który służy wzmocnieniu po-

zycji ubogich mieszkańców

wsi i inwestowaniu w ich

rozwój w celu tworzenia

zasobności oraz elimino-

wania ubóstwa.

Program jest zatem zgodny

z oddolnym, opartym na za-

sadzie uczestnictwa i decentra-

lizacji podejściem w zakresie wspie-

rania gmin i okręgów w opracowywaniu

Tytuł projektuProgram rozwoju obszarów wiejskich

w Belize



PartnerzyMinisterstwo Rozwoju Gospodarczego, lokalne

władze i organizacje pozarządowe

http://www.brdp.org

strategii oraz wyborze projektów i przedsiębiorstw,

które należy wspomóc. W tradycyjnym rolnictwie

poprawy wymagają wydajność i konkurencyjność.

Społeczności wiejskie muszą ponadto podejmować

przynoszącą dochody działalność pozarolniczą.

Oczekuje się, że BRDP przyniesie następujące efekty

długoterminowe:

• stworzenie bardziej efektywnego, wydajnego

i konkurencyjnego sektora rolnego oraz ułatwie-

rozwijających się jest szczególnie wrażliwe na zmiany w przepływach handlowych. Jednak jako źródło pożywienia i utrzymania dla ludzi ubogich pełni ono ważną rolę z punktu widze-nia bezpieczeństwa żywności, dostępności usług społecznych oraz ochrony ekosystemów i różnorodności biologicznej. UE działa na róż-nych szczeblach w celu wspierania rolnictwa i rozwoju obszarów wiejskich w krajach AKP. Na przykład w wymiarze kontynentalnym Unia proponuje współpracę z Unią Afrykańską sku-pioną na budowaniu potencjału i wzmocnie-

niu instytucjonalnym organizacji regionalnych w Afryce. Będzie to uzupełnieniem krajowych programów współpracy, służąc stymulowaniu rozwoju rolnictwa w szerszym zakresie. UE pomaga również krajom AKP uzależnionym od eksportu towarów, takich jak kawa, cukier, kakao czy bawełna, w podnoszeniu zysków pro-ducentów i ograniczeniu wahań dochodów na poziomie zarówno makroekonomicznym, jak i produkcyjnym.

Rolnictwo i rozwój obszarów wiejskich©FAO/G. Napolitano


Tytuł projektuWsparcie programu na rzecz skutecznego

systemu zabezpieczającego

Czas trwaniaFaza I 2005–2009


PartnerzyRząd Etiopii, Bank Światowy, WFP, USAID, CIDA,

Irlandia, Szwecja, Holandia i Wielka Brytania

Nawracające w ostatnich latach wstrząsy klimatycz-

ne – susze i powodzie – doprowadziły dużą część

ludności Etiopii na skraj ubóstwa. Wiele osób mu-

siało wyprzedać majątek, aby przetrwać, na stałe

uzależniając się od dostaw pomocy żywnościowej.

Aby zaradzić zapotrzebowaniu na masową pomoc

humanitarną, rząd Etiopii we współ-

pracy z partnerami działającymi

na rzecz rozwoju stworzył

alternatywne rozwiązanie,

mające stanowić odpo-

wiedź na chroniczny

brak bezpieczeństwa

żywnościowego: pro-

gram na rzecz skutecz-

nego systemu zabez-

pieczającego (PSNP). Jest

to flagowy projekt między-

narodowy, który ma na celu

lepsze reagowanie na potrzeby

gospodarstw domowych cierpiących

niedobory żywności. Opiera się on na opłacalnych

inwestycjach, które stanowią źródło dochodów, na-

pędzają wzrost gospodarczy na obszarach wiejskich

i służą naprawie szkód w środowisku naturalnym.

Finansowanie robót publicznych zapewnia miejsca

pracy i środki pieniężne dla ludzi w potrzebie, co

pozwala rodzinom kupować żywność, odtworzyć

majątek i zacząć ponownie zarabiać na życie.

Społeczności objęte programem czerpią również

korzyści z robót publicznych, w ramach których po-

wstają szkoły, ośrodki zdrowia i ujęcia wody pitnej

oraz podejmowane są działania na rzecz ochrony

gleby. Ci, którzy nie mogą brać udziału w tych

projektach, na przykład osoby starsze i szczególnej

troski, kobiety ciężarne czy osoby niepełnosprawne,

otrzymują pomoc w formie pieniężnej.

Program na rzecz skutecznego systemu zabezpiecza-

jącego kosztuje 220 mln euro rocznie i jest finanso-

wany przez dziewięciu darczyńców, w tym UE i cztery

państwa członkowskie. Odpowiada on na potrzeby

około 10% ludności Etiopii, czyli 7,5 mln

osób. Środki unijne gromadzone

są w funduszu powierniczym

zarządzanym przez Bank

Światowy.

Przekazywane środki

służą do finansowania

co roku tysięcy projek-

tów robót publicznych

ujętych w lokalnych pla-

nach rozwoju. Wsparto roz-

wój rynkowy poprzez zastrzyki

gotówki dla gospodarki krajowej

oraz wzmocniono potencjał instytucjo-

nalny w zakresie zarządzania PSNP. Pełną odpowie-

dzialność za program ponosi rząd, a kierowanie jego

realizacją odbywa się na poziomie lokalnym.

Aby pomóc uporać się ze skutkami suszy i wzrostu

cen żywności w latach 2008–2009, UE przekazała na

program dodatkowo 20,23 mln euro poza 98 mln euro

przeznaczonymi na jego realizację w latach 2005–2007.

Ponadto Unia przyznała w ramach instrumentu żyw-

nościowego 20 mln euro na ochronę beneficjentów

programu przed skutkami wzrostu cen żywności.

Dalsze 100 mln euro przewidziano na lata 2008–2013.

etioPiA • Poprawa bezpieczeństwa żywności

w ramach skutecznego systemu zabezpieczającego

nie działalności pozarolniczej i zachęcenie do jej

prowadzenia: celem jest wsparcie utworzenia

75–125 wiejskich przedsiębiorstw produkcyjnych

oraz 300–600 mikroprojektów,

• poprawa podstawowych usług dla ludności wiej-

skiej: celem jest zapewnienie 115 tysiącom miesz-

kańców obszarów wiejskich dostępu do 100–200

nowych inwestycji infrastrukturalnych objętych

pomocą w ramach BRDP,

• wzmocnienie otoczenia politycznego i instytucjonal-

nego, w którym funkcjonują producenci rolni, han-

dlowcy, przetwórcy, organizacje i społeczności lokalne.

Celem jest, by 10% rodzin wiejskich w kraju od-

czuło dobroczynne skutki realizacji BRDP, a kobiety

i młodzież stanowiły co najmniej 30% beneficjen-

tów. Przekłada się to na pomoc dla około 60 wsi

(w całym kraju jest ich 192).


Program dotyczący towarów rolnych we wszystkich

krajach AKP (AAACP) opiera się na uznaniu istnie-

nia zależności pomiędzy handlem i ograniczaniem

ubóstwa. Jego celem jest zwalczanie biedy przy

jednoczesnej poprawie i stabilizacji

dochodów oraz warunków ży-

cia producentów towarów

rolnych w krajach AKP.

Jedną trzecią jego wy-

noszącego 45 mln

euro budżetu prze-

znaczono na sektor

bawełny.

Program rozpoczął

się we wrześniu

2007 roku i ma być

prowadzony do grudnia

2011 roku. Dotychczasowe

osiągnięcia AAACP obejmują:

• opracowanie 15 strategii sektorowych,

• szereg warsztatów propagujących powiązania mię-

dzy rolnikami i nabywcami w krajach AKP,

• upowszechnienie dobrych praktyk rolniczych,

zwłaszcza w Afryce Zachodniej, dzięki przeszko-

leniu około 7 tysięcy rolników,

• ważne spotkanie regionalne w Dakarze poświęco-

ne tematyce zbożowej,

• znaczące postępy w realizacji projektów zarządza-

nia ryzykiem cen towarów.

W sektorze bawełny konkretne re-

zultaty przyniosła seria wizyt

studyjnych i terenowych

oraz szkoleń w zakresie

marketingu. Zawarto

pierwsze w historii

umowy na eksport

bawełny pomiędzy

producentami afry-

kańskimi i przędzal-

niami z Chin, Tajlan-

dii oraz Bangladeszu.

Opublikowano ponad-

to wspólne materiały na

temat doświadczeń z reformy

sektora bawełny w Afryce.

Wraz z zainteresowanymi stronami uzgodniono

pewne zmiany priorytetów w ostatnich dwóch

latach trwania programu: w regionie Pacyfiku bę-

dzie on teraz dotyczył bezpieczeństwa żywności,

a działania skupią się na sektorach owoców i warzyw.

WszystKie KRAje AKP • Ukierunkowane wsparcie dla producentów surowców

Tytuł projektu:Program dotyczący towarów rolnych we

wszystkich krajach AKP

Czas trwaniaWrzesień 2007–grudzień 2011


PartnerzyBank Światowy, Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia

i Rolnictwa (FAO), Międzynarodowe Centrum Handlu (ITC), Wspólny Fundusz Towarowy (CFC) i Konferencja Narodów

Zjednoczonych ds. Handlu i Rozwoju (UNCTAD)

http://www.euacpcommodities.eu

W Afryce Środkowej za najważniejsze towary uznano

banany i maniok. W Afryce Zachodniej podstawo-

wym surowcem jest bawełna, często w połączeniu

ze zbożami. Kraje Afryki Wschodniej i Południowej

zdecydowały się na wsparcie w zakresie upraw roślin

spożywczych, ogrodnictwa i zbóż. Ponadto w każ-

dym z pięciu regionów AKP powstał punkt koordy-

nacji w celu propagowania wśród uczestniczących

krajów większego poczucia odpowiedzialności za

program i zaangażowania w jego realizację.

Wzmocniona zostanie także współpraca pomiędzy

organizacjami partnerskimi UE w celu uzyskania

większego efektu synergii i obniżenia kosztów

poprzez działania takie jak, na przykład, wspólne

warsztaty. Partnerami UE w realizacji AAACP są or-

ganizacje międzynarodowe mające doświadczenie

w zajmowaniu się kwestiami z zakresu globalnego

obrotu towarami i produkcji.


Rozwój w dłuższym horyzoncie czasowym jest możliwy tylko wtedy, gdy władze potrafią skutecznie służyć interesom publicznym. Bez dobrych rządów, odpowiedzialności i posza-nowania praworządności dobrobyt będzie udziałem wybranych osób kosztem innych członków społeczeństwa, zwłaszcza najbar-dziej potrzebujących. Postępy w zakresie reformy systemu sprawowania rządów mają zasadnicze znaczenie dla zrównoważonego rozwoju, zmniejszania ubóstwa, stabilności i bezpieczeństwa. Z tego względu UE uznaje

dobre rządy za priorytet współpracy z krajami partnerskimi AKP. Europejskie podejście do tego zagadnienia uwzględnia wymiar politycz-ny, gospodarczy, społeczny, kulturalny i śro-dowiskowy. Unia zachęca do uczestnictwa na poziomie zarówno krajowym, jak też lokalnym poprzez zapewnienie wsparcia dla podmiotów niepaństwowych oraz samorządów. Programy pomocy na rzecz demokracji skupiają się na uczciwych, wolnych i przejrzystych procesach wyborczych, wzmocnieniu zdolności instytu-cjonalnych i organizacyjnych parlamentów,

MAli • Wzmocnienie władz lokalnych

Tytuł projektuProgram wsparcia reformy administracji

publicznej i decentralizacji



PartnerRząd Mali

dobre rządy, demokracja i prawa człowiekawspieraniu niezależnych mediów oraz propa-gowaniu prawdziwie pluralistycznego systemu politycznego. Wsparcie praworządności obej-muje programy reform wymiaru sprawiedliwo-ści, w tym w wymiarze cywilnym, handlowym i karnym, jak również sektora bezpieczeństwa. Jednocześnie UE dąży do propagowania zasad demokracji oraz poszanowania praw człowieka i podstawowych wolności, które są niezbędne dla rozwoju i bezpieczeństwa w każdym spo-łeczeństwie, stanowiąc tym samym integralny element walki z ubóstwem.

Reforma administracyjna

i większa decentralizacja

władzy na rzecz samorzą-

du lokalnego należą do

podstawowych przesłanek

zrównoważonego rozwoju

w Mali. W 2006 roku UE roz-

poczęła czteroletni program

wsparcia reformy administracji

publicznej i decentralizacji (PARAD) w celu zwięk-

szenia zdolności rządu i władz lokalnych do

opracowania i koordynacji polityki

oraz działań w zakresie rozwoju,

a także zarządzania nimi w celu

poprawy dostępu społeczeń-

stwa do podstawowych

usług.

PARAD dotyczy całej admini-

stracji malijskiej, w tym wielu

ministerstw wraz ze zdecentrali-

zowanymi służbami oraz samorządu

lokalnego, obejmującego 703 gminy, 49 okręgów, 8

regionów i dystrykt stołeczny Bamako. Program ten

zapewnia malijskiemu rządowi sektorowe wspar-

cie budżetowe. Jego uruchomienie w 2006 roku

oznaczało przyznanie po raz pierwszy krajowi AKP

pomocy budżetowej w sektorze rządowym.

Wsparcie budżetowe umożliwia rozdysponowanie

środków inwestycyjnych na terenie całego kraju i we

wszystkich obszarach interwencji. Pomoc budże-

towa powiększa pulę zasobów przeznaczonych na

modernizację i decentralizację administracji, jak rów-


nież wielkość transferów na rzecz władz lokalnych

w ramach „funduszu na inwestycje samorządowe”.

Zapewnia się w ten sposób finansowanie infrastruk-

tury lokalnej, takiej jak klasy szkolne, ośrodki zdrowia,

urządzenia i studnie.

Do oceny programu służą wskaźniki skuteczności, za

pomocą których dokonuje się pomiaru postępów w

zakresie dostępu ludności do podstawowych usług,

takich jak woda pitna, opieka prenatalna i poziom

edukacji dla dziewcząt. Pozwalają one ponadto na

ocenę jakości sprawowania rządów na poziomie lo-

kalnym, wielkości środków uruchomionych przez

władze samorządowe na jednego mieszkańca, nad-

zoru nad inwestycjami komunalnymi, decentralizacji

budżetu, a także stopnia wykorzystania technologii

informacyjnych i komunikacyjnych.

MAlAWi • Wspieranie udziału obywateli w życiu publicznym

• utworzenie kilku klubów radiowych w celu pod-

niesienia świadomości aktualnych wydarzeń

wśród ludności wiejskiej,

• pomoc w stworzeniu dynamicznych struktur in-

formacyjnych, obejmujących 8 tysięcy przeszkolo-

nych edukatorów społeczeństwa obywatelskiego,

• zwiększenie zaangażowania w realizację postu-

latu tolerancji politycznej, zwłaszcza w okręgach,

w których stworzono komitety wielopartyjne,

• skuteczne zmobilizowanie ludności do udziału

w wyborach prezydenckich i parlamentarnych

w latach 1999, 2004 i 2009.

W ramach programu przeszkolono ponad 400

obserwatorów wyborów. Przed wyborami w maju

2009 roku wszystkie biura okręgowe zorganizowa-

ły i koordynowały działania w zakresie edukacji dla

obywateli i wyborców na różnych etapach proce-

su wyborczego. Były one prowadzone przy udziale

partnerów lokalnych, takich jak zgromadzenia okrę-

gowe i organizacje społeczne.

W szczególności NICE ma na celu

ułatwienie udziału obywateli

w demokratycznym proce-

sie podejmowania decyzji

na szczeblu gminnym,

okręgowym i krajowym.

Innym zadaniem jest

wsparcie budowania

potencjału organizacji

społeczeństwa obywa-

telskiego i zwiększenie

odpowiedzialności publicz-

nej władz.

Rezultaty programu obejmują:

• otwarcie biur we wszystkich 28 okręgach Malawi,

co pozwala na dotarcie z przesłaniem programu

do mieszkańców najbardziej odległych obszarów

wiejskich,

• otwarcie 163 wiejskich bibliotek i ośrodków infor-

macyjnych w celu szerzenia umiejętności czytania

i pisania oraz ułatwienia dostępu do informacji,

System demokracji wielopartyjnej

został wprowadzony w Malawi

w 1994 roku. Postępy tego

kraju w realizacji postula-

tów dobrego rządzenia

i udziału obywateli w

życiu publicznym mają

kluczowe znaczenie dla

wzmocnienia proce-

sów demokratycznych.

Poważnym wyzwaniem

jest analfabetyzm, który

sięga 68%. Ponadto ludność

obszarów wiejskich ma bardzo

ograniczony dostęp do informacji.

Potrzebna jest zatem edukacja obywatelska, aby

zwiększyć wiedzę członków społeczeństwa o ich

prawach i obowiązkach oraz podstawowych poję-

ciach z zakresu praw człowieka, odpowiedzialności

demokratycznej, praworządności i udziału w spra-

wowaniu władzy na poziomie lokalnym. Zadaniu

temu służy właśnie program NICE (Krajowa inicja-

tywa na rzecz edukacji obywatelskiej w Malawi),

który znajduje się obecnie w trzeciej fazie realizacji.

Tytuł projektuKrajowa inicjatywa na rzecz edukacji

obywatelskiej w Malawi (NICE)

Czas trwania (faza III)Maj 2006–grudzień 2010


PartnerzyRząd Malawi, lokalne organizacje pozarządowe

i społeczne

http://www.nicemw.org

Ideą leżącą u podstaw programu jest stworzenie

powiązań między decentralizacją i reformą ad-

ministracji publicznej poprzez poprawę dostępu

miejscowych społeczności do podstawowych usług

świadczonych przez władze lokalne.

Prowadzone są prace nad przekształceniem projektu

w program PARADDER na lata 2010–2014 poprzez

rozszerzenie jego zakresu o regionalny rozwój go-

spodarczy.


RePubliKA PołudnioWej AfRyKi • Dostęp do wymiaru sprawiedliwości

i praw człowieka

Tytuł projektuDostęp do wymiaru sprawiedliwości

i szerzenie praw konstytucyjnych



PartnerzyDepartament Sprawiedliwości i Rozwoju

Konstytucyjnego, Fundacja Praw Człowieka, organizacje społeczeństwa

obywatelskiego

Po przejściu przez Republikę Południowej Afryki

drogi od apartheidu do demokracji rząd zobowią-

zał się do zniwelowania nierówności i poprawy

życia obywateli poprzez wspieranie i umac-

nianie kultury praw człowieka. Za

propagowanie praw człowieka

i powszechnego dostępu do

wymiaru sprawiedliwości

odpowiada Departa-

ment Sprawiedliwości

i Rozwoju Konstytu-

cyjnego.

Celem rozpoczętego

w 2009 roku programu

jest pomoc w umacnianiu

demokracji w RPA poprzez

poprawę dostępu do wymiaru

sprawiedliwości oraz propagowanie praw

konstytucyjnych. Departament otrzyma w jego ra-

mach wsparcie w zapewnieniu dostępu do wymiaru

sprawiedliwości podatnym na zagrożenia i margi-

nalizowanym grupom społecznym, zwłaszcza za-

mieszkującym getta i obszary wiejskie. Innym celem

będzie również wzmocnienie potencjału organizacji

społeczeństwa obywatelskiego w zakresie rzecznic-

twa i lobbingu oraz udziału w dialogu politycz-

nym z rządem i innymi instytucjami.

Oczekuje się, że program

przyniesie trzy główne

rezultaty. Po pierw-

sze, zapewni grupom

marginal izowanym

i podatnym na zagro-

żenia lepszy dostęp

do wymiaru sprawiedli-

wości, w tym mechani-

zmów sprawiedliwości „na-

prawczej”. Po drugie, zwiększy

świadomość praw konstytucyjnych

i wiedzę na ich temat wśród tych grup

ludności w RPA. Po trzecie wreszcie, doprowadzi

do wzrostu udziału w procesach demokratycz-

nych dzięki publicznemu dialogowi politycznemu

i większej skuteczności organizacji społeczeństwa

obywatelskiego.

W szczególności program ma za zadanie:

• stworzenie społecznych biur doradczych w get-

tach i na obszarach wiejskich oraz wzmocnienie

ich potencjału,

• ustanowienie w całym kraju sądów rozpatrujących

sprawy z zakresu równego traktowania,

• opracowanie krajowego programu na rzecz pod-

noszenia świadomości praw wynikających z usta-

wy o równości,

• zapewnienie, by sprawy dotyczące mniej poważ-

nych przestępstw były rozpatrywane nie w ramach

wymiaru sprawiedliwości, lecz w oparciu o alterna-

tywne procesy rozstrzygania sporów,

• wspieranie programów zwalczania przemocy

wobec kobiet, dzieci, osób niepełnosprawnych

i starszych.


AfRyKA • Europejska pomoc dla Afryki w utrzymaniu pokoju

Konflikty zbrojne drastycznie spowalniają rozwój gospodarczy, polityczny i społeczny. Bezpieczeństwo i rozwój są zatem wzajem-nie zależnymi i uzupełniającymi się zjawiska-mi. Zrównoważony rozwój nie jest możliwy w kraju zagrożonym brakiem bezpieczeństwa

W oparciu o instrument na rzecz pokoju w Afryce UE wspiera wysiłki tego kontynentu w zakresie rozwiązywania konfliktów i zapo-biegania im poprzez budowanie potencjału, pomoc techniczną oraz finansowanie misji pokojowych i stabilizacyjnych.

Tytuł projektuInstrument na rzecz pokoju w Afryce

Czas trwaniaFaza I 2004–2008, Faza II 2009–2011

Wkład UEFaza I 440 mln euro, Faza II 300 mln euro

PartnerzyUnia Afrykańska, osiem afrykańskich organizacji

regionalnych

http://ec.europa.eu/europeaid/peace-facility

Chroniczne konflikty w Afryce stanowią nie tylko za-

grożenie dla bezpieczeństwa regionalnego i między-

narodowego, ale też negatywnie wpływają na rozwój

gospodarczo-społeczny całego kontynentu.

Poprzez utworzenie instrumentu na rzecz pokoju

w Afryce Unia Europejska wsparła finan-

sowo wysiłki Unii Afrykańskiej i in-

nych organizacji regionalnych

zmierzające ku znalezieniu

„afrykańskich rozwiązań

dla afrykańskich proble-

mów”.

Działania finansowane

w ramach tego instru-

mentu realizowane są pod

afrykańskim kierownictwem

i z udziałem miejscowych pra-

cowników. Wzmacnia to odpowie-

dzialność Afryki za utrzymanie pokoju na kon-

tynencie, a także zdolność do zapobiegania konfliktom,

zarządzania nimi oraz ich rozwiązywania. Instrument na

Pokój i bezpieczeństwowewnętrznego, kryzysami i konfliktami, zaś trwały pokój nie może istnieć bez rozwoju. Przeciwdziałanie potencjalnym przyczynom konfliktów, takim jak ubóstwo, choroby, nie-równości i brak dobrych rządów, ma zasadni-cze znaczenie dla szerzenia pokoju i rozwoju.

rzecz pokoju powstał w 2004 roku w odpowiedzi na

wniosek szefów rządów krajów Unii Afrykańskiej, sku-

piając się na trzech kluczowych zagadnieniach:

• wzmocnieniu dialogu UE i Afryki w sprawie zagro-

żeń dla pokoju i bezpieczeństwa,

• stworzeniu skuteczniejszej architek-

tury bezpieczeństwa i pokoju

w Afryce,

• zapewnieniu źródła sta-

bilnego finansowania

prowadzonych przez

Afrykanów operacji

wspierania pokoju.

Instrument na rzecz

pokoju w Afryce finanso-

wany jest z Europejskiego

Funduszu Rozwoju. Stanowi to

pierwszy przypadek finansowego

wsparcia szeroko zakrojonych działań po-

kojowych i stabilizacyjnych w ramach programu

pomocy rozwojowej.

Z tego względu obowiązują ograniczenia dotyczące fi-

nansowania w ramach przedmiotowego instrumentu.

Wsparciem finansowym objęte są wydatki miejscowe

sił pokojowych, diety, żywność, opieka medyczna, trans-

port wraz z paliwem, sprzęt cywilny i urządzenia komu-

nikacyjne. Wykluczone są natomiast wydatki na zakup

broni, amunicji, określonego sprzętu wojskowego czy

części zamiennych. Podstawowy żołd i szkolenie woj-

skowe żołnierzy również są wyłączone z finansowania.

Budżet instrumentu wynosił 440 mln euro w latach

2004–2008 i 300 mln euro w latach 2009–2011. Ope-

racje wspierania pokoju finansowane były głównie

w Somalii, Republice Środkowoafrykańskiej, Sudanie

i na Komorach. Wsparciem objęto również ważne

programy budowania potencjału.

©African Union


W rozwoju chodzi o ludzi. Każdy człowiek po-trzebuje poczucia bezpieczeństwa, pożywienia, schronienia i dostępu do podstawowych usług społecznych. Ludzi trzeba chronić przed prze-mocą, dyskryminacją i niesprawiedliwością, a także należy zapewnić im możliwość prowa-dzenia zdrowego trybu życia oraz nabywania wiedzy i umiejętności potrzebnych do rozwi-jania ich potencjału jako jednostek i obywateli. Rozwój, jeśli ma być trwały i zrównoważony, musi być zorientowany na ludzi, zwiększając

Unia Europejska przeznaczyła 97,4 mln euro w okre-

sie 2002–2009 na pomoc dla Nigerii w szczepieniu

dzieci do lat pięciu przeciwko uleczalnym chorobom.

Program pod nazwą PRIME rozpoczął się w sześciu

centralnych stanach Nigerii, a później został rozsze-

rzony o kolejnych siedemnaście stanów. Początkowo

jego realizacja spotkała się z poważnymi trudnościami

w Kebbi, położonym w północno-zachodniej części

kraju jednym z sześciu stanów centralnych. Wielu

członków miejscowej społeczności muzułmańskiej

żywiło nieufność wobec programu ze względu na po-

głoski o jego rzekomym wpływie na płodność kobiet.

nigeRiA • Ochrona dzieci przed chorobami zakaźnymi

Rozwój społecznymożliwości osób ubogich i słabszych oraz dając im szansę na wyjście z ubóstwa. Rozwój spo-łeczny stanowi kluczowy element konsensusu europejskiego w sprawie rozwoju, obejmując szeroką gamę zagadnień, takich jak zdrowie, edukacja, równouprawnienie płci, dzieci i mło-dzież, zatrudnienie i różnorodność kulturowa. Dla UE rozwój społeczny stanowi zarówno sed-no procesu rozwoju, jak i ostateczny cel polityki rozwojowej. Dlatego też współpraca z krajami AKP ma za zadanie przynosić konkretną po-

prawę w poszczególnych obszarach rozwoju człowieka. Obejmuje to większy i bardziej wy-równany dostęp do podstawowych usług oraz edukacji, większą równości płci i wzmocnienie pozycji kobiet, postępy w zakresie zatrudnie-nia, godnej pracy i spójności społecznej, po-prawę w dziedzinie praw dziecka oraz skutecz-niejsze zapobieganie pracy dzieci, handlowi dziećmi, przemocy i innym formom wyzysku, a także ochronę i propagowanie różnorodności kulturowej.

Tytuł projektuPartnerstwo europejskie na rzecz wzmocnienia

skuteczności szczepień (PRIME)



PartnerzyEPOS Health Management (Niemcy), Krajowa Agencja Rozwoju

Podstawowej Opieki Zdrowotnej (Nigeria), WHO, UNICEF, program szczepień brytyjskiego Ministerstwa ds. Rozwoju

Międzynarodowego (DFID) w Kano (Nigeria)

Jednak dzięki pozytywnej współpracy z przywódcami

religijnymi, politykami i liderami wiejskimi oraz wspar-

ciu ze strony rodziców zaszczepionych dzieci

udało się przezwyciężyć tę przeszkodę

i program mógł być dalej realizowany.

Część dotycząca zwalczania choroby

Heinego-Medina rozpoczęła się w

2002, a wsparcie w zakresie ruty-

nowych szczepień zostało urucho-

mione w maju 2003 roku. W tym

czasie poziom rutynowych szcze-

pień w Kebbi wynosił 1,7%, sytuując

się znacznie poniżej średniej krajo-

wej. Do czasu zakończenia programu

w 2009 roku wzrósł on do 77%, co było

jednym z najwyższych wskaźników w kraju.


KiRibAti • Lepsze usługi zdrowotne dla odległych wysp

Tytuł projektuPoprawa usług zdrowotnych na wyspach

Kiribati

Czas trwaniaCzerwiec 2006–grudzień 2010


PartnerzyFidżyjska Szkoła Medyczna, rząd Kiribati, Stowarzyszenie

Organizacji Pozarządowych w Kiribati

Program PRIME miał do spełnienia dwa główne za-

dania: po pierwsze, wsparcie zwalczania choroby

Heinego-Medina, a po drugie, wzmocnienie usług

w zakresie rutynowych szczepień. Do uleczalnych

chorób występujących w Nigerii należą choroba

Heinego-Medina, błonica, krztusiec, tężec, gruźlica,

odra, żółtaczka i zapalenie opon mózgowych.

W ramach programu sfinansowano modernizację

niezbędnej infrastruktury, w tym ośrodków podsta-

wowej opieki zdrowotnej, szkolenie personelu oraz

instalację i naprawę niezbędnych do przechowywa-

nia szczepionek urządzeń łańcucha chłodniczego.

Poprawie uległo również zarządzanie usługami im-

munologicznymi w ramach podstawowych struktur

opieki zdrowotnej.

Do osiągnięć programu należy zaliczyć:

• wzrost zaangażowania władz i społeczności w dzia-

łania na rzecz rutynowych szczepień,

• potężny wzrost wskaźnika rutynowych szczepień

do ponad 80% w skali całego kraju,

• przeszkolenie ponad 73 tysięcy pracowników

służby zdrowia,

• wzrost o 97% liczby ośrodków służby zdrowia pro-

wadzących i zgłaszających rutynowe szczepienia,

• opracowanie pierwszej zintegrowanej krajowej

strategii komunikacji i mobilizacji społecznej.

ONZ zalicza Kiribati do najsłabiej rozwiniętych krajów

świata. Czynniki takie jak odległe położenie, niewielkie

terytorium, oddalone od siebie wyspy, uboga baza

gospodarcza i zagrożenie podnoszeniem się poziomu

morza, utrudniają poprawę warunków życia miejsco-

wej ludności.

Ogólnym celem projektu jest pomoc w osiągnięciu

stałej poprawy warunków życia na odległych

wyspach Kiribati poprzez zwiększe-

nie dostępu do podstawowej

opieki zdrowotnej. Obejmuje

on wszystkie osiemnaście

wysp Gilberta zamieszka-

nych przez ok. 42 tysiące

osób.

Jedna z części projek-

tu dotyczy budowy 18

ośrodków zdrowia i 56

ambulatoriów wraz z wy-

posażeniem, zaopatrzeniem

w wodę i energię słoneczną,

sprzętem komputerowym, łącznością radiową oraz

urządzeniami sanitarnymi. Druga obejmuje podnie-

sienie jakości usług zdrowotnych oraz efektywności

zarządzania nimi i ich realizacji, a także duże pro-

gramy szkoleń dla pracowników służby zdrowia na

odległych wyspach.

Projekt miał wpływ na proces przeglądu i tworzenia

polityki Ministerstwa Zdrowia i Usług Me-

dycznych w Kiribati, co w szczegól-

ności objęło rozszerzenie syste-

mów informacyjnych służby

zdrowia. Innym skutkiem

było połączenie inicjatyw

rządu i innych darczyń-

ców w takich obszarach,

jak zapewnienie sprzętu

medycznego, kompu-

terowego i komunika-

cyjnego, co pozwoliło na

zwiększenie skuteczności

działań wszystkich zaangażo-

wanych stron.

Inne konkretne efekty projektu obejmują:

• wzrost stopnia korzystania z usług zdrowotnych,

w szczególności wśród kobiet i dzieci,

• lepsze zarządzanie zapasami leków,

• wzrost poziomu wiedzy, umiejętności i kompetencji

personelu pielęgniarskiego, co pozwoliło ograniczyć

konieczność konsultacji z lekarzem i uzyskać popra-

wę w zakresie diagnostyki chorób,

• lepsze monitorowanie chorób dzięki nowym syste-

mom informacji zdrowotnej,

• poprawę w zakresie zarządzania wynikami i two-

rzenia polityki dzięki dostępności wiarygodnych

informacji,

• poprawę leczenia, zwłaszcza w sytuacjach nagłych,

dzięki wyposażeniu w lepszy sprzęt, zapewnieniu

oświetlenia w nocy i zaopatrzeniu w czystą bieżącą

wodę.


Program PARQE I, który był realizowany w latach

2003–2007, kładł nacisk na infrastrukturę; w jego

ramach zbudowano 300 szkół podstawowych i

stworzono 17 modelowych ośrodków do-

skonalenia nauczycieli.

Celem drugiej edycji pro-

gramu jest z kolei popra-

wa jakości nauczania

poprzez szkolenia dla

3 tysięcy nauczycieli

oraz 400 dyrektorów

szkół i doradców edu-

kacyjnych. Program

PARQE II rozpoczął się

od dystrybucji ponad 617

tysięcy podręczników w roku

szkolnym 2008/2009 i 265 tysię-

cy w roku 2009/2010. Ponadto w cią-

gu roku szkolnego 2009/2010 rozdano 100 tysięcy

wyprawek szkolnych zawierających książki, ołówki,

gumki, długopisy, kredki, przyrządy geometryczne

i plecaki. Zajęto się również zjawiskiem uczniów

starszych wiekiem i problemem zaspokojenia ich

specyficznych potrzeb.

Haiti jest najbiedniejszym krajem na

półkuli zachodniej, o ogromnych

problemach rozwojowych,

nawet jeśli nie uwzględni

się potężnego trzęsienia

ziemi ze stycznia 2010

roku i jego konsekwencji

w dłuższym horyzon-

cie czasowym. Edukacja

stanowi poważne wy-

zwanie: w kraju, w którym

populacja składa się głównie

z młodzieży w wieku szkolnym,

istnieje poważny niedobór nauczy-

cieli. Aby sprostać wyzwaniu, jakim jest

zapewnienie powszechnej edukacji, Unia Europej-

ska uruchomiła program PARQE w celu wzmocnie-

nia lokalnych możliwości i zadań dydaktycznych w

czterech z dziesięciu departamentów Haiti. Program

ma na celu poprawę jakości kształcenia nauczycieli,

metod nauczania i materiałów dydaktycznych.

HAiti • Edukacja dla wszystkich

Tytuł projektu2. program wsparcia na rzecz wzmocnienia

edukacji na Haiti (PARQE II)

Czas trwania Listopad 2007–grudzień 2011


PartnerHaitańskie Ministerstwo Edukacji Narodowej

i Kształcenia Zawodowego

http://a2s.typepad.com/parqe

Program będzie kontynuowany pomimo trzęsie-

nia ziemi, gdyż obejmuje swoim zakresem cztery

departamenty leżące na północ i na południe od

Port-au-Prince, czyli nieco oddalone od epicentrum.

Z wynoszącego 14 mln euro budżetu PARQE II prze-

sunięto natomiast 1,6 mln euro na odnowę szkół i sal

lekcyjnych w czterech departamentach objętych pro-

jektem, do których napływają dzieci ze zrujnowanej

stolicy kraju.

Jednym z celów PARQE II jest budowa ośrodka szko-

leniowego dla nauczycieli w Cap-Haïtien, drugim

największym mieście Haiti. Do innych zadań należą:

budowa 90 sal lekcyjnych, remont ponad 70 szkół

oraz stworzenie krajowej sieci szkół publicznych

i prywatnych. W każdej szkole ma powstać komitet

zarządzający i stowarzyszenie rodziców. PARQE II ma

również na celu wzmocnienie zdolności instytucjo-

nalnych Ministerstwa Edukacji, zwłaszcza w czterech

departamentach objętych projektem.


RuAndA • Popularna radionowela pomaga w walce z AIDS

Nadawana od wielu lat radionowela

stała się dla kobiet zamieszkują-

cych obszary wiejskie w Ru-

andzie głównym źródłem

informacji na temat HIV/

AIDS i innych zagrożeń

dla zdrowia reprodukcyj-

nego. Audycja pod nazwą

Urunana („Ręka w rękę”)

ma wierną rzeszę słucha-

czy. Od czasu jej wejścia na

antenę w 1999 roku nadano

ponad tysiąc odcinków.

Jest to opowieść o grupie mieszkańców

fikcyjnej wioski w regionie Wielkich Jezior, która łą-

czy rozrywkę z przesłaniem edukacyjnym z zakresu

zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego, w tym HIV/

AIDS. Akcja rozwija się przy udziale słuchaczy: ankie-

terzy co miesiąc odwiedzają ruandyjskie wioski w celu

omówienia problemów zdrowotnych i ewentualnych

kierunków rozwoju fabuły.

Tytuł projektuIII projekt medialny – poradnia zdrowia

dla kobiet

Czas trwaniaKwiecień 2006–wrzesień 2010

Wkład UE750 tys. euro (63% ogólnego budżetu)

PartnerzyHealth Unlimited (Wielka Brytania) i UDC (Ruanda)

http://www.healthunlimited.org/Programmes/Africa/Rwanda

Ekipa i aktorzy regularnie zjawiają się

we wsiach, aby nagrywać kolejne

odcinki. Sesje te przyciągają

wielotysięczne tłumy, co

stwarza okazję do jeszcze

bardziej bezpośrednich

dyskusji.

Dyskusje te oraz oceny do-

konywane przez niezależ-

nych konsultantów wskazu-

ją, że po zakończeniu audycji

większość słuchaczy dyskutuje na

poruszane w niej tematy, takie jak pla-

nowanie rodziny czy bezpieczny seks. Są to

wstydliwe kwestie, rzadko omawiane w ruandyjskich

rodzinach. Wiele osób potwierdza, że bierze sobie do

serca przesłanie programu. Przeprowadzone badania

wskazują, że do 74% ludności Ruandy słucha Urunany

przynajmniej raz w tygodniu. Radio jest dominującym

środkiem przekazu na obszarach wiejskich, gdzie nie-

wiele ponad 50% mieszkańców umie czytać i pisać.

Produkcją programu początkowo zajmowała się bry-

tyjska organizacja pozarządowa Health Unlimited, któ-

ra jednak stopniowo przekazywała odpowiedzialność

za audycję specjalnie powołanej do tego celu lokalnej

organizacji partnerskiej Urunana Development Com-

munication (UDC). Projekt jest częściowo finansowany

przez UE od 2006 roku. W 2010 roku powinien stać się

samowystarczalny.

Odcinki programu nadawane są dwa razy w tygodniu

w Radiu Ruanda i serwisie BBC Great Lakes.


Tanzania przyjmuje największą

liczbę uchodźców w Afryce,

którzy przybywają głów-

nie z sąsiedniego Burundi

i Demokratycznej Republiki

Konga. Kraj ten został wy-

brany na miejsce realizacji

jednej z dwóch pilotażowych

inicjatyw w ramach prowa-

dzonego przez Unię Europejską

regionalnego programu ochrony (RPO).

Druga inicjatywa odbywała się z udziałem Ukrainy,

Mołdawii i Białorusi.

Realizowany w Tanzanii program miał na celu zwięk-

szenie zdolności władz krajowych do zapewnienia

ochrony, poprawę warunków w obozach i ośrod-

kach dla uchodźców oraz umożliwienie trwałe-

Tytuł projektuRegionalny program ochrony (RPO)

Czas trwania 2006–2009

Wkład UE7 mln euro

PartnerUrząd Wysokiego Komisarza

ONZ ds. Uchodźców

tAnzAniA • Regionalny program ochrony dla uchodźców

go rozwiązania problemu uchodźczego. W grę

wchodziły trzy opcje: powrót uchodźców do kraju

pochodzenia, integracja w Tanzanii lub

przesiedlenie do państwa trzeciego.

Dotychczasowe wyniki progra-

mu napawają nadzieją. Udało

się w większym stopniu zmo-

bilizować lokalne władze, or-

ganizacje pozarządowe i spo-

łeczeństwo obywatelskie do

niesienia pomocy uchodźcom.

Poprawił się sposób traktowania

uchodźców w obozach i poza nimi.

Osoby niepełnosprawne i wymagające

szczególnej troski wybrane zostały w pierwszej

kolejności do przesiedlenia. Przyśpieszeniu uległy

prace nad przygotowaniem konkretnych opcji

uchodźczych (repatriacji, integracji lub przesiedle-

nia). W szczególności prowadzone są i będą konty-

nuowane działania z zakresu dobrowolnej repatriacji

lub naturalizacji Burundyjczyków.

Podczas pierwszej fazy realizacji regionalnego pro-

gramu ochrony w Tanzanii w latach 2006–2009

sfinansowano cztery projekty:

• wzmocnienie potencjału ochrony i zabezpiecze-

nie rozwiązań dla uchodźców w Tanzanii (program

Aeneas 2005),

• wzmocnienie potencjału ochrony w Tanzanii –

uzupełnienie i rozwinięcie projektu pilotażowego

RPO (Aeneas 2006),

• wsparcie działań Wysokiego Komisarza ONZ ds.

Uchodźców w regionie Wielkich Jezior Afrykań-

skich i w Europie Wschodniej w ramach regional-

nych programów ochrony (program tematyczny

dotyczący migracji i azylu w 2008 roku),

• wsparcie wniosków o naturalizację uchodźców

w starych osiedlach (EFR 2008–2013).

Komisja EuropejskaPartnerstwo na rzecz zmian – Współpraca rozwojowa Unii Europejskiej z krajami Afryki, Karaibów i Pacyfi ku

Luksemburg: Urząd Publikacji Unii Europejskiej

2010 – 40 str. – 21 x 29,7 cmISBN 978-92-79-18710-0

jakotRzymaĆPUBlikacjeUePublikacje bezpłatne:


• w przedstawicielstwach lub delegaturach Komisji Europejskiej. Dane kontaktowe przedstawicielstw i delegatur

można uzyskać na stronie http://ec.europa.eu lub wysyłając faks na numer +352 2929-42758

Publikacje płatne:


Prenumeraty płatne (np. roczna prenumerata Dziennika Urzędowego Unii Europejskiej lub zbiór

orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej):

• za pośrednictwem punktów sprzedaży Urzędu Publikacji Unii Europejskiej

http://publications.europa.eu/others/agents/index_en.htm).

EuropeDirect to serwis, który pomoże Państwu znaleźć odpowiedzi na

pytania dotyczące Unii Europejskiej

Numer bezpłatnej infolinii*:

00 800 6 7 8 9 10 11(*) Niektórzy operatorzy telefonii komórkowej nie udostępniają połączeń z numerami 00 800 lub pobierają za nie opłaty

(*) Niektórzy operatorzy telefonii komórkowej nie udostępniają połączeń z numerami 00 800 lub pobierają za nie opłatyhttp://ec.europa.eu/worldhttp://ec.europa.eu/europeaid/where/acp/index_en.htmhttp://ec.europa.eu/development

Dane katalogowe można znaleźć na końcu publikacji

Luksemburg: Urząd Publikacji Unii Europejskiej 2010 r.

ISBN: 978-92-79-18710-0doi:10.2783/58950

© Unia Europejska, 2010 r.Powielanie dozwolone pod warunkiem wskazania źródła

Wydrukowano w Belgii

WYDRUKOWANO NA PAPIERZE Z RECYKLINGU, WYRÓŻNIONYM ODZNAKĄ EKOLOGICZNĄ UE DLA PAPIERU GRAFICZNEGO (WWW.ECOLABEL.EU)

Z treścią sprawozdania w 17 językach urzędowych Unii Europejskiej można zapoznać się na stronie internetowej:http://ec.europa.eu/europeaid/infopoint/publications/index_en.htm

Komisja Europejska ani żadna osoba działająca w jej imieniu nie ponosi odpowiedzialności za ewentualne wykorzystanie zawartych w sprawozdaniu informacji.

Wszelkie prawa autorskie do zdjęć należą do Unii Europejskiej, chyba że zaznaczono inaczej.Okładka © François LenoirPomysł/przygotowanie do druku: Tipik Communication Agency

Komisja EuropejskaBiuro Współpracy EuropeAid

Rue de la Loi 41 I 1049 Brussels, BELGIUMFax: + 32 22996407e-mail: [email protected]

Wsp

ółpr

aca

rozw

ojow

a U

nii E

urop

ejsk

iej z

kra

jam

i Afr

yki,

Kara

ibów

i Pa

cyfik

u

Współpraca rozwojowa Unii Europejskiej z krajami Afryki, Karaibów i Pacyfi ku


http

://ec

.eur

opa.

eu/e

urop

eaid

/inde

x_pl

.htm

KQ-30-10-333-PL-C

PL

Documents

Współpraca rozwojowa Unii Europejskiej z krajami Afryki, Karaibów